download - CAD Magazine
download - CAD Magazine
download - CAD Magazine
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ontwikkelingen in <strong>CAD</strong>, CAM en CAE<br />
7<br />
Okt./Nov. 2008<br />
jaargang 19<br />
In de startblokken voor <strong>CAD</strong>CAM-EVENT<br />
www.cadmagazine.nl
Digital Prototyping Workshops<br />
Een digitaal prototype is een simulatie van<br />
een product of installatie die kan worden<br />
getest op functie, vorm en samenhang.<br />
Het prototype bevat naast de geometrie<br />
uit Autodesk Inventor eventueel ook de<br />
elektrische installatie uit Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
en het leidingwerk. Door tijdens<br />
alle ontwerpstadia kennis toe te voegen<br />
aan één digitaal prototype gaat geen kennis<br />
meer verloren bij overdracht tussen<br />
de ontwerpstadia en personen. Leer op<br />
onze workshops hoe u kunt besparen op<br />
kosten van fysieke prototypes en fouten<br />
en frustraties kunt voorkomen.<br />
www.cadac.com<br />
www.autodesk.nl
Colofon<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> is een vaktijdschrift voor<br />
(po tentiële) gebruikers van <strong>CAD</strong>, CAM, CAE, Mapping<br />
en Visua li sa tiesystemen en informeert over de<br />
ontwikkelingen en toepassings gebieden, alsmede<br />
over software- en hardware-produc ten, leveranciers<br />
en gebruikers. <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> verschijnt 8x per jaar<br />
in Nederland en België.<br />
Directie/uitgever:<br />
Dhr. R. Groothuis<br />
Redactie:<br />
redactie@cadmag.nl<br />
Tel.: (0527) 619 000<br />
Fax: (0527) 620 989<br />
Hoofdredacteur:<br />
Redacteuren:<br />
Aan deze uitgave werkten mee:<br />
Willem Barendsz<br />
Jaap Dubbelaar<br />
Jean-Pierre van Gastel<br />
Gerard IJzermans<br />
Danny Joseph<br />
Marcel de Klein<br />
Lambert-Jan Koops<br />
John Tobin<br />
Johan Vreede<br />
Advertentie-exploitatie:<br />
wilfred.westerhof@cadmag.nl<br />
Tel.: (0527) 619 000<br />
Fax: (0527) 620 989<br />
Dhr. W. Westerhof<br />
Abonnementenservice:<br />
services@cadmag.nl<br />
Tel.: (0527) 619 000<br />
Fax: (0527) 620 989<br />
Mw. L. Pels<br />
ruud.groothuis@cadmag.nl<br />
drs. J.F.O. van Haaften<br />
job.van.haaften@cadmag.nl<br />
drs. E. van Rees<br />
eric.van.rees@cadmag.nl<br />
R. Sman<br />
rob.sman@cadmag.nl<br />
Hij ligt er<br />
De eerste bezoeker ligt al warm ingepakt te wachten bij de ingang van het <strong>CAD</strong>CAM Event,<br />
zoals je ziet op de cover van dit blad, om vooral geen minuut te missen van de beurs en de<br />
seminars. Het wordt een fantastische, volle beurs wat betreft stands, bezoekers en seminars<br />
met bekende namen als sprekers.<br />
Dat ‘Hij ligt er’ is tevens een zucht van opluchting voor de redactie wat betreft dit nummer<br />
van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>, met een recordaantal pagina’s. De standaard is 72 pagina’s, daar zijn<br />
we de laatste tijd steeds overheen gegaan met 76 en 80 pagina’s. Nu is het blad meer dan<br />
vijftig procent dikker dan de standaard met zelfs 112 pagina’s.<br />
Dat is een flinke klus geweest voor de redactie, maar we zijn trots op het resultaat. Wat het<br />
vooral lastig maakte, was de vele evenementen en gebruikersdagen die ook bezocht moesten<br />
worden in september en oktober, en die ons afhielden van het vullen van al die pagina’s.<br />
Overigens pasten niet alle verslagen van die evenementen in dit nummer. Jullie houden er<br />
nog een paar te goed zoals de gebruikersdag van Construsoft, Nedgraphics, CivilCenter en<br />
de Nederlandse lancering van SolidWorks 2009, verdeeld over drie evenementen.<br />
De extra dikte van dit nummer is vooral te danken aan de vooruitblik op het <strong>CAD</strong>CAM<br />
Event. Er is speciaal aandacht voor de standhouders, hun producten en de seminars. Omdat<br />
het de eerste editie van het Event is, nog niets over de bezoekers, jullie dus. Maar het<br />
verslag kun je verwachten in een volgend nummer, het eerste van 2009.<br />
Veel leesplezier gewenst, neem er de tijd voor!<br />
En tot ziens op het <strong>CAD</strong>CAM Event,<br />
Ontwerp:<br />
Sander van der Kolk<br />
CMedia Productions, Emmeloord<br />
Druk:<br />
Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel<br />
Uitgever:<br />
CMedia Productions B.V.<br />
Noordzijde 2b, 8302 GL Emmeloord<br />
Postbus 231, 8300 AE Emmeloord<br />
Job van Haaften<br />
Hoofdredacteur <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong><br />
Abonnementen:<br />
Uitgebreide informatie over een abonnement op<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> vindt u in de rubriek Lezersservice.<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> op Internet:<br />
www.cadmagazine.nl<br />
www.cadmagazine.nl/banenmarkt<br />
www.cadplaza.nl<br />
ISSN 1386-1689<br />
Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk<br />
worden overgenomen en vermenig vuldigd zonder<br />
voorafgaande schriftelijke toestemming van de<br />
uitgever.<br />
© Copyright 2008 CMedia Productions B.V.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
3
Een brug tussen<br />
<strong>CAD</strong> en GIS<br />
Wist u dat er een Auto<strong>CAD</strong> bestaat<br />
die is afgestemd op de behoeften<br />
van overheden, nutsbedrijven en industriële<br />
ondernemingen? De software<br />
is gebaseerd op die van<br />
Auto<strong>CAD</strong> en staat bol van de functionaliteiten<br />
die speciaal zijn afgestemd<br />
op de professionele gebruiker.<br />
Bouw & Civiel, Pagina 25.<br />
Uitbesteden is<br />
flexibel<br />
Een bezoek aan The People Group<br />
en een ontmoeting met twee gedreven<br />
mensen die bedrijven bedienen<br />
met vakmensen in de<br />
<strong>CAD</strong>-sector, van beginnend tot<br />
zeer ervaren. Bas van Laar en<br />
Michel van Eersel vertellen over<br />
de activiteiten van de ‘business<br />
units’ uit The People Group.<br />
Platform, Pagina 44.<br />
Integriteit oorspronkelijke data 6<br />
Prodima presenteert activiteiten<br />
op haar eerste seminar 8<br />
Biedt veel extra mogelijkheden 91<br />
Tekst, tekst en nog eens tekst 96<br />
Minder bekende software? 102<br />
Functioneringsgesprek, column 106<br />
Dit is geen pijp 20<br />
De Digitale Duim, column 23<br />
Een brug tussen <strong>CAD</strong> en GIS 25<br />
Trillingsmetingen beperken<br />
scheurvorming 35<br />
Van initiatief tot oplevering 81<br />
Ondersteund door PIM 87<br />
Snelheid cruciaal voor succesvol<br />
BIM 88<br />
Standaardisatie of nie?, column 100<br />
‘I sue you’ 11<br />
Digital Prototyping is de trend 12<br />
Presentatie door visualisatie 14<br />
Masterclass gaat over meer<br />
dan <strong>CAD</strong> alleen 18<br />
Uitbesteden is flexibel 44<br />
Grote verschillen in beloning 47<br />
Diploma voor computervaardigheden<br />
54<br />
Intelliplus beschikbaar in<br />
vijf smaken 60<br />
Handen aan de<br />
knoppen<br />
In <strong>CAD</strong> <strong>Magazine</strong> nummer 4 van<br />
dit jaar namen we de Space -<br />
Navigator for Notebooks onder de<br />
loep. Deze 3D-muis is een draagbare<br />
afstammeling van de gewone<br />
SpaceNavigator. Dit keer is het de<br />
beurt aan de SpaceExplorer om getest<br />
te worden, deze doet qua vormgeving<br />
enigszins organisch aan,<br />
met vloeiende rondingen.<br />
Hardware, Pagina 48.<br />
Modelleer je eigen meteoriet 108<br />
<strong>CAD</strong>CAM Event 64 Handen aan de knoppen 48<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7
Ontwikkelen doen<br />
we zelf<br />
Wie de kans krijgt om bij Huisman<br />
in Schiedam rond te kijken, raakt<br />
snel onder de indruk van de entourage.<br />
Het bedrijf is gespecialiseerd<br />
in het ontwerpen en bouwen van<br />
bijzondere hijs- en transportinstallaties<br />
voor de scheepvaart-, offshoreen<br />
civiele industrie over heel de<br />
wereld.<br />
Mechanical & Design, Pagina 84.<br />
Van schets tot luxe jacht 26<br />
Elektrische schema’s tekenen 30<br />
In theorie en praktijk 36<br />
Aanschaf lasrobot een logische<br />
keuze 40<br />
API programmeren in Hi<strong>CAD</strong> 50<br />
Samenwerken aan vernieuwing 56<br />
Ontwikkelen doen we zelf 84<br />
Schetsen, features en vlakken<br />
in Solid Edge 94<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
Nog meer animatie<br />
en rendering<br />
Inmiddels is de Autodesk’s Mayasoftware<br />
toe aan versie 2009 en<br />
viert daarmee het tienjarig bestaan<br />
van Maya. Maya was voorheen<br />
natuurlijk de grootste concurrent<br />
van Autodesks eigen ontwikkelde<br />
3ds Max maar beide producten<br />
worden nog steeds goed verkocht<br />
en verder doorontwikkeld.<br />
Visualisatie, Pagina 32.<br />
Nog meer animatie en rendering 32<br />
Naar 3ds Max Design 2009 104<br />
Voorplaat<br />
Als dit blad verschijnt is het nog<br />
maar een ruime twee weken tot het<br />
<strong>CAD</strong>CAM Event in Houten van<br />
start gaat. Daarom veel aandacht<br />
voor degenen die inhoud gaan<br />
geven aan dit evenement: de standhouders<br />
en de sprekers van de<br />
seminars. De eerste bezoeker ligt al<br />
op de stoep te wachten tot de<br />
deuren opengaan. Hij wil geen<br />
minuut missen.<br />
Artikelen vanaf pagina 64<br />
Zoals Altijd<br />
Trainingswijzer 16<br />
Agenda 38<br />
<strong>CAD</strong>-Courant 41<br />
Kort Nieuws 53<br />
Lezersservice 110
AutoVue is uitgebreid<br />
Integriteit van oorspronkelijke<br />
Door Job van Haaften<br />
PLATFORM<br />
Voor een demonstratie van AutoVue voor <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> stonden<br />
Paul Giaconia en Jeffrey Chapman vroeg op. Zij gaven vanuit<br />
Canada, met zes uur tijdsverschil, een verhelderende demonstratie<br />
van AutoVue 19.3 via een WebConference.<br />
en, personen die geen <strong>CAD</strong>-specialist zijn, te<br />
informeren. Daarom ook is de gebruikersvriendelijkheid<br />
van AutoVue erg belangrijk,<br />
daar zijn in versie 19.3 ook verbeteringen<br />
in aangebracht. En Oracle blijft<br />
zoeken en experimenteren met mogelijke<br />
verbeteringen op dat vlak.” Jeff<br />
Chapman: “Zo kunnen maten en hoeken<br />
nu worden gelezen en overgenomen<br />
worden. Er kan een deel van een<br />
tekening geselecteerd worden en uitvergroot/ingezoomd,<br />
waarvan dan de gegevens<br />
worden weergegeven zoals die<br />
maten en hoeken. Ook kan er op tekst<br />
gezocht worden in een bestand, een<br />
woord bijvoorbeeld dat in de tekening<br />
wordt gebruikt zoals ‘klem’ of ‘frame’,<br />
alle plaatsen waar die tekst voorkomt<br />
worden dan weergegeven.”<br />
Ook voor de niet-<strong>CAD</strong>-specialist zijn maten en hoeken te bekijken.<br />
Paul Giaconia, Oracle Group Vice President, Application<br />
Development, en Jeffrey Chapman, Consulting Solutions<br />
Specialist, Oracle AutoVue, gaven via Internet en telefoon<br />
een demonstratie van de mogelijkheden die AutoVue<br />
Enterprise Visualization 19.3 biedt in het verkrijgen van<br />
toegang tot <strong>CAD</strong>-bestanden van allerlei soort. Behalve<br />
<strong>CAD</strong>-bestanden kunnen overigens ook documenten<br />
uit Windows Office-pakketten, PDF’s<br />
en meer soorten van veelgebruikte bestanden<br />
worden benaderd. En dat zonder dat daar specifieke<br />
technische kennis nodig is.<br />
De software is vooral van groot nut voor bedrijven<br />
die verspreid over de wereld vestigingen<br />
hebben, afnemers en/of leveranciers die gegevens<br />
en bestanden moeten kunnen inzien en beoordelen.<br />
AutoVue vereenvoudigt dit zonder<br />
dat de integriteit van de data in gevaar wordt<br />
gebracht, en met de nodige beveiliging.<br />
Paul Giaconia: “Het draait daarbij allemaal om<br />
het delen van informatie met anderen, zonder<br />
dat de gebruikers zelf de betreffende software<br />
hoeven aan te schaffen en te kennen. Het kan<br />
namelijk heel belangrijk zijn om andere partij-<br />
Annotaties<br />
Omdat de integriteit van de oorspronkelijke<br />
data erg belangrijk is, zijn er binnen<br />
AutoVue uitgebreide mogelijkheden<br />
om annotaties te maken, aantekeningen<br />
met opmerkingen, vragen, wijzigingsvoorstellen<br />
en wat dies meer zij.<br />
Chapman: “In het scherm wordt ook<br />
aangegeven wie er wanneer een annotatie<br />
plaatste, en het bestand met annotaties<br />
dient onder een andere naam te worden opgeslagen.<br />
Dat laatste heeft alles te maken met die integriteit van de<br />
oorspronkelijke data.”<br />
Zo’n ‘Mark Up File’ kan beschermd worden met een<br />
wachtwoord zodat niet iedere partij erbij kan. Ook kan een<br />
datum worden meegegeven tot wanneer het geopend kan<br />
IntelliStamp zorgt voor de mogelijkheid om digitaal te signeren en van een<br />
‘stempel’ te voorzien.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
6
data<br />
Uitbreidingen van AutoVue<br />
AutoVue is uitgebreid met AutoVue Mobile en<br />
IntelliStamp. Mobile geeft een eenvoudig en veilig<br />
mechanisme die het mogelijk maakt technische documenten<br />
te delen met partners uit de leveringsketen.<br />
Door het delen van ‘Mobile Packs’ een feature binnen<br />
AutoVue Mobile, kunnen belangrijke ontwerp- en<br />
productgegevens worden doorgegeven evenals een<br />
complete geschiedenis van commentaar, wijzigingen<br />
en beslissingen die met de documenten samenhangen.<br />
Dit helpt de gebruikers de context beter te begrijpen.<br />
IntelliStamp zorgt voor de mogelijkheid om digitaal<br />
te signeren en van een ‘stempel’ te voorzien, daarmee<br />
kunnen hele dossiers gekenmerkt worden.<br />
cursussen<br />
Auto<strong>CAD</strong>-Inventor<br />
TEC, het <strong>CAD</strong> College, is een uniek<br />
kenniscentrum, volledig gespecialiseerd<br />
in <strong>CAD</strong>.<br />
Middels professionele boeken en<br />
opleidingen werkt TEC aan een gedegen<br />
kennisoverdracht. Autodesk heeft<br />
haar naam gekoppeld aan TEC<br />
met de titel ‘Autodesk Training<br />
Center’. TEC-docent Ronald<br />
Boeklagen ontving een<br />
award voor zijn werk als<br />
‘Best ATC Instructor’.<br />
c u r s u s s e n<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Basis<br />
• <strong>CAD</strong><br />
tekenen<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Optimalisatie<br />
Auto<strong>CAD</strong> & VBA<br />
Basis<br />
• <strong>CAD</strong><br />
Systeembeheer<br />
Auto<strong>CAD</strong> of<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Gevorderden<br />
Auto<strong>CAD</strong> & VBA<br />
Gevorderden<br />
Revit<br />
Architectural<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Update<br />
• Ontwerpen<br />
• 3D illustraties<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
3D<br />
3ds Max<br />
Basis<br />
3ds Max<br />
Revit<br />
Basis<br />
Revit<br />
Gevorderden<br />
Inventor of<br />
Inventor Professional<br />
Ronald Boeklagen<br />
Inventor<br />
Basis<br />
Inventor<br />
Gevorderden<br />
Inventor<br />
Ontwerpen<br />
Nieuw:<br />
cursus<br />
REVIT<br />
• WTB ontwerpen<br />
Inventor Professional<br />
HBO diploma<br />
Autodesk Certificaat<br />
Complete leerboeken<br />
Behalve de annotaties zelf, is ook te zien wie er wanneer<br />
een annotatie plaatste.<br />
worden, een ‘uiterste houdbaarheidsdatum’.<br />
Het aanbrengen van annotaties zou ook in een aparte<br />
laag kunnen worden gezet. Maar zo’n mogelijkheid<br />
werkt niet bij elk soort bestand, bovendien gebruiken<br />
verschillende types software zelf al een lagenstructuur,<br />
waardoor je vergissingen en fouten in de hand zou werken.<br />
Daarom wordt ter voorkoming van vergissingen<br />
en fouten een apart bestand aangemaakt, een ‘Mark Up<br />
File’ voor de annotaties, en blijft het oorspronkelijke<br />
bestand geheel intact.<br />
Giacona: “Ook redenen om van de annotaties een apart<br />
bestand te maken, zijn de veiligheid, de gebruiksvriendelijkheid<br />
en zichtbaarheid. Een extra laag aanbrengen,<br />
zou het bestand veranderen. Op deze manier kun je ook<br />
verschillende commentaren samenvoegen, zonder dat<br />
iedereen zomaar wijzigingen in het originele bestand<br />
aan kan brengen.”<br />
NIEUW<br />
of of<br />
Authorised Training Center<br />
ATC<br />
Best the<br />
Benelu x<br />
Autodesk<br />
NIEUW<br />
Kijk voor de nieuwe<br />
boeken op:<br />
www.cadcollege.nl<br />
Job van Haaften<br />
job.van.haaften@cadmag.nl is<br />
hoofdredacteur van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor meer gegevens<br />
over dit onderwerp zie: www.oracle.com.<br />
tel • (024) 356 56 77 • fax (024) 354 19 31<br />
• E-mail: info@cadcollege.nl<br />
• Internet: www.cadcollege.nl<br />
Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7
PLATFORM<br />
Afgesplitste tak van Design Solutions richt zich op PDM<br />
Prodima presenteert activitei<br />
Door: Lambert-Jan Koops<br />
Op 16 september organiseerde Prodima een PDM-seminar.<br />
Dat werd gehouden in het Regardz hotel in Zaltbommel, niet geheel<br />
toevallig de locatie waar ook Design Solutions zijn evenementen<br />
vaak laat plaatsvinden. Prodima is namelijk het nieuw<br />
opgerichte zusterbedrijf van deze laatste onderneming.<br />
Roelf van Bijnen, directeur van Prodima:<br />
“Alles begint met de vraag: wat wil ik?<br />
Pas als die vraag goed is beantwoord, heeft<br />
het zin om een technische omschrijving op<br />
te stellen.”<br />
Begin 2008 heeft Design Solutions<br />
een zusje gekregen in de vorm van<br />
Prodima. Deze laatste heeft de PDMactiviteiten<br />
en een deel van het personeel<br />
van Design Solutions overgenomen.<br />
Het nieuwe bedrijf richt zich<br />
momenteel op het implementeren van<br />
PDM-systemen, de ondersteuning en<br />
support van de software en extra<br />
diensten zoals datamanagement. De<br />
oprichting van de nieuwe onderneming<br />
heeft overigens geen harde<br />
splitsing tot gevolg: Design Solutions<br />
zal zich vanaf nu weliswaar vooral<br />
richten op SolidWorks en aanverwante<br />
software, maar zal kleinere PDMzaken<br />
ook nog blijven doen. De reeds<br />
bestaande PDM-klanten en de verkoop<br />
van Enterprise PDM zullen terechtkomen<br />
bij Prodima, alhoewel er<br />
wel op verschillende niveaus een wisselwerking<br />
zal blijven tussen de beide<br />
bedrijven.<br />
Enterprise PDM<br />
Roelf van Bijnen is directeur van<br />
Prodima en verzorgde in die hoedanigheid<br />
de opening van het PDM-seminar.<br />
Hij liet daar weten dat Pro -<br />
dima staat voor Product Informatie<br />
Management en zich dus niet alleen<br />
richt op PDM in de nauwe zin van de<br />
term. Dat houdt in dat Van Bijnen en<br />
zijn collega’s ook producten en diensten<br />
aanbieden op het gebied van<br />
‘Lifecycle’-management en documentmanagement.<br />
Daarnaast zal<br />
Prodima in de nabije toekomst zich<br />
ook richten op het ontwikkelen van<br />
productconfiguratoren, met name op<br />
basis van DriveWorks. Verder zal het<br />
bedrijf trainingen organiseren, waarbij<br />
er gebruik wordt gemaakt van trainingslokalen<br />
in Den Bosch, Bruchem<br />
en Erembodegem.<br />
Prodima zal zich met name richten op<br />
de verkoop en ondersteuning van<br />
Enterprise PDM, de grote broer van<br />
het bij SolidWorks-gebruikers vaak al<br />
bekende Workgroup PDM. Van<br />
Bijnen legt uit wat het verschil is tussen<br />
beide pakketten. “De beide PDMversies<br />
zijn feitelijk totaal verschillende<br />
systemen. Het is weliswaar mogelijk<br />
om door te groeien van Work -<br />
group naar Enterprise, maar dan moet<br />
je wel weten waar je aan begint. Je<br />
zou Workgroup PDM kunnen vergelijken<br />
met een huis dat je kunt inrichten<br />
naar je eigen smaak: elke ruimte<br />
krijgt de aanblik die je zelf wilt. Voor<br />
Enterprise PDM geldt eigenlijk dat je<br />
de bouwmaterialen voor een huis in<br />
handen krijgt: je kunt niet alleen de<br />
bepalen hoe de verschillende kamers<br />
er uit komen te zien, maar ook bepalen<br />
hoeveel kamers er komen en hoe<br />
groot ze worden. Enter prise PDM<br />
biedt dus veel meer mogelijkheden,<br />
vandaar dat de implementatie van dit<br />
pakket meer tijd in beslag neemt: er<br />
valt namelijk heel veel aan te knutselen.”<br />
Vier pijlers van PDM<br />
Prodima heeft PDM gedefinieerd<br />
door vier pijlers aan te wijzen: organiseren,<br />
reviseren, controleren en communiceren.<br />
Van Bijnen: “Met PDM<br />
zijn er meerdere manieren om data te<br />
organiseren. Dit kan bijvoorbeeld per<br />
project, per klant, per producttype of<br />
per vestiging. Of een combinatie van<br />
deze vier. Omdat er maar één bron is<br />
voor de data, werkt iedereen binnen<br />
een bedrijf met de juiste gegevens,<br />
wat de betrouwbaarheid van de data<br />
bevordert. Daarnaast is er het reviseren.<br />
De geschiedenis van de documenten<br />
kan automatisch worden bijgehouden.<br />
Het is daarbij mogelijk om<br />
oude versies of revisies op te vragen<br />
van producten of documenten. Dat<br />
zorgt voor een beter hergebruik van<br />
documenten, bijvoorbeeld wanneer er<br />
een order binnenkomt die sterk lijkt<br />
op een eerder uitgevoerde opdracht.<br />
Bovendien wordt de kwaliteit van de<br />
data gewaarborgd, omdat de ingebouwde<br />
‘workflow’ er voor zorgt dat<br />
iedereen op de hoogte wordt gebracht<br />
van de wijziging.”<br />
Het controleren van gegevens is de<br />
derde pijler van PDM, volgens van<br />
Bijnen. “PDM verzorgt de beveiliging<br />
van de data. Niet iedereen kan<br />
alles zien of wijzigen. Indien er echter<br />
een wijziging plaats moet vinden, dan<br />
zorgt het systeem ervoor dat de aangewezen<br />
personen eerst hun goedkeuring<br />
geven voordat de wijziging<br />
wordt doorgevoerd. Deze procedure<br />
voorkomt dat er per ongeluk aangepaste<br />
documenten worden opgeslagen<br />
of vernietigd. Een belangrijk gegeven,<br />
want sommige wijzigingen hebben<br />
namelijk impact op andere mensen<br />
en machines binnen het bedrijf.<br />
Vandaar ook dat de vierde pijler com-<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
8
ten op haar eerste seminar<br />
Enterprise PDM is een PDM-systeem dat volledig te integreren is met SolidWorks.<br />
municeren is. Wijzigingen hebben<br />
immers altijd gevolgen. Vandaar dat<br />
het prettig is als ze niet onverwachts<br />
komen en goed gecommuniceerd<br />
worden. Dit hoeft het niet alleen communicatie<br />
naar mensen te zijn. Het is<br />
ook mogelijk om de software zo in te<br />
richten dat deze wijzigingen verstuurt<br />
naar machines of andere softwareprogramma's.”<br />
Implementatie<br />
Na een demonstratie van Enterprise<br />
PDM 2008 door één van de medewerkers<br />
van Prodima, kwam Roelf<br />
van Bijnen nog een keer terug voor<br />
een lezing. Deze ging over het implementeren<br />
van een PDM-systeem. Het<br />
belangrijkste bij een dergelijk project<br />
is volgens hem het doordenken van<br />
het systeem, voordat de daadwerkelijke<br />
implementatie in gang wordt gezet.<br />
“Het programma van eisen moet<br />
volledig doorgedacht zijn. Alles begint<br />
met de vraag: wat wil ik. En dan<br />
bedoel ik dat niet op de manier van:<br />
waar wil je dat welke functie zich bevindt<br />
en hoe wil je dat de knopjes er<br />
uitzien, maar wat wil je uiteindelijk<br />
dat het PDM-systeem doet. Pas als<br />
die vraag goed is beantwoord, heeft<br />
het zin om een technische omschrijving<br />
op te stellen. Natuurlijk, het is<br />
wel mogelijk om achteraf nog aanpassingen<br />
door te voeren in het systeem,<br />
maar dat is omslachtiger en<br />
kost tijd en geld. Pas als precies bekend<br />
is wat de wensen zijn, komt er<br />
een technische omschrijving, waarna<br />
het systeem kan worden ingericht.<br />
Het is belangrijk om een dergelijke<br />
implementatie stap voor stap uit te<br />
voeren en niet alles tegelijk te willen<br />
doen. Wie een PDM-systeem wil opnemen<br />
in zijn bedrijfssysteem moet<br />
daarin willen investeren, niet zo zeer<br />
in geld als wel in tijd voor de medewerkers<br />
die het systeem moeten gebruiken.<br />
En dan heb ik het niet alleen<br />
over de trainingen die de ze moeten<br />
volgen. De eindgebruikers moeten<br />
bijvoorbeeld ook mee kunnen denken<br />
over het te bouwen PDM-systeem.<br />
Op die manier is een optimaal systeem<br />
voor het beheer van de bedrijfsdata<br />
te bouwen.”<br />
Lambert-Jan Koops info@lambertjan.nl<br />
is voormalig hoofdredacteur van<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor verdere informatie<br />
over het onderwerp van dit artikel zie:<br />
www.prodima.nl.<br />
Enterprise PDM<br />
Enterprise PDM is een door SolidWorks ontwikkeld<br />
PDM-systeem dat niet alleen <strong>CAD</strong>-bestanden kan beheren,<br />
maar ook bijvoorbeeld Office-documenten,<br />
PDF’s, foto’s of e-mails verwerkt. Bovendien worden<br />
niet alleen oorpsronkelijke SolidWorks-bestanden opgenomen<br />
in het systeem, maar herkent en integreert de<br />
software ook documenten die afkomstig zijn uit<br />
Auto<strong>CAD</strong>, Solid Edge, Inventor, Pro/Engineer,<br />
CoCreate ME10 en Microstation.<br />
Enterprise PDM slaat bestanden op de server op, maar<br />
laat de gebruiker lokaal met de data werken. Met de ingebouwde<br />
viewer zijn de in het systeem opgenomen<br />
bestanden te bekijken zonder dat de verschillende applicaties<br />
hiervoor hoeven te worden geopend. Dit geldt<br />
niet alleen voor de Office-documenten en PDF’s, maar<br />
ook voor de <strong>CAD</strong>-bestanden.<br />
Met de ‘multi site’-oplossing van Enterprise PDM zijn<br />
meerdere vestigingen met elkaar te verbinden, waardoor<br />
de data ondernemingsbreed beschikbaar zijn. Het<br />
systeem zorgt er hierbij voor dat niet iedereen tegelijk<br />
het bestand kan wijzigen.<br />
Vanuit Enterprise PDM is het mogelijk om informatie<br />
direct door te sturen naar een ERP-systeem. Het maakt<br />
daarbij niet uit welk ERP-systeem er is gebruik is: de<br />
communicatie is mogelijk naar zowel SAP, BAAN,<br />
Exact, Isah als Dynamics.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
9
Laat het Genie Los.<br />
En Zie hoe het Werkt.<br />
GenerativeComponents stelt architecten en ingenieurs in staat om ontwerpen<br />
na te streven en resultaten te bereiken die voordien vrijwel ondenkbaar waren.<br />
Dirigeer uw creativiteit om geïnspireerde duurzame gebouwen te leveren die<br />
vrijer zijn in vorm en gebruik maken van innovatieve materialen en assemblage.<br />
Ontdek een breed scala aan „wat-als“ alternatieven voor zelfs de meest<br />
complexe gebouwen, snel en gemakkelijk, en breng minder tijd door werkend<br />
aan redigeren, verwijderen en het remodelleren van veranderingen dat kan de<br />
ontwerpcyclus vertragen. Open een wereld van nieuwe mogelijkheden terwijl<br />
u productiever dan ooit tevoren werkt.<br />
Discovery Subscription nu beschikbaar als <strong>download</strong>!<br />
www.<br />
.com<br />
© 2008 Bentley Systems, Incorporated. Bentley, the “B” Bentley logo, and GenerativeComponents are either registered or unregistered trademarks or service marks of<br />
Bentley Systems, Incorporated or one of its direct or indirect wholly-owned subsidiaries. All other trademarks are the property of their respective owners. All other brands and<br />
product names are trademarks of their respective owners.<br />
Images courtesy of Thompson, Ventulett<br />
Stainback & Associates
PLATFORM<br />
Softwareontwikkelaar aansprakelijk voor gevaarlijk ontwerp<br />
“I sue you”<br />
Door ing. Willem Barendsz<br />
Stel u ontwerpt een verbindingsweg tussen twee autosnelwegen.<br />
U heeft gebruik gemaakt van Pakket A Civil met daarin opgenomen<br />
de richtlijnen om tot een goed ontwerp te komen. Het ontwerp is<br />
prachtig geworden, al zegt u het zelf. Het plan gaat in uitvoering en<br />
wat blijkt: auto’s vliegen uit de bocht en u ontvangt veel klachten<br />
over de veiligheid van weg. De bocht wordt onderzocht en wat<br />
blijkt: een ontwerpfout in de software. Het is niet ondenkbaar dat<br />
ontwikkelaar van Pakket A aansprakelijk wordt gesteld. I sue you!<br />
Voor de volledigheid wil ik melden<br />
dat dit artikel is geplaatst in de categorie<br />
‘Opinie’ en hypothetisch van aard<br />
is met een hoog ‘zou kunnen’-gehalte<br />
maar ondanks dat niet geheel ondenkbaar.<br />
Het voorbeeld zou ook het ontwerp<br />
van een steunmuur van een huis,<br />
een sterkteberekening voor de liggers<br />
van een viaduct of een carrosserie van<br />
een automobiel kunnen betreffen. Er<br />
is op het internet wel wat jurisprudentie<br />
te vinden die deze situaties ondersteunt.<br />
U bent gewaarschuwd.<br />
Er is een uitspraak van een rechter geweest,<br />
die het mogelijk heeft gemaakt<br />
de schade op de softwarefabrikant te<br />
verhalen. Dit ondanks een stevig (niet)<br />
aansprakelijkheidsartikel in de licentievoorwaarden.<br />
In de kleine lettertjes<br />
stond in het hoofdstuk Aan spra ke -<br />
lijkheid ongetwijfeld te lezen: Bedrijf<br />
is niet aansprakelijk voor schade, van<br />
welke aard ook Dit is de zogenaamde<br />
aansprakelijkheiduitsluiting. Mocht<br />
dit artikel ondanks alle voorzichtige<br />
woorden toch niet afdoende blijken,<br />
dan treedt de aansprakelijkheidbeperking<br />
in werking. Hierin valt, wederom<br />
in prachtige maar onbegrijpelijke volzinnen,<br />
te lezen dat als er toch moet<br />
worden betaald dat dit maximaal tot<br />
een bepaalde hoogte kan geschieden.<br />
Maar daar kwam, zoals in de hierboven<br />
beschreven jurisprudentie, de<br />
softwareleverancier volgens de rechter<br />
toch niet mee weg.<br />
Welke software gebruikt u? Zitten er<br />
veel bibliotheken in? Maakt u gebruik<br />
van die handige routines? O, wat bent<br />
u blij met het feit dat eindelijk die<br />
complexe berekening wordt afgevangen<br />
door een script die alleen een paar<br />
variabelen nodig heeft om tot een resultaat<br />
te komen. We gebruiken onze<br />
software die o zo handig en compleet<br />
is maar vervolgens vragen we ons niet<br />
meer af hoe die software is opgebouwd,<br />
wat gebeurt er allemaal achter<br />
de schermen in die blackbox.<br />
Niet alle berekeningen zijn eisen<br />
(meer dan X dan Y) maar richtlijnen<br />
(waarde moeten liggen tussen de A en<br />
B) en toch komt de software met een<br />
resultaat goed of fout. In complexe<br />
berekeningen zitten veel aannames,<br />
welke zijn dat dan, veel bandbreedtes,<br />
welke marge wordt gehanteerd et cetera,<br />
et cetera. De softwareontwikkelaar<br />
heeft op dit moment vele duizenden<br />
licenties voor de verschillende<br />
software-oplossingen die het bedrijf in<br />
de markt heeft gezet. De softwareontwikkelaar<br />
is marktleider. Zoveel licenties<br />
dat schept vertrouwen. Je mag<br />
daar dus iets van verwachten. Toch?<br />
Dat vond de rechter ook.<br />
Het doel van dit artikel is een steen in<br />
de vijver te gooien, stof tot nadenken,<br />
met andere woorden: discussie! Dat<br />
gaat nu eenmaal beter wanneer je een<br />
scherpe voorstelling van zaken geeft,<br />
soms zwart-wit of iets te kort door de<br />
bocht. Wat vindt u ervan? Heeft u al<br />
een dergelijke situatie bij de hand gehad,<br />
heeft u een zaak die u wel eens<br />
door een rechter getoetst zou willen<br />
zien of wilt u het tegendeel bewijzen:<br />
laat het ons weten. U wordt van harte<br />
uitgenodigd om op het bovenstaand<br />
artikel te reageren en deze te sturen<br />
naar redactie@cadmag.nl. Mogelijk<br />
dat wij er nog op terug komen. Alle<br />
reacties worden anoniem gehouden,<br />
tenzij in de mail is aangegeven dat het<br />
vermelden van naam en toenaam is<br />
toegestaan.<br />
Ing. Willem Barendsz is normaal<br />
gesproken columnist van<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>, maar had in dit geval<br />
meer woorden nodig om een belangrijk<br />
onderwerp aan de orde te stellen.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
11
PLATFORM<br />
Interview met Kevin Ison van Autodesk<br />
Digital Prototyping is de trend<br />
Door Job van Haaften<br />
Kevin Ison is Marketing Director Northern Europe voor Autodesk.<br />
Hij geeft zijn visie op de ontwikkelingen en trends van de laatste tijd<br />
in de markt en bij Autodesk zowel in software als in het bedrijf waar<br />
bijvoorbeeld duurzaamheid een belangrijke rol krijgt.<br />
“Digital Prototyping is nu de trend en onze missie is om dat toegankelijk te maken<br />
voor ontwerpers in werktuigbouwkunde, bouw en civiel.”<br />
Meer en meer <strong>CAD</strong>-gebruikers maken<br />
ook gebruik van GIS-data, ze vragen<br />
om de gegevens en werken ermee. Die<br />
data moeten toegankelijk zijn en te importeren<br />
voor <strong>CAD</strong>-toepassingen. De<br />
GIS-gebruikers benutten echter veel<br />
meer informatie dan de <strong>CAD</strong>-gebruikers<br />
nodig hebben. De visie van<br />
Autodesk op dit punt is dat een <strong>CAD</strong>gebruiker<br />
direct toegang dient te hebben<br />
tot de data, wat bijvoorbeeld kan<br />
met Auto<strong>CAD</strong> Map dat van alle bekende<br />
GIS-systemen data kan importeren.<br />
Uit recent onderzoek in<br />
Nederland blijkt dat nog steeds<br />
bijzonder veel <strong>CAD</strong>-tekenaars<br />
werken met Auto<strong>CAD</strong>, van<br />
Inventor wordt ook redelijk goed<br />
gebruikt maar Revit marginaal.<br />
Volgens Cadjobs.nl: circa 80%<br />
van de <strong>CAD</strong>-tekenaars is bekend<br />
met en maakt gebruik van<br />
Auto<strong>CAD</strong>, dat is 35 % voor<br />
Inventor en slechts 0,5 % voor<br />
Revit. Betekent dit dat de<br />
‘Verticals’ slechts langzaam ingang<br />
vinden, wordt er bijvoorbeeld<br />
weinig gebruik gemaakt van<br />
jaarlijks beschikbare updates zodat<br />
oude versies in gebruik blijven<br />
en de doorstroming traag is?<br />
Wat is de visie van Autodesk op de<br />
ontwikkeling van de <strong>CAD</strong>-markt,<br />
gaat 2D eindelijk volledig plaatsmaken<br />
voor 3D in de Mechanical,<br />
Bouw en Civiele sector? En hoe is<br />
die verdeling nu?<br />
Grotendeels zijn de mensen overgestapt<br />
op 3D, misschien niet zoveel als<br />
we zouden willen maar het is alom geaccepteerde<br />
en gevestigde technologie.<br />
Eigenlijk is de overstap van 2D naar<br />
3D vrij snel gegaan, in de werktuigbouwkundige<br />
markt binnen tien tot<br />
vijftien jaar. De eerste aanzet was in<br />
1989 en nu is de overstap nagenoeg<br />
compleet in de werktuigbouwkundige<br />
markt. In de ontwikkelingslanden<br />
wordt de 2D-fase overgeslagen en<br />
wordt direct in 3D gewerkt. Van de negen<br />
miljoen gebruikers die wij kennen<br />
zal slechts nog een 17 tot 20 procent in<br />
2D werken.<br />
Digital Prototyping is nu de trend en<br />
onze missie is om dat toegankelijk te<br />
maken voor ontwerpers in werktuigbouwkunde,<br />
bouw en civiel. Autodesk<br />
wil het ze mogelijk maken om hun ontwerpen<br />
te ervaren voordat ze verwezenlijkt<br />
worden, visualiseren, simuleren<br />
en analyseren. Bij een gebouw kun<br />
je daarmee bijvoorbeeld de effecten<br />
van wind, warmte en rook simuleren<br />
en rekening houden met die effecten<br />
door het ontwerp aan te passen.<br />
De ontwikkelingslanden zijn nu ook<br />
sneller in het oppakken van Digital<br />
Prototyping, de Westerse landen moeten<br />
op hun hoede zijn en investeren in<br />
deze ontwikkeling.<br />
<strong>CAD</strong> en GIS lijken elkaar te<br />
naderen, maken gebruik van<br />
elkaars gegevens. Wat zijn de<br />
verwachtingen voor de conver gentie<br />
van <strong>CAD</strong> en GIS?<br />
Die cijfers kloppen met wat wij tegenkomen.<br />
We hebben natuurlijk inzicht in<br />
de aantallen subscripties die nog steeds<br />
groeien. De bedrijven en gebruikers<br />
met een suscriptie/abonnement hebben<br />
toegang tot elke update en kunnen zelf<br />
beslissen of ze meegaan met nieuwe<br />
versies. Het is niet zozeer de updatekwestie,<br />
meer gewenning en dat mensen<br />
huiverig zijn voor nieuwe dingen.<br />
Er zijn altijd mensen die achterblijven.<br />
Veel gebruikers van nu zijn op hun<br />
scholen opgeleid met Auto<strong>CAD</strong>, die<br />
blijven makkelijk hangen in hetgeen ze<br />
al kennen. In het Westen speelt daarbij<br />
ook de veroudering van het personeelsbestand<br />
een rol, dat in tegenstelling tot<br />
bijvoorbeeld het Verre Oosten.<br />
Inmiddels wordt Inventor al duidelijk<br />
geaccepteerd en toegepast, bij Revit<br />
gaat dat iets trager maar er is zeker<br />
voortgang in de acceptatie, die nu zover<br />
is als Inventor in het begin dat vervolgens<br />
exponentieel groeide.<br />
Die gewenning geldt ook voor Digital<br />
Prototyping, dat kost in aanvang iets<br />
meer tijd tijdens het ontwerp. Maar het<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
12
De add-on ‘Sustainable Materials<br />
Assistant’ voor Inventor, heeft een<br />
bewust en duidelijk duurzaam<br />
karakter. Valt er op dat gebied<br />
meer van Autodesk te verwachten<br />
voor Inventor en andere <strong>CAD</strong>pakketten?<br />
“De aankoop van Moldflow past goed bij de duurzaamheidstrategie, het gebruiken<br />
van kunststoffen. Die kunststoffen kunnen niet alleen cosmetisch worden toegepast,<br />
het mooi maken en glad afwerken, maar ook voor duurzaamheid.”<br />
lost veel op, biedt extra mogelijkheden<br />
en kan in de hele lijn gebruikt worden,<br />
van ontwerper – bouwer – tot gebruiker<br />
van het product of beheerder van<br />
het object.<br />
Verschilt de Nederlandse markt,<br />
voor <strong>CAD</strong>- zowel als GIS-software,<br />
van die in andere West-<br />
Europese landen zoals Duitsland<br />
en UK?<br />
Er zijn niet echt verschillen, de enige<br />
variatie zit in de acceptatie van verschillende<br />
types software, in het ene<br />
land iets sneller bij het ene type dan het<br />
andere land in West-Europa. Overal<br />
willen de ontwerpers vooruit. Het verschil<br />
met Noorwegen en Zweden is<br />
groter, daar worden nieuwe technologieën<br />
sneller overgenomen en geïmplementeerd.<br />
Met name ook is het verschil met het<br />
Verre Oosten, waar ze geen 2D<br />
Auto<strong>CAD</strong>-historie hebben en waar de<br />
overstap naar Digital Prototyping erg<br />
voorspoedig gaat. In het Westen zouden<br />
we daar meer rekening mee dienen<br />
houden, zelfs enigszins bezorgd moeten<br />
zijn.<br />
Autodesk heeft de laatste jaren diverse<br />
malen succesvolle, kleinere<br />
software-ontwikkelaars ingelijfd,<br />
zoals recentelijk NavisWorks. Ligt<br />
daar een beleid aan ten grondslag,<br />
zo ja welk? En worden er binnenkort<br />
nog overnames verwacht, in<br />
bepaalde sectoren? Wat te denken<br />
van PTC dat, volgens bepaalde<br />
bronnen, onlangs in de verkoop is<br />
gekomen?<br />
Klopt en daar zit een visie achter,<br />
Autodesk richt zich sterk op de simulatie,<br />
analyse en visualisatie. Het zijn niet<br />
alleen kleinere bedrijven, Alias bijvoorbeeld<br />
is een bedrijf van honderden medewerkers<br />
en een investering van 200<br />
miljoen dollars. Verder waren het recentelijk<br />
Navisworks, Moldflow en<br />
Opticore die werden overgenomen.<br />
Navisworks is een belangrijke aanwinst<br />
als het om simulatie gaat.<br />
Moldflow is gespecialiseerd in simulatie<br />
en analyse bij kunststoffen. Delen<br />
van het Zweedse Opticore, dat zich bezighoudt<br />
met 3D-visualisatie en presentatie,<br />
real-time rendering, werden<br />
ook door Autodesk overgenomen.<br />
PTC past niet in dat beleid, wat overigens<br />
niet meteen alles uitsluit, maar<br />
wat ze te bieden is voor Autodesk meer<br />
van hetzelfde. Er is niet iets bij PTC dat<br />
we niet in een andere vorm al hebben.<br />
“De Westerse landen<br />
moeten op hun hoede zijn<br />
en investeren in nieuwe<br />
ontwikkelingen.”<br />
Ja zeker, de impact op het milieu is erg<br />
belangrijk geworden voor de ontwerpers:<br />
duurzaamheid. Op Autodesk<br />
Labs kun je ook previews zien van<br />
tools in die richting en kunnen daar getest<br />
en beoordeeld worden. De aankoop<br />
van Moldflow past daar ook goed<br />
bij, het gebruiken van kunststoffen. Die<br />
kunststoffen kunnen niet alleen cosmetisch<br />
worden toegepast, het mooi maken<br />
en glad afwerken, maar ook voor<br />
duurzaamheid. Ontwerpers moeten<br />
mee gaan denken over het gebruiken<br />
van materialen en de belasting van het<br />
milieu wanneer het product wordt afgedankt,<br />
aan het einde van zijn levenscyclus.<br />
Het maken van digitale prototypes past<br />
daar ook in, je voorkomt het maken<br />
van fysieke prototypes, die getest moeten<br />
worden. Visualisatiesoftware wordt<br />
bijvoorbeeld in de automobielindustrie<br />
steeds meer gebruikt voor reclamespotjes,<br />
reclamefoto’s en andere uitingen,<br />
waar geen echte auto meer voor hoeft<br />
te rijden.<br />
Ook intern wordt er aan duurzaamheid<br />
gewerkt. Zo is er afgesproken om de<br />
CO2-emissie te verminderen door minder<br />
te reizen en meer van andere technieken<br />
gebruik te maken om te overleggen<br />
en te vergaderen. Zoals ook dit<br />
interview dat met een telefonische conferentie<br />
tot stand kwam.<br />
Job van Haaften<br />
job.van.haaften@cadmag.nl is<br />
hoofdredacteur van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>.<br />
Voor meer gegevens over dit onderwerp<br />
zie: www.autodesk.com.<br />
Ontwerp betere producten in kortere tijd - www.cad2m.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
13
PLATFORM<br />
TMC Forum dag 2008<br />
Presentatie door Visualisatie<br />
Door Johan Vreede<br />
Op donderdag 2 oktober 2008 werd door The MicroStation<br />
Community Nederland (TMC) de jaarlijkse Forum dag<br />
georganiseerd. Het concept was als vanouds: rondom het thema<br />
waren diverse lezingen georganiseerd, met een aftrap tijdens<br />
de opening, en daarnaast hadden de deelnemers keuze uit<br />
een aantal parallelsessies.<br />
De heer Johan van den Elzen, directievoorzitter van Movares, ging met name in op<br />
de belevingswaarde van de visualisatie.<br />
Met ruim tweehonderd deelnemers<br />
mag het evenement van het tienjarige<br />
TMC als goed bezocht beschouwd<br />
worden. De locatie was goed gekozen:<br />
de Beurs van Berlage is centraal<br />
gelegen, goed bereikbaar in Amster -<br />
dam en heeft als locatie ook nog het<br />
nodige te bieden. Deelnemers konden<br />
in een korte rondleiding tussen de<br />
sessies dan ook kennis maken met het<br />
gebouw en de vele historische aspecten<br />
die eraan kleven. Hoewel het gebouw<br />
als naam bekend is bij de meeste<br />
Nederlanders, werd hier toch voor<br />
de meesten een boekje open gedaan<br />
over de vele politieke, vaak tegenstrijdige,<br />
aspecten die in de oorspronkelijke<br />
Koopmansbeurs te vinden<br />
zijn.<br />
Snel wisselende beelden<br />
Het thema van de Forum dag was zoals<br />
gezegd, ‘Presentatie door Visua -<br />
lisatie’ en de presentatoren van de diverse<br />
lezingen hebben daar elk hun eigen<br />
invulling aan kunnen geven.<br />
In de openingslezingen (ik vind het<br />
woord keynotes maar niks…) kwamen<br />
de heer Johan van den Elzen, directievoorzitter<br />
van Movares, en de<br />
heer Corné van Elzakker, docent cartografie<br />
en vormgeving bij ITC<br />
Enschede, aan het woord. Beiden hadden<br />
natuurlijk hun eigen visie op ‘presentatie<br />
en visualisatie’.<br />
Van den Elzen ging met name in op de<br />
belevingswaarde van de visualisatie.<br />
Hij stelde ‘what you see is not what<br />
you feel’. Hij stelde ook dat ‘vroegere’<br />
visualisaties vaak sterk leunden op het<br />
verbeeldingsvermogen van de toeschouwer,<br />
en dat ook de huidige visualisaties<br />
over vijftien jaar niet meer<br />
voldoen. Hij zei dat te kunnen afmeten<br />
aan de manier waarop de jongere<br />
generatie omgaat met visualisatie en<br />
presentatie. Volgens hem is bij die<br />
jongere generatie veel meer behoefte<br />
aan snel wisselende en sfeerbepalende<br />
beelden, die bovendien met debat<br />
en discussie gepaard moeten gaan, zodat<br />
interactie mogelijk is. Schriftelijke<br />
reactie is sterk achterhaald, directe respons<br />
is gewenst. Want beleving gaat<br />
veel verder dan beelden alleen.<br />
Van Elzakker gaf inzicht in de mogelijkheden<br />
die visualisatie biedt voor<br />
informatieoverdracht, en dan wel de<br />
overdracht van aanbodgestuurde info,<br />
met name bij kaartmateriaal. Volgens<br />
hem is er nog steeds grote behoefte<br />
aan thematische info. En hoe zou dat<br />
beter ondersteund kunnen worden dan<br />
met kaartbeelden? Kaarten zijn volgens<br />
de definitie van Van Elzakker<br />
“verkleinde en vereenvoudigde weergaven<br />
van de werkelijkheid”, of het<br />
nu heel waarheidsgetrouwe kaartbeelden<br />
zijn of uiterst effectief gestileerde<br />
kaarten als van de Londense ondergrondse.<br />
En die kaarten hebben cartografische<br />
grammaticaregels als het<br />
gaat om gebruik van kleur, symbooltype,<br />
symboolgrootte en degelijke.<br />
Uiteindelijk heeft deze visie ook een<br />
belangrijke rol gespeeld in het voorstel<br />
dat door ITC Enschede gedaan is<br />
voor het ontwikkelen van een presentatiestandaard<br />
voor bestemmingsplannen.<br />
3D in diverse ontwerpdisciplines<br />
Zoals gezegd kende de dag uiteenlopende<br />
presentaties en workshops<br />
waarbij de verschillende gebruikersgroepen<br />
binnen TMC (focusgroepen<br />
geheten) actuele informatie en/of hun<br />
interpretatie van het thema kwijt konden.<br />
Zo waren er lezingen over 3Danimaties<br />
met MicroStation, Visua -<br />
lisaties en Rendering, 3D in diverse<br />
ontwerpdisciplines en GIS-gebruik, al<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
14
De Beurs van Berlage heeft als locatie het nodige te bieden, zoals sfeer.<br />
dan niet met RoPlan of Bentley Map.<br />
Maar er waren ook meer algemene<br />
onderwerpen zoals ProjectWise Pro -<br />
jects en/of GeoSpatial Management,<br />
gebruik van ontwerpstandaarden en<br />
nieuwe <strong>CAD</strong>-standaarden voor GWW<br />
of de mogelijkheden van Tom Tom.<br />
Kortom, genoeg gelegenheid om kennis<br />
over de nieuwste onderwerpen –<br />
niet alleen 3D - op te doen, en in een<br />
kleine expositieruimte konden de<br />
deelnemers ook kennis maken met de<br />
producten van leveranciers op dit gebied.<br />
Bentley Institute was als hoofdsponsor<br />
van het evenement samen<br />
met BTM Software, the People<br />
Group en <strong>CAD</strong>2Reality met een<br />
stand vertegenwoordigd.<br />
Traditioneel werd de dag afgesloten<br />
met een borrel en verloting, ditmaal<br />
in de catacomben van de Beurs van<br />
Berlage, waar het misschien wel iets<br />
te klein bemeten was, maar in elk<br />
geval warm genoeg.<br />
Johan Vreede is freelance redacteur<br />
voor <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor vragen of<br />
opmerkingen is de auteur bereikbaar via<br />
j.vreede@home.nl. Voor verdere<br />
informatie over het onderwerp van dit<br />
artikel zie: www.microstation.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
15
Software gekocht en een training nodig?<br />
PER 1 SEPTEMBER NIEUWE CURSUSLOCATIE<br />
www.cadix.nl<br />
Wij dragen onze kennis graag en deskundig aan u over.<br />
Diverse trainingslocaties in Nederland, alsmede bij u op locatie.<br />
Algemeen:<br />
• Auto<strong>CAD</strong> (LT) Basis, Update, 3D en gevorderden<br />
Datamanagement:<br />
• Autodesk Vault<br />
• Autodesk Product Stream<br />
Werktuigbouwkunde:<br />
• Autodesk Inventor (Professional)<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Mechanical<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
Bouwkunde:<br />
• Autodesk Revit<br />
• Autodesk Revit Structure<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Architecture<br />
Media & Entertainment:<br />
• Autodesk 3ds Max<br />
• Autodesk Maya<br />
www.icn-solutions.nl<br />
ICN Training Center<br />
’s-Hertogenbosch<br />
Tel. +31 (0)73 - 750 6 750<br />
Fax +31 (0)73 - 750 6 751<br />
Rotterdam<br />
Tel. +31 (0)10 - 7519630<br />
Fax +31 (0)10 - 7519631<br />
www.ICN-Solutions.nl<br />
E-mail: verkoop@ICN-Solutions.nl<br />
Bel voor onze speciale aanbiedingen, groepskortingen en trainingskalender.<br />
Autodesk Value Added Reseller<br />
www.vmv-cad.nl<br />
2 – daagse basiscursus ARKEY<br />
2 – daagse basiscursus vMV-methodiek<br />
2 – daagse schoolverlaterscursus<br />
2 - daagse cursus ARKEY en/of vMV-methodiek<br />
2 – daagse cursus ARKEY voor ontwerpers<br />
1 - daagse cursus SketchUp<br />
1 - daagse workshop Piranesi<br />
1 – daagse workshop ArtLantis<br />
Voor grote(re) groepen speciale tarieven<br />
en opleiding op locatie!<br />
Inschrijven of meer info?<br />
VMV <strong>CAD</strong>-Adviseurs, Den Haag<br />
20 jaar software voor de bouw<br />
www.vmv-cad.nl, info@vmv-cad.nl of 070-3645464<br />
Ons doel:<br />
U een perfecte <strong>CAD</strong>-specialist maken<br />
USG Innotiv Training Center is gespecialiseerd in het ontwikkelen<br />
en organiseren van standaard- en maatwerk trainingen voor<br />
<strong>CAD</strong>-specialisten.<br />
Bel of mail voor een informatiepakket of kijk voor trainingsdataen<br />
prijzen op www.usginnotiv.nl. Hier kunt u ook onze brochure<br />
<strong>download</strong>en.<br />
Auto<strong>CAD</strong> 2D - Auto<strong>CAD</strong> 3D - Auto<strong>CAD</strong> Advanced<br />
Autodesk Inventor Professional<br />
MicroStation V8 - Essentials (2D)- Level 2 (3D)<br />
(Introduction to) Pro/ENGINEER Wildfire 3.0<br />
Update from Pro/ENGINEER Wildfire 2.0<br />
Introduction to Windchill PDMLink 8.0<br />
Wij adviseren, trainen en begeleiden bedrijven om de centrale rol van de engineering ten volle te kunnen<br />
benutten voor een optimaal rendement van uw investeringen en een hoger bedrijfsresultaat.<br />
Change Management ** maatwerk opleidingen ** standaard producttrainingen<br />
Meerstoel 26 4904 SV Oosterhout (Nb) tel. 0162-490101 www.cadmatch.nl<br />
www.cadmatch.nl<br />
033 - 450 40 80 trainingcenter@usginnotiv.nl<br />
www.usginnotive.nl<br />
Training Center Autodesk Inventor Professional<br />
Hofstede van Erkel<br />
Bilderdijkkade 13a<br />
1053 VA Amsterdam<br />
tel. : 020-6124780<br />
fax : 020-6124730<br />
E-mail : info@inventor-professional.nl<br />
* Auto<strong>CAD</strong> Basis<br />
* Auto<strong>CAD</strong> Update<br />
* Auto<strong>CAD</strong> Gevorderd<br />
* Auto<strong>CAD</strong> Mechanical<br />
* Inventor Basis Spoed (3 dagen)<br />
* Inventor Basis Stnd (5 dagen)<br />
* Inventor Basis Extra (6 dagen)<br />
* Inventor Gevorderd<br />
* Inventor Professional<br />
* Inventor Release Update<br />
* Thema Training<br />
kijk op : www.inventor-professional.nl<br />
www.cad2m.nl<br />
www.inventor-professional.nl<br />
Uw trainingen een heel jaar lang<br />
in <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> en op<br />
www.cadmagazine.nl<br />
voor slechts € 1300,–<br />
www.cadmagazine.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
16
TRAININGSWIJZER<br />
TEC / <strong>CAD</strong> College BV<br />
Autodesk Authorized Training Centre<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Basis • Auto<strong>CAD</strong> Update • Auto<strong>CAD</strong> Gevorderden • Auto<strong>CAD</strong> 3D • Auto<strong>CAD</strong> Optimalisatie<br />
• Auto<strong>CAD</strong> & VBA Basis • Auto<strong>CAD</strong> & VBA Gevorderden • Inventor Basis • Inventor Gevorderden<br />
• Inventor Ontwerpen • 3ds Max<br />
Het <strong>CAD</strong>-Centrum TEC, ook wel genoemd het <strong>CAD</strong> College, verzorgt sinds 1984 kennis-overdracht in de vorm van<br />
<strong>CAD</strong> -opleidingen, -leerboeken en educatieve software. Bij de cursus ontvangt u een uitgebreid Nederlandstalig<br />
leer- en naslagwerk van R. Boeklagen die tevens uw docent is. U krijgt een Autodesk-certificaat bij de cursussen<br />
en een HBO-diploma bij de opleidingen.<br />
Autodesk trainingen standaard en<br />
op maat met trainingslocaties door<br />
het hele land.<br />
Kijk voor ons complete aanbod op<br />
http://opleidingen.itannex.com<br />
www.itannex.com<br />
Auto<strong>CAD</strong> (LT)<br />
Revit Architecture<br />
Revit Structure<br />
Autodesk NavisWorks<br />
Auto<strong>CAD</strong> Architecture<br />
Auto<strong>CAD</strong> Civil 3D<br />
Auto<strong>CAD</strong> Map 3D<br />
opleidingen.itannex.com<br />
Autodesk HBO instituut<br />
Behaal uw HBO diploma! TEC biedt de mogelijkheid u verder te bekwamen tot een Autodesk Certified Engineer<br />
(ACE). U doorloopt een bepaald traject van cursussen, maakt een praktische eindopdracht, bij voorkeur passend<br />
