downloaden - CAD Magazine
downloaden - CAD Magazine
downloaden - CAD Magazine
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2<br />
voor professioneel PC <strong>CAD</strong>- gebruik<br />
Maart 2007<br />
jaargang 18<br />
● OneSpace Modeling 2007 past in filosofie CoCReate ● Vernieuwingen SolidWorks 2008 in teken van drie doelen<br />
● Autodesk presenteert 2008-software met visie in plaats van functies ● <strong>CAD</strong> & Company neemt Quandes over<br />
www.cadplaza.nl
► www.organice.com<br />
► www.cadac.com<br />
00800 - 2255 2 2 3 2 2<br />
00800 - CALL <strong>CAD</strong>AC<br />
uister niet<br />
naar ons !<br />
luister naar onze klante<br />
“Wat mij aanspreekt is de eenvoud in het gebruik<br />
met als resultaat snelle acceptatie door gebruikers”<br />
Ing. S.C .J. van der Valk<br />
Medewerker ICT, Adviseur Bouwapplicaties<br />
BAM Woningbouw<br />
“Het is zeer eenvoudig om documenten te<br />
uploaden of <strong>downloaden</strong>, te voorzien van meta-data<br />
bewaren en bekijken zonder te beschikken over de<br />
daadwerkelijke applicatie”<br />
H. Postma<br />
ICT coördinator<br />
Hillen & Roosen<br />
“Organice sluit perfect aan op onze Microsoft<br />
SharePoint omgeving. Voor het starten met Organice<br />
zijn geen intensieve en kostbare trainingstrajecten<br />
nodig, het werken ermee voelt zeer vertrouwd”<br />
R. Steenmeijer<br />
ICT Manager<br />
INBO<br />
“De interface van Organice is zeer herkenbaar<br />
voor de gebruiker. De Document Management<br />
functionaliteit maakt het uitwisselen van<br />
documenten binnen onze organisatie erg eenvoudig<br />
en beheersbaar”<br />
R. Fokkema<br />
Hoofd technische informatie voorziening<br />
Dura Vermeer Divisie Bouw & Vastgoed<br />
ocument Management<br />
Create ■ Search ■ Print<br />
Capture ■ View ■ Distribute<br />
“We hebben gekozen voor SharePoint technologie<br />
in combinatie met Organice omdat hiermee de<br />
mogelijkheid bestaat om documenten efficiënt te<br />
gebruiken in een gedistribueerde omgeving”<br />
Ir. M.F. de Jonge<br />
Informatie manager<br />
Ballast Nedam Infra<br />
Structure<br />
■<br />
Publish<br />
■<br />
Archive<br />
easy. affordable. integrated.
COLOFON<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> is een vaktijdschrift voor<br />
(po tentiële) gebruikers van PC <strong>CAD</strong>, GIS, Mapping<br />
en Visua li sa tiesystemen en informeert over de<br />
ontwikke lingen en toepassings gebieden, alsmede<br />
over software- en hardware-produc ten, leveranciers<br />
en gebruikers. <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> verschijnt 8x per jaar in<br />
Nederland en België.<br />
Directie/uitgevers:<br />
Dhr. R. Groothuis<br />
Dhr. K. van der Lei<br />
ruud.groothuis@cadmag.nl<br />
koos.van.der.lei@cadmag.nl<br />
Redactie:<br />
redactie@cadmag.nl<br />
Tel.: (0527) 619 000<br />
Fax: (0527) 620 989<br />
Hoofdredacteur: Dhr. ing. L.J.A. Koops<br />
lambertjan.koops@cadmag.nl<br />
Redacteur: Dhr. drs. J.F.O. van Haaften<br />
job.van.haaften.nl@cadmag.nl<br />
Aan deze uitgave werkten mee:<br />
Willem Barendsz Renso Kuster<br />
Jaap Dubbelaar Edwin Schalk<br />
Jean-Pierre van Gastel Rob Sman<br />
Gerard IJzermans Mariëlle Vissers<br />
Marcel de Klein Johan Vreede<br />
Advertentie-exploitatie:<br />
wilfred.westerhof@cadmag.nl<br />
Tel.: (0527) 619 000<br />
Fax: (0527) 620 989<br />
Dhr. W. Westerhof<br />
Abonnementenservice:<br />
services@cadmag.nl<br />
Tel.: (0527) 619 000<br />
Fax: (0527) 620 989<br />
Mw. L. Pels<br />
Ontwerp:<br />
A.F. van der Kolk / CMedia Productions, Emmeloord<br />
Druk:<br />
Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel<br />
Uitgever:<br />
CMedia Productions B.V.<br />
Noordzijde 2b, 8302 GL Emmeloord<br />
Postbus 231, 8300 AE Emmeloord<br />
Verbeteren<br />
Volgens mij is de belangrijkste taak van een ontwerper dat hij iets ontwerpt<br />
waar de wereld wat aan heeft. Dat betekent dus iets nieuws of een verbetering<br />
van datgene wat er al is. Iemand die achter zijn <strong>CAD</strong>-station alleen maar<br />
producten zit te reproduceren die er al waren, kan onmogelijk echt voldoening<br />
hebben in zijn werk. Bovendien zal de vraag ernaar ook snel afnemen,<br />
aangezien concurrenten hun producten wel verbeteren. De non-innovatieve<br />
<strong>CAD</strong>-gebruiker wordt snel genoeg geëlimineerd. Zo gaat dat in de<br />
commerciële wereld.<br />
In de niet-commerciële wereld gaat het echter anders, zo begreep ik tijdens<br />
mijn bezoek aan SolidWorks World in New Orleans. Zoals iedereen weet is de<br />
stad in 2005 nagenoeg verdronken als gevolg van overstromingen die werden<br />
veroorzaakt door de orkaan Katrina. Na de ramp is er door de overheid,<br />
commerciële partijen en vrijwilligers keihard gewerkt. Wegen werden<br />
schoongeveegd, huizen werden opnieuw opgebouwd en dijken, pompen en<br />
kanalen werden hersteld. Inderdaad, dat leest u goed, hersteld. Er werden wel<br />
een paar kleine aanpassingen doorgevoerd, een extra dam in een kanaal en<br />
een extra diepe fundering onder een dijk, maar er werd feitelijk niets anders<br />
gedaan dan de structuur herstellen die niet in staat was de ramp te<br />
voorkomen.<br />
Op de terugweg naar het vliegtuig raakte ik aan de praat met de taxichauffeur.<br />
Nadat hij mij eerst een levendige anekdote ten beste gaf over hoe het is om<br />
drie dagen op je eigen dak te zitten terwijl het water tot aan de dakgoot staat,<br />
vroeg ik hem wat hij vond van de herstelwerkzaamheden en het feit dat er<br />
eigenlijk niets aan verbetering is gedaan. Na lang nadenken haalde hij zijn<br />
schouders op. Dat was nou eenmaal zo, en nee, hij zou voor altijd in New<br />
Orleans blijven, ook al bestond er de kans dat het nog een keer zou gebeuren.<br />
En daarmee is hij een voorbeeld van een minderheid, want veel van de<br />
vluchtelingen uit New Orleans hebben besloten om niet naar hun oude stad<br />
terug te keren. Wat dat betreft heeft de stad als product veel van zijn klanten<br />
verloren. Misschien zou er ook in de niet-commerciële sector wat meer gedaan<br />
moeten worden aan de verbetering van een ontwerp.<br />
Abonnementen:<br />
Uitgebreide informatie over een abonnement op<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> vindt u in de rubriek Lezersservice.<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> op Internet:<br />
www.cadmagazine.nl<br />
www.cadmagazine.nl/banenmarkt<br />
www.cadplaza.nl<br />
ISSN 1386-1689<br />
Lambert-Jan Koops<br />
Hoofdredacteur <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong><br />
Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden<br />
overgenomen en vermenig vuldigd zonder voorafgaande<br />
schriftelijke toestemming van de uitgever.<br />
© Copyright 2007 CMedia Productions B.V.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 3
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> 2007-2<br />
OneSpace Modeling 2007 past in filosofie<br />
CoCreate<br />
In 2006 kondigde CoCreate een flexibele, op webservices gebaseerde 3G PLM-strategie<br />
aan. De resultaten daarvan schijnen inmiddels door in de komende producten. Vandaar<br />
deze preview op de nieuwe software van het bedrijf: de 2007-versie van OneSpace<br />
Modeling en de Personal Edition-variant. <strong>CAD</strong>-Wereld, Pagina 6.<br />
Vernieuwingen SolidWorks 2008 in teken van<br />
drie doelen<br />
SolidWorks World was ook in 2007 het belangrijkste evenement van het jaar<br />
voor SolidWorks-gebruikers. Op het evenement in New Orleans waren gebruikers,<br />
dealers, trainers, journalisten en SolidWorks-werknemers aanwezig om<br />
lezingen en trainingen te volgen en zich onder te dompelen in het nieuws van<br />
SolidWorks. Evenement, Pagina 36.<br />
Dealers gebruiken Auto<strong>CAD</strong> Exchange voor<br />
hun helpdesk<br />
Het idee voor de Workouts en Life Experience ontstond een jaar geleden. Ray Laatst,<br />
directeur van Pollux en Bert de Groot, hoofd marketing, aan het woord over Auto<strong>CAD</strong><br />
Exchange (ACE), de Workouts en Life Experience. Kortom: over de nieuwe manier<br />
waarop Pollux probeert de eindgebruikers op allerlei gebieden te enthousiasmeren.<br />
Zoeklicht Op, Pagina 26.<br />
3D-Printen ook voor architectuur en<br />
civiele techniek<br />
Prototyping, is dat niet iets voor de mechanische wereld? Tot nu toe<br />
altijd wel, maar de techniek heeft zich inmiddels dusdanig ontwikkeld<br />
dat ook andere sectoren gebruik kunnen maken van de geprinte<br />
3D-modellen. Complete landschappen en stadswijken komen laagje voor<br />
laagje tot stand. Hardware, Pagina 32.<br />
4<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> 2007-2<br />
Verder…<br />
Archicad<br />
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Column<br />
Evenementen<br />
Hardware<br />
Hi<strong>CAD</strong><br />
In de Praktijk<br />
Inventor<br />
MicroStation<br />
SolidWorks<br />
Solid Edge<br />
Tips & Tricks<br />
Visualisatie<br />
Zoals Altijd<br />
Pagina<br />
Modules in Archi<strong>CAD</strong> 46<br />
Het kleine broertje en de verschillen 10<br />
Gebouwdossier ontsluiten 12<br />
<strong>CAD</strong> & Company neemt Quandes over 13<br />
Extra programma bij Google SketchUp Pro 6 14<br />
Auto<strong>CAD</strong> P&ID voor de process- en plantindustrie 20<br />
Geen verrassing 59<br />
Opvoeding ruimtelijk inzicht 65<br />
Revit Users bijeen in ronde tafeldiscussie 41<br />
Autodesk presenteert 2008-software met visie in plaats van functies 42<br />
Uitbreiding imagePROGRAF printerserie 31<br />
Océ grootformaat leurenprinters en multifunctionals 34<br />
Hi<strong>CAD</strong> neXt 2007 Wat is nieuw? 45<br />
Meer doen met minder dankzij Rapid Technologies 22<br />
Veiligheid voor alles bij Vekoma Rides Manufacturing 28<br />
Watts Industries Nederland zorgt voor veilig drinkwater 35<br />
Terug naar START 52<br />
Bibliotheekelementen creëren in Parametric Cell Studio 56<br />
Macro’s versmelten met de SolidWorks-interface 58<br />
Solid Edge Sensors 60<br />
3D-Objecten bewerken 62<br />
Autodesk Maya 8.5 nu al beschikbaar 48<br />
Adverteerdersindex 66, Agenda 24, <strong>CAD</strong>-Wereld 17, Lezersservice 66,<br />
Trainingswijzer 16, Volgende keer 66,<br />
Voorplaat:<br />
Op de voorplaat is een rendering te zien van een door Vekoma Rides Manufacturing<br />
ontwikkelde achtbaanzit voor de rollercoasters van het bedrijf. Het ontwerp is gemaakt<br />
in Solid Edge en doorgerekend in Femap. Op pagina 28 een interview met Mike<br />
Hoogstraten, een van de engineers van Vekoma over de ontwikkeling van achtbanen en<br />
achtbaantreinen. www.vekoma.com<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 5
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Personal Edition beschikbaar voor evaluatie<br />
OneSpace Modeling 2007 past in fi<br />
Door de redactie.<br />
In 2006 kondigde CoCreate een flexibele, op webservices<br />
gebaseerde 3G PLM-strategie aan. De resultaten daarvan<br />
schijnen inmiddels door in de komende producten. Vandaar deze<br />
preview op de nieuwe software van het bedrijf: de 2007-versie van<br />
OneSpace Modeling en de Personal Edition-variant.<br />
geving installeren. Dankzij het concept<br />
van de Business Data Catalog maakt<br />
het de weergave van gegevens mogelijk<br />
die afkomstig zijn van andere zakelijke<br />
toepassingen, aangenomen dat deze<br />
zijn gebaseerd op webservices.”<br />
Zoekmogelijkheden<br />
Business Data Catalogs vormen een<br />
onderdeel van de zakelijke toepassingen<br />
en bevatten informatie over de manier<br />
waarop gegevens uit een zakelijke<br />
toepassing moeten worden weergegeven.<br />
Het biedt zoekmogelijkheden voor<br />
alle gegevens die op deze manier zijn<br />
gekoppeld, of dat nu Word- of Excelgegevens<br />
zijn of andere soorten gegevens,<br />
uit bijvoorbeeld PDM- of ERPsystemen.<br />
Tegenwoordig bieden de<br />
meeste grote softwareleveranciers op<br />
webservices gebaseerde software aan<br />
en dus kunnen zij Business Data<br />
Catalogs implementeren. Of lokale<br />
softwareontwikkelaars, van met name<br />
ERP-software, in staat zijn om dat te<br />
doen, valt nog te bezien.<br />
De gebruiker kan niet alleen fotorealistisch renderen maar ook werken in deze<br />
weergave.<br />
CoCreate heeft altijd een Internet -<br />
strategie gevolgd voor de <strong>CAD</strong>/PLMmarkt<br />
en zich volledig op het<br />
Microsoft-platform gestandaardiseerd.<br />
Waar mogelijk worden softwarecomponenten<br />
gebruikt die door Microsoft<br />
zijn ontwikkeld, in eigen huis wordt de<br />
meeste R&D-tijd geïnvesteerd in de<br />
ontwikkeling van <strong>CAD</strong>- en PDMsoftware.<br />
Deze werkwijze ligt ook aan de basis<br />
van de 3G PLM-strategie. Deze derde<br />
generatie PLM van CoCreate verschilt<br />
van zijn voorgangers doordat deze het<br />
bestaan van andere automatiserings -<br />
oplossingen accepteert, waarvan de<br />
meeste uitstekend op hun taak zijn<br />
berekend. “Er is geen voordeel te behalen<br />
in een poging om alle soorten software<br />
in één monolithische PLM-oplossing<br />
te combineren,” zegt Ulrich<br />
Mahle, vice-president wereldwijde<br />
marketing en productontwikkeling.<br />
“Integratie van bijvoorbeeld E-<strong>CAD</strong> of<br />
M-<strong>CAD</strong> zijn bij voorbaat minder dan<br />
optimaal. Het resultaat is verdubbeling<br />
van gegevens en problemen bij de synchronisatie.”<br />
Zijn visie is dat het MKB<br />
toegang moeten hebben tot alle relevante<br />
zakelijke gegevens, net als grote<br />
ondernemingen. “Bedrijven willen alle<br />
gegevens met elkaar verbinden via de<br />
reeds beschikbare technologie. De bestaande<br />
mogelijkheden van Microsoft<br />
maken het mogelijk om PLM-gegevens<br />
vanuit allerlei andere soorten systemen<br />
te gebruiken. Net alsof het één<br />
groot geïntegreerd systeem is. De technologie<br />
is gebaseerd op webservices en<br />
op Microsoft Sharepoint 2007. De<br />
meeste bedrijven willen deze toepassing<br />
samen met de nieuwe Office-om-<br />
Personal Edition<br />
Om de bekendheid van het door<br />
CoCreate uitgedachte Dynamic<br />
Modeling te vergroten, het historieloos<br />
modelleren, geeft de <strong>CAD</strong>-ontwikkelaar<br />
de gratis Personal Edition uit. Het<br />
is de bedoeling dat bedrijven ervaring<br />
opdoen met Dynamic Modelling door<br />
middel van deze volledig functionele<br />
versie van OneSpace Modeling 2006.<br />
De 3D <strong>CAD</strong>-software OneSpace<br />
Modeling is een vaste waarde binnen<br />
de 3G PLM-strategie van CoCreate.<br />
Als gevolg van de historievrije modelleermogelijkheden<br />
is het <strong>CAD</strong>-model<br />
niet gebaseerd op een lijst met handelingen<br />
die op de geometrie zijn verricht,<br />
het model is de vorm die het<br />
weergeeft. Dit omdat CoCreate van<br />
mening is dat het historiekenmerk hergebruik<br />
en wijzigingen verderop in de<br />
ontwikkelcyclus lastig maakt. De historievrije<br />
modelleertechniek waarop<br />
OneSpace Modeling is gebaseerd,<br />
houdt niet bij wanneer geometrie is<br />
toegevoegd of aangepast, waardoor<br />
hergebruik en wijzigingen direct zijn<br />
6<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Januari/Februari 2007-1
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
losofie CoCreate<br />
door te voeren. Zelfs geïmporteerde<br />
geometrie, bijvoorbeeld<br />
STEP-modellen, kunnen op dezelfde<br />
manier worden verwerkt<br />
als de eigen Modeling-geometrie.<br />
“Onze filosofie bij de ontwikkeling<br />
van OneSpace Modeling is<br />
altijd geweest dat dit gericht<br />
moest zijn op de ontwerpvaardigheden<br />
van de gebruiker, niet<br />
op zijn vaardigheid om de software<br />
te laten doen wat hij wil,”<br />
zegt Thomas Roser, de<br />
Europese marketing manager van<br />
CoCreate. “Gewoonlijk maakt op historie<br />
gebaseerde software het lastig<br />
voor gebruikers om hun werk te delen,<br />
omdat de opbouw van de historische<br />
boomstructuur meestal afhankelijk is<br />
van de werkmethode van de gebruiker.<br />
Dat kan hergebruik bemoeilijken. Ook<br />
wijzigingen verderop in de ontwerpcyclus<br />
worden vaak meer aangeduid dan<br />
uitgevoerd.”<br />
De OneSpace Modeling Personal<br />
Edition is te <strong>downloaden</strong> via de<br />
onderste link aan het eind van dit artikel.<br />
Annotaties in 3D.<br />
Software evalueren<br />
Er zijn bedrijven die de door Roser genoemde<br />
nadelen van historiegebaseerd<br />
modelleren proberen te omzeilen. Roser<br />
is echter van mening dat ze daarbij alleen<br />
symptomen bestrijden: “De oplossing<br />
is duidelijk: om het probleem aan<br />
de basis aan te pakken, is historievrije<br />
modelleersoftware volgens ons de beste<br />
keuze. Om dit te onderstrepen zijn we<br />
met OneSpace Modeling Personal<br />
Edition gekomen.”<br />
De gratis Personal Edition, die is gebaseerd<br />
op OneSpace Modeling 2006,<br />
biedt de mogelijkheid om de software<br />
te evalueren. De downloadperiode eindigt<br />
weliswaar op 31 maart 2007, maar<br />
er is geen tijdslimiet aan het gebruik<br />
van de software. De software bevat<br />
vrijwel alle mogelijkheden van<br />
OneSpace Modeling. De beperkingen<br />
horen geen invloed te hebben op de<br />
evaluatie: gegevensuitwisseling met<br />
andere PE-versies is mogelijk, maar<br />
niet met PDM- of uitbreidingsmodules.<br />
Gebruikers kunnen samenstellingen<br />
van maximaal zestig onderdelen maken.<br />
Het is mogelijk om SAT-, STEPen<br />
IGES-gegevens te importeren en<br />
constructietekeningen van samenstellingen<br />
of onderdelen te genereren en<br />
annoteren. Alle gegevens kunnen zonder<br />
beperkingen worden opgeslagen en<br />
afgedrukt. Ter ondersteuning van de introductie<br />
van OneSpace Modeling<br />
Personal Edition voorziet CoCreate de<br />
gebruikers van Quickstart-projecten,<br />
zelfstudies en voorbeelden voor verschillende<br />
ervaringsniveaus, als aanvulling<br />
op de online hulp. Het bedrijf<br />
host en modereert tevens een forum,<br />
dat is opgezet ter ondersteuning<br />
van beginnende gebruikers die<br />
de software evalueren.<br />
OneSpace Modeling 2007<br />
Tegelijk met de gratis Personal<br />
Edition, die op versie 2006 van<br />
OneSpace Modeling is gebaseerd,<br />
brengt CoCreate versie<br />
2007 uit. De ontwikkeling van<br />
deze versie is gestuurd door aanpassingen<br />
in OneSpace<br />
Modeling, meer methoden en<br />
gereedschappen voor modelevaluaties<br />
en documentatiemogelijkheden.<br />
Een toevoeging in OneSpace Modeling<br />
is de uitgebreide blend-mogelijkhed.<br />
Waar de rollende kogel in het verleden<br />
twee vlakken moest raken, kan deze nu<br />
ook langs de randen rollen. Om het<br />
aantal muisklikken bij het selecteren<br />
van vlakken voor aanpassen te beperken,<br />
is de optieherkenning uitgebreid.<br />
Als de gebruiker een ‘taper’ voor een<br />
geselecteerde reeks oppervlakken definieert,<br />
kunnen de parameter voor de taper<br />
en de keuze van de oppervlakken<br />
worden vastgelegd. Dit kan in de structuurbrowser<br />
voor verdere aanpassing<br />
worden geselecteerd, zonder dat de gebruiker<br />
de groep oppervlakken opnieuw<br />
moet selecteren. Opper vlakken<br />
die geen deel moeten uitmaken van de<br />
handeling zijn te deselecteren.<br />
Het beperken van het aantal klikken is<br />
ook de reden voor de ontwikkeling van<br />
de functie ‘move by box’. Deze functie<br />
maakt een keuze van oppervlakken<br />
mogelijk door alle gemeenschappelijke<br />
onderdelen van een samenstelling binnen<br />
een kader te plaatsen. Het systeem<br />
splitst de selectie automatisch in de aan<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 7
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
oppervlaktesymbolen toegevoegd.<br />
De documentatieopties zijn uitgebreid<br />
met de mogelijkheid om 3D PDF-data<br />
te genereren, een uitbreidingsmodule<br />
voor OneSpace Modeling 2007. Deze<br />
nieuwe 3D PDF-indeling voorziet<br />
gebruikers van de productstructuur en<br />
maakt de volledige weergave van<br />
3D-modellen mogelijk. De gegevens<br />
kunnen worden weergegeven met de<br />
gratis Acrobat Reader vanaf versie 7.<br />
OneSpace Modeling 2007 kan op uiteenlopende manieren onderdelen vergelijken.<br />
te passen onderdelen als slechts een<br />
paar vlakken van een onderdeel zijn<br />
geselecteerd, of verplaatst onderdelen<br />
of subsamenstellingen als alle oppervlakken<br />
van onderdelen zijn geselecteerd.<br />
Onderdelen laden<br />
Praktische verbeteringen zijn bereikt<br />
met het meetgereedschap, waarvan het<br />
resultaat nu rechtstreeks in de calculator<br />
kan worden gevoerd voor verdere<br />
berekeningen. Bij het laden van onderdelen<br />
of subsamenstellingen in een bestaande<br />
samenstelling kunnen de geladen<br />
componenten in één stap worden<br />
gepositioneerd. Bij de voortdurende<br />
pogingen om de systeemprestaties te<br />
verbeteren bij het werken met grote samenstellingen<br />
in OneSpace Model<br />
Manager, zijn de geladen modellen<br />
standaard lichtgewicht. Het systeem<br />
vervangt het lichtgewichtmodel door<br />
het volledige model als de gebruiker<br />
een handeling start waarvoor de volledige<br />
geometrische weergave vereist is,<br />
zoals bij het aanpassen van onderdelen<br />
of bij nauwkeurige metingen.<br />
Ontwerpevaluatie<br />
Ontwerpevaluatie was al mogelijk door<br />
de snijvlakken, waardoor gebruikers<br />
samenstellingen kunnen onderzoeken<br />
zonder ze uit elkaar te halen. OneSpace<br />
Modeling 2007 biedt hiervoor extra<br />
opties door rechtstreeks bewerken in dit<br />
snijvlak mogelijk te maken. Een andere<br />
toevoeging aan de modelevaluatie is de<br />
functie om onderdelen te vergelijken.<br />
De gepatenteerde vergelijkings-engine<br />
is bedoeld om gegevens te evalueren<br />
die door leveranciers worden aangeboden,<br />
zoals engineeringbureaus. De<br />
enigine laat zien waar de geometrie is<br />
gewijzigd. De engine is ook van cruciaal<br />
belang bij het spiegelen van<br />
samenstellingen. Nieuwe geometrie die<br />
door spiegeling is verkregen, wordt geanalyseerd<br />
om te zien of deze met de<br />
oorspronkelijke geometrie overeenkomt.<br />
Bij het maken van gespiegelde<br />
samenstellingen die op een bestaande<br />
samenstelling zijn gebaseerd, detecteert<br />
het systeem of de onderdelen symmetrisch<br />
zijn. Als deze symmetrie is gevonden,<br />
worden er geen nieuwe onderdelen<br />
gemaakt. Anders maakt het systeem<br />
een gedeeld onderdeel, dat het op<br />
de juiste plaats aanbrengt.<br />
De nieuwe renderingmogelijkheden<br />
van OneSpace Modeling 2007 zijn<br />
gebaseerd op de ‘Lightworks’-technologie.<br />
De gebruiker kan hiermee foto -<br />
realistische afbeeldingen maken, maar<br />
ook in deze weergave van de com -<br />
ponenten aan het model werken.<br />
Annotatie<br />
Het genereren van 2D-documentatie is<br />
eenvoudiger geworden met de nieuwe<br />
Annotation-browser voor standaardinstellingen.<br />
Deze bevat informatie over<br />
alle configuratie-instellingen om technische<br />
tekeningen te configureren volgens<br />
de eisen en bedrijfsnormen van de<br />
gebruiker. Het is nog altijd mogelijk<br />
om deze tekeningen te annoteren, maar<br />
CoCreate geeft de voorkeur aan het<br />
annoteren van het 3D-model als enkele<br />
informatiebron, volgens het ‘rich<br />
model’-concept. Om de 3D-documentatie<br />
af te ronden, zijn 3D-las- en<br />
Task Agent<br />
Om gebeurtenissen te roosteren en activeren<br />
bevat Model Manager nu de<br />
Task Manager. Een taak, een nieuw<br />
item in de database, kan op een standaardtijdstip<br />
of door bijvoorbeeld een<br />
statuswijziging worden geactiveerd.<br />
Zulke gebeurtenissen zijn bijvoorbeeld<br />
conflictcontroles die na werktijd worden<br />
geroosterd en het genereren van<br />
een 3D PDF na een formele release.<br />
Bekabelen<br />
Het modelleren van mechanische en<br />
elektrische systemen zijn twee verschillende<br />
werelden. CoCreate wil het<br />
gat tussen mechanisch en elektrisch<br />
ontwerp vullen met de nieuwe module<br />
Cabling. Het is mogelijk om bekabelingslijsten<br />
vanuit E-Cad-toepassingen<br />
te importeren en om te zetten naar<br />
fysieke draden en connectoren die<br />
langs voorgedefinieerde paden of goten<br />
lopen. De geïmporteerde gegevens<br />
bevatten ook informatie over connectoren,<br />
kabeltypen en pinaansluitingen, en<br />
ze zijn gekoppeld aan de 3D-bibliotheek<br />
met fysieke onderdelen. Het is<br />
mogelijk om een minimale buigradius<br />
op te geven voor draden, kabels en<br />
