Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

En toch staan wij met ledige handen te midden van de
ons omringende volken ( 1 ). Wij kunnen niet wijzen op een
geschreven neerslag van de groote heldensagen, noch op een
literaire uiting van het ontwakende Christendom. Van
Beowulf, van Gudrun, van Hildebrand is hier te lande geen
spoor te ontdekken ; alleen een fragment Van den here Wisselau
en een gedeelte van het Nevelingenlied, beide dagteekenend
uit later tijd, brengen een echo van de Germaansche heldenpoezie.
Tot een Oudnederlandsche letterkunde mag men
ternauwernood rekenen de Karolingische of Wachtendoncksche
psalmen, fragmenten van psalmvertalingen, stammend uit het
tijdvak der Karolingers, en ontstaan op de alleruiterste
Oostelijke grens van het Nederlandsch taalgebied.
Feitelijk moeten wij wachten tot de 1 2 e eeuw om onze
letterkunde een aanvang te zien nemen. Deze late ontluiking
vindt haar verklaring gedeeltelijk in de ligging van de Dietsche
gewesten. Reeds vroeg was het politiek zwaartepunt van
het Frankische yolk naar het Zuiden, naar Gallie verschoven ;
zoodat de Dietsche gewesten, eens het stamland van de
Franken, ten slotte slechts een uithoek vormden van het groote
Frankische rijk dat onder de Merovingers en de Karolingers
ontstond. In deze perioden spelen de Nederlandsch-sprekende
landen hoegenaamd geen rol : de figuren van beteekenis zijn
of Galliers, of Germanen van de Rijnstreken, nooit Nederlanders.
Een al te excentrische ligging, een dun gezaaide
bevolking, de afwezigheid van centrums waar de hofhouding
pracht en luister kon verspreiden dit alles was niet bevorderlijk
voor het ontstaan van een geschreven letterkunde.
En waar die wel kon ontstaan in de op ons grondgebied
gevestigde abdijen, mogen wij niet vergeten dat, in de jaren
na den dood van Karel den Groote tot op het einde van
de 9 e eeuw, ons land bloedig geteisterd werd door de invallen
van de Noormannen, wier plunderzucht juist allereerst die
rijke kloosters gold : vijftig jaar lang roofden en verwoestten
ze, en deden ze verloren gaan wat er aan literatuur kan
voorhanden geweest zijn.
(1) Ook in Frankrijk was sedert de 9e eeuw een geschreven letterkunde in
het Romaansch ontstaan.
9