binnen uw werk en bij uw eigen werkgever en verdedigt deze. Slaagt u, dan heeft u een Autodesk HBO diploma<br />
verdiend! De opleiding is inclusief materialen als boeken en software. Toelatingseisen: MBO. Studierichtingen:<br />
System Manager (Auto<strong>CAD</strong>), 3D Designer (Auto<strong>CAD</strong>/3ds Max) en Mechanical Designer (Inventor).<br />
Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen T: (024) 356 56 77 F: (024) 354 19 31<br />
E: info@cadcollege.nl CP: Leonie Bergsma<br />
Kijk op Internet www.cadcollege.nl of vraag de brochure aan.<br />
www.cadcollege.nl<br />
Holland Engineering Consultants bv (HEC) verzorgt trainingen en workshops voor de software die wij aan<br />
onze klanten kunnen leveren. Deze trainingen vinden doorgaans plaats in ons pand in Nieuwegein maar kunnen<br />
op verzoek ook op locatie gegeven worden. De trainingen hebben een hoog “hands-on” gehalte daar de praktijk<br />
nog steeds de beste leermeester is.<br />
Ons trainingsaanbod bestaat o.a. uit:<br />
3D <strong>CAD</strong><br />
Pro/ENGINEER Basis training<br />
Pro/ENGINEER Update training<br />
Pro/ENGINEER voor Pro/MECHANICA<br />
gebruikers<br />
Sterkte- en stijfheidsberekeningen<br />
Pro/ENGINEER Mechanica Basis training<br />
Pro/ENGINEER Mechanica Update training<br />
Pro/ENGINEER Fatique Advisor<br />
Stromings- en warmteoverdracht<br />
NIKA EFD Basis training<br />
Mechanisme berekeningen<br />
Pro/ENGINEER MDO Basis training<br />
Code<br />
P10 Pipestress Basis training<br />
P10 Pipestress Advanced training<br />
P10 Pipestress Update training<br />
Microprotol Basis training<br />
Realiseer voorsprong met kennis!<br />
Met een beginners-, gevorderden-, of updatetraining<br />
van <strong>CAD</strong> & Company haalt u kennis in huis die u direct<br />
in de praktijk kunt brengen. U werkt meteen effectiever,<br />
sneller én beter met uw <strong>CAD</strong> software. Bekijk het<br />
actuele trainingsaanbod op www.cadcompany.nl.<br />
<strong>CAD</strong> & Company Training Centers:<br />
Alkmaar - Amsterdam - Boxtel - Emmen - Oosterhout - bij u op locatie<br />
www.cadcompany.nl<br />
www.hecbv.nl<br />
NedGraphics B.V.<br />
Autodesk Authorized Training Center<br />
Ir. D.S. Tuynmanweg 10<br />
Auto<strong>CAD</strong> Basis<br />
4131 PN VIANEN Auto<strong>CAD</strong> Upgrade<br />
Auto<strong>CAD</strong> Applicatiebeheer/Gevorderden<br />
Auto<strong>CAD</strong> MAP<br />
tel: +31 (0)347 329 626<br />
Auto<strong>CAD</strong> Civil 3D<br />
fax: +31 (0)347 329 666<br />
E-mail: cursussen-gis@nedgraphics.nl<br />
Contactpersoon: mevrouw K. van ‘t Reve<br />
Voor meer informatie: www.nedgraphics.nl<br />
www.nedgraphics.nl<br />
Databeheer<br />
Windchill PDMLink<br />
Windchill ProjectLink<br />
CM II Change management<br />
Kijk voor meer informatie op de website of neem contact met ons op.<br />
Holland Engineering Consultants bv Ratelaar 39, 3434 EW Nieuwegein<br />
T 030 600 60 60 F 030 600 60 61 E info@hecbv.nl W www.hecbv.nl<br />
Onze sterke punten:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Persoonlijke aandacht<br />
Flexibel<br />
Uitstekende trainers<br />
Goed uitgeruste leslokalen<br />
Gevarieerd cursusaanbod<br />
Mogelijkheid van maatwerk<br />
Officiële certificaten<br />
Certificering van Autodesk<br />
Certificering van Microsoft<br />
Aansluiting bij VOI<br />
Locaties: Gouda, Heerlen,<br />
Meppel, Vianen, Hasselt (be)<br />
of onsite<br />
www.cadac.com<br />
o.a.<br />
Auto<strong>CAD</strong> Basis<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Gevorderden<br />
Auto<strong>CAD</strong> Upgrade<br />
Inventor Basis<br />
Inventor Advanced<br />
Inventor Upgrade<br />
Inventor Professional<br />
Auto<strong>CAD</strong> Architecture<br />
Revit Architecture<br />
Revit Structure<br />
00800 2255 22322<br />
training@cadac.com<br />
Arkey-ASD • 2D Tekenen Basis en Gevorderden<br />
• 3D Tekenen • Strategiecursus • Beheercursus<br />
Normworm • Cursus<br />
Woordpoort • Cursus<br />
Woordpoort<br />
Knaakbaak • Informatiebijeenkomst<br />
Droomstroom • Informatiebijeenkomst<br />
Knaakbaak • Cursus inclusief Kostenbestand<br />
ALFA • Basiscursus 2D<br />
ALFA NextGen • Workshop • Gevorderden • 3D Tekenen<br />
www.alfadevelopment.nl<br />
Het Digitale Huis • 073 614 04 08 • cursus@hetdigitalehuis.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
17
PLATFORM<br />
Seminar voor ervaren ontwerpers en managers<br />
Masterclass gaat over meer dan<br />
De Cadac Masterclass bestond uit<br />
een achttal lezingen, waarbij de aanwezigen<br />
in de technische middagsessies<br />
een Nederlands parallelprogramma<br />
voorgelegd kregen. De algemene<br />
ochtendsessies werden in het Engels<br />
uitgevoerd, aangezien Cadac de sprekers<br />
uitgenodigd had uit Zweden,<br />
Oostenrijk, Engeland en de VS.<br />
Robert Green, een consultant uit de<br />
VS en al twaalf jaar een spreker op<br />
Autodesk University, nam de eerste<br />
lezing voor zijn rekening en sprak<br />
over de vaardigheden die een goede<br />
<strong>CAD</strong>-manager zou moeten hebben.<br />
Hij ging daarbij onder andere in op de<br />
communicatieproblemen die vaak<br />
ontstaan tussen de <strong>CAD</strong>-gebruikers<br />
en het management. Die problemen<br />
ontstaan omdat de <strong>CAD</strong>-manager<br />
vaak helemaal geen managementopleiding<br />
heeft gehad. Meestal is het iemand<br />
die in eerste instantie gewoon<br />
Door Lambert-Jan Koops<br />
Een nieuw soort seminar, dat was de achterliggende gedachte van<br />
de Cadac Masterclass die gehouden werd op 24 september 2008 in<br />
het Brabantse Vught. Een evenement dat zich speciaal richt<br />
op ervaren <strong>CAD</strong>-gebruikers en -managers en lezingen<br />
biedt voor gevorderden. Een seminar dat handelt<br />
over meer dan alleen de vraag welke functie in de<br />
<strong>CAD</strong>-software te vinden is onder welke knop.<br />
Hans M. Hirschi ging vooral in op de manieren om veranderingen door<br />
te voeren binnen een organisatie.<br />
een goede en enthousiaste <strong>CAD</strong>-gebruiker<br />
was, en die op basis daarvan<br />
is gepromoveerd tot hoofd van de tekenkamer.<br />
Deze persoon denkt echter<br />
nog wel steeds als een <strong>CAD</strong>-gebruiker,<br />
alhoewel zijn taken sterk veranderd<br />
zijn.<br />
Investeren<br />
Als een <strong>CAD</strong>-gebruiker een <strong>CAD</strong>manager<br />
wordt, vraagt dat om een<br />
andere manier van communiceren, zo<br />
stelde Green. Als voorbeeld gaf hij<br />
een <strong>CAD</strong>-manager die zijn baas<br />
vroeg om te investeren in nieuwe<br />
software. Toen de baas vroeg waar<br />
dat voor nodig was, kreeg hij een<br />
technisch antwoord met allerlei details<br />
over werkmethodes. Waarna de<br />
investering werd afgekeurd. Green<br />
stelde dat dit zuiver een communicatieprobleem<br />
was. Was de <strong>CAD</strong>-manager<br />
naar zijn baas gestapt met wat<br />
statistieken, waarmee hij kon laten<br />
zien hoeveel tijd er zou worden bespaard<br />
met de nieuwe software, dan<br />
had hij de investering probleemloos<br />
rond gekregen. Want de baas is niet<br />
geïnteresseerd in technische details<br />
over het maken van een ontwerp,<br />
maar wel in productiviteitsverbetering<br />
die zorgt voor een grotere winstmarge.<br />
Communicatie was een belangrijk onderdeel<br />
van Green’s verhaal. Niet alleen<br />
met het management, maar ook<br />
met de collega’s die over moeten<br />
stappen op nieuwe software. Verder<br />
riep hij de aanwezigen op om niet alleen<br />
na te denken over het oplossen<br />
van problemen, maar ook over de manier<br />
waarop deze problemen te voorkomen<br />
zijn. En over de waarde die zij<br />
als <strong>CAD</strong>-Manager toevoegen aan hun<br />
bedrijf en de manier waarop ze aan<br />
hun management kunnen laten zien<br />
welke waarde dat is. Want het draait<br />
om communicatie, waarbij de <strong>CAD</strong><br />
Manager begrijpt hoe een ander redeneert.<br />
Zonder dat hij die denkwijze<br />
overigens zou moeten overnemen.<br />
Green’s afsluitende slogan was immers:<br />
“Denk niet als een manager,<br />
denk gewoon meer.”<br />
Verandering<br />
De bijdrage die de Zweedse Hans M.<br />
Hirschi leverde aan de Masterclass,<br />
lag enigszins in het verlengde van de<br />
toespraak van Green. Hirschi ging<br />
echter vooral in op de manieren om<br />
veranderingen door te voeren binnen<br />
een organisatie. Want verandering is<br />
niet makkelijk, zo wist Hirschi. “Het<br />
is niet zo moeilijk om iemand te overtuigen<br />
van het feit dat verandering<br />
nodig is. Het is echter wel moeilijk<br />
om iemand daadwerkelijk de verandering<br />
te laten doorvoeren.”<br />
Omdat een opgelegde verandering<br />
“Denk niet als een manager, denk gewoon meer.”<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
18
<strong>CAD</strong> alleen<br />
altijd op weerstand stuit, is het verstandig<br />
om collega’s niet te dwingen<br />
tot verandering. De gouden tip<br />
van Hirschi was even simpel als<br />
geniaal: probeer anderen niet te<br />
overtuigen dat de door jou voorgestelde<br />
verandering nodig is, laat ze<br />
zelf ontdekken hoe en wat er moet<br />
veranderen voor een efficiënter<br />
werkproces. Als ze dat eenmaal<br />
hebben gedaan, is de verandering<br />
snel doorgevoerd en heeft de verandering<br />
ook veel eerder effect.<br />
Hirschi: “Een verandering, een<br />
aanpassing in het werkproces of de<br />
implementatie van nieuwe software,<br />
heeft altijd een dip in de productiviteit<br />
tot gevolg. De dip is<br />
echter veel kleiner als degenen die<br />
moeten veranderen begrijpen<br />
waarom de verandering plaatsvindt.<br />
Wie gemotiveerd is, past<br />
zich namelijk sneller aan. Vandaar<br />
ook dat ik adviseer om een dergelijke<br />
verandering goed door te praten<br />
met alle betrokkenen. Dat kost<br />
tijd, en dus ook geld, maar dat<br />
geeft niet, want een dergelijke investering<br />
verdient zichzelf in de<br />
veranderingsfase dubbel en dwars<br />
terug.”<br />
Waardering<br />
Hirschi gaf ook nog andere tips om<br />
werknemers te motiveren, niet alleen<br />
voor het geval er een verandering<br />
moet worden doorgevoerd, maar ook<br />
bij hun algemene werkzaamheden.<br />
“Studies hebben uitgewezen dat mensen<br />
het meest productief zijn als ze<br />
gewaardeerd worden en deze waardering<br />
regelmatig wordt uitgesproken.<br />
Of het nu ontwerpers, schoonmakers<br />
of topmanagers zijn, iedereen werkt<br />
het beste als hij het gevoel heeft dat<br />
hij een nuttige bijdrage levert binnen<br />
een bedrijf. Je kunt iemand wel een<br />
auto van de zaak geven of een bonus<br />
in het vooruitzicht stellen, maar dat<br />
heeft maar een tijdelijk effect. Wie<br />
zijn collega’s of werknemers structureel<br />
wil motiveren, moet zorgen dat<br />
ze het gevoel krijgen dat ze echt iets<br />
toevoegen.”<br />
Was de <strong>CAD</strong>-manager naar zijn baas gestapt met<br />
wat statistieken, dan had hij de investering<br />
probleemloos rond gekregen. Want de baas is<br />
niet geïnteresseerd in technische details over<br />
het maken van een ontwerp, maar wel in<br />
productiviteitsverbetering die zorgt voor<br />
een grotere winstmarge.<br />
Zeesterren<br />
De derde lezing van de ochtend was<br />
in handen van de Britse Steve Stott,<br />
Education Program Manager EMEA<br />
van Autodesk. Hij sprak over creativiteit<br />
binnen de vormgeving en begon<br />
met een aantal strikvragen, die het<br />
aanwezige publiek meteen aan het<br />
denken zetten. Zo liet hij een foto<br />
zien van een zeester en vroeg hij het<br />
publiek wat ze zagen. Met het antwoord<br />
‘een zeester’ nam hij echter<br />
geen genoegen. Dat antwoord was<br />
volgens Stott namelijk ingegeven<br />
door een overdaad aan aangeleerde<br />
informatie. Hij liet de zaal vervolgens<br />
naar het plaatje kijken door de ogen<br />
van een vijfjarige en nadenken over<br />
hoe datgene wat ze zagen, een zeester,<br />
er nu eigenlijk uitzag. Stott wees<br />
hierbij op de vorm, de kleuren en het<br />
oppervlak en kwam na een aantal tussenstappen<br />
uit bij een door een student<br />
ontworpen bureaulamp, waar de<br />
onderdelen van de zeester nog<br />
duidelijk in te herkennen waren.<br />
Het ging Stott niet om de zeester,<br />
zoals hij duidelijk uitlegde. “Ik wil<br />
niet dat hier nu iemand is die<br />
denkt dat hij een lamp moet gaan<br />
maken, of dat hij een zeester moet<br />
nemen als inspiratiebron. Het gaat<br />
me om het proces. Ik wil laten<br />
zien dat er zo veel om ons heen is<br />
dat ons kan helpen bij onze ontwerpwerkzaamheden.<br />
Of het nu<br />
een zeester is, een vogel of een<br />
brug, er is genoeg te zien. Er zijn<br />
nog zoveel ontwerpen te maken.<br />
Het enige wat je nodig hebt is een<br />
hoofd vol met ideeën dat je leeg<br />
kunt maken met een pen, een potlood<br />
of ontwerpsoftware. Als je<br />
maar om je heen kijkt, is er altijd<br />
wel inspiratie te vinden.”<br />
Uiteindelijk werden er na de algemene<br />
lezingen ook nog parallelsessies<br />
gehouden, waarbij Robert<br />
Green nog een keer aan het woord<br />
kwam en sprak over de ‘Business<br />
Skills’ voor <strong>CAD</strong>-managers. In<br />
een andere zaal vertelde de<br />
Oostenrijkse Hubert Nowotny<br />
over de ervaringen die hij de afgelopen<br />
twintig jaar heeft opgedaan met<br />
Auto<strong>CAD</strong>. Tenslotte kwamen ook<br />
nog productspecifieke zaken aan bod<br />
in sessies over Autodesk Inventor,<br />
Revit en Civil 3D. Wat daar besproken<br />
werd was echter het minst spectaculair<br />
van een interessante dag, die<br />
aanleiding gaf aan de aanwezigen om<br />
nog eens goed na te denken over de<br />
manier waarop ze hun functie als<br />
<strong>CAD</strong>-manager invulling geven.<br />
Lambert-Jan Koops info@lambertjan.nl<br />
is voormalig hoofdredacteur van<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor verdere informatie<br />
over het onderwerp van dit artikel zie:<br />
www.cad-manager.com, www.hirschi.se,<br />
www.autodesk.com/edcommunity en<br />
www.cadac.com/masterclass.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
19
BOUW & CIVIEL<br />
Op een beroemd schilderij uit 1929,<br />
‘The Treachery of Images’ (de verraderlijkheid<br />
van plaatjes), schilderde<br />
Renee Margritte een pijp, met daaronder<br />
de tekst “Dit is geen pijp.”. Dat<br />
lijkt verwarrend, maar zoals hij later<br />
uitlegde: “Kun je die pijp stoppen?<br />
Nee, het is maar een weergave.”<br />
Margritte’s schilderij werd daarmee<br />
een bekend commentaar op de beperkingen<br />
in weergave van belangrijke<br />
aspecten van objecten. Het schilderij<br />
geeft de pijp goed weer, maar mist<br />
een aantal cruciale aspecten van het<br />
‘pijp-zijn’.<br />
Er is een duidelijke overeenkomst<br />
van dit verhaal met de wereld van architectuur.<br />
Gebouwen kunnen zeer<br />
gecompliceerd zijn, en zo groot, dat<br />
de meest betrouwbare manier om ontwerpideeën<br />
over te brengen is om<br />
met getekende doorsneden een grotere<br />
samenstelling te beschrijven. Met<br />
als resultaat dat traditioneel het werk<br />
van een architect is om iets op papier<br />
te zetten dat een andere en meer fysieke<br />
realiteit heeft of moet gaan krijgen.<br />
Als beroepsgroep hebben we standaarden<br />
gecreëerd en werkstromen<br />
om de tekeningen en specificaties met<br />
BIM is zelf bouwen<br />
Dit is geen pijp<br />
Generaties lang hebben architecten tekenen gezien als de beste<br />
manier om ontwerpideeën te begrijpen en te communiceren.<br />
Building Information Modelling genereert een nieuwe<br />
bewustwording. Meer dan slechts een gereedschap en nieuwe<br />
manier van weergeven, is BIM een systeem op zichzelf.<br />
‘Dit is geen pijp.’<br />
Door John Tobin<br />
standaard grafische middelen te produceren,<br />
die redelijk een 3D-ontwerp<br />
representeren. We begrijpen echter<br />
dat er beperkingen zijn aan deze 2Dtekenmethode,<br />
met een veelvoud aan<br />
2D-gezichtspunten op een groot aantal<br />
losse vellen.<br />
Om het potentieel aan verwarring en<br />
tegenstrijdigheden te minimaliseren,<br />
gebruiken velen van ons standaard<br />
teksten die feitelijk zeggen: ‘Dit is<br />
geen gebouw’. Met zinsneden als ‘tekeningen<br />
niet verschalen’, ‘bij tegenstrijdigheden,<br />
neem contact op met<br />
de architect’ geven we de beperkingen<br />
aan van de papieren representatie.<br />
Daarmee tonen we aan dat we weten<br />
dat dit de beste conventionele methode<br />
is om een gebouw weer te geven.<br />
Een veelvoud aan 2D-gezichtspunten op een<br />
groot aantal losse vellen.<br />
‘Proto-gebouwen’<br />
Building Information Modelling<br />
(BIM), dat staat ter discussie, biedt<br />
een totaal andere methode, één die<br />
ons toestaat de papieren weergave te<br />
verlaten en een virtueel bouwproces<br />
in te gaan. Hoewel veel ontwerpers<br />
BIM nog steeds gebruiken om papieren<br />
tekeningen te produceren, maar<br />
dat is waarschijnlijk een overgangsfase.<br />
We moeten leren verder te kijken<br />
dan BIM als nieuw gereedschap voor<br />
weergave van een bouwproject, in<br />
plaats daarvan moeten de modellen<br />
gezien worden als een ‘proto-gebouwen’.<br />
Het Griekse ‘proto’, zoals gebruikt in<br />
‘prototype’, suggereert iets dat een<br />
‘eerste’ versie is van een voorwerp<br />
dat later wordt gekopieerd. BIM-modellen<br />
vallen daar duidelijk ook onder,<br />
als eerste versie van een gebouw.<br />
Het proces van creëren van deze proto-gebouwen<br />
zouden we ‘protobouwkunde’<br />
kunnen noemen, maar<br />
het wordt ook al virtuele constructie<br />
genoemd.<br />
Na twee decennia van continue vooruitgang<br />
in 3D objectgeoriënteerde<br />
technologie, hebben architecten nu de<br />
gelegenheid om informatiemodellen<br />
te bouwen met dezelfde precisie als<br />
waarmee het object zelf wordt gebouwd.<br />
Als de architect voldoende<br />
gemotiveerd is, ontwerpt hij niet alleen<br />
om zijn model aan anderen te tonen<br />
wat de bedoelde uitkomst is van<br />
het ontwerpproces. Meer dan dat, kan<br />
hij ‘proto-bouwen’, dat wil zeggen<br />
een eerste versie bouwen van het object.<br />
Door dat te doen krijgen we een<br />
voordeel zonder weerga in de geschiedenis,<br />
de gelegenheid om twee<br />
keer te bouwen.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
20
Generaties van BIM-activiteit<br />
Om te begrijpen hoe deze gelegenheid<br />
vorm krijgt, zou het helpen om<br />
te kijken naar BIM nu en naar toekomstige<br />
ontwikkelingen. Voor de<br />
helderheid van dit relaas zal ik BIM<br />
splitsen in drie generaties of fases, die<br />
ik BIM 1.0, 2.0 en 3.0 zal noemen.<br />
BIM 1.0 – <strong>CAD</strong> op steroïden<br />
In het BIM 1.0-tijdperk, rukte de modelgebaseerde<br />
software op tegen een<br />
achtergrond van 2D <strong>CAD</strong> werkstromen.<br />
Het belangrijkste voordeel bestond<br />
uit beter gecoördineerde en<br />
snellere productie van tekeningen.<br />
Het doel was om objecten te modelleren<br />
met zo min mogelijk tekenwerk<br />
door een model te maken waaruit 2Dtekeningen<br />
kunnen worden gegenereerd.<br />
In de jaren van ontwikkeling, werden<br />
de <strong>CAD</strong>-programma’s steeds uitgebreider<br />
en geraffineerder, met een betere<br />
coördinatie en data gekoppeld<br />
aan de objecten. Deze tools zorgden<br />
ervoor dat er tegelijk met het ontwerpen<br />
materiaallijsten, schema’s en 3Drepresentaties<br />
waren van onderdelen.<br />
Waarmee veel tel- en rekenwerk werd<br />
weggenomen. In vergelijking met de<br />
eerste tekensoftware, <strong>CAD</strong> op steroïden.<br />
De term BIM werd geboren.<br />
Belangrijk aspect van het BIM 1.0<br />
tijdperk is dat het nog steeds geheel in<br />
handen was van de architect en<br />
bouwkundige, de ontwerpers. Zij bepaalden<br />
in hoeverre de technieken<br />
werden geïmplementeerd.<br />
Een methode die ons toestaat de papieren weergave te verlaten en een<br />
virtueel bouwproces in te gaan.<br />
BIM 2.0 De grote knal<br />
achterwaarts<br />
De tweede fase van BIM, het 2.0-tijdperk<br />
wordt gekenmerkt doordat meer<br />
mensen en partijen worden betrokken<br />
bij het 3D-model. Deze fase is te benoemen<br />
als ‘de grote knal met terugwerkende<br />
kracht’, omdat de zich verwijderende<br />
melkwegen van ontwerpers<br />
en bouwers, die zich suizend van<br />
elkaar af bewogen, terug naar elkaar<br />
werden gedreven. Twee groepen die<br />
uit elkaar gegroeid waren, vonden elkaar<br />
terug door het potentieel van deze<br />
nieuwe technologie.<br />
In tegenstelling tot BIM 1.0, wordt de<br />
situatie in 2.0 veel gecompliceerder<br />
voor architecten omdat diverse groepen<br />
verschillende mogelijkheden<br />
zien, en verschillende prestaties verlangen<br />
van hetzelfde object. Wat architecten<br />
gebruiken als productiegereedschap<br />
voor documentatie, wordt<br />
nu ook een materialenlijst en logistiek<br />
gereedschap voor aannemers, zowel<br />
als een beheersgereedschap voor de<br />
eigenaren en gebruikers van het gebouw.<br />
In het BIM 2.0 tijdperk worden door<br />
aannemers nieuwe populaire termen<br />
geïntroduceerd zoals 4D- (tijd) en<br />
5D- (geld) modellen, die aannemers<br />
kunnen benutten voor fasering en<br />
kwantiteitberekeningen. Niet te vergeten<br />
zijn er consultants die in het<br />
BIM-model de mogelijkheid ontdekken<br />
voor energie- en milieu-analyses.<br />
BIM 2.0 dat nu aan de gang is, haalt<br />
de architecten uit hun comfortabele<br />
wereld, ze moeten leren omgaan met<br />
de ontelbare, nieuwe mogelijkheden.<br />
‘Interoperability’, de term die gebruikt<br />
wordt voor uitwisselbaarheid<br />
van gegevens tussen partijen, voert de<br />
boventoon.<br />
BIM 3.0 Post-Interoperability<br />
Hoewel dat uitwisselen nu in BIM 2.0<br />
voor gewenningsproblemen zorgt,<br />
moeten we kijken naar de derde fase,<br />
wat die ons gaat brengen. Er zijn diverse<br />
initiatieven zoals van het IFC<br />
en BuildingSmart, om de uitwisseling<br />
van informatie tussen disciplines te<br />
bevorderen. In BIM 3.0 en verder,<br />
zullen de verschillende partijen een<br />
model creëren, niet als representatie<br />
en als tussenoplossing maar als een<br />
generale repetitie voor de constructie,<br />
werkend aan het model als aan de<br />
bouw zelf.<br />
De BIM 3.0 zandbak zal een soort database<br />
zijn, waar BIM-modellen, nu<br />
proto-gebouwen, geconstrueerd worden<br />
en dat gebruikt wordt in een internet-omgeving,<br />
en overal toegankelijk<br />
is. Alle deelnemers, gebruikers<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
21
Generaties van BIM-activiteit<br />
Om te begrijpen hoe deze gelegenheid<br />
vorm krijgt, zou het helpen om<br />
te kijken naar BIM nu en naar toekomstige<br />
ontwikkelingen. Voor de<br />
helderheid van dit relaas zal ik BIM<br />
splitsen in drie generaties of fases, die<br />
ik BIM 1.0, 2.0 en 3.0 zal noemen.<br />
BIM 1.0 – <strong>CAD</strong> op steroïden<br />
In het BIM 1.0-tijdperk, rukte de modelgebaseerde<br />
software op tegen een<br />
achtergrond van 2D <strong>CAD</strong> werkstromen.<br />
Het belangrijkste voordeel bestond<br />
uit beter gecoördineerde en<br />
snellere productie van tekeningen.<br />
Het doel was om objecten te modelleren<br />
met zo min mogelijk tekenwerk<br />
door een model te maken waaruit 2Dtekeningen<br />
kunnen worden gegenereerd.<br />
In de jaren van ontwikkeling, werden<br />
de <strong>CAD</strong>-programma’s steeds uitgebreider<br />
en geraffineerder, met een betere<br />
coördinatie en data gekoppeld<br />
aan de objecten. Deze tools zorgden<br />
ervoor dat er tegelijk met het ontwerpen<br />
materiaallijsten, schema’s en 3Drepresentaties<br />
waren van onderdelen.<br />
Waarmee veel tel- en rekenwerk werd<br />
weggenomen. In vergelijking met de<br />
eerste tekensoftware, <strong>CAD</strong> op steroïden.<br />
De term BIM werd geboren.<br />
Belangrijk aspect van het BIM 1.0<br />
tijdperk is dat het nog steeds geheel in<br />
handen was van de architect en<br />
bouwkundige, de ontwerpers. Zij bepaalden<br />
in hoeverre de technieken<br />
werden geïmplementeerd.<br />
Een methode die ons toestaat de papieren weergave te verlaten en een<br />
virtueel bouwproces in te gaan.<br />
BIM 2.0 De grote knal<br />
achterwaarts<br />
De tweede fase van BIM, het 2.0-tijdperk<br />
wordt gekenmerkt doordat meer<br />
mensen en partijen worden betrokken<br />
bij het 3D-model. Deze fase is te benoemen<br />
als ‘de grote knal met terugwerkende<br />
kracht’, omdat de zich verwijderende<br />
melkwegen van ontwerpers<br />
en bouwers, die zich suizend van<br />
elkaar af bewogen, terug naar elkaar<br />
werden gedreven. Twee groepen die<br />
uit elkaar gegroeid waren, vonden elkaar<br />
terug door het potentieel van deze<br />
nieuwe technologie.<br />
In tegenstelling tot BIM 1.0, wordt de<br />
situatie in 2.0 veel gecompliceerder<br />
voor architecten omdat diverse groepen<br />
verschillende mogelijkheden<br />
zien, en verschillende prestaties verlangen<br />
van hetzelfde object. Wat architecten<br />
gebruiken als productiegereedschap<br />
voor documentatie, wordt<br />
nu ook een materialenlijst en logistiek<br />
gereedschap voor aannemers, zowel<br />
als een beheersgereedschap voor de<br />
eigenaren en gebruikers van het gebouw.<br />
In het BIM 2.0 tijdperk worden door<br />
aannemers nieuwe populaire termen<br />
geïntroduceerd zoals 4D- (tijd) en<br />
5D- (geld) modellen, die aannemers<br />
kunnen benutten voor fasering en<br />
kwantiteitberekeningen. Niet te vergeten<br />
zijn er consultants die in het<br />
BIM-model de mogelijkheid ontdekken<br />
voor energie- en milieu-analyses.<br />
BIM 2.0 dat nu aan de gang is, haalt<br />
de architecten uit hun comfortabele<br />
wereld, ze moeten leren omgaan met<br />
de ontelbare, nieuwe mogelijkheden.<br />
‘Interoperability’, de term die gebruikt<br />
wordt voor uitwisselbaarheid<br />
van gegevens tussen partijen, voert de<br />
boventoon.<br />
BIM 3.0 Post-Interoperability<br />
Hoewel dat uitwisselen nu in BIM 2.0<br />
voor gewenningsproblemen zorgt,<br />
moeten we kijken naar de derde fase,<br />
wat die ons gaat brengen. Er zijn diverse<br />
initiatieven zoals van het IFC<br />
en BuildingSmart, om de uitwisseling<br />
van informatie tussen disciplines te<br />
bevorderen. In BIM 3.0 en verder,<br />
zullen de verschillende partijen een<br />
model creëren, niet als representatie<br />
en als tussenoplossing maar als een<br />
generale repetitie voor de constructie,<br />
werkend aan het model als aan de<br />
bouw zelf.<br />
De BIM 3.0 zandbak zal een soort database<br />
zijn, waar BIM-modellen, nu<br />
proto-gebouwen, geconstrueerd worden<br />
en dat gebruikt wordt in een internet-omgeving,<br />
en overal toegankelijk<br />
is. Alle deelnemers, gebruikers<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
21
COLUMN<br />
De Digitale Duim<br />
Een tijdperk dat wordt gekenmerkt doordat meer mensen en partijen worden betrokken<br />
bij en invloed hebben op het model.<br />
van de zandbak, waaronder aannemers,<br />
leveranciers en eigenaar, zullen begrijpen<br />
hoe ze collectief bij kunnen dragen<br />
via hun eigen modules, specifiek voor<br />
hun discipline. Aan het model dat de<br />
architect geïnitieerd en gemaakt heeft<br />
wordt toegevoegd tijdens de ontwerpfase<br />
en later. Het is een continuüm van<br />
activiteiten.<br />
Dat mag en wat idealistisch scenario<br />
lijken, maar het is niet de bedoeling om<br />
huidige problemen te negeren, maar<br />
om verder te kijken dan die problemen<br />
zodat we nu stappen vooruit kunnen<br />
maken naar een beter BIM-proces. De<br />
uitdaging om gegevens uit te wisselen<br />
zullen we dan overwonnen hebben, architecten<br />
moeten voorbereid zijn op<br />
hun nieuwe rol als dat zover is.<br />
Innovaties in software en technologie<br />
zullen ons voorzien in de puzzelstukjes<br />
die nodig zijn om BIM 3.0 te laten gebeuren;<br />
grotere WAN-snelheden, robuustere<br />
software zullen het model maken<br />
tot een netwerk voor alle ontwerpdata.<br />
Maar attitudes vormen ook een<br />
belangrijke ingrediënt, waar technologie<br />
geen invloed op heeft. De<br />
belangrijkste winst van BIM 3.0 is de<br />
multidisciplinaire manier om naar<br />
gebouwen te kijken als een gezamenlijk<br />
project, vooral tussen architect en<br />
aannemer. Ook belangrijk is de<br />
gevestigde overtuiging dat architecten<br />
een proces initiëren dat doorgaat<br />
tijdens de hele bouw.<br />
De architect bouwt<br />
Zoals hierboven staat zal de ontwikkeling<br />
van BIM 1.0 naar 3.0 en verschuiving<br />
inhouden van weergave<br />
naar proto-gebouw. In het BIM 3.0<br />
tijdperk zijn tekeningen geen belangrijk<br />
onderdeel meer van het bouwproces.<br />
Wat wel belangrijk is hoe goed<br />
het model gemaakt is om vorm te geven<br />
aan het bouwproces en dat mogelijk<br />
te maken. Het bouwen van een<br />
BIM-model gaat steeds meer lijken<br />
op het bouwproces zelf.<br />
John Tobin jtobin@eypae.com is<br />
architect bij EYP Architecture &<br />
Engineering PC.<br />
Al heel lang werken we in Europa metrisch,<br />
met millimeters, centimeters en meters.<br />
Toch is het opmerkelijk dat de duim/inch<br />
als niet-SI eenheid nog een grote plaats<br />
heeft op technisch gebied. De maten van<br />
beeldschermen, buizen, schroefdraad en<br />
banden zijn nog steeds in inches. Dat geldt<br />
in veel mindere mate voor de voet.<br />
Niemand noemt een 24 inch scherm een 2<br />
voetsscherm. Maten, die een deel van een<br />
inch zijn worden weer vaker gebruikt, zoals<br />
1 3/8 inch. Mijn digitale hart gaat sneller<br />
slaan als ik zie dat delen van een inch altijd<br />
worden vastgelegd in 1/2, 1/4, 1/8 t/m<br />
1/256. Als ik echter moet omrekenen naar<br />
metrisch krijg ik een koude douche. Dan<br />
blijkt een 1/2 inch nog keurig 12,7 mm te<br />
zijn, maar 1/16 inch de onhandige waarde<br />
van 1,5875 mm. Om nog maar niet te spreken<br />
van 1/256 inch, die 0,09921875 mm<br />
oplevert. Dan kan ik het niet laten om even<br />
te mijmeren over hoe eenvoudig de overgang<br />
tussen deze twee werelden was geweest<br />
als ooit besloten was om de inch niet<br />
25,4 maar 25,6 mm te maken.<br />
Een verschil van 1/128, ofwel 0,78125%.<br />
Dan was de volgende reeks ontstaan:<br />
1/2 inch = 12,8 mm,<br />
1/4 inch = 6,4 mm,<br />
1/8 inch = 3,2 mm,<br />
1/16 inch = 1,6 mm,<br />
1/32 inch = 0,8 mm,<br />
1/64 inch = 0,4 mm,<br />
1/128 inch = 0,2 mm,<br />
1/256 inch = 0,1 mm.<br />
Dat oogt toch allemaal een stuk aangenamer.<br />
Iedere inch-maat die gebaseerd is op<br />
deze fracties zou een veelvoud zijn geweest<br />
van 0,1 mm. Daardoor zouden afrondingsfouten<br />
verdwenen zijn en het risico van invoerfouten<br />
veel kleiner. Helaas zal het bij<br />
mijmeren blijven, want een dergelijke verandering<br />
zit er niet meer in.<br />
De moraal van dit verhaal kennen we natuurlijk<br />
allemaal: ogenschijnlijk kleine beslissingen<br />
in het heden kunnen soms grote<br />
gevolgen in de toekomst hebben.<br />
Arie van Kranenburg<br />
directeur Arkey Systems<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
23
Nieuw!<br />
Om ook u te laten profi teren van<br />
de veelzijdige NedInfra oplossingen<br />
is nu de website www.nedinfra.com<br />
beschikbaar. Zo kunt u zich op uw gemak<br />
en op ieder gewenst moment laten<br />
informeren over de NedInfra oplossingen,<br />
waarbij ook korte fi lmpjes worden getoond.<br />
De NedInfra Suite bestaat uit praktische<br />
locale civiele oplossingen voor<br />
Auto<strong>CAD</strong> Civil 3D en Auto<strong>CAD</strong> Map.<br />
Wereldwijd wordt er voor civieltechnisch<br />
tekenen en ontwerpen het meest gewerkt<br />
met producten van Autodesk. De producten<br />
Auto<strong>CAD</strong> Civil 3D en Auto<strong>CAD</strong> Map bieden<br />
zeer veel standaard functionaliteit. Toch sluit<br />
deze wereldstandaard niet altijd aan op de<br />
locale behoeften. Deze lacune wordt<br />
opgevuld met de NedInfra oplossingen van<br />
NedGraphics. NedInfra is een verzameling<br />
van applicaties voor het civieltechnische<br />
ontwerp, waarmee u uw werk volgens locale<br />
standaarden kunt optimaliseren.<br />
Productiviteit staat voorop. Hiervoor is een<br />
goede en uitgebalanceerde werkomgeving<br />
essentieel.<br />
Haal het uiterste uit uw Auto<strong>CAD</strong> Civil 3D<br />
en Auto<strong>CAD</strong> Map software met de locale<br />
praktische NedInfra oplossingen.<br />
NedGraphics B.V.<br />
Nederland<br />
Ir. D.S. Tuijnmanweg 10<br />
4131 PN VIANEN<br />
T: + 31 (0) 347 329600<br />
F: + 31 (0) 347 329666<br />
E: <strong>CAD</strong>GIS.info@nedgraphics.nl<br />
www.nedgraphics.nl<br />
België<br />
Luikersteenweg 167 Bus2<br />
3500 HASSELT<br />
T: + 32 (0) 11300 911<br />
F: + 32 (0) 11300 910<br />
E: <strong>CAD</strong>GIS.info@nedgraphics.be<br />
www.nedgraphics.be<br />
NedGraphics. Voor complete en modulaire <strong>CAD</strong>/GIS systemen.<br />
GEO<strong>CAD</strong>, IGOS, NedBrowser, NedGeodataManager, NedGeodataWarehouse, NedInwinning, NedOffi ce,<br />
NedPlan, NedTekeningenbeheer, NedView, Topo<strong>CAD</strong>, NedInfra
BOUW & CIVIEL<br />
Auto<strong>CAD</strong> Map 3D<br />
Een brug tussen <strong>CAD</strong> en GIS<br />
Door de redactie<br />
Wist u dat er een Auto<strong>CAD</strong> bestaat die is afgestemd op de behoeften<br />
van overheden, nutsbedrijven en industriële ondernemingen?<br />
De software is gebaseerd op die van Auto<strong>CAD</strong> en staat bol van<br />
de functionaliteiten die speciaal zijn afgestemd op<br />
de professionele gebruiker.<br />
Het parallelle gebruik van<br />
twee verschillende<br />
bestandsformaten<br />
vertraagt het hele<br />
werkproces.<br />
Auto<strong>CAD</strong> Map kan verschillende bestandstypes<br />
importeren en exporteren.<br />
Zo kunnen andere GIS-formaten zoals<br />
SHP, Microstation DGN, MapInfo<br />
TAB worden ingelezen, weggeschreven<br />
en geconverteerd. Dit wil zeggen<br />
dat alle data in Auto<strong>CAD</strong> Map kan<br />
worden onderhouden en weggeschreven<br />
naar een ander formaat.<br />
Concreet betekent dit voor gemeenten<br />
dat zij dankzij Auto<strong>CAD</strong> Map ontwikkelingsplannen<br />
kunnen aanmaken en<br />
aanpassen aan bestemmingsplannen of<br />
gewestplannen vanuit een ruimtelijke<br />
database. Ze kunnen snel data uitwisselen<br />
met andere bestandsformaten zonder<br />
dat conversie nodig is. Er kan een<br />
tekenstandaard aangemaakt worden via<br />
de ‘Object Classificatie’-tool zodat de<br />
data niet telkens afzonderlijk gekoppeld<br />
hoeven te worden. Belangrijke data<br />
zoals eigendoms- en nutsvoorzieninggegevens<br />
kunnen vlot in kaart<br />
worden gebracht en geanalyseerd.<br />
Nutsbedrijven zoals elektriciteit-, gasen<br />
waterleveranciers werken meestel<br />
met grote datasets. Het is voor hen van<br />
elementair belang om steeds te beschikken<br />
over de meest actuele en correcte<br />
informatie in zowel <strong>CAD</strong> als<br />
GIS. Daarom is er behoefte aan een<br />
goede beheersapplicatie die het mogelijk<br />
maakt om data te creëren en op te<br />
volgen. Auto<strong>CAD</strong> Map 3D ontsluit data<br />
uit verschillende bestandsformaten,<br />
databanken en webservices.<br />
Om te beantwoorden aan de groeiende<br />
vraag naar gestandaardiseerde tekeningen,<br />
die aan bepaalde normen en voorschriften<br />
moeten voldoen, biedt<br />
Auto<strong>CAD</strong> Map 3D de mogelijkheid<br />
om deze standaarden aan te maken. Dit<br />
maakt de kans op fouten, zoals het tekenen<br />
op een verkeerde laag, aanzienlijk<br />
kleiner.<br />
Overheden<br />
Vele overheden werken met verschillende<br />
dataformaten, namelijk het SHPen<br />
het DWG-formaat. SHP-bestanden<br />
worden veelal gebruik om geografische<br />
data op te slaan, te analyseren, terwijl<br />
DWG-bestanden vaker worden ingezet<br />
voor het infrastructureel tekenwerk. Het<br />
parallelle gebruik van twee verschillende<br />
bestandsformaten vertraagt het hele<br />
werkproces en zorgt voor gegevensverlies<br />
tijdens elke conversie.<br />
Data-uitwisseling<br />
Door een data-uitwisseling met uiteenlopende<br />
partners als overheden, klanten<br />
en andere ondernemingen, krijgen ingenieurs<br />
te maken met de meest uiteenlopende<br />
bestandsformaten. Auto<strong>CAD</strong><br />
Map 3D zorgt ervoor dat de ontvangen<br />
data eenvoudig kunnen worden ingelezen<br />
en na wijziging vlot kunnen worden<br />
weggeschreven naar een ander bestandsformaat.<br />
Dat verhoogt de flexibiliteit<br />
en kwaliteit van de dienstverlening<br />
aanzienlijk.<br />
Ingenieurs krijgen vaak te maken met<br />
tekeningen die veel informatie bevatten,<br />
waardoor ze erg zwaar en traag<br />
worden om mee te werken. Auto<strong>CAD</strong><br />
Map maakt het mogelijk om al deze informatie<br />
op te slaan in een externe database<br />
en een koppeling te maken tussen<br />
de tekening en de databank. Een<br />
koppeling tussen <strong>CAD</strong>- en GIS-data<br />
die werkt.<br />
www.autodeskseminars.com/<br />
movies/autocad-map-3d<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
25
MECHANICAL & DESIGN<br />
Afsluitmiddelen ontworpen met Inventor<br />
Van handschets tot luxe jacht<br />
Door Job van Haaften<br />
Winel ontwerpt en produceert afsluitmiddelen voor de scheepvaart.<br />
Voor een belangrijk deel voor de jachtbouw, vaak gaat het dan om<br />
jachten die tientallen miljoenen kosten. Daar wordt bijvoorbeeld<br />
een uitklapbaar balkon gemaakt, een deur waarachter een kleinere<br />
boot kan liggen en die uitgeklapt wordt, of een deur om toegang te<br />
geven aan een helikopter op het jacht.<br />
Een deur met steunbalk waarachter een boot kan liggen.<br />
Gerard Reezigt, hoofd tekenkamer<br />
bij Winel, kan er smakelijk over vertellen.<br />
Maar het is niet alleen luxe<br />
jachtbouw, ook commerciële scheepvaart,<br />
zowel binnenvaart als zeevaart<br />
maakt gebruik van de afsluitmiddelen:<br />
de deuren, ontluchters en meer<br />
van het in Assen gevestigde bedrijf.<br />
Winel is in 1956 begonnen, en indertijd<br />
naar Assen gekomen omdat er<br />
subsidies waren voor het creëren van<br />
werkgelegenheid in het Noorden van<br />
het land. Voor een bedrijf als Winel<br />
met een range van duizend kilometer<br />
maakt de exacte plaats van vestiging<br />
weinig uit met Groningen en<br />
Duitsland dichtbij.<br />
Bij Winel werken wisselend tussen de<br />
tachtig en negentig mensen, nu en<br />
dan wordt er tijdelijk extra personeel<br />
ingehuurd. Reezigt: “Op de tekenkamer<br />
werken op het moment vier ontwerpers<br />
en ook drie mensen van de<br />
werkvoorbereiding gebruiken Inven -<br />
tor, in totaal zijn er negen licenties.<br />
De overhead wordt bewust beperkt<br />
gehouden tot circa een vijfde van het<br />
totale aantal personeelsleden.”<br />
Luxe jachten<br />
Voor luxe jachten vanaf 60 meter<br />
lengte worden in eigen tekenkamer<br />
naar wens van de klant sluitmiddelen<br />
ontworpen. Reezigt: “Dat kan een<br />
platform zijn om met een jetski het<br />
water in te gaan, een deur waarachter<br />
een kleinere boot zit waar de eigenaar<br />
een korte trip mee kan maken. Die<br />
boot wordt met een steunbalk en<br />
kraantje door de open deur in het water<br />
gelegd. Alles wordt ‘turn key’ afgeleverd<br />
en ter plekke, op de jachtwerf,<br />
ingelast en de bedrading aangesloten<br />
door eigen personeel. Het bedrijf<br />
houdt voor de specials een range<br />
aan van duizend kilometer vanuit<br />
Aantallen<br />
Iddo Rozeveld, areal sales manager,<br />
vertelt dat er zo’n veertig tot vijftig<br />
huiddeuren en platforms per jaar<br />
worden gemaakt. “Van de handbediende<br />
schanierdeuren zijn dat er<br />
een 4000 per jaar (van 600 x 600<br />
tot 1200 x 2000 millimeter). Per<br />
jaar gaan er twintig- tot vijfentwintigduizend<br />
ontluchters de deur uit<br />
(met 50 tot 500 millimeter doorlaat).<br />
Bijna 500 schuifdeuren worden<br />
er jaarlijks geproduceerd en<br />
verkocht met maten van 600 x 1200<br />
tot 2500 x 2500 millimeter.<br />
Jaarlijks is er een groei van twintig<br />
tot dertig procent.<br />
De schuifdeuren en alle specials, op<br />
wens van de klant gemaakte producten,<br />
worden geheel in eigen huis<br />
geproduceerd. Het is efficiënter om<br />
dat hier te doen dan bijvoorbeeld<br />
uit te besteden naar lagelonenlanden,<br />
dat zou vertraging opleveren<br />
en er is veel toezicht en controle bij<br />
nodig.”<br />
Assen. Wanneer de eigen mensen op<br />
pad moeten, wil het bedrijf graag dat<br />
ze op één dag heen en weer kunnen.<br />
Dat betekent dat er voornamelijk geleverd<br />
wordt aan jachtbouwers in<br />
Duitsland en Nederland. Voor de andere<br />
producten is die range wereldwijd.<br />
De klanten kennen elkaar vaak goed,<br />
het is een kleine en specifieke markt.<br />
Tot een paar jaar geleden was een<br />
jacht van tachtig meter al aardig, nu<br />
zijn ze al gauw 120 meter lang. En<br />
dan moet je weten dat zo’n jacht per<br />
meter één tot anderhalf miljoen kost.”<br />
Opvallend is dat er de laatste tijd onder<br />
de klanten steeds meer Russen<br />
zijn.<br />
Reezigt: “Het bouwen van een jacht<br />
duurt meestal een jaar of drie, wij komen<br />
als snel in beeld. Bij nieuwbouw<br />
is er voor ons vaak een jaar doorlooptijd.<br />
De klant praat met de bouwer<br />
over wat zijn wensen zijn, dan maken<br />
wij een schetsontwerp en dat be-<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
26
Hier wordt gewerkt aan een uitklapbaar balkon voor een luxe jacht.<br />
spreekt de bouwer weer met de klant.<br />
Daar gaat vaak aardig wat tijd overheen,<br />
het kan gerust een maand duren<br />
voordat je de wijzigingen doorkrijgt<br />
voor een tekening.<br />
De basis is een handschets, soms aangevuld<br />
met foto’s van eerder gemaakte<br />
en vergelijkbare producten, die aan<br />
de klant getoond worden voor overleg.<br />
Die schets wordt dan in Inventor<br />
gezet, aangevuld, en op basis daarvan<br />
wordt eerst een fysiek model gemaakt<br />
met schaven, extruderen en intruderen.<br />
Als er goedkeuring is, wordt de<br />
uiteindelijke deur in plaatwerk gemaakt.”<br />
De materialen die toegepast<br />
worden zijn staal, RVS, aluminium en<br />
kogelwerend kevlar dat evenals gebruikte<br />
composieten uitbesteed wordt.<br />
Inventor en Ansys<br />
Winel werkte voorheen al in 3D met<br />
een aantal stations Hi<strong>CAD</strong>. De eisen<br />
die Winel stelde aan het simuleren,<br />
visualiseren en communiceren van de<br />
ontwerpen deed hun besluiten de<br />
markt voor 3D-software opnieuw te<br />
verkennen. Er is toen gekozen voor<br />
Autodesk Inventor, omdat veel externe<br />
bureaus waar Winel mee samenwerkt<br />
ook werken met Inventor en<br />
dat bevordert de communicatie.<br />
Bovendien waren er via detacheringsbureaus<br />
engineers beschikbaar met<br />
Inventor-kennis en -ervaring.<br />
Reezigt: “Met Inventor zijn we in<br />
staat de werking vooraf te simuleren<br />
en kunnen we controleren op vastlopers.<br />
Voorheen ontdekten we wel<br />
eens vastlopers bij montage op locatie<br />
maar dat is nu verleden tijd.”<br />
De implementatie is verzorgd door<br />
Cadac Group. “Doorgaans reserveren<br />
we de vakantieperiode voor het updaten<br />
van de software naar de laatste<br />
versie. Met een gedetacheerde consultant<br />
van Cadac is een werkwijze<br />
bepaald hoe we moeten omgaan met<br />
de aangeleverde dubbelgekromde<br />
scheepshuiden want dat is een ‘vak<br />
apart’. We hebben de Inventor-gebruikersgroep<br />
van Cadac eens ontvangen<br />
en onze werkwijze gedemonstreerd,<br />
daar hebben we zeer positieve<br />
reacties op gehad.”<br />
Winel gebruikt op het moment<br />
Inventor Professional 2008 en heeft<br />
sinds een half jaar ook Ansys Pro in<br />
huis. Lange tijd is het maken van tekeningen<br />
uitbesteed, maar er wordt al<br />
een jaar of vijf in eigen huis naar tevredenheid<br />
met Inventor gewerkt.<br />
Het documentbeheer gaat nu nog met<br />
bestandsmappen waarin PDF’s, 2Dtekeningen<br />
en 3D-modellen apart<br />
worden opgeslagen. Als dat wenselijk<br />
is, worden er nieuwe versies van<br />
PDF’s en 2D-tekeningen gemaakt,<br />
dus niet automatisch geüpdate, zodat<br />
oude versies bewaard blijven en het<br />
proces gevolgd kan worden. De honderd<br />
procent standaarddelen slaan ze<br />
op in Autodesk Vault en<br />
elektrische schema’s tekenen ze met<br />
Auto<strong>CAD</strong>.<br />
Ook voor de offshore, winning van<br />
olie en gas, heeft Winel oplossingen.<br />
Bijvoorbeeld voor een hefschip van<br />
tweehonderd meter lang, met kolommen<br />
die 35 meter onder water zitten,<br />
worden sluitmiddelen gemaakt. Die<br />
moeten een druk aan kunnen van<br />
veertig ton per vierkante meter, vanwege<br />
de waterdruk op die diepte.<br />
Job van Haaften<br />
job.van.haaften@cadmag.nl is<br />
hoofdredacteur van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>.<br />
Voor meer gegevens over dit onderwerp<br />
zie: www.winel.nl en www.cadac.com.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
27
Get back on Track<br />
30 % korting op<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT 2009<br />
Get Back on Track: 30% korting op LT 2009<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT 2009<br />
LT Mechanical<br />
2D mechanisch tekenwerk.<br />
In het Nederlands beschikbaar.<br />
(voor LT 2009)<br />
<br />
Verbeter uw productiviteit aanzienlijk met<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT, ’s werelds meest verkochte product<br />
voor 2D tekenen en detailleren. Auto<strong>CAD</strong> LT<br />
2009 helpt u om alledaagse taken te bespoedigen,<br />
minder gebruikelijke opdrachten makkelijker<br />
te vinden, en nieuwe gebruikers snel op tempo<br />
te krijgen.<br />
Benut de volle potentie van Auto<strong>CAD</strong> LT in<br />
combinatie met Autodesk Subscription. Autodesk<br />
Subscription houdt uw Autodesk software<br />
<br />
Het biedt u tevens exclusieve licentie voordelen,<br />
zoals voortgezet gebruik van zowel oude als<br />
ook nieuwe versies en thuisgebruik, zodat uw<br />
productiviteit ten allen tijde gewaarborgd blijft.<br />
Oog op de toekomst<br />
*Auto<strong>CAD</strong> LT 2009 is Vista compatible<br />
*Productondersteuning LT2006 stopt!<br />
*LT 2005 of ouder geen ondersteuning meer!<br />
30%<br />
Get Back on Track: 30% korting op LT 2009<br />
Je hebt Auto<strong>CAD</strong> LT 2005 of ouder? Je denkt dat je niet meer kunt upgraden?<br />
Dan hebben wij goed nieuws!<br />
Bel of mail voor een superaanbod!<br />
Neem contact op voor de actievoorwaarden!<br />
LT Bouw & Architectuur<br />
Een goede combinatie van functionaliteit<br />
en bibliotheken om sneller en slimmer<br />
bouwkundig te tekenen.<br />
(voor LT 2009)<br />
+31 (0)88 3977 377<br />
T. +31 (0)88 3977 377<br />
F. +31 (0)88 3977 388 E. info@<strong>CAD</strong>express.nl<br />
Leveringsvoorwaarden:<br />
.<br />
.<br />
Alle genoemde prijzen zijn in EURO, exclusief BTW, rembourskosten en eventuele verzend- en administratiekosten.<br />
Prijs-, modelwijzigingen, en drukfouten onder voorbehoud. Afbeeldingen kunnen afwijken<br />
Aanbiedingen gelden zolang de voorraad strekt.<br />
Betaling uitsluitend onder rembours (tot € 1000,-), vooruit of via een automatische incasso. Bij opdrachten onder de € 1.000,-<br />
worden € 17,50 verzend- en/of administratiekosten in rekening gebracht. Transportkosten voor LaserJet printers en HP DesignJet<br />
plotters t/m 44” € 38,-DesignJets boven 44” € 124,- HP DesignJet 5000, 60” € 1,40 per km. Monitoren € 10,-.<br />
Op alle aanbiedingen van en overeenkomsten met <strong>CAD</strong>express BV zijn de algemene voorwaarden van <strong>CAD</strong>express BV van<br />
toepassing. Een kopie wordt u op verzoek toegezonden.<br />
<strong>CAD</strong>express BV, Postbus 3594, 5203 DN ‘s-Hertogenbosch<br />
Uw GOEDkope <strong>CAD</strong>-leverancier
SketchUp Pro 6<br />
Krachtig 3D ontwerpprogramma<br />
om al uw ideeën vorm te geven<br />
<br />
MS Win Vista<br />
Business SP1/NL<br />
Microsoft Windows Vista Business<br />
volledig pakket /Nederlands<br />
BENELUX’<br />
GROOTSTE<br />
Retirement<br />
actie<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT 2009<br />
upgrade van 2006/07/08<br />
+1 jaar subscription<br />
Van € 935,00 voor<br />
<br />
Auto<strong>CAD</strong> 2009<br />
upgrade van 2006/07/08<br />
+1 jaar subscription<br />
v.a.<br />
<br />
RETIREMENT ACTIE tot 15 JANUARI NU MET 10% KORTING!<br />
Upgrade voor 15 januari 2009 naar Auto<strong>CAD</strong> LT 2009 en ontvang een extra korting van<br />
minimaal 10%. Hoe sneller u upgrade, hoe meer u bespaart.<br />
Neem voor een persoonlijke offerte nu contact op met <strong>CAD</strong>express.eu !<br />
T. +31 (0)88 3977 377<br />
F. +31 (0)88 3977 388 E. info@<strong>CAD</strong>express.nl<br />
Doormiddel van subscription ontvangt u zonder extra kosten de volgende release !<br />
10%<br />
Retirement<br />
actie<br />
Auto<strong>CAD</strong> Mechanical 2009<br />
upgrade van 2006/07/08<br />
+1 jaar subscription<br />
<br />
Uw GOEDkope <strong>CAD</strong>-leverancier
MECHANICAL & DESIGN<br />
Fred de Graaf:<br />
“De eerlijkheid gebiedt<br />
te zeggen, dat Auto<strong>CAD</strong><br />
Electrical nog wel wat<br />
ontwikkeling moest doormaken<br />
voordat het een<br />
volwassen applicatie<br />
werd.”<br />
Wie heeft er nog nooit van Auto<strong>CAD</strong><br />
gehoord ? Ik mag aannemen dat alle<br />
lezers van dit blad er minstens van<br />
hebben gehoord, en dat een heel groot<br />
deel van onze lezers er zelf mee<br />
werkt of dat wel eens heeft gedaan.<br />
Dat Auto<strong>CAD</strong> inmiddels in heel wat<br />
meer varianten verkrijgbaar is,<br />
is desondanks bij aanzienlijk<br />
minder mensen bekend.<br />
Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
Elektrische schema’s tekenen<br />
Door Rob Sman<br />
Sommige van die varianten zijn in<br />
het vakgebied waarvoor ze bedoeld<br />
zijn redelijk bekend en ingeburgerd,<br />
zoals bijvoorbeeld Auto<strong>CAD</strong> Civil<br />
3D en Auto<strong>CAD</strong> Map 3D. Ook<br />
Auto<strong>CAD</strong> Mechanical wint aan<br />
po pulariteit. Onbekender zijn vaak de<br />
wat meer recente toevoegingen aan<br />
de familie; hier zijn Auto<strong>CAD</strong> MEP<br />
en Auto<strong>CAD</strong> P&ID sprekende voorbeelden.<br />
En Auto<strong>CAD</strong> Electrical dan?<br />
Wel, dat is noch nieuw, noch erg bekend.<br />
Reden voor Autodesk om er<br />
wat meer (marketing-)aandacht aan te<br />
schenken. Ik sprak hierover met Fred<br />
de Graaf, bij Autodesk in de Benelux<br />
verantwoordelijk voor de Manu -<br />
facturing Solutions divisie.<br />
Handwerk elimineren<br />
Laten we eerst eens, in vogelvlucht op<br />
zeer grote hoogte, kijken wat<br />
Auto<strong>CAD</strong> Electrical is. Met Auto<strong>CAD</strong><br />
Electrical worden elektrische schema’s<br />
getekend, door de benodigde componenten<br />
vanuit bibliotheken te plaatsen<br />
en de benodigde verbindingen aan te<br />
brengen. Daarbij houdt Auto<strong>CAD</strong><br />
Electrical alle onderlinge verwijzingen<br />
tussen de aansluitpunten op de componenten<br />
bij, en nummert ook de draden.<br />
Wanneer limieten voor componenten<br />
worden bereikt, waarschuwt het programma.<br />
Hiermee wordt al veel foutgevoelig<br />
handwerk geëlimineerd.<br />
Aan het einde van het ontwerpproces<br />
kunnen allerlei rapporten worden gegenereerd.<br />
Bij eventuele ontwerpwijzigingen<br />
worden alle verwijzingen opnieuw<br />
gecontroleerd en aangepast, en<br />
kunnen de rapporten opnieuw worden<br />
opgevraagd. Veel ontwerpen beslaan<br />
meerdere tekeningen. De onderlinge<br />
samenhang tussen die tekeningen<br />
wordt mogelijk door het definiëren van<br />
projecten.<br />
Auto<strong>CAD</strong> Electrical is niet een invoegtoepassing<br />
op Auto<strong>CAD</strong>, maar een<br />
zelfstandig werkend programma, waarin<br />
de gebruiker wel beschikt over alle<br />
‘gewone’ Auto<strong>CAD</strong>-functies. De intelligentie<br />
van de schema’s is in de tekeningen<br />
zelf opgeslagen. Zoals gebruikelijk<br />
kunnen de tekeningen ook in<br />
andere versies van Auto<strong>CAD</strong> worden<br />
geopend.<br />