bundels. Het systeem voert controles<br />
uit op pinconnectiviteit, buigradii en<br />
andere door de gebruiker opgegeven<br />
criteria. Kabels en draden kunnen door<br />
aanhechters of langs randen of profielen<br />
worden gerouteerd. Volledige aanpassingsmogelijkheden<br />
staan dynamisch<br />
modelleren en aanpassen van het<br />
complete gootontwerp toe. De ontworpen<br />
kabelbehuizing, met alle kabellengten<br />
en –diktes, kan naar de E-Cadtoepassing<br />
worden geëxporteerd om<br />
het functioneren van het systeem te<br />
verifiëren. De kabelmodule genereert<br />
ook draadlijsten, de 2D-afgevlakte kabel<br />
en de tekening van de onderlegplaat.<br />
www.cocreate.com<br />
www.cocreate.com/gratis<br />
8<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT 2007 vs Auto<strong>CAD</strong> 2007 Deel II<br />
Het kleine broertje en de verschi<br />
Door: Jean-Pierre van Gastel<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT wordt inmiddels door heel veel bedrijven toegepast<br />
vanwege de goede uitwisseling tussen het grote Auto<strong>CAD</strong> en het<br />
kleine LT-broertje. Tevens is het zo dat iedereen die van school<br />
af komt haast wel met Auto<strong>CAD</strong> heeft leren werken.<br />
In dit artikel ga ik in op de huidige verschillen<br />
tussen Auto<strong>CAD</strong> LT 2007 en Auto<strong>CAD</strong> 2007.<br />
zijn geïntroduceerd in Auto<strong>CAD</strong><br />
2005 ontbreken. En dat is erg jammer<br />
want het gebruik van Fields kan veel<br />
fouten voorkomen. Er zijn in de grote<br />
Auto<strong>CAD</strong> namelijk tal van standaard<br />
Fields aanwezig waaronder bijvoorbeeld<br />
de plotdatum, het bladformaat,<br />
de schaal en de lay-out naam. Al deze<br />
velden worden vervolgens compleet<br />
automatisch ingevuld waardoor<br />
fouten worden voorkomen.<br />
Afbeelding 1.<br />
De Sheet Set Manager die we aan -<br />
treffen in de grote Auto<strong>CAD</strong> zit nog<br />
steeds niet in Auto<strong>CAD</strong> LT. De Sheet<br />
Set Manager waar lay-outs mee<br />
beheerd kunnen worden, is overigens<br />
ook niet populair bij de gebruiker van<br />
het grote Auto<strong>CAD</strong>. Traditioneel<br />
wordt er nog steeds met de Windows<br />
verkenner gewerkt en worden<br />
documenten opgeslagen in een mappenstructuur.<br />
Een niet al te groot<br />
gemis dus. Een aantal lay-outtools<br />
missen we al wel snel. Het aanmaken<br />
van viewports voor een detail<br />
met daaraan gekoppeld een schaal -<br />
factor is geen probleem. Echter, het<br />
aanmaken van ronde viewports<br />
ontbreekt. En dat is toch al snel<br />
gewenst, bijvoorbeeld voor een<br />
mechanisch detail. Dit geldt tevens<br />
voor viewports gebaseerd op een al<br />
dan niet gekromd object zoals een<br />
Spline. Het locken ofwel beveiligen<br />
van de viewport, waardoor de schaal<br />
niet meer wordt aangepast, en het<br />
maximaliseren van een viewport<br />
vanuit een lay-out, behoren gelukkig<br />
wel tot de mogelijkheden.<br />
Het maatvoeren in een lay-out kan<br />
zowel op schaal 1:1, waarbij de<br />
maatvoering associatief blijft aan het<br />
model, als op de ouderwetse methode<br />
in de viewport, zie afbeelding 1.<br />
De enige tool die we missen in<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT is het automatisch<br />
maatvoeren. Maar automatisch<br />
maatvoeren geeft in negen van de tien<br />
gevallen toch niet het gewenste<br />
resultaat. Het plaatsen van tekst is<br />
traditioneel ook werk voor in de<br />
lay-out. Alle tekstmogelijkheden in<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT komen volledig overeen<br />
met de grote Auto<strong>CAD</strong>. Of het nu<br />
gaat om de zoekfunctie om snel een<br />
tekst in een tekening terug te vinden,<br />
het automatisch nummeren of bullets<br />
plaatsen, het is allemaal aanwezig.<br />
Er is wel een heel klein verschil terug<br />
te vinden, maar dat heeft weer niet<br />
direct met tekst te maken. Fields die<br />
Tabellen plaatsen<br />
De mogelijkheden voor het plaatsen<br />
van tabellen zijn hetzelfde als in de<br />
grote Auto<strong>CAD</strong>. De gebruiker kan<br />
een eigen tabelstijl aanmaken en<br />
vervolgens een tabel in de tekening<br />
plaatsen. Met behulp van de Tab-toets<br />
of de pijltoetsen is snel door de<br />
verschillende cellen heen te lopen om<br />
deze te vullen met tekst. Een Excelspreadsheet<br />
is ook om te zetten naar<br />
een Auto<strong>CAD</strong> LT-tabel door deze te<br />
plakken in de tekening als ‘Plakken<br />
speciaal’ of ‘Paste special’, zie<br />
afbeelding 2. Maakt de tekenaar<br />
gebruik van het Plakken- of Pastecommando,<br />
dan wordt er echter een<br />
OLE-object aangemaakt. Zelfs de<br />
mogelijkheden voor het plaatsen van<br />
formules in tabellen worden onder -<br />
steund. Hier ontbreken echter ook<br />
weer de Fields, die erg handig zijn om<br />
gegevens uit de tekening automatisch<br />
te plaatsen in een tabel.<br />
Het arceren lijkt ook hetzelfde te zijn<br />
als in de grote Auto<strong>CAD</strong>.<br />
Gemakkelijk kunnen diverse gebie -<br />
den voorzien worden van een arceerpatroon.<br />
Het aanpassen achteraf, het<br />
trimmen van een arcering of een<br />
niet-gesloten gebied voorzien van een<br />
arcering, behoort allemaal tot de<br />
mogelijkheden. Het plaatsen van een<br />
gradiënt om bijvoorbeeld vlakvulling<br />
toe te passen ontbreekt. Uiteraard is<br />
het wel mogelijk om een standaardkleur<br />
te selecteren en deze vervolgens<br />
als vlakvulling te gebruiken.<br />
Bibliotheek<br />
Het aanmaken van een bibliotheek<br />
gebeurt in de ‘Tool Palettes’. Daarin<br />
10<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
llen<br />
Afbeelding 2.<br />
worden symbolen, de blokken,<br />
geplaatst en volledige elementen die<br />
al eerder getekend zijn. Hier zitten<br />
dan vervolgens automatisch alle<br />
objecteigenschappen aan vast.<br />
Bijvoorbeeld de laag, het lijntype en<br />
de kleur. Ook dynamische symbolen<br />
die nieuw waren in Auto<strong>CAD</strong> 2006<br />
worden in Auto<strong>CAD</strong> LT 2007 ondersteund.<br />
De gebruiker kan nu zelf<br />
dynamische symbolen aanmaken op<br />
dezelfde wijze als in de grote<br />
Auto<strong>CAD</strong>. Bijvoorbeeld: een symbool<br />
van een bout omvat alle varianten op<br />
het gebied van lengte en draadsoorten.<br />
Op deze wijze is het heel<br />
eenvoudig om een symbool te vervangen<br />
door een ander symbool.<br />
Symbolen worden automatisch<br />
uitgelijnd ten opzichte van bestaande<br />
geometrie en zijn te roteren of te<br />
stretchen, zie afbeelding 3.<br />
Om een niet-dynamisch symbool aan<br />
te passen is ook de dynamische<br />
symbool editor beschikbaar. Het<br />
aanpassen van externe referentie -<br />
bestanden die geplaatst zijn in een<br />
andere tekening, behoort nog niet tot<br />
de mogelijkheden. Om een aanpas -<br />
sing te doen moet de gebruiker altijd<br />
nog terug naar de originele tekening.<br />
Om symbolen te voorzien van informatie,<br />
kan de tekenaar, net als in de<br />
grote Auto<strong>CAD</strong>, gebruik maken van<br />
attributen. Deze attributen kunnen<br />
helaas niet automatisch worden<br />
opgenomen in een tabel. Deze<br />
functionaliteit biedt de grote<br />
Auto<strong>CAD</strong> wel. De enige moge -<br />
lijkheid, maar die is absoluut niet<br />
gebruikersvriendelijk, is om een<br />
tekstbestand te genereren waar al<br />
deze informatie in staat. Hiervoor<br />
dient de gebruiker dan wel handmatig<br />
een soort sjabloonbestand aan te<br />
merken.<br />
PDF-Bestanden<br />
Op het gebied van Xref-beheer biedt<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT ook minder moge -<br />
lijkheden. Er is geen Reference<br />
Manager om heel snel inzicht te<br />
krijgen in de diverse externe paden<br />
die gebruikt zijn, om deze vervolgens<br />
eventueel aan te passen. Een stuk uit<br />
een Xref snijden, clippen, lukt ook<br />
niet. Rasterbestanden plaatsen als<br />
bijvoorbeeld een JPG-bestand<br />
behoort niet tot de mogelijkheden.<br />
Het printen naar een PDF-bestand of<br />
naar een DWF om die vervolgens<br />
weer als onderlegger in een tekening<br />
te gebruiken, is weer geen enkel<br />
probleem. De Batch Plot-functie biedt<br />
echter alleen maar mogelijkheden om<br />
een serie tekeningen automatisch te<br />
plotten naar een DWF-bestand. Dus<br />
het is niet mogelijk om meerdere<br />
tekeningen tegelijk te plotten in<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT.<br />
Alleen 2D<br />
Bovengenoemde zaken zijn eigenlijk<br />
de belangrijkste verschillen tussen de<br />
volledige versie van Auto<strong>CAD</strong> en<br />
Auto<strong>CAD</strong> LT. Uiteraard wordt een<br />
programmeertaal zoals Visual Basic,<br />
AutoLISP of Arx niet ondersteund in<br />
de LT-versie. Ook het ontwerpen in<br />
3D ontbreekt. Dit neemt zeker niet<br />
weg dat Auto<strong>CAD</strong> LT een prima<br />
tekentool is waarmee iedereen overweg<br />
kan die uitsluitend 2D-tekeningen<br />
produceert.<br />
www.autodesk.nl<br />
Afbeelding 3.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 11
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Digitale verzamelplaats Xelyn<br />
Gebouwdossier ontsluiten<br />
Door de redactie.<br />
Tekeningen, beheerdocumenten, logboeken, handleidingen en<br />
procedures kunnen centraal beschikbaar worden gemaakt voor<br />
diverse medewerkers en afdelingen. Het Xelyn gebouwdossier<br />
is een digitale verzamelplaats voor alle project- en<br />
gebouwinformatie. Het programma biedt de mogelijkheid<br />
om actuele gegevens direct in te zien, zonder dat daar de<br />
juiste persoon voor moet worden gezocht.<br />
mag worden toege voegd, aangepast<br />
en/of verwijderd.<br />
Het is mogelijk om aan elk bestand<br />
specifieke eigenschappen te koppelen.<br />
Zo is het mogelijk om van een bestand<br />
bij te houden wie de auteur is, wat het<br />
onderwerp betreft, hoe de samenvatting<br />
er uitziet, wat de publicatiedatum en de<br />
wijzigingsdatum zijn en wat de aard<br />
van de wijzigingen is. In een profiel<br />
kan ook de informatie uit het stukhoofd<br />
van de tekening worden bijgehouden.<br />
Legionellabeheer in Xelyn gebouwdossier.<br />
Vanaf elke PC met een Internet ver -<br />
binding zijn documenten te raadplegen<br />
in het Xelyn gebouwdossier, afhanke -<br />
lijk van autorisatie vooraf. Tekeningen<br />
kunnen direct worden bekeken zonder<br />
dat er kennis nodig is van Auto<strong>CAD</strong> en<br />
zonder het gebruik van Auto<strong>CAD</strong>.<br />
Daarmee zijn de tekeningen ook<br />
beschermd tegen ongeautoriseerde<br />
wijzigingen. Het gebouwdossier kan<br />
als service beschikbaar worden gesteld<br />
op Internet en in de vorm van een<br />
lokale intranetoplossing. Met de<br />
overige functies binnen Xelyn kan het<br />
gebouwdossier worden uitgebreid tot<br />
een op de organisatie toegesneden<br />
informatiesysteem.<br />
Toegang tot relevante informatie<br />
Met behulp van de Internetbrowser is<br />
het dossier vanaf iedere locatie in te<br />
zien. Geautoriseerde gebruikers kunnen<br />
documenten als PDF’s, Word- en<br />
Excel-bestanden raadplegen, toevoegen<br />
of <strong>downloaden</strong>. Door tekeningen op te<br />
slaan in het Auto<strong>CAD</strong> DWF-formaat,<br />
zijn tekeningen te bekijken en af te<br />
drukken met de Auto<strong>CAD</strong> plug-in voor<br />
Internet Explorer. Het Auto<strong>CAD</strong><br />
DWF-formaat is speciaal ontwikkeld<br />
voor het gebruik op Internet.<br />
Op gebruikersniveau wordt vastgelegd<br />
welke gegevens toegankelijk zijn. Per<br />
groep gebruikers valt te bepalen of de<br />
informatie die wordt weergegeven,<br />
Ondersteuning op maat<br />
De documenten worden op een centrale<br />
plaats opgeslagen bij het bedrijf of<br />
de gebruiker zelf, of op de servers van<br />
de ontwikkelaar van de software:<br />
Admea. Software, hardware, configuratie,<br />
beveiliging, back-ups en help desk<br />
zijn inbegrepen bij de dienstverlening.<br />
Opdrachten voor het afdrukken en<br />
bezorgen van de digitale documenten<br />
kunnen online in opdracht worden<br />
gegeven bij de reproservice. Bezorging<br />
vindt nog dezelfde of volgende dag<br />
plaats. Het informatiebeheer kan geheel<br />
of gedeeltelijk uit handen worden<br />
genomen. Met name het actueel<br />
houden van revisietekeningen vereist<br />
tekencapaciteit. Door het inschakelen<br />
van een vaste partner hoeft de eind -<br />
gebruiker hier geen tijd aan te besteden.<br />
Alle activiteiten die nodig zijn, om over<br />
een actueel procesdossier te beschik -<br />
ken, kunnen met medewerkers van<br />
Admea voor de gebruiker worden uitgevoerd.<br />
Te denken valt aan het<br />
ontwerpen en implementeren van een<br />
projectdossier, het actualiseren van<br />
revisietekeningen, het scannen van<br />
documenten, het maken van vlucht -<br />
weg tekeningen, het ontwerpen van<br />
legionella-beheersplannen en het uit -<br />
voeren van technische inspecties. Het<br />
Xelyn gebouwdossier is eventueel uit<br />
te breiden met de ‘legionellamodule’.<br />
Voor beheerders van gebouwen is het<br />
daarmee mogelijk om de wettelijke<br />
verplichte legionella risico-inventa ri -<br />
satie en een logboek centraal vast te<br />
leggen en het proces te bewaken.<br />
www.xelyn.nl<br />
12<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Uitbreiding naar het zuiden<br />
<strong>CAD</strong> & Company<br />
neemt Quandes over<br />
Door de redactie.<br />
<strong>CAD</strong> & Company, leverancier van software en services in de<br />
bouwkundige en metaalverwerkende industrie, heeft per<br />
1 januari 2007 softwarebedrijf Quandes overgenomen.<br />
Dat betekent een extra locatie erbij in het zuiden van het land<br />
(Boxtel) en meer personeel, dus meer mogelijkheden.<br />
Rob Oud van <strong>CAD</strong>&Company (rechts) en<br />
Jeroen van Zuuren van het bedrijf Quandes.<br />
Quandes, gevestigd in Boxtel is<br />
ruim tien jaar actief in automatisering<br />
en <strong>CAD</strong>-oplossingen. Het is per<br />
1 januari 2007 volledig onderdeel<br />
geworden van de <strong>CAD</strong> & Company<br />
Group. De overname van Quandes<br />
past volgens Rob Oud, directeur van<br />
<strong>CAD</strong> & Company, goed in de strategie<br />
van de onderneming: “We streven<br />
ernaar om onze klanten altijd het<br />
beste te bieden. Met de overname van<br />
Quandes wordt het <strong>CAD</strong> &<br />
Company-team op verschillende<br />
disciplines versterkt.”<br />
Met de overname van Quandes<br />
realiseert <strong>CAD</strong> & Company groei van<br />
haar positie in de markt. Met de uitbreiding<br />
van een extra locatie in<br />
Boxtel werkt <strong>CAD</strong> & Company naar<br />
landelijke dekking. Oud: “We hebben<br />
altijd gezegd dat we dicht bij onze<br />
klanten willen zitten. Met een extra<br />
locatie én extra personeel kunnen we<br />
onze klanten natuurlijk uitgebreider<br />
van dienst zijn dan voorheen.”<br />
Mechanical & ICT Solutions<br />
Vanuit zes teams, Building Solutions,<br />
ECM Solutions, ICT Solutions,<br />
Mechanical Solutions, het Service<br />
Center en het Training Center,<br />
worden opdrachtgevers in de bouwkundige<br />
en metaalverwerkende industrie<br />
bijgestaan bij uiteenlopende<br />
automatiseringsvraagstukken. Door<br />
de overname van Quandes worden<br />
hoofd zakelijk het Mechanical<br />
Solutions- en ICT Solutions-team van<br />
<strong>CAD</strong> & Company versterkt.<br />
Naast de <strong>CAD</strong>-gerelateerde oplossingen,<br />
biedt <strong>CAD</strong> & Company, net als<br />
Quandes, uiteenlopende oplossingen<br />
op het gebied van bedrijfsautomati -<br />
sering. Oud: “Het Microsoft Gold -<br />
partnership van <strong>CAD</strong> & Company is<br />
naar mijn mening van toegevoegde<br />
waarde voor klanten van Quandes.<br />
Ons ICT Solutions-team is goed op<br />
de hoogte van nieuwe technologische<br />
toepassingen, mede dankzij het feit<br />
dat we Gold Partner zijn. Daarnaast<br />
beschikken we over bouwkundige experts<br />
die zowel de software als de dagelijkse<br />
ontwerppraktijk beheersen.”<br />
Op het gebied van datamanagement,<br />
in beide sectoren van steeds groter<br />
belang, heeft <strong>CAD</strong> & Company veel<br />
te bieden. “Doordat we al meer dan<br />
tien jaar actief zijn met software voor<br />
de bouwkundige en metaalverwerkende<br />
industrie, weten we wat er<br />
speelt. Het wordt steeds belangrijker<br />
vitale bedrijfsinformatie toegankelijk<br />
op te slaan. Wij adviseren en implementeren<br />
praktische en duurzame<br />
oplossingen op dit gebied.”, aldus<br />
Oud.<br />
Extra trainingslocatie<br />
Naast de bestaande trainingslocaties<br />
van <strong>CAD</strong> & Company wordt ook in<br />
het zuiden een volwaardig Autodesk<br />
Autorized Training Center gestart.<br />
Klanten van het bedrijf kunnen nu,<br />
naast de trainingslocaties in<br />
Amsterdam, Alkmaar, Deventer en<br />
Oosterhout, op de nieuwe locatie<br />
terecht.<br />
Uiteraard brengt de overname ver -<br />
anderingen met zich mee. Per 1 januari<br />
is de gehele organisatie, inclusief<br />
aandelen, personeel en de klanten,<br />
onderdeel van de <strong>CAD</strong> & Company<br />
Group. In de loop van het komende<br />
jaar zal Quandes volledig geïntegreerd<br />
zijn in de werkwijze van <strong>CAD</strong><br />
& Company. De klanten van Quandes<br />
zullen van deze verandering geen<br />
hinder ondervinden.<br />
www.cadcompany.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 13
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Eerste release na overname Internetgigant<br />
Extra programma bij Google Ske<br />
Door de redactie.<br />
Het eerste dat opvalt aan versie 6 van SketchUp is het logo.<br />
Het vertrouwde beeldmerk van SketchUp is nog wel aanwezig,<br />
maar wordt welhaast weggedrukt door het loeigrote logo van<br />
Google. Dit om de softwarewereld er nog even aan te<br />
herinneren dat SketchUp echt is overgenomen door Google.<br />
De naam is dan ook officieel Google SketchUp 6.<br />
Het bekende schetsmatige ontwerp in SketchUp. © Fred Humble.<br />
SketchUp is een 3D surface modeler,<br />
voornamelijk bedoeld voor archi -<br />
tecten/bouwkundigen, omdat de functionaliteit<br />
op deze doelgroep is afgestemd.<br />
Ook de ontwikkelaars van<br />
SketchUp hebben deze achtergrond.<br />
Maar eenieder die in 3D eenvoudige<br />
vormen wil tekenen en visualiseren<br />
kan het programma gebruiken.<br />
Om meteen maar een misverstand<br />
over Google SketchUp aan te roeren:<br />
is het programma nu wel of niet<br />
gratis. Ja, het programma is gratis,<br />
maar dan hebben we het wel over de<br />
basisversie. Die verschilt echter nogal<br />
van Google SketchUp Pro, de versie<br />
die serieuze gebruikers aan moeten<br />
schaffen. Zo gaan de gratis versie niet<br />
vergezeld van LayOut, heeft het geen<br />
support, geen hoge resolutie afdrukken,<br />
geen <strong>CAD</strong>-export, geen<br />
Vectorplaatjes export en geen<br />
Animatie export. Kortom: aardig voor<br />
thuis, maar niet voor de werkvloer.<br />
Huisstijl<br />
Natuurlijk is de eerste vernieuwing<br />
het opmaakprogramma LayOut, dat<br />
gratis bij Google SketchUp Pro 6<br />
wordt verstrekt. Met LayOut kan de<br />
gebruiker zijn 3D Google SketchUp<br />
Pro-modellen op een sjabloon in zijn<br />
huisstijl plaatsen in verschillende aanzichten<br />
en bewerken met teksten,<br />
foto’s en andere grafische elementen,<br />
zoals pijlen. Het is dus mogelijk<br />
meerdere aanzichten of weergavestijlen<br />
op een blad te plaatsen. De<br />
gebruiker kan een meerdere pagina’s<br />
tellende presentatie afdrukken of op<br />
het scherm weer laten geven.<br />
Met Photo Match is een 3D-model te<br />
maken door een 2D-foto over te trekken.<br />
De gebruiker kan ook een<br />
bestaand 3D-model exact in een foto<br />
plaatsen. Met Photo Match zijn lijnen<br />
op de foto uit te lijnen met de assen<br />
van Google SketchUp Pro 6.<br />
Vervolgens berekent Google<br />
SketchUp Pro 6 de juiste camerapo -<br />
sitie en kijkhoek om die te passen op<br />
de foto. De foto kan direct op het<br />
3D-model worden geprojecteerd om<br />
zo een volledig 3D-object met textuur<br />
te maken.<br />
Stijlen<br />
Ook nieuw in SketchUp Pro 6 is de<br />
Styles Manager. Een Style is een<br />
opgeslagen verzameling weergaveopties<br />
voor onder andere lijnen,<br />
achtergronden en voorgronden. De<br />
Styles worden opgeslagen in de<br />
Styles Manager alwaar ze kunnen<br />
worden bewerkt en uitgewisseld.<br />
Met een enkele klik kun de gebruiker<br />
hierna de meest uiteenlopende weergavestijlen<br />
toepassen op je model.<br />
Er zijn twee nieuwe weergave-opties:<br />
watermerken en Sketchy Effects.<br />
Watermerken zijn voor- of achtergrondafbeeldingen.<br />
Hiermee kan de<br />
gebruiker afbeeldingen als achtergrond<br />
gebruiken, zoals een stadsgezicht<br />
of wolkenlucht, maar ook als<br />
voorgrond, zoals een logo. Het is ook<br />
mogelijk om met behulp van deze<br />
optie een canvas-achtig papier te<br />
simuleren of bijvoorbeeld tekeningen<br />
te markeren als vertrouwelijk. De<br />
gebruiker kan instellingen bepalen<br />
van de transparantie, positie, herhaling<br />
en schaal van een watermerk en<br />
regelt dat in de Styles Manager.<br />
De Sketchy Effects gaan een stuk verder<br />
dan schetsmatige weergave: het is<br />
als het ware krijtlijnen tekenen met<br />
vectoren. Er zijn verschillende,<br />
uiteenlopende opties, de gebruiker<br />
kan zelfs een aquarelweergave<br />
creëren indien hij dat wenst. Zowel de<br />
Watermerken als de Sketchy Effect<br />
werken volledig in 3D.<br />
3D Tekst<br />
Naast de nieuwe functies en grote<br />
veranderingen zijn er ook nog kleine<br />
aanpassingen en extra’s terug te<br />
vinden in Google SketchUp Pro 6.<br />
Zo kan de gebruiker mist in het model<br />
laten weergeven om sfeer en diepte te<br />
creëren. Hierbij zijn de diepte, overgang,<br />
transparantie en kleur in te<br />
14<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
tchUp Pro 6<br />
design-your-stuff.com<br />
stellen om het gewenste<br />
sfeerbeeld op te roepen.<br />
Met 3D Tekst is het mogelijk<br />
om een tekst op te<br />
geven en in 3D te trekken.<br />
Natuurlijk is de tekst<br />
ook in 2D te laten met<br />
lettercontouren, al dan<br />
niet gevuld. De gebruiker<br />
heeft hierbij controle over<br />
de diepte en natuurlijk<br />
het lettertype. Een andere<br />
kleine verandering heeft<br />
plaatsgevonden op het<br />
gebied van de bewerkingen.<br />
Acties zoals verplaatsen,<br />
roteren en push/<br />
pull bieden meer controle<br />
dan in de voorgaande<br />
versie. Een voorbeeld<br />
hiervan is het kopiëren,<br />
dat nu mogelijk is met<br />
verbeterde sneltoetsen.<br />
Upgraden<br />
Upgrades naar versie 6<br />
van Google SketchUp<br />
Pro zijn in principe gratis.<br />
Dat wil zeggen: vanwege<br />
de administratieve lasten<br />
voor de lokale dealers zal<br />
er een kleine onkostenvergoeding<br />
worden ge-<br />
Met de Styles Manager zijn opgeslagen<br />
weergavenopties op te roepen. vraagd. Daar staat tegenover<br />
dat de upgrader een<br />
cd krijgt en een minihandleiding in kleur om snel aan<br />
de slag te gaan met versie 6. Iedereen die SketchUp<br />
Pro op of na 1 november 2006 aankocht krijgt de upgrade<br />
gratis.<br />
Iets anders dat ook al gratis is, is de SketchUp Viewer.<br />
Hiermee is het voor derden mogelijk om de gemaakte<br />
ontwerpen te bekijken zonder dat ze over SketchUp<br />
beschikken. De SketchUp Viewer is een zeer beperkte<br />
versie van SketchUp Pro waarmee niet kan worden getekend,<br />
maar alleen typische view-handelingen mogelijk<br />
zijn, zoals zoomen en roteren.<br />
www.sketchup.nl<br />
De complete informatiebron<br />
voor <strong>CAD</strong>-gebruikers<br />
www.design-your-stuff.com is ‘the place to be’ voor iedere<br />
<strong>CAD</strong>-professional. Diverse menu-opties vormen een poort<br />
naar een schat van informatie rond het gebruik van de<br />
Autodesk-ontwerptools. Op het algemene deel van deze<br />
website vind je o.a. meer details over producten en<br />
evenementen terzake en krijg je inzage in een galerij van<br />
projecten. Door eenvoudige registratie krijg je bovendien<br />
toegang tot het gebruikersforum, tips en trucs, de<br />
kennisbank, en doorblader je onze downloads-sectie.<br />
www.design-your-stuff.com: de complete <strong>CAD</strong>-referentie.
