Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

In 1637, nadat hij het tot een der hoogste voor hem
bereikbare ambten gebracht had, nl. tot raadpensionaris van
TROU-RINGH Holland, gaf hij zijn populairste werk Trou-Ringh,
1637 dat zich aansluit bij Houwelijck, en een reeks verhalen
bevat van merkwaardige trouwgevallen, dikwijls in
romantischen toon gehouden, zooals het Spaens Heydinnetie.
Pas nadat hij zich in 1652 ambteloos teruggetrokken had
op zijn buitengoed Sorgh-vliet, dat door hem langs de
Zeestraat >> aangelegd was geworden, begon hij opnieuw te
dichten, nu echter uitsluitend autobiographische werken als
Ouderdom, Buytenleven en Hofgedachten, Tachtigjarigen
AUTOBIO-
GRAPHISCHE ouderdom en ten slotte Twee-en-tachtighjarigh Leven.
WERKEN
Hij overleed op Sorgh-vliet in 1660.
BESLUIT ' Evenals Huygens is Cats een didacticus en een
moralisator. Maar terwijl Huygens in den vorm van zijn
poezie kind zijner eeuw is, blijft Cats veel meer in de lijn
der middeleeuwsche didactiek : waarheid en nut, die hij met
een hem eigen omslachtigheid aan den man brengt. Hij heeft
op Maerlant of wie ook voor, dat de som zijner kundigheden
zooveel grooter is, maar hinderend is bij hem de toon
van superioriteit en van zelfvoldaanheid, en vooral zijn zelfzekere
breedsprakigheid die den lezer geen bijzonderheid,
geen toepassing, geen zedeles spaart. In zijn zeer korte gedichten,
in sommige verhalen als voorbeelden, kan hij aanschouwelijk
en pittig zijn. In dit opzicht mogen zijn Spreuken
en Spreekli)oorden gelden als zijn beste werk. Maar elders doezelt
de belangstelling weg in den eentonigen dreun van zijn
vlakke alexandrijnen. Wat niet belet, of misschien verklaart
dat hij de populairste Nederlandsche dichter van Noord en
Zuid geweest is en zich bijna twee eeuwen lang in de yolksgunst
heeft kunnen handhaven.
C. — FIGUREN VAN DEN TWEEDEN RANG
1. — DE TOONEELSCHRI JVERS
In de voorgaande bladzijden werd reeds meer dan eens
terloops gerept van de theatertoestanden te Amsterdam. Bij
den aanvang der eeuw kon deze stad, evenals de meeste
106