Digital Prototyping<br />
Om maar eens bij het begin te beginnen:<br />
Waarom valt bij Autodesk een<br />
product als Auto<strong>CAD</strong> Electrical onder<br />
Manufacturing, wat voor de meesten<br />
toch eigenlijk ‘werktuigbouw’ betekent?<br />
De Graaf legt uit: “In de<br />
Manufacturing divisie hangen wij het<br />
idee aan van het Digital Prototyping.<br />
Dit wil zeggen, het zo volledig mogelijk<br />
opzetten van een werkend model<br />
‘in de computer’. Meestal wordt dan<br />
het eerst gedacht aan het werken met<br />
Inventor, maar voor het volledige<br />
model kan ook informatie in andere<br />
programma’s, bijvoorbeeld Auto<strong>CAD</strong><br />
Elec trical, worden aangemaakt. Pre -<br />
sen tatieprogramma’s als Showcase leveren<br />
ook een bijdrage aan het Digital<br />
Prototyping.”<br />
Natuurlijk willen we dan weten hoe<br />
Auto<strong>CAD</strong> Electrical aan het prototype<br />
bijdraagt. De Graaf: “Alles wat beweegt<br />
heeft besturing nodig. Het overgrote<br />
deel van de ontwerpen in In -<br />
ventor betreft machines en apparaten,<br />
waar op één of andere manier iets elektrisch<br />
aan is. Een besturingsschema uit<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
30
Auto<strong>CAD</strong> Electrical kan zodanig naar<br />
Inventor geëxporteerd worden, dat automatisch<br />
de elektrische verbindingen<br />
in het 3D-model worden aangebracht.<br />
Die moeten dan nog wel fysiek lang de<br />
juiste paden worden geleid, maar daar<br />
heb je in Inventor Professional of de<br />
‘Routed Systems Suite’ de functionaliteit<br />
van ‘Wire Harness’ en ‘Cable<br />
Design’ voor bij de hand.”<br />
Auto<strong>CAD</strong> Electrical is er alweer een<br />
tijdje, de eerste versie 2004 stamt uit<br />
oktober 2003. De eerlijkheid gebiedt te<br />
zeggen, dat het pakket nog wel wat<br />
ontwikkeling moest doormaken voordat<br />
het een volwassen applicatie werd.<br />
Nu het dat alweer enige tijd is, is de<br />
vraag of het de concurrentie aankan<br />
met de reeds gevestigde producten in<br />
de ‘E-<strong>CAD</strong>’-markt. Een direct antwoord<br />
daarop blijft nog even uit. De<br />
Graaf: “Wat wij nu zien, is dat er in de<br />
eerste plaats een flinke behoefte is aan<br />
Auto<strong>CAD</strong> Electrical onder onze bestaande<br />
klanten. Indien deze zelf het<br />
elektrisch ontwerp ter hand nemen,<br />
doen ze dat vrijwel zonder uitzondering<br />
met een standaard Auto<strong>CAD</strong> als<br />
elektronische tekenplank. Dat betekent<br />
dus weer alle kans op fouten, en geen<br />
export naar het 3D-model. Een gemiste<br />
kans. Iedereen die ziet hoe Auto<strong>CAD</strong><br />
Electrical dat proces verbetert, maar<br />
ook versnelt, moet wel onder de indruk<br />
zijn. Buiten de al genoemde functionaliteit<br />
is Auto<strong>CAD</strong> Electrical tevens geschikt<br />
voor ontwerp in hydrauliek en<br />
pneumatiek. Een in Excel-formaat aangeleverde<br />
‘I/O’-lijst voor PLC’s, wordt<br />
door Auto<strong>CAD</strong> Electrical automatisch<br />
uitgetekend.”<br />
Duidelijk is dat Autodesk vooralsnog<br />
een markt ziet in de bestaande gebruikers<br />
van met name Inventor. Op het<br />
moment dat ik dit schrijf is voor deze<br />
bestaande klanten, die immers door de<br />
aankoop van Inventor al over een<br />
Auto<strong>CAD</strong> Mechanical beschikken,<br />
Auto<strong>CAD</strong> Electrical als zogeheten<br />
‘companion product’ beschikbaar, dat<br />
wil zeggen: tegen een relatief geringe<br />
bijbetaling. Uiteindelijk zal deze mogelijkheid<br />
verdwijnen, dus probeer er<br />
eventueel nog uw voordeel mee te<br />
doen.<br />
Onbekend maakt onbemind, hoe aantrekkelijk<br />
die onbekende ook is.<br />
Iedereen die al met producten van<br />
Autodesk’s Manufacturing Solutions<br />
Division werkt en zelf schema’s tekent,<br />
zou ik willen aanraden Auto<strong>CAD</strong><br />
Electrical eens te bekijken. Er is een<br />
proefversie beschikbaar bij de dealers.<br />
Rob Sman rob.sman@cadmag.nl is<br />
redacteur Mechanical voor<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor meer informatie<br />
over dit onderwerp:<br />
www.autodesk.nl/electrical.<br />
Kies voor de<br />
scanoplossing<br />
zonder compromis<br />
U zoekt een professionele grootformaat scanner, maar alle<br />
high-end functies hebt u niet nodig? s<br />
<strong>CAD</strong>- <br />
<br />
-<br />
Zonder compromis!<br />
Ga voor meer informatie naar www.repromat.nl<br />
SD4430<br />
kleuren scanner <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Alle bovenstaande<br />
items<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
31
VISUALISATIE<br />
Autodesk Maya 2009<br />
Nog meer animatie en rendering<br />
Door Jean-Pierre van Gastel<br />
Inmiddels is de Autodesk’s Maya-software toe aan versie 2009 en<br />
viert daarmee het tienjarig bestaan van Maya. Maya was voorheen<br />
natuurlijk de grootste concurrent van Autodesks eigen ontwikkelde<br />
3ds Max maar beide producten worden nog steeds goed verkocht en<br />
verder doorontwikkeld.<br />
Eén van de verschijningsvormen van het karakter<br />
Pantalaimon, uit de film ‘The Golden Compass’.<br />
Afbeelding met dank aan Framstore.<br />
Wekelijks krijg ik nog de vraag of<br />
beide producten niet samengevoegd<br />
zullen worden en wat er nu een beter<br />
product is. Dit laatste hangt vooral af<br />
van het soort gebruiker en is het een<br />
gevoelskwestie. Denk hierbij maar<br />
aan een Mac-gebruiker en een<br />
Windows-gebruiker, vraag hun ook<br />
niet wat er beter is…<br />
Uiteraard zit er een overlap in de mogelijkheden<br />
die 3ds Max en Maya bieden.<br />
Maya richt zich vooral op de<br />
‘special effects’ in de film- en gamesindustrie.<br />
Daarnaast wordt Maya veel<br />
gebruikt voor designtoepassingen, terwijl<br />
3ds Max weer vooral gebruikt<br />
wordt voor Design Visualisation en de<br />
Afbeelding 1.<br />
gamesmarkt. Maya 2009 bestaat nog<br />
steeds uit twee smaakjes, beschikbaar<br />
voor Windows het Mac OS X- en<br />
Linux-platform. Maya is compleet gemaakt<br />
voor 3D-ontwerp, animatie en<br />
rendering, met daarnaast Maya<br />
Unlimited die extra mogelijkheden<br />
biedt op het gebied van Maya Nuclues<br />
(Maya nCloth en Maya nParticles),<br />
Maya Fluid Effects, Maya Hair, Maya<br />
Fur en Maya Live. De nieuwe mogelijkheden<br />
van Maya 2009 zijn terug te<br />
vinden op drie belangrijke gebieden.<br />
Een versnelde ontwerpomgeving, het<br />
beheren van complexe data en uitwisseling<br />
met de overige Autodesk-producten.<br />
Ontwerpmogelijkheden<br />
Voor Maya-gebruikers die een<br />
Autodesk Subscription hadden afgesloten,<br />
waren er al tal van nieuwe mogelijkheden<br />
beschikbaar in Maya<br />
2008 na de installatie van het te<br />
<strong>download</strong>en Extension 2 pakket, terug<br />
te vinden in het ‘Subscription<br />
Center’. Al deze mogelijkheden zijn<br />
nu uiteraard terug te vinden in Maya<br />
2009.<br />
Eén van de meest handige mogelijkheden<br />
daarbij, is het werken met de<br />
multiple component mode: ‘Multi<br />
Select’. Hierdoor krijgt de gebruiker<br />
automatisch een preview te zien van<br />
alle ‘edges’, ‘faces’, ‘vertices’, zonder<br />
dat hij deze afzonderlijk actief<br />
hoeft te zetten. Zodra hij vervolgens<br />
bijvoorbeeld een aantal ‘vertices’ selecteert<br />
en daarna de ‘Soft Selection’-<br />
mode gebruikt (sneltoets B), heeft de<br />
gebruiker in Maya 2009 keuze uit diverse<br />
‘Soft Selection’-mogelijkheden.<br />
Zo kan bijvoorbeeld de ‘Soft<br />
Selection’ worden uitgevoerd op alleen<br />
het geselecteerd component (sur-<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
32
face), een volume of globale basis,<br />
waarbij ook de onderliggende losse<br />
delen worden beïnvloed tijdens het<br />
verplaatsen, verschalen of roteren van<br />
de huidige component selectie, zie afbeelding<br />
1.<br />
Bij symmetrische onderdelen, hoeft<br />
de gebruiker natuurlijk alleen maar de<br />
helft aan te passen van een 3D-model,<br />
waarbij de andere kant automatisch<br />
volgt. In Maya werkt dit op basis van<br />
de zogenaamde ‘Reflection mode’ tijdens<br />
het roteren, verschalen en verplaatsen<br />
van ‘vertices’, ‘edges’ en<br />
‘faces’. Maya 2009 biedt een extra<br />
optie om deze zogenaamde ‘Ref le c -<br />
tion’ te baseren op ‘World’ of ‘Object<br />
Space’. Zelfs een eventuele ‘Soft<br />
Selection’-mode wordt hierbij ondersteund.<br />
Om snel naar het ‘Move’-commando<br />
te gaan, terwijl de gebruiker in een<br />
andere ‘Transform’-commando bezig<br />
is om selecties te maken, kan in Maya<br />
2009 door het nieuwe ‘Tweak Mode’-<br />
commando. Hiervoor is er een standaard<br />
sneltoets opgenomen in het<br />
product. Indien er ergens open naden<br />
in de geometrie van een model zitten,<br />
kan deze opening dicht gemaakt worden<br />
door de ‘vertices’ van beide kanten<br />
samen te voegen door het nieuwe<br />
‘Merge Vertex’-commando te gebruiken,<br />
zonder dat er hierbij extra geometrie<br />
(topologie) wordt toegevoegd<br />
aan het model. Overigens zodra er<br />
een ‘vertex’ verplaatst wordt, zal dit<br />
ook gevolgen hebben voor een eventuele<br />
textuur, als die is aangebracht op<br />
het desbetreffende 3D-model. Door<br />
het nieuwe ‘Preserve UV’s’ in de<br />
‘Move Settings’ aan te zetten, zal het<br />
verplaatsen van een ‘vertex’ niet direct<br />
gevolgen hebben voor geplaatste<br />
texturen. Deze mogelijkheid bestond<br />
overigens al een tijdje, maar maakte<br />
deel uit van de Maya-bonustools.<br />
Selecties maken<br />
Het maken van selecties in Maya kan<br />
nog steeds een tijdrovend karwei zijn.<br />
De mogelijkheden die men hiervoor<br />
heeft worden echter steeds beter en<br />
dus sneller. Zoals eerder besproken is<br />
er de ‘Multi Select’ maar daarnaast<br />
zijn er ook mogelijkheden om een<br />
‘vertex’, ‘edges’ of ‘face’ op te laten<br />
lichten, voordat de gebruiker deze<br />
daadwerkelijk selecteert. Een nieuwe<br />
optie genaamd ‘Camera-based Selec -<br />
tion Culling’ zorgt ervoor dat de gebruiker<br />
tijdens het zogenaamde ‘Paint<br />
Select’ of ‘Drag Select’ alleen ‘vertices’,<br />
‘edges’ en ‘faces’ selecteert die<br />
naar de camera toe zijn gericht.<br />
Hiermee voorkomt hij dus dat niet delen<br />
van het 3D-model aan de achterkant<br />
(die hij niet ziet) worden geselecteerd.<br />
Overigens blijft het hierbij<br />
wel handig om de selectie te maken<br />
op het niveau van een draadmodel, of<br />
gebruik te maken van de ‘XRay components’<br />
(transparant model), zodat<br />
de gebruiker kan zien welke selecties<br />
er gemaakt worden. Een dubbelklik<br />
op een ‘edge’ zorgt ervoor dat alle<br />
aaneengesloten ‘edges’ worden geselecteerd,<br />
en een dubbelklik in de<br />
buurt van een al geselecteerde ‘face’<br />
zal alle aaneengesloten ‘faces’ selecteren.<br />
Door de pijltjestoetsen op het<br />
toetsenbord te gebruiken, kan de gebruiker<br />
vervolgens door de naastgelegen<br />
selecties heen wandelen (‘pickwalk’).<br />
UV Workflow<br />
Om texturen op 3D-geometrie te<br />
plaatsen zijn er ‘Texture’-coördinaten<br />
nodig gebaseerd op de U (X-richting),<br />
V (Y-richting) en W (Z-richting). Bij<br />
eenvoudige 3D-vormen is dit erg gemakkelijk,<br />
maar bij complex gevormde<br />
oppervlakken wordt dit een ander<br />
verhaal. In de ‘UV Texture Editor’<br />
waarmee de gebruiker eigen UV’s<br />
kan aanmaken in Maya 2009, werkt<br />
nu ook de G-sneltoets, waarmee de<br />
gebruiker het laatst gebruikte commando<br />
automatisch herhaald.<br />
Daarnaast gebeurt het ‘Unfold’ (uitvouwen)<br />
van 3D-geometrie volledig<br />
Kung Fu panda. Afbeelding met dank aan Framstore.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
33
Adobe Photoshop geopend worden,<br />
om deze daar vervolgens in te kleuren,<br />
zodat deze terug in Maya perfect<br />
als textuur passen om het 3D-model.<br />
Daarnaast is er nog een aantal kleine<br />
wijzigingen terug te vinden in de ‘UV<br />
Editor’, die vooral te maken hebben<br />
met het snel verschalen en plaatsen<br />
(gebaseerd op snaps) van UV’s.<br />
interactief door de nieuwe ‘Smooth<br />
UV’-tool te gebruiken. Door de tekst<br />
‘Unfold’ onderin het dialoogvenster<br />
te verplaatsen met de linkermuisknop,<br />
ziet de gebruiker direct in real-time<br />
het resultaat van de platgeslagen<br />
Afbeelding 2.<br />
UV’s, zie afbeelding 2. Eventueel<br />
overlappende UV’s kan de gebruiker<br />
op dezelfde real-time wijze weghalen<br />
door de Relax-tekst met de linkermuisknop<br />
te verplaatsen. Deze UV’s<br />
kunnen vervolgens in bijvoorbeeld<br />
In het volgende deel van Maya 2009<br />
komen de nieuwe mogelijkheden van<br />
animatie en rendering aan bod. Vooral<br />
het laatste is erg mooi en vooral gebruikersvriendelijk<br />
geworden. Heel<br />
interactief en directe mogelijkheden<br />
om met stereoscopie te werken. Zoek<br />
de 3D-bril alvast maar op, zou ik zeggen.<br />
Jean-Pierre van Gastel<br />
jean-pierre.van.gastel@pollux.nl is<br />
freelance redacteur voor<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor dit onderwerp<br />
zie ook: www.autodesk.nl.<br />
KENZ FIGEE is een internationaal<br />
opererend bedrijf, gespecialiseerd in<br />
het ontwerpen, bouwen, installeren en<br />
onderhouden van hijskranen voor de<br />
offshore industrie, maritieme sector en<br />
havens.<br />
In juni 2005 heeft Kenz Cranes B.V. de activiteiten van Figee B.V. overgenomen.<br />
Kenz is al meer dan 40 jaar actief als leverancier van hijs- en hefequipement,<br />
voornamelijk voor de gas- en olie-industrie. Onze hijskranen kom je vooral tegen op<br />
booreilanden, productieplatforms, FPSO’s en support vessels.<br />
Figee, opgericht in 1836, heeft een uitstekende reputatie opgebouwd als<br />
leverancier van havenkranen. Wij bouwen havenkranen voor de overslag van<br />
bulkgoederen maar ook voor stukgoed- en containerhandling.<br />
De twee organisaties en de technologieën van beide bedrijven zijn inmiddels<br />
volledig geïntegreerd. Hierdoor is er een bedrijf ontstaan dat actief is op een breed<br />
en zeer dynamisch marktsegment.<br />
Door deze samenvoeging en door een significante toename van de<br />
orderportefeuille hebben wij momenteel de volgende vacatures openstaan.<br />
• Control System Designer m/v<br />
• Electrical Engineer m/v<br />
• Tekenaar/constructeur m/v<br />
Kijk voor meer informatie op onze site:<br />
www.kenz-figee.com<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
34
Verbreding van de brug over Zijkanaal C<br />
Trillingsmetingen beperken<br />
scheurvorming<br />
Door verbreding van de steunpunten<br />
van de brug, is aan beide zijden ruimte<br />
gecreëerd om twee nieuwe liggers te<br />
kunnen plaatsen. Over deze liggers is<br />
in een later stadium het nieuwe brugdek<br />
gestort, en wel zó dat de nieuwe<br />
delen één geheel zijn gaan vormen met<br />
het oude deel. Het was hierbij de<br />
bedoeling dat het nieuwe deel aan het<br />
oude werd vastgestort, zodat een naadloze<br />
verbinding ontstaat.<br />
Risico scheurvorming<br />
Verschil in doorbuiging tussen het<br />
nieuwe en het oude deel, als gevolg<br />
van passerend verkeer, met<br />
name het zware verkeer, en temperatuursinvloeden,<br />
zou echter<br />
kunnen leiden tot een slechte<br />
hechting en scheurvorming in de<br />
stortstrook tussen beide brugdelen.<br />
Het was dus zaak om van tevoren<br />
eventuele verplaatsingen<br />
vast te stellen.<br />
Om de verschil-verplaatsing te<br />
kunnen kwantificeren, heeft Fugro<br />
drie draadverplaatsingsopnemers<br />
ingezet: twee in het veld van de<br />
Door de redactie<br />
De brug over Zijkanaal C is voor mensen die naar fileberichten<br />
luisteren een oude bekende. Dit smalle kunstwerk in de A9, bij<br />
Spaarndam, is de afgelopen periode aan beide zijden zo’n drie meter<br />
verbreed. In opdracht van bouwbedrijf Van Hattum en<br />
Blankevoort heeft Fugro bij deze beruchte brug enkele bijzondere<br />
metingen verricht.<br />
Schematisch overzicht van de meetopstelling.<br />
BOUW & CIVIEL<br />
brug, en één op twee meter van de<br />
oplegging. De verplaatsingsopnemers<br />
zijn via een loggerbox aangesloten op<br />
een laptop, waarbij de meting meteen<br />
in een grafiek op het beeldscherm<br />
verschijnt. Op deze manier kan<br />
meteen het verband worden gelegd<br />
tussen passerend (vracht)verkeer en<br />
eventuele verplaatsingen. Om te<br />
controleren of de verplaatsingsopnemer<br />
van iedere passage daadwerkelijk<br />
de maximale uitslag registreert, is ook<br />
een trilmeetsysteem met een hoge<br />
meetfrequentie ingezet.<br />
De meetresultaten: 24-uursverplaatsingen door<br />
temperatuurschommeling gedurende de dag.<br />
De meetresultaten over 24 uur gaven<br />
een golfpatroon weer, dat wordt veroorzaakt<br />
door de temperatuurschommeling<br />
gedurende de dag. De pieken<br />
in de meting worden veroorzaakt<br />
door verkeerstrillingen. Visuele waarneming<br />
ter plekke maakte duidelijk<br />
dat alleen langsrijdende vrachtwagens<br />
trillingen van enige betekenis veroorzaakten.<br />
De meetresultaten en interpretatie<br />
hiervan waren voor de opdrachtgever<br />
aanleiding te besluiten<br />
vrachtverkeer geen gebruik van deze<br />
brug te laten maken gedurende een<br />
korte periode tijdens het uitharden<br />
van de stortstrook, dat was in de<br />
maanden februari en maart van dit<br />
jaar.<br />
De resultaten van de twee verschillende<br />
meettechnieken, namelijk draadverplaatsingsmeters<br />
en trilmeetsysteem,<br />
bleken zeer goed overeen te komen,<br />
waarmee de meting is gevalideerd.<br />
Voor meer informatie over dit<br />
onderwerp: www.fugro.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
35
MECHANICAL & DESIGN<br />
Boek Inventor 2009<br />
In theorie en praktijk<br />
Door Rob Sman<br />
Inmiddels heeft Autodesk er een gewoonte van gemaakt ieder<br />
voorjaar vrijwel gelijktijdig van alle producten een nieuwe versie<br />
uit te brengen. Dat zorgt voor heel wat werk bij diegenen die<br />
ondersteunende materialen zoals trainingshandboeken produceren.<br />
Ook bij Autodesk zelf duurt het soms een tijdje voordat alles weer<br />
up-to-date is. Voor auteurs die zelfstandig trainingsmateriaal<br />
produceren is misschien nog wel een grotere krachttoer om<br />
gelijke tred proberen te houden met Autodesk, zeker als voor<br />
meer dan één product geschreven wordt.<br />
Nu zijn er in het Nederlandse taalgebied<br />
niet zo heel veel auteurs die<br />
dat doen. Ronald Boeklagen is waarschijnlijk<br />
de bekendste auteur van<br />
leerboeken over Auto<strong>CAD</strong> en Auto -<br />
<strong>CAD</strong> LT, maar heeft ook zijn sporen<br />
op het gebied van Inventor inmiddels<br />
meer dan verdiend. Nadat eerder dit<br />
jaar de boeken over Auto<strong>CAD</strong> 2009<br />
en Auto<strong>CAD</strong> LT 2009 hun jaarlijkse<br />
update ondergingen, verscheen recent<br />
ook het Inventor 2009 boek. Ik<br />
bekeek het eens voor de lezers van<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>.<br />
Titel: Inventor 2009, Computer<br />
Ondersteund Ontwerpen.<br />
Auteur: ir. R. Boeklagen.<br />
Uitgever: TEC / <strong>CAD</strong> College<br />
te Nijmegen.<br />
ISBN 978-90-72487-60-5.<br />
Totaal aantal pagina’s 1200.<br />
Hardcover met leeslint en de<br />
prijs is: € 49,50.<br />
Theorie- en<br />
praktijkgedeelte<br />
Het boek begint met een<br />
inhoudsopgave en een<br />
inleiding. Die laatste wil<br />
bij menig leerboek nog<br />
wel eens door de leergierige<br />
lezer worden overgeslagen,<br />
maar ik zou voor dit boek willen<br />
aanraden de inleiding even door te<br />
nemen. Er wordt uitgelegd dat de<br />
hoofdstukken zijn opgebouwd uit paragrafen<br />
die steeds zijn opgebouwd<br />
uit een theorie- en een praktijkgedeelte,<br />
waarin respectievelijk een onderwerp<br />
wordt uitgelegd en vervolgens<br />
in letterlijk te volgen stappen in praktijk<br />
wordt gebracht. Ieder hoofdstuk<br />
wordt afgesloten met een aantal opdrachten<br />
waarmee de lezer zichzelf<br />
kan testen. Door deze aanpak is het<br />
boek zeer geschikt als materiaal voor<br />
zelfstudie. De inleiding bevat tevens<br />
aanbevelingen voor de te gebruiken<br />
hardware.<br />
Overzicht<br />
Een leuke eigenschap van dit boek is<br />
dat de eerste twee hoofdstukken gewijd<br />
zijn aan een oppervlakkig, maar<br />
uitgebreid overzicht van het gehele<br />
pakket Inventor: de lezer maakt kennis<br />
met alle belangrijke begrippen, de<br />
bediening en de verschillende bestandsformaten,<br />
en leert onderliggende<br />
structuren kennen zoals het gebruik<br />
van projecten. In de volgende<br />
delen krijgt deze kennismaking meer<br />
diepte. De hoofdstukken zijn namelijk<br />
gegroepeerd in delen, bijvoorbeeld<br />
‘Tekening’, waarin de hoofdstukken<br />
‘2D-Tekeningen’, ‘Notaties’,<br />
en ‘Auto<strong>CAD</strong>-Tekening’ zijn opgenomen.<br />
Vertalen of niet?<br />
Kenmerkend voor de aanpak in de<br />
boeken van Ronald Boeklagen is zijn<br />
voorkeur om zo veel mogelijk begrippen<br />
te vertalen. Dat was vroeger al<br />
zo, en dat is het trouwens nog steeds,<br />
in de Auto<strong>CAD</strong>-boeken, en in de<br />
Inventor-boeken wordt dit consequent<br />
voortgezet. Naar mijn mening verklaart<br />
een vertaling soms wel al de<br />
functie, maar is niet altijd even veelzeggend.<br />
Om even met een voorbeeld<br />
in Auto<strong>CAD</strong> te beginnen. Lijn als<br />
vertaling voor ‘line’, en arcering voor<br />
‘hatch’, wordt door iedereen wel<br />
herkend en geaccepteerd, maar met<br />
vangfuncties als vertaling voor<br />
‘Object Snap’ wordt het al iets lastiger,<br />
vooral als je deze paragraaf nog<br />
eens wilt opzoeken in de inhoudsopgave.<br />
Ook in het Inventor-boek heb ik<br />
gemengde gevoelens bij de vertaling<br />
van functies en begrippen. Als ik in<br />
de inhoudsopgave uithollen zie staan,<br />
kan ik me best voorstellen dat ik dat<br />
als lezer herken als het doel dat ik wil<br />
bereiken, namelijk een hol gemaakt<br />
onderdeel. Daarmee kom je uiteindelijk<br />
terecht bij de functie ‘Shell’, want<br />
zo wordt die in de bijbehorende<br />
oefening natuurlijk wel gewoon genoemd.<br />
Paragraaftitels als ‘Ongelijke<br />
Extrusie’ roepen bij mij niet direct<br />
iets herkenbaars op. En soms is het<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
36
ondoenlijk een Nederlandse term te verzinnen en<br />
heet een paragraaf gewoon ‘Loft’.<br />
Iedereen die het boek ook gebruikt waarvoor het<br />
bedoeld is, namelijk doorwerken van begin tot<br />
eind, zal echter aan de gebruikte termen wennen, en<br />
ze zich later vast nog wel herinneren als hij of zij<br />
de inhoudsopgave doorzoekt.<br />
Filmpjes op de site<br />
De oefeningen die worden doorlopen in de praktijkgedeeltes<br />
zijn steeds ‘from scratch’ of gebaseerd<br />
op de resultaten van voorgaande oefeningen. Mocht<br />
de lezer er eens niet uitkomen, dan kan op de<br />
website van TEC/Cadcollege een met instructies<br />
verrijkt filmpje worden opgezocht waarin je precies<br />
kunt zien hoe het moet. De gekozen methode laat<br />
toe het filmpje heen en weer te spoelen en te pauzeren;<br />
makkelijk tijdens het ‘nadoen’. Prima voor<br />
elkaar dus.<br />
Hoger plan<br />
Al met al wordt heel wat functionaliteit van<br />
Inventor behandeld, inclusief de plaatwerkfuncties,<br />
maar het blijft daar niet bij. Ook de aanpak krijgt<br />
aandacht, bijvoorbeeld bij het meer geavanceerde<br />
‘Skeleton Modelling’ in het deel ‘Samenstelling’,<br />
waar het om het slim toepassen van de geboden<br />
functies en structuur van Inventor gaat. Op een nog<br />
hoger plan liggen hoofdstukken als ‘Het Metho -<br />
disch Ontwerpproces’ waarmee we even helemaal<br />
terugkeren naar de uitgangspunten van het ontwerp.<br />
Een prima poging om dit boek meer te laten zijn<br />
dan alleen maar een Inventor-cursus.<br />
Eindige Elementen<br />
Tot slot is er nog een deel gewijd aan de Eindige<br />
Elementen Berekeningen (FEA) die Inventor biedt,<br />
en achtergrondinformatie daarover. Het is niet moeilijk<br />
te bedenken waarom dit deel is opgenomen als<br />
je weet wat de schrijver tijdens zijn studie zoal heeft<br />
gedaan. Het blijft een beetje vreemde eend in de bijt<br />
(het onderwerp, niet de auteur); in de eerste plaats<br />
zijn deze berekeningen uitsluitend mogelijk in de<br />
Professional-, en de Simulation Suite-versies van<br />
Inventor. Van de andere modules waaruit voornoemde<br />
versies zijn opgebouwd ontbreekt ieder spoor.<br />
Wel is natuurlijk FEA de meest populaire van de<br />
‘extra’s’ , en ik zie de neiging om het dáár dan maar<br />
wél over te hebben ook in andere boeken terug.<br />
Dit boek is nog altijd toonaangevend als het gaat om<br />
Nederlandstalig Inventor-trainingsmateriaal. Mijn<br />
persoonlijke probleem met de vertaaldrift van de auteur,<br />
staat een zeer positief eindoordeel niet in de<br />
weg. Dat oordeel is vooral gebaseerd op de aandacht<br />
die wordt geschonken aan het ontwerpproces<br />
zelf.<br />
Rob Sman rob.sman@cadmag.nl is redacteur<br />
Mechanical voor <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor meer<br />
informatie over dit onderwerp: www.cadcollege.nl.<br />
PLANT<br />
DESIGN<br />
SUITE<br />
Easy<br />
Open<br />
Scalable<br />
Why is <strong>CAD</strong>Worx one of the world’s<br />
fastest growing Auto<strong>CAD</strong> ® -based<br />
plant design suites on the market?<br />
Because it has all the tools to produce intelligent<br />
plant designs, including:<br />
• Piping<br />
• Steel<br />
• Cable trays/ducting<br />
• Collision detection<br />
• Equipment<br />
• Bills of material<br />
<strong>CAD</strong>Worx delivers!<br />
Contact us to find out how you can<br />
improve your design efficiency.<br />
• Isometrics<br />
• Flow schematics<br />
• Instrument loop diagrams<br />
• Bi-directional links to analysis<br />
• Walkthrough and visualization<br />
• World class support<br />
TEL: 0031 (181) 478 410 • sales.nl@ferncc.com<br />
FAX: 0031 (181) 478 275<br />
www.ferncc.com<br />
®<br />
<strong>CAD</strong>Worx<br />
©2008 COADE, Inc. Autodesk, the Autodesk logo, and Auto<strong>CAD</strong> are registered trademarks of Autodesk, Inc.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
37
De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van <strong>CAD</strong>-leveranciers en dealers.<br />
Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda is doorlopend en beslaat in ieder geval de<br />
evenementen tot aan de volgende uitgave van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Hiervoor kunnen beurzen, gratis seminars en workshops per e-mail worden<br />
aangemeld bij de redactie: services@cadmag.nl. Vermeld de datum, plaats, website en een korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail<br />
'Agenda'.<br />
November<br />
6-7 november, Concept & Build<br />
Brussel, Brussels Expo<br />
www.conceptandbuild.be<br />
6 november, Solid Edge Introductietraining<br />
Bergambacht<br />
www.cadcenter.nl<br />
6 november, Workshop/demo Solidworks<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.cadmes.com<br />
6 november, Workshop/demo Solidworks<br />
Gent (B)<br />
www.cadmes.com<br />
6 november, Workshop/demo Solidworks<br />
Gosselies (B)<br />
www.cadmes.com<br />
6 november, Presentatie Van 3D naar 4D: Digital<br />
Prototyping<br />
Boxtel<br />
www.cadcompany.nl<br />
6 november, Presentatie Autodesk Inventor<br />
Emmen<br />
www.cadcompany.nl<br />
6 november, Demo en Workshop SolidWorks<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.cadmes.nl<br />
6 november, Demo en Workshop SolidWorks<br />
Gent (B)<br />
www.cadmes.be<br />
6 november, Teamcenter Seminar<br />
Zaventem (B)<br />
www.ugsplm.nl<br />
7 november, 100 Keer sneller ontwerpen met<br />
Solid Edge<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
7 november, Hands-on PTC Pro/ENGINEER<br />
Wildfire<br />
Kortrijk<br />
www.savaco.com<br />
11-13 november, Large Format Print Event -<br />
See, Buy, Print Event<br />
Lelystad<br />
www.regma.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
11 november, Autodesk Live - Digital Prototyping<br />
Workshop<br />
Meppel<br />
www.cadac.com<br />
11 november, Velocity Roadshow<br />
Breda, Van der Valk Hotel Princeville<br />
www.cadcenter.nl<br />
12 november, Modeling, Simulation and Control<br />
Design with Simulink<br />
Leuven (B)<br />
www.mathworks.nl<br />
12 november, NX Seminar: thema RE-USE<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.ugsplm.nl<br />
12 november, Femap v10 Seminar<br />
Zaventem (B)<br />
www.ugsplm.nl<br />
13 november, Autodesk Live - Digital Prototyping<br />
Workshop<br />
Heerlen<br />
www.cadac.com<br />
13 november, Cadac BIMformatiedag<br />
Hasselt (B)<br />
www.cadac.com<br />
13 november, Houd De Zaag Scherp: Rekenen en<br />
Tekenen!<br />
Maarssen<br />
www.cadcompany.nl<br />
13 november, Presentatie Autodesk Inventor<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
13 november, Presentatie Autodesk Data<br />
Management<br />
Boxtel<br />
www.cadcompany.nl<br />
13 november, Presentatie Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
Emmen<br />
www.cadcompany.nl<br />
13 november, Comsol Multiphysics Modelling<br />
Workshop<br />
Mons (B)<br />
www.comsol.nl<br />
AGENDA<br />
38<br />
13 november, Seminar EPLAN PLC toepassingen<br />
Waalre<br />
www.eplan.nl<br />
13 november, PRO.File V8 Roadshow<br />
Apeldoorn, Van der Valk Hotel De Cantharel<br />
www.plmxpert.nl<br />
13 november, NX Seminar: thema RE-USE<br />
Zaventem (B)<br />
www.ugsplm.nl<br />
14 november, Workshop Auto<strong>CAD</strong> Kabels &<br />
Leidingen<br />
Oss<br />
www.cadaccent.nl<br />
14 november, HyperMill Gebruikersdag<br />
's-Hertogenbosch, de Talent Factory<br />
www.cncconsult.nl<br />
14 november, Seminar EPLAN Fluid<br />
Reeuwijk<br />
www.eplan.nl<br />
14 november, Productvoorstelling Windchill<br />
PDMLink<br />
Kortrijk (B)<br />
www.savaco.com<br />
18-19 november, PLANT.TECH 2008<br />
Den Haag, World Forum<br />
www.plant-tech.eu<br />
18 november, BE Seminar<br />
Amsterdam<br />
www.bentley.nl<br />
18 november, Autodesk Live - Digital Prototyping<br />
Workshop<br />
Gouda<br />
www.cadac.com<br />
18 november, Workshop/demo Solidworks<br />
Enterprise PDM<br />
Almelo<br />
www.cadmes.com<br />
18 november, Demo Solidworks Simulatie<br />
Almelo<br />
www.cadmes.com<br />
18 november, Seminar EPLAN ESG (Data-engineering)<br />
+ Optietechniek<br />
Reeuwijk<br />
www.eplan.nl
AGENDA<br />
18 november, Archi<strong>CAD</strong> Testdrive<br />
Eindhoven<br />
www.kubusinfo.nl<br />
18 november, NX CAE Seminar<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.ugsplm.nl<br />
19-20 november, <strong>CAD</strong>CAM Event 2008<br />
Houten, Euretco Expo Center<br />
www.cadcamevent.nl<br />
19 november, Workshop/demo Solidworks<br />
Almelo<br />
www.cadmes.com<br />
19 november, Seminar DriveWorks<br />
Bruchem<br />
www.designsolutions.nl<br />
20 november, Betondag 2008<br />
Rotterdam, de Doelen<br />
www.betonvereniging.nl<br />
20 november, Autodesk Live - Digital Prototyping<br />
Workshop<br />
Hasselt (B)<br />
www.cadac.com<br />
20 november, Cadac BIMformatiedag<br />
Gouda<br />
www.cadac.com<br />
20 november, Workshop/demo CAMWorks<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.cadmes.com<br />
20 november, Seminar Autodesk Electrical &<br />
Cabling<br />
Aalst (B)<br />
www.cadservice.be<br />
20 november, Intergraph Benelux 2008<br />
Lelystad, Aviodrome<br />
www.intergraph.nl<br />
20 november, Themadag NC Generator<br />
Eindhoven<br />
www.mastership.nl<br />
20 november, SUM2008<br />
Voorthuizen<br />
www.stabiplan.nl<br />
20 november, NX CAE Seminar<br />
Zaventem (B)<br />
www.ugsplm.nl<br />
21 november, Workshop Nieuw met Auto<strong>CAD</strong>?<br />
Oss<br />
www.cadaccent.nl<br />
25 november, NX CAM Seminar<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.ugsplm.nl<br />
26 november, Workshop Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
Aalst (B)<br />
www.cadservice.be<br />
27 november, Presentatie Autodesk Data<br />
Management<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
27 november, Presentatie Autodesk Data<br />
Management<br />
Emmen<br />
www.cadcompany.nl<br />
27 november, Workshop/demo Solidworks<br />
Enterprise PDM<br />
Gosselies (B)<br />
www.cadmes.com<br />
27 november, Hands-on sessie Revit<br />
Aalst (B)<br />
www.cadservice.be<br />
27 november, HEC Event 2008<br />
Houten, Aluminium Centrum<br />
www.hecbv.nl<br />
27 november, PRO.File V8 Roadshow<br />
Breda, Van der Valk Hotel Princeville<br />
www.plmxpert.nl<br />
27 november, NX CAM Seminar<br />
Zaventem (B)<br />
www.ugsplm.nl<br />
28 november, Workshop Auto<strong>CAD</strong> Advanced<br />
Oss<br />
www.cadaccent.nl<br />
December<br />
2 december, Archi<strong>CAD</strong> Testdrive<br />
Eindhoven<br />
www.kubusinfo.nl<br />
3 december, Presentatie Autodesk Inventor<br />
Boxtel<br />
www.cadcompany.nl<br />
3 december, Seminar: Optimaliseer gebruik en<br />
configuratie van Pro/ENGINEER met Startup<br />
TOOLS<br />
Breda<br />
www.gposolutions.nl<br />
4 december, Solid Edge Introductietraining<br />
Bergambacht<br />
www.cadcenter.nl<br />
4 december, Presentatie Van 3D naar 4D: Digital<br />
Prototyping<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
4 december, Presentatie Autodesk Inventor<br />
Emmen<br />
www.cadcompany.nl<br />
4 december, Presentatie Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
Boxtel<br />
www.cadcompany.nl<br />
4 december, Demo en Workshop SolidWorks<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.cadmes.nl<br />
4 december, Demo en Workshop SolidWorks<br />
Gent (B)<br />
www.cadmes.be<br />
4 december, Hands-on Workshop: Ervaar zelf de<br />
kracht en eenvoud van Pro/ENGINEER<br />
Breda<br />
www.gposolutions.nl<br />
5 december, Hands-on PTC Pro/ENGINEER<br />
Wildfire<br />
Kortrijk<br />
www.savaco.com<br />
9-11 december, Elektro Vakbeurs<br />
Hardenberg, Evenementenhal<br />
www.evenementenhalhardenberg.nl<br />
9 december, Seminar EPLAN PLC toepassingen<br />
Zevenaar<br />
www.eplan.nl<br />
10 december, Demo en Workshop SolidWorks<br />
Gosselies (B)<br />
www.cadmes.be<br />
10 december, TMC ProjectWise bijeenkomst<br />
Tilburg, Stadskantoor<br />
www.tmc-nederland.nl<br />
11 december, Ervaar zelf Solid Edge with<br />
Synchronous Technology<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
11 december, Presentatie Autodesk Inventor<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
11 december, Presentatie Autodesk Data<br />
Management<br />
Boxtel<br />
www.cadcompany.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
39
MECHANICAL & DESIGN<br />
Zoektocht naar verdere automatisering<br />
Aanschaf Lasrobot:<br />
een logische keuze<br />
Door de redactie<br />
Voor Jo Christiaens, directeur van het<br />
plaatwerk- en constructietoeleveringsbedrijf<br />
CLT-Horst, is de aanschaf van de Motoman robotlasstraat<br />
een logische keuze, bij zijn zoektocht naar<br />
verdere automatisering in zijn onderneming.<br />
wordt er geen las overgeslagen. Ook gaat het veel sneller<br />
dan met handlassen en een goedkopere kracht kan het<br />
gehele product aflassen, zonder dat er ingewikkelde kennis<br />
van lassen nodig is. Ook dat werkt kostenbesparend.<br />
Uiteraard gaat het dan om herhalingsseries van bepaalde<br />
constructies, maar als je de lasmallen, die we overigens<br />
zelf maken, en de programma’s eenmaal hebt, boek je<br />
enorme tijdwinst bij een hogere laskwaliteit; tot wel drie -<br />
maal sneller dan met handlassen”.<br />
CLT-Horst begon in 1996 als toeleverancier meteen al met<br />
grotere constructies, die qua gewicht en afmeting, moeilijk<br />
in lage lonen landen konden worden ondergebracht. De<br />
Trumpf laser-installaties met automatische belading en<br />
ontlading kunnen platen verwerken tot zes meter lengte bij<br />
een dikte van 25 millimeter. De LVD-kantbanken tot zes<br />
meter werkbreedte sluiten daar uitstekend bij aan.<br />
Jo Christaens, directeur van CLT-Horst, bij de installatie.<br />
“Sinds april van dit jaar is deze robotinstallatie, voor het<br />
volautomatisch lassen van grotere constructies, nu in<br />
bedrijf, we zien nu al de grote voordelen ervan”, aldus<br />
Christiaens, die uitermate is ingenomen met zijn nieuwe<br />
aanwinst.<br />
“Het gaat hier om een lasrobot van Motoman op een traversebaan<br />
van veertien meter, de eerste in zijn soort in<br />
Nederland, voorzien van twee werkstations met elk een<br />
twee-assige manipulator, waarmee je tussen de centers<br />
producten kunt opspannen tot een lengte van zeven meter<br />
en een gewicht van maximaal 2000 kg. De lasrobot zelf is<br />
hangend gemonteerd aan een draaibare galgconstructie.<br />
De galg is voorzien van een vrij programmeerbare servo-as<br />
waarmee de lasrobot altijd in optimale positie ten opzichte<br />
van het werkstuk wordt gebracht.<br />
Lasmallen<br />
Met deze installatie lassen we kleine series ingewikkelde,<br />
grote lasconstructies, die voorheen met de hand moesten<br />
worden gelast. De voordelen zijn duidelijk: hoge nauwkeurigheid<br />
en een constante kwaliteit van de las. Bovendien<br />
Schaarste aan lassers<br />
Op de vraag hoe uniek deze robot-lasinstallatie is gaf<br />
Christiaens ook graag een antwoord: “Qua afmetingen en<br />
mogelijkheden met de dubbelassige manipulatoren en de<br />
vrij programmeerbare galgconstructie is deze installatie<br />
zeker uniek. Ook de grote werkstations waarmee producten<br />
tot een afmeting van maximaal zes meter lengte gelast<br />
kunnen worden, zijn uniek te noemen”.<br />
Omdat de vraag naar meer samengestelde en gelaste<br />
producten meer en meer is toegenomen en er een grote<br />
schaarste is aan gespecialiseerde lassers, was het besluit om<br />
over te gaan op deze Motoman lasstraat voor CLT-Horst<br />
een logische keus. “De belangrijkste overweging waarom<br />
wij voor zo’n grote robot-lasinstallatie van het merk<br />
Motoman hebben gekozen was, dat een dergelijke installatie<br />
volledig paste bij het karakter van ons overige machine -<br />
park, dat geschikt is voor dikkere materialen, voor zowel<br />
Staal, RVS en Aluminium. Bij Motoman kon je kiezen uit<br />
een breed gamma aan manipulatoren en overige componenten<br />
om dit soort systemen te realiseren” , aldus Christiaens,<br />
die er blijk van gaf geen moment spijt te hebben gehad van<br />
deze toch wel grote investering.<br />
“Voorlopig kunnen we hiermee wel even vooruit”, zegt<br />
Christiaens; “zeker als je in ogenschouw neemt dat deze<br />
installatie werkt met de hoogwaardige digitale Fronius<br />
TPS5000 puls Mig/Mag lasmachine, waarmee continu gelast<br />
kan worden tot en met 500 Ampère, waardoor de installatie<br />
geschikt is voor de zwaarste materialen. Voor ons een<br />
rendabele investering om de toekomst mee in te kunnen”.<br />
Meer informatie over dit onderwerp: www.clt-horst.com.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
40
Courant<br />
RSI<br />
preventiesoftware<br />
Pag 3.<br />
Zwolle krijgt eerste<br />
‘aardehuis’ BeneluxP<br />
Pag 2.<br />
Pagina 1. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong><br />
Verkeerslicht<br />
reageert op<br />
navigatiesystemen<br />
BREDA - Nederlandse verkeers -<br />
lichten gaan min der knipperen<br />
en worden technisch voor bereid<br />
om bliksemsnel te reageren op<br />
navigatiesystemen in auto's.<br />
Hierdoor kunnen automobilisten<br />
nog sneller, en bijna zonder<br />
wachttijden, bij ieder verkeerslicht hun route vervolgen.<br />
Dynamic Tower niet alleen in Dubai<br />
31 Oktober | 1e jaargang | nummer 7<br />
Vaticaan krijgt<br />
zonnepanelen<br />
Het verkeerslicht krijgt een signaal doorgestuurd<br />
vanuit de auto welke route er door de berijder is<br />
voorgeprogrammeerd. Zodra een kruispunt vrij is,<br />
kan de automobilist direct doorrijden. Vialis, marktleider<br />
op het gebied van verkeerssystemen, verwacht<br />
dat al binnen drie jaar in navolging van het<br />
openbaar vervoer in steden, ook automobilisten te<br />
maken krijgen met zogeheten prioriteitsverkeerslichten.<br />
“Lang voor rood wachten is dan verleden<br />
tijd”, benadrukt Vialis-directeur Jos van Kleef. “De<br />
ontwikkelingen gaan nu razendsnel, mede doordat<br />
er steeds meer verkeer op de weg is.”<br />
Volgens DTV Consultants in Breda, dat eveneens<br />
gespecialiseerd is in verkeerssystemen, zal zelfs op<br />
den duur een groot aantal verkeerslichten verdwijnen.<br />
“Via signalen in of langs de weg, worden automobilisten<br />
over drukke kruispunten geleid”, zegt<br />
DTV-projectleider Marcel Willekens. Volgens het onderzoekbureau<br />
zijn veel systemen verouderd.<br />
Sommige verkeerslichten reageren tegen iedere logica<br />
in, andere zorgen voor het vastlopen van het<br />
verkeer. “Er zijn steden waar nog verkeerslichten<br />
staan die een kwart eeuw oud zijn.”<br />
Supercomputer verslaat<br />
Go-professional<br />
Amsterdam en Portland – Voor het eerst heeft computer<br />
een menselijke, professionele Go-speler verslagen.<br />
Dit gebeurde met een supercomputer van<br />
Nederlandse makelij.<br />
Begin augustus was het jaarlijkse congres van het<br />
bordspel Go in Portland, Oregon, in de Verenigde<br />
Staten. Een spiksplinternieuwe, Nederlandse supercomputer,<br />
genaamd Huygens versloeg een menselijk<br />
speler, een professional, tijdens een officiële<br />
wedstrijd met een handicap van negen stenen. Het<br />
is voor de eerste keer dat een computer dit spel<br />
wint van een professional.<br />
De applicatie waarmee dit gebeurde, ‘MoGo Titan’,<br />
is ontwikkeld door Inria France en de Universiteit<br />
van Maastricht, en draait op de supercomputer die<br />
in Amsterdam staat bij SARA Computing and<br />
Networking Services.<br />
www.nwo.nl/ncf<br />
DUBAI- De inschrijvingen voor een appartement in<br />
de Dynamic Tower, ’s werelds eerste bewegende<br />
wolkenkrabber, zijn geopend. Dit maakte Dr. David<br />
Fisher, die de wolkenkrabber heeft ontworpen,<br />
vorige maand bekend. De eerste toren zal in<br />
Dubai komen te staan.<br />
De Dynamic Tower krijgt 80 verdiepingen en zal in<br />
totaal 420 meter hoog worden. In het gebouw komen<br />
verschillende appartementen: van bescheiden<br />
twee-slaapkamerappartementen van 124 m2 tot<br />
riante villa’s die met hun 1.200 m2 een complete<br />
verdieping in beslag nemen. Wanneer je een luxe<br />
villa aanschaft, krijg je hier vanzelfsprekend een<br />
garage voor je bolide bij.<br />
Alle verdiepingen van de wolkenkrabber kunnen<br />
De IJkdijk, een testdijk in Bellingwedde<br />
(Groningen), is doorgebroken. Dat heeft de<br />
Stichting IJkdijk eind september bekendgemaakt.<br />
De stichting doet op een testlocatie onderzoek<br />
met sensoren naar de veiligheid van de<br />
Nederlandse waterkeringen.<br />
onafhankelijk van elkaar roteren, waardoor het<br />
gebouw constant van vorm verandert. Maar wat<br />
het ontwerp echt speciaal maakt, is de stroomvoorziening.<br />
Het gebouw zal volledig zelfvoorzienend<br />
zijn in zijn stroombehoefte, doordat er windturbines<br />
tussen alle roterende verdiepingen zullen<br />
komen. Niet alleen levert dit genoeg stroom op<br />
voor het gebouw zelf, maar ook omliggende gebouwen<br />
zullen hiervan kunnen profiteren.<br />
Behalve in Dubai, zal de Dynamic Tower ook in<br />
andere steden gebouwd worden. De tweede versie<br />
staat gepland in Moskou. Deze moet in 2010<br />
af zijn. Na Moskou zal New York volgen. Ook andere<br />
landen hebben al interesse getoond, waaronder<br />
Canada, Duitsland, Italië en Zwitserland.<br />
Sinds donderdagochtend 25 september werd water<br />
rondom de dijk toegelaten om een dijkdoorbraak<br />
te simuleren. Het duurde tot zaterdagmiddag<br />
vier uur voordat de dijk het begaf. “We hebben<br />
vrijdag het grondwaterniveau in de dijk omhoog<br />
gebracht, om hoge waterstand te simuleren.<br />
Zaterdag verzakte opeens het midden van de dijk<br />
over een lengte van veertig meter”, zegt directeur<br />
Wouter Zomer.<br />
Doel van het experiment is beter inzicht te krijgen<br />
in de oorzaken van een dijkdoorbraak. In de ‘intelligente’<br />
IJkdijk, die vorig jaar november werd<br />
geopend, zijn sensoren aangebracht die constant<br />
de kwaliteit van de dijk controleren. Die technologie<br />
moet er uiteindelijk voor zorgen dat de<br />
Nederlandse dijken beter worden beveiligd. De<br />
IJkdijk is een initiatief van N.V .NOM, STOWA,<br />
Stichting IDL, GeoDelft en TNO.<br />
Het experiment is volgens de stichting volgens<br />
het draaiboek verlopen. “De meetapparatuur in<br />
ROME- Het Vaticaan hoort er weer helemaal bij nu<br />
ook de hoofdzetel van de Rooms-katholieke kerk<br />
zijn eigen zonnepanelen heeft.<br />
Onlangs werden de eerste zonnepanelen op het<br />
dak geplaatst van de zaal die vernoemd is naar<br />
paus Paulus VI. In deze hal kunnen pelgrims en andere<br />
gelovigen schuilen voor slecht en koud weer<br />
wanneer zij op audiëntie komen.<br />
De zonnepanelen zorgen volgens technici voor genoeg<br />
energie om de hal te verlichten en de temperatuur<br />
ervan te reguleren. De huidige paus,<br />
Benedictus XVI, hecht zoveel belang aan duurzame<br />
energie dat hij de introductie ervan in het Vaticaan<br />
tot één van de speerpunten van zijn pontificaat<br />
heeft uitgeroepen.<br />
Doorbraak IJkdijk succesvol<br />
de dijk heeft goed gefunctioneerd. De komende<br />
weken zullen we de resultaten van het onderzoek<br />
analyseren, zodat we meer te weten kunnen<br />
komen over de werking van sensoren in dijken”,<br />
aldus Zomer. De stichting verwacht eind<br />
oktober de analyseresultaten van het experiment<br />
bekend te kunnen maken. Eind dit jaar worden<br />
de definitieve conclusies naar buiten gebracht.<br />
www.ijkdijk.nl
Pagina 2. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong><br />
RSI preventiesoftware<br />
31 Oktober | 1e jaargang | nummer 7<br />
Volvo Ocean Race met<br />
steeds meer <strong>CAD</strong><br />
RSIGuard is een softwarepakket om veiliger en<br />
gezonder gedrag aan de computer mogelijk te<br />
maken. Het is ontwikkeld om computergebruikers<br />
bewust te maken van het werkgedrag. De<br />
software heeft als doel overbelastingsklachten,<br />
waaronder RSI, te voorkomen. RIHealth en<br />
Backshop slaan de handen ineen bij de introductie<br />
van dit voor Nederland nieuwe pakket.<br />
RSIGuard is een vernieuwing op het gebied van<br />
preventieve software. Op een doeltreffende manier<br />
worden computergerelateerde problemen,<br />
waaronder RSI, verminderd en opgelost.<br />
RSIGuard is een software die buiten Nederland<br />
al jaren met succes door miljoenen mensen<br />
wordt gebruikt.In een vroeg stadium worden<br />
computergerelateerde problemen in kaart gebracht,<br />
zodat werknemer en bedrijf vroegtijdig<br />
klachten, en daarmee improductiviteit en verzuim,<br />
kunnen voorkomen.<br />
De hoofdlijnen van de software bestaan uit het<br />
regelmatig verzamelen van informatie omtrent<br />
het werkgedrag, werkhouding, beweging en ergonomie.<br />
Het tijdig constateren van problemen<br />
daarbij, kan door werkafwisseling, houding- en<br />
bewegingsadviezen, oefeningen en geven van<br />
subtiele bewustwordingstips leiden tot gezonder<br />
en productiever werken.<br />
www.rihealth.nl<br />
www.backshop.nl<br />
Half miljoen nieuwbouwwoningen<br />
gepland in<br />
risicogebied<br />
Overstromingsrisico nieuwbouw<br />
Circa een half miljoen van de geplande nieuwbouwwoningen<br />
staat gepland in gebieden met<br />
een overstromingsrisico. Met deze melding komt<br />
het Nirov op basis van een quickscan die het onderzoeksinstituut<br />
heeft uitgevoerd. Het<br />
Nederlands Instituut voor Ruimtelijke Ordening en<br />
Volkshuisvesting (Nirov) deed dit onderzoek naar<br />
aanleiding van het onlangs uitgekomen advies<br />
van de Deltacommissie.<br />
Het Nirov inventariseerde alle nieuwbouwplannen<br />
toto 2030 op de Nieuwe Kaart van Nederland.<br />
Deze kaart geeft een totaaloverzicht van geplande<br />
ruimtelijke ontwikkelingen en functionele veranderingen<br />
in Nederland. Het Nirov vergeleek deze<br />
plannen met de overstromingsrisicogebieden, zoals<br />
deze in het rapport ‘Samen werken met water’<br />
van de Deltacommissie staan.<br />
Het onderzoeksinstituut concludeerde dat circa de<br />
helft van de geplande nieuwbouwwoningen, 1,3<br />
miljoen woningen, in overstromingsrisicogebieden<br />
komt te staan. Mocht de primaire waterkering van<br />
Nederland falen, dan kunnen deze woningen een<br />
waterstand tot maximaal zeven meter verwachten.<br />
Het Nirov maakt zich zorgen over het groot aantal<br />
nieuwbouwwoningen dat staat gepland in overstromingsrisicogebieden.<br />
De geplande woningen staan<br />
ook haaks op het advies van de Deltacommissie,<br />
die adviseerde dat er waterbestendig moet worden<br />
gebouwd op terpen, op palen, drijvend, of op opgehoogde<br />
gronden. Van de woningen die nu gepland<br />
staan in de risicogebieden, heeft slechts een<br />
fractie een waterbestendig ontwerp.<br />
www.nieuwekaart.nl<br />
De Volvo Ocean Race is de van de mens meest<br />
veeleisende jachtrace. De deelnemers worden<br />
onder hoge fysieke en mentale druk gezet, te<br />
vergelijken met een soldaat aan het front.<br />
De droge feiten zijn dat het een race is over<br />
39.000 zeemijlen, ofwel 72.000 kilometer, en<br />
duurt ongeveer tien maanden. De bemnningen<br />
bereiden zich voor op de race, maar het is<br />
onmogelijk om de reis fitter af te ronden dan je<br />
eraan begonnen bent, de rustperiodes tussen<br />
de etappes zijn daar te kort voor. De race van<br />
2008-2009 is op 4 oktober gestart in het<br />
Spaanse Alicante, en eindigt in het Russische<br />
Sint Petersburg.<br />
Het ontwerpen van een jacht voor de Volvo<br />
Ocean Race is een complexe mix van disciplines<br />
die interactief op elkaar reageren. Er zijn<br />
bepaalde richtlijnen voor het ontwerp zoals<br />
afmetingen en aantal zeilen, maar de ontwerpers<br />
hebben verder een grote vrijheid. De boten<br />
mogen op elkaar lijken maar er kunnen veel<br />
unieke ideeën in verwerkt zijn. Verwacht wordt<br />
dat de boten een 20 procent sneller zullen zijn<br />
dan die bij de voorgaande race.<br />
Als materialen wordt voornamelijk carbon<br />
gebruikt, de romp, de mast worden daar onder<br />
meer van gemaakt. Verder worden er geavanceerde<br />
materialen zoals PBO gebruikt, zo hard<br />
en sterk als staal maar ultralicht. Door slim ontwerpen<br />
kunnen de mast en andere delen van<br />
de boot lichter worden gemaakt. De mast en de<br />
boot moeten de trekkracht aankunnen van de<br />
zeilen, maar deze krachten kunnen drastisch<br />
verminderd worden door innovatieve manier om<br />
de vallen vast te zetten, dat wil zeggen de<br />
lijnen waarmee de zeilen verbonden zijn aan de<br />
mast. Bij het ontwerp wordt steeds meer<br />
gebruik gemaakt van 3D <strong>CAD</strong>-software en<br />
simulatiesoftware.<br />
www.volvooceanrace.org<br />
Zwolle krijgt eerste ‘aardehuis’ Benelux<br />
Met duizend autobanden en vierduizend glazen<br />
flessen wordt in Zwolle een ‘aardehuis’<br />
gebouwd. Het milieuvriendelijke bouwwerk is<br />
de eerste van zijn soort in de Benelux, meldde<br />
woningstichting SWZ onlangs.<br />
Deze zogenoemde ‘earthships’ zijn recent<br />
gebouwd in Frankrijk en Engeland. Een<br />
Amerikaans team, van geestelijk vader en architect<br />
Mike Reynolds, bouwt samen met vrijwilligers<br />
het pand met hergebruikt materiaal.<br />
De banden vormen, gevuld met zand, de wanden<br />
en worden later bekleed met leem. De<br />
wanden aan de binnenzijde worden gemaakt<br />
van de duizenden lege flessen. “Die hebben de<br />
werknemers van onze corporatie ingezameld”,<br />
aldus een zegsvrouw. Een grote raampartij richting<br />
het zuiden zorgt voor optimale benutting<br />
van de zonnewarmte. Op het dak komen theeplanten.<br />
Het project is ter opluistering van het 100-jarig<br />
bestaan van de woningcorporatie. “Sinds we<br />
begin deze maand met de bouw zijn begonnen,<br />
is er veel belangstelling uit binnen- en buitenland.”<br />
Het pand in aanbouw staat in milieueducatiepark<br />
Nooterhof in Zwolle. Het gebouw<br />
wordt na oplevering in november gebruikt als<br />
theehuis.