Trainingswijzer<br />
Bedrijf/trainingsinstituut: Omschrijving training(en) Bedrijf/trainingsinstituut: Omschrijving training(en)<br />
www.cadkoop.nl<br />
www.icn-solutions.nl<br />
www.cadmatch.nl<br />
<strong>CAD</strong>koop,<br />
Uw specialist in <strong>CAD</strong> trainingen<br />
<strong>CAD</strong>koop is Authorized Training Center voor al uw trainingen, zoals:<br />
• Auto<strong>CAD</strong> basis<br />
• Autodesk Mechanical<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Update<br />
• Autodesk Inventor<br />
• A<strong>CAD</strong> gevorderden/optimalisatie • Autodesk Revit<br />
• A<strong>CAD</strong> 3D modelleer en visualisatie • Autodesk ADT<br />
www.cadkoop.nl<br />
www.cadkoop.be<br />
Wij verzorgen trainingen in Amsterdam, Alkmaar, Deventer en Oosterhout (NB), of bij u op locatie.<br />
ICN Solutions B.V.<br />
Postbus 3302<br />
5203 DH ’s-Hertogenbosch<br />
Tel. 073 - 750 6 750<br />
Fax 073 - 750 6 751<br />
www.ICN-Solutions.nl<br />
E-mail: verkoop@ICN-Solutions.nl<br />
Autodesk Authorized System Center<br />
Algemeen:<br />
• Auto<strong>CAD</strong> (LT) Basis, Update, 3D en gevorderden<br />
Werktuigbouwkunde:<br />
• Autodesk Inventor (Professional)<br />
• Autodesk Inventor leidingen en pijpen<br />
• Autodesk Inventor stressanalyses<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Mehanical<br />
Bouwkunde:<br />
• Autodesk Revit<br />
• Autodesk Architectural Desktop<br />
Elektrotechniek:<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
Media & Entertainment:<br />
• Autodesk VIZ<br />
• Autodesk 3ds Max<br />
• Autodesk Maya<br />
Datamanagement:<br />
• Autodesk Vault<br />
• Autodesk Product Stream<br />
Opleidingen in diverse trainingslokalen in Nederland, of op locatie mogelijk. Voor uitgebreide<br />
trainingsomschrijvingen kunt u kijken op www.ICN-Solutions.nl. Bel voor onze speciale<br />
(maatwerk)aanbiedingen, groepskortingen en trainingskalender.<br />
Met deze advertentie ontvangt u 15% korting op alle trainingen. VOL = VOL<br />
Werktuigbouwkunde • Autodesk Inventor Series<br />
• Autodesk Inventor Professional • Autodesk Mechanical • Autodesk Electrical • Autodesk VIZ<br />
Datamanagement • Autodesk Vault • Autodesk Productstream • Autodesk Streamline<br />
• AM Meridian • Custom made add-in programs<br />
Naast een basis training Inventor kunt u ook kiezen voor een van onze ééndaagse trainingen, bijvoorbeeld:<br />
Sheet Metal, Large Assembly of Parametrisch ontwerpen. Trainingen geven wij klassikaal of bij u op locatie, ook<br />
avondtrainingen zijn mogelijk.<br />
Trainingslocaties onder andere in Breda, Goes, Oosterhout (NB), Rotterdam en Velsen-Noord.<br />
Bel: 0162-490101 Mail: trainingen@cadmatch.nl. Meer informatie: www.cadmatch.nl.<br />
www.cadcollege.nl www.usginnotiv.nl<br />
Ons doel: u een perfecte <strong>CAD</strong>-specialist maken.<br />
USG Innotiv Training Center is gespecialiseerd in het ontwikkelen<br />
en organiseren van standaard en maatwerktrainingen voor <strong>CAD</strong>specialisten.<br />
Bel of mail voor een informatiepakket of kijk voor data en prijzen<br />
op de trainingakalender op www.usginnotiv.nl. Hier kunt u ook<br />
onze brochure <strong>downloaden</strong>.<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Inventor<br />
MicroStation<br />
TEC / <strong>CAD</strong> College BV<br />
Autodesk Authorized Training Center Nijmegen<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Basis • Auto<strong>CAD</strong> Update • Auto<strong>CAD</strong> Gevorderden • Auto<strong>CAD</strong> 3D<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Optimalisatie • Auto<strong>CAD</strong> & VBA Basis • Auto<strong>CAD</strong> & VBA Gevorderden<br />
• Inventor Basis • Inventor Gevorderden • Inventor Ontwerpen<br />
Het <strong>CAD</strong>-Centrum TEC, ook wel genoemd het <strong>CAD</strong> College, verzorgt sinds 1984 kennis-over-dracht in de vorm<br />
van <strong>CAD</strong> -opleidingen, -leerboeken en educatieve software. Bij de cursus ontvangt u een uitgebreid Nederlandstalig<br />
leer- en naslagwerk van R. Boeklagen die tevens uw docent is. U krijgt een Autodesk-certificaat bij de cursussen en<br />
een HBO-diploma bij de opleidingen.<br />
Autodesk HBO instituut<br />
Behaal uw HBO diploma! TEC biedt de mogelijkheid u verder te bekwamen tot een Autodesk Certified Engineer<br />
(ACE). U doorloopt een bepaald traject van cursussen, maakt een praktische eindopdracht, bij voorkeur passend<br />
binnen uw werk en bij uw eigen werkgever en verdedigt deze. Slaagt u, dan heeft u een Auto<strong>CAD</strong> HBO diploma<br />
verdiend! De opleiding is Inclusief materialen als boeken en software. Toelatingseisen: MBO. Studierichtingen:<br />
System Manager (Auto<strong>CAD</strong>), 3D Designer (Auto<strong>CAD</strong>) en Mechanical Designer (Inventor).<br />
Kerkenbos 1018 B<br />
6546 BA Nijmegen<br />
T: (024) 356 56 77<br />
F: (024) 354 19 31<br />
E: info@cadcollege.nl<br />
CP: Leonie Bergsma<br />
Kijk op Internet www.cadcollege.nl<br />
of vraag de brochure aan.<br />
Bel (024) 3565677 of<br />
mail naar info@cadcollege.nl<br />
USG Innotiv Training Center<br />
Databankweg 12<br />
3821 AL Amersfoort<br />
T 033 - 450 40 80<br />
F 033 - 450 40 89<br />
www.usginnotiv.nl<br />
www.cadix.nl<br />
WWW.<strong>CAD</strong>IX.NL<br />
Uw specialist in <strong>CAD</strong> opleidingen<br />
(0800) 235 22 34<br />
Autodesk Autorized Training Center<br />
www.cadmes.nl<br />
Cadmes B.V.<br />
SolidWorks Basis Training<br />
Australiëlaan 8<br />
SolidWorks Advanced Training<br />
5232 BB ‘s-Hertogenbosch SolidWorks API Training<br />
Tel. (073) 645 62 22 SmarTeam Basis Training<br />
Fax (073) 645 62 42 ProfiDB Training<br />
info@cadmes.nl<br />
DBWork Training<br />
Contactpersoon:<br />
Cosmos Works Training<br />
Dhr. G. Thelissen<br />
Cosmos Training<br />
Cimatron Training<br />
Als Authorized Training Center verzorgt Cadmes de bovenstaande trainingen, zowel intern<br />
('s-Hertogenbosch, Eindhoven, Gent en Gosselies) als op locatie. Neem voor uitgebreide trainingsinformatie<br />
en data contact met ons op. Bel (073) 645 62 22 of mail naar info@cadmes.nl.<br />
www.vmv-cad.nl<br />
Werkmethodiek<br />
TRAINING NODIG?<br />
Ons cursusaanbod bestaat uit:<br />
2 - daagse basiscursus ARKEY<br />
2 - daagse basiscursus vMV Methodiek,<br />
2 - daagse verkorte cursus ARKEY en vMV Methodiek,<br />
2 - daagse cursus gevorderden ARKEY / Methodiek<br />
2 - daagse cursus ARKEY / Methodiek voor ontwerpers<br />
1 - daagse Workshop SketchUp<br />
1 - daagse Workshop Piranesi<br />
1 - daagse Workshop ArtLantis<br />
Inschrijven of meer info?<br />
vMV <strong>CAD</strong>-Adviseurs, Den Haag<br />
www.vmv-cad.nl of bel 070-3645464<br />
www.hecbv.nl<br />
Holland Engineering Consultants bv (HEC) verzorgt trainingen en workshops voor de software die wij aan onze<br />
klanten kunnen leveren. Deze trainingen vinden doorgaans plaats in ons pand in Nieuwegein maar kunnen op<br />
verzoek ook op locatie gegeven worden. De trainingen hebben een hoog "hands-on" gehalte daar de praktijk nog<br />
steeds de beste leermeester is.<br />
Ons trainingsaanbod bestaat o.a. uit:<br />
3D <strong>CAD</strong><br />
Pro/ENGINEER Basis training<br />
Pro/ENGINEER Update training<br />
Pro/ENGINEER voor Pro/MECHANICA<br />
gebruikers<br />
Sterkte- en stijfheidsberekeningen<br />
Pro/ENGINEER Mechanica Basis training<br />
Pro/ENGINEER Mechanica Update training<br />
Pro/ENGINEER Fatique Advisor<br />
Stromings- en warmteoverdracht<br />
NIKA EFD Basis training<br />
Mechanisme berekeningen<br />
Pro/ENGINEER MDO Basis training<br />
Code<br />
P10 Pipestress Basis training<br />
P10 Pipestress Advanced training<br />
P10 Pipestress Update training<br />
Microprotol Basis training<br />
Databeheer<br />
Windchill PDMLink<br />
Windchill ProjectLink<br />
CM II Change management<br />
Kijk voor meer informatie op de website of neem contact met ons op.<br />
Holland Engineering Consultants bv Ratelaar 39, 3434 EW Nieuwegein<br />
T 030 600 60 60 F 030 600 60 61 E info@hecbv.nl W www.hecbv.nl<br />
16<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Trainingswijzer<br />
Bedrijf/trainingsinstituut: Omschrijving training(en) Bedrijf/trainingsinstituut: Omschrijving training(en)<br />
NedGraphics <strong>CAD</strong>/GIS<br />
Autodesk Authorized Training Center<br />
Ir. D.S. Tuynmanweg 10<br />
Auto<strong>CAD</strong> Basis<br />
4131 PN VIANEN Auto<strong>CAD</strong> Upgrade<br />
Auto<strong>CAD</strong> Applicatiebeheer/Gevorderden<br />
Autodesk MAP<br />
tel: 0347 329 626<br />
Microstation V8<br />
fax: 0347 329 666<br />
Autodesk Civil 3D<br />
E-mail: cursussen-gis@nedgraphics.nl<br />
Contactpersoon: mevrouw K. van ’t Reve<br />
Voor meer informatie: www.nedgraphics.nl<br />
Training Center Autodesk Inventor Professional<br />
Hofstede van Erkel<br />
Bilderdijkkade 13a<br />
1053 VA Amsterdam<br />
tel. : 020-6124780<br />
fax : 020-6124730<br />
E-mail : info@inventor-professional.nl<br />
kijk op : www.inventor-professional.nl<br />
* Auto<strong>CAD</strong> Basis<br />
* Auto<strong>CAD</strong> Update<br />
* Auto<strong>CAD</strong> Gevorderd<br />
* Auto<strong>CAD</strong> Mechanical<br />
* Inventor Basis Spoed (3 dagen)<br />
* Inventor Basis Stnd (5 dagen)<br />
* Inventor Basis Extra (6 dagen)<br />
* Inventor Gevorderd<br />
* Inventor Professional<br />
* Inventor Release Update<br />
* Thema Training<br />
www.inventor-professional.nl www.nedgraphics.nl<br />
Uw trainingen een heel jaar lang<br />
in <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> en op<br />
www.cadmagazine.nl<br />
voor slechts € 1300,–<br />
<strong>CAD</strong>/CAM & PDM Kenniscentrum<br />
<strong>CAD</strong>2M trainingen zijn intern of op locatie, algemeen of<br />
bedrijfsspecifiek. Het aantal trainingsdagen varieert per training.<br />
Wij organiseren ook online-seminars waarop vanachter uw<br />
bureau kennis kunt maken met de beste engineering tools.<br />
Bezoek www.cad2m.nl voor complete trainingsaanbod en actuele<br />
data.<br />
Transportweg 17 | 7007 CL Doetinchem | Tel: 0314-377050<br />
Fax: 0314-363501 | www.cad2m.nl | info@cad2m.nl<br />
- SolidWorks<br />
Basis<br />
Update<br />
Sheet Metal<br />
Weldment<br />
- COSMOSWorks<br />
- DBWorks<br />
- SolidCAM<br />
www.cadmagazine.nl<br />
www.cad2m.nl<br />
Interface EFD.Pro naar Pro/MECHANICA<br />
Flomerics heeft bekend gemaakt dat EFD.Pro een geïntegreerde<br />
interface heeft gekregen met Pro/MECHANICA voor de structurele<br />
analyse. Voor het analyseren van sterkte- en stijfheidsproblemen<br />
die beïnvloed worden door stroming en/of warmteoverdracht,<br />
zijn de resultaten uit EFD.Pro als belasting voor de<br />
structurele analyse in Pro/MECHANICA te gebruiken.<br />
EFD.Pro vult de thermische analysemogelijkheden van<br />
Pro/MECHANICA aan met verschillende features, zoals straling,<br />
niet-lineaire materiaaleigenschappen en complexe convectie.<br />
EFD.Pro ondersteunt tevens de Wildfire 3 versie van<br />
Pro/MECHANICA.<br />
www.hecbv.nl<br />
Componenten Lindab in Autodesk Building<br />
Systems<br />
Voor gebruikers van Autodesk Building Systems is het mogelijk<br />
geworden om componenten van Lindab direct in een<br />
ontwerp in te voegen, bijvoorbeeld de bekende ventilatiekanalen.<br />
Tevens zal het mogelijk zijn om de software van<br />
Lindab, <strong>CAD</strong>vent, samen met Autodesk Building Systems te<br />
gebruiken. Hierdoor kunnen alle betrokken partijen binnen<br />
de installatieketen, de consult, de installateur en de beheerder,<br />
in hetzelfde systeem werken.<br />
www.autodesk.nl<br />
ISD past producten aan voor Windows Vista<br />
ISD Software and Systems gaat haar gezamenlijke <strong>CAD</strong> en<br />
PDM productportfolio ook voor Windows Vista aanbieden.<br />
Als Microsoft Gold Certified Partner, het hoogste niveau bij<br />
Microsoft partnerprogramma’s, kan ISD altijd ingrijpen op de<br />
knowhow van Microsoft en reageren op de vernieuwingen in<br />
de Microsoft-omgeving. Zo waren ook een groot aantal nieuwe<br />
functies en features van Vista en ook van de nieuwe<br />
Microsoft Office Suite 2007 te gebruiken in de <strong>CAD</strong> – en<br />
PDM-oplossingen Hi<strong>CAD</strong> neXt en HELiOS neXt. De eerste<br />
versies van Hi<strong>CAD</strong> neXt en HELiOS neXt voor Windows<br />
Vista worden reeds getest. Deze aanpassingen worden<br />
officieel in het tweede kwartaal van 2007 beschikbaar gesteld.<br />
www.isdbenelux.nl<br />
PlantWise en ProSteel producten naar Bentley<br />
Bentley heeft de bedrijven Design Power en KIWI Software<br />
overgenomen, die respectievelijk PlanWise en ProSteel<br />
produceren. Hun producten verdiepen de portfolio van<br />
Bentley bij front-end engineering design en detailleren. Ze<br />
maken een brug tussen simulatie en engineering en van engineering<br />
naar productie en constructie.<br />
Verder zijn er veranderingen doorgevoerd in de software van<br />
Axsys, PlantWise, AutoPipe, Staad en ProjectWise<br />
Navigator. Vooral de nieuwe aanwinsten dichten de gaten<br />
tussen de verschillende software. ProSteel is een applicatie<br />
voor stalen constructies en PlantWise voor het opzetten van<br />
een fabriek en de pijpleidingen.<br />
www.bentley.com<br />
www.dp.com<br />
Kompas 3D Model Recognition<br />
Kompas 3D Model Recognition is een add-on voor 3D<br />
Parametric Solid Modeling van Ascon. Het herkent onder -<br />
delen en ontwerpen die geïmporteerd worden uit andere<br />
<strong>CAD</strong>-oplossingen. Het is dus een verbetering van de mogelijkheid<br />
om ontwerpen en informatie uit te wisselen met<br />
<strong>CAD</strong>-gebruikers met andere software. In Kompas 3D is, na<br />
importeren van het bestand, het ontwerp gewoon te bewerken.<br />
www.ascon.ru/english<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2<br />
17
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Ondersteuningsstop Auto<strong>CAD</strong> 2004<br />
Vanaf 15 maart 2007 zullen op Auto<strong>CAD</strong> 2004 gebaseerde producten en<br />
Autodesk Inventor 7 & 8 niet meer worden ondersteund door Autodesk. Het<br />
gaat hierbij om de volgende appicaties: Auto<strong>CAD</strong> (LT) 2004, Architectural<br />
Desktop 2004, Building Systems 2004, Land Desktop 2004, Civil Design<br />
2004, Map 2004, Map Series 2004, Survey 2004, Raster Design 2004,<br />
Auto<strong>CAD</strong> Mechanical 2004, Auto<strong>CAD</strong> Electrical 2004, Inventor Series 7 & 8<br />
en VIZ 4. Het stopzetten van de ondersteuning betekent dat prijsaanduidingen<br />
voor upgrades niet langer beschikbaar zullen zijn en dat Autodesk geen technische<br />
support meer zal leveren, met uitzondering van bestaande onderhoudswijzigingen<br />
die zijn te <strong>downloaden</strong> op de onderstaande website.<br />
www.autodesk.nl<br />
Allen weer op Nationale Auto<strong>CAD</strong> Gebruikersdag<br />
De Nationale Auto<strong>CAD</strong><br />
Gebruikersdag (NAG) wordt dit jaar<br />
op 1 mei gehouden onder het thema<br />
‘Van Goed naar Beter’. Op deze dag<br />
zal er een presentatie plaatsvinden van<br />
de nieuwe producten van Autodesk en<br />
de daarin doorgevoerde verander -<br />
ingen. Het thema ‘Van Goed naar<br />
Beter’ slaat op het feit dat sommige<br />
gebruikers nog niet alle mogelijk -<br />
heden benutten die een programma te<br />
bieden heeft. Met de releases van<br />
nieuwe versies moet de gebruiker<br />
bovendien vaak zelf ontdekken wat er<br />
allemaal mogelijk is. De gebruikersdag<br />
wil hierbij helpen, onder andere<br />
door de aanwezigheid van Lynn<br />
Allen. De bij Autodesk werkzame demonstratiespecialiste<br />
is ook dit jaar<br />
weer aanwezig op de NAG. Vorig jaar lichtte zij de mogelijkheden van<br />
Auto<strong>CAD</strong> 2007 toe en ging ze in op de 3D-mogelijkheden van de software. Dit<br />
jaar zal zij de bezoekers vertellen over de mogelijkheden van Auto<strong>CAD</strong> 2008.<br />
Natuurlijk zijn er meer presentaties en externe sprekers. Samen met een aantal<br />
trainers van <strong>CAD</strong> & Company wordt een demonstratie gegeven over de presen -<br />
tatiemogelijkheden van Autodesk software onder de noemer ‘Battle of the artist’.<br />
Naast de nieuwe Auto<strong>CAD</strong> worden in de parallelsessies de nieuwste versie van<br />
de bouwkundige en werktuigbouwkundige toepassingen getoond. De Mechanical<br />
sessie laat demonstraties zien van Auto<strong>CAD</strong> Mechanical, Auto<strong>CAD</strong> Electrical en<br />
Autodesk Inventor. In de Architecturalsessie worden de ins en outs van<br />
Auto<strong>CAD</strong> Architecture, Autodesk Revit Building en Autodesk Revit Structure<br />
besproken. In de Managementsessies staan Autodesk Review, Autodesk Vault en<br />
Productstream centraal.<br />
Om belangstellenden tegemoet te komen zijn er, opvolgend aan de NAG op<br />
1 mei, drie bijeenkomsten georganiseerd, verdeelt over Nederland, waar gebruikers<br />
aan kunnen deelnemen die op 1 mei niet naar Amsterdam kunnen komen.<br />
www.nationaleautocadgebruikersdag.nl<br />
HEC distributeur Flomerics<br />
HEC is sinds 2000 reseller van<br />
NIKA’s EFD-software; EFD staat<br />
hierbij voor Engineering Fluid<br />
Dyna mics, een simulatiegereedschap<br />
voor het analyseren van<br />
stroming en warmteoverdracht.<br />
In 2006 is NIKA gefuseerd met<br />
Flomerics. Deze laatste is gespecialiseerd<br />
op het gebied van elektro -<br />
nische koelingssimulaties met als<br />
belangrijkste product Flotherm.<br />
HEC is per direct exclusief distributeur<br />
geworden van alle Flomericsproducten<br />
voor de gehele Benelux.<br />
Naast de EFD-familie, bestaande<br />
uit EFD.Lab, EFD.Pro en EFD.V5,<br />
en Flotherm, zijn dit ook de softwareproducten<br />
FloPCB voor thermische<br />
simulaties in PCB boards,<br />
FloEMC voor elektromagnetische<br />
straling simulaties, FloVent voor<br />
gebouwventilatie en Microstripes<br />
voor antenneontwerp.<br />
www.hecbv.nl.<br />
Autodesk 3ds Max 9<br />
Extension<br />
Autodesk 3ds Max 9 Extension:<br />
Productivity Booster geeft<br />
Autodesk-klanten de mogelijkheid<br />
om te werken met meer dan dertig<br />
uitbereidingen op het gebeid van<br />
animatie en Biped, modelling,<br />
programmeren, renderen en<br />
gebruiksgemak. Ook de gewijzigde<br />
onderlinge verwerkingswijze met<br />
Auto<strong>CAD</strong> 2008, Auto<strong>CAD</strong><br />
Architecture 2008 en Revit Building<br />
2008 zal ten goede komen van de<br />
visualisatie van ontwerpen. De<br />
gebruikers kunnen ook profiteren<br />
van technologische vernieuwingen<br />
uit Microsoft Windows Vista en<br />
ondersteuning van DirectX10.<br />
De extensie is beschikbaar vanaf<br />
29 maart 2007 en te <strong>downloaden</strong><br />
voor Autodesk-klanten.<br />
www.autodesk.com<br />
Bentley neemt CWB over<br />
Bentley heeft C.W. Beilfuss & Associates (CWB)<br />
overgenomen, een provider van consulting services,<br />
software ontwikkelingen en softwareproducten voor<br />
engineering en voor transport. CWB is in 1975 opgericht<br />
door Chuck Beilfuss. CWB is de maker van<br />
Superload-software voor de transportsector. Daarmee kan<br />
onder meer extreem zwaar vrachtverkeer en uitzonder -<br />
lijke transporten een begaanbare route vinden en<br />
obstakels zoals bruggen en tunnels omzeilen.<br />
Ook registreert het programma wanneer het uitzonder -<br />
lijke verkeer een bepaalde route mag volgen en wat de<br />
benodigde vergunningen hiervoor zijn.<br />
www.bentley.com<br />
18<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Materialise heeft optische<br />
3D-scanner<br />
Materialise heeft onlangs geïnvesteerd<br />
in een mobiele optische<br />
3D-scanner om het aanbod van<br />
diensten uit te breiden. Materialise<br />
kan nu een volwaardige ‘Measuring<br />
& Scanning service’ aanbieden voor<br />
een gedetailleerde dimensionale<br />
kwaliteitscontrole en het is een stap<br />
binnen het ‘reverse engineering’-<br />
proces. Materialise heeft ook een<br />
Winnen met je vak<br />
Een recordaantal van 646 vmbo-talenten<br />
uit de metaal en elektro streed<br />
op 8 februari tijdens de Regionale<br />
Kampioenschappen van de Junior<br />
VakkanjerWedstrijden 2007. Zij<br />
maakten op twaalf wedstrijdlocaties<br />
uit wie zich plaatsen voor de landelijke<br />
finale in science center NEMO<br />
(6-9 maart). De Junior Vakkanjer -<br />
Wedstrijden zijn techniekwedstrijden<br />
voor derde- en vierdejaars vmbo<br />
techniek. De Junior Vakkanjers<br />
strijden in de volgende disciplines:<br />
metaaltechniek elektrotechniek,<br />
metalektro, lassen en <strong>CAD</strong>-tekenen.<br />
Ook stond er dit jaar voor het eerst<br />
een Team chal lenge op het programma,<br />
waarvoor negentien teams zich<br />
hadden ingeschreven. De vijfkop -<br />
pige teams ontwerpen en maken een<br />
trek-duwkar, ten behoeve van een<br />
optische 3D-scanner aangekocht.<br />
Het gaat om het GOM ATOS IImeetsysteem.<br />
Het Belgische<br />
bedrijf kan hiermee een gedetailleerde<br />
scan bieden, gebaseerd<br />
op triangulatie. Gepro -<br />
jecteerde strepenpatronen worden<br />
opgenomen door twee<br />
CCD camera’s. 3D-<br />
Coördinaten worden voor elke<br />
camerapixel berekend. Het resultaat<br />
is een polygoonmesh<br />
van het gemeten oppervlak.<br />
Om de kwaliteit van de scans<br />
optimaal te krijgen is het apparaat<br />
opgesteld in een nieuwe meetruimte.<br />
Met deze mobiele scan kunnen ook<br />
flexibele plastic onderdelen worden<br />
gescand. Omdat deze materialen niet<br />
zelfdragend zijn, hebben ze ondersteuning<br />
nodig die met de eigen<br />
software, de RapidFit module in<br />
Magics, wordt verzorgd.<br />
www.materialise.com<br />
maatschappelijk doel in de regio. De<br />
Junior VakkanjerWedstrijden zijn<br />
een ideaal voortraject voor deelname<br />
aan beroepenwedstrijden voor de<br />
‘grote’ Vakkanjers, waarvan de winnaars<br />
zich mogelijk kunnen kwalificeren<br />
voor de wereldkampioenschappen<br />
voor jonge vakmensen.<br />
Belang rijkste doel is de deelnemers<br />
positief te bevestigen in hun keuze<br />
voor techniek en ze trots te laten zijn<br />
op hun eigen kunnen. De Junior<br />
Vakkanjers worden bovendien zelfverzekerder<br />
en leren goed omgaan<br />
met concentratie en tijdsdruk.<br />
Bureau TOP organiseert in afstemming<br />
met het Platform Metaal &<br />
Metalektro, het NIL (de lasgroepen)<br />
en Kenteq de Junior Vakkanjer Wed -<br />
strijden. De uitslagen zijn te vinden<br />
op de onderstaande website.<br />
www.jrvakkanjers.nl<br />
Teamcenter met contentmanagementoplossing<br />
UGS introduceert een nieuwe contentmanagementoplossing<br />
als aanvulling<br />
op de Teamcenter software. De nieuwe<br />
applicatie is gebaseerd op Team -<br />
center’s technologie voor databeheer<br />
en collaboration, zodat de content -<br />
managementoplossing de productgerelateerde<br />
documentatie behandelt als<br />
een intrinsiek onderdeel van het product<br />
zelf. Door gebruik te maken van<br />
Teamcenter’s content-managementoplossing<br />
kunnen organisaties documentatie<br />
ontwikkelen, die gesynchroniseerd<br />
is met de onderliggende productdata.<br />
Het nieuwe aanbod maakt<br />
het ook mogelijk om documenten in<br />
meerdere talen te lokaliseren, diverse<br />
