Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

in den rederijkerstijd, opnieuw mode dichtgenootschappen op
te richten waar men zich vooral onledig hield met het opsporen
van de kunstregels die bij het schrijven in acht dienden
genomen te worden. Daarbij was de invloed van het Fransche
classicisme doorslaggevend. De 1 86 eeuw is immers de groote
tijd van de uitstraling der Fransche letterkunde heel Europa
door, en dat prestige was zoo sterk dat een Nederlandsch
schrijver, J. VAN EFFEN, zijn carriere begon met een in het
Fransch gesteld werk uit te geven.
Namen die het onthouden waard zijn komen dan
ook zeldzaam voor. Een van de sympathiekste ge-
stalten suit dezen tijd van schijndeftigheid is deze
van PIETER LANGENDIJK, die te Haarlem geboren
werd, en wien het leven niet veel anders dan armoede en
bitterheid gunde. Hij was wever en teekende daarbij zelf de
damastpatronen, maar door de spilzucht, eerst van zijn moeder
en daarna van zijn vrouw, stierf hij even arm als hij
geboren was, nadat de magistraat van Haarlem hem in zijn
ouden dag als stads-historieschrijver voor de ellende gevrijwaard
had. En toch is hij een der lustigste Nederlandsche
tooneelschrijvers, die de lijn van Bredero en Asselijn verder
trekt, maar het eigen overdadig realisme onder invloed van
de Franschen en vooral van Moliere tempert. Zijn kluchten
zijn vrij talrijk : tot de bekendste behoort Het wederzijds
Huvelijksbedrog (1 71 2-1 71 4) waarin een kale jonker zich uitgeeft
voor een Poolschen graaf, en een even onvermogende
jonge dame zich laat doorgaan als zeer rijk, om elkaar zand
in de oogen te strooien. Als het bedrog ten slotte uitkomt
blijkt het dat ze werkelijk van elkaar houden en zullen ze
toch maar trouwen. Hier hebben we een niet onverdienstelijk
uitgevoerde zedenschildering en -hekeling. Andere kluchten
zijn : Don Quichot op de bruiloft van Kamacho (1711), Krelis
Louwen of Alexander de Groote op het Paetemaal (1715), eer
een grappig intrigue-stuk waarin het avontuur verwerkt wordt
van den bedronken boer dien men bij zijn ontwaken laat
gelooven dat hij Alexander de Groote is; verder De Wisfruns.
tenaars (1 715 ) waarin hij zich lustig maakt over de manieen
der geleerden. Dit alles is Been hooge kunst ; al streeft hij
HET TOONEEL
P. LANGENDIJK
1683-1756
127