PLATFORM<br />
Het nieuwe gebouw waar<br />
The People Group veel<br />
meer ruimte heeft gekregen.<br />
Bedrijven bedienen met vakmensen<br />
Uitbesteden is flexibel<br />
Door Job van Haaften<br />
Een bezoek aan The People Group en een ontmoeting met twee gedreven mensen die<br />
bedrijven bedienen met vakmensen in de <strong>CAD</strong>-sector, van beginnend tot zeer ervaren.<br />
Bas van Laar en Michel van Eersel vertellen over de activiteiten van de<br />
‘business units’ uit The People Group.<br />
“Detachering vind ik een vies woord.”<br />
Bas van Laar komt zelf uit de <strong>CAD</strong>-wereld, hij heeft circa<br />
veertien jaar bij bedrijven gewerkt zoals ISIS en Bentley, bij<br />
die laatste was hij directeur Services. Vervolgens is hij zelf<br />
een bedrijf gestart met een ‘back to base’-benadering, hij is<br />
nu algemeen directeur van The People Group. Van Laar:<br />
“We willen goed werk leveren tegen acceptabele tarieven,<br />
en staan naast de vaak dure engineersbureaus. Er wordt momenteel<br />
in Nederland veel uitbesteed naar het buitenland,<br />
met als groot nadeel een minder directe communicatie en<br />
veel fouten. Daarom hebben we <strong>CAD</strong> People opgezet, we<br />
tekenen daarmee voor alle <strong>CAD</strong>-disciplines. Een paar voorbeelden<br />
van klanten zijn bouwbedrijven,<br />
gemeenten,en ingenieursbureaus<br />
zoals Arcadis,<br />
Grontmij en DHV. We plaatsen<br />
onze <strong>CAD</strong>-medewerkers op projectbasis<br />
bij deze bedrijven, en<br />
bij ons zijn ze in vaste dienst.”<br />
Sjors Quirijnen heeft de leiding over <strong>CAD</strong>-People.<br />
Michel van Eersel is er in februari bijgekomen, hij zet zich<br />
in voor Engineering People. Daar wordt het hoger gekwalificeerde<br />
werk opgepakt, met veelal HBO-ers. Van Eersel:<br />
“Ik kom van Issue en zit al een jaar of dertien in de <strong>CAD</strong>wereld.<br />
Eerst als tekenaar en constructeur en later account<br />
manager voor Issue. Engineering People ben ik van ‘from<br />
scratch’ begonnen, dat betekende veel zoeken, welke weg<br />
in te slaan? Veel gesprekken met mensen uit mijn netwerk.<br />
Nu is het al goed van de grond aan het komen.”<br />
Michel van Eersel: “Een belangrijke activiteit bij<br />
Engineering People is het maken van visualisaties en 3Danimaties.<br />
De focus bij ons ligt op het intelligente tekenwerk.<br />
We gebruiken voornamelijk Autodesk- en Bentleyproducten<br />
maar niet exclusief en we willen graag dat onze<br />
mensen met beide pakketsoorten kunnen werken om meer<br />
gespreide kennis bij ze te creëren.”<br />
Naast <strong>CAD</strong> People en Engineering People maakt ook Infra<br />
People deel uit van de groep, daar wordt gewerkt met engineers<br />
voor infra-projecten. Infra People en Engineering<br />
People verzorgen in het ‘Fiber to the Home’-project, van<br />
BAM-Infra in Valkenswaard ,bijvoorbeeld het digitaal inmeten<br />
van de fibers met het plaatsen en registreren in de<br />
GBKN (Grootschalige Basiskaart<br />
Nederland). Ook verzorgen zij<br />
het verwerken van de ingemeten<br />
data en het tekenwerk.<br />
IT-Pro People, het vierde onderdeel<br />
van de People Group, richt<br />
zich op consulting in <strong>CAD</strong>, een<br />
onafhankelijk advies over <strong>CAD</strong>-software. Met daarbij de<br />
overgang naar andere pakketten en begeleiding van die<br />
overgang. Voornamelijk de overstap op meer geavanceerde<br />
en beter passende software voor een specifiek bedrijf.<br />
Langlopende projecten<br />
Van Laar: “Er werken hier nu zo’n 45 mensen, we zijn pas<br />
twee jaar bezig en momenteel groeit The People Group met<br />
twee of drie mensen per maand. De zorg voor onze mensen<br />
is te vinden in de best mogelijke secondaire arbeidsvoorwaarden.<br />
De mensen staan bij ons centraal in de organisatie,<br />
vandaar ook de naam.” Door de groei is er een nieuw en<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
44
Van links naar rechts, Sieds Diesman, PRINT People, Michel van Eersel, ENGINEERING People,<br />
Sjors Quirijnen , <strong>CAD</strong> People, Jeremy Elschot , IT-PRO People, Bas van Laar , The People Group<br />
groter pand nodig. Dat is inmiddels gereed en de verhuizing<br />
is achter de rug. Het is ongeveer driemaal zo groot en biedt<br />
veel meer ruimte voor de interne tekenaars. Ook is er daar<br />
meer ruimte voor opleidingen in eigen huis. Passend in de<br />
eigen filosofie zijn veel van de administratieve werkzaamheden,<br />
maar ook pensioenen en telefoon, bij de People<br />
Group uitbesteed, er werken dus voornamelijk engineers.<br />
Van Laar gaat verder: “Over het algemeen worden er langlopende<br />
projecten gedaan. Geen kortdurende projecten, dat<br />
is erg onrustig voor onze mensen.” Van Eersel: “En er is<br />
ook doorstroming, mensen met een lbo- tot hbo-opleiding<br />
kunnen bij <strong>CAD</strong>-People ervaring opdoen en doorstromen<br />
naar Engineering People. Dus ook een mbo-er die meer kan<br />
en zijn kennis uitbreidt kan op die manier doorgroeien binnen<br />
de organisatie. Van Laar: “Met grote regelmaat zijn er<br />
coaching-gesprekken; wat is er gebeurd, hoe pak je dat aan,<br />
emoties, wensen en eisen.” De meeste van de engineers bij<br />
The People Group zitten 50-50 bij het bedrijf waar het project<br />
loopt en op kantoor in Nieuwkuijk. Daardoor is er goed<br />
intern contact. Van Laar zegt dan ook: “Detachering vind ik<br />
een vies woord, dat is niet van toepassing op onze activiteiten<br />
vanwege onze contractvormen en lange termijn groeiplannen<br />
met onze medewerkers.”<br />
Tekenkamer management<br />
Van Laar: “<strong>CAD</strong>-tekenaars zitten binnen een bedrijf nogal<br />
eens op een eiland. Veel anderen weten niet hoe het werkt<br />
en kunnen niet beoordelen hoeveel tijd iets kost. Bij kleine<br />
bedrijven zit een <strong>CAD</strong>-tekenaar vaak apart, heeft soms te<br />
weinig soms teveel werk. Beschikt regelmatig niet over de<br />
juiste software, mist opleiding over nieuwe releases. Bij<br />
veel bedrijven lopen ze nogal achter met zaken als hardware,<br />
denk aan de schermen, geheugenruimte en de grootformaat<br />
printer. Daarom doen we ook het tekenkamer management<br />
voor bedrijven. Wanneer dat extern gebeurt is diegene<br />
niet belast met de historie van een bedrijf en kan een objectief<br />
advies geven.”<br />
Er is meer<br />
Van Laar: “Veel werkgevers hebben moeite met het beoordelen<br />
van een CV. Zoeken zij een <strong>CAD</strong>-tekenaar voor hun<br />
bedrijf en staat er Auto<strong>CAD</strong> en werktuigbouwkunde, dan<br />
moet het al wel passen. Maar er is natuurlijk veel meer. Wij<br />
zoeken bij een project dat we aannemen naar de juiste mensen,<br />
en we kennen ze goed. Onze mensen gaan regelmatig<br />
op cursus om precies bij de tijd te zijn. We werken met<br />
competentiemodellen, kijken of iemand het kan en geven<br />
de benodigde opleiding. Verder doen ze ervaring op bij diverse<br />
projecten en bedrijven.”<br />
Voor de meeste bedrijven is het moeilijk om goede <strong>CAD</strong>mensen<br />
te vinden. The People Group heeft daar minder<br />
moeite mee, wat mee zal spelen, is onder meer het afwisselende<br />
werk. Van Laar: “Er is ook bijna geen verloop.” Van<br />
Eersel: “Voor <strong>CAD</strong>-People hebben we ook veel contact met<br />
CWI’s, daar zitten bijvoorbeeld nogal eens mensen die om<br />
fysieke redenen niet meer in de bouw kunnen werken. Die<br />
kunnen best op kantoor gaan werken en nemen veel ervaring<br />
mee, praktische kennis. Na een opleiding en eerst intern<br />
begeleiden op projecten, zijn ze later prima in staat om<br />
zelfstandig projecten op te pakken.”<br />
Van Eersel: “Bij Issue heb ik vaak de vraag gekregen of het<br />
mogelijk was om software te huren voor een project, dat<br />
werd echter nooit gedaan. Nu kunnen bedrijven de <strong>CAD</strong>tekenaars<br />
en engineers bij ons inhuren met de software en<br />
hardware, dat voorkomt dan ook nog eens illegaal <strong>download</strong>en.”<br />
Deze service noemen ze Perfect People Package of<br />
korter P3.<br />
Job van Haaften<br />
job.van.haaften@cadmag.nl is<br />
hoofdredacteur van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor meer gegevens<br />
over dit onderwerp zie: www.engineeringpeople.nl en<br />
www.thepeoplegroup.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
45
Eenvoudig!<br />
Van<br />
Naar<br />
In een muisklik van<br />
papieren tekening naar<br />
digitaal <strong>CAD</strong>-bestand.<br />
Met GTX brengt u statische, papieren ontwerpen eenvoudig weer<br />
tot leven. Kostbare en tijdrovende handmatige revisies zijn hiermee<br />
definitief verleden tijd. GTX sluit naadloos aan op iedere<br />
<strong>CAD</strong>, GIS en EDM-omgeving, zodat u papieren ontwerpen kunt<br />
digitaliseren, opschonen en bewerken.<br />
+ Bespaar tijd<br />
+ Bespaar kosten<br />
+ Neem afscheid van het papieren tekenarchief<br />
19 en 20<br />
november 2008<br />
Cad Cam Event<br />
Volop Demo’s en Seminars.<br />
Meld je gratis aan op<br />
www.pollux.nl<br />
standnr. 28<br />
Kijk op www.pollux.nl voor een GTX dealer bij u in de buurt.
PLATFORM<br />
Beloningsstructuur <strong>CAD</strong>-tekenaars<br />
Grote verschillen in beloning<br />
Door Job van Haaften<br />
Uit een in opdracht van Cadjobs.nl uitgevoerde onderzoek blijkt dat binnen de <strong>CAD</strong>-sector<br />
grote verschillen bestaan in beloning. Verschillen tussen <strong>CAD</strong>-tekenaars die met<br />
2D-software werken en die met 3D-software werken. En ook opvallend is het<br />
verschil tussen <strong>CAD</strong> en ICT.<br />
Het onderzoek is in opdracht van Cadjobs.nl uitgevoerd<br />
door De Breed & Partners B.V. Aan het onderzoek deden<br />
242 respondenten mee, voornamelijk in de leeftijdscate -<br />
gorie van 25 tot 34 jaar. Het gemiddelde aantal jaren werkervaring<br />
bedroeg 7 jaar. Het opleidingsniveau is 47 procent<br />
MBO, 43 procent HBO en 5 procent WO.<br />
Soort software<br />
Ondanks de sterke opkomst van geavanceerde 3D <strong>CAD</strong>pakketten<br />
wordt het 2D <strong>CAD</strong>-pakket Auto<strong>CAD</strong>, zo blijkt<br />
uit het onderzoek, het meest gebruikt. Het verschil in<br />
beloning houdt verband met de software die <strong>CAD</strong>-tekenaars<br />
gebruiken in hun werk. Sectoren met veel R&D, zoals<br />
automobielindustrie en machinebouw, maken veel gebruik<br />
van 3D-software. Salarissen liggen hier dan ook aanzienlijk<br />
hoger dan in bijvoorbeeld de bouw, waar nog veel met 2D<br />
<strong>CAD</strong>-software gewerkt wordt.<br />
Zo blijkt uit het onderzoek dat 3D <strong>CAD</strong>-tekenaars gemiddeld<br />
tien procent meer verdienen dan collega’s die met<br />
2D-software werken. De 3D <strong>CAD</strong>-tekenaars verdienen<br />
gemiddeld € 36.601 en de 2D-tekenaars € 33.751. In de<br />
Bouw/Architectuur is het gemiddelde vaste salaris<br />
€ 34.406, voor de sector Product ontwikkeling komt dat op<br />
€ 33.465 en voor Machinebouw op € 35.985, een verschil<br />
van ongeveer 7½ procent.<br />
Per gebruikte software scheelt de beloning van de gebruikers<br />
ook behoorlijk. Zo blijkt dat de Microstation-gebruikers<br />
er met een gemiddeld salaris van € 45.266 en de ADTgebruikers<br />
met € 46.234 er duidelijk bovenuit komen.<br />
Twee kleine groepen van respondenten, de X-steel en<br />
C/C++ gebruikers krijgen zelfs een salaris van boven de<br />
€ 48.000. Verreweg de grootste groep, 192 respondenten,<br />
gebruikt Auto<strong>CAD</strong>, daar moet wel bij opgemerkt worden<br />
dat daar veel 2D bij zit. Deze Auto<strong>CAD</strong>-gebruikers scoren<br />
evenals de SolidWorks-gebruikers net boven de € 35.000.<br />
<strong>CAD</strong> vs ICT<br />
Ook blijkt dat <strong>CAD</strong>-professionals structureel minder verdienen<br />
dan ICT-professionals. Het feit dat <strong>CAD</strong>-tekenaars<br />
meer worden gezocht dan ICT’ers, komt niet in de beloning<br />
tot uiting. De gemiddelde <strong>CAD</strong>-tekenaar verdient een totale<br />
beloning €44.763 (salaris plus diverse andere vergoe dingen<br />
en voorzieningen) ten opzichte van €51.670 voor een<br />
ICT’er. Ook het startsalaris ligt, bij eenzelfde op leidings -<br />
niveau, vaak enkele honderden euro’s lager. Bovendien<br />
blijkt het salaris zich minder snel te ontwikkelen dan in de<br />
ICT-sector. Het salaris vormt echter geen belangrijke reden<br />
om van baan te veranderen.<br />
Tevredenheid<br />
Het overgrote merendeel van de respondenten toont zich<br />
redelijk tevreden tot tevreden over de beloning. Een hogere<br />
beloning is dan ook niet de belangrijkste motivatie om van<br />
baan te veranderen; een nieuwe, meestal technische,<br />
uitdaging staat bij <strong>CAD</strong>-professionals op nummer één.<br />
Ruim eenderde van de respondenten heeft concrete plannen<br />
om van baan te veranderen, slechts een kleine groep geeft<br />
aan niet in de markt te zijn voor een nieuwe functie. Uit<br />
eigen onderzoek onder persoonlijk gescreende <strong>CAD</strong>tekenaars<br />
concludeert Cadjobs.nl dat internet de belangrijkste<br />
bron is bij de oriëntatie op een nieuwe baan.<br />
Over de geboden mogelijkheden tot het volgen van cursussen<br />
is 59 procent redelijk tot zeer tevreden. Opvallend laag<br />
als je weet dat het aanbod aan cursussen groot is, en dat met<br />
het vaak jaarlijks uitkomen van nieuwe versies, het volgen<br />
daarvan ook behoorlijk veel oplevert. Je zou verwachten dat<br />
er regelmatig cursussen werden gevolg, dus meer tevredenheid<br />
verwachten, vanwege de noodzaak vanuit ieder bedrijf<br />
voor de productiviteit van iedere <strong>CAD</strong>-tekenaar.<br />
Wat de meest gelezen vakbladen betreft mag<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> zeer tevreden zijn, het is verreweg het<br />
meest gelezen vakblad met 110 respondenten. De naaste<br />
concurrenten blijven op flinke afstand, Autodesk <strong>Magazine</strong><br />
met 49 en De Ingenieur met 48 lezers onder de respondenten.<br />
Job van Haaften job.van.haaften@cadmag.nl is<br />
hoofdredacteur van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor meer gegevens<br />
over dit onderwerp zie: www.cadjobs.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
47
HARDWARE<br />
3Dconnexion SpaceExplorer<br />
Handen aan de knoppen<br />
Door Rob Sman<br />
In <strong>CAD</strong> <strong>Magazine</strong> nummer 4 van dit jaar namen we de SpaceNavigator for Notebooks onder<br />
de loep. Deze 3D-muis is een draagbare afstammeling van de gewone SpaceNavigator. Dit<br />
keer is het de beurt aan de SpaceExplorer om getest te worden, deze doet qua vormgeving<br />
enigszins organisch aan, met vloeiende rondingen.<br />
Beide SpaceNavigators zijn eenvoudig<br />
ogende apparaten, met een<br />
puck die de verplaatsingen op het<br />
beeldscherm stuurt, en twee knoppen<br />
waaraan de gebruiker een functie kan<br />
toekennen. Er zijn echter ook een<br />
paar meer geavanceerde 3D-muizen<br />
leverbaar, die qua functionaliteit grote<br />
overeenkomst vertonen. Het woord<br />
‘paar’ is hier letterlijk te nemen en<br />
daarmee is ook het hele leveringsprogramma<br />
van 3Dconnexion be schre -<br />
ven.<br />
Ten opzichte van de kleine broertjes<br />
zijn de twee grote echte apparaten. Zij<br />
bieden wat meer ergonomie en vooral<br />
véél knoppen, naast de uiteraard<br />
onontbeerlijke besturingspuck. De<br />
SpacePilot is het meest luxueuze<br />
model, en heeft de meeste, vrij programmeerbare,<br />
knoppen, waarvan de<br />
toegekende functies in een fraai<br />
blauw LCD-scherm getoond worden.<br />
Net als bij de de SpaceNavigators kan<br />
per applicatie een functie aan een<br />
knop worden toegekend. Qua vorm -<br />
geving sluit dit paradepaardje aan bij<br />
de fraaie, en eveneens in de luxe<br />
klasse vallende, diNovo toetsenborden<br />
van Logitech. Al die functionaliteit<br />
en styling heeft wel een prijs.<br />
De SpacePilot staat bij 3Dconnexion<br />
voor €399 excl. BTW in de boeken.<br />
Voor wie met iets minder toe kan, en<br />
prijs een rol speelt, bekeek <strong>CAD</strong>-<br />
<strong>Magazine</strong> de SpaceExplorer, die ook<br />
heel veel biedt voor €100 minder.<br />
Organisch<br />
De SpaceExplorer doet qua vormge -<br />
ving enigszins organisch aan, met<br />
vloeiende rondingen. Prominent aanwezig<br />
is weer de besturingspuck,<br />
waarvan het doel en de werking inmiddels<br />
bekend mogen worden<br />
geacht. Voor mijn gevoel verschilt de<br />
bediening van deze puck niet van die<br />
van de andere modellen. Sla daarvoor<br />
eventueel nummer 4 nog maar eens<br />
op na. Vóór de puck biedt een glad<br />
maar prettig aanvoelend vlak onder -<br />
steuning aan de pols. Op den duur bevalt<br />
dat erg goed. De pols ligt er prima<br />
op en brengt de hand in de juiste<br />
positie voor het bedienen van de puck<br />
en de knoppen. Hierdoor is ook het<br />
gevaar van het optillen van de muis<br />
bij het omhoog pannen verdwenen,<br />
als je je pols tenminste op het steunvlak<br />
laat rusten.<br />
Een bijkomend voordeel is de oriëntatie<br />
van de muis. Bij de beide<br />
SpaceNavigators kan het toch nog<br />
wel eens voorkomen dat je de muis<br />
als het ware in een verdraaide positie<br />
beetpakt, al doet met name de variant<br />
voor Notebooks met de pijl op de<br />
puck zijn best om dat te voorkomen.<br />
De SpaceExplorer presenteert de<br />
puck natuurlijk altijd in de juiste positie.<br />
Naar de knoppen<br />
Tijd om eens te gaan bekijken wat<br />
voor voordelen de diverse knoppen<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
48
ieden ten opzichte van een spacemouse<br />
die het met slechts twee knoppen<br />
moet stellen. In de eerste plaats is<br />
dat de plaatsing van de knoppen.<br />
Omdat er domweg niet op een paar<br />
millimeter gekeken hoeft te worden<br />
bij een apparaat voor desktop-gebruik,<br />
konden de knoppen op een<br />
prettige afstand van de puck geplaatst<br />
worden. Vergeleken met de Navi -<br />
gators een flink pluspunt; daar moet<br />
je door de compacte bouw de vingers<br />
heel wat meer krommen om de knoppen<br />
te bereiken.<br />
Nu hoeft dat daar ook wat minder<br />
vaak, omdat het er maar twee zijn. De<br />
SpaceExplorer stelt er daar vijftien tegenover.<br />
Al deze toetsen zijn zoals al<br />
eerder gezegd door de gebruiker van<br />
een functie te voorzien. Wel -<br />
licht ten overvloede; ieder<br />
toets kan per ondersteunde<br />
applicatie een functie toegewezen<br />
krijgen. Automatisch<br />
wordt gedetecteerd welke applicatie<br />
actief is en de configuratie<br />
wordt daaraan aangepast.<br />
Wisselen tussen applicaties<br />
die tegelijkertijd geopend<br />
zijn is geen enkel probleem.<br />
Ik baseer mijn ervaringen<br />
op de twee applicaties<br />
waarover ik beschik, namelijk<br />
Auto<strong>CAD</strong> en Autodesk<br />
Inventor. In andere <strong>CAD</strong>software<br />
zullen de mogelijkheden<br />
waarschijnlijk vergelijkbaar<br />
zijn.<br />
Als we de knoppen zelf eens<br />
bekijken is duidelijk er al nagedacht<br />
is over veelgebruikte<br />
functies in de diverse applicaties.<br />
Deze zijn al verwerkt in de<br />
standaardconfiguratie voor een bepaalde<br />
applicatie. Links zitten vier<br />
knoppen, waarvan meteen duidelijk is<br />
waarvoor ze bedoeld zijn: ze dragen<br />
de opschriften ‘Alt’, ‘Ctrl’, ‘Esc’ en<br />
‘Shift’. Rechts wordt het al wat specifieker.<br />
‘T’, ‘L’, ‘R’, ‘F’ staan voor de<br />
aanzichten top, left, right en front.<br />
Ook van deze knoppen is direct duidelijk<br />
wat ze doen. Echter, noch<br />
Auto<strong>CAD</strong>, noch Inventor hebben<br />
standaardcommando’s om dit uit te<br />
voeren. Maar voor Inventor zorgt een<br />
add-in dll voor de nodige functies, en<br />
bij Auto<strong>CAD</strong> wordt een arx-toepassing<br />
geladen, die voor de nodige<br />
functionaliteit zorgt. Bij andere applicaties<br />
zal dat soortgelijk werken.<br />
Midden tussen deze vier knoppen<br />
zorgt de knop ‘2D’ voor het in- en<br />
uitschakelen van het roteren met de<br />
puck. Uitgeschakeld blijven alleen<br />
pannen en zoomen over. Even<br />
tussendoor: het roteren van de view<br />
met de puck kan in Auto<strong>CAD</strong> alleen<br />
in een 3D Visual Style. Rechtsvoor<br />
laten een ‘+’ en een ‘–‘ toets toe dat<br />
de gevoeligheid (snelheid) wordt<br />
aangepast, en linksvoor zitten dan<br />
eindelijk twee ‘vrije’ knoppen, ge -<br />
merkt met ‘1’ en ‘2’. Dat wil overigens<br />
niet zeggen dat de overige toetsen<br />
niet herprogrammeerbaar zijn.<br />
Als de gebruiker beslist ‘Zoom<br />
Window’ aan de ‘Shift’-knop toe te<br />
kennen kan dat, maar logisch lijkt het<br />
niet.<br />
Dan blijven er nog twee knoppen te<br />
bespreken. De ‘Fit’-knop is uiteraard<br />
gedacht voor een ‘Zoom All’ of hoe<br />
dat in uw applicatie ook anders mag<br />
heten. Tot slot is er dan nog de<br />
‘Panel’-knop. Hier is het gedrag per<br />
applicatie verschillend. In Auto<strong>CAD</strong><br />
is hier standaard het ‘3DxWare-panel’<br />
ondergebracht. Dit is niets anders dan<br />
het gewone configuratiescherm. De<br />
gebruiker kan zonder de applicatie te<br />
verlaten de knoppen individueel herprogrammeren,<br />
of een geheel andere<br />
opgeslagen configuratie laden. De<br />
functies die ter beschikking staan,<br />
zijn overigens zowel algemene functies<br />
als ‘Save’ en ‘Reload’, maar ook<br />
veel functies voor het aanpassen van<br />
de spacemouse zelf: aanpassen gevoeligheid<br />
en dergelijke. Zoge -<br />
naamde ‘custom functions’ zijn eenvoudig<br />
aan te maken vanuit dit configuratiescherm,<br />
vooral ook omdat je<br />
hier desnoods hele Auto<strong>CAD</strong>macro’s<br />
kunt intypen, gebruik makend<br />
van het feit dat alle Auto<strong>CAD</strong>commando’s<br />
in te typen zijn.<br />
Programma’s als Inventor en zijn gelijken,<br />
kennen het intoetsen van commando’s<br />
niet, behalve dan natuurlijk<br />
de sneltoetsen. Daarom wordt hier<br />
niet de het ‘3DxWare-panel’ opgeroepen,<br />
maar (in Inventor) het inventor –<br />
panel. Hierin kan vanuit een gecategoriseerde<br />
lijst van functies gekozen<br />
worden die aan de programmeerbare<br />
knoppen moeten worden toegekend.<br />
In dit geval kunnen de knoppen ‘+’, ‘-<br />
‘, ‘Panel’ en 2D niet worden<br />
geconfigureerd.<br />
Configuraties<br />
Nog een laatste woord over<br />
configuraties. De configuratie-software<br />
is ook nog eens<br />
in staat verschillende apparaten<br />
uit elkaar te houden. Het<br />
systeem waarop ik de Space -<br />
Explorer uitprobeerde is standaard<br />
uitgerust met de Space -<br />
Navigator. Na het inpluggen<br />
van de Space Explorer werkte<br />
deze direct vlekkeloos, zonder<br />
ook maar iets te hoeven<br />
installeren. Reuze makkelijk<br />
voor hen die zowel mobiel als<br />
op kantoor met de best mogelijke<br />
oplossing willen werken.<br />
Als je eenmaal een beetje begint<br />
te wennen aan een 3D- of<br />
spacemouse, kan zich al gauw<br />
het werken zónder niet meer voorstellen.<br />
Modellen met uitgebreide mogelijkheden<br />
zoals deze SpaceExplorer<br />
komen het werkgemak, en daarmee<br />
de efficiency ruimschoots ten goede.<br />
Rob Sman rob.sman@cadmag.nl is<br />
redacteur Mechanical voor<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor meer informatie<br />
over dit onderwerp:<br />
www.3dconnexion.com.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
49
MECHANICAL & DESIGN<br />
<strong>CAD</strong>-functionaliteiten gebruiken in uw eigen applicaties<br />
API programmeren in Hi<strong>CAD</strong><br />
Door Marcel de Klein<br />
Tegenwoordig gaan steeds meer bedrijven verschillende applicaties met elkaar koppelen om<br />
zo de hoogste efficiency te bereiken. Ook het gebruik van ‘eigen’ applicaties neemt steeds<br />
meer toe. Middels de nieuwe API-interface maakt ISD het mogelijk om vanuit de vertrouwde<br />
programmeeromgeving direct alle Hi<strong>CAD</strong>-functionaliteiten te gebruiken.<br />
Afbeelding 1. Het complete script in Visual Studio.<br />
Vroeger konden de gebruikers van<br />
Hi<strong>CAD</strong> de eigen Hi<strong>CAD</strong>-macrotaal<br />
gebruiken om bijvoorbeeld een functie,<br />
menu of configurator te schrijven.<br />
De macrotaal was vrij eenvoudig,<br />
maar daardoor ook beperkt in de mogelijkheden,<br />
zeker vergeleken met de<br />
moderne objectgeoriënteerde programmeertalen.<br />
ISD levert met de Hi<strong>CAD</strong> next 2008-<br />
versie een API-interface mee, waarmee<br />
de gebruiker de functionaliteiten<br />
van Hi<strong>CAD</strong> rechtstreeks kan aanspreken<br />
in bijvoorbeeld Visual Basic, C#,<br />
C++, J# of Java.<br />
Inleiding in de Hi<strong>CAD</strong> API<br />
Ik wil in dit artikel een kleine voorzet<br />
geven over hoe je een programma<br />
schrijft met behulp van de Hi<strong>CAD</strong><br />
API. Ik persoonlijk gebruik graag de<br />
.NET-framework standaard en als<br />
programmeertaal C#. Het voorbeeld<br />
in dit artikel is dus in C#, maar kan<br />
bijvoorbeeld evengoed in Visual<br />
Basic geschreven worden.<br />
Microsoft Visual Studio<br />
Een script kan in iedere ‘Text Editor’<br />
geschreven worden, maar er zijn vele<br />
programmeeromgevingen die het<br />
werk een stuk makkelijker maken.<br />
Eén van de meest bekende is Visual<br />
Studio van Microsoft. Hiervan bestaat<br />
ook een ‘Express’-versie die gratis te<br />
down loaden is bij Microsoft.<br />
Als Visual Studio is geïnstalleerd, kan<br />
een project begonnen worden. In dit<br />
voorbeeld kies ik voor een Console<br />
Application, want ik wil alleen enkele<br />
commando’s uitvoeren en heb hier<br />
geen grafische ‘forms’ bij nodig. Was<br />
dit wel het geval geweest dan had<br />
ik voor Windows Form Application<br />
gekozen. Om Visual Studio bekend te<br />
maken met de commando’s van de<br />
Hi<strong>CAD</strong> API moeten we een referentie<br />
aanleggen naar de Hi<strong>CAD</strong> API-dll’s.<br />
Dit gaat middels ‘Project > Add<br />
Reference > Browse …’ en ga daar<br />
naar de hicad\exe\API directory en<br />
selecteer daar alle hicadDotNet*.dll’s.<br />
We moeten de NameSpaces ook bekend<br />
maken aan ons programma en<br />
dat gebeurt boven in het script door:<br />
using HicadDotNet;<br />
using ISD.Scripting;<br />
toe te voegen.<br />
Een tekening openen en<br />
een kubus tekenen<br />
Als het script gestart wordt in<br />
Hi<strong>CAD</strong>, dan moet het een nieuwe<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
50
Afbeelding 2. Voorbeeld van een script dat een staalverbinding maakt, waarbij<br />
duidelijk te zien is dat als de gebruiker het aantal bouten en/of afstanden wijzigt,<br />
het preview-plaatje direct mee wijzigt.<br />
teke ning beginnen en daarin een kubus<br />
met de afmetingen 120x100x50<br />
mm. plaatsen. De eerste taak is om<br />
een nieuwe tekening te beginnen. Dit<br />
gaat als volgt:<br />
public static UnconstrainedContext<br />
Context<br />
{<br />
get { return BaseContext as<br />
UnconstrainedContext; }<br />
}<br />
En in het hoofdprogramma:<br />
Scene MyScene =<br />
Context.NewScene(FileName.HicadNam<br />
e(@"C:\Voorbeeld.SZA"));<br />
Visual Studio heeft “intellisense”, wat<br />
inhoud dat het voldoende is om de<br />
eerste letters van het Hi<strong>CAD</strong>commando<br />
in te tikken waarna Visual<br />
Studio direct de mogelijkheden en<br />
bijbehorende syntaxis aanbiedt.<br />
Om de kubus in te voegen definieer<br />
ik eerst de eigenschappen van<br />
het part, in dit geval de lengte,<br />
breedte, hoogte en naam van het part:<br />
BlockCreator MyBlock = new<br />
BlockCreator();<br />
MyBlock.Height = 50;<br />
MyBlock.Length = 120;<br />
MyBlock.Width = 100;<br />
MyBlock.Name = "Kubus";<br />
Om tenslotte het commando uit te<br />
voeren om het part te plaatsen in mijn<br />
nieuw aangemaakte tekening:<br />
Part p = Context.CreatePart(MyBlock);<br />
Hiermee heb ik een kleine aanzet laten<br />
zien, hoe een script opgebouwd<br />
wordt met behulp van de Hi<strong>CAD</strong><br />
API-interface. In de toekomst zal ik<br />
nog meer tips en trucs beschrijven,<br />
die handig kunnen zijn in uw eigen<br />
applicaties.<br />
Marcel de Klein mdeklein@isdgroup.nl<br />
schrijft artikelen over Hi<strong>CAD</strong> voor<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor meer informatie<br />
over het onderwerp in dit artikel:<br />
www.isdbenelux.nl<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
51
TEAM TOGETHER....<br />
<strong>CAD</strong> TEAM<br />
....ACHIEVE MORE<br />
EXPERIENCE THE WHOLE PROJECT, BEFORE IT’S REAL.<br />
Communiceer en navigeer door uw project met hoogwaardige<br />
technologie, zowel digitaal als op papier. <strong>CAD</strong>TEAM in<br />
samenwerking met Konica Minolta Printing Solutions, zijn<br />
in staat dit te realiseren door gebruik te maken van de laatste<br />
software oplossingen van Autodesk en de nieuwste print<br />
technologie van Konica Minolta. Live door een model wandelen<br />
met Autodesk NavisWorks, het opzetten van een piping &<br />
instrumentatie diagram met Auto<strong>CAD</strong> P&ID of real-time<br />
renderingen afdrukken, niets is onmogelijk. <strong>CAD</strong>TEAM heeft<br />
niet voor niets gekozen voor Konica Minolta magicolor voor het<br />
afdrukken van al haar documentatie, tekeningen en manuals.<br />
• Geef uw kleurafdrukken een extra dimensie<br />
• Bespaar tot 50% tonerkosten<br />
• De nieuwste generatie afdruktechniek en<br />
optimale compatibiliteit<br />
• Creatieve afwerkingsmogelijkheden<br />
• Flexibele papieropties (A4, A3+, Banners...)<br />
magicolor 8650DN<br />
Professionele kleurenafdrukken<br />
Bezoek ons op 19 & 20 november 2008 op het<br />
<strong>CAD</strong>CAM Event in Houten, en beleef zelf de<br />
nieuwste ontwikkelingen.<br />
Autodesk, Auto<strong>CAD</strong> P&ID en Autodesk Navisworks zijn geregistreerd handelsmerken van Autodesk, Inc., in de Verenigde Staten en/of andere landen. Alle andere merknamen, productnamen en<br />
handelsmerken zijn eigendom van hun respectievelijke eigenaars. Autodesk behoudt zich het recht voor om productaanbiedingen en specificaties op ieder tijdstip en zonder kennisgeving aan te<br />
passen, en is niet verantwoordelijk voor eventuele typografische of grammaticale fouten in dit document. © 2008 Autodesk, Inc. Alle rechten voorbehouden.