productvarianten te verwerken of het<br />
systeem aan te passen om een maatwerkproduct<br />
op te kunnen nemen.<br />
Teamcenter gebruikt een overkoepelend<br />
proces voor verandermanagement<br />
zodat alle gevolgen voor documentatie<br />
naar aanleiding van een verandering in<br />
het product zijn geïdentificeerd. Het<br />
beheer hiervan biedt bovendien inzicht<br />
in de status van de verwerking.<br />
Teamcenter’s content managementoplossing<br />
biedt functies voor diverse publicatietoepassingen,<br />
waaronder het<br />
maken van gebruiksaanwijzingen en<br />
catalogi voor onderdelen en producten,<br />
het uiteenzetten van werkinstructies<br />
met productiebeschrijvingen en de<br />
aanmaak van algemene documenten<br />
zoals, budgetteringsdocumenten en<br />
productlabels.<br />
www.ugs.com/teamcenter<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 19
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Versie voor 2D-schema’s zal ook 3D-variant krijgen<br />
Auto<strong>CAD</strong> P&ID voor de process-<br />
Door de redactie.<br />
Op de Daratech Plant 2007 in Houston, de conferentie voor<br />
Process Manufacturing en Power Generation industrie in Houston,<br />
heeft Autodesk Auto<strong>CAD</strong> P&ID officieel geïntroduceerd.<br />
Met deze nieuwe Auto<strong>CAD</strong>-versie, voor het maken van intelligente<br />
Process & Instrumentatie schema’s, zet Autodesk officieel de<br />
eerste stap in de wereld van de process- en plant-industrie.<br />
Autodesk stort zich op de process- en plantmarkt.<br />
Van Olie en Gas tot de Farma -<br />
ceutische industrie, de energiebehoefte<br />
en milieubewustzijn groeit wereldwijd<br />
als nooit te voren. Owner/operators<br />
(O/O’s) in veel industriesectoren<br />
ondervinden een steeds grotere vraag<br />
naar aanpassingen, uitbreidingen en<br />
nieuwe installaties. De hoeveelheid<br />
werk aan engineering voor deze bedrijven<br />
is in de laatste achttien maanden in<br />
Noord-Amerika gemiddeld met een<br />
factor drie tot vijf gestegen. In Europa<br />
en Japan is dit nu minstens factor twee.<br />
In China is de stijging volgens<br />
Westerse standaarden niet meer meetbaar.<br />
De O/O’s en Engineering Process<br />
Contractors ondervinden een zware<br />
druk om projecten alsmaar sneller op<br />
kunnen te leveren. Deze bedrijven hebben<br />
vaak wel de beschikking over<br />
complexe CAE-oplossingen om Plant<br />
Engineering-ontwerpen te maken en te<br />
onderhouden maar engineers zijn<br />
steeds moeilijker te vinden. Komt er<br />
uiteindelijk een engineer beschikbaar,<br />
dan gaat er veel kostbare tijd verloren<br />
om met deze CAE-oplossingen te leren<br />
werken. Dit is een markt waar<br />
Autodesk ogenschijnlijk pas nu op<br />
inspringt. Tachtig procent van deze<br />
bedrijven werken echter vaak al jaren<br />
met Auto<strong>CAD</strong>. Auto<strong>CAD</strong> P&ID is<br />
geen applicatie of add-on maar een<br />
Auto<strong>CAD</strong>-versie. Hiermee krijgt de<br />
eindgebruiker de beschikking over een<br />
Auto<strong>CAD</strong>-specifieke tool om ‘intel -<br />
ligente en complexe’ ontwerpen te maken<br />
die compatibel zijn met Autodesk’s<br />
toekomstige 3D Process en Plant<br />
(Piping) ontwerptechnologie.<br />
P&ID als basis<br />
Het Process & Instrumentatie<br />
Diagram geldt in veel gevallen als de<br />
basis. De P&ID is niet alleen het<br />
startpunt, maar ook een document dat<br />
gedurende de levensduur van een<br />
installatie wordt onderhouden. Het<br />
DWG-formaat van Auto<strong>CAD</strong> P&ID<br />
garandeert de ‘continuïteit en houdbaarheid’<br />
van een document dat ook<br />
na de levensduur van de installatie<br />
nog te bewerken is. Een P&IDtekening<br />
is een schematische voorstelling<br />
van het process en de instrumentatie<br />
in een installatie van een<br />
plant. Een leiding vervoert een<br />
bepaald product of vloeistof in een<br />
bepaalde richting en is onderweg<br />
voorzien van diverse pompen, kleppen<br />
en andere mechanische componenten.<br />
Specifieke eigenschappen van<br />
deze componenten zijn onder andere<br />
gerelateerd aan de leidingdiameter en<br />
de te vervoeren producten. Zo zal<br />
bijvoorbeeld een bepaalde (vloei)stof<br />
door een verwarmde of gekoelde<br />
pijpleiding moeten lopen en wordt de<br />
doorvoersnelheid mechanisch en<br />
electrisch geregeld door druk en temperatuur.<br />
De regeling hiervan valt<br />
weer onder de vakgebieden Electrical<br />
en Instrumentation. Auto<strong>CAD</strong> P&ID<br />
is als Auto<strong>CAD</strong>-versie verder ontwikkeld<br />
op basis van nieuwe technologie.<br />
Een project wordt aangemaakt<br />
vanuit de projectmanager. Na het invoeren<br />
van de naam, projectgegevens,<br />
projectlocatie en symbolenbibliotheek<br />
zijn de tekeningen te maken. Het<br />
gebruik van eigen symbolenbibliotheken<br />
of een bestaand project als basis,<br />
zal in de praktijk het meeste voorkomen.<br />
Dynamisch geheel<br />
Als een engineer reeds over<br />
Auto<strong>CAD</strong>-ervaring beschikt, is het<br />
tekenen met Auto<strong>CAD</strong> P&ID vrij<br />
logisch. Ook onervaren tekenaars<br />
kunnen er mee aan de slag. Plaats enkele<br />
pompen, vaten en andere onderdelen<br />
en trek daar de Proceslijnen tussen.<br />
Een door een Proceslijn gekoppelde<br />
pomp en het vat wordt een<br />
dynamisch geheel. Plaatst een klep en<br />
de lijn wordt automatisch opengeknipt.<br />
Verwijder een klep en de lijn<br />
wordt hersteld. Selecteer een item om<br />
een TAG-nummer handmatig of automatisch<br />
toe te kennen. Het systeem<br />
controleert ook of het TAG-nummer<br />
binnen het project al is gebruikt.<br />
Wijzig een diameter van een lijn en<br />
de kleppen en appendages worden<br />
automatisch aangepast. Nagenoeg alle<br />
20<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
en plantindustrie<br />
Symboolselectie via een tool<br />
palet.<br />
De datamanager geeft informatie over ieder item.<br />
TAG-nummerformaten, waaronder DIN KSS,<br />
worden binnen Auto<strong>CAD</strong> P&ID ondersteunt.<br />
Datamanager<br />
De datamanager is eigenlijk het meest in het<br />
oog springende onderdeel van Auto<strong>CAD</strong><br />
P&ID en een directe weergave van de inhoud<br />
van de database. Alle aanwezige informatie<br />
wordt in de datamanager weergegeven. De<br />
boomstructuur geeft de projectengineering -<br />
items weer. Via de datamanager kan er snel<br />
naar ieder item worden genavigeerd en gewijzigd.<br />
De gewijzigde informatie wordt in het<br />
schema weergegeven op het moment dat de<br />
gebruiker het item selecteert.<br />
Uitwisseling met databases<br />
Auto<strong>CAD</strong> P&ID-tekeningen zijn uitwisselbaar<br />
met behoud van ‘intelligentie’. Alle informatie<br />
over de gebruikte componenten,<br />
TAG-nummers en proceslijnen zitten opslagen<br />
in de tekening. De tekening blijft bewerkbaar<br />
in Auto<strong>CAD</strong>, maar wordt pas weer intelligent<br />
als er uitwisseling plaatsvindt met Auto<strong>CAD</strong><br />
P&ID.<br />
Informatie- of data-uitwisseling geschiedt via<br />
im- en export met Excel. Uitwisseling met<br />
andere applicaties en externe databases is<br />
mogelijk via een API. Engineering, equipmentgegevens<br />
en TAG-nummers kunnen ook<br />
met andere Autodesk-applicaties zoals<br />
Auto<strong>CAD</strong> Electrical worden uitgewisseld.<br />
Autodesk werkt samen met leveranciers van<br />
andere software oplossingen voor de processen<br />
plant-industrie. Via de API kan informatie<br />
met PDMS van AVEVA en PDS van<br />
Intergraph worden uitgewisseld. Diverse lijsten<br />
zijn via gedefinieerde projectrapporten<br />
weer te geven. Deze zijn desgewenst aan te<br />
vullen met nieuwe rapporten. Bestaande<br />
symbolen kunnen binnen Auto<strong>CAD</strong> P&ID<br />
snel intelligent worden gemaakt. Voeg een<br />
bestaande Auto<strong>CAD</strong>-tekening aan het project<br />
toe. Selecteer daarna een gewenst symbool in<br />
het schema en met de functie Classify kan<br />
vervolgens het symbool intelligent worden<br />
gemaakt. De gebruiker kan dan met dit<br />
symbool binnen Auto<strong>CAD</strong> P&ID werken.<br />
Bestaande ‘legacy’-tekeningen kunnen<br />
desgewenst op deze wijze intelligent worden<br />
gemaakt.<br />
Ontwikkelingen<br />
Op dit moment is de Autodesk Plant Solutions<br />
2D-oplossing voor P&ID gereed. Volgend jaar<br />
komt Autodesk met een 3D Plant Solutions<br />
oplossing voor 3D-piping die gebruik maakt<br />
van de informatie afkomstig uit Auto<strong>CAD</strong><br />
P&ID.<br />
www.autodesk-plant.com<br />
www.in-the-pipes.com<br />
www.autodesk.com/discussiongroup-autocadpid<br />
www.aceri.nl<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 21
In de Praktijk<br />
“De mogelijkheden zijn enorm!”<br />
Meer doen met minder dankzij R<br />
Door de redactie.<br />
Acht jaar geleden stond in <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> het eerste artikel van<br />
Rein van der Mast: Time-Compression Technologies met<br />
Mechanical Desktop. Sindsdien zijn ongeveer twintig artikelen van<br />
hem in dit blad gepubliceerd, in de meeste gevallen over zijn<br />
favoriete onderwerp: Rapid Technologies. Naast schrijver is hij<br />
adviseur. Zijn in Dordrecht gevestigde bedrijf SOLide levert advies<br />
over het verbeteren van product- en productieontwikkeling<br />
met nieuwe technologieën, waaronder Rapid Manufacturing<br />
en Reverse Engineering.<br />
Rapid Prototyping in de bouw:<br />
een maquette van een kantoor,<br />
gemaakt met 3D-printing.<br />
(Bron: Zcorp.)<br />
Producenten in de maakindustrie<br />
staan onder druk. Ze krijgen voortdurend<br />
minder tijd en geld voor het ontwikkelen<br />
van nieuwe producten, terwijl<br />
hun afnemers kritischer worden. Ze<br />
hebben echter de beschikking over een<br />
groep nieuwe, technologische oplossingen:<br />
de Rapid Technologies (RT), ook<br />
wel Time-Compression Technologies<br />
(TCT) genoemd. Daarmee kunnen ze<br />
zowel eenvoudige als meer realistische<br />
vormen maken voor hun productontwikkeling.<br />
En zelfs volwaardige eindproducten.<br />
Een gangbare indeling is als<br />
volgt: Rapid Prototyping (RP) voor<br />
prototypes, Rapid Tooling (ook RT)<br />
voor gereedschappen en Rapid<br />
Manufacturing (RM) voor eindproducten.<br />
“Het gaat allemaal erg hard”, stelt<br />
Rein van der Mast van adviesbu-reau<br />
SOLide in Dordrecht. Hij volgt de RTontwikkelingen<br />
op de voet, adviseert<br />
bedrijven over de voor- en nadelen van<br />
de Rapid Technologies en publiceert<br />
regelmatig over nieuwe machines, materialen<br />
en toepassingen. “Ikzelf begon<br />
ooit met Auto<strong>CAD</strong> voor het ontwerpen<br />
van consumentenproducten. In 1997<br />
stapte ik over op Mechanical Desktop.<br />
Daarmee ging ik 3D-modelleren in<br />
plaats van 2D-tekenen. Bovendien stelde<br />
de digitale 3D-informatie me in staat<br />
om snel levensechte prototypes te laten<br />
maken op basis van Rapid Prototyping.<br />
Verder was het toen al met Mechnical<br />
Desktop mogelijk om heel behoorlijke<br />
renderingen te maken en was de bijgeleverde<br />
Surface Modeller in staat tot<br />
iets vergelijkbaars met de huidige Free<br />
Form Modellingsoftware Rhino.”<br />
Drie pijlers<br />
Rapid Prototyping, Rapid Tooling en<br />
Rapid Manufacturing steunen op drie<br />
pijlers: Computer Aided Design<br />
(<strong>CAD</strong>), Layer Manufacturing Tech -<br />
nologies (LMT) en Additive Fabri -<br />
cation (AF). Daarbij ontvangt een systeem<br />
informatie, gegenereerd door een<br />
<strong>CAD</strong>-pakket, over de vorm van het te<br />
bouwen werkstuk. Vervolgens snijdt<br />
het systeem de vorm in evenwijdige<br />
plakken. Iedere plak of laag is dus een<br />
representatie van het te bouwen werkstuk<br />
op een bepaalde hoogte, waarbij<br />
de hoogte natuurlijk gelijk is aan het<br />
aantal onderliggende lagen maal de<br />
laagdikte. Wat daarna volgt, wisselt.<br />
Een bekend systeem is het gebruik van<br />
poeder waarvan de korrels zich met<br />
vloeistof aan elkaar hechten, zoals de<br />
3D Printingtechnologie van het<br />
Amerikaanse ZCorp. Het legt een laag<br />
poeder neer, even hoog als iedere laag<br />
dik is. Vervolgens beweegt een printkop<br />
over de laag en maakt binnen de<br />
contour van de gewenste doorsnede op<br />
die hoogte het poeder vochtig, vergelijk-baar<br />
met de werking van een inktjetprinter.<br />
Daarna brengt het systeem de<br />
tweede laag aan, enzovoort.<br />
Uiteindelijk resteert in de bak een hoeveelheid<br />
samengeklonterd poeder omgeven<br />
door los poeder, het zoge-naamde<br />
‘additive’. Het samengeklonterde<br />
poeder heeft de vorm van het gewenste<br />
werkstuk.<br />
Voordelen<br />
Rapid Technologies biedt met name<br />
voordelen als de seriegrootte klein is,<br />
de vorm complex en de tijdsdruk hoog.<br />
Bij grote series legt Rapid Manu -<br />
facturing het af tegen spuitgieten en bij<br />
een enkel exemplaar met een simpele<br />
vorm verliest Rapid Proto typing het<br />
van het maken van een modelletje met<br />
de hand. Van der Mast: “Maar daartussen<br />
zit heel erg veel, variërend van het<br />
met kleur afdrukken van een concept<br />
bij de ontwikkeling van een woonhuis<br />
tot het vervaardigen van auto-onderdelen<br />
22<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
In de Praktijk<br />
apid Technologies<br />
voor een nul serie.” De voordelen hangen<br />
van de situatie af. Prototypes kunnen<br />
bijvoorbeeld tijdens een beurs worden<br />
getoond en in een con-sumentenonderzoek<br />
worden gebruikt. Bij Rapid<br />
Manufacturing zijn complexe vormen<br />
haalbaar, in zowel kunststof, metaal als<br />
keramiek. Dat herbergt een belangrijk<br />
voordeel: meerdere functies kunnen in<br />
een en hetzelfde onderdeel worden verenigd,<br />
net als meerdere onderdelen<br />
kunnen worden samengevoegd tot één.<br />
Systemen<br />
De systemen variëren van low-end tot<br />
high-end. Prijzen beginnen bij 20 duizend<br />
euro, zoals de 3D Printing -<br />
systemen van Zcorp, en lopen op tot<br />
vele tonnen, bijvoorbeelde laser-<br />
CUSING van Concept Laser. Vanzelfsprekend<br />
hangen de prijzen samen met<br />
de mogelijkheden. De eenvoudigste<br />
systemen brengen matig belastbare,<br />
kunststof producten voort. De geavanceerde<br />
systemen daarentegen verwerken<br />
hoogwaardige le-geringen. De<br />
mogelijkheden die de systemen aan de<br />
onderkant van de markt bieden, nemen<br />
echter snel toe, zowel wat de apparaten<br />
betreft als de materialen. De<br />
Amerikaan Terry Wohlers, de goeroe<br />
van de Rapid Technologies, schreef<br />
onlangs: “De low-end systemen ontwikkelen<br />
zich enorm snel en de toepassingsmogelijkheden<br />
nemen daardoor<br />
aanzienlijk toe. In sommige gevallen<br />
zal die ontwikkeling in de nabije toekomst<br />
ten koste gaan van de meer geavanceerde<br />
systemen.” Naast het vervaardigen<br />
van tastbare producten is het<br />
ook mogelijk om producten te digitaliseren.<br />
Het aantal laserscanners groeit<br />
snel en de prijzen dalen gestaag.<br />
Scanners zijn interessant om bestaande<br />
producten in <strong>CAD</strong>-bestanden te vangen.<br />
Servicebureaus<br />
SOLide adviseert over de toepassingsmogelijkheden<br />
van de Rapid Tech -<br />
nologies toegespitst op het bedrijf in<br />
kwestie, zowel in relatie tot consumentenproducten<br />
als producten voor industriële<br />
gebruikers. Van der Mast:<br />
“Daarnaast probeer ik door mijn publicaties<br />
de Nederlandse industrie te enthousiasmeren<br />
om meer met de Rapid<br />
Technologies te doen, want de mogelijkheden<br />
zijn enorm!” Hij vervolgt:<br />
“De laatste tijd richt ik me met mijn<br />
bedrijf vooral op tooling en manufacturing.<br />
Dat zijn echte groeimarkten.<br />
Naast het verstrekken van advies<br />
en het voorzien in enige opleiding,<br />
begeleid ik dan ook implementaties<br />
van de Rapid<br />
Technologies ten behoeve van<br />
product- en productieontwikkeling<br />
en productie.” Voor mensen die<br />
onervaren zijn met de Rapid<br />
Technologies is de aanschaf van een<br />
systeem niet aan de orde. Voor die personen<br />
zijn de servicebureaus interessant:<br />
bedrijven die verschillende systemen<br />
in huis hebben voor de vervaardiging<br />
van werkstukken in opdracht<br />
van derden. Het zijn bedrijven<br />
die veel weg hebben van een<br />
reproshop: de klant stuurt<br />
zijn technische tekening<br />
per e-mail naar de reproshop<br />
en dezelfde dag brengt<br />
de reproshop de tekening<br />
tot bij zijn voordeur. Wat de<br />
Rapid Technologies betreft,<br />
is het niet anders: het bestand<br />
versturen, wachten en<br />
het werkstuk ontvangen.<br />
www.solide-tct.nl<br />
Rein van der Mast:<br />
“Met Mechanical<br />
Desktop ging ik jaren<br />
geleden modelleren in<br />
plaats van tekenen.”<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 23
Agenda<br />
De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van <strong>CAD</strong>leveranciers<br />
en dealers. Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda<br />
is doorlopend en beslaat in ieder geval de evenementen tot aan de volgende uitgave van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Hiervoor kunnen<br />
beurzen, gratis seminars en workshops per e-mail worden aangemeld bij de redactie: services@cadmag.nl. Vermeld de<br />
datum, plaats, website en een korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail 'Agenda'.<br />
16 maart, Workshop Bouwkunde<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.icn-solutions.nl<br />
20-22 maart, A, B & E Vakdagen -<br />
Aandrijftechniek, Besturingen &<br />
Elektronica<br />
Hardenberg, Evenementenhal<br />
www.evenementenhal.net<br />
20 maart, Introductie simulatie en<br />
analyse software (CAE software)<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
21-24 maart, 'Meer onder één dak'<br />
dagen (TopSolid)<br />
Veenendaal<br />
www.bemet.nl<br />
21-24 maart, Demoweek 2007<br />
(metaalbewerking)<br />
Ede-Veenendaal<br />
www.demoweek.nl<br />
21 maart, Inloopdag - Workshop<br />
Autodesk software-applicaties<br />
werktuigbouwkundig ontwerpen<br />
Gouda<br />
www.cadac.nl<br />
21 maart, Seminar Using MATLAB<br />
to develop and deploy financial<br />
applications<br />
Amsterdam<br />
www.mathworks.nl<br />
22 maart, Seminar Using MATLAB<br />
to develop and deploy financial<br />
applications<br />
Brussel (B)<br />
www.mathworks.nl<br />
22 maart, Seminar voor educatieveen<br />
onderwijsinstellingen<br />
Nieuwegein<br />
www.hecbv.nl<br />
23 maart, Ontwerpen en elektrische<br />
aansturingen sneller wijzigen<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
23 maart, Introductie simulatie en<br />
analyse software Femap V9.3<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
23 maart, Workshop Media &<br />
Entertainment<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.icn-solutions.nl<br />
27 maart, Software Infodagen<br />
Hengelo<br />
www.construsoft.com<br />
27 maart, Workshop Auto<strong>CAD</strong><br />
Electrical<br />
Oosterhout<br />
www.cadmatch.nl<br />
28-29 maart, Industrial Automation<br />
Solutions 2007<br />
Nieuwegein, Business Center<br />
www.mikrocentrum.nl<br />
29 maart, Van 2D naar 3D, een extra<br />
dimensie<br />
Alkmaar<br />
www.cadcompany.nl<br />
29 maart, Realiseer voorsprong met<br />
data management<br />
Alkmaar<br />
www.cadcompany.nl<br />
29 maart, Hands-on-workshop<br />
Pro/ENGINEER module: ISDX<br />
Nieuwegein<br />
www.hecbv.nl<br />
30 maart, Workshop<br />
Werktuigbouwkunde<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.icn-solutions.nl<br />
April<br />
02 april, Workshop SolidWorks<br />
Zaltbommel<br />
www.design-solutions.nl<br />
02 april, Workshop PDM<br />
Zaltbommel<br />
www.design-solutions.nl<br />
03 april, Eenvoudiger teken- en<br />
constructiedocumenten produceren<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
05 april, SolidWorks demomiddag<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.cadmes.nl<br />
06 april, Workshop Solid Edge 3D<br />
<strong>CAD</strong> in Vogelvlucht<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
12 april, Themamiddag Shape<br />
Generator<br />
Eindhoven<br />
www.mastership.nl<br />
12 april, SolidWorks demomiddag<br />
Gent (B)<br />
www.cadmes.be<br />
12 april, Van 2D naar 3D, een extra<br />
dimensie<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
12 april, Realiseer voorsprong met data<br />
management<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
Nationale Auto<strong>CAD</strong> Gebruikersdag<br />
De Nationale Auto<strong>CAD</strong> Gebruikersdag (NAG), georganiseerd door <strong>CAD</strong> & Company, wordt dit jaar op 1 mei<br />
gehouden onder het thema ‘Van Goed naar Beter’. Op deze dag zal er een presentatie plaatsvinden van de nieuwe<br />
producten van Autodesk en de daarin doorgevoerde veranderingen. Lynn Allen, de bij Autodesk werkzame<br />
demonstratiespecialiste is ook dit jaar weer aanwezig op de NAG. Dit jaar zal zij de bezoekers vertellen over de<br />
mogelijkheden van Auto<strong>CAD</strong> 2008. En natuurlijk zijn er meer presentaties en externe sprekers.<br />
24<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
17 april, Software Infodagen<br />
Zoetermeer<br />
www.construsoft.com<br />
17 april, Workshop Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
Bunnik<br />
www.nordined-prequest.com<br />
20 april, Ontwerpen en elektrische<br />
aansturingen sneller wijzigen<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
20 april, Introductie simulatie en analyse<br />
software (CAE software)<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
23 april, Workshop SolidWorks<br />
Zaltbommel<br />
www.design-solutions.nl<br />
23 april, Workshop PDM<br />
Zaltbommel<br />
www.design-solutions.nl<br />
24 april, Seminar Model-Based Design<br />
of embedded Signal Processing systems<br />
with Simulink<br />
Leuven (B)<br />
www.mathworks.nl<br />
24-26 april, Overheid & ICT<br />
Utrecht, Jaarbeurs<br />
www.overheid-en-ict.nl<br />
26 april, Seminar Model-Based Design<br />
of embedded Signal Processing systems<br />
with Simulink<br />
Veldhoven<br />
www.mathworks.nl<br />
26 april, Van 2D naar 3D, een extra<br />
dimensie<br />
Alkmaar<br />
www.cadcompany.nl<br />
26 april, Realiseer voorsprong met data<br />
management<br />
Alkmaar<br />
www.cadcompany.nl<br />
26 april, Integraal gebouwen ontwerpen<br />
en vormgeven<br />
Deventer<br />
www.cadcompany.nl<br />
29 april-03 mei, BE Conference 2007<br />
Los Angeles, CA (U.S.A.), Los Angeles<br />
Convention Center.<br />
www.be.org<br />
Mei<br />
01 mei, Nationale Auto<strong>CAD</strong><br />
Gebruikersdag (NAG) 'Van Goed naar<br />
Beter'<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
03 mei, SolidWorks demomiddag<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.cadmes.nl<br />
03 mei, SolidWorks demomiddag<br />
Gent (B)<br />
www.cadmes.be<br />
04 mei, Workshop SolidWorks<br />
Zaltbommel<br />
www.design-solutions.nl<br />
04 mei, Workshop PDM<br />
Zaltbommel<br />
www.design-solutions.nl<br />
04 mei, Workshop Solid Edge V20<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
09 mei, Seminar MATLAB for Life<br />
Sciences<br />
www.mathworks.nl<br />
09 mei, SolidWorks demomiddag<br />
Gosselies (B)<br />
www.cadmes.be<br />
10 mei, Seminar MATLAB for Life<br />
Sciences<br />
www.mathworks.nl<br />
10 mei, Productconfiguratie in het ontwerpproces:<br />
Engineering to Order<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
10 mei, Productconfiguratie in het ontwerpproces:<br />
Configure to Order<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
10 mei, Workshop Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
Bunnik<br />
www.nordined-prequest.com<br />
11 mei, Workshop Media &<br />
Entertainment<br />
's-Hertogenbosch<br />
www.icn-solutions.nl<br />
16 mei, Seminar Wireless communication<br />
system design with MATLAB and<br />
Simulink<br />
www.mathworks.nl<br />
18 mei, Ontwerpen en elektrische<br />
aansturingen sneller wijzigen<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
18 mei, Wegwijs in Product<br />
Datamanagement<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
24 mei, Integraal gebouwen ontwerpen<br />
en vormgeven<br />
Amsterdam<br />
www.cadcompany.nl<br />
24 mei, Avondsessie 3D <strong>CAD</strong> in<br />
Vogelvlucht<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
25 mei, Introductie simulatie en analyse<br />
software (CAE software)<br />
Oldenzaal<br />
www.boschengineering.nl<br />
29 mei, Seminar The 2007 MATLAB<br />
World Tour<br />
Veldhoven<br />
www.mathworks.nl<br />
30 mei, Seminar The 2007 MATLAB<br />
World Tour<br />
Gent (B)<br />
www.mathworks.nl<br />
Juni<br />
06 juni, Workshop Auto<strong>CAD</strong> Electrical<br />
Bunnik<br />
www.nordined-prequest.com<br />
07 juni, Eenvoudiger teken- en<br />
constructiedocumenten produceren<br />
Deventer<br />
www.cadcompany.nl<br />
10-14 juni, BE Conference Europe<br />
London (UK), Hilton London<br />
Metropole<br />
www.bentley.nl<br />
Ga voor de meest actuele<br />
informatie naar de agenda op<br />
www.cadplaza.nl
Zoeklicht op<br />
Nu ook eigen forum voor Media & Entertainment<br />
Dealers gebruiken Auto<strong>CAD</strong> Exch<br />
Door: Job van Haaften<br />
Het idee voor de Workouts en Life Experience ontstond een jaar<br />
geleden. Ray Laatst, directeur van Pollux en Bert de Groot, hoofd<br />
marketing, aan het woord over Auto<strong>CAD</strong> Exchange (ACE), de<br />
Workouts en Life Experience. Kortom: over de nieuwe manier<br />
waarop Pollux probeert de eindgebruikers op allerlei<br />
gebieden te enthousiasmeren.<br />
hebben gericht. Tot nu toe hadden we<br />
één keer per jaar een grote bijeenkomst<br />
waar we de nieuwtjes lieten<br />
zien. Nu hebben we het gesplitst in<br />
bouwkunde en werktuigbouw met<br />
voor elk drie Workouts. Er zijn<br />
weinig links tussen die twee vakgebieden<br />
en de mensen zitten toch liever<br />
tussen collega’s, dan zijn ook alle<br />
onderwerpen interessant voor alle<br />
aanwezigen. Uiteraard blijft er nog<br />
wel enige mix van eindgebruikers<br />
over, maar dan wel een samenhangende<br />
mix. De link tussen bijvoorbeeld<br />
GIS en bouwkunde is groter<br />
dan tussen werktuigbouw en bouwkunde<br />
omdat GIS en bouwkunde allebei<br />
beginnen bij een stuk grond waar<br />
iets mee moet gebeuren.”<br />
Laatst: “De mensen zijn seminarmoe,<br />
voor wat betreft de traditioneel<br />
georganiseerde seminars. Daarom<br />
doen wij het totaal anders. Hiermee<br />
gaan we van de gebruikers zelf uit, ze<br />
kunnen vooral vragen stellen en zich<br />
richten op de eigen interesses. Ik<br />
geniet van dit evenement. Je bedenkt<br />
zoiets een jaar van tevoren en dit is<br />
het nou.”<br />
Het evenement is interactief, net als<br />
het forum. De Groot legt uit hoe die<br />
overlap tot stand is gekomen: “Het<br />
forum Auto<strong>CAD</strong> Exchange heeft<br />
achtduizend geregistreerde <strong>CAD</strong>gebruikers.<br />
We hebben ze via het<br />
forum gevraagd wat ze willen zien,<br />
weten en doen. Daarop zijn van zeshonderd<br />
bedrijven reacties binnengekomen<br />
en die zijn verwerkt in een<br />
ranglijst. De top tien van onderwerpen<br />
die daar uit kwam heeft de agenda<br />
bepaald voor de Life Experience.”<br />
“Na de aanvanke -<br />
lijke argwaan,<br />
gebruiken resellers<br />
nu ACE soms voor<br />
hun helpdesk”,<br />
Ray Laatst (rechts)<br />
en Bert de Groot.<br />
De Life Experience is een nieuw<br />
marketingwapen van Pollux. Het<br />
groots opgezette evenement is<br />
bedoeld voor Auto<strong>CAD</strong>-gebruikers in<br />
verschillende branches die allen hun<br />
eigen sessies volgen.<br />
Een nieuwe opzet voor Pollux, waar<br />
zes kleinere Workouts aan vooraf zijn<br />
gegaan. “De belangstelling voor de<br />
Workouts was boven verwachting, er<br />
zijn in die zes bijenkomsten meer dan<br />
vijfhonderd mensen geweest.” vertelt<br />
De Groot. “Het was de eerste keer dat<br />
we ons specifiek op doelgroepen<br />
Virtueel door gebouw<br />
Het is algemeen bekend dat de werktuigbouw<br />
in het gebruik en bij het<br />
volgen van de ontwikkelingen in<br />
<strong>CAD</strong> iets voorloopt op de bouwkunde.<br />
Laatst: “Als distributeur dragen<br />
we de overstap uit naar 3D, dus iedereen<br />
naar de verticale 3D-pakketten.<br />
Daarbij moeten we vooral de bouwwereld<br />
overtuigen van de voordelen.<br />
Als je bijvoorbeeld architect bent en<br />
je wilt iets presenteren dan gebruik je<br />
3D-visualisaties. Je hebt tegenwoordig<br />
als architect echt een achterstand<br />
ten opzichte van je collega’s als je<br />
geen 3D gebruikt. Dat kost klanten.”<br />
De Groot: “Er is door de visualisatiebehoefte<br />
van bouwers en architecten<br />
meer samenwerking ontstaan met de<br />
Media & Entertainment-groep van<br />
Autodesk: oftewel Maya en 3ds Max.<br />
De klant wil namelijk virtueel door<br />
zijn gebouw heen kunnen lopen om<br />
een goede indruk te krijgen van hoe<br />
het er uit gaat zien. Met de visualisatie-<br />
26<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
ange voor hun helpdesk<br />
Gratis Seminar<br />
‘Autodesk 2008<br />
Software’<br />
pakketten is het hierbij mogelijk om<br />
dit net zo levensecht aan te kleden als<br />
de ontwerper zelf wil.”<br />
Laatst: “De technologieën van Maya<br />
en 3ds Max zijn gescheiden. Maya is<br />
meer op de filmindustrie gericht en<br />
3ds Max op game-development. De<br />
insteek van de makers is dus totaal<br />
verschillend, met andere doelgroepen<br />
en verschil in marketing. Maya is<br />
overigens iets verder ontwikkeld dan<br />
3ds Max, niet zozeer technologisch<br />
als wel qua actieve gebruikersgroepen<br />
en input. Toch denken we dat er op<br />
den duur ook samenwerking kan<br />
ontstaan tussen beide soorten gebruikers.“<br />
Vraagbaak<br />
Auto<strong>CAD</strong> Exchange is met zijn achtduizend<br />
leden uitgegroeid van een<br />
goed idee in de vergaderkamers van<br />
Pollux tot een actief en levend forum.<br />
Laatst: “Auto<strong>CAD</strong> Exchange wordt<br />
inmiddels door iedereen in de <strong>CAD</strong>sector<br />
gebruikt als vraagbaak. Het<br />
forum wordt continu door ons gemonitord.<br />
Er wordt dan ook hard aan<br />
gewerkt, in totaal zijn er wel tien<br />
personen achter de schermen bezig<br />
met het ondersteunen van de site.<br />
Hierbij vervullen ze verschillende<br />
taken, zoals het algemene beheer,<br />
maar ook het beantwoorden van<br />
vragen die niet door de medegebruikers<br />
op het forum van een antwoord<br />
kunnen worden voorzien.”<br />
Dealers op het forum<br />
“De resellers waren in het begin wat<br />
argwanend toen we Auto<strong>CAD</strong><br />
Exchange opzetten,” zegt De Groot.<br />
”Dat kwam omdat we als distributeur<br />
met de site rechtstreeks contact zochten<br />
met de eindgebruikers. Logisch<br />
dat ze dat een beetje eng vonden, want<br />
dat zagen ze natuurlijk als hun eigen<br />
taak. We hebben echter de<br />
zaken strikt gescheiden gehouden en<br />
bemoeien ons dus ook in het geheel<br />
niet met de rechtstreekse verkoop. Wij<br />
zijn als Pollux op de achtergrond aanwezig<br />
op Auto<strong>CAD</strong> Exchange omdat<br />
we willen dat de site een neutrale sfeer<br />
uitstraalt waar elke Nederlandstalige<br />
eindgebruiker terecht kan.”<br />
Het forum draait echt om de gebruikers<br />
en hun vragen. Als een gebruiker<br />
de vraag van een ander weet te beantwoorden,<br />
krijgt hij de van tevoren<br />
toegekende punten van de vraagsteller.<br />
Op de site staat een ranglijst van<br />
de gebruikers met de meeste punten.<br />
Aan het eind van een kwartaal is er<br />
een prijs voor de gebruikers met de<br />
meeste punten. In oktober 2006 werd<br />
de eerste maal deze prijs uitgereikt:<br />
een Race Experience op het<br />
Circuitpark in Zandvoort voor de vier<br />
hoogst geklasseerden.<br />
“De snelheid waarmee vragen een<br />
antwoord krijgen, is bijzonder groot,<br />
gemiddeld is er binnen 2 tot 2,5 uur<br />
een antwoord binnen op een vraag”,<br />
vertelt De Groot. “Zelfs de helpdesks<br />
van verschillende dealers maken hierdoor<br />
wel eens gebruik van ons portaal<br />
om vragen van hun eigen klanten te<br />
kunnen beantwoorden en problemen<br />
op te lossen. Ongeveer driekwart van<br />
de dealers is aangesloten op het portaal.”<br />
SplineZone.com<br />
Het succes van Auto<strong>CAD</strong> Exchange<br />
heeft bij Pollux inmiddels de toon gezet<br />
voor nieuwe ontwikkelingen op<br />
Internet. Één daarvan is Spline -<br />
Zone.com. De Groot legt uit waar dit<br />
om gaat: “Dit portaal is met hetzelfde<br />
idee en dezelfde structuur opgezet als<br />
Auto<strong>CAD</strong> Exchange, maar voor de<br />
specifieke gebruikers van de Media &<br />
Entertainment-software van Autodesk.<br />
Er zijn al zeshonderd geregistreerde<br />
leden. Uiteraard valt hier geen zelfde<br />
ledenaantal als bij ACE te verwachten,<br />
want de uiteindelijke doelgroep is<br />
veel kleiner. Toch ondersteunen we<br />
ook deze tak, want we verwachten dat<br />
dergelijke sites een belangrijk communicatiemiddel<br />
zullen zijn in de<br />
toekomst. We willen dan ook voor<br />
elk soort pakket dat we voeren een<br />
dergelijk project opzetten en via<br />
Internet extra service bieden aan de<br />
eindgebruikers. “<br />
www.pollux.nl<br />
GRATIS 512MB USB Stick<br />
met productpresentaties<br />
voor alle bezoekers!<br />
Nieuwe Autodesk software:<br />
• Autodesk Revit Architecture 2008<br />
• Autodesk Revit Architecture Suite 2008<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Architecture 2008<br />
• Autodesk Inventor Professional 2008<br />
• Autodesk Inventor Suite 2008<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Mechanical 2008<br />
• Auto<strong>CAD</strong> Electrical 2008<br />
• Autodesk Productstream 2008<br />
• Autodesk VIZ 2008<br />
• Autodesk 3ds Max 9<br />
Het seminar vindt plaats op<br />
donderdag 26 April 2007<br />
in het ‘Land van Ooit’<br />
Inschrijving is mogelijk via e-mail,<br />
telefonisch of via www.ICN-Solutions.nl<br />
ICN Solutions B.V.<br />
postbus 3302, 5203 DH ‘s-Hertogenbosch<br />
tel. +31(0)73 - 750 6 750 - fax +31(0)73 - 750 6 751<br />
info@ICN-Solutions.nl - www.ICN-Solutions.nl
In de Praktijk<br />
Ontwerpteam bedenkt compleet nieuwe achtbaanzit<br />
Veiligheid voor alles bij Vekoma<br />
Door: Lambert-Jan Koops<br />
Het in het Vlodrop gevestigde<br />
Vekoma Rides Manufacturing is een<br />
van de belangrijke spelers op de<br />
wereldomvattende markt van pretparkattracties.<br />
Het bedrijf ontwerpt en<br />
maakt achtbanen, familieattracties en<br />
voert opdrachten op maat uit. Vekoma<br />
heeft beroemde achtbaansoorten<br />
ontwikkeld zoals de Boomerang,<br />
Invertigo, Suspended Looping<br />
Coaster en Junior Coaster en is nog<br />
steeds elke dag bezig met de ont -<br />
wikkeling van nieuwe producten die<br />
het adrenalinegehalte in pretparken<br />
over de hele wereld omhoog moeten<br />
brengen. Bovenstaande omschrijving<br />
Pretparkspecialist Vekoma Rides<br />
Manufacturing is een oude<br />
bekende van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. In 2000<br />
stond er een interview met medewerkers<br />
van het bedrijf in dit blad.<br />
Inmiddels is er echter veel veranderd:<br />
een faillissement gevolgd<br />
door een overname<br />
hadden<br />
indirect gevolgen<br />
voor de werkwijze van<br />
de engineeringafdeling.<br />
Ontwerper Mike Hoogstraten beweert dat de<br />
achtbaantreinen van Vekoma veiliger zijn dan<br />
enig ander voertuig.<br />
was ook in 2000 al van toepassing op<br />
de Limburgse onderneming. Wat is er<br />
anders? In de eerste plaats is Vekoma<br />
Rides Manufacturing geen zelfstandig<br />
bedrijf meer. Na het faillissement in<br />
2001 is het bedrijf doorgestart en dat<br />
ging gepaard met de nodige veranderingen.<br />
Zo vindt de productie van<br />
achtbanen nu niet meer plaats in<br />
Vlodrop, maar is deze verplaatst naar<br />
het voormalige Oostblok en China.<br />
Daarnaast is een deel van de engineers<br />
overgestapt van Auto<strong>CAD</strong> en<br />
Mechanical Desktop naar Solid Edge<br />
in combinatie met het in Solid Edge<br />
geïntegreerde PDM-pakket Insight.<br />
Drie groepen<br />
Mike Hoogstraten is een van de<br />
ontwerpers bij Vekoma Rides<br />
Manufacturing en legt uit waarom<br />
hij wel en een deel van zijn collega’s<br />
niet zijn over gestapt op Solid<br />
Edge. “Onze engineers zijn<br />
verdeeld in drie groepen. De<br />
eerste is Concepts, waar de<br />
klantencontacten en de nieuwe<br />
ideeën geïnitieerd worden, de<br />
tweede is de Banengroep, die onder<br />
andere de rails en de aandrij -<br />
ving van de achtbanen ontwerpt.<br />
Tenslotte is er nog de Treinengroep die,<br />
zoals de naam al verraadt, verant -<br />
woordelijk is voor de voertuigen van de<br />
attracties. Deze laatste groep is vooral<br />
met machine bouwachtige producten<br />
bezig, en is overgegaan op Solid Edge,<br />
mede geïnitieerd door het gebruik van<br />
dit pakket door enkele van de nieuwe<br />
partners. Ik heb op basis daarvan eerst in<br />
2004 een pilot gedraaid met dit pakket<br />
en toen bleek dat dit toegevoegde<br />
waarde had, hebben we met de afdeling<br />
de overstap gemaakt. Uiteraard hebben<br />
we dat niet allemaal zelf gedaan, we<br />
hebben goede ondersteuning en training<br />
gekregen van Bosch Engineering en zijn<br />
dan ook tevreden over de nieuwe<br />
mogelijkheden die ons binnen Solid<br />
Edge ter beschikking staan.”<br />
Veiligste voertuig<br />
Uiteraard moeten de voertuigen voor<br />
rollercoasters aan de strengste eisen<br />
voldoen. Hoogstraten: “Ik durf te<br />
stellen dat onze achtbaantreinen<br />
veiliger zijn dan enig ander voertuig.<br />
Al onze modellen zijn TÜV<br />
goedgekeurd en die eisen worden<br />
steeds strenger en strenger, ook al is er<br />
nog nooit iets misgegaan met onze<br />
modellen.”<br />
Om van te voren te kunnen weten of<br />
een ontwerp veilig is, moet dit worden<br />
doorgerekend met onder andere de<br />
hulp van de eindige elementenmethode<br />
(EEM). Hoogstraten en zijn collega’s<br />
gebruiken hiervoor Femap, en alhoewel<br />
Femap tegewoordig sterk<br />
gekoppeld is aan aan Solid Edge, wordt<br />
deze koppeling alleen gebruikt bij het<br />
28<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
In de Praktijk<br />
Rides Manufacturing<br />
doorrekenen van massieve onderdelen.<br />
Bij het berekenen van lassamenstellingen<br />
wordt veelal een gesimplificeerd<br />
3D-model in Femap gemodelleerd, en<br />
deze beproefde werkmethodiek is ook<br />
wat doorlooptijd betreft prima werkbaar.<br />
Een actiefoto van de Flying Dutchman, een van de populairdere achtbanen van<br />
Vekoma Rides Manufacturing.<br />
Ontwikkeling<br />
De afgelopen jaren zijn er natuurlijk<br />
verschillende ontwikkelingen geweest<br />
in de markt, waar ook Vekoma<br />
van heeft kunnen profiteren bij het<br />
ontwerp van de achtbanen. Zo is de<br />
introductie van het hoge sterkte<br />
roestvrijstaal een verbetering geweest<br />
die de ontwerpen iets duurzamer heeft<br />
gemaakt. Nuttig was tevens de opkomst<br />
van de hydraulische cilinders<br />
die de tandheugels hebben vervangen<br />
in de persoons-vergrendeling<br />
waardoor zowel het comfort als de<br />
veiligheid van de beveiligingssystemen<br />
zijn verhoogd. Toch denkt<br />
Hoogstraten dat de veranderingen in<br />
de beschikbare materialen en systemen<br />
maar een klein deel van de ontwikkeling<br />
dragen. “Het is vooral de<br />
ervaring die de ontwikkeling van<br />
onze productenstuurt. We weten wat<br />
er is, we weten wat er mogelijk is en<br />
we weten waar er kansen op<br />
verbetering liggen.”<br />
Achtbaanstoel<br />
Vekoma is niet alleen innovatief<br />
met de ontwikkeling<br />
Massieve onderdelen worden volledig doorgerekend<br />
met behulp van Femap, lassamenstellingen worden<br />
versimpeld gemodelleerd.<br />
van achtbaansoorten, het bedrijf werkt<br />
ook stelselmatig aan de optimalisatie<br />
van de voertuigen van de rollercoasters.<br />
Hoogstraten vertelt: “Begrijpelijkerwijs<br />
is veiligheid hier het allerbelangrijkste.<br />
Daarbij denken we bij de ontwikkeling<br />
van onze voertuigen niet alleen aan de<br />
gewone passagiers, maar ook aan<br />
mensen die expres allerlei dingen<br />
proberen uit te halen waarvan bekend is<br />
dat ze niet horen bij een achtbaanrit. En<br />
echt, er zijn personen die waanzinnige<br />
stunts proberen uit te halen. Ook dat<br />
proberen we tegen te gaan door middel<br />
van ons ontwerp.”<br />
Naast de veiligheid is het zitcomfort<br />
ook van belang. Hard in een achtbaan<br />
naar beneden suizen is namelijk leuker<br />
als je lekker zit. Ook daar heeft<br />
Hoogstraten met zijn collega’s aan<br />
gewerkt. “Feitelijk zijn we helemaal<br />
opnieuw begonnen met het ontwerpen<br />
van een achtbaanzit. We zijn uitgegaan<br />
van de vraag wat ideaal zou zijn voor<br />
attractieparkbezoeker in plaats van dat<br />
we een stoel voor een specifieke attractie<br />
probeerden te ontwikkelen.<br />
Uiteindelijk kwamen we op een<br />
volledig nieuw ontwerp waarbij de<br />
achtbaanbezoeker lekker laag in zijn<br />
stoel zit. Het ontwerp is zo goed dat het<br />
geschikt is voor zowel kleine als grote<br />
mensen. En dan bedoel ik groot in omvang,<br />
mannen van 150 kilo die toch<br />
goed in de stoel kunnen zitten. Daar<br />
ben zijn we erg tevreden over. Ons feitelijke<br />
doel is toch dat we zoveel mogelijk<br />
mensen van onze attracties kunnen<br />
laten genieten.”<br />
www.vekoma.com<br />
F<br />
PDM<br />
<strong>CAD</strong> CAE CAM PDM<br />
<strong>CAD</strong>/CAM & PDM AUTOMATISERING WWW.<strong>CAD</strong>2M.NL drives your engineering<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 29
Hardware<br />
Modellen voor 44 en 60 inch<br />
Uitbreiding imagePROGRAF<br />
printerserie<br />
Door de redactie.<br />
Met de opeenvolgende introductie van de iPF8000 en iPF9000<br />
breidt Canon de range grootformaatprinters uit van vijf naar zeven<br />
modellen. De printbreedte van deze imagePROGRAF<br />
(iPF-)range varieert van 17 tot maximaal 60 inch,<br />
waarbij de nieuwe modellen respectievelijk de afmetingen<br />
44 en 60 inch voor hun rekening nemen.<br />
Canon iPF9000 60 inch kleuren inkjetprinter.<br />
De iPF9000 is uitgerust met Canon's<br />
nieuwe pigmentinktsysteem van twaalf<br />
kleuren. Dit zijn de standaard CMYKkleuren,<br />
aangevuld met de kleuren<br />
rood, groen en blauw en grijs- en<br />
zwartvarianten. De RGB-kleuren zorgen<br />
hierbij voor een breder kleurenbereik;<br />
de toevoeging van grijs en foto -<br />
grijs zorgt in combinatie met de zwartvarianten<br />
voor een grotere kleurgradatie,<br />
minder korrelvorming en hogere<br />
kleurechtheid en –consistentie dan bij<br />
eerdere systemen het geval was. Verder<br />
biedt de pigmentinkt onder alle belichtingsomstandigheden<br />
constante afdrukken,<br />
met minder korrelvorming dan<br />
conventionele pigmentinktprinters.<br />
Daarnaast maakt de Lucia-technologie<br />
het mogelijk dat kleuren er onder verschillende<br />
lichtbronnen hetzelfde uitzien,<br />
wat het metamerie-effect wegneemt.<br />
Schoonmaak<br />
Een nieuw ontwikkelde 1-inch brede<br />
dubbele printkop zorgt voor een weergave<br />
van 2.400 x 1.200 dpi bij een<br />
druppelgrootte van 4 picoliter en in totaal<br />
30.720 spuitopeningen. Hierbij<br />
controleert het systeem zelf of er een<br />
spuitopening verstopt zit. Indien dit het<br />
geval is zal het systeem automatisch<br />
schoonmaakwerkzaamheden uitvoeren<br />
op de desbetreffende opening. Als dit<br />
er niet voor zorgt dat de spuitmond<br />
weer naar behoren functioneert, zal het<br />
wegvallen hiervan worden gecompenseerd<br />
binnen het printproces door het<br />
opnieuw routeren van de inkt naar de<br />
nog wel functionerende openingen.<br />
De iPF9000 is, zoals vermeld, 60 inch<br />
breed en biedt daarmee de mogelijkheid<br />
om randloos af te drukken op 42-<br />
inchformaat. Uiteraard beschikt het<br />
model over de mogelijkheid tot kleurkalibratie.<br />
De printer kan overweg met<br />
een breed aanbod aan afdrukmateriaal.<br />
Normaal papier, <strong>CAD</strong>-papier, kringlooppapier,<br />
glanzend papier, proefdrukpapier,<br />
synthetisch materiaal, posterpapier,<br />
grafisch papier en affichemateriaal<br />
zijn allemaal te gebruiken als ondergrond.<br />
De gebruiker kan hierbij zowel<br />
losse vellen invoeren alsook gebruik<br />
maken van de standaard beschikbare<br />
mediarollen.<br />
Installatie<br />
Aansluiten kan zowel via de allerlaatste<br />
generatie USB 2.0-interface als via<br />
Ethernet. Installatie is mogelijk via een<br />
desktop-pc. Een LCD-scherm ondersteunt<br />
de gebruiker bij de bediening,<br />
evenals de uitgebreide geïntegreerde<br />
set plug-ins voor softwaretoepassingen.<br />
Met de bijgeleverde PosterArtist-software<br />
is het mogelijk om posters te maken.<br />
Indien nodig zijn tijdens het afdrukken<br />
de inkttanks vervangen, zodat<br />
het toestel gewoon door kan gaan met<br />
afdrukken. De tanks hebben hierbij een<br />
inhoud van 700 milliliter. Voor de afwerking<br />
beschikt de iPF9000 over een<br />
geïntegreerd snijmechanisme.<br />
Processor<br />
Voor de iPF8000 gelden in principe dezelfde<br />
specificaties als voor de iPF9000<br />
met dan natuurlijk het verschil dat de<br />
iPF8000 een iets minder groot bereik<br />
heeft in de breedte. Net als de grote<br />
broer is de 8000-versie voorzien van de<br />
Canon L-COA processor voor het verwerken<br />
van de printopdrachten. Deze<br />
processor is speciaal ontwikkeld voor<br />
de modellen van de iPF-serie.<br />
www.canon.nl<br />
www.regma.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 31
Hardware<br />
Methode inmiddels ver genoeg ontwikkeld<br />
3D-Printen ook voor architectuur e<br />
Door de redactie.<br />
Prototyping, is dat niet iets voor de mechanische wereld? Tot nu toe<br />
altijd wel, maar de techniek heeft zich inmiddels dusdanig<br />
ontwikkeld dat ook andere sectoren gebruik kunnen maken<br />
van de geprinte 3D-modellen. Complete landschappen en<br />