Bricscad V9 is uit<br />
Bricsys heeft Bricscad V9 uitgebracht<br />
met vele nieuwe functies, verbeteringen<br />
en een sterk verbeterde prestatie. Door<br />
uitgebreide integratiemogelijkheden<br />
biedt Bricscad V9 de mogelijkheid om<br />
applicaties voor AEC, GIS, Civil en<br />
Mechanical Engineering in de DWG-gemeenschap<br />
te introduceren.<br />
De meest gevraagde nieuwe functies van<br />
Bricscad V8-gebruikers zijn verwerkt in<br />
V9. Dat zijn onder meer: ‘Associative<br />
Dimensions’, ‘RefEdit ‘, ‘In-place WY-<br />
SIWYG mtext editor’, ‘Quick Select<br />
Tool’, ‘Wipeout’, diverse verbeteringen<br />
van de prestaties en ‘BRX API’.<br />
Terugverdienen van een 3D-muis<br />
Een onafhankelijk onderzoeksbureau,<br />
TAG, heeft onderzoek gedaan naar het<br />
economisch effect van het gebruik van<br />
3D-muizen door <strong>CAD</strong>-tekenaars. De<br />
Technology Assessment Group (TAG) is<br />
gespecialiseerd in productevaluaties.<br />
Eerder onderzoek werd gedaan door GE,<br />
IBM en de Universiteit van Toronto. Die<br />
onderzoeken wezen wel uit dat <strong>CAD</strong>-tekenaars<br />
productiever waren door het<br />
sneller 3D-navigeren en het gebruik van<br />
beide handen tegelijk. Maar die productiviteit<br />
werd niet in cijfers uitgedrukt. Voor<br />
De Engelse versie van Bricscad V9 is officieel<br />
in september 2008 uitgekomen.<br />
Hier is de bèta versie van Bricscad V9<br />
beschikbaar voor <strong>download</strong>.<br />
www.bricsys.com<br />
het onderzoek door TAG<br />
werden vragenlijsten ingevuld<br />
door 190 professionele<br />
<strong>CAD</strong>-tekenaars in<br />
de Verenigde Staten die<br />
een 3D-muis van 3Dcon -<br />
nexion gebruiken. Deze<br />
<strong>CAD</strong>-tekenaars werkten<br />
met applicaties zoals<br />
Catia, Inventor, NX,<br />
Pro/Engineer en Solid-<br />
Works.<br />
Samengevat komen de<br />
resultaten hier op neer dat meer dan 84<br />
procent van de <strong>CAD</strong>-tekenaars merkbaar<br />
of duidelijk verbeteringen zien in hun<br />
ontwerpen door het gebruik van een 3Dmuis.<br />
Ook merken zij een verbetering in<br />
de mogelijkheid om ontwerpproblemen<br />
op te sporen. Gemiddeld schatten zij de<br />
verhoogde productiviteit in op 21 procent.<br />
Dat samen, komt erop neer dat de<br />
terugverdientijd van een 3D-muis nooit<br />
meer dan één maand bedraagt, gemiddeld<br />
ongeveer 19 dagen.<br />
www.3dconnexion.com<br />
HEC draagt P10 over<br />
aan Array<br />
Holland Engi -<br />
neering Consultants<br />
bv, beter<br />
bekend als HEC<br />
te Nieuwegein<br />
onderging per 1<br />
oktober een belangrijke<br />
verandering<br />
in haar bedrijfsactiviteiten. De<br />
door HEC ontwikkelde software P10, de<br />
Micropotol-software en de BabsyWin<br />
Software, waarvoor HEC exclusief distributeur<br />
was, zijn per 1 oktober overgedragen<br />
aan Array Industries.<br />
De door HEC ontwikkelde software onder<br />
de naam P10 maakt het mogelijk om<br />
de spanningen in pijpleidingen te analyseren.<br />
Met de Microprotol- en Babsy -<br />
Win-software is het vooral mogelijk om<br />
analyses en ontwerpen te maken van<br />
drukvaten en warmtewisselaars waarbij<br />
de voorgeschreven ontwerpcodes worden<br />
nageleefd. HEC zal haar lopende projecten,<br />
het klantenbestand, de licentieovereenkomsten<br />
en het eigendomsrecht dat<br />
op de P10-software van toepassing is, per<br />
1 oktober aanstaande aan Array overdragen.<br />
Voorts neemt Array per gelijke datum<br />
de dealerschappen over van<br />
Microprotol en BabsyWin.<br />
Array houdt zich bezig met engineering<br />
op het gebied van plant design en de vervaardiging<br />
van leidingsystemen in de<br />
breedste zin van het woord. Array<br />
Industries’ specialisme ligt met name op<br />
het vakgebied van rookgaskanalen en<br />
schoorstenen. De overname van de P10<br />
software van HEC en de dealerschappen<br />
van Microprotol en BabsyWin maken het<br />
voor Array Industries mogelijk de positie<br />
als specialist te verstevigen en te behouden.<br />
www.hecbv.nl<br />
www.arrayindustries.com<br />
Flexibele productieautomatisering:<br />
Producent CELLRO kan geen dag zonder<br />
SolidWorks en zijn plug-ins...<br />
SOLID TECHNOLOGY, CREATIVE SOLUTIONS IN <strong>CAD</strong> CAM CAE & PDM<br />
<strong>CAD</strong>MES.NL<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
53
PLATFORM<br />
Hofstede van Erkel<br />
Diploma voor computervaardig<br />
Door Rob Sman<br />
Diploma’s en certificaten geven een indicatie van de vaardigheden van een persoon.<br />
Een handige, gestandaardiseerde manier om snel te overzien wat iemand, vaak een sollicitant,<br />
in zijn mars heeft. Bij opleidingen en beroepen met een wat langere geschiedenis,<br />
weet je wat je kunt verwachten van iemand met een bepaald diploma.<br />
Boely Hofstede: “En weet je waaraan we dat vooral te danken hebben? Aan onze cursisten.”<br />
Ook voor de vaardigheden op de<br />
computer hebben al verschillende organisaties<br />
pogingen gedaan om tot<br />
een vorm van normering te komen, en<br />
dat is in zekere zin ook wel gelukt.<br />
Als voorbeeld zou het ECDL genoemd<br />
kunnen worden. Dit European<br />
Computer Driving Licence is een diploma<br />
dat internationaal erkend is. De<br />
eindtermen zijn gepubliceerd op de<br />
website van de ECDL Foundation.<br />
Kijken we echter naar de modules die<br />
van het diploma deel uitmaken, dan<br />
valt op dat het hoofdzakelijk gaat om<br />
wat algemene IT-kennis, Windows en<br />
kantoortoepassingen. Meer speciale<br />
toepassingen komen niet aan bod.<br />
Ooit was schrijver dezes betrokken<br />
bij het vaststellen van termen voor<br />
een module <strong>CAD</strong>, maar deze is uiteindelijk<br />
nooit van de grond gekomen.<br />
Ook voor andere instituten, en<br />
voor andere toepassingen zoals DTP<br />
en beeldbewerking geldt dit. Het gevolg<br />
is dat veel softwareleveranciers<br />
op hun eigen manier proberen het<br />
kennisniveau van een gebruiker te garanderen<br />
met een certificaat. Ook<br />
Autodesk heeft dergelijke initiatieven<br />
ontplooid, maar recent is het systeem<br />
herzien en vooral ook meer internationaal<br />
gericht. Hofstede van Erkel,<br />
een Autodesk Authorized Training<br />
Center (ATC), nodigde de redactie uit<br />
voor een gesprek met directeur Boely<br />
Hofstede, die ons hier graag alles<br />
over wilde vertellen.<br />
Nieuwe certificaten<br />
Al snel werd duidelijk wat de aanleiding<br />
was voor deze uitnodiging.<br />
Hofstede van Erkel (hierna: HvE) is<br />
namelijk behoorlijk trots op de onlangs<br />
verworven status van Certi -<br />
fication Center. Dit betekent dat de<br />
examens voor de nieuwe certificaten<br />
door Hofstede van Erkel afgenomen<br />
mogen worden. Het is daarmee één<br />
van de allereerste bedrijven die hiervoor<br />
is gecertificeerd. Overigens specialiseert<br />
Hofstede van Erkel zich in<br />
opleidingen voor Autodesk Inventor<br />
en Auto<strong>CAD</strong>.<br />
“En weet je waaraan we dat vooral te<br />
danken hebben?” vraagt Boely me,<br />
zichtbaar trots. “Aan onze cursisten”<br />
vervolgt hij zonder mij een kans te geven<br />
er zelfs maar naar te raden. “Een<br />
ATC is verplicht cursisten na een training<br />
een door Autodesk opgesteld<br />
evaluatieformulier te laten invullen.<br />
Onze resultaten sprongen er nogal uit,<br />
en een door Autodesk ter controle uitgevoerde<br />
telefonische enquête onder<br />
enkele oud-cursisten viel nog gunstiger<br />
uit.”<br />
Een mooie beloning voor Hofstede,<br />
die enkele jaren geleden volkomen<br />
gegrepen werd door het 3D-ontwer-<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
54
heden<br />
pen. Toen had hij nog zijn eigen metaalbewerkingatelier,<br />
waarin hij zowel zelf ontwierp als de ontwerpen<br />
uitvoerde. Aan ervaring dus geen gebrek. Na zelf een<br />
opleiding op HBO-niveau gevolgd te hebben, werd hij<br />
de eerste Autodesk Certified Engineer, toen nog met<br />
Mechanical Desktop, later met Inventor. Daarna volgden<br />
de ontwikkelingen elkaar snel op: waar ooit de hete<br />
spanen rondvlogen en de lastrafo’s zoemden, staan nu<br />
de Inventor-werkstations in een smetteloze ruimte en<br />
maakt een schildje aan de gevel duidelijk dat hier een<br />
ATC gevestigd is. Het schildje Authorized Certification<br />
Center zal er wel spoedig naast komen te hangen.<br />
Vanaf nu onderscheidt Autodesk drie niveaus van certificering<br />
van de eindgebruiker. Die hieronder beknopt<br />
de revue passeren.<br />
De Certified Associate, zeg maar ‘de beginner’, kan als<br />
optie een Assess ment-test laten afnemen die aangeeft<br />
of hij zover is om aan het examen deel te nemen. Dat<br />
bestaat uit het beantwoorden van multiple choice vragen.<br />
Voor het examen Certified Professional liggen de<br />
eisen al wat hoger. De kandidaat heeft een gerichte opleiding<br />
gevolgd, en kan ook nu zichzelf controleren<br />
door vooraf de assessment te doen. Het examen bevat<br />
naast een vragenlijst ook een praktisch gedeelte waarvoor<br />
een behoorlijke kennis vereist is. Het kan ook echt<br />
moeilijk: voor het examen Certified Expert is een uitstekende<br />
praktische en theoretische kennis vereist, en<br />
bovendien flink wat ervaring om het praktijkgedeelte<br />
binnen de gestelde tijd te voltooien. Hier is het volgen<br />
van een uitgebreide gevorderdencursus aan te raden.<br />
Voor alle examens geldt dat ze bij een Certification<br />
Center moeten worden afgelegd. Het examen vindt online<br />
plaats en de resultaten worden door Autodesk verwerkt<br />
en beoordeeld. Om zeker te weten dat certificaten<br />
bij de juiste persoon terecht komen is identificatie<br />
verplicht, maar de certificaten worden alleen op naam<br />
bij Autodesk geregistreerd na toestemming. Door de regels<br />
en eisen voor certificeren strak te hanteren hoopt<br />
Autodesk dat ze voor zowel de bezitter van een certificaat<br />
als voor zijn werkgever waardevol zullen blijken<br />
te zijn.<br />
Het is ook een mooie uitdaging voor de gebruiker om<br />
te trachten een hoog niveau te bereiken. ATC’s als<br />
Hofstede van Erkel zijn zelf enthousiast en vakkundig<br />
genoeg om daarbij te assisteren; veel van de cursisten<br />
die hier een basiscursus volgen, komen terug voor een<br />
update- of gevorderdentraining.<br />
Tijdelijke interne tekenaar nodig?<br />
Tekenwerk extern uitbesteden?<br />
Behoefte aan onafhankelijke <strong>CAD</strong> consultancy?<br />
Tekenkamer management uitbesteden?<br />
Behoefte aan productie proces optimalisatie?<br />
Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op: info@thepeoplegroup.nl<br />
en vraag naar de voorwaarden of kijk op onze website voor meer actuele oplossingen.<br />
Rob Sman rob.sman@cadmag.nl is redacteur<br />
Mechanical voor <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor meer informatie<br />
over dit onderwerp: www.inventor-professional.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
Let op,<br />
ons adres<br />
is gewijzigd!<br />
The People Group bv<br />
Kuiper 5, Het Hoog<br />
5253 RJ Nieuwkuijk<br />
The Netherlands<br />
mail info@thepeoplegroup.nl<br />
site www.thepeoplegroup.nl<br />
t +31(0) 73 523 67 78<br />
f +31(0) 73 511 35 94
MECHANICAL & DESIGN<br />
Het Spaanse GTA is bekend van het formule 3<br />
autoraceteam, maar stort zich nu op het<br />
realiseren van een exclusieve super sportauto<br />
met behulp van SolidWorks.<br />
SolidWorks in Barcelona<br />
Samenwerken aan vernieuwing<br />
Door Job van Haaften<br />
De SolidWorks 2009-versie werd aan de internationale pers<br />
gepresenteerd op 18 en 19 september in Barcelona. <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong><br />
was erbij om gebruikers te horen vertellen, verbazingwekkende<br />
producten te zien en zelf de nieuwe software te proberen.<br />
Jeff Ray, de CEO van SolidWorks,<br />
vertelde hoe belangrijk het is bij de<br />
ontwikkeling om naar de klant te luisteren:<br />
“Contact met de klanten, op<br />
hun eigen terrein zodat ze kunnen laten<br />
zien waar ze mee bezig zijn en<br />
wat ze nodig hebben. Iedere gebruiker<br />
zet zich in om het beste product te<br />
maken. Voor SolidWorks 2009 lag<br />
daarom de focus op design en niet op<br />
<strong>CAD</strong>, de ontwerper moet zijn werk<br />
kunnen doen zonder te moeten zoeken<br />
naar de juiste gereedschappen.”<br />
Ook merkte hij op dat ‘Product Data<br />
Management’ steeds belangrijker<br />
wordt: “PDM groeit in belang, zeker<br />
bij de grotere bedrijven maar ook<br />
door de wereldwijde samenwerking<br />
waarbij deelontwerpen worden gemaakt<br />
die later tot één werkend geheel<br />
worden samengevoegd.” Verder<br />
Bernard Charles ziet als de grote<br />
trends van dit moment:<br />
Virtualisatie, Communities, Global<br />
Sourcing en IP-trading.<br />
vermeldde hij de mogelijkheid om<br />
een kijkje te nemen op SolidWorks<br />
Labs, waar nieuwe technologieën en<br />
features getoond worden die nog niet<br />
in de software zitten. Gebruikers kunnen<br />
die proberen, testen en hun ervaringen<br />
delen, daarmee kan de ontwikkeling<br />
van de software worden gesteund.<br />
Wensen van klanten<br />
Door verschillende overnames is het<br />
bedrijf flink vergroot, meer producten,<br />
meer medewerkers en meer klanten.<br />
Dat zou het gevaar kunnen inhouden<br />
dat het contact met de afzonderlijke<br />
klanten en het delen van ervaringen<br />
afneemt. Volgens Jeff Ray echter:<br />
“De contacten blijven en die input<br />
aan ervaringen en wensen kunnen we<br />
dankzij de huidige software beter verwerken<br />
en vergelijken. En de sociale<br />
cultuur in het bedrijf, draagt ertoe bij<br />
dat we oplettend blijven, daarbij kan<br />
de groei eerder profijt opleveren<br />
doordat er meer medewerkers zijn en<br />
meer kennis in huis is.”<br />
Dassault Systèmes<br />
De CEO van Dassault Systèmes,<br />
waar SolidWorks sinds 1997 deel van<br />
uit maakt, Bernard Charles vertelde:<br />
“Lange tijd is de naam Dassault niet<br />
voor de producten gebruikt, onder<br />
meer omdat het een familienaam is.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
56
Fender en EFI<br />
Verschillende klanten en gebruikers passeerden de revue in<br />
Barcelona, daaronder het wereldberoemde gitaarmerk Fender.<br />
Zij ontwerpen hun elektrische gitaren met SolidWorks, de basis<br />
van de gitaar is weliswaar vlak, maar 3D is erg belangrijk voor<br />
alle verbindingen en het aanbrengen van diverse onderdelen.<br />
Een andere klant is EFI die apparaten maakt voor sportscholen.<br />
Volgens de woordvoerder van EFI geeft het hun meer ontwerpmogelijkheden<br />
om trendy designs te maken. Zo kunnen ze verbindingen,<br />
verstelknoppen en dergelijke weg werken of opnemen<br />
in het ontwerp zodat het geheel eleganter oogt.<br />
GTA super sportauto<br />
Het Spaanse GTA is bekend van het formule 3 autoraceteam,<br />
maar stort zich nu op het realiseren van een exclusieve super<br />
sportauto met behulp van SolidWorks. Traditioneel zijn het de<br />
grootste teams in het autoracen die zich toeleggen op sportauto’s<br />
voor op de weg, zoals Ferrari en McLaren. In Barcelona<br />
liet de directeur van GTA Motor, Domingo Ochoa, het eerste<br />
model zien. Ochoa: “Met deze super sportauto willen we de<br />
21e eeuw in. De eerste tekeningen maakten we op een servet<br />
en maakten de keuzes voor het model. Al snel ging de stap naar<br />
SolidWorks voor het uitwerken van de ideeën. Het ontwerp is<br />
gemaakt met behulp van de diverse engineers van het raceteam<br />
GTA Motor, maar wel geheel naar mijn eigen smaak.<br />
Omdat het erg belangrijk is dat deze snelle auto niet gaat ‘vliegen’<br />
maar aan de grond blijft was het noodzakelijk te testen.<br />
Het testen in een windtunnel van een model was vanwege de<br />
kosten en de moeite die het kost om tijd te krijgen in een windtunnel,<br />
te hoog gegrepen. Die windtunnels zijn allemaal lange<br />
tijd vooruit besproken door grote gebruikers zoals grote automerken.<br />
Simulatie in SolidWorks was daarom een uitstekende<br />
vervanging voor de windtunnel en direct bij de hand zonder<br />
een schaalmodel te hoeven maken. Nu zijn we zover om een<br />
prototype te bouwen.”<br />
Het chassis wordt gemaakt van carbon fiber en titanium, en de<br />
topsnelheid waarop gerekend wordt is 340 kilometer per uur.<br />
Naar verwachting zal de prijs gaan liggen rond de 600.000 euro<br />
exclusief belasting. Er zal ook een versie gemaakt worden<br />
die rijdt op bio-ethanol.<br />
‘Humanoid robot’<br />
PAL-Robotics is sinds september 2004 bezig een mensachtige<br />
robot te ontwikkelen, een ‘Humanoid Robot’. Davide Faconti,<br />
de general manager van PAL Robotics: “Dat resulteerde in<br />
2006 in de eerste versie: Reem A, vorig jaar is de tweede gemaakt:<br />
Reem B. Deze mensachtige robot heeft batterijen waarmee<br />
hij twee uur vooruit kan. Hij kan gaan zitten en opstaan,<br />
iets wat moeilijk te realiseren is vanwege de benodigde ‘gewrichten’<br />
en de balans.”<br />
Verder kan hij zich behalve voorwaarts ook zijwaarts verplaatsen,<br />
herkent en vermijdt obstakels. Hij kan een gewicht van<br />
ruim twaalf kilo tillen en meedragen, veel meer dan alle andere<br />
robots op dit moment. Zijn gewicht is zestig kilo, hij is 1,60<br />
meter hoog, heeft 41 motoren en kan zich voortbewegen met<br />
1,5 kilometer per uur. Ter vergelijking, wandelsnelheid is circa<br />
vier kilometer per uur.<br />
Wat vooral bijzonder is dat de robot gesproken opdrachten herkent<br />
en uitvoert. Hij herkent gezichten van personen, kan zich<br />
oriënteren en herkent locaties, stippelt zelf een route uit en<br />
loopt dynamisch, dat wil zeggen hij buigt in zijn ‘gewrichten’<br />
en veert mee met de beweging. Hij herkent en pakt objecten<br />
aan, zoals ik zelf heb gezien dat hij na een gesproken opdracht<br />
een blikje uit handen pakte van Davide Faconti. Het ging weliswaar<br />
niet zo snel als een mens dat doet, maar het aanpakken<br />
van het blikje gebeurde in real-time, het was niet van tevoren<br />
geprogrammeerd.<br />
Faconti: “Het is een prototype in ontwikkeling gebaseerd op<br />
voortdurend onderzoek. Het is nog niet als product geschikt<br />
om op de markt te brengen maar mogelijk komt daar op korte<br />
termijn verandering in. Je zou je voor kunnen stellen dat hij als<br />
gids in een museum een groep bezoekers kan begeleiden, uitleg<br />
geven en eenvoudige vragen kan beantwoorden.<br />
Het nut van een robot als deze ligt voornamelijk in het vervangen<br />
van de mens bij gevaarlijk werk. Als gereedschap bij eenvoudig<br />
en saai werk, kunnen simpeler robots gebruikt worden,<br />
die hoeven niet op een mens te lijken qua beweging en uiterlijk.<br />
Wel helpt de ontwikkeling van deze robot bij het ontwikkelen<br />
van technieken voor industriële robots. Zo zijn de armen<br />
van Reem-B veel lichter dan van eerdere robots, de daarvoor<br />
gebruikte technieken kunnen zo toegepast worden in de industrie.”<br />
Faconti legt de keuze van SolidWorks uit: “Er is gekozen om<br />
de robot in SolidWorks te ontwerpen onder meer vanwege de<br />
samenwerking met derden, zoals leveranciers, die SolidWorks<br />
gebruikten. De ervaring is dat het concept van een onderdeel<br />
binnen een week ook werkelijk vervaardigd kan worden met<br />
behulp van SolidWorks. Het kan grote samenstellingen aan, de<br />
robot bestaat namelijk en meer dan duizend componenten van<br />
voornamelijk gehard aluminium.” Behalve SolidWorks voor<br />
het ontwerpen, is ook SolidWorks PDM gebruikt bij het gedecentraliseerde<br />
samenwerkingsproces. De robot is nog ontwikkeling<br />
maar toont nu al veel potentie.<br />
Nu is voor de herkenbaarheid van de<br />
verwantschap tussen de producten de<br />
naam Dassault toegevoegd aan de<br />
productnamen.”<br />
Charles ziet als de grote trends van dit<br />
moment: “Virtualisatie, ofwel de virtuele<br />
wereld, ontwerpen die getoond<br />
kunnen worden inclusief hun werking,<br />
eigenschappen en hoe ze er in<br />
de echte wereld uit zullen zien.<br />
Communities, het delen van ervaringen,<br />
overleggen en samenwerken in<br />
grote groepen. Global Sourcing, het<br />
verkrijgen van grondstoffen en vervaardigen<br />
van onderdelen van samenstellingen<br />
verspreid over de wereld,<br />
voor assemblage. IP-trading (Intel -<br />
lectual Property) het hergebruik van<br />
bedachte oplossingen. Mens- en<br />
milieuvriendelijk, dat wil zeggen naar<br />
de persoonlijke wensen van mensen,<br />
dus meer variaties in producten, en<br />
als tweede duurzaamheid.”<br />
Verder merkte hij nog op dat PLM<br />
inmiddels als aardig is ingeburgerd,<br />
maar volgens Charles zijn we op weg<br />
naar PLM 2.0. Alle gebruikers kunnen<br />
daaraan deelnemen, meer interactie<br />
met gebruikers.<br />
Educatie<br />
SolidWorks besteed veel aandacht<br />
aan educatie, Marie Planchard, director<br />
education markets, vermeldde<br />
daarom ook trots dat er ongeveer<br />
500.000 ‘educational seats’ zijn, of-<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
57
wel licenties voor scholen en studenten.<br />
Er is instructiemateriaal in tien<br />
talen en daar komt binnenkort ook<br />
Turks bij. Ook is de certificatie van<br />
studenten en gebruikers geregeld. De<br />
testen kunnen in het onderwijs en het<br />
bedrijfsleven worden toegepast zodat<br />
SolidWorks op het CV nu ook ondersteund<br />
kan worden met een certificaat.<br />
Dat biedt de potentiële werkgever<br />
zekerheid en de bezitter van het<br />
certificaat kan zijn kennis aantonen.<br />
Professor Robert Joan van de Poli -<br />
technische Universiteit van Catalonië<br />
vertelde dat zij driehonderd seats hebben,<br />
waar zo’n 3.500 studenten gebruik<br />
van maken. De universiteit<br />
geeft vier verschillende cursussen die<br />
qua niveau oplopen. Studenten kunnen<br />
ook een gratis versie <strong>download</strong>en<br />
om thuis te gebruiken, dat is wereldwijd<br />
mogelijk. In de tekeningen en<br />
modellen blijft dan in een watermerk<br />
zichtbaar dat het een ‘educational version’<br />
is, verder is hij identiek aan de<br />
versie die ze op de universiteit gebruiken.<br />
Wat ook onderdeel uitmaakte van het<br />
Marie Planchard, director education<br />
markets, vermeldde trots dat er ongeveer<br />
500.000 ‘educational seats’ zijn.<br />
geheel aan educatie was een Europese<br />
Design Contest. Overgenomen van<br />
de succesvolle Nederlandse variant<br />
waar over <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> verschillende<br />
keren berichtte in 2007. De<br />
winnaar van de 3D Challenge zoals<br />
deze competitie heette, is de Spaanse<br />
David Flores Loredo die de Burton<br />
Silverwing heeft ontworpen. Hij was<br />
één van de bijna vijfduizend deelnemers<br />
uit dertig landen, die meegedaan<br />
hebben, en won gratis autorijles en<br />
rijexamen.<br />
Wat is er nieuw?<br />
Er zijn verschillende nieuwe features<br />
in de 2009-versie van SolidWorks.<br />
Daaronder de mogelijkheid om met<br />
een soort vergrootglas door een model<br />
te gaan, je hoeft dus niet in te<br />
zoomen binnen het model, je kunt<br />
willekeurig welk onderdeel even van<br />
dichterbij bekijken en door het model<br />
navigeren met het vergrootglas. In -<br />
zoomen en uitzoomen met het vergrootglas<br />
kan met het muiswieltje.<br />
Er zijn veel meer mogelijkheden in<br />
kunststoffen en plaatmetaal. Met een<br />
klik op een onderdeel verschijnen de<br />
maten en hoeken. Een onderdeel kan<br />
worden uitgelicht, aangepast en vervolgens<br />
teruggeplaatst worden en een<br />
samenstelling terwijl anderen met andere<br />
onderdelen van de samenstelling<br />
bezig zijn. Na het opnieuw inchecken<br />
is het model weer compleet en andere<br />
medewerkers aan het project kunnen<br />
automatisch gewaarschuwd worden<br />
met een melding dat er een wijziging<br />
is.<br />
Wat er verder veranderd en toegevoegd<br />
is, en dat is veel, zul je in de<br />
komende nummers van <strong>CAD</strong>-Ma ga -<br />
zine behandeld zien en uitgelegd krijgen<br />
door Renso Kuster.<br />
Job van Haaften<br />
job.van.haaften@cadmag.nl<br />
is hoofdredacteur van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>.<br />
Voor meer gegevens over dit onderwerp<br />
zie: www.solidworks.nl, www.3dchallenge.net,<br />
www.gtaconcept.com en<br />
www.pal-robotics.com.<br />
Reem-B pakt een blikje uit handen van Davide Faconti na een gesproken opdracht.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
59
PLATFORM<br />
Versie 6.5 NL beschikbaar aan het eind van 2008<br />
IntelliPlus beschikbaar in vijf<br />
Door Lambert-Jan Koops<br />
Easy Computing is een beetje een vreemde eend in de bijt van de<br />
<strong>CAD</strong>-leveranciers. Het bedrijf is sinds enkele jaren actief op het<br />
gebied van bedrijfssoftware en heeft in 2007 het <strong>CAD</strong>-pakket<br />
IntelliPlus in het assortiment opgenomen. Easy Computing<br />
is hiermee de officiële distributeur van dit pakket voor<br />
Nederland en België.<br />
IntelliPlus Standard heeft een klassiek uiterlijk.<br />
Easy Computing is in 1989 opgericht<br />
en gestart als uitgever van informaticaboeken<br />
en distributeur van producten<br />
voor de Commodore Amiga. In de beginjaren<br />
was het bedrijf bovendien actief<br />
op het gebied van digitale video en<br />
deed het mee in ontwikkelprojecten<br />
van software voor accounting en planning.<br />
De focus lag echter met name op<br />
de distributie van de boeken en software<br />
van Micro Application. Dit was<br />
één van de eerste partners van Easy<br />
Computing en is dat momenteel nog<br />
steeds.<br />
In 1993 maakte Easy Computing de<br />
stap naar de Nederlandse markt door<br />
een dochteronderneming op te zetten<br />
die gehuisvest werd in Haarlem. Deze<br />
Nederlandse vestiging biedt vooral onderdak<br />
aan de verkoop- en marketingmedewerkers,<br />
terwijl de productie en<br />
administratie in het Brusselse hoofdkantoor<br />
zitten.<br />
Rob Bouwer, Sales Manager bij Easy<br />
Computing, legt uit hoe Intelli<strong>CAD</strong> is<br />
toegevoegd aan het productenportfolio<br />
van Easy Computing: “Vijf jaar geleden<br />
zijn we gestart met het aanbieden<br />
van bedrijfssoftware. Hierbij hebben<br />
we ook <strong>CAD</strong>-software opgenomen in<br />
ons bestand in de vorm van Jet<strong>CAD</strong><br />
Expres en Jet<strong>CAD</strong> Pro. Dat zijn echter<br />
pakketen die veel meer bedoeld zijn<br />
voor consumenten dan voor bedrijven.<br />
Het zijn goedkope instapprogramma’s<br />
waarmee <strong>CAD</strong>-tekeningen te maken<br />
zijn, maar die verder niet al te veel<br />
functionaliteit bieden. De zakelijke<br />
markt stelt in het algemeen hogere eisen<br />
aan software en dat was voor ons<br />
de reden om een meer uitgebreid pakket<br />
in ons aanbod op te nemen.”<br />
Intelli<strong>CAD</strong><br />
IntelliPlus is een pakket dat wordt ontwikkeld<br />
door het Franse Data Prompt<br />
Technologies (DPTech) op basis van<br />
het open source pakket Intelli<strong>CAD</strong>.<br />
Hiermee is het pakket familie van bekende<br />
programma’s die op basis van<br />
Intelli<strong>CAD</strong> worden ontwikkeld, zoals<br />
Brics<strong>CAD</strong>, Cadian, Cadopia, en<br />
Zw<strong>CAD</strong>. IntelliPlus maakt gebruik van<br />
veel functionaliteiten die ook in de andere<br />
Intelli<strong>CAD</strong>-varianten voorkomt<br />
en die veelal zijn afgeleid van<br />
Auto<strong>CAD</strong>. Zo gebruikt IntelliPlus het<br />
DWG-formaat als standaardindeling en<br />
heeft het een werkomgeving die overeenkomt<br />
met die van Auto<strong>CAD</strong>. Zo is<br />
de interface van beide pakketten vergelijkbaar,<br />
net als de sneltoetsen, menu’s<br />
en de LISP-ondersteuning.<br />
Er zijn vijf verschillende versies beschikbaar<br />
van IntelliPlus. De meest beperkte<br />
versie is IntelliPlus PDF. Deze<br />
uitvoering van IntelliPlus combineert<br />
de mogelijkheden van een viewer met<br />
die van een virtuele PDF-printer. Het<br />
pakket is geschikt voor het bekijken<br />
van tekeningen in DWG- of DXF-formaat<br />
en het toevoegen van toelichtingen<br />
of afmetingen. De software bevat<br />
verschillende tekstfuncties, de gereedschappen<br />
voor het toevoegen van toelichtingen<br />
en afmetingen. Daarnaast<br />
zijn met deze versie tekeningen en documenten<br />
te exporteren in PDF-formaat.<br />
Verder kan de gebruiker ook de<br />
tekeningen afdrukken met behulp van<br />
IntelliPlus PDF.<br />
Standard en Premium<br />
IntelliPlus Standard bevat meer dan<br />
honderd verschillende functies, waarmee<br />
plannen of andere technische 2Dtekeningen<br />
zijn uit te werken. Het betreft<br />
standaardmogelijkheden zoals<br />
tekstfuncties en gereedschappen om<br />
maatlijnen toe te voegen. Het is hiernaast<br />
mogelijk om de ontwerpen een<br />
dikte te geven, zodat een eerste stap<br />
naar het ontwerpen in 3D mogelijk is.<br />
De Standard-uitvoering is met name<br />
bedoeld voor gebruikers die slechts af<br />
en toe 2D-tekeningen in DWG-formaat<br />
maken.<br />
IntelliPlus Premium is bedoeld voor<br />
gebruikers die regelmatig in 2D werken<br />
maar af en toe ook 3D-ontwerpen<br />
willen maken, zoals bijvoorbeeld W-installateurs.<br />
De Premium-versie bevat<br />
dezelfde functionaliteit als de Standard-<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
60
verschillende smaken<br />
software-ontwikkelaar wordt gewerkt.<br />
Om twijfelaars over de streep te trekken<br />
is er een volledig werkende demoversie<br />
beschikbaar op onze website,<br />
die alleen beperkt is in het aantal keren<br />
dat het opgestart mag worden. Ook<br />
hebben geïnteresseerden de mogelijkheid<br />
tot een persoonlijke onlinedemonstratie,<br />
op maat voor hun toepas<br />
singen of werkgebied.”<br />
Een rendering van het ISS ruimtestation in IntelliPlus Pro 3D.<br />
Met toestemming van NASA JSC.<br />
versie, maar biedt ook extra mogelijkheden.<br />
Zo is het in de Premium-versie<br />
mogelijk om rasterafbeeldingen in te<br />
voegen en te gebruiken als onderlegger.<br />
Daarnaast ondersteunt het programma<br />
uiteenlopende scripttalen zoals<br />
LISP, VB, C++ en Script. Verder is<br />
het mogelijk om met deze editie van<br />
IntelliPlus renderingen te maken, al<br />
dan niet in combinatie met fotobeelden.<br />
Ook kan een gebruiker zijn eigen<br />
objectbibliotheken aanmaken met elementen<br />
die vaak worden gebruikt.<br />
IntelliPlus Premium bevat tevens een<br />
vooraf aangemaakte bibliotheek van<br />
meer dan duizend objecten zoals personen,<br />
voertuigen en symbolen. Ook bevat<br />
het pakket een zogenaamde<br />
‘Dossierkast’, waarin de tekeningen en<br />
projecten worden bewaard. Van elke<br />
tekening of elk project laat het programma<br />
een miniatuurweergave zien<br />
op het moment dat de gebruiker door<br />
de bestanden bladert.<br />
3D-Werk<br />
IntelliPlus Pro 3D bevat een modeler<br />
om ACIS 3D-objecten te genereren,<br />
waardoor het pakket extra functie voor<br />
3D-werk biedt ten opzichte van<br />
IntelliPlus Premium. Bovendien bevat<br />
de software een database waarin tekeningen<br />
automatisch worden opgeslagen<br />
zonder dat de gebruiker ze hoeft te<br />
verplaatsen. De fiches in de databases<br />
kunnen automatisch worden aangevuld<br />
op basis van gegevens in de bestandseigenschappen<br />
van de tekeningen.<br />
Aan de hand van een gedetailleerde<br />
projectfiche met ingebouwde filterfunctie<br />
zijn tekeningen op die manier<br />
terug te vinden.<br />
IntellliPlus Architecturals bevat dezelfde<br />
functies als IntelliPlus Pro 3D, maar<br />
is specifiek bedoeld voor architecten<br />
en bouwkundigen die in 3D willen<br />
werken. Zo bevat het programma<br />
functies voor hoeveelhedencalculaties.<br />
Daarnaast is er een assistent aanwezig<br />
voor het aanmaken van trappen, balustrades<br />
en daken. De bibliotheek van<br />
Architecturals is bovendien gevuld<br />
met specifieke bouwelementen.<br />
Pascal Janssens, Account Manager<br />
Cor porate Products bij Easy Com pu -<br />
ting stelt dat met name de Archi -<br />
tecturals-uitvoering van IntelliPlus belangrijk<br />
is voor hem en zijn collega’s.<br />
“We richten ons specifiek op architecten<br />
en bouwkundigen die een alternatief<br />
zoeken voor het pakket dat ze<br />
momenteel gebruiken. Daarbij is onze<br />
grootste uitdaging dat we onze potentiële<br />
klanten moeten kunnen overtuigen<br />
van het feit dat dit een serieus<br />
pakket is waaraan door een serieuze<br />
Nederlands<br />
Omdat Easy Computing distributeur is<br />
van IntelliPlus neemt het meer taken<br />
op zich dan alleen de verkoop van de<br />
software. Janssens vertelt welke taken<br />
dit zoals zijn: “Wij verzorgen de<br />
ver taling van het pakket in het<br />
Nederlands, terwijl we er ook voor<br />
zorgen dat de werkmethodieken in deze<br />
taal beschikbaar zijn. Daarnaast<br />
biedt Easy Com puting een helpende<br />
hand voor gebruikers die training willen<br />
in IntelliPlus.”<br />
Momenteel is IntelliPlus gebaseerd op<br />
Intelli<strong>CAD</strong> 6.4, maar op 10 juli werd<br />
er een persbericht vrijgegeven door het<br />
Intelli<strong>CAD</strong> Technology Consortium<br />
waarin Intelli<strong>CAD</strong> 6.5 wordt aangekondigd.<br />
Deze release zal polar track -<br />
ing en functies voor spellingcontrole<br />
bevatten en ondersteunt ook DIESELscripts.<br />
Ook is er de mogelijkheid voor<br />
het werken met extra beeldbestandsformaten.<br />
Daarnaast krijgt het pakket<br />
een aangepaste gebruikersinterface in<br />
24-bit kleuren. Een nieuwe versie van<br />
IntelliPlus zal enkele maanden later<br />
volgen. Janssens: “Als de nieuwe<br />
release van Intelli<strong>CAD</strong> beschikbaar<br />
komt voor de ontwikkelaars van<br />
DPTech, hebben ze even tijd nodig om<br />
de functies in te passen in de eigen<br />
software. De verwachting is daarom<br />
dat IntelliPlus 6.5 aan het eind van het<br />
jaar beschikbaar zal zijn.”<br />
Lambert-Jan Koops info@lambertjan.nl<br />
is voormalig hoofdredacteur van<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor verdere informatie<br />
over het onderwerp van dit artikel zie:<br />
www.intelliplus.nl, www.intellicad.org<br />
en www.easycomputing.com.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
61
Bestel NU<br />
<strong>CAD</strong>express.eu<br />
GOEDkoop - veilig - snel<br />
<br />
<br />
Adobe CS4<br />
Master Collection<br />
Breng uw creativiteit tot uiting op vrijwel<br />
elk medium, gedrukte publicaties, web,<br />
interactief, video, audio en mobiel<br />
HP 8710/T9500<br />
Core 2 Duo processor T9500 2.6ghz<br />
/4096MB/200GB SATA 7200rpm<br />
/17” (WXGA)<br />
Van € 2150,-<br />
<br />
HP Systeem<br />
HP XW4600/Q9550 4GB<br />
500GB+FX1700+22” TFT beeldscherm<br />
Super-Deal<br />
Ideaal voor architecten, interieurontwerpers,<br />
technisch ontwerpers<br />
en constructeurs. A1 printen in-huis<br />
met de voordelige HP DesignJet<br />
printers! Voor al uw <strong>CAD</strong> tekeningen!<br />
Groot formaat A1 Inkjet printer<br />
Zwart: 1200 dpi - x 600 dpi<br />
Kleur: 1200 dpi - x 600 dpi<br />
Onderstel optioneel<br />
HP DesignJet 500 plus<br />
Let op beperkte voorraad<br />
OP = OP !<br />
Adobe CS4<br />
Web Premium<br />
de totaaloplossing voor interactieve<br />
websites, toepassingen, mobiele apparatuur<br />
en andere digitale ervaringen<br />
<br />
HP DesignJet T610<br />
A1 print in 35 sec. HP-GL/2,<br />
6 Cartridges, HP Professional Color<br />
technologie, 1 jaar garantie<br />
<br />
HP DesignJet T1100<br />
44” groot formaat printer, inktjet,<br />
kleur, print afbeeldingen met scherpere<br />
details en subtiele contrasten<br />
+31 (0)88 3977 377<br />
T. +31 (0)88 3977 377<br />
F. +31 (0)88 3977 388 E. info@<strong>CAD</strong>express.nl<br />
Uw GOEDkope <strong>CAD</strong>-leverancier
SpaceNavigator<br />
voor de Notebook<br />
onmisbaar voor iedere 3D ontwerper<br />
<br />
HP NVIDIA Quadro<br />
FX1700 512MB<br />
Krachtige grafische <strong>CAD</strong> kaarten<br />
BENELUX’<br />
GROOTSTE<br />
AUTO<strong>CAD</strong> TRAINING CENTER<br />
Ook maatwerktraining en training<br />
op locatie mogelijk!<br />
Algemene trainingen:<br />
Auto<strong>CAD</strong> (LT) basis 4 dagen € 1.050,-<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT update training van Auto<strong>CAD</strong> LT 2008/07/06 1 dag € 450,-<br />
Auto<strong>CAD</strong> update training van Auto<strong>CAD</strong> 2008/07/06 1 dag € 450,-<br />
Auto<strong>CAD</strong> update training van Auto<strong>CAD</strong> 2005/2004 of ouder v.a. 2 dagen € 795,-<br />
Werktuigbouwkundige trainingen:<br />
Autodesk Inventor basis 5 dagen € 1.375,-<br />
Autodesk Inventor gevorderden 2 dagen € 795,-<br />
Autodesk Inventor update van Inventor 2008 2 dagen € 695,-<br />
Autodesk Inventor update van Inventor 11/10 v.a. 3 dagen € 995,-<br />
Autodesk Inventor Professional Tube & Piping 1 dag € 475,-<br />
Autodesk Inventor Professional Cable & Harness 1 dag € 475,-<br />
Auto<strong>CAD</strong> Mechanical basis 3 dagen € 950,-<br />
Auto<strong>CAD</strong> Mechanical update 2 dagen € 895,-<br />
Autodesk Vault basis 1 dag € 575,-<br />
Autodesk Product Stream basis 1 dag € 575,-<br />
Elektrotechnisch trainingen:<br />
Auto<strong>CAD</strong> Electrical basis 3 dagen € 1.095,-<br />
Bouwkundge trainingen:<br />
Autodesk Revit basis 4 dagen € 1.150,-<br />
Autodesk Revit basis 2 2 dagen € 795,-<br />
Autodesk Revit update 1 dag € 495,-<br />
Auto<strong>CAD</strong> Architecture basis 4 dagen € 1.150,-<br />
Auto<strong>CAD</strong> Architecture update training 2 dagen € 795,-<br />
Media & Entertainment trainingen:<br />
Autodesk 3ds Max en 3ds Max design basis 5 dagen € 1.450,-<br />
Autodesk 3ds Max gevorderden 5 dagen € 1.450,-<br />
Bel of e-mail voor meer informatie of een aanbieding!<br />
T. +31 (0)88 3977 377 - F. +31 (0)88 3977 388 - E. info@<strong>CAD</strong>express.nl<br />
Uw GOEDkope <strong>CAD</strong>-leverancier
<strong>CAD</strong>CAM Event seminars<br />
Presenteren van alle<br />
ontwikkelingen<br />
Door Job van Haaften<br />
In de tijdens het <strong>CAD</strong>CAM Event gehouden seminars passeren alle nieuwe ontwikkelen<br />
in <strong>CAD</strong> en CAM de revue. Sprekers van naam en afkomstig uit diverse disciplines,<br />
presenteren nieuwe ontwikkelingen, geven hun visie daarop en behandelen oplossingen<br />
voor het efficiënt uitvoeren van allerlei taken.<br />
In het kort hieronder de thema’s en<br />
samengevatte inhoud van enkele presentaties<br />
die gehouden worden tijdens<br />
het <strong>CAD</strong>CAM Event in Houten, op<br />
19 en 20 november.<br />
Bouwend Nederland<br />
Bouwend Nederland zal tijdens het<br />
<strong>CAD</strong> CAM Event worden vertegenwoordigd<br />
door ing. A.J. (Arjan) van<br />
Wingerden (Beleidsmedewerker Eco -<br />
no mische Zaken / ICT) en zal onderstaand<br />
citaat aanhouden voor de<br />
inhoudelijke opbouw van zijn presentatie.<br />
Elco Brinkman, voorzitter van<br />
Bouwend Nederland, over <strong>CAD</strong>CAM<br />
Event 2008: “Bouwend Nederland<br />
ziet grote mogelijkheden in het gestandaardiseerd<br />
toepassen van ICT in<br />
de bouw. Investeringen in effectief<br />
ICT-gebruik door bouwbedrijven kan<br />
dubbel en dwars worden terugverdiend<br />
als vraag en aanbod elkaar beter<br />
vinden en personeel daartoe goed<br />
is opgeleid.<br />
GTX Europa<br />
‘Het gat overbruggen<br />
tussen uw papier<br />
en <strong>CAD</strong>,EDM en<br />
GIS’ is het thema<br />
van de presentatie<br />
door Bob Brown,<br />
managing director<br />
bij GTX Europa en<br />
Gordon Lewis, product support manager<br />
van GTX Europa. Deze sessie<br />
van GTX zal oplossingen aantonen<br />
die beschikbaar zijn om de gebruiker<br />
te helpen het meeste te halen uit zijn<br />
tekenarchieven door ze in de<br />
eigen <strong>CAD</strong>-EDM-GIS-omgevingen<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
te bren gen. Het zal een live demonstratie<br />
bevatten en uitleg van de verschillende<br />
voordelen van werken in<br />
raster, hybride (raster en vector) en<br />
het proces van raster-naar-vector<br />
(R2V). Ook zal er gekeken worden<br />
naar de laatste GTXRaster <strong>CAD</strong> series<br />
(voor Autocad) en de op zichzelf<br />
staande GTXImage <strong>CAD</strong> series-producten.<br />
Arkey<br />
Arie van Kranen -<br />
burg, directeur Ar key<br />
Systems, zegt:<br />
“BIM is niet te<br />
koop”. BIM is in.<br />
Toch bestaan er nog<br />
veel misverstanden<br />
en verkeerde verwachtingen.<br />
Tijdens deze voordracht<br />
zal worden in gegaan op wat de gebruiker<br />
wel kan verwachten en vooral<br />
wat hij zelf kan doen. BIM is namelijk<br />
niet te koop, het is een manier van<br />
werken. En die gaat gepaard met grote<br />
veranderingen voor alle betrokkenen.<br />
Veranderingen, die niet van de<br />
ene op de andere dag kunnen worden<br />
ingevoerd. Maar u kunt wel nu beginnen.<br />
Autodesk<br />
Nick Manning, design<br />
visualisation<br />
development manager<br />
bij Autodesk,<br />
zal het hebben over<br />
wat mensen doen en<br />
kunnen doen met de<br />
visualisatiesoftware.<br />
Hoe verschillende technologieën die<br />
64<br />
ontwikkeld zijn voor film, TV en games,<br />
bijzondere mogelijkheden bieden<br />
voor ontwerpers bij de visualisatie van<br />
hun producten.<br />
Tijdens zijn sessie gaat Jean-Pierre van<br />
Gastel het hebben over de trends en<br />
ontwikkelingen in de visualisatie en<br />
animatie hoek. De automobielindustrie<br />
maakt veelvuldig gebruik van visualisatietechnieken<br />
in combinatie met<br />
hoog dynamische foto’s. De architect<br />
daarnaast wil in een zo kort mogelijke<br />
tijd een mooie render kunnen maken,<br />
fotorealistisch of niet fotorealistisch.<br />
Technieken uit de game-industrie zien<br />
we steeds vaker terugkomen in andere<br />
vakgebieden. Kortom van alles wat<br />
voor de liefhebber.<br />
Op woensdag wordt Live Experience<br />
gehouden, de jaarlijks gebruikersdag<br />
van Autodesk, op het beursterrein.<br />
Daarbij zijn verschillende sessies<br />
over mogelijkheden van de Autodeskproducten<br />
uit de 2009-serie.<br />
Comsol<br />
Analyses en simulaties<br />
worden erkend<br />
als belangrijke<br />
tools bij het<br />
ontwerpen van<br />
producten; het<br />
idee ‘test before you build’ is breed<br />
geaccepteerd. Verbeterde hardware<br />
maakt de technologie van simulatiesoftware<br />
beschikbaar voor een grotere<br />
groep gebruikers. Tegelijkertijd is er<br />
meer vraag naar complexere analyses,<br />
interactie van verschillende aspecten<br />
zoals vloeistof-structuur, geluidstrillingen-structuur.<br />
Gerard Hegemans,<br />
van Comsol, gaat hier op in.
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> Award<br />
Tijdens het <strong>CAD</strong>CAM Event zullen wij de winnaar van de <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong><br />
award bekend maken. Dit is het bedrijf dat het meest aansprekende<br />
<strong>CAD</strong>-ontwerp heeft ingediend. Alle aan het <strong>CAD</strong><strong>CAD</strong> Event deelnemende<br />
partijen zijn uitgenodigd om bedrijven te nomineren voor de <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong><br />
award. Dit kon in twee categorieën: Bouw en Mechanical.<br />
Een goede inzending moet aan enkele eisen voldoen en er zijn enkele<br />
aanvullende richtlijnen voor deze award. Het moet gaan om een oorspronkelijk<br />
ontwerp, ingezonden door de maker zelf. Het ontwerp is in een <strong>CAD</strong>programma<br />
gemaakt, de afbeelding kan en mag gerenderd zijn. Het originele<br />
<strong>CAD</strong>-document wordt samen met de PDF ingestuurd, dit is nodig in verband<br />
met de jurering. Bij de inzending wordt kort vermeld welke software is<br />
gebruikt en wordt een uitleg gegeven van het betreffende ontwerp en de<br />
werkwijze.<br />
Vakjury<br />
De inzendingen worden beoordeeld door een vakjury. De beoordeling is niet<br />
alleen op basis van visuele aspecten, ook technische vaardigheden en<br />
kwaliteiten worden meegenomen in de jurering. Tevens wordt er rekening gehouden<br />
met de originaliteit, milieuaspecten en geavanceerde mogelijk heden<br />
binnen de software (BIM, Digital Prototyping en dergelijke).<br />
Behalve dat het winnend ontwerp natuurlijk uitgebreid in <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong><br />
wordt getoond, stelt sponsor Canon Nederland een schitterende prijs ter<br />
beschikking in de vorm van een grootformaat printer uit de Prograf-serie, de<br />
iPF610 34L. De winnaar wordt feestelijk bekendgemaakt tijdens het<br />
<strong>CAD</strong>CAM Event, 19 en 20 november, in het Euretco Expo Center te Houten.<br />
PTC en CCC engineering<br />
Dick C.W. Sas, directeur CCC<br />
Projects & Engineering b.v. en ing.<br />
Reinier Schuurman application engineer<br />
bij CCC Projects & Engineering<br />
presenteren Pro/Toolmaker. Deze<br />
software is een <strong>CAD</strong>-CAM-kop -<br />
peling voor Freesbewerkingen.<br />
Pro/Toolmaker is een stand-alone<br />
CAM-pakket ten behoeve van nauwkeurige<br />
bewerkingen met hoge bewerkingssnelheden.<br />
Het genereert<br />
volledig associatief NC-banen op basis<br />
van <strong>CAD</strong>-informatie uit Pro/ -<br />
Engineer en andere <strong>CAD</strong>-pakketten<br />
en voorziet vanzelfsprekend in postprocessing<br />
en gereedschapbibliotheken.<br />
Het geeft de mogelijkheid om<br />
volledig simultaan 5-assig te frezen.<br />
In deze presentatie zal CCC Projects<br />
& Engineering Pro/Toolmaker introduceren<br />
waarbij de werking en mogelijkheden<br />
van het pakket uitvoerig<br />
toegelicht zullen worden. Tijdens de<br />
presentatie zal aan de hand van praktijkvoorbeelden<br />
te zien zijn hoe van<br />
een ontwerp de freesbanen gegenereerd<br />
worden met als resultaat, machinecodes<br />
als input voor de freesbank.<br />
Cadac Group<br />
Frank Rietrae<br />
Theo Wiering<br />
Bij bouwkundig-, constructief- en civiel-kunstwerk-ontwerp<br />
wint het concept<br />
van het werken met een relationeel<br />
3D-gegevensmodel (BIM) meer<br />
en meer terrein. In deze presentatie,<br />
door ir. Jan de Geus, wordt een kort<br />
overzicht gegeven van de concepten<br />
en de mogelijkheden. Hierbij staan de<br />
oplossingen Revit Structure en Revit<br />
Architecture van Autodesk centraal,<br />
aangevuld met DeModus, de multidisciplinaire<br />
werkomgeving met bijbehorende<br />
componentenbibliotheek<br />
van de Cadac Group.<br />
Ir. Frank Rietrae toont hoe de gebruiker<br />
het projectmatig beheren en ontsluiten<br />
van documenten (zoals <strong>CAD</strong>,<br />
Office) en correspondentie kan aanpakken<br />
met Organice dat is ontwikkeld<br />
door de Cadac Group. Tra di tio -<br />
nele ‘Engineering Document Mana -<br />
gement’-systemen blijven vaak steken<br />
bij de technische documenten<br />
terwijl ook de correspondentie zoals<br />
brieven en e-mails voor een project<br />
van wezenlijk belang zijn. Het is<br />
daarom nodig deze digitaal toegankelijk<br />
te maken voor verschillende types<br />
gebruikers.<br />
De rollen en werkmethodieken in de<br />
civieltechnische sector zijn de laatste<br />
jaren aan het wijzigen en dat leidt tot<br />
veranderende eisen die gesteld worden<br />
aan het gebruik van de applicaties<br />
die NedGraphics, een Cadac Group<br />
company, als onderdeel van haar<br />
dienstverlening levert. Hiervoor zijn<br />
praktische en hoogwaardige applicaties<br />
ontwikkeld als aanvulling op de<br />
Autodesk software, Auto<strong>CAD</strong> Civil<br />
3D en Auto<strong>CAD</strong> Map, onder de naam<br />
NedInfra Suite. Ing. Theo Wiering<br />
licht dit toe.<br />
De markt vraagt steeds naar vernieuwingen<br />
die bijdragen tot ‘meer in<br />
minder tijd’. Met NXTdim heeft<br />
Cadac Group al haar Inventor-ervaring<br />
in standaardisatie en modularisatie<br />
gebundeld, ing. Robby Doumen<br />
presenteert de mogelijkheden van deze<br />
software. Product Data Mana -<br />
gement was nog nooit zo eenvoudig<br />
met een NXTdim implementatie en<br />
acceptatie methode. NXTdim is gebaseerd<br />
op Autdesk Inventor en zal voor<br />
het eerst te zien zijn op het CadCam<br />
Event te Houten.<br />
Job van Haaften<br />
job.van.haaften@cadmag.nl is<br />
hoofdredacteur van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>.<br />
Voor meer gegevens over het <strong>CAD</strong>CAM<br />
Event en het volledige programma met<br />
de seminars: www.cadcamevent.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
65
Entree<br />
ÄÅ<br />
Terras<br />
Terras<br />
40<br />
Beurscafé<br />
23<br />
53<br />
19<br />
25<br />
28<br />
39<br />
1<br />
2<br />
4<br />
18<br />
30<br />
52<br />
6<br />
32<br />
50<br />
17<br />
35<br />
49 48<br />
Presentatie Theater<br />
9<br />
10<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
66
RKEY<br />
Bedrijf<br />
Standnummer<br />
Aceri 40<br />
Adobe<br />
Presentatie<br />
Alfa Development 50<br />
Arkey 18<br />
ATI 1<br />
Autodesk 1<br />
Bosch Enginering 52<br />
De twee Snoeken Bouwplantoets 50<br />
CAAP 52<br />
<strong>CAD</strong> & Company 2<br />
<strong>CAD</strong>2M 25<br />
<strong>CAD</strong> <strong>Magazine</strong> 10<br />
<strong>CAD</strong> Services 32<br />
<strong>CAD</strong>team 53<br />
<strong>CAD</strong>AC Group 29<br />
Canon 49<br />
Comsol 23<br />
Het Digitale Huis 50<br />
DIM4 19<br />
Design Solutions 35<br />
GPO Solutions 32<br />
GTX 28<br />
HEC (Holland Engineering Consultants) 48<br />
HP (Hewlett Packard) 6<br />
ISD 39<br />
Man & Machine 1<br />
Pollux 1<br />
PNY 4<br />
Prodesk 1<br />
PTC 32<br />
Regma 49<br />
Repromat 6<br />
Siemens 52<br />
Tomassen 17<br />
Xandorra 32<br />
ONDERDEEL VAN CSN GROEP<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
67
Arkey<br />
Voordelen Adomi:<br />
ADOMI is dus geen schetspakket maar legt de nadruk op<br />
het vastleggen van bouwkundige betekenis, net zoals in<br />
Arkey al meer dan 25 jaar het geval is. Adomi heeft een<br />
directe aansluiting met het <strong>CAD</strong>-systeem Arkey en is<br />
moeiteloos toepasbaar op grote projecten. Adomi maakt<br />
daarbij gebruik van de techniek van Arkey; Adomi heeft<br />
eveneens de heldere reeks bouwkundige objecttypen (het<br />
unieke componentmechanisme), een soortgelijke werkwijze<br />
en interface, flexibiliteit, snelheid, gebruiksgemak<br />
en efficiency. Arkey-gebruikers zullen zich zonder meer<br />
direct thuis voelen met Adomi.<br />
Arkey Systems ontwikkelt <strong>CAD</strong>-systemen voor het ontwerpen<br />
van gebouwen, gebouwinstallaties en inrichting.<br />
Het <strong>CAD</strong>-systeem Arkey wordt al jaren dagelijks gebruikt<br />
door onder andere architecten, installateurs,<br />
gebouwbeheerders, aannemers, projectinrichters en woningcorporaties<br />
en is onbetwist markleider onder de<br />
bouwkundige ontwerpsystemen in de Benelux.<br />
Adomi: de Arkey modeller<br />
Op het <strong>CAD</strong> CAM event is een prototype te zien van de<br />
Arkey modeller Adomi.<br />
Adomi legt de nadruk op de hoge kwaliteit van het resultaat.<br />
Modelleren is namelijk voor ons veel meer dan alleen<br />
de presentatie. Adomi staat voor:<br />
• Betekenisvol communiceren (BIM en IFC).<br />
• Het wijzigen binnen de ene snede leidt automatisch tot<br />
het aanpassen van de andere snedes.<br />
Arkey 6 en 7<br />
Met de komst van Adomi liggen de ontwikkelingen voor<br />
het <strong>CAD</strong>-systeem Arkey zeker niet stil. Ook Arkey 7 zal<br />
op de beurs worden gedemonstreerd. Hierin is het stijlmechanisme<br />
uit versie 6 verder uitgebreid. Ook een verdere<br />
uitbreiding van het maat/tekstcomponent en van de<br />
arceringmogelijkheden. Arkey 7 bevat tevens een aantal<br />
andere aanpassingen, gebaseerd op de wensen van de gebruikers.<br />
Op het <strong>CAD</strong>CAM Event wordt ook de actuele Arkey versie,<br />
Arkey 6, gedemonstreerd. Met deze versie is, door het<br />
nieuwe stijlmechanisme, de eerste stap gezet tot een volledige<br />
scheiding van betekenis en presentatie. Arkey 6 bevat<br />
naast de bestaande componentsoorten, componentsoorten<br />
voor presentaties, zoals lijnstijl-, vlakstijl- en<br />
tekststijl-componenten.<br />
www.arkey.nl<br />
<strong>CAD</strong>2M<br />
pakket van diensten. Wij zijn sinds 1991 specialist in 3D<br />
<strong>CAD</strong> / CAM & PDM, hiervan getuigen meer dan 600<br />
tevreden klanten van kleinbedrijf tot multinational. Wij<br />
werken samen met gerenommeerde bedrijven waaronder<br />
SolidWorks Corp., SolidCAM Ltd., Visual Components<br />
Oy. DriveWorks Ltd. en de Hogeschool Arnhem<br />
Nijmegen. We mogen ons met 17 jaar ervaring in het implementeren<br />
van 3D <strong>CAD</strong>-, CAM- & PDM-automati -<br />
seringoplossingen zeer deskundig noemen. Vakprijzen als<br />
de ‘Dutch Mechatronics Trophy’, de SenterNovem IOP<br />
en een onafhankelijk onderzoek dat concludeert dat onze<br />
helpdesk de beste van de Benelux is, bevestigen onze<br />
deskundigheid.<br />
<strong>CAD</strong>2M BV is aanbieder van 3D <strong>CAD</strong>-, CAM- & PDMautomatiseringoplossingen<br />
voor de ontwerp- en maakindustrie.<br />
Wij zijn gecertificeerd reseller van gespecialiseerde<br />
softwarepakketten zoals SolidWorks,<br />
SolidCAM, Visual Components en DriveWorks. Wij ondersteunen<br />
deze pakketten middels een hoogwaardig<br />
Wij inspireren uw productontwerp door u te leren uw producten<br />
sneller en beter te ontwerpen. Uw succes inspireert<br />
ons. Wij investeren in het aantrekken van<br />
medewerkers die in teamverband kunnen opereren. In een<br />
team met andere <strong>CAD</strong>2M medewerkers. Maar ook in een<br />
team met u. Succes maken we samen.<br />
www.cad2m.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
68
GTX<br />
Op get <strong>CAD</strong>CAM Event zijn de nieuwste GTX-producten<br />
te zien: de wereldberoemde GTXRaster <strong>CAD</strong> en<br />
GTXImage series. Deze GTXRaster <strong>CAD</strong> en GTXImage<br />
series versie 12 voor Auto<strong>CAD</strong> 2009 bevatten:<br />
GTXRaster <strong>CAD</strong>, de Auto<strong>CAD</strong> voor raster, de meest<br />
productieve raster opschoon- en bewerk-software voor<br />
Auto<strong>CAD</strong>-gebruikers. Het past je oude papieren tekeningen<br />
aan in je Auto<strong>CAD</strong>-omgeving, voor gebruik in je<br />
huidige ontwerpprocessen.<br />
GTXRaster <strong>CAD</strong> Plus bevat alle rasterbewerk en mani -<br />
pulatiemogelijkheden van GTXRaster <strong>CAD</strong> met daar<br />
bovenop de functionaliteit van automatische raster-naarvector<br />
conversie, krachtige technologie voor conversie<br />
van grote partijen en geavanceerde tekstherkenning voor<br />
de Auto<strong>CAD</strong>-omgeving.<br />
GTXImage <strong>CAD</strong> geeft complete tweedimensionale<br />
<strong>CAD</strong>-functionaliteit met verschillende raster- en vectorlagen.<br />
Krachtige teken- en rasterbewerk-features,<br />
gecombineerd in een flexibel hybride product met output<br />
die honderd procent compatibel is met Auto<strong>CAD</strong> DWGen<br />
DXF-bestanden.<br />
GTXImage <strong>CAD</strong> Plus is een totaal raster- en vectorpakket<br />
dat alle functionaliteiten heeft van GTXImage<br />
<strong>CAD</strong>. Daarnaast heeft het product een intelligente rasternaar-vector<br />
conversie en Intelligent Charachter<br />
Recognition (ICR) ofwel tekstherkenning. Het zet<br />
automatisch geselecteerde rastergegevens om in <strong>CAD</strong>eenheden<br />
als lijnen, bogen, cirkels, polylijnen en<br />
ASCII-tekst.<br />
GTX kijkt ernaar uit u binnenkort op het <strong>CAD</strong>CAM<br />
Event te ontmoeten!<br />
www.gtx.com<br />
Bosch Engineering<br />
Sinds 1992 is Bosch Engineering b.v. al aanbieder van engineering<br />
software en ‘Mechanical’ consultancy. Door onze<br />
opgedane ervaring kunnen wij u hoogwaardige <strong>CAD</strong>-,<br />
CAM-, CAE- en PDM-oplossingen bieden, waaronder de<br />
Velocity Series van Siemens PLM Software. Als enige reseller<br />
van Siemens PLM Software bieden wij het volledige<br />
Velocity productportfolio te weten 3D <strong>CAD</strong>-software Solid<br />
Edge, CAM-software NX CAM Express, Finite Elementsoftware<br />
Femap, PDM-software Teamcenter Express.<br />
Bosch Engineering kan en mag zich inmiddels de grootste<br />
Teamcenter Express reseller van Europa, het Midden<br />
Oosten en Afrika noemen.<br />
De Velocity Series is een complete PLM, ‘Product<br />
Lifecycle Management’-oplossing gericht op de specifieke<br />
unieke behoeften van het MKB. Middelgrote- en kleine<br />
bedrijven kunnen nu ook van High End 3D <strong>CAD</strong>-, CAE-,<br />
PDM- en CAM-software gebruik maken. Ons team is daarnaast<br />
actief op consultancy-projecten en maakt dus dagelijks<br />
gebruik van bovengenoemde software pakketten.<br />
Bosch Engineering biedt haar klanten dus beproefde standaardoplossingen<br />
op maat voor engineering en design. Dus<br />
ook uw hardware, training en support kunnen wij leveren<br />
en afstemmen op uw wensen. Onze specialismen zijn met<br />
name implementaties in de machinebouw-, ‘automotive’-<br />
en ‘consumer products’-markten.<br />
Bosch Engineering presenteert de nieuwste releases van de<br />
Velocity Series van Siemens PLM Software. De Velocity<br />
Series is een complete PLM, ‘Product Lifecycle<br />
Management’-oplossing gericht op de specifieke unieke behoeften<br />
van het MKB. We demonstreren onder andere de<br />
nieuwe release Solid Edge met ‘Synchronous Technology’.<br />
Solid Edge met ‘Synchronous Technology’ zal de manier<br />
waarop engineers met <strong>CAD</strong>-software ontwerpen fundamenteel<br />
veranderen. Door de grotere flexibiliteit van history-free,<br />
feature-based modelleren, kunnen ontwerpers meer<br />
opties uitwerken in minder tijd.<br />
www.plm4you.nl.<br />
Aceri en <strong>CAD</strong>Team<br />
Aceri is een team van specialisten die hun sporen hebben<br />
verdiend in diverse technische disciplines op het gebied van<br />
<strong>CAD</strong> en Electrical Engineering. Aceri ondersteunt zijn opdrachtgevers<br />
bij het verbeteren en, waar nodig veranderen,<br />
van technische bedrijfs- , <strong>CAD</strong>- en engineeringprocessen.<br />
Door de praktische insteek en de kennis van de markt, waar<br />
hun opdrachtgevers zich in bewegen, slagen de Aceri -specialisten<br />
er iedere keer weer in verbluffende resultaten te<br />
boeken.<br />
De behaalde resultaten en specifieke kennis en expertise op<br />
het gebied van Electrical Engineering, waren voldoende redenen<br />
om Aceri al vorig jaar als distributeur en reseller voor<br />
de nieuwe en innovatieve Typical Manager data engineering<br />
software aan te stellen, die op de beursvloer in samenwerking<br />
met <strong>CAD</strong>Team en de ontwikkelaar Yellax<br />
Software gedemonstreerd wordt. Aceri zal tevens op de<br />
beursvloer de nieuwste versie van Electrical Designer aan u<br />
tonen. Verder is Aceri partner van HP en Konica Minolta<br />
Printing Solutions.<br />
<strong>CAD</strong>Team is Autodesk Training Centre en geautoriseerd reseller<br />
voor de nieuwe Autodesk Plant Solutions producten,<br />
waarvan Auto<strong>CAD</strong> P&ID en Autodesk NavisWorks op de<br />
beursvloer gedemonstreerd worden.<br />
www.aceri.nl.<br />
www.cadteam.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
69
Design Solutions<br />
Design Solutions is een dynamisch en sterk groeiend<br />
bedrijf met vestigingen in Nederland en België.<br />
Design Solutions is al langer dan 10<br />
jaar reseller van het toonaangevende<br />
3D <strong>CAD</strong>-softwarepakket Solid -<br />
Works en richt zich als bedrijf op het<br />
leveren van computerondersteunde<br />
oplossingen voor de ontwerpafdelingen.<br />
Bij Design Solutions werken gemotiveerde mensen die u<br />
graag een totaaloplossing bieden, die is toegesneden op uw<br />
bedrijf en uw situatie. Dit gebeurt door middel van het leveren<br />
van uitstekende software, gecombineerd met consultancy,<br />
support en trainingen. Op die manier helpen wij u uw<br />
productiviteit te verhogen.<br />
SolidWorks is een krachtige 3D ‘solid modeller’ waarmee<br />
onderdelen, samenstellingen en werktekeningen te genereren<br />
zijn. SolidWorks kenmerkt zich door een zeer vriendelijke<br />
interface, iets dat ten grondslag heeft gelegen aan het<br />
succes, gecombineerd met krachtige modelleringmogelijkheden.<br />
SolidWorks is de innoverende marktleider op het<br />
Windows-segment, iets dat ook door onder andere analisten<br />
en onze klanten wordt erkend. Wereldwijd zijn inmiddels<br />
meer dan 800.000 licenties verkocht.<br />
Naast SolidWorks voeren wij een goed met elkaar geïntegreerd<br />
pakket van applicaties. De applicaties beslaan vrijwel<br />
alle aspecten die komen kijken bij het ontwerpproces.<br />
U kunt denken aan een berekeningsapplicatie die direct binnen<br />
SolidWorks te gebruiken is maar ook een applicatie<br />
voor het genereren van fotorealistische afbeeldingen of een<br />
PDM-applicatie (product data management) voor het beheren<br />
van uw productgegevens. Wij vinden het belangrijk, dat<br />
u op de hoogte bent en blijft van ontwikkelingen in de<br />
markt en houden u pro actief op de hoogte via de Design<br />
Solutions Update of de email Update. U vindt hierin niet alleen<br />
product- en achtergrondinformatie maar ook tips &<br />
tricks om het werken met SolidWorks nog gemakkelijker te<br />
maken. Interesse in SolidWorks? Neem contact met ons op<br />
voor een vrijblijvend gesprek en/of demonstratie om uw bedrijf<br />
de mogelijkheden te tonen.<br />
www.designsolutions.nl<br />
Repromat<br />
Het verwerken van grootformaat documenten is al sinds de<br />
oprichting in 1977 het vakgebied van Repromat geweest.<br />
Als grootformaat specialist beschikt Repromat over een<br />
breed en marktconform productenpakket. Als importeur van<br />
diverse vooraanstaande fabrikanten profileert Repromat<br />
zich als leverancier van grootformaat scan-, print- en kopieeroplossingen<br />
voor <strong>CAD</strong>-, GIS-, (foto)grafische en reprografische<br />
toepassingen.<br />
Specialistische expertise stelt Repromat in staat om uit harden<br />
softwarecomponenten van topkwaliteit systemen op<br />
maat samen te stellen naar gelang de wensen van haar opdrachtgevers.<br />
Als landelijk werkende organisatie beschikt<br />
Repromat over een eigen technische dienst met steunpunten<br />
in Amsterdam, Almere, Zwolle, Nijmegen, Eindhoven en<br />
Rotterdam. Samen met een interne support-desk wordt 24-<br />
uurs service verleend door heel Nederland.<br />
Tot haar klantenkring rekent Repromat bouw-, aannemingsen<br />
(staal)constructiebedrijven, architecten-, ingenieurs-, en<br />
installatiebureaus, machinefabrieken, scheepswerven, gemeenten<br />
en andere lokale en landelijke overheden, archiefdiensten,<br />
vakfotografen, reprografische dienstverleners en<br />
document conversiebureaus. Repromat levert systemen,<br />
software, service, support en supplies van onder één dak en<br />
met systeemgarantie uit één hand! Tijdens het CadCam<br />
Event 2008 worden de nieuwste grootformaat-producten<br />
van Ricoh, Contex en HP doorlopend gedemonstreerd.<br />
www.repromat.nl<br />
Ook Waterschap Zeeuws-Vlaanderen kiest voor<br />
de NedInfra oplossingen van NedGraphics<br />
NedGraphics. Voor complete en modulaire<br />
<strong>CAD</strong>/GIS systemen.<br />
GEO<strong>CAD</strong>, IGOS, NedBrowser, NedGeodata Manager,<br />
NedGeodataWarehouse, NedInwinning, NedOffi ce, NedPlan,<br />
NedTekeningenbeheer, NedView, Topo<strong>CAD</strong>, NedInfra<br />
NedGraphics B.V.<br />
Nederland<br />
T: + 31 (0) 347 329600<br />
E: <strong>CAD</strong>GIS.info@nedgraphics.nl<br />
www.nedgraphics.nl<br />
België<br />
T: + 32 (0) 11300 911<br />
E: <strong>CAD</strong>GIS.info@nedgraphics.be<br />
www.nedgraphics.be<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
70
<strong>CAD</strong> & Company<br />
<strong>CAD</strong> & Company is een ICT-dienstverlener<br />
die op innovatieve en enthousiaste wijze<br />
gestructureerde oplossingen biedt ter<br />
optimalisatie van het ontwerpproces.<br />
Door een professionele en projectgestuurde<br />
aanpak stellen wij onze klanten in staat om<br />
hun ideeën te realiseren. Het resultaat is hogere<br />
kwaliteit, meer efficiency, betere risicobeheersing<br />
en grotere kostenbesparing.”<br />
De strategische samenwerking met marktleidende<br />
partijen als Autodesk en Microsoft<br />
garandeert eersteklas kennis, direct afkomstig van de bron.<br />
Onze gecertificeerde consultants, systems engineers, developers<br />
en professionals hebben een snelle en directe toegang<br />
tot informatie uit de eerste hand van deze partijen.<br />
<strong>CAD</strong> & Company levert hoogwaardige diensten aan het<br />
technische bedrijfsleven ter ondersteuning van de opdrachtgever<br />
bij de introductie van nieuwe technologie in de breedste<br />
zin van het woord om bedrijfsprocessen te verbeteren.<br />
De vormen waarin deze ondersteuning wordt verleend zijn:<br />
advies, management, ontwikkeling, implementatie, opleiding<br />
en training.<br />
Wij zijn dankzij onze landelijke dekking altijd dicht bij onze<br />
klanten met op branche gespecialiseerde Business Units.<br />
www.cadcompany.nl<br />
Regma<br />
Diverse (nieuwe) grootformaat oplossingen op het gebied<br />
van printen, scannen, kopiëren, vouwen en software worden<br />
door Regma tijdens het <strong>CAD</strong>CAM Event aan het publiek<br />
gedemonstreerd.<br />
Canon iPF820<br />
Regma lanceert hier de nieuwe Canon iPF820. Deze<br />
grootformaat printer is een nieuwe aanvulling op Canon’s<br />
<strong>CAD</strong>- en GIS-‘line-up’. Dit model is in staat om een A1<br />
print in 24 seconden te produceren en een A0 print in 47<br />
seconden, markant sneller dan haar concurrenten. De<br />
iPF820 is uitgerust met twee rollen en is tevens verkrijgbaar<br />
in één-rol-uitvoering, de Canon iPF810. Deze twee<br />
systemen zijn vanaf oktober in Nederland leverbaar.<br />
Colortrac SmartLF Ci40<br />
De Canon iPF820 wordt samen met de nieuwe Colortrac<br />
SmartLF Ci40 grootformaat scanners gepresenteerd, welke<br />
ideaal is voor architecten, engineers, onderzoekers en<br />
alle <strong>CAD</strong>- en GIS- professionals<br />
en kantoorgebruikers.<br />
KIP 3100 en KIP 400<br />
Deze combinatie toont flexibiliteit,<br />
compactheid en gebruiksvriendelijkheid<br />
en maakt de KIP 3100<br />
een sterk product voor print-,<br />
scan, kopieer- en vouwopdrachten.<br />
De flexibiliteit uit zich in de persoonlijke keuze en<br />
behoefte van de gebruiker. Het kopieersysteem van KIP<br />
kan namelijk als ‘multifunctional’ worden aangeschaft<br />
maar ook als alleenstaande digitale kopieermachine, netwerkprinter<br />
of -scanner. Het bijgeleverde touch screen<br />
maakt een aparte PC overbodig, wat de compactheid van<br />
het systeem behoudt. Daarnaast zorgt het touch screen<br />
voor een eenvoudige en gebruiksvriendelijke bediening,<br />
zodat iedereen met de KIP 3100 kan werken.<br />
www.regma.nl<br />
Holland Engineering Consultants<br />
Holland Engineering Consultants bv, opgericht in 1982, is<br />
een kenniscentrum voor ontwerpoptimalisatie en levert<br />
<strong>CAD</strong>-, CAE-, CAM- en PLM-software en ondersteunt bedrijven<br />
met engineeringprojecten. In de visie van HEC betekent<br />
optimaliseren: ‘een beter ontwerp maken in kortere tijd<br />
tegen lagere kosten’. Dit kan niet zonder goed gebruik van<br />
hedendaagse softwareoplossingen. HEC is voor velen een<br />
belangrijke partner in het ontwerpproces en is door haar expertise<br />
en frisse inzichten al jaren bekend in diverse branches.<br />
‘Haal meer uit 3D <strong>CAD</strong>’ is ons thema voor de komende jaren<br />
en wij zijn vanuit HEC bezig om onze klanten te helpen<br />
met de vele opties die beter 3D <strong>CAD</strong>-gebruik met zich meebrengen.<br />
Vooral de mogelijkheid om de 3D <strong>CAD</strong>-data centraal<br />
te gebruiken binnen de organisatie, is een meerwaarde<br />
waar vele bedrijven naar op zoek zijn. Klinkt nog als toekomstmuziek?<br />
Kom eens praten met ons op de stand van<br />
PTC. We kunnen u dan laten zien hoe men vanuit de<br />
Pro/Engineer-omgeving de 3D <strong>CAD</strong>-data kan gebruiken<br />
voor het aansturen van uw NC-machines, kan gebruiken als<br />
uitgangspunt voor uw technische publicaties, kan koppelen<br />
aan uw eerste sterkte berekeningen en kan delen met projectpartners.<br />
Natuurlijk zonder dat u het overzicht verliest op alle<br />
data, en zodoende precies kunt achterhalen welke stappen<br />
uw bedrijf maakt bij het ontwikkelen van de volgende generaties<br />
producten. Indien uw bedrijf behoefte heeft om de 3D<br />
<strong>CAD</strong>-data in te zetten voor het berekenen van de werkelijkheid,<br />
hebben wij zelfs nog een stand volledig gericht op digitale<br />
prototypes. Dus als u een kijkje neemt op de beurs, loop<br />
eens langs de PTC stand of HEC op nummer 48 om te zien<br />
hoe u meer kunt halen uit 3D <strong>CAD</strong>.<br />
www.hecbv.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
71
HOE U MET REVIT®<br />
ARCHITECTURE<br />
VOOR BIM EEN BETER<br />
SYSTEEMONTWERP<br />
KUNT ERVAREN.<br />
Werk zoals u denkt door software te<br />
gebruiken die specifiek is ontworpen<br />
voor het modelleren van bouwkundige<br />
informatie (BIM) en bereik sneller<br />
beter inzicht, een verbeterde<br />
ontwerpcoördinatie en kwalitatief<br />
hoogwaardige resultaten. Kijk voor meer<br />
informatie op www.autodesk.nl/events<br />
Revit® Architecture 2009<br />
Kom meer te weten over Revit® Architecture<br />
op www.autodesk.com, of kijk voor één van de<br />
evenementen op autodesk.nl/events.<br />
Autodesk helpt u risico’s te beperken,<br />
winsten te verhogen en inefficiënties<br />
in ontwerp, constructie en beheer van<br />
gebouwen te elimineren, zodat deze<br />
fantastische gebouwen op een snellere en<br />
productievere manier gerealiseerd kunnen<br />
worden.<br />
Autodesk en Revit zijn geregistreerde handelsmerken van Autodesk, Inc., in de Verenigde Staten en/of andere landen. Alle andere merknamen, productnamen en handelsmerken zijn eigendom van hun respectievelijke eigenaars. Autodesk behoudt zich het recht voor om<br />
productaanbiedingen en specificaties op ieder tijdstip en zonder kennisgeving aan te passen, en is niet verantwoordelijk voor eventuele typografische of grammaticale fouten in dit document. © 2008 Autodesk, Inc. Alle rechten voorbehouden.
Canon<br />
In oktober van dit jaar lanceerde Canon de nieuwe<br />
imagePROGRAF 810 en 820 en deze printers zijn op het<br />
<strong>CAD</strong>CAM event voor het eerst te zien voor het grote<br />
Nederlandse publiek. Deze twee 44’’ 5-kleuren grootformaat<br />
printers zijn speciaal ontwikkeld voor grote <strong>CAD</strong>- &<br />
GIS-afdelingen in bedrijven en voor intensief gebruik in<br />
‘print for pay’-omgevingen. De hoge printsnelheid gecombineerd<br />
met de zeer hoge en consistente afdrukkwaliteit<br />
maken de printers bij uitstek geschikt voor deze specifieke<br />
markt, waar snelheid, accuratesse en kosteneffectiviteit een<br />
vereiste zijn.<br />
De printsnelheid van de iPF810 en de iPF820 is werkelijk<br />
indrukwekkend: een afdruk op A1-formaat neemt 24 seconden<br />
in beslag en een print op A0 is klaar in slechts 47 seconden!<br />
Zelfs met het vervangen van de inkttanks gaat geen<br />
kostbare productietijd verloren want de speciale ‘hot swap’<br />
inkttanks kunnen worden gewisseld tijdens het afdrukken.<br />
De printers drukken bovendien af zonder witrand. Ook dit<br />
bespaart tijd en geeft het eindresultaat maximale impact.<br />
Het verschil tussen de printers zit ‘m in het aantal rollen: de<br />
iPF 820 is uitgerust met een dubbele rol voor grote afdrukopdrachten<br />
met verschillende soorten en formaten media.<br />
De iPF810 daarentegen<br />
heeft een enkele<br />
rol met optionele<br />
take-up unit<br />
om grote printopdrachten<br />
ononderbroken<br />
(zonder toezicht)<br />
af te drukken.<br />
De accuratesse van de printers komt tot uitdrukking<br />
in de minutieuze reproductie van lijnen met een nauwkeurigheid<br />
van ±0,1% en een minimale lijnbreedte van 0,02<br />
mm, een garantie voor haarscherpe tekeningen. Beide printers<br />
beschikken over HPGL/2 en HP RTL compatibiliteit en<br />
komen standaard inclusief HDI-driver voor <strong>CAD</strong>-toepassingen.<br />
Ook over gebruiksgemak is nagedacht: een groot<br />
LCD-scherm met symbolen staat garant voor een gemakkelijke<br />
en snelle bediening van de printer.<br />
Met een harde schijf van 80 Gb bieden de iPF810 en de<br />
iPF820 voldoende ruimte voor bijvoorbeeld het opslaan van<br />
herhaalopdrachten, het maken van een printqueue of het inrichten<br />
van mailboxen voor diverse klanten.<br />
www.canon.nl<br />
Tomassen<br />
Deze opvolger van de KIP 3000 heeft een verbeterde touch<br />
screen, waarmee eenvoudig alle kopiefuncties worden ingesteld.<br />
Tekensets kunnen ongelimiteerd worden geproduceerd<br />
met een real-time weergave zodat gebruikers de kwaliteit<br />
kunnen optimaliseren. De KIP 3100 biedt u een printsnelheid<br />
van 4,5 A0/minuut in plaats van 2,5 A0/minuut bij<br />
de 3000 serie. Dit met een true resolutie van 600 x 600 dpi<br />
voor een onberispelijke printkwaliteit. Documenten kunnen<br />
ingevoerd worden via twee invoerrollen of het losse vellen<br />
invoersysteem. Er is keuze uit meerdere documentopvangsystemen.<br />
De geïntegreerde kopie- en scan-unit levert een productieve<br />
digitale beeldverwerking en is verder verfijnd. Grijstinten<br />
worden nauwkeurig gereproduceerd, waarbij de fijnste details<br />
zichtbaar blijven. De breedte van een origineel wordt<br />
automatische herkend, de kwaliteit wordt dynamisch aangepast<br />
aan contrastverschillen en wisselende helderheid.<br />
Documenten met lijnen, tekst, grijstinten, vlakvulling en foto’s<br />
worden eenvoudig gekopieerd en/of gedigitaliseerd in<br />
elk actueel formaat, inclusief single en Multi-page PDF en<br />
DWF-formaat.De kopie- en scan-unit is naadloos te integreren<br />
met een HP of Canon Inkjet plotter, zodat ook kleurenkopieën<br />
eenvoudig kunnen worden geproduceerd. Met 19,5<br />
cm/seconde scant de KIP 3100 documenten naar PDF of<br />
DWF-formaat, die opgeslagen kunnen worden op elke netwerklocatie,<br />
FTP-site of persoonlijke of project mailbox.<br />
De KIP 3100 is door Bertl’s uitgeroepen tot de beste gedecentraliseerde<br />
Black&White Groot Formaat Multi-<br />
Functionele Printer.<br />
Tomassen introduceert ook de nieuwe Vidar HD en SD<br />
scanner Series, in een stijlvolle nieuwe lichtgewicht behuizing.<br />
De SD Series bieden een 1200 dpi optische scanresolutie<br />
met een snelheid van 25 cm/seconde en zijn ontworpen<br />
voor de optimalisatie van ‘Scan-to-File’ behoeftes bij<br />
bijvoorbeeld het digitaliseren van oude archieven. Als er<br />
Scan-to-Print behoefte is, dan bieden de HD Series een uitstekende<br />
oplossing in combinatie met de Nextimage en<br />
JETimage kleurencalibratie software en uw grootformaat<br />
printer.<br />
www.tomassen.nl<br />
<strong>CAD</strong> op het scherp van de snede door:<br />
GBO Design Engineering<br />
SOLID TECHNOLOGY CREATIVE SOLUTIONS<br />
<strong>CAD</strong>MES.NL<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
73
Cadac Group<br />
De Cadac Group is in ruim 20 jaar uitgegroeid tot een<br />
internationaal opererende onderneming. De Cadac Group<br />
is marktleidend op het gebied van tekenkamerautomatisering<br />
en ‘Document Management’-oplossingen. De Cadac<br />
Group is Autodesk Premier Solution Provider en<br />
Microsoft Gold Partner. Bij de Cadac Group werken 225<br />
consultants, verdeeld over een vijftal vestigingen in de<br />
Benelux en Verenigde Staten.<br />
NXTdim<br />
De markt vraagt steeds naar vernieuwingen die bijdragen<br />
tot ‘meer in minder tijd’. Met NXTdim heeft Cadac<br />
Group al haar Inventor-ervaring in standaardisatie en<br />
modularisatie gebundeld. NXTdim bestaat uit technologie,<br />
content en diensten die leiden tot een 3D gestandaardiseerde<br />
werkmethodiek waarbij de controle van de<br />
engineeringtijd de winst is. NXTdim zal voor het eerst te<br />
zien zijn op het CadCam Event te Houten.<br />
DeModus<br />
Doel van DeModus is om architectenbureaus een snelle<br />
en succesvolle start met Autodesk Revit Architecture<br />
en/of Structure te garanderen. DeModus is ontwikkeld op<br />
basis van jarenlange ervaring met Revit, en bevat een<br />
samenhangende en consistente bibliotheek. DeModus<br />
2009 is onlangs uitgebreid met de KVTdetails.<br />
NedInfra<br />
Wereldwijd wordt er voor civieltechnische toepassingen<br />
het meest gewerkt met producten van Autodesk.<br />
De producten Auto<strong>CAD</strong> Civil 3D en Auto<strong>CAD</strong> Map 3D<br />
bieden zeer veel standaardfunctionaliteit. Toch sluit deze<br />
wereldstandaard niet altijd aan op de locale behoeften.<br />
Deze lacune wordt opgevuld met de NedInfra-oplossingen<br />
van NedGraphics.<br />
Organice<br />
Organice is een software suite die volledig gebaseerd is<br />
op Microsoft SharePoint en .NET technologie. Organice<br />
is ontwikkeld op basis van bedrijfservaring in de bouw en<br />
architectuur (AEC) en andere projectgeoriënteerde industrieën.<br />
Klanten herkennen Organice als toonaangevend in<br />
‘Engineering Document Management’, <strong>CAD</strong>-tekeningbeheer,<br />
documentregistratie, documentdistributie en<br />
documentcontrole, allemaal gebaseerd op SharePoint.<br />
Welke ontwerpwerkzaamheden u ook verricht, het maakt<br />
een onderdeel uit van een geheel proces. Door diepte,<br />
kennis en kunde van de verschillende vakgebieden en de<br />
daarbij behorende oplossingen, kan Cadac Group u<br />
hierbij ondersteunen, in detail per vakgebied of bij het<br />
totaalproces. Cadac Group is dus altijd de juiste keuze.<br />
www.cadac.com, www.demodus.com, www.nedinfra.com,<br />
www.nxtdim.com, www.organice.com<br />
Comsol Group<br />
De Comsol Group levert softwareoplossingen<br />
voor het modelleren<br />
van ‘multiphysics’. Het is een snel<br />
groeiend bedrijf in hightech ontwerpsoftware<br />
dat zich bewezen<br />
heeft, en met de visie van een toekomstig<br />
marktleider.<br />
De simulatiemogelijkheden in Mul -<br />
ti physics van de Comsol Group,<br />
maken het mogelijk alle stappen in<br />
het ontwerpproces digitaal te testen:<br />
het definiëren van de geometrie,<br />
specificeren van de fysieke<br />
vorm, meshing, en vervolgens de<br />
resultaten in het ontwerp te verwerken.<br />
Het opzetten van een model<br />
kan snel dankzij een aantal voorgedefinieerde<br />
modelleer-interfaces voor toepassingen<br />
variërend van vloeistofstromingen, warmtegeleiding<br />
tot structurele mechanica en elektromagnetische<br />
analyses. Materiaaleigenschappen, grenswaarden en meer<br />
kunnen als afhankelijke variabelen worden ingegeven.<br />
Een simulatie van een ‘multiphysics’-model is binnen<br />
een paar minuten bewerkstelligd. Voorgedefinieerde templates<br />
kunnen veelvoorkomende probleemtypes snel oplossen.<br />
Je hebt als gebruiker ook de optie om verschillende<br />
simulaties te kiezen in het<br />
Multiphysics menu en de onderlinge<br />
relaties zelf te definiëren.<br />
Of je specificeert je eigen Partial<br />
Differential Equations (PDE’s),<br />
om ze te koppelen aan andere<br />
vergelijkingen en simulaties.<br />
Multiphysics van Comsol is het<br />
belangrijkste gereedschap voor<br />
al je toekomstige ontwerpbehoeften.<br />
De veelzijdigheid, flexibiliteit<br />
en bruikbaarheid van de<br />
software kunnen makkelijk worden<br />
uitgebreid met ‘add-on’-<br />
modules. Multi physics levert oplossingen<br />
voor een oneindige range<br />
van ontwerpbehoeften. Je kunt<br />
een interface toevoegen met je favoriete<br />
<strong>CAD</strong>-pakket en teksttoepassingen.<br />
Voor de applicatie specifieke<br />
modules leveren terminologie,<br />
materiaalbibliotheken, ‘solvers’, elementen evenals<br />
visualisatie-tools die aansluiten bij de betreffende applicatie.<br />
www.comsol.com<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
74
ISD Benelux<br />
ISD Software en Sys -<br />
temen GmbH richt<br />
zich al ruim 30 jaar<br />
op het ontwikkelen<br />
<strong>CAD</strong>- en PDM-software.<br />
ISD staat bekend<br />
om het nauwe<br />
contact met haar klanten.<br />
Deze relatie zorgt<br />
ervoor dat wensen<br />
vanuit de markt, worden<br />
geïntegreerd binnen<br />
de software. Dit heeft geresulteerd in een zeer innovatief<br />
<strong>CAD</strong>-pakket dat voldoet aan alle eisen die de markt<br />
daaraan stelt: 2D en 3D écht geïntegreerd in één pakket, zowel<br />
dynamisch als parametrisch kunnen werken, zowel in<br />
2D als in 3D, gebruiksvriendelijk <strong>CAD</strong>-systeem, dat zorgt<br />
voor voldoende structuur, zonder afbreuk te doen aan de<br />
creativiteit van de engineer.<br />
Met Helios next wordt het beheren van <strong>CAD</strong> en projectdata<br />
een peulenschil. Door de korte implementatietijd en de integratie<br />
binnen Hi<strong>CAD</strong> next is het snel in te voeren en eenvoudig<br />
in gebruik en onderhoud. Zo loopt bijvoorbeeld de<br />
update altijd synchroon en doordat deze van dezelfde<br />
leverancier afkomstig is, is deze ook eenvoudig voor beide<br />
systemen uit te voeren. Met WiCAM heeft ISD een troef in<br />
handen waarmee de productiviteit in de productie verhoogd<br />
kan worden. Door de unieke ‘nesting’-strategie wordt de<br />
hoeveelheid afval aanzienlijk verminderd. Door de unieke<br />
functionaliteiten binnen WiCAM, haalt u het uiterste uit uw<br />
machine en uw materiaal. Uiteraard is WiCAM eenvoudig<br />
te koppelen met Hi<strong>CAD</strong> next en met andere <strong>CAD</strong>-systemen<br />
en met alle gangbare logistieke systemen.<br />
Kortom, met ISD haalt u geen leverancier in huis, maar een<br />
partner, waarbij u uw hele productiehuishouding kunt<br />
stroomlijnen en hiervoor heeft u maar één contactpersoon!<br />
www.isdgroup.com<br />
Xandorra<br />
Xandorra B.V. uit Wageningen is als leverancier van<br />
CoCreate-producten in staat om innovatiekracht te vertalen<br />
naar succesvolle en creatieve oplossingen voor klanten. We<br />
richten ons hierbij op de levering, implementatie en support<br />
van <strong>CAD</strong>- en PDM-oplossingen voor de werktuigbouwkundige<br />
markt.<br />
Xandorra ontwikkelde zelf enkele krachtige additionele<br />
software modules naar aanleiding van veel gestelde vragen<br />
van klanten. Door deze innovatieve voorsprong is Xandorra<br />
in staat om met uw engineeringprocessen mee te denken<br />
voor een efficiënter gebruik. Xandorra heeft ook een<br />
Nederlandstalig forum opgezet over alle CoCreate-producten.<br />
Dit forum is vrij toegankelijk en te vinden op: www.cocreate.nl.<br />
Naast productkennis heeft Xandorra ook ruime ervaring<br />
met het stroomlijnen van de informatiestroom van engineering<br />
naar werkvoorbereiding, inkoop en productie. Het opzetten<br />
en uitwerken van ontwerpen, het aanbrengen van<br />
wijzigingen en het afhandelen van tekeningpakketten voor<br />
productie mag niet gepaard gaan met tijdverlies: efficiëntie<br />
verbeteren is uw hoofdargument. Xandorra heeft alles in<br />
huis om dit samen met u vorm te geven.<br />
Producten<br />
CoCreate's flexibele 3D modeling-benadering biedt productontwikkelaars<br />
de mogelijkheid om snel 3D ontwerpen<br />
te kunnen maken en te wijzigen. CoCreate Modeling is<br />
speciaal ontworpen voor ontwikkelaars om snel en eenvoudig<br />
3D ontwerpen te maken. Het stimuleert u om op innovatieve<br />
wijze betere producten te ontwikkelen. De gepatenteerde<br />
‘Explicit Modeling’-technologie stelt u in staat om in<br />
volledige vrijheid te ontwerpen en aanpassingen te doen.<br />
Inclusief de 2D mogelijkheid (ME10) biedt CoCreate<br />
Modeling u een volledige werktuigbouwkundige oplossing.<br />
CoCreate Model Manager biedt makkelijke intuïtieve<br />
methoden om engineeringdata te bewaren en te beheren.<br />
Dit bevordert het ontwerpproces en helpt om in teamverband<br />
met data om te gaan.<br />
Stelt u zich eens voor, een <strong>CAD</strong>-systeem zo eenvoudig dat<br />
iedereen het kan gebruiken. Bijblijven in een markt waar<br />
alles lijkt te draaien om ‘time-to-market’. En u kunt dat<br />
tempo gewoon bijhouden tijdens het engineeren. U heeft<br />
zelfs tijd voor R&D!<br />
www.xandorra.com<br />
PNY Technologies<br />
U wilt uw werkproces flink versnellen en verbeteren? De<br />
high-end kaarten van PNY behoort tot de wereldtop op het<br />
gebied van grafische kaarten. De productlijn van PNY<br />
bestaat uit grafische kaarten voor de retail-omgeving, maar<br />
ook voor de zwaardere werkomgevingen. Alle grafische<br />
kaarten zijn gebaseerd op de alom bekende Nvidia chipset.<br />
PNY Quadro - Ontwerpers kunnen hun producten testen in<br />
aanzienlijk minder tijd, wat betekent dat u uw product<br />
sneller op de markt kunt brengen. PNY Nvidia Quadro<br />
biedt architecten, ingenieurs en ontwerpers een krachtige<br />
manier om producten in real-time te visualiseren<br />
www2.pny.com<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
75
<strong>CAD</strong> & Company is een ICT-dienstverlener die gestructureerde<br />
oplossingen biedt om ontwerpprocessen te optimaliseren.<br />
Onze projectgestuurde aanpak vertaalt zich in een sterk verbeterde<br />
kwaliteit, risicobeheersing, efficiency en kostenbesparing voor<br />
opdrachtgevers in de bouw- en werktuigbouwkundige sector.<br />
Van 2D naar 3D<br />
Engineering & ERP<br />
EDM, PDM & ECM<br />
Project Management<br />
Digital Prototyping<br />
Van 2D naar 3D<br />
Rekenen en tekenen<br />
Visualisatie<br />
Duurzaam ontwerpen<br />
Building Information Modelling<br />
<strong>CAD</strong> & Company<br />
Postbus 37218<br />
1030 AE Amsterdam<br />
T + 31 20 494 66 66<br />
F + 31 20 494 66 67<br />
www.cadcompany.nl
<strong>CAD</strong> Services<br />
<strong>CAD</strong> Services levert een complete range <strong>CAD</strong>- en PDMproducten<br />
en services voor engineering en productontwikkeling<br />
in de werktuigbouw. De kern van ons aanbod is de<br />
CoCreate productsuite. CoCreate is sinds 2008 onderdeel<br />
van PTC, wereldwijd de grootste ontwikkelaar van <strong>CAD</strong>en<br />
PLM-software.<br />
Onze oplossingen hebben wij bij ruim 300 klanten in de<br />
machine- en apparatenbouw, transportmiddelen en engineeringbureaus,<br />
geïmplementeerd. Wat wij hiervan geleerd<br />
hebben, hebben wij gebundeld in onze ‘Smart<br />
Engineering’-aanpak: een methodiek, templates en software<br />
om tot een optimaal engineeringproces te komen. Hierbij<br />
staat goed gebruik van 3D en hergebruik van onderdelen,<br />
samenstellingen of projecten centraal.<br />
Veel van onze klanten gebruikten of gebruiken het beste 2D<br />
<strong>CAD</strong>-systeem voor de werktuigbouw: ME10. De meesten<br />
zijn de afgelopen jaren van 2D naar 3D overgestapt op basis<br />
van CoCreate ‘explicit modeling’. De CoCreate-productfamilie<br />
neemt binnen PTC’s Product Development System<br />
een unieke positie in. Voor 3D-modelleren zijn twee technologische<br />
hoofdstromen te onderscheiden: parametrisch of<br />
‘explicit’. Voordat een bedrijf in 3D <strong>CAD</strong>-tools investeert,<br />
zal eerst de vraag welke benadering het beste past – en dus<br />
het meest effectief is - beantwoord moeten worden. Onze<br />
ervaring is dat CoCreate ‘explicit modeling’ voor de meeste<br />
Nederlandse machine- en apparatenbouwers een perfecte<br />
‘match’ is.<br />
Wij laten zien:<br />
Tijdens de beurs laten wij zien: CoCreate Modeling;<br />
CoCreate Drafting; CoCreate SheetMetal, Annotation,<br />
Advanced Design; CoCreate Model Manager; <strong>CAD</strong><br />
Services ConfigManager: configureerbare templates voor<br />
snelle implementatie van Model Manager op basis van<br />
werktuigbouwkundige best practices; <strong>CAD</strong> Services<br />
Classification en MMWeb: webaccess voor niet <strong>CAD</strong> gebruikers.<br />
CoCreate software, als nieuw onderdeel van PTC’s productfamilie,<br />
voegt een nieuwe dimensie toe aan productontwikkeling,<br />
voor zowel bestaande als nieuwe gebruikers van<br />
PTC software. <strong>CAD</strong> Services zal demonstreren voor welke<br />
sectoren/toepassingen/projecten de explicit modeling technologie<br />
van CoCreate een perfecte match is. Zo kunnen<br />
managers R&D, ontwikkelaars en engineers zich een goed<br />
beeld vormen van beschikbare technologieën en de toepasbaarheid<br />
hiervan in de eigen situatie.<br />
www.cadservices.nl<br />
DIM4<br />
Met trots kondigt DIM4 de lancering van het eerste<br />
Nederlandse boek over Product Data<br />
Management (PDM) aan. Dit boek is uniek aangezien<br />
niet eerder een boek in het Nederlands is<br />
verschenen waarin PDM met behulp van cartoons<br />
en herkenbare situaties op een dusdanig<br />
praktische wijze wordt beschreven.<br />
Het boek ‘Product Data Management’ beschrijft<br />
het proces van het managen van alle informatie<br />
die rondom productontwikkeling ontstaat. Het<br />
doet dit in heldere taal en benadert het vraagstuk<br />
van informatiebeheersing niet vanuit hulpmiddelen zoals<br />
softwaretools, maar vanuit een bedrijfsstrategische visie.<br />
Hoe boek geeft antwoord op vragen als: Welke mogelijkheden<br />
biedt PDM de organisatie? Hoe kan PDM worden gepositioneerd<br />
binnen de organisatie en ten opzichte van andere<br />
bedrijfsapplicaties? Hoe komt men tot een succesvolle<br />
implementatie? En wat zijn de voorwaarden die gesteld<br />
worden aan de eigen organisatie? Is PDM wederom een<br />
acroniem dat staat voor langdurige, kostbare software implementatie<br />
welke louter een engineering- dan<br />
wel een IT-aangelegenheid is? Het boek bewijst<br />
het tegendeel en beschrijft hoe PDM voor de totale<br />
organisatie voordelen kan bieden. De jarenlange<br />
kennis en ervaringen, en de talloze implementaties,<br />
die door de consultants van DIM4<br />
zijn uitgevoerd, zorgen ervoor dat de lezer inzicht<br />
krijgt in wat er komt kijken wanneer deze<br />
PDM wil gaan inzetten. DIM4 is gespecialiseerd<br />
in het verbeteren van ontwikkelingsprocessen<br />
bij productiebedrijven door de inzet van technologieën<br />
als 3D <strong>CAD</strong>, PDM en Product Con figura to ren en<br />
begeleidt bedrijven op het gebied van oriëntatie, selectie,<br />
implementatie en optimalisatie van deze technologieën binnen<br />
hun organisatie. Als onafhankelijk adviesbureau opereert<br />
DIM4 vanuit de visie dat de inzet van software geen<br />
doel op zich moet zijn, maar moet bijdragen aan het realiseren<br />
van strategische initiatieven als standaardisatie, productconfiguratie,<br />
modulair ontwerpen en ‘mass customization’.<br />
www.dim4.nl<br />
<br />
<br />
<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
77
GPO Solutions<br />
GPO Solutions richt zich<br />
als Value Added Reseller<br />
(VAR) op het leveren van<br />
de ‘Product Lifecycle<br />
Management’-oplossingen<br />
(PLM) van PTC.<br />
Wij leveren al sinds 1993<br />
diensten en producten aan onze klanten binnen de 3D ontwerp-<br />
en maakindustrie.<br />
Wij vullen de wensen van onze klanten in aan de hand van<br />
duidelijke en heldere geautomatiseerde processen. Het leveren<br />
van een totaaloplossing bestaat niet alleen uit de levering<br />
van hardware en software, maar ook uit opleidingen,<br />
begeleiding, bepaling van werkmethodieken en implementaties.<br />
Daarnaast besteedt GPO Solutions veel aandacht aan<br />
nazorg. Ons credo ‘Technology changes, Relationships last<br />
a Lifetime’ geeft precies weer hoe GPO Solutions in de<br />
markt acteert. Continuïteit en commitment staan bij ons<br />
hoog in het vaandel.<br />
GPO Solutions levert een gedegen advies bij het automatiseren<br />
van ontwerp- en productieprocessen. Daarnaast bieden<br />
we een hoogwaardige ondersteuning op het gebied van<br />
<strong>CAD</strong>-, CAM-, CAE-, PDM-, PLM- en systeemintegratie.<br />
Om de efficiëntie in het gebruik van de software te verhogen<br />
bieden we een uitgebreid pakket van opleidingen aan.<br />
We beschikken over ervaren en gecertificeerde engineers<br />
die u kunnen helpen met de software, hardware en IT-gerelateerde<br />
producten. Verder kan GPO Solutions klantspecifieke<br />
applicaties ontwikkelen om een hogere graad van automatisering<br />
te behalen en daarmee competitiever te zijn.<br />
Producten<br />
Pro/Engineer een geïntegreerde 3D CAM-, CAM- en CAEoplossing,<br />
gekenmerkt door parametrisch ontwerp en ‘history-based<br />
solid modeling’. Pro/Engineer staat u toe om<br />
sneller te ontwerpen dan ooit, met maximale innovatie en<br />
kwaliteit om uitzonderlijke producten te creëren.<br />
PDMLink is een webbased applicatie voor ‘Product Data<br />
Management’ (PDM) en ‘Product Lifecycle Management’<br />
(PLM). Door integraties met Microsoft Office en de bekende<br />
M<strong>CAD</strong>- en E<strong>CAD</strong>-applicaties kunnen eenvoudig uw<br />
productdata zoals (technische) documenten en sheets beheerd<br />
worden. Tevens is PDMLink bedrijfsbreed in te zetten<br />
met het gebruik van bijvoorbeeld ‘Change Mana -<br />
gement’ ‘Configuration Management, ‘Workflows’ en visualisatie.<br />
Arbortext Isodraw is ideaal voor bedrijven die productinformatie<br />
in hun technische publicaties moeten opnemen.<br />
PTC<br />
Bedrijven in productontwikkeling staan voor steeds complexer<br />
wordende initiatieven en uitdagingen door de globalisatie<br />
van de markt, de behoefte aan samenwerking alsook<br />
de wens voor consolidatie van technologie. Doordat meer<br />
en meer mensen betrokken worden bij het ontwikkelinsproces,<br />
is een grotere vraag naar praktische oplossingen<br />
ontstaan die innovatieve ontwikkelingen, het delen van informatie<br />
en het beheren van wijzigingen mogelijk maken.<br />
Al meer dan 20 jaar staat PTC bekend als voortrekker in de<br />
ontwikkeling van vernieuwende technologie ter ondersteuning<br />
van de productontwikkeling processen. De meer dan<br />
50.000 klanten en zijn globale omzet van 1 miljard US $<br />
maken dat PTC duidelijk herkend wordt als de globale leider<br />
in dit marktsegment. PTC levert de technologie die bedrijven<br />
nodig hebben om meer waarde te realiseren rond<br />
productontwikkeling en zijn bijhorende processen. Van<br />
Pro/Engineer als wereld befaamde M<strong>CAD</strong>-oplossingen,<br />
Windchill als eerste volledig webgebaseerde oplossing voor<br />
‘Product Lifecycle Mana gement’ en samenwerking,<br />
Arbortext als technologie voor het dynamisch publiceren<br />
van documenten en illustraties, tot Mathcad voor het maken<br />
en beheren van de wiskundige berekeningsprogramma’s.<br />
Pro/Engineer<br />
Pro/Engineer is een geïntegreerde 3D CAM-, CAM- en<br />
CAE-oplossing. Parametrisch ontwerp en ‘history-based<br />
solid modeling’ kenmerken dit pakket. Pro/Engineer staat u<br />
toe om snel met maximale innovatie en kwaliteit uitzonderlijke<br />
producten te creëren.<br />
Windchill<br />
PDMLink is een webgebaseerde applicatie voor ‘Product<br />
Data Management’ (PDM) en ‘Product Lifecycle<br />
Management’ (PLM). Door integraties met Microsoft<br />
Office en de bekende M<strong>CAD</strong>- en E<strong>CAD</strong>-applicaties, kunnen<br />
eenvoudig uw productdata zoals (technische) documenten<br />
en sheets beheerd worden. Tevens is PDMLink bedrijfsbreed<br />
in te zetten met het gebruik van bijvoorbeeld<br />
‘Change Management’, ‘Configuration Management’<br />
(stuklijstbeheer), ‘Workflows’ en visualisatie.<br />
Arbortext Isodraw<br />
Arbortext Isodraw is ideaal voor bedrijven die productinformatie<br />
in hun technische publicaties moeten opnemen.<br />
Illustratoren kunnen technische illustraties op een snelle en<br />
kostenefficiënte manier creëren.<br />
Mathcad:<br />
Mathcad is een wiskundig berekeningsprogramma dat ontwerpers<br />
de mogelijkheid geeft om zonder complexe spreadsheet-bewerkingen<br />
of eigen programmering berekeningen<br />
en analyses snel uit te werken.<br />
www.ptc.com<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
78
Siemens PLM Software<br />
Siemens PLM Software is onderdeel van Siemens Industry Automation Division<br />
en is leverancier van datamanagement-, ‘collaboration’- en productontwerp-software<br />
en diensten voor PLM. PLM staat voor ‘Product Lifecycle Management’,<br />
wat van belang is voor de business-strategie. Bedrijven kunnen hun complete levenscyclus<br />
van een product digitaal managen, van concept tot eindproduct.<br />
Binnen de Benelux is Siemens PLM Software meer dan 28 jaar nummer 1 met<br />
<strong>CAD</strong>-, CAM-, CAE- en PDM-oplossingen. Siemens werkt nauw samen met haar<br />
klanten bij het creëren van oplossingen, om het innovatieproces naar een digitale<br />
omgeving te transformeren en het PLM-concept gestalte te geven.<br />
Siemens PLM Software vertegenwoordigd onder andere het Velocity Series portfolio.<br />
Dit portfolio is een uitgebreide verzameling van modulaire, geïntegreerde<br />
oplossingen op het gebied van <strong>CAD</strong>, CAM, CAE en PDM. Het portfolio bestaat<br />
uit een voorgeconfigureerde verzameling van digitale productontwerp-, analyse-,<br />
productie- en datamanagement-software. Het portfolio is opgebouwd uit de volgende<br />
producten:<br />
1. Solid Edge, de 2D/3D <strong>CAD</strong>-oplossing om uw ontwerpproces te optimaliseren.<br />
2. Teamcenter Express, de PDM-oplossing om processen te optimaliseren en data<br />
te beheren binnen vrijwel iedere bestaande infrastructuur.<br />
3. Femap, CAE software. Met Femap kunt u modellen virtueel simuleren en valideren.<br />
4. CAM Express, flexibele en <strong>CAD</strong>-onafhankelijke modulaire CAM software<br />
voor de fabricage van eenvoudige tot complexe onderdelen.<br />
www.siemens.com/plm<br />
Het Digitale Huis<br />
De Brandmodule is een nieuw Digitale Huis-programma dat bouwplannen toetst<br />
aan brandveiligheidseisen. Met de Brandmodule kan wor den nagegaan of bouwkundige<br />
ontwerpen, zowel woningbouw als utiliteitsbouw, aan de wettelijke<br />
eisen op het gebied van brandveiligheid voldoen: de toetsing en controle aan de<br />
eisen in het Bouwbesluit.<br />
De toetsing is gekoppeld aan de digitale bouwtekening. De gebruiker geeft in de<br />
tekening de gebruiksfuncties met bijbehorende bezettingsgraadklassen aan,<br />
waarna met behulp van de Brandmodule de brandcompartimenten, subbrandcompartimenten,<br />
rookcompartimenten, vluchtdeuren, verblijfsgebieden en<br />
verblijfsruimten, rookvrije vluchtroutes, vluchttrappenhuizen, brandweerliften,<br />
brandslanghaspels en noodverlichting bepaald worden.<br />
Ieder knelpunt wordt getoond en er wordt een toelichting op het probleem<br />
gegeven. Ook is er een link naar alle relevante wetgeving op dat punt.<br />
De Brandmo-dule is dus zowel een intelligent toetsingsinstrument, een slimme<br />
vraagbaak, als een compleet naslagwerk voor de brandveiligheidseisen van het<br />
Bouwbesluit, die in elke fase van het bouwproces kan worden geraadpleegd.<br />
Als de Brandmodule aangeeft dat het ontwerp moet worden aangepast, rekent<br />
het programma, nadat het ontwerp is bijgesteld, de opzet door en gaat na of het<br />
ontwerp nu wel voldoet aan de wettelijke eisen. Hierdoor wordt veel tijd en<br />
kosten bespaard, en worden er minder fouten gemaakt bij de naleving van<br />
brandveiligheidseisen.<br />
Eindresultaat is een rapport waarin alle brandveiligheidseisen staan. Ook kunnen<br />
tekeningen worden uitgedraaid waarop brandcompartimenten, subbrandcom -<br />
partimenten, rookcompartimenten, en meer staan aangegeven. Deze tekeningen<br />
zijn ter ondersteuning van de rapportage en geven een duidelijk beeld van hoe<br />
de brandveiligheid van het bouwwerk gerealiseerd dient te worden.<br />
De brandmodule is een welkome aanwinst voor architectenbureaus, bouwkundig<br />
adviesbureaus, ingenieursbureaus, aannemers, brandweer en gemeenten.<br />
www.hetdigitalehuis.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
79
Bezoek ons op het <strong>CAD</strong> CAM Event, standnummer 39<br />
en ervaar zelf de voordelen van onze <strong>CAD</strong>/PDM/CAM oplossingen.<br />
» Hi<strong>CAD</strong> next is de 2D/3D <strong>CAD</strong> oplossing voor machinebouw, plaatwerk,<br />
staalbouw/metaalbouw en installatiebouw. Al deze functionaliteiten in<br />
één systeem met een unieke performance in 3D door de ESM kernel.<br />
» HELiOS next is het PDM systeem om uw product- en projectdata optimaal te<br />
beheren en inzichtelijk te maken. Van revisiebeheer tot workflowmanagement,<br />
het behoort tot de standaardfunctionaliteit van HELiOS next.<br />
» HELiCON is een productconfigurator waarmee u – zonder programmeerkennis –<br />
zelf een productconfigurator kunt bouwen. Deze is te gebruiken voor uw<br />
engineering maar ook door uw verkoopafdeling om bijvoorbeeld een snelle<br />
lay-outtekening te maken.<br />
» WiCAM is het CAM systeem voor de plaatverwerkende industrie. In de 2008 versie<br />
is het mogelijk om per type gebruiker – laser, plasma, ponsen et cetera –<br />
een aparte gebruikersinterface te maken. Daarnaast kan WiCAM fungeren<br />
als digitale productiemanager, door zelf te bepalen wat op welke machine<br />
geproduceerd wordt.<br />
www.isdgroup.nl<br />
ISD Benelux b.v.<br />
Het Zuiderkruis 33<br />
5215 MV ’s-Hertogenbosch<br />
+31 (0)73 615 38 88<br />
+31 (0)73 615 38 99<br />
info@isdgroup.nl
BOUW & CIVIEL<br />
Revit nemen is een wezenlijke beslissing<br />
Van initiatief tot oplevering<br />
Door Job van Haaften<br />
Een presentatie in<br />
3D, een 3D-print of<br />
een gerenderde<br />
afbeelding is meer<br />
veelzeggend<br />
PACT is een vooruitstrevend architectenbureau in Hoogmade waar ze zeer te spreken zijn<br />
over Revit dat ze nu ruim twee jaar gebruiken. Met de inmiddels opgedane ervaring gaat het<br />
werken ermee steeds sneller, tot tevredenheid van het team en de opdrachtgevers. De eerste<br />
stappen naar BIM zijn gezet.<br />
Bij PACT werken ze met zeven<br />
mensen waarvan er drie effectief met<br />
Revit werken, er zijn vier licenties in<br />
huis. Veel groter willen ze niet worden,<br />
de boerderij waar het kantoor in<br />
zit, is de maat. Al jaren werd er gewerkt<br />
met Auto<strong>CAD</strong> maar op aanraden<br />
van Cadac ging PACT in juni<br />
2006 over op Revit Architecture.<br />
Oude projecten zijn afgemaakt in<br />
Auto<strong>CAD</strong>, alle nieuwe projecten zijn<br />
in Revit gestart. Aan het woord zijn<br />
Henk de Kruijf, ontwerper; Thijs van<br />
Wieringen, directeur; en zijn zoon<br />
Bastiaan van Wieringen, projectleider.<br />
Thijs van Wieringen begint het gesprek<br />
met het tonen van een 3D-print<br />
van een appartementengebouw, een<br />
fysiek model (maquette) geprint op<br />
een 3D-printer. Thijs: “De kopers van<br />
een appartement of huis zijn soms tot<br />
tranen toe bewogen als ze hun huis in<br />
3D zien, en ze dat model in de hand<br />
kunnen houden en mee mogen nemen<br />
om aan familie en vrienden te laten<br />
zien. Zodra we zelf een 3D-printer in<br />
huis hebben, maken we in de huidige<br />
boekenkast een eregalerij met de modellen<br />
van onze projecten. Maar dat is<br />
nog toekomstmuziek, nu wordt dit<br />
uitbesteed.”<br />
Wezenlijke beslissing<br />
Een belangrijke reden om over te<br />
stappen van Auto<strong>CAD</strong> naar Revit,<br />
was de continuïteit van het bedrijf.<br />
Zoon Bastiaan wordt de nieuwe eigenaar<br />
van de zaak, dus de bedrijfshorizon<br />
is aanzienlijk verlengd. Thijs: “Je<br />
kunt niet blijven hangen bij oude vertrouwde<br />
software, je moet blijven<br />
ontwikkelen. Je loopt als architect anders<br />
het risico dat je een dood spoor<br />
volgt. De overstap is één van de<br />
meest wezenlijke beslissingen geweest<br />
van de laatste jaren.”<br />
Verbeterde presentatie<br />
Henk: “Van vlekkenplan naar 3D-model<br />
gaat nu met Revit steeds sneller,<br />
met de materialen en elementen paraat<br />
in een bibliotheek. Verder is de samenwerking<br />
verbeterd en kun je gedurende<br />
het ontwerpproces makkelijk bijschaven.<br />
We kunnen heel snel van plattegrond<br />
naar model, door die snelheid<br />
zijn opdrachtgevers positief verbaasd.<br />
Al zullen de 2D-tekeningen zeker<br />
voorlopig nog niet helemaal worden<br />
vervangen door 3D, want de timmerman<br />
wil een tekening en geen model.<br />
In het platte vlak zie je het volume niet,<br />
de helling van de dakvlakken, de ruimte<br />
die er tussen gebouwen blijft. In het<br />
platte vlak lijkt het veel groter dan in<br />
werkelijkheid. Daarom is een presentatie<br />
in 3D, een 3D-print of een gerenderde<br />
afbeelding meer veelzeggend. Een<br />
extra mogelijkheid in 3D is dat je zichtlijnen<br />
in het model kan aangeven met<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
81
Een extra mogelijkheid in 3D is dat je zichtlijnen in het model kan aangeven met transparante volumes,<br />
daarmee maak je een stedenbouwkundig aspect zichtbaar.<br />
transparante volumes, daarmee maak je<br />
een stedenbouwkundig aspect zichtbaar.<br />
Dat ondersteunt ook je project<br />
wanneer de stedenbouwkundige van de<br />
gemeente meekijkt.<br />
Ook de gevels in de 2D-tekeningen<br />
worden nu meteen ingekleurd, dat zegt<br />
de mensen meer. Vroeger moest je zelf<br />
inkleuren met krijt, nu is dat veel sneller<br />
gebeurd. Dat betekende dat voor<br />
een andere variant opnieuw ingekleurd<br />
moest worden, nu is dat een kwestie<br />
van enkele knoppen indrukken.”<br />
Gemakken<br />
Bastiaan: “Met 3D-plaatjes kunnen de<br />
mensen zich veel beter een voorstelling<br />
maken, gerenderd zie je meteen hoe<br />
het eruit gaat zien. Dat in tegenstelling<br />
tot een tekening die bij veel mensen<br />
geen voorstelling oproept. Het is nu<br />
een stuk makkelijker om een 3D-plaatje<br />
te maken, de presentatie naar de<br />
kopers is eenvoudiger geworden.<br />
Bewegende beelden, draaien, inzoomen,<br />
kun je in powerpoint en via een<br />
beamer op een groot scherm laten zien<br />
aan een groep mensen. Een ander voordeel<br />
is dat het makkelijker is om de<br />
stuklijsten en vergunningstukken te<br />
produceren. Voor alle aanpassingen in<br />
het model zijn ook meer wegen en mogelijkheden,<br />
wat het intuïtiever maakt.”<br />
Thijs: “Het voorkomen van fouten begin<br />
je steeds meer te zien, omdat het<br />
meteen goed in beeld komt. Er is een<br />
volledige werkmethodeverandering op<br />
gang gekomen. De schetsen met ideeën<br />
gaan naar de <strong>CAD</strong>-tekenaars en die<br />
zien het inmiddels meteen al in het model<br />
zitten en plaatsen het razendsnel.<br />
Revit geeft je meer plezier in je vak.”<br />
Henk: “Vroeger schoof je lastige details<br />
nog wel eens voor je uit, zoals<br />
trappenhuizen, in de 2D-tekening hield<br />
je daar de ruimte voor vrij, dat kan nu<br />
niet meer. Wat eigenlijk alleen maar<br />
voordelen heeft, want doordat je verplicht<br />
bent die details meteen mee te<br />
nemen, krijg je niet dat je op het laatst<br />
vertraging oploopt of alsnog wijzigingen<br />
aan moet brengen om het trappenhuis<br />
te plaatsen.”<br />
Projectcoalitie<br />
Thijs: “Door Revit kunnen we verder<br />
in efficiency, je kiest partners die ook<br />
met Revit werken bijvoorbeeld Revit<br />
Structure. Ook de aannemer heeft er<br />
voordeel bij als hij meteen beschikt<br />
over alle staten en maten van een project.<br />
Dat betekent dat je dus bij voorkeur<br />
samenwerkt met diegenen die<br />
daar mee kunnen werken. Met Revit<br />
hebben we al een stuk BIM in huis en<br />
in gebruik, we maken nu al een bescheiden<br />
start met BIM.”<br />
Thijs vertelt dat PACT graag meer doet<br />
dan alleen een mooi ontwerp leveren:<br />
“Ook de samenwerking is belangrijk<br />
en een stuk regie voeren. In het voorbereidingsproces<br />
kunnen en worden<br />
steeds meer van de partijen direct betrokken<br />
in plaats van na elkaar, zoals<br />
bijvoorbeeld een constructeur. Ik heb<br />
het graag over een projectcoalitie, daarmee<br />
bedoel ik dat je een aantal partners<br />
bij elkaar zoekt die gezamenlijk het<br />
project verwezenlijken. Van initiatief<br />
tot oplevering.<br />
Als extra dienstverlening naar de klant,<br />
kunnen we nu, na een verbouwing van<br />
ons kantoor, in deze grote ruimte presenteren.<br />
Niet alleen wijzelf, ook de<br />
constructeur en andere partijen kunnen<br />
zo hun laptop inpluggen en op een<br />
scherm presenteren. Je kunt dan 3D<br />
presenteren en het gebouw alle kanten<br />
op draaien.”<br />
Henk: “We gaan nu veel verder in het<br />
project dan alleen ontwerpen, meer visie<br />
en een nuchtere kijk op het hele<br />
projectmanagement, dat heeft meerwaarde<br />
voor de opdrachtgever. Ook is<br />
de dienstverlening niet voorbij als het<br />
gebouw is opgeleverd, in de exploitatie<br />
kan ook nog gebruik gemaakt worden<br />
van het Revit-model.”<br />
Thijs: “Door Revit kun je meer tekeningen<br />
gereed hebben in een vroeg stadium,<br />
betere voorbereiding, waardoor<br />
de uitvoering makkelijker gaat, minder<br />
faalkosten. Aannemers werken dan<br />
graag met je. Meer controles vooraf,<br />
beter inzichtelijk. We hebben nu ook<br />
voorzichtige stappen gezet naar projectontwikkeling,<br />
zodat je het hele proces<br />
in handen hebt en kunt kiezen met<br />
wie je werkt.”<br />
Meedenken<br />
Thijs: “Utiliteitsbouw kan ook bijzonder<br />
leuk zijn. Meedenken met de<br />
opdrachtgever van bijvoorbeeld de<br />
nieuw bouw voor een bestaand productiebedrijf.<br />
De hele logistiek kan op zo’n<br />
moment gewijzigd en verbeterd worden.<br />
Zoals de opslag in het magazijn,<br />
waar is die het handigst te plaatsen, hoe<br />
zit het met de transportmiddelen, het<br />
laden en het lossen? Dat kunnen we<br />
met Revit nu veel inzichtelijker te maken.”<br />
Job van Haaften<br />
job.van.haaften@cadmag.nl is<br />
hoofdredacteur van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>.<br />
Voor meer gegevens over dit onderwerp<br />
zie: www.pact.nl en www.cadac.com.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
82
Een extra mogelijkheid in 3D is dat je zichtlijnen in het model kan aangeven met transparante volumes,<br />
daarmee maak je een stedenbouwkundig aspect zichtbaar.<br />
transparante volumes, daarmee maak je<br />
een stedenbouwkundig aspect zichtbaar.<br />
Dat ondersteunt ook je project<br />
wanneer de stedenbouwkundige van de<br />
gemeente meekijkt.<br />
Ook de gevels in de 2D-tekeningen<br />
worden nu meteen ingekleurd, dat zegt<br />
de mensen meer. Vroeger moest je zelf<br />
inkleuren met krijt, nu is dat veel sneller<br />
gebeurd. Dat betekende dat voor<br />
een andere variant opnieuw ingekleurd<br />
moest worden, nu is dat een kwestie<br />
van enkele knoppen indrukken.”<br />
Gemakken<br />
Bastiaan: “Met 3D-plaatjes kunnen de<br />
mensen zich veel beter een voorstelling<br />
maken, gerenderd zie je meteen hoe<br />
het eruit gaat zien. Dat in tegenstelling<br />
tot een tekening die bij veel mensen<br />
geen voorstelling oproept. Het is nu<br />
een stuk makkelijker om een 3D-plaatje<br />
te maken, de presentatie naar de<br />
kopers is eenvoudiger geworden.<br />
Bewegende beelden, draaien, inzoomen,<br />
kun je in powerpoint en via een<br />
beamer op een groot scherm laten zien<br />
aan een groep mensen. Een ander voordeel<br />
is dat het makkelijker is om de<br />
stuklijsten en vergunningstukken te<br />
produceren. Voor alle aanpassingen in<br />
het model zijn ook meer wegen en mogelijkheden,<br />
wat het intuïtiever maakt.”<br />
Thijs: “Het voorkomen van fouten begin<br />
je steeds meer te zien, omdat het<br />
meteen goed in beeld komt. Er is een<br />
volledige werkmethodeverandering op<br />
gang gekomen. De schetsen met ideeën<br />
gaan naar de <strong>CAD</strong>-tekenaars en die<br />
zien het inmiddels meteen al in het model<br />
zitten en plaatsen het razendsnel.<br />
Revit geeft je meer plezier in je vak.”<br />
Henk: “Vroeger schoof je lastige details<br />
nog wel eens voor je uit, zoals<br />
trappenhuizen, in de 2D-tekening hield<br />
je daar de ruimte voor vrij, dat kan nu<br />
niet meer. Wat eigenlijk alleen maar<br />
voordelen heeft, want doordat je verplicht<br />
bent die details meteen mee te<br />
nemen, krijg je niet dat je op het laatst<br />
vertraging oploopt of alsnog wijzigingen<br />
aan moet brengen om het trappenhuis<br />
te plaatsen.”<br />
Projectcoalitie<br />
Thijs: “Door Revit kunnen we verder<br />
in efficiency, je kiest partners die ook<br />
met Revit werken bijvoorbeeld Revit<br />
Structure. Ook de aannemer heeft er<br />
voordeel bij als hij meteen beschikt<br />
over alle staten en maten van een project.<br />
Dat betekent dat je dus bij voorkeur<br />
samenwerkt met diegenen die<br />
daar mee kunnen werken. Met Revit<br />
hebben we al een stuk BIM in huis en<br />
in gebruik, we maken nu al een bescheiden<br />
start met BIM.”<br />
Thijs vertelt dat PACT graag meer doet<br />
dan alleen een mooi ontwerp leveren:<br />
“Ook de samenwerking is belangrijk<br />
en een stuk regie voeren. In het voorbereidingsproces<br />
kunnen en worden<br />
steeds meer van de partijen direct betrokken<br />
in plaats van na elkaar, zoals<br />
bijvoorbeeld een constructeur. Ik heb<br />
het graag over een projectcoalitie, daarmee<br />
bedoel ik dat je een aantal partners<br />
bij elkaar zoekt die gezamenlijk het<br />
project verwezenlijken. Van initiatief<br />
tot oplevering.<br />
Als extra dienstverlening naar de klant,<br />
kunnen we nu, na een verbouwing van<br />
ons kantoor, in deze grote ruimte presenteren.<br />
Niet alleen wijzelf, ook de<br />
constructeur en andere partijen kunnen<br />
zo hun laptop inpluggen en op een<br />
scherm presenteren. Je kunt dan 3D<br />
presenteren en het gebouw alle kanten<br />
op draaien.”<br />
Henk: “We gaan nu veel verder in het<br />
project dan alleen ontwerpen, meer visie<br />
en een nuchtere kijk op het hele<br />
projectmanagement, dat heeft meerwaarde<br />
voor de opdrachtgever. Ook is<br />
de dienstverlening niet voorbij als het<br />
gebouw is opgeleverd, in de exploitatie<br />
kan ook nog gebruik gemaakt worden<br />
van het Revit-model.”<br />
Thijs: “Door Revit kun je meer tekeningen<br />
gereed hebben in een vroeg stadium,<br />
betere voorbereiding, waardoor<br />
de uitvoering makkelijker gaat, minder<br />
faalkosten. Aannemers werken dan<br />
graag met je. Meer controles vooraf,<br />
beter inzichtelijk. We hebben nu ook<br />
voorzichtige stappen gezet naar projectontwikkeling,<br />
zodat je het hele proces<br />
in handen hebt en kunt kiezen met<br />
wie je werkt.”<br />
Meedenken<br />
Thijs: “Utiliteitsbouw kan ook bijzonder<br />
leuk zijn. Meedenken met de<br />
opdrachtgever van bijvoorbeeld de<br />
nieuw bouw voor een bestaand productiebedrijf.<br />
De hele logistiek kan op zo’n<br />
moment gewijzigd en verbeterd worden.<br />
Zoals de opslag in het magazijn,<br />
waar is die het handigst te plaatsen, hoe<br />
zit het met de transportmiddelen, het<br />
laden en het lossen? Dat kunnen we<br />
met Revit nu veel inzichtelijker te maken.”<br />
Job van Haaften<br />
job.van.haaften@cadmag.nl is<br />
hoofdredacteur van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>.<br />
Voor meer gegevens over dit onderwerp<br />
zie: www.pact.nl en www.cadac.com.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
82
MECHANICAL & DESIGN<br />
Efficiency met Eplan Electric P8<br />
Ontwikkelen doen we zelf<br />
Hijs- en transportinstallaties<br />
voor de scheepvaart.<br />
Door de redactie<br />
Wie de kans krijgt om bij Huisman in Schiedam rond te kijken, raakt snel onder de indruk<br />
van de entourage. Het bedrijf is gespecialiseerd in het ontwerpen en bouwen van bijzondere<br />
hijs- en trans¬portinstallaties voor de scheepvaart-, offshore- en civiele<br />
industrie over heel de wereld.<br />
Het mag duidelijk zijn dat daar nogal<br />
wat ontwerpen bij komt kijken.<br />
Daarvoor wordt gebruik gemaakt van<br />
de software van Eplan. “Eplan Electric<br />
P8 heeft bij ons absoluut invloed op de<br />
verhoging van de efficiency.” Aan het<br />
woord zijn Jens Ekelaar, manager<br />
Electrical Department en Electrical<br />
engineer Yvo Visscher.<br />
Binnenshuis<br />
“Wij hebben alle kennis in eigen huis.<br />
De ontwikkeling doen we dan ook zelf<br />
en dat is best bijzonder in deze sector”,<br />
aldus Jens Ekelaar. “De concepten die<br />
ontwerpers hebben bedacht, werken<br />
wij uit naar tekeningen”, vult Yvo<br />
Visscher aan. “Ik heb een coördinerende<br />
functie binnen de grote groep engineers.<br />
Mijn belangrijkste taak bestaat<br />
momenteel uit het implementeren van<br />
Eplan Electric P8.” Yvo is een absolute<br />
expert op het gebied van Eplan. Wij<br />
zijn zelfs soms proefpersoon bij een<br />
nieuwe update”, aldus Jens Ekelaar.<br />
Gestructureerd<br />
“Toen ik in 2000 bij Huisman-Itrec<br />
kwam hadden we net één licentie aangeschaft.<br />
We hebben daarna lange tijd<br />
met enkele licenties gewerkt voordat<br />
we die in 2005 fors hebben uitgebreid.<br />
Bovendien gingen de engineers van<br />
hydrauliek met Eplan Fluid werken.<br />
Dit in verband met de integratie en afstemming<br />
van de beide afdelingen. Het<br />
gestructureerd werken, wordt binnen<br />
de afdeling hydrauliek nu als grootste<br />
pluspunt gezien.<br />
In het begin zaten ze overigens helemaal<br />
niet te wachten op een andere<br />
manier van werken. Na de ingebruikname<br />
is de afstemming sterk verbeterd.<br />
Overigens is de komende tijd nog een<br />
aantal stappen te zetten om dit te optimaliseren.<br />
We lopen daarbij soms ook<br />
tegen een knelpunt aan zoals de performance<br />
als er meerdere engineers in een<br />
project zitten. Eplan is druk bezig om<br />
dat te verhelpen”, aldus Jens.<br />
Vergelijk<br />
“We hebben afgelopen jaar voor de<br />
mechanical afdeling een aantal oplossingen<br />
tegen het licht gehouden. Zij behoren<br />
tot de grootste partijen op het gebied<br />
van Auto<strong>CAD</strong> in Nederland en<br />
gaan nu over naar een 3D-pakket.<br />
Sommige van die aanbieders hebben<br />
ook electrical engineering in het pakket.<br />
We hebben toen een vergelijk gemaakt<br />
en bekeken wie het beste scoorde.<br />
Eplan kwam er beter uit dan de andere<br />
oplossingen.”<br />
“Software is natuurlijk nooit af. Ook<br />
Eplan Electric P8 blijft groeien. In elke<br />
nieuwe versie en update komen er opties<br />
bij. Dat heeft gek genoeg ook een<br />
nadeel. De mogelijkheden worden immers<br />
steeds groter en je moet daarbij<br />
goed afwegen wat je wel en niet wilt<br />
Huisman<br />
Huisman is gespecialiseerd in het ontwerpen<br />
en bouwen van hijs- en transportinstallaties<br />
voor de scheepvaart-, offshore- en civiele industrie<br />
over heel de wereld. Het 80 jaar bestaande<br />
staalbewerkingsbedrijf Huisman en<br />
het 25 jaar bestaande ingenieursbureau Itrec<br />
zorgen er samen voor dat producten van tekentafel<br />
tot ingebruikname volledig in eigen beheer<br />
worden geproduceerd. De projecten zijn<br />
zeer complex en innovatief en vragen om oplossingsgericht<br />
denkwerk. Daar ligt dan ook<br />
de kern van het succes: in de combinatie van<br />
hoogwaardige techniek en creativiteit.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
84
Built for<br />
Professionals<br />
Maximize your<br />
Auto<strong>CAD</strong> ®<br />
productivity<br />
Software is natuurlijk nooit af. Ook Eplan Electric P8 blijft groeien.<br />
gebruiken. We zijn tevreden met wat<br />
we hebben. Het kan natuurlijk altijd<br />
beter. Dat weet Eplan ook en daar<br />
wordt hard aan gewerkt. Het zelf corrigerende<br />
vermogen van Eplan heeft ons<br />
altijd aangesproken; en nog. Hand -<br />
matig fouten checken is een ramp. Dat<br />
hoeft binnen Eplan gelukkig niet.<br />
Gigantische projecten kunnen daarmee<br />
gemanaged worden.”<br />
Niet in het diepe<br />
“De nieuwe versie is een stuk flexibeler.<br />
Daardoor kun je bijvoorbeeld makkelijker<br />
macro’s aanmaken en gebruiken.<br />
Het zat wel in de vorige versie,<br />
maar het is nu binnen een muisklik te<br />
bereiken en een stuk logischer ingedeeld.<br />
Je moet met een nieuwe versie,<br />
zeker als die zo vernieuwend is als<br />
Eplan Electric P8, niet gelijk in het diepe<br />
springen. Het is verstandig om het<br />
gefaseerd aan te pakken. Wij zijn eerst<br />
gestart met macro’s en dat soort zaken<br />
voordat we aan een project begonnen.<br />
Dat was bovendien een project dat we<br />
al voor 90% in de vorige versie hadden<br />
gedraaid. De standaardisatie is een<br />
groot voordeel, want de bouwer kan iedere<br />
keer vanuit dezelfde opzet werken.<br />
Het verhoogt nadrukkelijk de efficiency.<br />
Gezien de huidige krappe arbeidsmarkt<br />
is dat een prettige bijkomstigheid.”<br />
“Na de introductie van Eplan Fluid<br />
hebben we gelijk besloten om Eplan<br />
Electric P8 ook te implementeren. Alle<br />
opgegeven items die in Fluidplan niet<br />
naar tevredenheid werkten, zijn door<br />
Eplan opgepakt en verwerkt in Eplan<br />
Electric P8.<br />
De hydrauliek afdeling was daar erg<br />
blij mee. Omdat we voorop liepen met<br />
die introductie konden we ook wat sturing<br />
geven aan de ontwikkeling. Huis -<br />
man is een bedrijf dat graag voorop<br />
loopt. Dat past bij onze innovatieve<br />
cultuur en aanpak. Dan moet je daar<br />
ook met de programmatuur op inspelen.<br />
Het is een goede keuze geweest.<br />
Natuurlijk komt zo’n implementatie<br />
nooit uit. We hebben het al zo druk en<br />
moeten er dan ook zo’n implementatie<br />
nog bij doen. Maar het werpt absoluut<br />
zijn vruchten af.”<br />
Veel mogelijk<br />
“Een uitdaging in Eplan Electric P8 is,<br />
dat je veel mogelijkheden hebt. Je moet<br />
het afbakenen om het gestroomlijnd te<br />
houden. Wij willen een standaard. Die<br />
hebben we nu en die leggen we op,<br />
zowel intern als aan derden. Als het<br />
zoveel kan, is het belangrijk dat je van<br />
tevoren je strategie bepaalt en op papier<br />
zet. Je kan zo’n implementatie er niet<br />
even bij doen. Onderschat het niet. Het<br />
biedt veel voordelen, maar neem het<br />
serieus en maak er iemand vrij voor.<br />
Met Eplan Electric P8 ben je klaar om<br />
gestructureerd te werken.”<br />
Meer informatie over het bedrijf is te<br />
vinden op: www.huisman.info en over de<br />
software op www.eplan.nl.<br />
Verhoog uw prestaties met NVIDIA ®<br />
Quadro ® grafische oplossingen Built For<br />
Professionals TM . Met Auto<strong>CAD</strong> breidt<br />
u de capaciteiten van professionele<br />
NVIDIA ® Quadro ® GPU’s uit zodat het<br />
mogelijk wordt om hoogwaardige 3Dmodellen<br />
volledig in uw werkstroom<br />
te integreren. Het partnership tussen<br />
NVIDIA ® en Autodesk staat garant<br />
voor een gecertificeerde hardware/<br />
softwareoplossing waarmee u complexe<br />
productontwerpen kunt creëren en<br />
bewerken zonder in te boeten aan<br />
visuele kwaliteit.<br />
NVIDIA<br />
Quadro ® FX 370<br />
NVIDIA<br />
Quadro ® FX 570<br />
NVIDIA Quadro ®<br />
FX 1700<br />
www.pny.eu/quadro<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
85<br />
PNY Technologies Europe - RCS Bordeaux B394790430 - PNY, PNY Technologies en het PNY-logo zijn geregistreerde<br />
handelsmerken van PNY Technologies, Inc. Alle andere handelsmerken en logo’s zijn eigendom van hun respectieve<br />
bedrijven. Copyright© 2008 PNY Technologies, Inc. Alle rechten voorbehouden. © 2008 NVIDIA Corporation. Alle<br />
rechten voorbehouden. NVIDIA, het NVIDIA-logo, Quadro, Built For Professionals zijn handelsmerken of geregistreerde<br />
handelsmerken van NVIDIA Corporation in de Verenigde Staten en andere landen. Andere bedrijfs- en productnamen<br />
zijn mogelijk handelsmerken van de respectieve bedrijven waarmee ze in verband worden gebracht.