stadswijken komen laagje voor laagje tot stand.<br />
Tegenwoordig is het maken van landschapsmodellen<br />
geen probleem meer voor<br />
3D-printers.<br />
Wat is 3D-printen en hoe werkt<br />
het? Driedimensionaal printen, ook<br />
3DP genoemd, is een manier om snel<br />
een prototype te maken, het maakt<br />
een model op basis van <strong>CAD</strong>-data.<br />
Een aangepast inktjetprintersysteem<br />
hecht lagen van een fijn poeder met<br />
een lijm op waterbasis die van de<br />
printkop komt, volgens de dwars -<br />
doorsneden die een <strong>CAD</strong>-bestand<br />
definieert.<br />
Beurtelings scheidt het apparaat<br />
vloeistoffen af met afzonderlijke<br />
sproeikoppen die gestuurd worden<br />
om kleine druppels te spuiten om een<br />
laag van het model te vormen. Als<br />
een laag is gevormd, zorgt een frees<br />
voor een uniforme dikte voordat de<br />
volgende laag wordt toegevoegd.<br />
Deze snelle technologie voor het<br />
maken van een prototype maakt het<br />
voor ontwerpers mogelijk een model<br />
van objecten te maken. Tot voor kort<br />
werd hierbij vaak de focus gelegd op<br />
modellen uit de mechanische industrie,<br />
maar tegenwoordig is er ook<br />
steeds meer vraag naar binnen de<br />
architectuur en de civiele techniek.<br />
Immers, ook gebouwen en landschappen<br />
zijn met behulp van deze techniek<br />
te maken. Er zijn veel toepassingsmogelijkheden<br />
voor 3D-modellen.<br />
Hierbij valt te denken aan<br />
concepten, presentatiemodellen, functionele<br />
testen en hulpmiddelen voor<br />
marktonderzoek naar stijl of kleur.<br />
Het creëren van 3D-modellen of<br />
ontwerpen kan worden toegepast om<br />
de strekking van een project te<br />
demonstreren en om eventueel een<br />
tastbaar model bij een klant achter te<br />
laten.<br />
Basisstappen<br />
Voor het maken van driedimensionale<br />
landschapsoutput met gebruikmaking<br />
van een Contex 3D-printer zijn een<br />
paar basisstappen nodig: het selecteren<br />
van het detailniveau en gebied dat<br />
moet worden gemodelleerd. Ook<br />
dient de gebruiker de grootte en de<br />
schaal te bepalen en te kiezen hoe het<br />
model getoond gaat worden.<br />
Vervolgens dient een VRML/PLYbestand<br />
te worden geëxporteerd en<br />
moet de gebruiker kleuren en een<br />
afbeeldingstextuur voor de bedekking<br />
van het model kiezen. Tenslotte vindt<br />
het daadwerkelijke printen plaats.<br />
Al met al wijkt deze manier van<br />
werken nauwelijks af van het gewone<br />
printen: na het kiezen van de juiste<br />
instellingen en het correcte bestand,<br />
vindt het printwerk plaats.<br />
Hoewel het nog relatief<br />
nieuw is in de civiele omgeving,<br />
biedt 3D-printen<br />
een groot aantal<br />
mogelijkheden<br />
voor deze sector.<br />
Met het verschijnen<br />
van kleuren<br />
3D-printtechnologie zoals<br />
de DesignMate Cx van Contex, opent<br />
zich de deur naar de niet-traditionele<br />
markten zoals de civiele techniek en<br />
de architectuur. Het wordt zelfs verwacht<br />
dat dit belangrijke groeimarkten<br />
zullen zijn voor 3D-printers. Bijna<br />
alle software die <strong>CAD</strong>-data kan<br />
produceren, is geschikt om als bron te<br />
dienen voor het bestand dat nodig is<br />
om een 3D-printer aan te sturen.<br />
Alternatief<br />
Met Contex 3D-printers kunnen<br />
gebruikers topografie, kunstwerken en<br />
meer compleet steden en wijken reproduceren.<br />
Bovendien is het snel en heeft<br />
het weinig geometrische beperkingen.<br />
Engineers kunnen een fysieke representatie<br />
maken van hun ontwerp en dit<br />
communiceren met hun afnemers,<br />
partners en leveranciers.<br />
Het vermogen om 3D-printen te<br />
gebruiken voor civiele en architectonische<br />
applicaties verandert de manier<br />
waarop de data binnen deze sectoren<br />
kunnen worden gecommuniceerd.<br />
Het opent een wereld van mogelijkheden,<br />
waaronder het vermogen data<br />
zichtbaar en bespreekbaar te maken<br />
32<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
n civiele techniek<br />
Een civiele constructie als 3D-print.<br />
met cliënten, collega’s en publiek met driedimensionale<br />
voorbeelden. Dit is al met al een alternatief<br />
voor de in deze sectoren meer traditionele 3Dvisualisaties<br />
en animaties.<br />
In 2005 heeft Contex twee 3D-printers op de martkt<br />
gezet die door een selecte groep dealers worden<br />
aangeboden: de Contex DesignMate Cx en de<br />
DesignMate Mx. Het ligt in de planning om de<br />
distributie uit te breiden.<br />
Z Corporation<br />
Het verschil tussen de 3D-printers van Contex ten<br />
opzichte van andere leveranciers is met name dat<br />
Contex alleen kleurenprinters heeft en dat deze zijn<br />
voorzien van features zoals high-definition print -<br />
resoluties. Gebruikers kunnen de kleuren beïnvloeden<br />
en zo onderdelen op een model benadrukken.<br />
Contex 3D-printers zijn gebaseerd op technologie<br />
die oorspronkelijk is ontwikkeld bij het<br />
Mas sachusetts Institute of Technology en verder bij<br />
Contex’s dochtermaatschappij Z Corporation. De<br />
technologie wordt verkocht onder de merknamen<br />
Z Corporation en Vidar. De Contex-printers hebben<br />
dan ook dezelfde mogelijkheden als 3D-printers die<br />
verkocht worden door Z Corporation. De Contex<br />
DesignMate Cx 3D-printer is een kleurenprinter die<br />
hoge definitie 3D-modellen produceert met een<br />
resolutie van 600 x 540 dpi. De Contex DesignMate<br />
Mx, met een resolutie van 300 x 450 dpi, maakt<br />
modellen direct op basis van digitale data. Het<br />
maakt het voor gebruikers mogelijk om modellen en<br />
functionele testonderdelen te vervaardigen en is in<br />
feite een eenvoudige manier om prototypes te<br />
maken voor kantooromgeving en onderwijs, om een<br />
paar doelgroepen te noemen.<br />
www.contex.com<br />
cursussen<br />
Auto<strong>CAD</strong>-Inventor<br />
TEC, het <strong>CAD</strong> College, is een uniek<br />
kenniscentrum, volledig gespecialiseerd<br />
in <strong>CAD</strong>. Middels professionele<br />
boeken en opleidingen werkt TEC<br />
aan een gedegen kennisoverdracht.<br />
Autodesk heeft haar naam gekoppeld<br />
aan TEC met de titel ‘Autodesk<br />
Training Center’. TEC-docent Ronald<br />
Boeklagen ontving een award voor<br />
zijn werk als ‘Best ATC Instructor’.<br />
c u r s u s s e n<br />
• <strong>CAD</strong><br />
tekenen<br />
• <strong>CAD</strong><br />
Systeembeheer<br />
Ronald Boeklagen<br />
Ook HBO-opleidingen<br />
Auto<strong>CAD</strong> en Inventor<br />
Complete leerboeken<br />
NIEUW<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Basis<br />
Auto<strong>CAD</strong> & VBA<br />
Basis<br />
Auto<strong>CAD</strong> & VBA<br />
Gevorderden<br />
Auto<strong>CAD</strong> of Auto<strong>CAD</strong> LT<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Gevorderden<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Optimalisatie<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
HBO diploma<br />
al meer dan<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
Update<br />
Auto<strong>CAD</strong><br />
3D<br />
• Ontwerpen<br />
• 3D illustraties<br />
Inventor of<br />
Inventor Professional<br />
Inventor<br />
Basis<br />
Inventor<br />
Gevorderden<br />
Inventor<br />
Ontwerpen<br />
• WTB ontwerpen<br />
Autodesk Certificaat<br />
NIEUW<br />
Inventor Professional<br />
www.cadcollege.nl<br />
tel • (024) 356 56 77 • fax (024) 354 19 31<br />
• E-mail: info@cadcollege.nl<br />
• Internet: www.cadcollege.nl<br />
Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen
Hardware<br />
Drie modellen met 24 of 36 inch printbreedte<br />
Océ grootformaat kleurenprinters<br />
en multifunctionals<br />
Door de redactie.<br />
Océ introduceert een nieuwe serie kleurenprintsystemen. De serie<br />
bestaat uit drie modellen: de Océ CS2124, de Océ CS2136,<br />
24- en 36 inch printers en het Océ CS2136MF mulitfunctionele<br />
kleurensysteem met geïntegreerde kopieer- en scan-to-file<br />
functionaliteiten. De drie modellen zijn met name bedoeld<br />
voor het printen van technische tekeningen voor<br />
<strong>CAD</strong>- en GIS-gebruikers.<br />
De Océ CS2136 is uit te breiden tot een systeem met geïntegreerde kopieeren<br />
scan-to-file functionaliteiten.<br />
De serie grootformaat kleurensystemen<br />
maakt gebruik van de zogenaamde<br />
vijf inktentechnologie. Dat houdt<br />
in dat ze beschikken over drie kleuren<br />
plus zwart alsook een reservoir zwart<br />
pigment. Met 2.560 spuitopeningen<br />
per kleur, leveren ze een hoge<br />
densiteit zwart op normaal papier<br />
alsmede een hoog contrast, ook op<br />
gekleurde achtergronden. De resolutie<br />
van de CS2124 en de Océ CS2136<br />
bedraagt hierbij 2.400 x 1.200 dpi.<br />
Uiteraard is de CS2136 hierbij in staat<br />
om bredere media te bewerken, tot<br />
914 millimeter, dan de CS2124 die<br />
rollen tot 610 millimeter aankan.<br />
Het gebruik van inkten die bestand<br />
zijn tegen markeerstiften levert<br />
vlekloze tekeningen op, ook na<br />
aangebrachte correcties tijdens een<br />
presentatie. De afdruksnelheid is 1,2<br />
minuten per A0 gemeten op de Océ<br />
CS2136 in draft mode. De CS2124<br />
haalt een snelheid van 35 seconden<br />
per A1. De systeemstatus is tijdens<br />
het printen direct zichtbaar via het<br />
bureaublad van de gebruiker dankzij<br />
bi-directionele communicatie.<br />
Kopiëren en scannen<br />
De Océ CS2136 MF integreert<br />
kopieer- en scanfunctionaliteit, met<br />
behulp van de Océ Copy Easy software.<br />
De scanner heeft hierbij een<br />
optische resolutie van 508 dpi. Het<br />
instant kopiëren van een A0 kost 90<br />
seconden terwijl het scannen naar een<br />
bestand 67 seconden in beslag neemt.<br />
De scanner kan hierbij media inlezen<br />
tot 15 millimeter dik. De scanbreedte<br />
bedraagt 914 millimeter terwijl de<br />
breedte van het origineel maximaal<br />
1.117 millimeter mag zijn.<br />
Voorgedefinieerde print-, kopieer- en<br />
kleurinstellingen zorgen er voor dat<br />
de gebruiker niet voor elke opdracht<br />
nieuwe dezelfde gegevens hoeft in te<br />
voeren. De Océ mediaprofielen<br />
bieden afstemming tussen inkt en<br />
media, waardoor een gelijkwaardige<br />
afdrukkwaliteit op een scala aan mediasoorten<br />
te verkrijgen is. Deze profielen<br />
zijn te gebruiken zonder specifieke<br />
training of ervaring. De Océ<br />
CS2124 kan automatisch van de rol<br />
of op vellen printen, aangezien dit<br />
systeem is voorzien van een velcassette<br />
voor het automatisch laden van<br />
meerdere vellen.<br />
RIP’s<br />
De printers zijn te bedienen vanuit<br />
nagenoeg alle applicaties via de<br />
standaard Windows driver. Wie<br />
bestandsformaten zoals HPGL of<br />
PDF rechtstreeks wil printen, zonder<br />
deze bestanden via de originele<br />
applicatie te openen, kan één van de<br />
twee optionele RIP’s toevoegen.<br />
De GraphicsPro RIP biedt Postscript<br />
ondersteuning met een volledige<br />
PANTONE-kleurenbibliotheek voor<br />
het matchen van kleuren terwijl de<br />
<strong>CAD</strong>Pro RIP ondersteuning levert<br />
voor HPGL en dus gelegenheid biedt<br />
tot het rechtstreeks printen van<br />
vectorbestanden. De Océ CS2124 en<br />
CS2136 kunnen niet alleen worden<br />
uitgebreid met deze RIP-pakketten,<br />
maar zijn ook te voorzien van een<br />
kleurenscanner.<br />
www.oce.nl<br />
34<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
In de Praktijk<br />
Engineering Fluid Dynamics voor stromingsanalyse<br />
Watts Industries Nederland<br />
zorgt voor veilig drinkwater<br />
Door de redactie.<br />
De kwaliteit van het drinkwater is natuurlijk een zaak die<br />
nauwlettend in het oog moet worden gehouden. Het Europese<br />
ministerie van Volksgezondheid heeft dan ook strikte voorwaarden<br />
gesteld aan watervoorzieningen. Om het nog verder te compliceren<br />
hebben Frankrijk, Duitsland, Italië en Nederland ieder voor<br />
zich nog extra eisen opgesteld.<br />
Een eigen mediumgestuurd regeltoestel van Watts Industries<br />
Nederland.<br />
Watts Industries Nederland produ -<br />
ceert en handelt in keerkleppen, zogenaamde<br />
backflow prevention devices,<br />
en mediumgestuurde regelkleppen,<br />
ofwel automatic control valves, voor<br />
huishoudelijk, commercieel en industrieel<br />
watergebruik. Deze regelkleppen<br />
en beveiligingsapparaten moeten<br />
normaal gesproken aan wel vijftien<br />
aparte hydrolisch functionele eisen<br />
voldoen, zoals het minimaliseren van<br />
drukverlies, verzorgen van ontlasting<br />
bij hoge druk en het tegengaan van<br />
cavitatie en waterslag.<br />
De ontwikkeling van de kleppen heeft<br />
bij Watts geresulteerd in de toepas -<br />
sing van de principes van concurrent<br />
engineering: de ‘droge’ R&- afdeling<br />
gebruikt een combinatie van<br />
Autodesk Inventor voor solid modeling<br />
in samenwerking met EFD.Lab<br />
van Floremics voor de engineering<br />
fluid dynamics-simulaties. De ‘natte’<br />
afdeling controleert de prestaties van<br />
een prototype op een testopstelling<br />
voor verschillende regeringsinstanties.<br />
Binnen de eerste tien maanden<br />
na de introductie van het virtuele<br />
prototypesysteem, was het mogelijk<br />
om één tot twee virtuele prototypes<br />
per dag te bouwen en te testen.<br />
Vroeger<br />
“Ons oude ontwikkelingsproces<br />
bestond uit het creëren van fysische<br />
prototypes voor alle ontwerpmoge -<br />
lijkheden”, legt René Aarntzen uit.<br />
Hij is R&D Engineering Manager bij<br />
Watts Industries Nederland en vertelt<br />
hoe het proces vroeger verliep. “Het<br />
duurde één à twee weken om een<br />
nieuw model te creëren en een<br />
prototype te bouwen uit koper. Het<br />
model testen in een testopstelling nam<br />
nog eens eenzelfde hoeveelheid tijd in<br />
beslag. Dit resulteerde er in dat er<br />
minimaal twee weken tijd nodig was<br />
voor elk nieuw idee dat getest moest<br />
worden.”<br />
“Door het nieuwe, op virtuele prototypes<br />
gestoelde systeem toe te passen,<br />
zijn we in staat een complete<br />
productlijn te ontwikkelen in plaats<br />
van enkele producten. Het testen gaat<br />
aanmerkelijk sneller, dus ons<br />
pro ductieschema is ingrijpend ver -<br />
kort”, voegt Aarntzen toe.<br />
Balans zoeken<br />
Aarntzen heeft enkele automatismen<br />
in de software aangegrepen om de<br />
modellen te kunnen testen. “We kunnen<br />
bestaande solids direct in<br />
EFD.Lab importeren. Bovendien<br />
heeft de software enige intelligentie.<br />
Bijvoorbeeld, drukverlies bij een<br />
bepaalde stromingssnelheid moet<br />
behouden blijven op een klep, anders<br />
kan het water vervuild raken.<br />
EFD.Lab kijkt hierbij naar het<br />
drukverlies en zoekt automatisch de<br />
balans tussen drukkracht aan de ene<br />
kant en veerkracht aan de andere. Op<br />
die manier hoeven we daar zelf geen<br />
rekening mee te houden.”<br />
Een bijkomend voordeel is dat de<br />
experts bij Watts nieuwe inzichten<br />
hebben verkregen in hun ontwerpen.<br />
“Ons team heeft meer dan veertig jaar<br />
ervaring in stroming. We wisten dat<br />
bepaalde gedragingen aanwezig<br />
waren in onze modellen, maar we<br />
hadden geen idee hoe groot hun<br />
impact was. Dat was tot we de resultaten<br />
zagen op basis van de fluid<br />
dynamics-analyses”, zegt Aarntzen.<br />
“Dit heeft er voor gezorgd dat we<br />
verder onderzoek kunnen doen naar<br />
de goede en de slechte aspecten van<br />
onze ontwerpen. Op die manier<br />
kunnen we onze producten verder<br />
verbeteren.”<br />
www.hecbv.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 35
Evenementen<br />
SolidWorks World in New Orleans geeft sneak preview weg<br />
Vernieuwingen SolidWorks 2008 i<br />
Door: Lambert-Jan Koops<br />
SolidWorks World was ook in 2007 het belangrijkste evenement van<br />
het jaar voor SolidWorks-gebruikers. Op het evenement in New<br />
Orleans waren gebruikers, dealers, trainers, journalisten en<br />
SolidWorks-werknemers aanwezig om lezingen en trainingen te<br />
volgen en zich onder te dompelen in het nieuws van SolidWorks.<br />
John McEleney, CEO van SolidWorks:<br />
“Eigenlijk moeten ontwerpers uitgaan<br />
van een ontwerp dat absurd ideaal is.”<br />
De opening van SolidWorks World<br />
was in handen van Jeff Ray, die de<br />
meer dan 3500 bezoekers welkom<br />
heette. De COO van SolidWorks<br />
schetste een beeld van de bezoekers:<br />
veruit het grootste deel is afkomstig<br />
uit de mechanische markt, werkt aan<br />
consumentenproducten of ontwikkelt<br />
medische apparatuur. Verder nam Ray<br />
een paar opvallende ontwikkelingen<br />
door die het afgelopen jaar hadden<br />
plaatsgevonden. De meest aardige<br />
was daarbij de mededeling dat<br />
CosmicBlobs, het ontwerppakket<br />
voor kinderen, vanaf nu ook terug te<br />
vinden is in de gewone winkel: door<br />
samenwerking met een speelgoeddistributeur<br />
zal het programma terug te<br />
vinden zijn in de schappen van supermarktketen<br />
Walmarkt.<br />
Katrina<br />
Na het min of meer toch wat verplichte<br />
praatje, was het woord aan een<br />
spreker die gezien de locatie van het<br />
evenement voor de hand lag. Kolonel<br />
Lewis Setliff van het US Army Corps<br />
of Engineers, vertelde op het podium<br />
over de verwoestingen die de ramp<br />
Katrina had aangericht in New<br />
Orleans. Hij vertelde over zijn rol als<br />
eindverantwoordelijke bij het herstel<br />
van de dijken, pompen, sluizen en<br />
allerlei andere systemen en elementen,<br />
die een belangrijke rol spelen bij het<br />
waterbeheer in New Orleans. Al met<br />
al bleek dat een uitdagende klus,<br />
omdat er na de ramp van bruikbare<br />
infrastructuur geen sprake meer was<br />
in New Orleans. Het leger en de aannemers<br />
moesten dan ook hun eigen<br />
ondersteunende faciliteiten bouwen<br />
om de werknemers te voorzien van<br />
onderdak, elektriciteit en drinkbaar<br />
water. Daarnaast had Setliff een deadline,<br />
toen de herstelwerkzaamheden<br />
begonnen waren er nog negen maan-<br />
Katrina: hoe zat het ook al weer<br />
Op 23 augustus 2005 ontstond er<br />
boven de Bahamas een tropische<br />
orkaan die de naam Katrina kreeg.<br />
Op 29 augustus van dat jaar kwam<br />
de orkaan aan land in Louisiana,<br />
waarbij de stad New Orleans min of<br />
meer de volle laag kreeg. Dat kwam<br />
onder andere door de structuur van<br />
de stad, die twee pijnpunten kende<br />
tijdens de orkaan. In de eerste plaats<br />
ligt het grootste deel van de stad<br />
onder zeeniveau, zodat water wat er<br />
in zit niet zo maar weer uitgaat, en in<br />
de tweede plaats heeft de stad drie<br />
grote waterstructuren in de directe<br />
omgeving: de Atlantische Oceaan,<br />
de Mississippi en een binnenmeer.<br />
Om het water uit de stad weg te<br />
krijgen, waren er drie kanalen gegraven<br />
waar water uit de stad in werd<br />
gepompt. Waarna het door middel<br />
van zwaartekracht naar de Oceaan<br />
Orkaan Katrina sloeg op 29 augustus<br />
2005 toe in New Orleans en zette bijna<br />
de hele stad onder water.<br />
werd afgevoerd. Tijdens de Orkaan<br />
werkte dit principe echter tegen de<br />
stad: het water van de oceaan werd<br />
de kanalen ingejaagd en zo rechtstreeks<br />
de stad in gesluisd. De gevolgen<br />
waren enorm: meer dan 1800<br />
doden, 75 miljard dollar fysieke<br />
schade en 250 miljard dollar economische<br />
schade doordat er geen<br />
productie meer mogelijk was in de<br />
stad. Ook was het beschermings -<br />
systeem beschadigd door de orkaan.<br />
Het grootste deel van de waterpompen,<br />
66 van de 76, was onbruikbaar<br />
geraakt en 350 kilo meter aan dijken<br />
en waterkeringen was weggeslagen<br />
of anderszins niet meer in staat om<br />
water tegen te houden. Uiteindelijk is<br />
het hele systeem onveranderd<br />
hersteld, behalve dan de afvoerkanalen,<br />
die nu voorzien zijn van een<br />
waterkering.<br />
katrina.louisiana.gov<br />
36<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Evenementen<br />
n teken van drie doelen<br />
den over voor het nieuwe orkaanseizoen<br />
begon en uiteraard moest het<br />
werk binnen die tijd geklaard zijn.<br />
Dankzij de gezamenlijke inspanningen<br />
van het leger, aannemers en vrijwilligers<br />
zijn alle dijken, pompen en<br />
sluizen in die negen maanden herbouwd.<br />
Met dan het verschil dat de<br />
meeste waterkeringen nu steviger verankerd<br />
zijn dan hun voorgangers. De<br />
vraag of er nog aanvullende maatregelen<br />
zouden moeten worden getroffen<br />
ging Setliff uit de weg: dat was<br />
een beslissing die de bestuurders van<br />
de VS zouden moeten nemen.<br />
Desalniettemin kreeg de kolonel een<br />
staande ovatie na zijn toespraak als<br />
moderne beschermer van New<br />
Orleans.<br />
John McEleney kreeg een minder<br />
groot applaus dan de voorgaande<br />
spreker, maar de CEO van<br />
SolidWorks kon toch ook rekenen op<br />
warme belangstelling vanuit de zaal.<br />
Hij gaf de aanwezige ontwerpers drie<br />
opmerkingen mee die ze volgens hem<br />
zouden moeten gebruiken tijdens de<br />
ontwikkeling van hun producten. De<br />
eerste is dat iedereen die iets ontwerpt<br />
eerst de goede vraag moet stellen<br />
voordat hij aan de slag gaat.<br />
Ontwerpen om puur een nieuwe versie<br />
te creëren heeft geen zin. De tweede<br />
is dat je best uit mag gaan van de<br />
ultieme oplossing; een product dat<br />
absurd ideaal is. Tenslotte huldigde de<br />
CEO ook nog het motto dat een ontwerper<br />
niet elke keer in de roos hoeft<br />
te schieten. Als hij een nieuw product<br />
maakt, hoeft dat niet meteen een<br />
commercieel succes te zijn. Ont -<br />
wikkelde technologie kan namelijk<br />
ook waardevol zijn voor volgende<br />
ontwerpen en van fouten valt vaak<br />
nog meer te leren dan van middelmatige<br />
oplossingen. Bij elk van de principes<br />
gaf McEleny een voorbeeld,<br />
waarbij hij toehoorders met name<br />
versteld liet staan met een product<br />
van SawStop. Dit bedrijf had namelijk<br />
de juiste vraag gesteld: hoe<br />
maken we een cirkelzaag die wel hout<br />
zaagt, maar geen vingers. En in plaats<br />
van de oplossing te zoeken in het uit<br />
elkaar houden van de vingers en de<br />
zaag, heeft SawStop een mechanisme<br />
ontwikkeld waarbij de zaag stopt. De<br />
zaag staat direct stil en klapt in het<br />
werkblad op het moment dat de vinger<br />
de zaag raakt. De demonstratie<br />
van de werking dit apparaat, met een<br />
knakworst in plaats van een vinger<br />
van McEleny, - want je weet maar<br />
nooit - had dan ook een instemmend<br />
applaus tot gevolg.<br />
Onderwijs<br />
De keynote op dinsdag stond in het<br />
teken van ‘Pursuing Opportunities’ en<br />
dus ging het over onderwijs. Zo werd<br />
het project Renate getoond, waarbij<br />
30 duizend SolidWorks-licenties zijn<br />
verspreid over de middelbare scholen<br />
van Noorwegen. Daarnaast is<br />
SolidWorks bijzonder actief in het onderwijs<br />
in Rwanda. Het in de jaren<br />
negentig door een burgeroorlog geteisterde<br />
land heeft weer goede moed<br />
en wil investeren in onderwijs om zo<br />
een kennis en technologisch gebaseerde<br />
economie te vormen. Dat wil<br />