eal power<br />
ALS U GEEN ZANDKASTELEN BOUWT, GEBRUIK DAN SOLIDWORKS.<br />
U hoeft geen beeldhouwer te zijn om indrukwekkende ontwerpen in 3D te maken. SolidWorks®<br />
(SWIFT) beschikt over zeer krachtige hulpmiddelen om uw model te bewerken. Dit vereenvoudigt<br />
en automatiseert het ontwerpproces voor uw team. U maakt aantrekkelijke producten,<br />
waarmee u zich onderscheidt van uw concurrentie.<br />
Skip Barber Racing School LLC gebruikt SolidWorks 3D-<strong>CAD</strong> software om de prestaties van<br />
hun raceauto te verbeteren, terwijl de ontwerptijd met circa 80% wordt teruggebracht.<br />
Lees meer over de voordelen van SolidWorks op www.solidworks.com/sand<br />
DESIGN BETTER PRODUCTS<br />
SolidWorks is een geregistreerd handelsmerk en SWIFT is een handelsmerk van SolidWorks Corporation. ©2008 Dassault Systèmes. Alle rechten voorbehouden.
BOUW & CIVIEL<br />
Wereldwijde ICT-Standaard<br />
Ondersteund door PIM<br />
Door de redactie<br />
De bouwnijverheid staat voor de grote uitdaging om gebruik te gaan maken van het Bouw<br />
Informatie Model (BIM). De Regieraad Bouw ziet dit als de mogelijkheid om deze bedrijfstak<br />
een grote stap vooruit te laten maken; meer kwaliteitscontrole vooraf, zoals op energiegebruik<br />
en materiaalgebruik, meer samenwerking en transparantie.<br />
BIM maakt het mogelijk om tevoren<br />
een bouwobject driedimensionaal te<br />
ontwerpen en alle technische gegevens<br />
aan dit model te koppelen, zodat allerlei<br />
milieutechnische berekeningen, constructieve<br />
berekeningen en dergelijke<br />
mogelijk zijn, voordat de schop de<br />
grond ingaat. De energiebalans en het<br />
toekomstig onderhoud van het gebouw<br />
kunnen berekend en geoptimaliseerd<br />
worden. De softwarebedrijven zien in<br />
deze ontwikkeling goede kansen voor<br />
de uitbreiding van hun markt en investeren<br />
in de ontwikkeling van ICT-hulpmiddelen<br />
voor het gebruik van het BIM.<br />
Randvoorwaarden en standaards<br />
Om deze BIM-operatie te kunnen laten<br />
slagen, is er wel een aantal randvoorwaarden.<br />
Het gebruik van standaards<br />
om computers onderling informatie te<br />
kunnen laten uitwisselen, is één randvoorwaarde.<br />
Het opnemen van deze<br />
standaards in de softwarepakketten een<br />
tweede, en de opleiding van alle betrokken<br />
medewerkers in de bouw is<br />
een belangrijke derde. Partijen moeten<br />
afspraken gaan maken over de gedeelde<br />
verantwoordelijkheden bij het opzetten<br />
van een BIM, over de honoraria<br />
voor deze extra inspanningen en over<br />
het eigendom van deze gezamenlijke<br />
kennisinformatie.<br />
LexiCon<br />
De Stichting Stabu heeft in de aanloop<br />
naar het BIM twee belangrijke producten<br />
ontwikkeld. De eerste is de standaarddefinitie<br />
van alle ‘objecten’ in de<br />
bouw; zoals ramen, vloeren, installaties<br />
en gebouwtypen; met daarbij de vastlegging<br />
van alle kenmerken van deze<br />
objecten. Deze ontwikkeling ‘LexiCon’<br />
geheten is van een Nederlandse standaard<br />
nu geëvolueerd naar een Inter -<br />
nationale standaard. Dit is een eis van<br />
de internationaal werkende <strong>CAD</strong>-systeemleveranciers,<br />
die in een wereldwijde<br />
organisatie ‘buil ding Smart’ geheten,<br />
standaards voor de uitwisseling van<br />
<strong>CAD</strong>-systemen ontwikkelen. Samen<br />
met de andere aanbieder van een objectenbibliotheek<br />
Noorwegen (BARBi),<br />
de overkoepelende organisatie in de<br />
Verenigde Staten CSI en de Canadese<br />
koepel CSC wordt nu de internationale<br />
objectenbibliotheek ontwikkeld. Deze<br />
heet voortaan IFD Library for buil -<br />
dingSmart.<br />
PIM<br />
Het tweede nieuwe product van de<br />
Stichting STABU is het zogenaamde<br />
Project Informatie Manage ment sys -<br />
teem (PIM) dat is ontwikkeld om<br />
alle partijen in de bouw te helpen om de<br />
weg naar BIM in te slaan en te vervolgen.<br />
Op dit moment werken bijna alle<br />
grote en kleine organisaties met com puters<br />
voor hun gegevensverwerking. Of<br />
het nu om tekeningen gaat, bestekken,<br />
calculaties, planningen, bestellingen: er<br />
is een computerprogramma voor.<br />
Maar we vinden het blijkbaar in 2008<br />
nog steeds normaal om deze elektronisch<br />
vastgelegde informatie op papier<br />
naar de volgende partner door te geven.<br />
Sommige informatie wordt vijf tot<br />
zeven keer opnieuw handmatig in een<br />
computerprogramma ingevoerd. PIM<br />
biedt partijen de mogelijkheid om elektronische<br />
informatie te delen en met elkaar<br />
te koppelen met instandhouding<br />
van alle posities van de betrokken partijen.<br />
Deze twee producten van de Stichting<br />
Stabu zijn, na een internationale selectie<br />
van alle bestaande mogelijkheden, gekozen<br />
om in combinatie gebruikt te<br />
gaan worden. De gestaag groeiende<br />
groep deelnemers aan de internationale<br />
Standaard IFD Library for building -<br />
Smart heeft PIM uitgekozen als het<br />
internationale informatieplatform. PIM<br />
is gebouwd op de Nederlandse versie<br />
van het door het Belgische software -<br />
huis Bricsys ontwikkelde programma<br />
Vondle, dat momenteel in twaalf talen<br />
in ruim veertig landen wordt gebruikt.<br />
De Stichting Stabu ervaart deze internationale<br />
acceptatie als een brede steun in<br />
de rug om op deze ingeslagen weg door<br />
te gaan.<br />
Voor meer informatie over PIM en<br />
de IFD Library for buildingSMART<br />
zie www.werkenmetpim.nl of<br />
www.ifd-library.org.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
87
BOUW & CIVIEL<br />
Archi<strong>CAD</strong> update snellere BIM-applicatie<br />
Snelheid cruciaal voor succesvol<br />
Door de redactie<br />
Nu steeds meer grotere projecten integraal worden uitgevoerd met<br />
BIM-applicaties, kan de performance een belangrijke beperking<br />
voor de snelheid van werken betekenen. Immers succesvol<br />
toepassen van BIM vergt dat alle projectdata in een geïntegreerd<br />
model worden ingevoerd. Als de software vervolgens niet vooruit te<br />
branden is, zal men snel terugvallen naar de traditionele 2D<br />
aanpak en worden belangrijke voordelen gemist.<br />
Stevie voor BIM Experience KIT<br />
Graphisoft heeft dit jaar een Stevie<br />
gewonnen bij de International<br />
Bussines Awards voor hun uitstekende<br />
interactieve trainingen. Met name<br />
de BIM Experience Kit waarmee gebruikers<br />
op een speelse en interactieve<br />
wijze kennis kunnen maken met<br />
de mogelijkheden van BIM. Deze<br />
BIM Experience Kit is te down loaden<br />
via de website van Kubus.<br />
The Stevie Awards zijn opgericht om<br />
internationale erkenning en bekendheid<br />
te geven aan bedrijven die een<br />
bijzondere prestatie hebben verricht.<br />
De jury en adviescommissie van de<br />
Inernationale Business Awards bevat<br />
vele leiders van bedrijven wereldwijd.<br />
In 3D technische documentatie is sterk communicatiemiddel.<br />
Graphisoft, dat recentelijk is opgenomen<br />
in de Nemetchek groep waarin<br />
ook SCIA en Cinema4D, zegt met<br />
Archi<strong>CAD</strong> 12 de eerste BIM-applicatie<br />
te bieden die volledig profiteert van<br />
multi-processor computers. Tevens<br />
biedt de nieuwe versie innovaties zoals<br />
3D-technische tekeningen en een modulair<br />
vliesgevel systeem.<br />
Snelheid<br />
Archi<strong>CAD</strong> 12 wordt gelanceerd in een<br />
tijdperk waarin multicore processors<br />
standaard zijn. Aangezien het automatisch<br />
genereren en up-to-date houden<br />
van plattegronden, doorsneden, kozijnstaten,<br />
stuklijsten, enzovoorts, zowel<br />
essentieel als intensief rekenwerk is,<br />
vooral bij grote en gedetailleerde modellen,<br />
is optimaal gebruik van de rekenkracht<br />
van computers eigenlijk vanzelfsprekend.<br />
Door de multi-processor<br />
ondersteuning wordt een hogere prestatie<br />
van de gegevensverwerking bereikt,<br />
waardoor het genereren van doorsneden,<br />
plattegronden en andere documenten<br />
uit het virtuele gebouwmodel vooral<br />
leidt tot een groter gevoel van vrijheid<br />
voor ontwerpers tijdens het ontwerpproces.<br />
Vliesgevels en trappen<br />
Het nieuwe vliesgevelgereedschap stelt<br />
de gebruiker in staat om vliesgevels en<br />
andere modulaire systemen eenvoudig<br />
te modelleren. Het gereedschap is gebaseerd<br />
op nieuwe systeemtechnologie<br />
binnen Archi<strong>CAD</strong>. Hiermee zullen in<br />
de toekomst meerdere systeemgeoriënteerde<br />
bouwcomponenten hun intrede<br />
in Archi<strong>CAD</strong> doen. Dankzij een flexibele<br />
hiërarchische structuur kunnen gebruikers<br />
zowel het gehele systeem als<br />
het kleinste detail eenvoudig beheren<br />
en veranderen. De onderdelen steunen<br />
op de bewezen technologie van parametrische<br />
GDL-objecten, zodat elke<br />
gewenste detaillering mogelijk is. Dit<br />
gereedschap wordt door Kubus direct<br />
geleverd met een bibliotheek van op de<br />
Nederlandse markt toegespitste onderdelen.<br />
De vorm, het schema, de stijlen<br />
en de panelen zijn geheel vrij in te delen<br />
en te bewerken.<br />
StairMaker van Archi<strong>CAD</strong> 12 is aanzienlijk<br />
verbeterd op verschillende aspecten.<br />
Ten eerste is de interface verbeterd<br />
voor flexibele 2D-weergave van<br />
trappen. Dankzij meer parameters kan<br />
de gebruiker het symbool in de plattegrond<br />
aanpassen aan gangbare normen.<br />
De tekstweergave is vergelijkbaar aan<br />
alle trappen in de NL+ bibliotheek en<br />
er zijn vier nieuwe typen standaard<br />
trappen toegevoegd.<br />
3D documentatie<br />
Iedere 3D-view van het model kan als<br />
basis dienen om een document te creëren,<br />
waarin niet alleen associatieve<br />
dimensioneringen en labels kunnen<br />
worden toegevoegd, maar ook alle<br />
andere typen 2D-elementen zoals<br />
lijnen, arceringen en objecten.<br />
Het 3D-document van Archi<strong>CAD</strong> 12<br />
zorgt ervoor dat architecten en bouwkundig<br />
ontwerpers eenvoudiger hun<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
88
BIM<br />
Archi<strong>CAD</strong>087-04: Image Fills en een toepassingsvoorbeeld.<br />
ontwerp kunnen communiceren naar<br />
anderen. Opdrachtgevers kunnen effectief<br />
deelnemen aan het ontwerpproces<br />
door duidelijkere communicatie. Uiter -<br />
aard is de 3D-documentatie op lay-outs<br />
te gebruiken of als PDF te bewaren.<br />
Image Fills en Grid Tool<br />
In Archi<strong>CAD</strong> 12 is wederom een<br />
nieuw arceringstype toegevoegd. Bij<br />
de al aanwezige ‘Solid Fills’, ‘Vecto -<br />
rial Fills’, ‘Symbol Fills’, ‘Gradient<br />
Fills’ zijn nu de ‘Image Fills’ gevoegd.<br />
Met ‘Image Fills’ kan de gebruiker elke<br />
afbeelding als voorgrond in arceringen<br />
gebruiken. Bovendien is de transparantie<br />
van de voorgrond in te stellen.<br />
Het ‘Grid Tool’ is nu een standaard onderdeel<br />
geworden in Archi<strong>CAD</strong>. Met<br />
de ‘Grid Tool’ kan de gebruiker rasterlijnen<br />
plaatsen om eenvoudig met stramienen<br />
te kunnen te werken. Het is<br />
niet meer nodig om een lijnrichting te<br />
bepalen alvorens dimensioneringen te<br />
plaatsen. Dat kan ook nadat de lijn is<br />
aangebracht. Intuïtieve grafische feedback<br />
helpt de gebruiker op weg.<br />
Archi<strong>CAD</strong>-gebruikers kunnen ieder<br />
object in 2D of 3D selecteren, plaatsen,<br />
verplaatsen of verwisselen op de<br />
standaardmanieren van andere software<br />
zoals bijvoorbeeld Powerpoint.<br />
Mak kelijk voor nieuwe gebruikers. De<br />
‘Doorsnede Marker’ en ‘Aanzicht<br />
Marker’ zijn niet langer een ‘Model<br />
View’ optie. De markers zijn nu flexibeler:<br />
de gebruiker kan ze eenvoudig<br />
instellen naar zijn bureaustandaard.<br />
Hotlinkbeheer<br />
Het volledige ‘Hotlink Module Mana -<br />
gement’ is in Archi<strong>CAD</strong> 12 vernieuwd.<br />
De gebruiker kan de volledige ‘Hot -<br />
link’-structuur inzien en beheren,<br />
onafhankelijk van het aantal geneste<br />
niveaus. Met een druk op de knop zijn<br />
modules te actualiseren of te openen<br />
voor bewerking. ‘Hotlinked’ modules<br />
zijn vooral nuttig bij grote projecten en<br />
wanneer meerdere mensen aan een<br />
project werken. Een goed overzicht<br />
over de structuur bevordert de effectiviteit.<br />
Daarnaast is de bestandsgrootte<br />
en de updatesnelheid van de modules<br />
verbeterd.<br />
Constructeurs en IFC 2x3<br />
Door de nieuwe weergave-instelling<br />
voor de verschillende lagen van constructies,<br />
is het makkelijker geworden<br />
om te communiceren met constructeurs<br />
of andere disciplines. Immers alleen de<br />
constructieve delen van objecten zijn<br />
daarvoor interessant. De gebruiker definieert<br />
tekeningen met alleen die informatie<br />
die nodig is, zonder compromissen<br />
te sluiten in zijn gebouwmodel.<br />
Ook netto ruimten kunnen berekend<br />
worden zonder ‘work-arounds’. Archi -<br />
<strong>CAD</strong> werkt vooral goed samen met<br />
3D-pakketten voor modelleren en berekenen<br />
van constructies zoals Tekla en<br />
SCIA. De IFC interface, voor het uitwisselen<br />
van geometrische modellen,<br />
is hiermee getest en op de Graphisoft<br />
website kan de gebruiker handleidingen<br />
vinden van de communicatie.<br />
DWG-conversie<br />
DWG in- en export krijgt van Gra -<br />
phisoft continu aandacht; er zijn wederom<br />
flink wat verbeteringen op dit terrein.<br />
De automatische opschoning verkleint<br />
de grootte van DWG-tekeningen<br />
en vereenvoudigt de toepassing van<br />
elementen in complexe projecten.<br />
Vanaf Archi<strong>CAD</strong> 12 is bo ven dien een<br />
speciaal tekeningformaat (PMK) beschikbaar<br />
voor opslaan van views. Dit<br />
formaat neemt minder ruimte in beslag<br />
dan andere formaten. Het opslaan van<br />
views in PMK-bestanden biedt een<br />
zeer goede manier van werken als een<br />
project verdeeld is over meerdere bestanden,<br />
bijvoorbeeld Model.pln en<br />
Documen tatie.pln, en er met verschillende<br />
teamleden aan gewerkt wordt.<br />
Starters met BIM en deadlines<br />
Het maken van de overstap naar een<br />
BIM-oplossing is voor veel architecten<br />
momenteel een punt van overweging.<br />
Kubus architectural solutions is overtuigd<br />
dat zij met Archi<strong>CAD</strong> een pakket<br />
levert dat niet mag ontbreken op de<br />
shortlist van pakketten die bureaus onderzoeken.<br />
Archi<strong>CAD</strong> wordt in Neder -<br />
land bij steeds meer bureaus integraal<br />
ingezet op projecten van begin tot eind.<br />
Archi<strong>CAD</strong> 12 bevat bovendien speciale<br />
functies om deadlines te halen voor<br />
startende BIM-ers die wat minder ervaring<br />
hebben met modellen. Zelfs zonder<br />
3D-model kan geprofiteerd worden<br />
van ‘Virtual Trace’ om tekenwerk te<br />
controleren, ook vanuit andere <strong>CAD</strong>programma’s<br />
door de nieuwe XREFmogelijkheden<br />
die Archi<strong>CAD</strong> 12 biedt.<br />
Een externe tekening kan in een transparante<br />
view onder elke tekening gelegd<br />
worden om makkelijk verschillen<br />
op te sporen.<br />
Voor meer informatie over dit<br />
onderwerp: www.graphisoft.com,<br />
www.stevieawards.com/iba en<br />
www.kubusinfo.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
89
Revit Architecture & Structure<br />
Autodesk Revit Architecture & Structure<br />
- Ontwerpen - besluiten - wijzigen -<br />
- beoordelen - tekenen -<br />
- presenteren - visualiseren -<br />
Ontwerpen is vastleggen wat nog niet vastligt.<br />
Een iteratief proces dat mogelijk wordt<br />
met een intelligent gebouwmodel (BIM).<br />
Autodesk Revit Architecture en Structure<br />
met DeModus - de Cadac werkmethodiek<br />
& bibliotheek voor de dagelijkse praktijk<br />
- optimaliseert dit gehele proces. Het bewaakt<br />
het model, presenteert consistente<br />
tekeningen, visualisaties en hoeveelheden.<br />
Bezoek onze BIMformatiedagen!<br />
Kijk voor meer informatie op cadac.com<br />
www.cadac.com<br />
www.autodesk.nl
PLATFORM<br />
Auto<strong>CAD</strong> 2009 Bonus Pack 1<br />
Biedt veel extra mogelijkheden<br />
Door Jean-Pierre van Gastel<br />
Continue is Autodesk bezig om hun bestaande oplossingen verder<br />
uit te breiden, waarbij de wensen van de gebruiker van groot<br />
belang zijn. Nieuwe, al beschikbare, uitbreidingen op de diverse<br />
oplossingen zijn voor Autodesk-gebruikers met een ‘Subscription’<br />
binnen handbereik. Zo is inmiddels het Auto<strong>CAD</strong> 2009 Bonus Pack<br />
1 te <strong>download</strong>en vanuit het Autodesk Subscription center.<br />
Afbeelding 1. Subscription center.<br />
Het Auto<strong>CAD</strong> 2009 Bonus Pack 1<br />
is ongeveer 82.5 megabyte groot en is<br />
beschikbaar voor zowel de 32-bits<br />
evenals de 64-bits Auto<strong>CAD</strong>-versie.<br />
Daarnaast kan het Bonus Pack 1 ook<br />
gebruikt worden voor de Auto<strong>CAD</strong><br />
Revit Architecture Suite 2009 en<br />
Revit Architecture Structure Suite<br />
2009, aangezien daar ook Auto<strong>CAD</strong><br />
2009 bij ingesloten is. Overigens<br />
dient wel de Auto<strong>CAD</strong> 2009 Update<br />
1 geïnstalleerd te zijn, voordat de gebruiker<br />
het Bonus Pack 1 installeert.<br />
Indien hij deze overigens nog niet<br />
heeft geïnstalleerd, zal het Bonus<br />
Pack 1 dit automatisch voor de gebruiker<br />
doen tijdens een stand-alone<br />
installatie.<br />
Als de gebruiker het Bonus Pack 1<br />
via een netwerk ‘Deployment’ uitrolt,<br />
dient hij echter handmatig eerst de<br />
betreffende update te installeren. Het<br />
Bonus Pack 1 installeren op Auto -<br />
<strong>CAD</strong> LT 2009 is niet mogelijk. Om<br />
snel de nieuwe mogelijkheden te ontdekken<br />
van het Bonus Pack 1 wordt<br />
er een duidelijke instructievideo aangeboden<br />
in het Apple QuickTime-formaat,<br />
zodat de gebruiker zo snel mogelijk<br />
aan de slag kan gaan met de<br />
nieuwe mogelijkheden. Concreet bevinden<br />
alle nieuwe mogelijkheden<br />
zich op het gebied van meten, polylijnen,<br />
‘Viewports’, ‘Splines’ en het<br />
‘Purge’-commando. Alle nieuwe mogelijkheden<br />
hebben gelukkig geen<br />
impact op het bestaande DWG bestand<br />
en kunnen daardoor zonder problemen<br />
worden ingelezen in voorgaande<br />
Auto<strong>CAD</strong> versies en Auto -<br />
<strong>CAD</strong> versies zonder het Bonus Pack<br />
1 geïnstalleerd of Auto<strong>CAD</strong> LT.<br />
’Measuregeom’-commando<br />
Het nieuwe ‘Measuregeom’-commando<br />
combineert meerdere Auto<strong>CAD</strong>commando’s.<br />
Met dit nieuwe commando<br />
kan er geometrische informatie opgevraagd<br />
worden van geselecteerde<br />
Auto<strong>CAD</strong>-objecten in zowel 2D als<br />
3D. Met dit bijna alles in één commando<br />
kan de gebruiker direct een afstand<br />
opvragen, een radius, een hoek, de oppervlakte<br />
en het volume. Normaal gesproken<br />
zou de gebruiker hier vijf verschillende<br />
Auto<strong>CAD</strong>-commando’s<br />
voor nodig hebben. Overigens als de<br />
gebruiker het ‘Measuregeom’-commando<br />
intypt op de commandoregel,<br />
dan worden automatisch alle vijf submogelijkheden<br />
getoond. Deze zijn ook<br />
direct te activeren via de nieuwe toolbar,<br />
die beschikbaar is na de installatie<br />
van het Bonus Pack, zie afbeelding 2.<br />
Het ‘Measuregeom’-commando geeft<br />
direct in beeld met diverse afstanden de<br />
gemeten lengtes, de hoek maar ook de<br />
delta X- en delta Y-waarde. Door de<br />
optie ‘Multiple’ te gebruiken kan de<br />
gebruiker doorklikken om bijvoorbeeld<br />
een aantal lengtes achterelkaar op te<br />
meten. De optie ‘Radius’ geeft direct in<br />
beeld de gemeten radius weer, en op de<br />
commandoregel ziet de gebruiker naast<br />
de radius ook de gemeten diameter.<br />
Met de ‘Angle’-optie kan de opening<br />
van een boog worden opgevraagd, of<br />
de hoek tussen twee punten op een cirkel<br />
of tussen twee lijnen.<br />
De ‘Area’-optie om oppervlakten te<br />
meten, wordt visueel duidelijk zichtbaar<br />
gemaakt door met kleurinformatie<br />
te werken. Uiteraard kan de gebruiker<br />
ook via het ‘List’-commando een oppervlakte<br />
opvragen, maar hij kan met<br />
het ‘Subtract’- en ‘Add’-commando<br />
een totale oppervlakte opvragen van<br />
bijvoorbeeld een plaat met een gat erin.<br />
De optie ‘Add’ zal overigens een groene<br />
kleur gebruiken als tijdelijke vlakvulling<br />
en zodra de gebruiker in de<br />
‘Subtract’-optie zit, wordt via een bruine<br />
kleur duidelijk gemaakt welke objecten<br />
de gebruiker aanwijst voor de<br />
subtractie. De ‘Volume’-optie is te gebruiken<br />
op 3D-solids waarbij na de se-<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
91
Afbeelding 2. Afbeelding 3.<br />
lectie van één of meer solids het volume<br />
wordt weergegeven. Zelfs het volume<br />
tussen twee 3D-solids is hiermee<br />
op te vragen.<br />
Polylijnen omdraaien<br />
Het is inmiddels lang geleden dat<br />
Autodesk wat aandacht besteed heeft<br />
aan de polylijn-mogelijkheden in<br />
Auto<strong>CAD</strong>. Na de installatie van het<br />
Bonus Pack 1 komt hier verandering<br />
in. Polylijnen kunnen nu vrij snel van<br />
richting omgedraaid worden door het<br />
nieuwe ‘Reverse’-commando te gebruiken<br />
direct op de commando regel<br />
of door het ‘Reverse’-commando te activeren<br />
in het bestaande ‘PEDIT’-commando.<br />
Niet alleen polylijnen maar<br />
ook lijnen, ‘Splines’ en de ‘Helix’ kunnen<br />
op dezelfde wijze worden omgedraaid.<br />
Het meest praktische voorbeeld<br />
hiervan is als de gebruiker bijvoorbeeld<br />
een tekst gebruikt in een lijntype die op<br />
zijn kop staat en dus niet leesbaar is.<br />
Deze kan met dit nieuwe commando<br />
omgedraaid worden zodat de tekst<br />
goed leesbaar wordt.<br />
Geroteerde Viewports<br />
Een tekening roteren per viewport in<br />
een lay-out, was tot voor kort een leuke<br />
uitdaging en had wat extra handelingen<br />
nodig. ‘UCS’ plaatsen en vervolgens<br />
het ‘Plan’-commando gebruiken, was<br />
de snelste optie. Na de installatie van<br />
het Bonus Pack 1 hoeven deze handelingen<br />
niet meer uitgevoerd te worden,<br />
aangezien de gebruiker direct een<br />
rechthoekige ‘Viewport’ kan roteren en<br />
daarin ook de getoonde objecten. De<br />
nieuwe systeemvariabele ‘VPROTATEAS-<br />
SOC’ bepaalt overigens of de getoonde<br />
objecten in de ‘Viewport’ mee mogen<br />
draaien of niet (‘0’ is niet, ‘1’ is wel).<br />
Het roteren van de ‘Viewport’ doet de<br />
gebruiker eenvoudig door het ‘Rotate’-<br />
commando of de ‘Grips’ te gebruiken.<br />
Automatisch zal de view meedraaien in<br />
de richting van de ‘Viewport’, zie afbeelding<br />
3.<br />
Afbeelding 4.<br />
’Spline’ naar polylijn<br />
Een ‘Spline’-curve gebaseerd op<br />
‘Nurbs’ (sinds Auto<strong>CAD</strong> 13) kan automatisch<br />
geconverteerd worden naar<br />
een polylijn. Zonder Bonus Pack 1 is<br />
dit niet mogelijk en moeten vooral<br />
GIS-gebruikers nogal eens een keer<br />
een getekende ‘Spline’ over tekenen<br />
met het polylijn-commando. De conversie<br />
geschiedt via het ‘Pedit’-commando<br />
of via het ‘SplinEdit’-commando.<br />
De nieuwe systeemvariabele ‘PLI-<br />
NECONVERTMODE’ bepaalt overigens<br />
nog wel hoe de conversie gedaan<br />
wordt. Staat deze systeemvariabele op<br />
‘0’ dan wordt er een polylijn aangemaakt<br />
met alleen lineaire segmenten.<br />
Staat deze echter op ‘1’ dan wordt er<br />
een polylijn aangemaakt met boogsegmenten.<br />
De nauwkeurigheid met betrekking<br />
tot het aantal segmenten, is<br />
een vraag tijdens de conversie van<br />
‘Spline’ naar polylijn.<br />
’Purge’-commando<br />
Het verwijderen van niet-gebruikte<br />
Auto<strong>CAD</strong>-data met het ‘Purge’-commando,<br />
heeft na de installatie van het<br />
Bonus Pack 1 wat extra mogelijkheden<br />
om ‘nul’-geometrie en lege tekstobjecten<br />
(alleen spaties in een tekst) te verwijderen.<br />
‘Nul’-geometrie ontstaat<br />
door bijvoorbeeld een lijn te tekenen<br />
van het nulpunt naar het nulpunt. Deze<br />
objecten kan de gebruiker nu verwijderen<br />
door de nieuwe optie ‘Unnamed<br />
Objects’ aan te vinken onderin het<br />
‘Purge’-dialoogvenster, zie afbeelding<br />
4. Indien deze objecten echter niet aanwezig<br />
zijn in de tekening, is de optie<br />
ook niet beschikbaar. Na het ‘Purge’-<br />
commando zal de tekening nog schoner<br />
worden dan voorheen.<br />
In het Bonus Pack 1 zit een aantal handige<br />
nieuwe mogelijkheden bij elkaar,<br />
die elke gebruiker zal waarderen. Zeker<br />
de gebruikersvriendelijkheid neemt toe<br />
door dergelijke nieuwe mogelijkheden.<br />
Gebruikers die geen ‘Subscription’<br />
hebben, zullen geduld moeten bewaren<br />
tot er volgend jaar weer een nieuwe<br />
Auto<strong>CAD</strong>-versie uitkomt, waarbij ongetwijfeld<br />
deze nieuwe mogelijkheden<br />
standaard in de software aanwezig zullen<br />
zijn.<br />
Jean-Pierre van Gastel<br />
jean-pierre.van.gastel@pollux.nl is<br />
freelance redacteur voor<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor dit onderwerp<br />
zie ook: www.autodesk.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
92
MECHANICAL & DESIGN<br />
Tips & Tricks<br />
Schetsen, features en vlakken<br />
Door Jaap Dubbelaar<br />
Schetsen, features en vlakken zijn de bouwstenen van 3D-modellen.<br />
In dit artikel wordt ingegaan op het gebruik hiervan binnen<br />
de nieuwe ‘history free’ modelleeromgeving van Solid Edge<br />
with Synchronous Technology. Een combinatie van<br />
parametrisch en expliciet modelleren.<br />
De Solid Edge ‘Command Ribbon’ interface (onder) overeenkomstig de MS Office 2007<br />
standaard (boven).<br />
Naast de geheel nieuwe ‘history free’<br />
manier van modelleren, die in de<br />
nieuwste versie van Solid Edge is toegevoegd,<br />
valt ook de nieuwe gebruikersinterface<br />
direct op. Er is gekozen<br />
voor een zogenaamde ‘Command ribbon’<br />
overeenkomstig de nieuwste<br />
Microsoft Office applicaties, in plaats<br />
van commandoknoppenbalken en<br />
menu’s. Deze bevat alle commando’s<br />
gegroepeerd in verschillende tabbladen.<br />
Aan de linkerkant van het scherm<br />
is ruimte voor de bekend ‘EdgeBar’<br />
maar ook een nieuwe ‘Command Bar’<br />
die de ‘Smart Step’ vervangt. Solid<br />
Edge volgt hiermee Microsoft die uitgebreid<br />
onderzoek heeft gedaan naar<br />
het optimaliseren van bedieningsorganen<br />
voor softwareapplicaties. Interes -<br />
sante informatie over dit onderzoek is<br />
te vinden op een Microsoft blog onder<br />
de naam ‘The Story of the Ribbon’. De<br />
nieuwe interface is binnen alle omgevingen,<br />
zowel ‘Traditional’ als ‘Syn -<br />
chro nous’, van de nieuwe Solid Edge<br />
aanwezig.<br />
Schetsen en Features<br />
De opbouw van een 3D-model binnen<br />
de Synchronous Technology part-omgeving<br />
start met het tekenen van een<br />
eerste schets. Het schetsvlak wordt automatisch<br />
gekozen, afhankelijk van de<br />
oriëntatie van het venster. Dit is de<br />
‘Reference Plane’ die het meest parallel<br />
is met scherm. De gebruiker kan ook<br />
zelf het vlak selecteren met het hangslotsymbool<br />
zodra deze oplicht of door<br />
gebruik te maken van de F3-functieknop.<br />
Nadat de schets getekend is en voorzien<br />
is van de benodigde ‘Constraints’<br />
en maatvoering, kan deze gebruikt<br />
worden voor de 3D-modelleer features<br />
zoals ‘Extrude’ en ‘Revolve’. De<br />
‘Extrude’ is de ‘default feature’ die direct<br />
kan worden toegepast zonder hem<br />
eerst op de ‘Ribbon’ te starten. Het selecteren<br />
van de schets of ‘Region’ is<br />
voldoende om de extrusie te starten. Er<br />
verschijnen dan de ‘Extrude Handle’,<br />
een dubbele pijl, die een projectie van<br />
de schets in twee richtingen mogelijk<br />
maakt. Met een tweede muisklik wordt<br />
de diepte vastgelegd en is de 3D-geometrie<br />
gecreëerd. Alle maatvoering van<br />
de schets wordt automatisch overgenomen<br />
als PMI-bemating in het model.<br />
Hiermee kunnen de afmetingen van het<br />
model vervolgens worden aangepast.<br />
De maten worden onder het kopje<br />
‘PMI’ in de Pathfinder geplaatst zodat<br />
de gebruiker de weergave van iedere<br />
maat afzonderlijk of de gehele groep<br />
aan en uit kan zetten.<br />
Nadat de schets gebruikt is voor het definiëren<br />
van modelvormen, verdwijnen<br />
ze uit beeld en worden ze in de featuretree<br />
opgenomen in een mapje ‘Used<br />
Sketches’. Indien de schets nogmaals<br />
In de ‘ Synchronous Pathfinder’ verschijnen de features zoals<br />
in de ‘Traditional’-omgeving. De feature opbouw is echter<br />
‘history free’, zonder onderlinge afhankelijkheden en zonder<br />
vaste volgorde.<br />
‘Patterns’ zijn ‘Procedural Features’ met parameters zoals<br />
het patroonaantal.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
94
met Solid Edge<br />
Van een aantal features en vlakken<br />
kunnen ‘User-Defined Sets’ gedefinieerd<br />
worden waarna het geheel eenvoudig<br />
kan worden geselecteerd om<br />
bijvoorbeeld te worden verplaatst.<br />
gebruikt moet worden kan deze weer<br />
zichtbaar en selecteerbaar gemaakt<br />
worden met de functie ‘Restore’ die in<br />
het rechtermuisknopmenu van de<br />
schets te vinden is. Zoals ook binnen<br />
de ‘Traditional’-methode gebruikelijk<br />
is, verschijnen alle features die het model<br />
gevormd hebben in de ‘Path -<br />
Finder’. Een belangrijk verschil met<br />
‘Traditional’ is echter dat deze niet van<br />
elkaar afhankelijk zijn. Ze staan onder<br />
elkaar in chronologische volgorde,<br />
maar kunnen zonder dat dit gevolgen<br />
heeft voor het model anders gerangschikt<br />
worden. Soort bij soort bijvoorbeeld,<br />
of op naam gesorteerd. Naast de<br />
normale, op schetsen gebaseerde,<br />
features bestaan er ook ‘Procedural<br />
Features’ zoals ‘Hole’, ‘Thin Wall’,<br />
‘Round’ en ‘Pattern’. Deze features behouden<br />
alle parameter en optie-instellingen<br />
nadat ze aan het model zijn toegevoegd,<br />
zodat ook naderhand wijzigingen<br />
via de bijbehorende formulieren<br />
kunnen worden uitgevoerd. Zo kan van<br />
een ‘Pattern’ het aantal worden gewijzigd,<br />
van een ‘Thin Wall’ de wanddikte<br />
en van een ‘Round’ de afrondingsstraal.<br />
Deze mogelijkheden, die gebruikelijk<br />
zijn bij traditionele ‘history based’-systemen,<br />
zijn uniek voor ‘history<br />
free modellers’. Hieruit blijkt dat de<br />
Synchronous omgeving van Solid<br />
Edge een combinatie is van parametrisch<br />
en expliciet modelleren.<br />
Vlakken<br />
Om het selecteren van groepen van<br />
vlakken te vereenvoudigen, bestaat de<br />
mogelijkheid om deze onder een bepaalde<br />
naam te groeperen. Dit worden<br />
‘User-Defined Sets’ genoemd. De gebruiker<br />
selecteert de betreffende vlakken<br />
en features in het model of de<br />
Pathfinder, waarna onder rechtermuisknopmenu<br />
de functie ‘Create User-<br />
Defined Set’ te gebruiken is. Vanaf dat<br />
moment is de verzameling van vlakken<br />
met één muisklik te selecteren waarna<br />
het ‘Steering Wheel’ verschijnt voor<br />
het uitvoeren van modelaanpassingen,<br />
zoals verplaatsen of het wijzigen van<br />
de oriëntatie. Met de functie ‘Add to<br />
User-Defined Set’ kunnen naderhand<br />
vlakken aan een al bestaande set worden<br />
toegevoegd. Het spreekt voor zich,<br />
dat de sets kunnen worden ontbonden<br />
met het commando ‘Dessolve User-<br />
Defined Set’.<br />
Selection Manager<br />
Een heel krachtige hulp bij het selecteren<br />
van geometrie is de ‘Selection<br />
Manager’. Dit menu verschijnt zodra<br />
elementen, vlakken of features, geselecteerd<br />
zijn en de gebruiker op de kleine<br />
groene cirkelvormige icoon klikt,<br />
die in de buurt van het geselecteerde<br />
verschijnt. De ‘Selection<br />
Manager’ bevat een groot<br />
aantal functies om automatisch<br />
geometrische vormen<br />
binnen het model te vinden,<br />
die verband houden met de<br />
reeds geselecteerde vormen.<br />
Zo kunnen bijvoorbeeld<br />
alle gaten met gelijke<br />
diameter worden gevonden,<br />
of gaten die parallel of juist<br />
haaks staan op het basisgat.<br />
Andere zoekfuncties zijn<br />
‘Interior Faces’, ‘Exterior<br />
Faces’ of ‘Connected’ geometrie<br />
voor het vinden van<br />
aangrenzende vlakken. Ook<br />
kan symmetrie en concentriciteit in het<br />
model gevonden worden. Nadat alle<br />
gewenste geometrie geselecteerd is,<br />
kunnen de modificaties weer worden<br />
uitgevoerd via het ‘Steering Wheel’,<br />
maar zijn uiteraard ook andere functies<br />
mogelijk zoals het deleten of kopiëren.<br />
Features hergebruiken<br />
Modeldelen van features, vlakken of<br />
sets kunnen via het ‘Windows Clip -<br />
board’, ‘Copy-Paste’, worden hergebruikt.<br />
Dit kan zowel binnen hetzelfde<br />
als een ander geopend model worden<br />
uitgevoerd. Omdat direct na het plakken<br />
de nieuwe geometrie nog geselecteerd<br />
blijft, kan de gewenste plaats binnen<br />
het model aangegeven worden met<br />
de gebruikelijke ‘Steering Wheel’-<br />
functies. Komt het hergebruiken van<br />
dit soort modelvormen vaker voor, dan<br />
kunnen ‘Feature Libraries’ gebruikt<br />
worden. Dit werkt binnen de Synchro -<br />
nous omgeving vergelijkbaar met de<br />
traditionele methode. Zoals al eerder<br />
hier vermeld zijn alle besproken functies<br />
op zowel originele Solid Edge-bestanden<br />
als geïmporteerde modellen<br />
toe te passen.<br />
Jaap Dubbelaar is freelance redacteur<br />
voor <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor dit onderwerp<br />
zie ook: www.solidedge.com en<br />
www.solidedge.nl. Eventuele vragen of<br />
opmerkingen zijn welkom via solidedge.benelux.plm@siemens.com.<br />
De ‘Selection Manager’ kan worden gebruikt om<br />
automatisch alle gaten van een bepaalde diameter te<br />
selecteren.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
95
PLATFORM<br />
Tuning Auto<strong>CAD</strong><br />
Tekst, tekst en nog eens tekst<br />
Door Gerard IJzermans<br />
Anders dan de titel misschien doet vermoeden,<br />
gaat dit artikel niet over grote hoeveelheden tekst,<br />
maar over de verschillende typen tekstobjecten<br />
die in de loop van de tijd voor Auto<strong>CAD</strong><br />
zijn ontwikkeld. De jongste loot van deze stam,<br />
de ‘Multiline Text’, heeft in zijn relatief<br />
korte bestaan ook al verschillende<br />
veranderingen en verbeteringen ondergaan<br />
en is inmiddels echt WYSIWYG, oftewel<br />
‘What You See Is What You Get’.<br />
Afbeelding 1: ‘MTEXT’-werkbalk van Auto<strong>CAD</strong> 2008 en de ‘MTEXT’-ribbon<br />
van Auto<strong>CAD</strong> 2009.<br />
In nagenoeg elke tekening wordt<br />
tekst toegepast. Hiervoor kent<br />
Auto<strong>CAD</strong> al vanaf het begin het<br />
commando ‘TEKST’, dat lange tijd een<br />
nogal moeizaam commando is geweest.<br />
In eerste versies speelde de gehele<br />
interactie met het commando<br />
zich af in de commandoregel, nadat<br />
de positie van de tekst in de tekening<br />
was aangewezen. Pas na de <br />
Afbeelding 2: Instellingen voor de teksteditor.<br />
Afbeelding 3: Instellingen voor kolommen maken.<br />
om het commando af te sluiten, verscheen<br />
de opgegeven tekst als eenregelig<br />
object in de tekening. Om meerdere<br />
regels tekst in te voeren, moest<br />
voor elke regel het tekstcommando<br />
opnieuw worden uitgevoerd. Al met<br />
al, niet bepaald handig.<br />
De komst van ‘Dynamic Text’, jaren<br />
later, bracht hierin verandering. Met<br />
het bijbehorende commando ‘DTEXT’<br />
werd de tekst al meteen bij het invoeren<br />
met het juiste font en de juiste<br />
hoogte in de tekening zichtbaar gemaakt.<br />
Bovendien kon met ‘DTEXT’<br />
ook tekst over verschillende regels<br />
worden ingevoerd. Elke tekstregel<br />
bleef echter een afzonderlijk object.<br />
Dit probleem werd pas opgeheven<br />
met de introductie van de ‘Multiline<br />
Text’ dat naar het commando ‘MTEXT’<br />
luistert. Alle regels die binnen een<br />
commando zijn ingevoerd, vormen<br />
tezamen één object. Deze drie commando's<br />
zijn nog altijd actief binnen<br />
Auto<strong>CAD</strong>, maar met ‘TEKST’ en<br />
‘DTEXT’ ' wordt nu voor het plaatsen<br />
van tekst het proces van ‘DTEXT’ geactiveerd.<br />
In de huidige versies van<br />
Auto<strong>CAD</strong> wordt deze optie aangeduid<br />
als ‘Single Line Text’ en is via<br />
een kleine knop aan te roepen.<br />
Het derde commando ‘MTEXT’ voor<br />
‘Multiline Text’ daarentegen, is prominent<br />
aanwezig in de tekstpanelen<br />
van Auto<strong>CAD</strong> 2008 en 2009. De verbeteringen<br />
die bij Auto<strong>CAD</strong> 2008 in<br />
‘MTEXT’ zijn doorgevoerd, maken het<br />
uitwijken naar Word voor het maken<br />
van langere tekst of tekst met een be-<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
96
paalde opmaak overbodig. In<br />
plaats van importeren of plakken<br />
kunnen met de vernieuwde editor<br />
van ‘MTEXT’ nu nagenoeg alle effecten<br />
van Word direct in de tekening<br />
worden uitgevoerd.<br />
‘MTEXT’-editor<br />
Bij het activeren van het commando<br />
‘MTEXT’, vraagt Auto<strong>CAD</strong><br />
eerst de tegenover elkaar liggende<br />
hoekpunten aan te geven van een<br />
kader waarbinnen de tekst wordt<br />
geplaatst. De breedte van dit kader<br />
definieert de breedte van het<br />
tekstobject. Hierna opent in het<br />
gedefinieerde tekstkader de ‘MTEXT’-<br />
editor. Het uiterlijk van de bedieningsorganen<br />
hiervan verschilt in<br />
Auto<strong>CAD</strong> 2009 sterk ten opzichte<br />
van de voorgaande versies. De klassieke<br />
werkbalk die in Auto<strong>CAD</strong> 2008<br />
nog werd toegepast, zie afbeelding 1<br />
boven, is ingeruild voor besturing via<br />
de ribbon, zie afbeelding 1 onder. De<br />
Afbeelding 4: Instellingen voor regels en alinea's.<br />
functies van beide bedieningsorganen<br />
verschillen niet en de werking van de<br />
teksteditor is van beide hetzelfde.<br />
Onder de werkbalk of de ribbon<br />
wordt aan de top van de editor een liniaal<br />
afgebeeld, waarvan de lengte<br />
overeenkomt met de voor de tekst gedefinieerde<br />
breedte. Op de liniaal<br />
kunnen rechtstreeks diverse instellingen<br />
worden gemaakt zoals afbeelding<br />
2 laat zien.<br />
Meer en gedetailleerdere instellingen<br />
kunnen in het dialoogvenster<br />
‘Paragraph’ worden gemaakt, dat<br />
via onder meer de gelijknamige<br />
knop kan worden geopend, zie<br />
ook afbeelding 4.<br />
Kolommen<br />
Een van de items die bij gebruikers<br />
hoog op het wensenlijstje<br />
heeft gestaan is in Auto<strong>CAD</strong><br />
2008 gerealiseerd. Met de editor<br />
van ‘MTEXT’ kunnen nu ook kolommen<br />
worden gecreëerd. In de<br />
eerdere versies moesten we zelf<br />
moeizaam tekstkolommen construeren.<br />
Dat hoeft nu niet meer! Met de<br />
knop ‘Columns’ wordt het dialoogvenster<br />
‘Column Settings’ geopend<br />
waarin veel van dit werk moeiteloos<br />
is in te stellen, zie afbeelding 3.<br />
Met betrekking tot kolommen gelden<br />
twee regels: alle kolommen moeten<br />
Structural Mechanics<br />
wordt Multifysica<br />
De autovelg zoals hier getoond<br />
wordt met behulp van rechtstreekse<br />
koppelingen met Inventor of<br />
SolidWorks, of via een <strong>CAD</strong> formaat<br />
<br />
analyse. In dit geval werd onderzoek<br />
gedaan naar de sterkte op vermoeiing.<br />
><br />
Meer weten?<br />
Vraag uw gratis info CD<br />
aan via:<br />
www.comsol.nl/cadcam<br />
Realistische simulaties voor realistische<br />
problemen: dat is multi-fysica van COMSOL.<br />
Een extreem uitgebreid softwarepakket<br />
met onbegrensde mogelijkheden voor FEM<br />
berekeningen. Met aansluiting bij alle gangbare<br />
<strong>CAD</strong> programma’s, kant-en-klare menu’s<br />
voor veelvuldig gebruikte analysetypes en een<br />
pragmatische bediening.<br />
COMSOL, COMSOL MULTIPHYSICS, COMSOL REACTION ENGINEERING LAB, COMSOL SCRIPT AND<br />
FEMLAB ARE REGISTERED TRADEMARKS OF COMSOL AB.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
97
dezelfde kolombreedte en dezelfde<br />
kolomafstand (‘gutter’) hebben.<br />
Kolommen die met de optie<br />
‘Dynamic Columns’ worden gemaakt<br />
zijn tekst gestuurd. Het<br />
aantal kolommen wordt bepaald<br />
door de hoeveelheid tekst en de<br />
voor de kolommen ingestelde<br />
hoogte en breedte. Bij de optie<br />
‘Static Columns’ kan het aantal<br />
kolommen worden ingesteld. Als<br />
meer tekst wordt ingevoerd dan<br />
de tekstkaders ‘aankunnen’ dan<br />
loopt de tekst van de laatste kolom<br />
door. Het resultaat van zowel<br />
‘Dynamic Columns’ als ‘Static<br />
Columns’ is met behulp van<br />
‘grips’ soepel te manipuleren. Met<br />
de driehoekige ‘grip’ midden boven,<br />
kan de breedte van de kolommen<br />
worden aangepast. Om<br />
de hoogte van de kolommen aan te<br />
passen kan de ‘grip’ linksonder worden<br />
versleept.<br />
Regelafstand<br />
In de voorgaande versies van Auto -<br />
<strong>CAD</strong>, viel er voor wat betreft regelafstand<br />
niet veel te kiezen. Deze werd<br />
bepaald door de gekozen letterhoogte.<br />
Dit was ook te merken bij het importeren<br />
van bijvoorbeeld in Word opgemaakte<br />
rtf-documenten (Rich Text<br />
Format) met verschillende regelafstanden.<br />
Zij keerden in de tekening<br />
terug met de ‘eenheidsregelafstand’<br />
van ‘MTEXT’. Tevens werd hierbij het<br />
in Word toegepaste tekstfont omgezet<br />
naar de in Auto<strong>CAD</strong> ingestelde tekststijl.<br />
Via het klembord in de tekening<br />
onderging de geplakte tekst dezelfde<br />
behandelingen.<br />
Dit regime is nu ten einde. ‘MTEXT’<br />
kent nu variabel in te stellen regelafstanden<br />
en afstanden tussen alinea's.<br />
Bovendien kan ‘MTEXT’ nu<br />
ook overweg met de tekstfonts,<br />
letterhoogten en andere bijzonderheden<br />
van Word. Onder de knop<br />
‘Line Spacing’ kan nu direct een<br />
keuze worden gemaakt uit een<br />
aantal regelafstanden. Met de<br />
knop ‘Paragraph’ wordt het<br />
gelijknamige dialoogvenster geopend,<br />
waarin we onder meer<br />
gedetailleerde instellingen kunnen<br />
maken voor de afstanden tussen<br />
alinea's en regels, zie afbeelding 4.<br />
Ondanks dat Auto<strong>CAD</strong> 2008 en<br />
2009 het DWG-formaat hebben<br />
van Auto <strong>CAD</strong> 2007, worden de<br />
Afbeelding 5: Woordenlijsten instellen.<br />
nieuwe voorzieningen voor regelafstand<br />
en dergelijke niet volledig ondersteund,<br />
als de hiermee opgemaakte<br />
tekening wordt ingelezen in Auto -<br />
<strong>CAD</strong> 2007. Dit komt doordat de<br />