het land onder andere doen door studenten<br />
op te leiden met behulp van<br />
SolidWorks, want om de aanwezige<br />
professor Mrenzi te citeren: “We kunnen<br />
in Rwanda heel goed een stoel<br />
maken, maar niet duizend keer dezelfde<br />
stoel. Als we dat proces kunnen<br />
ondersteunen met behulp van<br />
ontwerptechnologie, zijn we in staat<br />
om snel te groeien als land. Hiermee<br />
geven we dan ook aan dat Rwanda<br />
open is voor zaken.”<br />
The Woz<br />
Het merendeel van de ochtendpresentatie<br />
op dinsdag werd ingevuld door<br />
Steve Wozniak, medeoprichter van<br />
Apple en uitvinder van de Apple II.<br />
Op zich een opmerkelijke keuze, omdat<br />
Microsoft juist een van de hoofdsponsors<br />
van SolidWorks World was,<br />
maar dat was kennelijk geen<br />
probleem. In een hoog tempo vertelde<br />
‘The Woz’ over zijn leven, zijn jeugd<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 37
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
Beursvloer<br />
De beursvloer van SolidWorks-<br />
World alleen al was zo groot, het<br />
zou in Nederland al een volwaar -<br />
dige <strong>CAD</strong>-beurs zijn, zouden de<br />
deelnemers wat meer verspreid zijn<br />
over de verschillende <strong>CAD</strong>pakketten.<br />
Veel bekende namen<br />
waren aanwezig, zoals de platinum<br />
sponsoren van het evenement, Intel<br />
en Microsoft, maar ook minder<br />
bekende bedrijven gaven act de<br />
presence. De volledige lijst is terug<br />
te vinden op de website van<br />
SolidWorks World.<br />
Uiteraard was SolidWorks ook zelf<br />
ruimschoots aanwezig op de eigen<br />
beurs. Zo waren er de software -<br />
stands, de demonstraties en de aanwezige<br />
experts. Daarnaast was een<br />
deel van de beursvloer ingeruimd<br />
voor producten die waren ontwikkeld<br />
door klanten van SolidWorks.<br />
De GPV 8x8x8 is een amfibisch voertuig en dus ook geschikt voor in het water.<br />
Hi-tech producten die onder water allerlei knappe kunstjes konden, state-of-the-art mountainbikes en nog veel meer<br />
van dat fraais. De eenmansjury van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> heeft echter besloten om het bedrijf General Purpose Vehicles<br />
(GPV) tot winnaar van de exposantenwedstrijd uit te roepen. Dat nog niet zo zeer door de afmetingen van het<br />
loeigrote model dat het bedrijf naar New Orleans had gesleept, de GPV Colonel 8x8x8, een soort civiele tank die acht<br />
personen kan vervoeren en dankzij zijn amfibische eigenschappen door sommige politiekorpsen in de VS wordt<br />
gebruikt bij overstromingen en andere natuurrampen. Nee het was de tekst die op de zijkant van de wagen stond die<br />
de doorslag gaf in deze competitie: "Paid for by drug forfeiture".<br />
www.gpv.com<br />
en zijn fascinatie voor techniek en<br />
ook, aansluitende bij het thema van<br />
de dag, onderwijs. Hij schuwde daarbij<br />
geen standaardopmerkingen als:<br />
“We zijn ondanks alles wat we hebben<br />
waarschijnlijk niet gelukkiger<br />
dan de holbewoners. Het gaat er namelijk<br />
uiteindelijk niet om wat je hebt<br />
of hoeveel titels je hebt binnengehaald,<br />
maar om hoe vaak je gelachen<br />
hebt.” Ondanks dergelijke algemeenheden<br />
bleef zijn verhaal toch interessant<br />
en werd vooral duidelijk dat het<br />
succes van Wozniak niet zo zeer afhankelijk<br />
was van zijn intelligentie<br />
als wel zijn gedrevenheid om dingen<br />
anders te doen dan iemand anders het<br />
heeft gedaan. Doordat hij telkens op<br />
zoek was naar nieuwe ideeën en de<br />
manier om die uit te werken kon hij<br />
uiteindelijk fanatiek blijven ontwerpen<br />
en wist hij door hard werken de<br />
Apple-computer te ontwerpen.<br />
Kortom: inspiratie is één, creativiteit<br />
is twee, maar de wil om te slagen in<br />
de opzet van je idee is uiteindelijk de<br />
drijvende kracht die er voor zorgt dat<br />
een ontwerper succesvol is.<br />
Geen geouwehoer<br />
Wozniak hield zijn lezing simpel en<br />
snel. Geen verhalen over strategie en<br />
marketing en geen slap geouwehoer<br />
over abstracte zaken die zogenaamd<br />
verband houden met succes. Wozniak<br />
Steve Wozniak, de uitvinder van de<br />
Apple I en II, houdt er een rechttoe<br />
rechtaan filosofie op na bij het ontwik -<br />
kelen van nieuwe producten.<br />
vertelde waarom hij dingen veranderde,<br />
om ze te verbeteren. Hoe hij het<br />
gedaan had, door lange dagen te maken.<br />
Wat hij gedaan had, het verbinden<br />
van een scherm en een keyboard<br />
aan een processor en chips. Waardoor<br />
de pc een feit werd. Kortom: lekker<br />
recht voor zijn raap, wat wel bleek<br />
toen Wozniak vertelde hoe Apple aan<br />
zijn naam is gekomen. Steve Jobs, de<br />
andere oprichter van het bedrijf, stelde<br />
aan Wozniak voor om hun onderneming<br />
Apple Computers te noemen.<br />
Wozniak vroeg waarom. Jobs vroeg<br />
waarom niet. Bij gebrek aan zowel<br />
een nieuwe tegenvraag als een antwoord<br />
werd Apple toen de naam van<br />
hun bedrijf. Een inspirerend voorbeeld<br />
voor alle ontwerpers die niet<br />
houden van poespas en gewoon nieuwe<br />
dingen willen maken of oude dingen<br />
willen verbeteren.<br />
SolidWorks<br />
De standaardmanier om een feestje<br />
tot het eind spannend en gezellig te<br />
houden is afsluiten met een knaller.<br />
Vandaar ook dat de laatste keynote in<br />
38<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
<strong>CAD</strong>-Wereld<br />
het teken stond van de komende versie<br />
van SolidWorks. Deze werd gepresenteerd<br />
in Startrek-style, tot groot<br />
enthousiasme van een deel van de<br />
aanwezigen. Zeker toen in de tweede<br />
helft van het verhaal Leonard Nimoy,<br />
beter bekend als Mr. Spock, de presentatie<br />
kwam ondersteunen.<br />
Vanuit Starship Enterprise kreeg de<br />
bemanning van SolidWorks onder het<br />
commando van CEO John McEleney<br />
een aantal ruimtebewoners te spreken<br />
die met ontwerpproblemen zaten.<br />
Aan de hand hiervan werden functies<br />
van SolidWorks 2008 gepresenteerd,<br />
zoals de Fast Preview View. Hierbij<br />
geeft de software de geometrie van<br />
een grote samenstelling weer zonder<br />
daarbij alle onderdelen in te laden en<br />
zonder deze te onderdrukken.<br />
Gewenste onderdelen worden pas geladen<br />
als de gebruiker aangeeft dat hij<br />
ze wil laden. Terwijl de andere delen<br />
gewoon in de preview-mode blijven<br />
staan. Al met al scheelt dit de gebruiker<br />
een aanzienlijke hoeveelheid<br />
wachttijd als hij werkt met grote samenstellingen.<br />
Graphics<br />
De Hole Alignment tool zal volledig<br />
nieuw zijn in SolidWorks 2008. Deze<br />
functie maakt het mogelijk om te controleren<br />
of de gaten in verschillende<br />
onderdelen wel op elkaar liggen. Als<br />
dat niet het geval is zal de software<br />
aangeven waar de verschillen zitten en<br />
kan de gebruiker aangeven welk van de<br />
onderdelen moet wijzigen om een correcte<br />
samenstelling te krijgen. Tot nu<br />
toe kon dit alleen door handmatige<br />
controle van de gaten in de onderdelen.<br />
De graphics zullen worden veranderd<br />
in de volgende versie van SolidWorks<br />
en geven een veel realistischer beeld<br />
van het model, met name bij het toekennen<br />
van materialen aan een onderdeel.<br />
Daarnaast is de interface aangepast,<br />
waarbij de beschikbare functies en<br />
mogelijkheden zich nog meer zullen<br />
aanpassen aan de werkzaamheden die<br />
de gebruiker uit wil voeren. Verder is er<br />
nog een groot aantal kleine wijzigingen<br />
te verwachten in de software. Zo zal<br />
het straks mogelijk zijn om gebruik te<br />
maken van de knip/kopieer-en-plakfunctie<br />
in 2D-sheets en is het mogelijk<br />
om bijvoorbeeld tekst in een onderhoek<br />
te selecteren en deze visueel te veranderen<br />
in de gewenste grootte. Voor de<br />
ontwerpers die nog steeds data in 2D<br />
krijgen aangeleverd is de speciale<br />
DWGnavigator ontwikkelde. Dit is een<br />
gratis te dowloaden tool en is bedoeld<br />
voor het managen en doorzoeken van<br />
DWG-data. Zo beheert de navigator<br />
Xrefs en kan de gebruiker er elke versie<br />
DWG-bestanden mee lezen en schrijven,<br />
onafhankelijk van welke versie<br />
van Auto<strong>CAD</strong> of Auto<strong>CAD</strong> LT hij zelf<br />
bezit. Al met al wil SolidWorks met<br />
deze wijzigingen drie doelen nastreven,<br />
zo stelde McEleney. In de eerste plaats<br />
moet er een focus zijn op het ontwerp.<br />
Ten tweede moet de software zich aanpassen<br />
aan de gebruiker en niet andersom<br />
en tenslotte dient het hergebruik<br />
van bestaande modellen, zowel in 2D<br />
als 3D, zo veel mogelijk te worden ondersteund.<br />
SolidWorks Design Contest<br />
De winnaar van de SolidWorks<br />
Designcontest was het Westport 164<br />
Tri-Deck Motoryacht.<br />
Zoals elke trotse <strong>CAD</strong>-ontwikkelaar<br />
hield ook SolidWorks een eigen<br />
ontwerpwedstrijd waarvan de<br />
uitslag werd bekendgemaakt op de<br />
laatste dag van SolidWorks World.<br />
Uiteraard waren de inzendingen allemaal<br />
even indrukwekkend. Zo<br />
had Flash Engineering een model<br />
ingestuurd van een superreuzenrad<br />
dat moet verrijzen in Singapore en<br />
groter zal zijn dan het bekende milleniumrad<br />
dat momenteel in<br />
Londen staat. De Datacard Group<br />
deed mee met het Datacard<br />
MX6000 Card Issuance System dat<br />
geschikt is om creditcards te maken<br />
en Hamilton Beach/Proctor-Silex<br />
probeerde te winnen met een lichtgewicht<br />
strijkijzer.<br />
Uiteraard kon er maar één winnaar<br />
zijn en dat was in dit geval Jack<br />
Sanford van het uit de VS afkomstige<br />
Westport Shipyard. Hij ontwikkelde<br />
het Westport 164 Tri-<br />
Deck Motoryacht, een schip van 50<br />
meter lang dat een topsnelheid kan<br />
bereiken van 24 knopen. Het jacht<br />
bestaat uit drie dekken en is uiteraard<br />
bedoeld voor de wat meer welgestelde<br />
medemens. Zo is er een<br />
VIP-suite met een eigen zondek,<br />
een formele dinerzaal en een salon<br />
die opent naar een dek met lounge<br />
en natte bar.<br />
www.westportyachts.com<br />
www.solidworks.com<br />
www.sawstop.com<br />
www.rwandainvest.com<br />
www.woz.org<br />
De Fast Preview View verkort de laadtijd bij grote samenstellingen.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 39
Evenementen<br />
Informatiestroom naar ontwikkelaar moet blijven<br />
Revit Users bijeen in ronde<br />
tafeldiscussie<br />
Door: Lambert-Jan Koops<br />
De website voor Revit-gebruikers www.revitusers.nl moet<br />
meer zijn dan alleen een website. Vandaar dat de leden van<br />
dit forum uitgenodigd waren voor de Revit Users-dag op<br />
25 januari in het Mercure Hotel in ‘s-Hertogenbosch.<br />
Een bijeenkomst die in het teken stond van onderlinge<br />
communicatie tussen de gebruikers.<br />
Het forum is de basis van de Revit Users, de bijeenkomst is een extraatje.<br />
Het ligt voor de hand om de bijeenkomst<br />
van de Revit-gebruikers te<br />
vergelijken met die van Auto<strong>CAD</strong> -<br />
Exchange in december. Immers:<br />
beide evenementen zijn vanuit web -<br />
sites georganiseerd en beide hadden<br />
ze de achterliggende gedachte dat de<br />
Internetgemeenschap van het forum<br />
ook in het echt eens om de tafel moet<br />
gaan zitten. Verschillen zijn er echter<br />
ook. Waar Auto<strong>CAD</strong>Exchange op de<br />
achtergrond wordt gestuurd door<br />
distributeur Pollux daar is dealer ICN<br />
Solutions de stimulator van de Revitsite.<br />
Ook is er een duidelijk verschil<br />
in het aantal leden, het veel meer<br />
gespecialiseerde Revit heeft iets meer<br />
dan tweehonderd geregistreerde<br />
leden, terwijl de Auto<strong>CAD</strong>-variant<br />
bijna veertig keer zo veel namen in<br />
het ledenbestand heeft staan.<br />
Technische zaken<br />
Om het forumgevoel in ere te houden<br />
had de Revit-bijeenkomst de vorm en<br />
het gevoel van een ronde tafel bijeenkomst.<br />
De kleine groep, zo’n tien<br />
procent van het totale aantal leden,<br />
besprak uiteenlopende zaken die<br />
zowel van technische als strategische<br />
aard waren. Zo was er de vraag hoe<br />
het beste kon worden omgegaan met<br />
grote bestanden. Immers, hoe groter<br />
het bestand, hoe trager de computer<br />
en dus hoe meer snelheidsverlies bij<br />
het gebruik ervan. Er volgde natuurlijk<br />
een technische discussie over<br />
computers en geheugen waarbij in<br />
ieder geval één ding duidelijk werd:<br />
het gebruik van een computer met een<br />
dubbele processor, levert alleen tijdwinst<br />
op tijdens het renderen en niet<br />
gedurende het normale gebruik.<br />
Discussieleider was Ad de Jongh van<br />
ICN Solutions. Niet alleen hield hij<br />
het overzicht tijdens de gesprekken,<br />
regelmatig voegde hij informatie toe<br />
of riep hij de gebruikers op tot actie.<br />
Met name het communiceren van<br />
wensen naar Autodesk is volgens De<br />
Jongh een essentieel onderdeel van<br />
het gebruik van het programma. In<br />
voorgaande releases is gebleken dat<br />
er daadwerkelijk wordt geluisterd<br />
naar de gebruikers, dus moeten zij de<br />
informatiestroom vooral ook blijven<br />
voeden, aldus De Jongh.<br />
Structure en Building<br />
Een onderwerp dat de aanwezigen bezighield,<br />
is de verandering in de verkoop<br />
van Autodesk. Naast Revit<br />
Building is immers ook Revit<br />
Structure te verkrijgen. Daarbij is een<br />
deel van de functionaliteit die<br />
oorspronkelijk in de Building-versie<br />
zat overgeheveld naar Structure.<br />
Voorlopig is dit nog op te vangen met<br />
aanvullende software, zoals bijvoorbeeld<br />
de door ICN Solutions geproduceerde<br />
cd. De Jongh gaf echter<br />
meteen aan dat dit echter niet iets is<br />
waar de gebruikers standaard van uit<br />
kunnen gaan. Een cd-rom van een<br />
‘concullega’ is inmiddels al terug -<br />
gefloten door Autodesk en de ontwikkelaar<br />
van Revit vindt niet elke uitbreiding<br />
of aanvulling op de software<br />
een goed idee. Voor zo lang het nog<br />
duurt dus.<br />
www.revitusers.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 41
Evenementen<br />
Releasegolf bevat ook nieuwe producten<br />
Autodesk presenteert 2008-softwa<br />
Door: Lambert-Jan Koops<br />
In februari hield Autodesk een aantal evenementen voor de<br />
presentatie van de nieuwe productserie. De afdeling Noord-Europa,<br />
waar de Benelux een onderdeel van is, kwam op 15 februari bijeen<br />
in Londen. Daarbij ging het niet zo zeer over de functionaliteit<br />
van de nieuwe software als wel over de trends die Autodesk ziet<br />
en de strategie het bedrijf heeft uitgedacht.<br />
Revit Systems heet<br />
met ingang van de<br />
nieuwe release Revit<br />
MEP2008.<br />
Het lag voor de hand dat de productpresentatie<br />
van Autodesk een algemeen<br />
karakter had. Het bedrijf heeft<br />
inmiddels een dusdanig portfolio opgebouwd<br />
dat het ondoenlijk is om in<br />
een kleinschalig evenement, wat de<br />
persbijeenkomst was, een volledige<br />
update te geven over alle nieuwe<br />
ontwikkelingen. Het gaat immers om<br />
Auto<strong>CAD</strong> 2008, Revit, Inventor en al<br />
die andere pakketten. Vandaar dat<br />
Mark Pareskeva, vice-president<br />
Noord-Europa, alleen de algemene<br />
zaken besprak.<br />
Een van de algemene veranderingen is<br />
de verdeling van de software binnen<br />
Autodesk. Met ingang van dit jaar zijn<br />
de pakketten verdeeld in vier groepen:<br />
AEC, Manufacturing, Geospatial en<br />
Platform. De eerste bevat de software<br />
voor civiele techniek, bouw en gebouwbeheer,<br />
waarvan Civil 3D en de<br />
Revit-producten het meest bekend<br />
zullen zijn. Manufacturing bestaat uit<br />
Inventor en aanverwante programma’s<br />
terwijl de Geospatial-groep bijvoorbeeld<br />
3D Map bevat. Uiteraard zijn<br />
Auto<strong>CAD</strong> en Auto<strong>CAD</strong> LT de bewoners<br />
van de groep Platform.<br />
Naast de herverdeling van de verschillende<br />
segmenten zijn de pakketten<br />
zelf ook allemaal van een nieuwe<br />
naam voorzien. Zo hebben de namen<br />
van alle pakketten een verwijzing naar<br />
het basispakket gekregen. Archi -<br />
tectural Desktop is zo bijvoorbeeld<br />
veranderd in Auto<strong>CAD</strong> Architecture<br />
2008 terwijl Revit Building is omgedoopt<br />
tot Revit Architecture 2008. Het<br />
gaat dus om het eerste woord in de<br />
naam. Zoals bij alle naamsveranderingen<br />
zal het in eerste instantie nog wel<br />
wat verwarrend zijn, je moet bijvoorbeeld<br />
wel weten dat Revit Systems nu<br />
Revit MEP2008 heet.<br />
Vier trends<br />
Naast de cosmetische ingrepen op<br />
naamsgebied en indeling heeft Carl<br />
Bass nagedacht over vier macro-economische<br />
trends die de gebruikers<br />
van Autodesk-software zullen beïnvloeden.<br />
De eerste is globalisatie: dit<br />
dwingt bedrijven na te denken over<br />
hun productieproces omdat de concurrentie<br />
steeds groter wordt. Dit<br />
heeft weer tot gevolg dat de time to<br />
market steeds kleiner wordt, zo is de<br />
ontwikkeltijd van een camera de laatste<br />
jaren teruggebracht van vier jaar<br />
naar zeven maanden. Ook vindt er<br />
steeds meer variantenontwikkeling<br />
plaats om de consument maar zo veel<br />
mogelijk keus te kunnen bieden.<br />
De tweede macro-economische ontwikkeling<br />
is de grote toename van<br />
bouw- en infrastructuurprojecten. In<br />
eerste instantie lijkt het alsof we in<br />
Nederland niet veel te maken hebben<br />
met de grote groei van de bouwsector<br />
in China en India, maar het gaat niet<br />
alleen om de nieuwbouw, ook om<br />
herbouw en reparatie. Als voorbeelden<br />
daarvan werd de herbouw van<br />
een brug in San Fransisco en de<br />
nieuwbouw na de ramp in New<br />
Orleans aangehaald. Ook dat lijkt ver<br />
weg, maar heeft invloed, want er is er<br />
een eindige hoeveelheid ontwerpers<br />
en er is ook een eindige hoeveelheid<br />
natuurlijke bronnen voor bouwmaterialen.<br />
Kortom: ook hier is oplettendheid<br />
bij de ontwerpers noodzakelijk.<br />
De toenemende kosten van energie<br />
was de derde macro-economische<br />
factor. Hierbij is de toenemende olieprijs<br />
niet alleen van belang voor voertuigen,<br />
maar vooral ook voor gebouwen.<br />
Aangezien deze het grootste<br />
deel van de energieconsumptie voor<br />
hun rekening nemen.<br />
Tenslotte is er nog de digitale revolutie<br />
die zijn sporen nalaat op een<br />
macro-economisch niveau. Alle nieuwe<br />
ontwikkelingen vragen weer om<br />
hun eigen invulling, zoals Internet en<br />
breedbeeldtelevisie. De content voor<br />
deze zaken moet ook worden gemaakt<br />
en schept dus weer extra mogelijkheden.<br />
Achterblijvers en koplopers<br />
Het herkennen van de trends is één<br />
ding, maar Autodesk wil er natuurlijk<br />
ook iets mee doen. De software-ontwikkelaar<br />
heeft bijvoorbeeld zeer<br />
specifiek nagedacht over de marktsituatie<br />
van de ontwerpers. Deze kun-<br />
42<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Evenementen<br />
re met visie in plaats van functies<br />
In de volgende nummers van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> zullen<br />
verschillende pakketten van de 2008-serie van Autodesk<br />
uitgebreid worden geëvalueerd door de vaste medewerkers<br />
van <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>. Om de lezers toch al vast een<br />
voorproefje te geven volgt hier een korte lijst met<br />
opmerkelijke zaken.<br />
Auto<strong>CAD</strong> 2008<br />
De update van Auto<strong>CAD</strong> richt zich met name op het<br />
sneller en makkelijker documenteren van ontwerpen.<br />
Dit door veranderingen door te voeren zonder dat daarbij<br />
de workflow van de gebruiker wordt verstoord. Zo<br />
kan de gebruiker in Auto<strong>CAD</strong> 2008 de annotatieschaal<br />
aanpassen en beheren, net als tabellen en teksten. In<br />
totaal zijn er meer dan 35 veranderingen doorgevoerd<br />
op basis van contact met de Autodesk User Group<br />
International, de top-10 wish lists en directe feedback<br />
van eindgebruikers.<br />
DWG TrueConnect<br />
Volledig nieuw is DWG TrueConnect. Dit is een tool die<br />
als het ware de ontbrekende schakel tussen Auto<strong>CAD</strong><br />
en Inventor vormt. De belangrijkste eigenschap van<br />
DWG TrueConnect is dat het een koppeling legt tussen<br />
Inventor-modellen en DWG-tekeningen. Als de gebruiker<br />
een verandering doorvoert in het 3D-model van<br />
Inventor, dan wordt hierna de aan het model gekoppelde<br />
2D-tekening automatisch geüpdatet. Kevin Ison, Sales<br />
Director Manufacturing, legde uit dat dit met name<br />
bedoeld is voor bedrijven die nog veel oude bestanden<br />
in 2D hebben en bang zijn dat de overstap naar 3D hun<br />
2D-erfenis onbruikbaar maakt.<br />
Autodesk Design Review 2008<br />
Autodesk Design Review is een tool om de uitwisseling<br />
van data te promoten en gratis beschikbaar als download<br />
op de Autodesk website. De software biedt viewing-,<br />
bematings- en annotatiemogelijkheden die geen additionele<br />
<strong>CAD</strong>-software vereisen. Design Review maakt het<br />
mogelijk om veranderingen in 2D- en 3D-ontwerpen op<br />
te sporen. Ook is er intergratie van feedback uit de<br />
manufacturing, AEC- en geospatial-applicaties mogelijk<br />
in de viewingtool.<br />
Autodesk Impression 2008<br />
Het maken van illustraties kan op veel manieren, en één<br />
daarvan heet vanaf nu Autodesk Impression 2008. Het<br />
programma biedt de mogelijkheid om illustraties te<br />
maken op basis van DWG- en DWF-bestanden. De gebruiker<br />
kan hierbij kiezen uit verschillende uitvoeringen<br />
met een handgetekend effect zoals pentekeningen en<br />
aquarellen.<br />
nen worden ingedeeld in drie soorten:<br />
achterblijvers, middenmoters en koplopers.<br />
De strategie van Autodesk is<br />
er nu op gericht om het voor de achterblijvers<br />
en middenmoters mogelijk<br />
te maken om bij de koplopers te horen.<br />
Dat kunnen ze het best doen door<br />
hun eigen ontwerpen niet alleen te<br />
maken en te begrijpen, maar echt volledig<br />
te ervaren. Alleen ontwerpers<br />
die honderd procent hun model voelen<br />
zijn in staat om tot vernieuwingen<br />
te komen. En dat voelen wil<br />
Autodesk ondersteunen met de 2008-<br />
releases van de software.<br />
Voor de bepaling van het verschil tussen<br />
voorlopers en achterblijvers heeft<br />
Autodesk een analyse gebruikt van de<br />
Aberdeen Group waaruit een aantal<br />
zaken naar voren kwam. Zo bleek dat<br />
de beste ontwerpers in de mechanische<br />
industrie ongeveer de helft van<br />
het aantal fysieke prototypes bouwden<br />
en een 58 dagen kortere time to<br />
market hebben. Volgens Autodesk is<br />
dit verschil door de achterblijvers te<br />
overbruggen door de workflow binnen<br />
die bedrijven continu te maken:<br />
alle data die een keer zijn aangemaakt,<br />
dienen te worden hergebruikt<br />
indien dat nodig is. Daarnaast is ‘digital<br />
prototyping’ de aangewezen<br />
methode om een ontwerp snel te<br />
kunnen optimaliseren. Dergelijke<br />
randvoorwaarden en de bijbehorende<br />