‘MTEXT’-editor van Auto<strong>CAD</strong> 2007<br />
de voorzieningen van de vernieuwde<br />
editor niet aankan.<br />
Spellingcontrole<br />
Wij zijn zo gewend aan spellingcontrole<br />
in tekstverwerkers dat velen van<br />
ons van de ‘MTEXT’-editor in<br />
Auto<strong>CAD</strong> een soortgelijke service<br />
verwachten. In de oudere Auto<strong>CAD</strong>versies<br />
is spellingcontrole wel mogelijk,<br />
maar deze gaat buiten de<br />
‘MTEXT’-editor om en moet met het<br />
commando ‘Spell’ geactiveerd worden.<br />
Hoe anders is dit in Auto<strong>CAD</strong><br />
2009. De ‘MTEXT’-ribbon laat in het<br />
Afbeelding 6: Filters voor spellingcontrole.<br />
paneel ‘Options’-knoppen zien<br />
voor de opties ‘Find & Replace’<br />
en ‘Spell Check’. Als ‘Spell<br />
Check’ áán staat (de knop is dan<br />
blauw gekleurd) verschijnen in de<br />
editor onder de verkeerd gespelde<br />
woorden rode stippellijnen. Net<br />
zoals we dat gewend zijn van bijvoorbeeld<br />
Word.<br />
Als zo ongeveer alle woorden<br />
gemarkeerd zijn, is hoogst waarschijnlijk<br />
niet de juiste woordenlijst<br />
ingesteld. Dit kan gewijzigd<br />
worden via de opties ‘Editor<br />
Settings’ en ‘Dictionaries…’ in<br />
het menu onder de knop ‘Options’<br />
in het paneel ‘Options’. In het<br />
dialoogvenster ‘Dictionaries’ dat<br />
dan verschijnt, zie afbeelding 5<br />
kan in de lijst ‘Current main<br />
dictionary:’ de gewenste woordenlijst<br />
worden geselecteerd. Naast<br />
de hoofdwoordenlijst wordt ook nog<br />
een gebruikerswoordenlijst geraadpleegd,<br />
die in ‘Current custom dictionary:’<br />
is aangegeven. In afbeelding 5<br />
is dat de lijst ‘sample.cus’ die standaard<br />
met Auto<strong>CAD</strong> is meegeleverd.<br />
Deze lijst kan via het venster<br />
‘Content:’ zelf worden aangevuld.<br />
Ook kunnen via de knop ‘Import…’<br />
woorden uit een andere lijst worden<br />
geïmporteerd. Een eigen gebruikerswoordenlijst<br />
moet de extensie 'cus'<br />
hebben. De inhoud mag alleen<br />
bestaan uit woorden in ASCII-tekst.<br />
Verkeerd gespelde woorden kunnen<br />
worden verbeterd door ze, net als in<br />
Word, met de rechtermuistoets aan<br />
te klikken. In de top van het menu<br />
dat dan verschijnt worden enkele<br />
suggesties gedaan voor verbetering.<br />
Meer verbetersuggesties worden aangeboden<br />
achter de optie ‘More<br />
Suggestions’. Via de optie ‘Add to<br />
Dictionary’ kunnen woorden die<br />
niet worden herkend aan de<br />
gebruikerswoordenlijst worden<br />
toegevoegd.<br />
De optie ‘Check Spelling Set -<br />
tings…’ onder ‘Editor Settings’<br />
biedt via het dialoogvenster<br />
‘Check Spelling Settings’ controle<br />
over de filters voor de spellingcontrole,<br />
zie afbeelding 6. De<br />
spellingcontrole kan ook worden<br />
toegepast op de tekst voor maatvoering,<br />
attribuuttekst en tekst in<br />
externe referenties als dergelijke<br />
objecten in de tekening zijn toegepast.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
98
COLUMN<br />
Standaardisatie,<br />
of nie?<br />
In de bouw kijken we wel eens jaloers naar andere industrieën<br />
en dan met name naar de automobielindustrie.<br />
Wat een geweldige systemen hebben ze daar, zowel<br />
in het ontwerp als uitvoering wordt alles van ‘a tot<br />
z’ volgens vooraf gemaakte afspraken geregeld. Dat<br />
heeft als resultaat dat er in een productielijn op het allerlaatste<br />
moment nog modificaties gerealiseerd kunnen<br />
worden. Toch een andere kleur? De computer bij<br />
de dealer vertelt u of de auto al gespoten is!<br />
Toch is het niet helemaal waar, het lijkt maar zo.<br />
Om te beginnen is het aflevermoment van de auto aan<br />
allerlei puur willekeurige factoren onderhevig. De besteldatum<br />
en geplande levertijd suggereren dat de auto<br />
op een zeker moment van de band afkomt maar<br />
niets is minder waar. In mijn geval had ik het allemaal<br />
goed uitgezocht en zou de bestelde auto 6 maanden later<br />
mijn toenmalige bolide gaan vervangen. Uit de<br />
tussentijdse peilmomenten - ik hield regelmatig telefonisch<br />
contact met de dealer - bleek dat alles nog<br />
steeds op schema liep.<br />
Tot het moment dat ik 4 maanden later belde en bleek<br />
dat de auto de week erop zou worden afgeleverd.<br />
De dealer wist mij ‘trots’ te vertellen dat de auto ‘nu<br />
al’ geleverd was bij de Nederlandse importeur en dat<br />
binnen een week de levering bij de dealer gepland<br />
stond. Opvallend was trouwens wel dat ook dit keer<br />
het initiatief om contact op te nemen bij mij lag, ik zou<br />
anders wellicht pas een dag van te voren wat hebben<br />
gehoord... Lekker klantvriendelijk weer (zie mijn vorige<br />
column)...<br />
Enfin, de levering maar ‘geaccepteerd’ en mijn andere<br />
auto in de verkoop gezet; ben ik overigens nog steeds<br />
niet kwijt, iemand interesse in een gezinsauto op<br />
LPG?<br />
Nu blijkt – na al 2 keer in 4 maanden een nieuwe<br />
boordcomputer van € 2400 / stuk te hebben gekregen<br />
– dat de problemen met de elektronica die ik heb mogen<br />
ervaren, schijnen te worden veroorzaakt door een<br />
niet goed passende kabelboom.<br />
Het (niet) mooie is dat deze kabelbomen weliswaar<br />
bestaan uit standaardonderdelen maar dat niet standaard<br />
dezelfde onderdelen worden gebruikt. De door<br />
de Duitse fabriek aangeleverde kabelboom bleek niet<br />
te passen. Nu maar hopen dat de nieuwe zending wel<br />
op maat wordt gemaakt.<br />
Leve de standaardisatie, of toch<br />
nie?<br />
Afbeelding 7: Attribuut met meer regels<br />
definiëren.<br />
Attributen<br />
Voor diegene die hebben uitgezien<br />
naar de mogelijkheid om attributen te<br />
creëren die meer dan een regel tekst<br />
kunnen bevatten is de wens volledig<br />
in vervulling gegaan. In het dialoogvenster<br />
‘Attribute Definition’ dat met<br />
de knop ‘Define Attributes’ of het<br />
commando ‘ATTDEF’ kan worden<br />
ge opend vinden we nu ook een optie<br />
‘Multiple lines’, zie afbeelding 7.<br />
De default-waarde kan worden ingevoerd<br />
door op de knop ‘…’ te klikken.<br />
Hierbij opent een geminimaliseerde<br />
uitvoering van de ‘MTEXT’-editor.<br />
Een inhoud met meer regels hoeft<br />
hier nog niet te worden opgegeven,<br />
dit gebeurt pas bij het invoegen van<br />
het blok. De nieuwe waarde van de<br />
inhoud van het attribuut kan dan achter<br />
de prompt regel voor regel worden<br />
ingevoerd. Elke regel wordt met<br />
afgesloten. Auto<strong>CAD</strong> vraagt<br />
dan met ‘Next line or :’ naar<br />
de inhoud van de volgende regel.<br />
Indien de vraag met wordt<br />
beantwoord, wordt de invoer voor het<br />
attribuut afgesloten.<br />
Afbeelding 8: ‘MTEXT’-editor afsluiten met Esc-toets.<br />
Tot slot nog enkele tips. De<br />
snelste manier om de<br />
‘MTEXT’-editor af te sluiten is<br />
eenvoudig een punt buiten het<br />
tekstkader aanklikken. De<br />
tekst wordt in de tekening geplaatst<br />
zonder de ‘Close Text<br />
Editor’ of de ‘OK’-knop aan<br />
te klikken.<br />
De ‘MTEXT’-editor kan ook<br />
worden afgesloten via de Esctoets.<br />
Hierbij wordt door middel<br />
van het dialoogvenster<br />
van afbeelding 8 de gelegenheid<br />
geboden de tekst al dan<br />
niet in de tekening te plaatsen.<br />
Door ‘Always perform my current<br />
choice’ aan te vinken, wordt de<br />
keuze direct aan de Esc-toets gekoppeld.<br />
Geselecteerde tekst in de ‘MTEXT’-<br />
editor kan snel worden omgezet in<br />
hoofdletters door de toetsencombinatie<br />
++ in te toetsen.<br />
De combinatie ++<br />
zet de geselecteerde tekst om in kleine<br />
letters.<br />
Gerard IJzermans is freelance redacteur<br />
voor <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor eventuele<br />
vragen of opmerkingen is de auteur<br />
bereikbaar per e-mail:<br />
g.w.ijzermans@gmail.com. Voor meer<br />
informatie over dit onderwerp zie:<br />
www.autodesk.nl.<br />
Rob Roef<br />
directeur vMV<br />
<strong>CAD</strong>-Adviseurs bv<br />
robroef@mac.com<br />
Alle in dit artikel genoemde veranderingen in<br />
Auto<strong>CAD</strong> 2009 gelden ook voor de Auto<strong>CAD</strong> LT-versie.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
100
Creëer indrukwekkende ontwerpen<br />
door gebruik te maken van software<br />
die speciaal is ontworpen voor de<br />
bouwkundige visualisatie en<br />
beschikt over nieuwe functionaliteiten<br />
voor het simuleren en analyseren<br />
van verlichting, en een verbeterde<br />
comptabiliteit met Revit® en<br />
Auto<strong>CAD</strong>® Architecture.<br />
Autodesk® 3ds Max®<br />
Design 2009<br />
Image courtesy of Spine 3D.<br />
<strong>CAD</strong> CAM Event<br />
woensdag 19 & donderdag 20 november 2008<br />
Euretco Expocenter, Houten<br />
10.00 - 17.00 uur<br />
Schrijf je nu in op www.cadcamevent.nl<br />
Bezoek op het <strong>CAD</strong>CAM Event de<br />
Autodesk stand. Max® en Maya®<br />
specialist, Jean-Pierre van Gastel, toont<br />
u de nieuwste Media & Entertainment<br />
producten. Naast 3ds Max® en Maya®<br />
worden ook de overige Autodesk Media &<br />
Entertainment producten getoond.<br />
Autodesk, Auto<strong>CAD</strong>, Revit en 3ds Max zijn geregistreerde handelsmerken van Autodesk, Inc., in de Verenigde Staten en/of andere landen. Alle andere merknamen, productnamen en handelsmerken zijn eigendom van hun respectievelijke eigenaars. Autodesk behoudt zich het<br />
recht voor om productaanbiedingen en specifi caties op ieder tijdstip en zonder kennisgeving aan te passen, en is niet verantwoordelijk voor eventuele typografi sche of grammaticale fouten in dit document. © 2008 Autodesk, Inc. Alle rechten voorbehouden.
PLATFORM<br />
Van waarde in combinatie met een goede procedure<br />
Minder bekende software?<br />
Door Johan Vreede<br />
Uit de AutoDesk-stal is Design Review één van de minder bekende<br />
producten. En misschien is dat wel helemaal niet terecht.<br />
Deze software biedt namelijk de mogelijkheid voor iedere gebruiker<br />
om Auto<strong>CAD</strong>-bestanden te raadplegen. Ook, en misschien vooral,<br />
als de gebruiker geen Auto<strong>CAD</strong> ter beschikking heeft.<br />
Het idee is dat niet alle deelnemers in<br />
het ontwerpproces beschikking hoeven<br />
te hebben over Auto<strong>CAD</strong>. Met name<br />
goedkeurders en adviseurs die een beperkte<br />
bijdrage leveren, kunnen zo aan<br />
de hand van een raadpleegbaar bestand<br />
hun inbreng in het ontwerp leveren.<br />
Van commentaar voorzien<br />
Technisch gesproken krijgt de gebruiker<br />
een DWF-bestand ter beschikking<br />
(niet het originele DWG-bestand) dat<br />
geraadpleegd kan worden, geplot en<br />
van opmerkingen voorzien. Voor de opmerkingen,<br />
die in dit geval ‘markups’<br />
genoemd worden, zijn enkele eenvoudige<br />
tekengereedschappen aanwezig<br />
om het bedoelde deel van de tekening<br />
aan te geven met de bekende ‘wolk’ en<br />
om daar verklarende tekst bij te zetten.<br />
Deze opmerkingen worden toegevoegd<br />
aan het DWF-bestand, waarbij de gebruiker<br />
de opmerkingen als informatie<br />
op een extra laag kan zien. De operator<br />
van de originele tekening kan de opmerkingen<br />
dan verwerken. Binnen<br />
Auto<strong>CAD</strong> bestaat de mogelijkheid het<br />
DWF-bestand als ‘overlay’ te koppelen.<br />
Let op: gebruik hiervoor ‘File->Load<br />
Markup’ Set en niet ‘Insert->DWF<br />
Underlay’ want bij die laatste optie<br />
krijgt u de ‘Markups’ juist niet te zien.<br />
Bovendien zult u in het ‘Markups’-dialoogvenster<br />
nog even op ‘Model’ moeten<br />
klikken om de ‘Markups’ daadwerkelijk<br />
te laten zien. Het kan natuurlijk<br />
zo maar voorkomen dat er meer dan<br />
een ‘Markup’-tekening is met opmerkingen<br />
over het originele bestand.<br />
Liefst zouden we de opmerkingen gebundeld<br />
zien in een totaalbestand met<br />
opmerkingen, maar vaak is dat praktisch<br />
niet mogelijk Wel kan de operator<br />
alle ‘Markup’-bestanden koppelen aan<br />
het DWG-bestand en dan alle<br />
‘Markups’ bewaren. in het laatst gekoppelde<br />
DWF bestand, waarbij hij bovendien<br />
kan aangeven welke ‘Markups’ al<br />
verwerkt zijn en welke nog niet.<br />
Werkmethodiek<br />
Tot zo ver het technische deel. Dat ziet<br />
er goed uit. Het is meer het praktische<br />
deel van de oplossing die bij mij wat<br />
vragen oproept. Het is helaas soms niet<br />
meteen duidelijk of je met Design -<br />
Review wel DWG-bestanden kunt bekijken.<br />
Toch kan dat via ‘Open All<br />
Files’ of ‘Import. DesignReview is bedoeld<br />
om DWF’s te bekijken, en produceert<br />
voor opmerkingen (‘Markups’)<br />
een DWF-bestand. Daar moet goed<br />
mee omgegaan worden en daar moet je<br />
dus iets over afspreken. Zeg maar een<br />
duidelijke werkwijze, of nog wat meer<br />
officieel: een werkprocedure. Met<br />
DWG ‘Trueview’ is het overigens ook<br />
mogelijk van een DWG een DWF te<br />
maken, dat gaat via ‘Plot’ - ‘Publish’,<br />
en er zijn diverse plugins beschikbaar<br />
zodat het ook mogelijk is om bijvoorbeeld<br />
MicroStation DGNs in te zien.<br />
Feitelijk is een specifieke werkmethode<br />
nodig om opmerkingen en aantekeningen<br />
bij een tekening te verwerken,<br />
en dat mag een procedure genoemd<br />
worden. De werkwijze is dan dat van<br />
de feitelijke DWG (als deze vrijgegeven<br />
is voor commentaar) een ‘raadpleegbestand’<br />
gemaakt wordt dat door<br />
een externe of derde partij kan worden<br />
bekeken. Als die partij opmerkingen<br />
heeft, kan deze die in vorm van<br />
‘Markups’, ‘Redlines’, of hoe men deze<br />
vorm van annotatie dan ook noemen<br />
wil, toevoegen. Dit wordt apart in<br />
het DWF-bestand bewaard, bijvoorbeeld<br />
in een of meer lagen, of in het<br />
geval van ‘DesignReview’ als extra<br />
modelinformatie. Uiteindelijk zullen<br />
de opmerkingen verzameld moeten<br />
worden en in het originele DWG-bestand<br />
verwerkt. Het is bij dit verzamelen<br />
dat een nieuw aspect van de procedure<br />
naar voren komt: hoe weet de<br />
operator of alle opmerkingen binnen<br />
zijn en hoe weet de projectleider, of de<br />
externe partij, of een set opmerkingen<br />
al verwerkt is? Duidelijke communicatie<br />
is dus beslist noodzakelijk.<br />
Daarnaast kan de gebruiker zich druk<br />
maken over de vraag waar dit raadpleegbestand<br />
opgeslagen is en dat leidt<br />
tot de discussie over het gebruik van<br />
projectwebsites. Voor dit geval gaan<br />
we er echter van uit dat het raadpleegbestand<br />
simpelweg voor alle betrokkenen<br />
beschikbaar is, alsof ieder zijn eigen<br />
raadpleegkopie heeft. Daar naast<br />
zijn er nog een paar kleinere aandachtspunten:<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
102
1. De tekenaar heeft er geen voordeel<br />
bij dat er een DWF wordt aangemaakt,<br />
voor hem is de tekening af.<br />
Het maken van een DWF is een extra<br />
handeling. Kan dit geautomatiseerd<br />
worden?<br />
2. De distributie van dat raadpleegbestand<br />
moet goed geregeld zijn. Het<br />
moet verstuurd worden naar alle betrokken<br />
partijen; of op een centraal<br />
toegankelijke plaats worden gezet en<br />
de betrokkenen moeten gewaarschuwd<br />
dat er een nieuw bestand is;<br />
en dit moet steeds bij elke wijziging<br />
gebeuren.<br />
3. Inzien in een totale werkomgeving<br />
van ‘de tekeningen’ voor medewerkers<br />
in het bedrijf, is niet mogelijk<br />
tenzij er van elk bestand een DWF<br />
beschikbaar is. Dit is natuurlijk simpelweg<br />
dubbele opslag.<br />
Goed borgen<br />
Het verwerken van opmerkingen bij tekenwerk<br />
met behulp van Design -<br />
Review is technisch heel goed mogelijk<br />
maar het verwerkingssysteem moet<br />
met procedures goed geborgd zijn. De<br />
methodiek om deelnemers in het ontwerpproces<br />
via ‘Markups’ hun inbreng<br />
te laten doen is in essentie uitermate effectief.<br />
Deze deelnemer heeft alleen,<br />
betrekkelijke goedkope, software nodig<br />
voor het raadplegen en voorzien van<br />
opmerkingen. Uiteraard heeft hij toegang<br />
tot de juiste bestanden nodig.<br />
Dat betekent dat de gebruiker tijdig de<br />
nieuwste bestanden ter beschikking<br />
Voor de opmerkingen zijn er enkele eenvoudige tekengereedschappen, om het bedoelde<br />
deel van de tekening aan te geven met de bekende ‘wolk’ en<br />
daar tekst in te zetten.<br />
krijgt of op zijn minst gewaarschuwd<br />
wordt dat een nieuw bestand beschikbaar<br />
is. De raadpleger hoef geen verregaande<br />
kennis van de bediening van<br />
een complex tekensysteem te hebben,<br />
en een operator kan er op vertrouwen<br />
dat geen ongeoorloofde handelingen in<br />
het originele bestand hebben plaatsgevonden.<br />
Praktisch dient bij deze methodiek<br />
een aantal zaken met afspraken<br />
goed geregeld te zijn. Allereerst moet<br />
expliciet een raadpleegbaar bestand<br />
(DWF) aangemaakt worden vanuit het<br />
basisbestand (DWG). Vervolgens moeten<br />
de gemaakte opmerkingen bij dit<br />
bestand verzameld en verwerkt worden;<br />
door de operator want die heeft de<br />
nodige vaardigheid. De operator kan de<br />
opmerkingen als Xref koppelen aan<br />
zijn eigen tekening en zo de gewenste<br />
aanpassingen doorvoeren.<br />
Belangrijk is ook om te weten welke<br />
‘Markup’ bij welke versie van de tekening<br />
hoort. Hier kan een Document<br />
Management Systeem goede diensten<br />
bewijzen. Dat geldt ook voor meldingen<br />
die aangeven dat de opmerkingen<br />
verwerkt zijn. Kortom, met beleid zeer<br />
goed bruikbaar.<br />
Johan Vreede is freelance redacteur<br />
voor <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor vragen of<br />
opmerkingen is de auteur bereikbaar via<br />
j.vreede@home.nl. Voor verdere<br />
informatie over het onderwerp van dit<br />
artikel zie: www.autodesk.nl.<br />
Damzigt 9 I 3454 PS I De Meern I T 030 666 90 20 I E info@repromat.nl<br />
Repromat.nl specialisten van formaat<br />
grootformaat scan-, print- & kopieersystemen<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
103
VISUALISATIE<br />
Van Revit Architecture 2009<br />
Naar 3ds Max Design 2009<br />
Door Jean-Pierre van Gastel<br />
In dit laatste deel over de nieuwe mogelijkheden van 3ds Max Design, komen onder andere<br />
de nieuwste mogelijkheden aan bod op het gebied van uitwisseling met Autodesk’s<br />
paradepaardje voor de AEC-markt Revit Architecture 2009.<br />
Afbeelding 1.<br />
Tot en met 3ds Max 2008 was uitwisseling<br />
met Revit Architecture alleen<br />
mogelijk door vanuit Revit Archi tecture<br />
een Auto<strong>CAD</strong> DWG-bestand te exporteren.<br />
Dit kan uiteraard nog steeds,<br />
maar heeft zowel voordelen als nadelen.<br />
Revit Architecture werkt in principe<br />
niet met een lagenstructuur aangezien<br />
er objectgeoriënteerd gewerkt<br />
wordt en er niet direct noodzaak is om<br />
met lagen te werken. Zodra de gebruiker<br />
echter een Revit-model opslaat in<br />
een DWG-formaat, is het aan te raden<br />
om een juiste lagenindeling aan te maken<br />
voor alle bestaande Revit-data.<br />
Zo komen dan bijvoorbeeld de wanden,<br />
trappen en kozijnen automatisch<br />
op aparte lagen te staan. Deze laagindeling<br />
maakt de gebruiker aan in Revit<br />
Architecture door via de ‘Export<br />
Options’ naar de ‘Layer Settings’ te<br />
gaan, zie afbeelding 1. Deze lagen worden<br />
uiteraard één op één geïmporteerd<br />
in 3ds Max, door gebruik te maken van<br />
de import- of linkmogelijkheid van 3ds<br />
Max. Vervolgens kan de gebruiker,<br />
door de ‘Layer Manager’ te gebruiken<br />
in 3ds Max, vrij snel een selectie maken<br />
op basis van de bestaande objecten<br />
in Revit Architecture.<br />
Materialen en texturen<br />
Materialen die meekomen via het<br />
DWG-formaat zijn van het type<br />
‘Architectural Material’ ooit geïntroduceerd<br />
in 3ds Max 6. Het ‘Architectural<br />
Material’ is echter een niet fysisch correct<br />
materiaal, wat noodzakelijk is<br />
voor een juiste Mental Ray-rendering,<br />
en werd voorheen vooral gebruikt in<br />
combinatie met de ‘Radiosity’-mogelijkheden<br />
van 3ds Max, ooit geïntroduceerd<br />
in 3ds Max versie 5. Het grootste<br />
nadeel van de ‘Architectural Materials’<br />
is dat de gebruikte texturen in Revit<br />
Architecture niet automatisch gekoppeld<br />
worden in 3ds Max aan een<br />
‘Architectural Material’. Het ‘Archi -<br />
Afbeelding 2.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
104
tec tural Material’ neemt namelijk alleen<br />
de eigenschappen van het Revitmateriaal,<br />
zoals kleur en dergelijke<br />
over, behalve de gebruikte texturen.<br />
Camera-instellingen<br />
Op het gebied van camera-instellingen<br />
heeft Revit Architecture vanzelfsprekend<br />
minder mogelijkheden dan 3ds<br />
Max Design. Door een Revit 2009 model<br />
te exporteren via het DWG-formaat<br />
wordt alleen het huidige 3D-beeld van<br />
het Revit-model geëxporteerd. Een<br />
eventuele ‘gecropte’ (uitgesneden) camera<br />
in Revit wordt overigens volledig<br />
genegeerd, en de melding hiervan<br />
komt tevoorschijn tijdens het exporteren<br />
naar het DWG-formaat. Waarbij<br />
vroeger de naam van de Revit (camera)<br />
‘View’ automatisch mee ging naar 3ds<br />
Max, is dit in versie 2009 niet meer het<br />
geval. 3Ds Max importeert het Revitmodel<br />
en draait het automatisch in een<br />
perspectief gebaseerd op het bovenaanzicht<br />
van het Revit-model.<br />
Afbeelding 3.<br />
DWG en FBX<br />
Een daglichtsysteem geplaatst in Revit<br />
Architecture 2009, wordt ook niet meer<br />
omgezet naar 3ds Max Design als de<br />
gebruiker een DWG-formaat gebruikt.<br />
Een groot voordeel echter wel van<br />
DWG-bestanden is, dat deze te linken<br />
zijn met de applicatie waarin ze gemaakt<br />
zijn. Kortom, past de gebruiker<br />
iets aan in het DWG-formaat, dan<br />
wordt dit automatisch aangepast in het<br />
3ds Max-bestand waaraan het DWGformaat<br />
gekoppeld is.<br />
Dit laatste is helaas niet mogelijk met<br />
de meest recente export mogelijkheid<br />
van Revit Architecture 2009 naar 3ds<br />
Max Design 2009 via het FBX-formaat.<br />
FBX is ooit ontwikkeld door<br />
Kaydara Filmbox als universeel uitwisselformaat.<br />
Later is het bedrijf Kaydara<br />
in handen gekomen van Alias, en sinds<br />
de overname van Alias door Autodesk<br />
in handen van Autodesk. FBX is al langer<br />
de uitwisseling tussen bijvoorbeeld<br />
3ds Max, Maya en Motion Builder.<br />
Sinds Revit Architecture 2009 maakt<br />
het FBX-bestandsformaat ook deel uit<br />
van Revit Architecture en verwacht<br />
wordt dat in de toekomst meer producten<br />
dit formaat zullen gaan hanteren.<br />
Het grootste voordeel van het FBX-formaat<br />
is dat het een open formaat is en<br />
dat elke softwareontwikkelaar toegang<br />
heeft tot het FBX-formaat gebaseerd<br />
op een Software Development Kit<br />
(SDK) en dus zijn eigen objecten kan<br />
toevoegen. Daarnaast is er een gratis<br />
FBX-viewer beschikbaar als plug-in<br />
voor QuickTime van Apple. Uiteraard<br />
is een FBX-bestand groter (tot factor<br />
10) dan een DWG-bestand, aangezien<br />
het een open formaat is en er geen data<br />
verloren mogen gaan. Het exporteren<br />
van Revit Architecture 2009 naar een<br />
FBX-formaat gebeurt uiteraard via het<br />
Export-menu waarbij er eigenlijk geen<br />
instellingen zijn terug te vinden.<br />
Tijdens het importeren van het FBXformaat<br />
in 3ds Max Design, herkent<br />
3ds Max Design direct dat het FBXbestand<br />
uit Revit Architecture komt.<br />
Het maakt vervolgens dat diverse instellingen<br />
zijn zoals de eenheden van<br />
het bestand, welk assenstelsel er gebruikt<br />
wordt enzovoorts. Eventueel zijn<br />
de meegeleverde presets, die hierbij gebruikt<br />
worden, nog aan te passen.<br />
Vervolgens komt er een waarschuwing<br />
tevoorschijn dat de gebruikte camera<br />
van Revit overgenomen gaat worden<br />
maar dat deze ‘gecropt’ (uitgesneden)<br />
is in Revit Architecture, zie afbeelding<br />
2. Overigens neemt 3ds Max Design<br />
wel degelijk het juiste perspectief over<br />
van Revit Architecture. Eventueel kan<br />
de gebruiker door de ‘Camera’ te selecteren<br />
de ‘Clipping Planes’ handmatig<br />
aanpassen en een vaste lensinstelling<br />
kiezen, aangezien Revit Architecture<br />
deze niet heeft.<br />
Na het importeren van het FBX-formaat,<br />
worden er automatisch twee folders<br />
aangemaakt, die we terug zien bij<br />
het openen van de Windows Ver -<br />
kenner. De eerste folder genaamd<br />
‘Environments’ bevat de instellingen<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
105
COLUMN<br />
Functioneringsgesprek<br />
Ik hoor het hem al weer zeggen: “Op het<br />
randje Barendsz, weer op het randje”.<br />
Mijn vaste antwoord is dan: “Conform<br />
salaris, conform salaris”. Hij probeert<br />
het gewoon maar toch is de toon van het<br />
functioneringsgesprek weer gezet.<br />
Komende periode wordt weer een spannende,<br />
dan starten de F-gesprekken weer,<br />
beter bekend als bijltjesdag. Ik hoef mij<br />
geen zorgen te maken, ik doe waarvoor<br />
ik ben aangenomen. Maar voor de zekerheid<br />
houd ik het hele jaar door mijn<br />
P-dossier op orde. Veruit de meeste tijd<br />
gaat zitten met het verzamelen van informatie<br />
voor achter het tabblad Specials.<br />
Er zitten een paar huzarenstukjes en<br />
pareltjes in, al zeg ik het zelf. Gelukkig<br />
heb ik mijn kroonjuwelen nog niet<br />
hoeven verkopen maar als het nodig is<br />
schroom ik niet om ze in te zetten. Wat zit<br />
er zoal in: compromitterende foto’s van<br />
collega’s maar vooral leidinggevende<br />
tijdens de heisessie ‘s avonds aan de bar.<br />
Ook heb ik nog e-mail en verslagen<br />
waarin bruikbare uitspraken worden gedaan.<br />
Ach de praktijk is dat je je goed moet<br />
voorbereiden op het gesprek. De leidinggevende<br />
moet minstens vijfentwintig<br />
gesprekken houden dus die heeft zijn<br />
zaakjes lang niet op orde. Hij probeert de<br />
salarisverhoging voor de organisatie zo<br />
min mogelijk te laten zijn. Komt hij met<br />
voorbeelden dan zijn dit de voorvallen<br />
van de laatste periode. Die kun je weer<br />
overrulen met andere gebeurtenissen die<br />
het tegenovergestelde laten zien. Ook kun<br />
je je de laatste periode rustig houden of<br />
juist positief in het nieuws komen.<br />
Slimme vragen stellen en acties op tijd<br />
afronden. Dan is er weinig aan de hand.<br />
Salaris plus een kleine bonus weer<br />
veiliggesteld. Succes.<br />
Willem Barendsz<br />
van het daglichtsysteem, die via FBX<br />
perfect worden overgenomen van<br />
Revit Architecture, op een klein detail<br />
daar gelaten. Een zelf ingevoerde westerlengte<br />
bijvoorbeeld wordt niet overgenomen.<br />
Maar zodra de gebruiker de<br />
standaard beschikbare steden kiest uit<br />
de lijst, is dit geen probleem.<br />
Afbeelding 4.<br />
Overnemen<br />
Naast de folder voor de ‘Environments’<br />
wordt er automatisch ook een folder aangemaakt<br />
genaamd ‘Materials’ waarin alle<br />
gebruikte Revit Architecture-materialen<br />
worden geplaatst. Bij het ophalen<br />
van een materiaal in de 3ds Max Design<br />
‘Material Editor’ zijn alle materialen omgezet<br />
naar een zogenaamd ‘ProMaterial’<br />
(fysisch correct voor Mental Ray) en bevatten<br />
één op één dezelfde eigenschappen<br />
als het materiaal in Revit Archi -<br />
tecture 2009, zie afbeelding 3. Niet<br />
alleen de instellingen, maar ook de<br />
gebruikte texturen worden hierbij goed<br />
overgenomen. Uiteraard kan de gebruiker<br />
nog wat extra instellingen maken om<br />
een nog beter resultaat te verkrijgen.<br />
Daarna kan de gebruiker dus gelijk supersnel<br />
gaan renderen, door gebruik te<br />
maken van ‘Reveal’ render waar ik eerder<br />
over heb geschreven.<br />
Let wel dat de gebruiker nog het gebruik<br />
van ‘Exposure Control’ in 3ds Max<br />
Design moet instellen. Revit Architec -<br />
ture 2009 heeft ook een dialoogvenster<br />
om de Exposure in te stellen, maar die is<br />
erg eenvoudig en wordt niet overgenomen<br />
naar 3ds Max Design. Ook de wolkenlucht<br />
die in Revit Architecture als<br />
achtergrond gebruikt wordt (.exr bestand<br />
dus 64-bits kleurdiepte) komt automatisch<br />
in het ‘Haze Slot’ te staan van de<br />
‘mr Physical Sky Shader’ waarbij de<br />
‘RGB amount’ op ‘8’ gezet wordt. Een<br />
FBX-bestand bevat daarnaast geen<br />
lagenstructuur, maar de gebruiker kan<br />
via het ‘Select in Scene’-dialoogvenster<br />
razendsnel selecties maken, gebaseerd<br />
op de Revit-categorie, ‘Level of Family’.<br />
Met kleine zaken dient de gebruiker<br />
nog wel rekening te houden in combinatie<br />
met het FBX-bestand. Zo ondersteunt<br />
ook het FBX-formaat geen verschillende<br />
camera’s en zal alleen de actieve<br />
camera gebruikt worden als<br />
‘Camera View’ als de gebruiker deze<br />
‘View’ activeert in 3ds Max Design.<br />
Daarnaast kan hij geen FBX-bestanden<br />
linken, maar dit kan eventueel weer afgevangen<br />
worden door deze in een<br />
‘Xref scene’ te combineren. Laatste nadeel<br />
van FBX is dat er geen ‘schone’<br />
edges getoond worden in de ‘Viewport’<br />
als de gebruiker naar het 3D-draadmodel<br />
kijkt. Hier is echter al een gratis<br />
script voor beschikbaar om alle extra<br />
edges te verwijderen. Door het slepen<br />
van het script in de 3ds Max ‘View -<br />
port’ wordt dit automatisch opgelost,<br />
zie afbeelding 4. Alle voor- en nadelen<br />
afgewogen, is het werken met FBX<br />
een juiste keuze.<br />
Jean-Pierre van Gastel<br />
jean-pierre.van.gastel@pollux.nl is<br />
freelance redacteur voor<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Voor dit onderwerp zie<br />
ook: www.autodesk.com/fbx.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
106
BOUW & CIVIEL<br />
Buiten gebaande paden gaan<br />
Modelleer je eigen meteoriet<br />
Door Danny Joseph<br />
Dat gebouwen niet altijd rechttoe, rechtaan hoeven te zijn bewijst<br />
Inbo architecten en ingenieurs met het ontwerp voor het nieuwe<br />
kantoorgebouw Decos. Het gebouw, in de vorm van een<br />
zojuist neergeplofte meteoriet, komt te staan in Noordwijk,<br />
en werd in Revit gemodelleerd. Hoe je een dergelijke vorm<br />
in Revit aanpakt, daar gaat dit artikel over.<br />
Vorm volgt uit de massa<br />
De vorm was aanvankelijk in een ander<br />
3D-pakket uitgepuzzeld. In Revit<br />
werd met behulp van deze 3D-onderlegger<br />
de massa gemodelleerd. Met<br />
behulp van ‘Solids’ en ‘Voids’ werd<br />
de massa in de juiste vorm gekneed.<br />
Wat met de onderlegger niet kon, kon<br />
met Revit meteen. Het volume van<br />
het gebouw, de vierkante meters<br />
vloeroppervlak en het oppervlak van<br />
de gevels, waren met het aanmaken<br />
van de massastudie meteen bekend.<br />
De handmatige berekeningen werden<br />
met het Revit model geverifieerd.<br />
Gelukkig zaten er geen grote verschillen<br />
in en hoefde het oorspronkelijke<br />
ontwerp niet te worden aangepast.<br />
Lange tijd was in de architectuur het<br />
adagium: ‘form follows function’.<br />
Wat inhoudt dat de vorm van een gebouw<br />
hoort voort te komen uit de<br />
functionaliteit, de gebruiksmogelijkheden.<br />
In deze tijd hebben architecten<br />
en opdrachtgevers hier een ander idee<br />
over. Een gebouw moet aantrekkelijk<br />
zijn om in te werken, eerder een ‘statement’.<br />
Dat het gebouw ook aan alle<br />
eisen moet voldoen, spreekt daarbij<br />
vanzelf.<br />
Uitdaging<br />
De architect durfde de uitdaging aan.<br />
Zowel qua vorm, als de gebruikte<br />
techniek. Vanaf het begin werd dit gebouw<br />
in 3D opgezet. Met dit gebouw<br />
kun je ook goed testen of Revit<br />
Architecture geschikt is om bij minder<br />
gebruikelijke projecten in te zetten.<br />
Hoe maak je de schuine gevels?<br />
Hoe modelleer je de raamstroken?<br />
Begane grond.<br />
Hoe zorg je voor een naadloze aansluiting<br />
met de constructie?<br />
Gevel of dak<br />
In Revit moet je al snel kiezen wat je<br />
wilt modelleren. ‘Walls’ zijn wanden,<br />
‘Roofs’ zijn daken, ‘Windows’ zijn<br />
ramen. Logisch. Maar niet bij dit project.<br />
De gevel is als een huid. Het dak<br />
en de gevel zijn niet van elkaar te onderscheiden.<br />
De raamstroken doorsnijden<br />
het gebouw, dwars door alle<br />
buitenvlakken. Niets is haaks, alle<br />
aansluitingen zijn scheef. De vloeren<br />
bieden natuurlijk wel houvast, want<br />
op een hellende vloer is het slecht<br />
toeven. De vloeren zijn gewoon horizontaal.<br />
Beplakken van de massa<br />
De massa werd vervolgens ‘beplakt’<br />
met wand- en dakelementen, met het<br />
commando ‘Wall by Face’ en ‘Roof<br />
by Face’. Geaccepteerd werd, dat<br />
hierdoor de sluitnaden nog niet op elkaar<br />
pasten. Om deze passend te krijgen,<br />
werd een speciale techniek toegepast,<br />
die ik hierna beschrijf.<br />
Van elk paneel werd vervolgens een<br />
wandaanzicht gemaakt. De raamstroken<br />
werden in elk element gemodelleerd<br />
als een ‘In Place Family’. Om<br />
alle raamstroken netjes op elkaar aan<br />
te sluiten werden ‘Reference Planes’<br />
gebruikt, die door het hele gebouw<br />
lopen. Elk wandaanzicht werd daarna<br />
uitgeprint. Van hieruit werden de panelen<br />
voor de maquette gesneden en<br />
werd de maquette in elkaar geplakt.<br />
Er was nu een fysiek model van het<br />
gebouw beschikbaar.<br />
Aanpassen<br />
In Revit hebben wanden, daken en<br />
vloeren standaard een rechte beëindiging.<br />
Als de randen van een profilering<br />
moeten worden voorzien, dan is<br />
hier het recept:<br />
Ga naar ‘Modeling Create’ en kies de<br />
categorie ‘Wall’, ‘Roof’ of ‘Floor’.<br />
Geef de ‘Family’ een zinnige naam,<br />
bijvoorbeeld ‘vloerrand niveau 1’.<br />
Start nu een ‘Void Sweep’ en gebruik<br />
‘Pick Path’ om de contour van de<br />
wand, dak of vloer te ‘tracen’. Doe<br />
hierna ‘Edit Profile’ en teken de gewenste<br />
profilering. Maak eventueel<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
108
Extensie Calculation of Slabs’ kan meteen<br />
zichtbaar worden gemaakt waar<br />
de knelpunten zitten, in het ondersteunen<br />
van de grillig gevormde vloeren.<br />
gebruik van ‘Pick Line’ om de juiste<br />
richting uit het aangrenzende element<br />
over te nemen. Vervolgens ‘Finish<br />
Sweep’. Gebruik nu ‘Cut Geometry’<br />
en wijs eerst de wand/vloer aan en<br />
dan de zojuist gemaakte Void Sweep.<br />
Als laatste ‘Finish Family’.<br />
Op deze manier werden de gevelnaden<br />
‘gesloten’ en werd de vloer<br />
netjes tegen de schuinstaande gevels<br />
beëindigd. Het klinkt simpel<br />
en als je eenmaal de truc te pakken<br />
hebt, dan valt het waarachtig<br />
nog mee ook. Het Inbo team<br />
bleek in staat om op deze manier<br />
Decos te construeren.<br />
De constructie<br />
Je kunt je voorstellen dat een meteoriet<br />
een andere constructie heeft<br />
dan een ‘normaal’ gebouw. Van<br />
binnen is het weliswaar een gewoon<br />
gebouw, maar voor de ondersteuning<br />
van de gevels en<br />
vloerranden is wel een speciale<br />
constructie nodig. Het toeval wilde,<br />
dat ook de constructeur,<br />
Bartels, met Revit Structure werkt.<br />
Massastudie van het gebouw.<br />
De constructie werd in een ‘gelinkt’<br />
model uitgewerkt. Met behulp van<br />
‘Interference Check’, om te kijken<br />
waar het botst, en ‘Copy Monitor’, kon<br />
precies worden nagegaan of het ontwerp<br />
en de constructie wel op elkaar<br />
passen. Met behulp van de ‘Revit<br />
Bouwaanvraag<br />
Met behulp van Revit werden alle tekeningen<br />
verder uitgewerkt tot het niveau<br />
van de bouwaanvraag, inclusief de detaillering.<br />
De knip tussen 3D-modelleren<br />
en 2D-tekenen is op detailniveau<br />
gelegd. Vanuit doorsneden werd het<br />
juiste detail geknipt. Hierna werd met<br />
behulp van ‘Detail’ families de detaillering<br />
verder in 2D uitgewerkt. Het plan<br />
is intussen ingediend en waarschijnlijk<br />
goedgekeurd op het moment dat u dit<br />
leest. Nog even wachten tot het er staat<br />
en dan is Nederland een meteoriet rijker.<br />
Nou maar hopen dat de inslagkrater<br />
niet al te groot is en de verwoestingen<br />
in de omgeving beperkt blijven.<br />
Inspirerend<br />
Het werken aan een dergelijk gebouw<br />
is inspirerend voor alle betrokken.<br />
Steeds weer blijkt het met Revit<br />
mogelijk te zijn om de uitdaging<br />
aan te gaan en de gewenste vorm<br />
te realiseren. Soms moet hiervoor<br />
afgeweken worden van de bestaande<br />
en gebaande paden en<br />
komt het aan op de vindingrijkheid<br />
van de gebruiker. Creativiteit kent<br />
geen grenzen en gelukkig staat<br />
Revit creativiteit niet in de weg.<br />
Danny Joseph<br />
danny.joseph@cadcompany.nl<br />
schrijft freelance voor <strong>CAD</strong>-<br />
<strong>Magazine</strong>.<br />
Voor meer informatie over<br />
dit onderwerp:<br />
www.inbo.com/NL/projecten/Pages/<br />
Decos.aspx en<br />
www.autodesk.nl/revit.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
109
Servicepagina<br />
De doelgroep<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> wordt in Nederland en België verspreid onder<br />
(potentiële) gebruikers van PC <strong>CAD</strong>, GIS, Visuali satie en andere<br />
ontwerpproducten, binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-,<br />
instal latie- en civieltechnische bedrijven, inge nieurs-, technische advies-,<br />
ontwerp- en architecten bureaus, de centrale, lokale en provinciale overheden,<br />
nutsbedrijven, instel lingen voor middelbaar en hoger technisch onderwijs,<br />
dealerorganisaties en leveranciers in de <strong>CAD</strong>-branche.<br />
Abonnementen 2008<br />
Een abonnement op <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> vraagt aan via de website www.cadmagazine.nl<br />
ofmiddels ingevoegde abonnementskaart. De prijs voor een<br />
jaar abonnement (acht opeen volgende nummers) bedraagt<br />
€ 76,85 incl. 6% BTW. Deze prijs geldt voor verzending binnen<br />
Nederland. Voor verzending buiten Neder land bedraagt de prijs € 98,-.<br />
Het abonnement wordt automatisch ver lengd. Opzeggingen, uitsluitend<br />
schriftelijk, dienen twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar<br />
in ons bezit te zijn.<br />
Password<br />
Profiteer van de voordelen van het abonnement op <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>!<br />
Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle informatie op<br />
de website www.cadmagazine.nl.<br />
LET OP!<br />
Voor het abonnementsjaar 2008 is er vanaf januari een nieuw pass -<br />
word beschikbaar. Dit wordt op aanvraag verstrekt na betaling van het<br />
abon nement. Uw toegangscode wordt u per e-mail toegestuurd.<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> op Internet<br />
www.cadmagazine.nl, www.cadmagazine.nl/banenmarkt<br />
www.cadplaza.nl<br />
Voor info en aanvraag abonnementen: services@cadmag.nl<br />
Informatieservice<br />
Onder elk artikel Staat de website van de producent of dealer vermeld.<br />
Geïnteres seer den kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besproken<br />
onderwerpen.<br />
Gegevens onjuist?<br />
Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van <strong>CAD</strong>-<br />
<strong>Magazine</strong> onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adres drager met<br />
gecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:<br />
CMedia Productions B.V.,<br />
Antwoordnummer 1036,<br />
8300 VB Emmeloord (NL).<br />
In <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> 8 - 2008<br />
Grootformaat printen<br />
Niet alleen in de software volgen de ontwikkelingen elkaar snel op. Ook in de hardware, en met<br />
name de grootformaat printers, zijn er doorlopend veranderingen en verbeteringen. Daar melden<br />
we regelmatig iets van, maar in het komende nummer is er extra aandacht voor, naast de andere<br />
ontwikkelingen in <strong>CAD</strong>, CAM en CAE.<br />
Adverteerdersindex<br />
Autodesk/Prodesk www.autodesk.nl 112<br />
Bentley www.bentley.nl 10<br />
Bouw & ICT www.bouw-en-ict.nl 22<br />
Cadac www.cadac.com 2, 90<br />
Cad & Company www.cadcompany.nl 76<br />
<strong>CAD</strong> Express www.cadexpress.nl 28, 29, 62, 63<br />
Cadjobs.nl www.cadjobs.nl 77<br />
<strong>CAD</strong>Koop www.cadkoop.nl 15<br />
Cadmes www.cadmes.nl 53, 73<br />
<strong>CAD</strong>2M www.cad2m.nl 13<br />
Comsol www.comsol.nl 97<br />
Construsoft www.construsoft.nl 51<br />
Contex www.repromat.nl 103<br />
DIM4 www.dim4.nl 99<br />
FernCC www.ferncc.com 37<br />
GTX www.gtx.com 46<br />
Hofstede van Erkel www.inventor-professional.nl 109<br />
ICN Solutions www.icn-solutions.nl 79<br />
Ideoma www.ideoma.nl 21<br />
ISD Benelux www.isdbenelux.nl 80<br />
Kenz Figee www.kenz-figee.com 34<br />
Live Experience www.autocadexchange.com 43<br />
Man & Machine www.manandmachine.nl 111<br />
Nedgraphics www.nedgraphics.nl 24, 70<br />
Océ www.oce.nl 58<br />
People Group www.thepeoplegroup.nl 55<br />
PNY Europe www.pny-europe.com 85<br />
Pollux www.pollux.nl 72, 93, 101<br />
Repromat www.repromat.nl 103<br />
Siemens PLM www.siemens.com/plm 107<br />
SolidWorks www.solidworks.nl 86<br />
Stabiplan www.stabiplan.nl 83<br />
Tec Cad College www.cadcollege.nl 7<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> verschijnt omstreeks 12 December 2008.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Oktober/November 2008-7<br />
110
creëer – U bouwt een digitaal<br />
model met Autodesk ® Inventor<br />
en definieert vorm, pasvorm en<br />
functie.<br />
integreer – Voor het<br />
creëren van een vollediger<br />
digitaal prototype voegt u<br />
de gegevens van elektrische<br />
schakelschema’s toe.<br />
valideer – U simuleert<br />
prestaties in de echte<br />
wereld voordat u een<br />
fysiek prototype bouwt.<br />
Wilt u meer weten over Digital<br />
Prototyping, surf dan naar<br />
www.autodeskseminars.com/<br />
movies/digital-prototyping<br />
HOE DIGITAL PROTOTYPING<br />
ERVOOR ZORGT DAT 17000<br />
ONDERDELEN PUNTGAAF<br />
SAMENWERKEN VOORDAT<br />
ZIJ GEBOUWD WORDEN.<br />
autodesk.nl/digitalprototyping<br />
Afbeelding met vriendelijke<br />
toestemming van Mastenbroek LTD<br />
Autodesk, Autodesk Inventor en Inventor zijn geregistreerde handelsmerken van Autodesk, Inc., in de Verenigde Staten en/of andere landen. Alle andere merknamen, productnamen en handelsmerken zijn eigendom<br />
van hun respectievelijke eigenaars. Autodesk behoudt zich het recht voor om productaanbiedingen en specificaties op ieder tijdstip en zonder kennisgeving aan te passen, en is niet verantwoordelijk voor eventuele<br />
typografische of grammaticale fouten in dit document. © 2008 Autodesk, Inc. Alle rechten voorbehouden.
Change language