oplossingen gelden volgens Autodesk<br />
overigens niet alleen voor de<br />
manufacturing, maar ook in meer of<br />
mindere mate voor de bouw, civiele<br />
techniek en geospatial.<br />
www.autodesk.nl<br />
www.autodesk.com<br />
<br />
<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 43
Océ TDS700:<br />
Fits the way you want it!<br />
Of u nu wilt printen, scannen of kopiëren… de Océ TDS700 biedt alle opties<br />
die u nodig heeft.<br />
De nieuwste oplossing van Océ is er op gericht om uw werk eenvoudiger te<br />
maken. Gecombineerd met onze software bieden wij u een sterk concept dat<br />
altijd in uw werkproces past. Met de Océ TDS700 heeft u de mogelijkheid om<br />
uw eigen configuratie volledig op maat samen te stellen. Zo kunt u kiezen uit 2<br />
verschillende scanners, 2 tot 6 rollen, 1 tot 3 sheetfeeders en verschillende<br />
afwerkmogelijkheden.<br />
Nog meer belangrijke voordelen van de Océ TDS700:<br />
• Een constante hoge productiesnelheid, ook bij het gebruik van wisselende<br />
papierformaten.<br />
• Een haarscherpe afdrukkwaliteit dankzij de 600 x 1200 dpi printhead met<br />
pico printing technologie.<br />
• Besparen van tijd, geld en moeite door de geïntegreerde online vouwer.<br />
• Ongeëvenaard gebruiksgemak dankzij de nieuwe user interface.<br />
• Toekomstvaste investering doordat u de configuratie<br />
voortdurend kunt aanpassen aan uw<br />
behoefte.<br />
• Iedere afdruk is altijd perfect door gebruik<br />
van Océ Image Logic.<br />
• Vriendelijk voor het milieu en uw werkomgeving<br />
dankzij Océ Eco-design.<br />
Kortom: er is altijd een Océ TDS700 die<br />
bij u past. Voor meer informatie, ga naar<br />
http://tds700.oce.nl
Hi<strong>CAD</strong><br />
Sneller van start in Hi<strong>CAD</strong> neXt<br />
Hi<strong>CAD</strong> neXt 2007 Wat is nieuw?<br />
Door: Marcel de Klein<br />
Met de komst van Hi<strong>CAD</strong> neXt 2007 zijn verschillende nieuwe en<br />
aangepaste tools ter beschikking gekomen. Hiernaast is ook veel<br />
aandacht besteed aan het verbeteren van de gebruikersinterface en<br />
het verhogen van de systeemperformance. In dit artikel wordt<br />
ingegaan op de belangrijkste wijzigingen.<br />
en 3D-samenstellingen door middel<br />
van Drag&Drop vanuit de ene applicatie<br />
naar de andere worden gesleept.<br />
Denk hierbij bijvoorbeeld aan het slepen<br />
van een onderdeel uit een viewer<br />
of een ERP-systeem in het venster van<br />
Hi<strong>CAD</strong>. Op deze manier zijn samenstellingen<br />
te maken of zelfs 2D-elementen<br />
om te zetten naar 3D. Zo komt<br />
automatisch het betreffende 3D-onderddeel<br />
aan de muis te hangen als een<br />
2D-symbool uit een P&ID-schema<br />
naar een samenstelling wordt versleept.<br />
Eén van de krachtigste nieuwe functies<br />
zijn de designvarianten. Met deze techniek<br />
is het mogelijk om een bestaande<br />
bewerkingsvolgorde, onderdelen en/of<br />
samenstellingen om te zetten naar een<br />
designvariant. Deze is willekeurig te<br />
hergebruiken. De designvariant past<br />
zichzelf automatisch aan, aan iedere inbouwsituatie,<br />
óók bij niet-parametrische<br />
onderdelen. Mocht er achteraf iets<br />
wijzigen aan de inbouwsituatie dan zal<br />
de designvariant zichzelf aan de<br />
nieuwe situatie aanpassen.<br />
In deze nieuwe versie is<br />
vooral gedacht aan de beginnende gebruikers.<br />
De bediening is veel intuïtiever<br />
geworden door de nieuwe, aangepaste<br />
interface. Niet alleen zijn de iconen<br />
in een nieuw jasje gestoken, maar<br />
zo is bijvoorbeeld ook het contextmenu<br />
nog maar maximaal één niveau diep.<br />
Verder kan de nieuwe gebruiker tijdens<br />
het installeren aangeven dat hij een beginner<br />
is en in welk vakgebied hij<br />
werkzaam is. Hierna zal Hi<strong>CAD</strong> neXt<br />
automatisch opstarten in de zogenaamde<br />
‘Apprentice Mode’. Deze zorgt ervoor<br />
dat een beginnende gebruiker<br />
sneller van start kan gaan in<br />
Hi<strong>CAD</strong> neXt. Zo is er een<br />
Command Center aanwezig dat<br />
zichzelf automatisch aanpast bij<br />
de situatie waar de gebruiker<br />
zich in bevindt. Tevens biedt dit<br />
center direct de zinvolle basisfuncties<br />
aan. Alle menu’s zijn<br />
eenvoudig door de gebruiker<br />
zelf aan te passen. Zo zijn<br />
weinig gebruikte functies uit te<br />
vinken. Er is echter een<br />
Met de meervenstertechniek zijn<br />
objecten vanuit de ene<br />
applicatie naar de andere te slepen.<br />
‘rollout’-pijl aanwezig, net als in<br />
bijvoorbeeld Microsoft Word. Indien<br />
nodig zijn hiermee de verwijderde<br />
functies weer op te roepen.<br />
Meervenstertechniek<br />
Met de nieuwe meervenstertechniek<br />
kunnen 2D-elementen, 3D-onderdelen<br />
Doorsnede met arcering: Shaded en Quick hidden Line.<br />
Nieuwe aanzichtfuncties<br />
Het maken van een goede duidelijke<br />
werkplaatstekening blijft belangrijk.<br />
Daarom is een aantal aanzichtfuncties<br />
verbeterd en uitgebreid. Zo wordt de<br />
Quick Hidden Line tegenwoordig<br />
gegenereerd inclusief elementkleuren<br />
en arceringen, ook als het een Quick<br />
Hidden Line is van een doorsnede. Het<br />
meervoudig verkorten van aanzichten<br />
is nu ook mogelijk in verschillende<br />
richtingen. Verder is bij de dynamische<br />
snijvlakken een optie toegevoegd om<br />
deze te fixeren, zodat ze mee opgeslagen<br />
kunnen worden in de tekeningen<br />
en naar believen aan- en<br />
uit te schakelen zijn.<br />
Wie vragen heeft naar aanleiding<br />
van dit artikel kan contact<br />
opnemen met de auteur middels<br />
e-mail:<br />
m.de.klein@isdbenelux.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 45
Archi<strong>CAD</strong><br />
Archicad achtergrond deel 4<br />
Modules in Archi<strong>CAD</strong><br />
Door: Mariëlle Vissers<br />
De parametrische bibliotheken bij Archi<strong>CAD</strong> zijn genoegzaam<br />
bekend. Ze maken belangrijk onderdeel uit van de werkwijze<br />
binnen Archi<strong>CAD</strong> zowel in ontwerpfase als in bestek- en<br />
werktekeningfase. Naast de bibliotheekelementen kent Archi<strong>CAD</strong><br />
een tweede, minstens zo belangrijk principe van hergebruik van<br />
onderdelen: hot-linked modules. Een soort slimme Xrefs bestaande<br />
uit 2D- en 3D-objecten die ook verbindingen aangaan met<br />
objecten buiten de modules en die teksten leesbaar houdt<br />
bij spiegelen en roteren.<br />
Een renvooi is een voorbeeld van een groep die<br />
projectonafhankelijk is.<br />
Een module bevat meestal<br />
een onderdeel van een project<br />
dat vaker terug komt,<br />
een soort bibliotheekelement<br />
waarbij de onderdelen hun<br />
intelligentie behouden. Een<br />
modulebestand is een vereenvoudigd<br />
Archi<strong>CAD</strong>-bestand<br />
van een significant<br />
kleinere bestandsgrootte. De<br />
module bevat geen doorsneden<br />
en aanzichten, actieve<br />
bibliotheken en Preferences,<br />
maar wel alle attributen die<br />
zijn gebruikt door de elementen,<br />
bijvoorbeeld gebruikte<br />
lagen, composites en<br />
lijntypen.<br />
De objecten in een module<br />
behouden hun intelligentie.<br />
Een wand blijft een wand en<br />
zal nog steeds automatisch<br />
de juiste wandverbinding<br />
aangaan met andere wanden<br />
buiten de module of in andere<br />
modules. Ook met betrekking<br />
van tekstgebruik zijn modules<br />
slim: een gespiegelde of geroteerde<br />
module die teksten bevat, zal de teksten<br />
niet spiegelen of roteren, maar<br />
gewoon leesbaar houden. Ook de<br />
plaatsingsmethodes van dimensioneringen<br />
trekken zich niets aan van de<br />
modules. Deze kunnen tegelijkertijd<br />
objecten binnen en buiten de modules<br />
maatvoeren. Een module kan zelfs<br />
meerdere verdiepingen bevatten en<br />
als zodanig effect hebben op meerdere<br />
plattegronden, doorsneden en aanzichten<br />
tegelijkertijd: het is een volledig<br />
en volwaardig onderdeel van het<br />
gebouwmodel.<br />
Standaard basisbestand<br />
Voor groepen elementen die projectonafhankelijk<br />
zijn en over verschillende<br />
projecten vaker voorkomen maken<br />
we ook vaak modules.<br />
Bijvoorbeeld een inrichting van een<br />
mindervalide toilet, een kantoor of<br />
woonkamerinrichting, een standaarddetail<br />
bestaande uit objecten en arceringen,<br />
een renvooi dat bepaalde objecten<br />
en teksten bevat, een basis<br />
werkplaats om zelf ramen en deuren<br />
te maken. Om deze elementen niet<br />
steeds opnieuw bij elkaar te hoeven<br />
zoeken in de bibliotheken, worden<br />
van deze onderdelen modules gemaakt.<br />
Hierdoor zijn ze makkelijk te<br />
structureren en te vinden. Alle benodigde<br />
elementen zijn in één keer te<br />
plaatsen en makkelijk te plaatsen, zoals<br />
bijvoorbeeld de modules van de<br />
NL editie+. Met name de toepassing<br />
om modules te gebruiken voor specifieke<br />
taken is erg handig. Alle parametrische<br />
objecten voor een bepaalde<br />
detailleringstaak zijn dan binnen<br />
handbereik.<br />
Aanmaken van een module<br />
Één van de manieren om een module<br />
aan te maken is om het gehele<br />
Archi<strong>CAD</strong>-model op te slaan als module.<br />
Ga naar het menu ‘File / Save<br />
as….’. Kies bij ‘Opslaan als type:’<br />
voor Module File (*.mod). Dit model<br />
kan vervolgens meerdere malen in<br />
een ander model geplaatst worden.<br />
Het is dus tevens een manier om verschillende<br />
mensen tegelijk aan een<br />
project te laten werken. Zeker in<br />
combinatie met de TeamWork-functionaliteit<br />
die eerder is besproken, is<br />
dit een krachtig hulpmiddel.<br />
De tweede manier is veel praktischer<br />
in situaties waarin een onderdeel van<br />
een project vaker nodig is. Selecteer<br />
alleen de gewenste elementen en ga<br />
naar ‘File / External Content / Save<br />
Selection as Module…’. Hier staat<br />
een belangrijke optie: Change the<br />
Hotlink to the saved file. Als deze<br />
46<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Archi<strong>CAD</strong><br />
Een module met vliesgeveldetails.<br />
optie is aangevinkt, wordt de selectie<br />
die is gemaakt voor het aanmaken<br />
van de module direct vervangen door<br />
een plaatsing van de nieuwe module:<br />
erg handig! Let er wel op dat alleen<br />
datgene in de module opgeslagen<br />
wordt, dat daadwerkelijk herhaald<br />
wordt. Dit betekent bijvoorbeeld een<br />
indeling van een appartement, zonder<br />
de scheidingswanden, zodat in een<br />
hoekappartement dezelfde module te<br />
gebruiken is. Wanden uit de module<br />
reageren toch met de andere wanden<br />
waarop ze aansluiten, ook al zitten die<br />
niet in dezelfde module.<br />
Plaatsen gelinkte module<br />
Er zijn diverse manieren om modules<br />
in een project te plaatsen. De optie<br />
‘Place Hotlinked Module…’ onder<br />
het menu ‘File / External Content’<br />
voegt modules gelinkt toe. De geplaatste<br />
module blijft verbonden aan<br />
het originele modulebestand: wijzigt<br />
het origineel, dan wijzigen ook de geplaatste<br />
modules mee. Als de module<br />
vanuit het project is opgeslagen met<br />
‘Save Selection as Module…’ en de<br />
optie ‘Change the hotlink to the saved<br />
file’ was aangevinkt, dan is de eerste<br />
module direct al geplaatst. Van deze<br />
module kunnen vervolgens kopieën<br />
worden verplaatst, gespiegeld en geroteerd.<br />
Met de optie ‘File / File special /<br />
Merge…’ zijn ook modules toe te<br />
voegen. Vergeet niet bij<br />
Bestandstypen: voor Module File<br />
(*.mod) te kiezen. Modules die op deze<br />
manier worden toegevoegd behouden<br />
nooit hun link naar het originele<br />
bestand, maar blijven wel als groep in<br />
Opslaan als module.<br />
het project bij elkaar. Of sleep de gewenste<br />
module vanuit de Finder of de<br />
Verkenner naar de Archi<strong>CAD</strong>-plattegrond.<br />
Aan de cursor verschijnt een<br />
+-teken, wat aangeeft dat de elementen<br />
in het bestand worden gekopieerd.<br />
Deze methode geeft hetzelfde resultaat<br />
als ‘File / File special / Merge…’.<br />
De module of elementen worden toegevoegd<br />
en er is geen link meer met<br />
het originele bestand<br />
Deze laatste twee methodes zijn ideaal<br />
voor de standaardmodules die gebruikt<br />
worden voor speciale doeleinden<br />
zoals renvooien en detaileringswerkplaats.<br />
Aanpassen module<br />
Een modulebestand is eenvoudig te<br />
wijzigen door deze gewoon in<br />
Archi<strong>CAD</strong> te openen. Of selecteer de<br />
module en kies met de rechtermuisknop<br />
‘Edit this Module in separate<br />
Archi<strong>CAD</strong>‘. Met deze laatste menuoptie<br />
wordt de module in een tweede<br />
instantie van Archi<strong>CAD</strong> geopend om<br />
te bewerken. Pas de module aan en<br />
sla het vervolgens weer op. In het<br />
hoofdbestand zijn onder het menu<br />
File / External Content / Hotlink<br />
Manager… of onder rechtermuisknop<br />
‘Update Hotlink’ de modules te updaten.<br />
Een andere mogelijkheid voor het<br />
aanpassen van modules is “In place<br />
Editing”. De module wordt geëxplodeerd<br />
in losse objecten om te bewerken.<br />
Na de gewenste bewerking is<br />
met de optie Save Selection as<br />
Module… de module te bewaren en<br />
ook de geëxplodeerde module weer te<br />
herstellen.<br />
De auteur van dit artikel is te bereiken<br />
via info@kubusinfo.nl. Meer informatie<br />
over Archicad is te vinden op<br />
www.kubusinfo.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 47
Visualisatie<br />
Het metaal van de auto in real-time indeuken<br />
Autodesk Maya 8.5 nu al beschikb<br />
Door Jean-Pierre van Gastel<br />
Het ontwikkelteam van Autodesk Media & Entertainment heeft de vaart er goed in zitten.<br />
Vorig jaar augustus kwam Maya 8 uit en een half jaar later ligt Maya 8.5 op de planken.<br />
Veel gebruikers waren een beetje teleurgesteld in de nieuwe functionaliteit in Maya 8, maar<br />
dat wordt nu ruimschoots goed gemaakt door ruim voldoende nieuwe functionaliteiten.<br />
Afbeelding 1: Zachte schaduw ontstaat automatisch op basis van de positie van de zon.<br />
Maya 8.5 draait helaas nog niet op<br />
Windows Vista. Tenminste het wordt<br />
niet ondersteund. Het draait wel, maar<br />
is niet snel in vergelijking met<br />
Windows XP. Advies is dus om niet<br />
met Windows Vista en Maya 8.5 te<br />
gaan werken. De achtergrond hiervan<br />
is dat er nog geen goede ondersteuning<br />
is voor OpenGL in Windows Vista. Er<br />
was een tijd terug zelfs sprake van dat<br />
er helemaal geen OpenGL zou worden<br />
ondersteund in Windows Vista, maar<br />
daar is Microsoft gelukkig later op teruggekomen.<br />
Het is nu wachten op drivers<br />
van de grafische kaart-leveranciers<br />
en dan zal Maya 8.5 ook een stuk sneller<br />
draaien op Windows Vista.<br />
De eerste nieuwe feature van Maya 8.5<br />
komen we tegen in de inputbox. Deze<br />
box bevindt zicht helemaal rechtsboven<br />
aan in de Status Line. De inputbox is<br />
direct overgenomen van 3ds Max en<br />
wordt gebruikt om Nodes, 3D-elementen,<br />
te verplaatsen, te roteren of te verschalen<br />
via een absoluut of relatief<br />
coördinatenstelsel. Via het ingebouwde<br />
uitklapmenu komt ook de functie om<br />
een object te hernoemen tevoorschijn.<br />
Door direct de naam in te typen van<br />
een selectie, krijgen objecten een naam.<br />
Indien er meerdere objecten zijn geselecteerd,<br />
wordt de selectie automatisch<br />
doorgenummerd. Op deze wijze objecten<br />
hernoemen gaat echt veel sneller<br />
dan dit handmatig doen in de<br />
Channelbox of Attribute Editor.<br />
Ook het bekende Select by Name van<br />
3ds Max is aanwezig. Door de naam<br />
van een object in te typen, al dan niet<br />
met wildcards, worden objecten geselecteerd<br />
in de viewport. Het dynamisch<br />
gedrag van Maya is altijd al een groot<br />
48<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Visualisatie<br />
aar<br />
Afbeelding 2.<br />
pluspunt geweest ten opzichte van 3ds<br />
Max. Door de nieuwe optie Adjust<br />
subdivisions after creation aan te zetten<br />
in de Tool-settings kunnen segmenten<br />
van 3D-elementen interactief met behulp<br />
van de middelste muisknop worden<br />
aangepast. Als voorbeeld plaatst de<br />
gebruiker een cilinder in de viewport<br />
en vervolgens past hij met de middelste<br />
muisknop interactief in de viewport het<br />
aantal hoogtesegmenten, edges, of<br />
spans aan. Dit laatste zijn edges aan de<br />
omtrek die de nauwkeurigheid van de<br />
cilinder bepalen.<br />
Mental Ray Physicial Sky Shader<br />
In Maya 8.5 zijn de nieuwste Mental<br />
Ray-mogelijkheden toegevoegd die<br />
eerder al in 3ds Max 9 waren aangebracht.<br />
Wat hierbij als eerste opvalt, is<br />
dat de renderinstellingen in het<br />
Mental Ray-tabblad duidelijker zijn<br />
geordend. Onderin het Mental Raytabblad<br />
bevindt zicht de Environment<br />
waar met een enkele muisklik een<br />
Physical Sun and Sky is aan te maken.<br />
Dit voegt automatisch twee nodes<br />
toe. De eerste node is de Physical<br />
Sky waarin de instellingen zijn terug<br />
te vinden die de nevel (Haze) in de<br />
scène bepalen alsmede uiteenlopende<br />
zaken als de grootte van de zon, de<br />
hoogte van de horizon en de intensiteit<br />
van de zon. De tweede node is de<br />
positie van de zon. De zon is een<br />
Directional Light en bevat helaas<br />
geen calculator om de positie te bepalen<br />
zoals wel het geval is in 3ds Max.<br />
Gewoon handmatig het Directional<br />
Light positioneren is hier de truc. Na<br />
het selecteren van de Camera is te<br />
zien dat er een Exposure node is aangebracht<br />
op de Camera. Intern wordt<br />
Afbeelding 3: Door Containers te gebruiken in bijvoorbeeld een complexe Shading-netwerk, behoudt de gebruiker het overzicht.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 49
iPF500<br />
iPF600<br />
iPF700<br />
Voor het visualiseren van uw baanbrekende ontwerpen heeft u de ruimte nodig.<br />
Daarom is de nieuwste serie grootformaat printers van Canon speciaal ontworpen om<br />
uw creatie de ruimte te geven die het verdient.<br />
De zwarte pigmentinkt verzekert haarscherpe lijnnauwkeurigheid. En als beste in zijn<br />
categorie wat betreft snelheid - 90 seconden voor A0 en 45 seconden voor A1 – zult u<br />
aangenaam verrast zijn welk verschil Canon kan maken.<br />
Meer weten over de nieuwe range Canon grootformaat printers?<br />
Bel direct 0800-2266648 of vraag een gratis proefprint aan op<br />
www.canon.nl/grootformaatprinters.<br />
Ruim baan voor uw creativiteit<br />
Superieure printkwaliteit met Canon inkt en media.
3ds Max & Plug-Ins<br />
Afbeelding 4.<br />
er gebruik gemaakt van fotometrische<br />
lichtdata die weer worden omgezet<br />
naar bruikbare RGB-waarden. Na het<br />
aanpassen van verschillende instellingen<br />
zien de afbeeldingen er na het<br />
renderen heel goed uit. Zachte<br />
schaduw ontstaat automatisch op<br />
basis van de positie van de zon en<br />
ook de omgeving reageert hierop, zie<br />
afbeelding 1.<br />
Een nieuwe shader in Maya 8.5 is de<br />
Mental Ray Mia shader. Deze shader<br />
wordt de Architectual Material shader<br />
genoemd en heeft een aantal<br />
standaard sjablonen waarop snel een<br />
materiaal kan worden opgebouwd. De<br />
Mia shader is snel en gemakkelijk toe<br />
te passen. Het bevat natuurkundige<br />
eigenschappen op het gebied van<br />
reflecties, die zich automatisch aan de<br />
hoek van de camera aanpassen.<br />
Scherpe randen worden automatisch<br />
afgerond tijdens het renderen. De Mia<br />
shader dient wel in samenwerking<br />
met een indirecte belichtingstechniek<br />
zoals Final Gather of Global<br />
Illumination te worden gebruikt, zie<br />
afbeelding 2.<br />
Containers<br />
Om het overzicht te bewaren in zowel<br />
de Hypershade als de Hypergraphm<br />
bestaat er nu een mogelijkheid om<br />
nodes samen te voegen in een container.<br />
Het aanmaken van een container<br />
bevindt zich in het rechtermuisknopmenu<br />
als de gebruiker één of meer<br />
nodes selecteert. Door Containers te<br />
gebruiken in bijvoorbeeld een complex<br />
Shading-netwerk behoudt de gebruiker<br />
het overzicht, zie afbeelding 3. Een<br />
Container in een Container plaatsen is<br />
geen probleem. Nodes toevoegen aan<br />
een Container kan door ze heel eenvoudig<br />
naar de Container te verslepen.<br />
Met behulp van een dubbelklik op een<br />
Container, wordt deze geopend en vervolgens<br />
weer gesloten. Door zelf<br />
Attributes toe te voegen aan een<br />
Container, kan de gebruiker vrij snel<br />
via de Channelbox of Attribute Editor<br />
elementen aanpassen waarvoor eigenlijk<br />
heel diep moet worden gegraven in<br />
bijvoorbeeld een Shading-netwerk.<br />
Door het eigen gemaakte Attribute via<br />
de Connection Editor te verbinden met<br />
de Container ontstaat deze koppeling.<br />
Editable Poly<br />
Hoewel er in 3ds Max nog steeds veel<br />
meer Editable Poly-mogelijkheden zijn<br />
dan in Maya, is het werken met<br />
Editable Polys in Maya 8.5 wederom<br />
aangepast. Door middel van het selecteren<br />
van een Polygonal Face en deze<br />
vervolgens te verplaatsen, was het in<br />
Maya 7 al mogelijk om dit symmetrisch<br />
te doen door de Reflection optie<br />
in de Tool Settings te activeren. In<br />
Maya 8.5 worden nu ook de Rotate- en<br />
Scale-optie hierbij ondersteund.<br />
Compleet nieuw in Maya is het Ncloth<br />
principe voor het animeren van<br />
kleding. In real-time is het mogelijk om<br />
op basis van NCloth objecten te simuleren.<br />
Verschillende solvers tegelijkertijd<br />
is iets wat tot voor kort gewoonweg<br />
onmogelijk was. NCloth is gebaseerd<br />
op een aan elkaar gekoppeld Particlesysteem.<br />
Het werkt met de standaard<br />
dynamic constraints om bijvoorbeeld<br />
een aantal vertices ergens aan vast te<br />
maken. Ook een Tear-functie om<br />
kleding of doeken te laten scheuren,<br />
indien het bijvoorbeeld geraakt wordt<br />
door een steen, gebeurt in real-time, zie<br />
afbeelding 4.<br />
Met behulp van het Nucleus kan er in<br />
real-time wind door de viewport worden<br />
geblazen waar direct alle NCloth<br />
objecten op zullen bewegen. Er zijn tal<br />
van instellingen terug te vinden om een<br />
juiste simulatie snel voor elkaar te krijgen.<br />
Overigens is het met NCloth ook<br />
mogelijk om een auto te simuleren die<br />
geraakt wordt door stenen die vervolgens<br />
het metaal van de auto in real-time<br />
indeuken. Nucleus omvat ook een<br />
compleet luchtdruksysteem. Met dit<br />
luchtdruksysteem zijn in real-time<br />
objecten op te blazen met lucht of weer<br />
leeg te laten. Ongelooflijk snel en<br />
stabiel is dit systeem en het maakt niet<br />
uit of objecten met elkaar meerdere<br />
botsingen veroorzaken. Er is geen<br />
enkele vertraging merkbaar.<br />
Voor meer info en videotutorials over<br />
Maya 8.5 zie www.SplineZone.com<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 51
Inventor<br />
Sketches in Inventor<br />
Terug naar START<br />
Door: Rob Sman<br />
Terugkijkend op de afgelopen paar jaar viel het de auteur van deze<br />
serie op dat er nauwelijks nog met een woord is gerept over het<br />
proces dat aan de wieg staat van ieder ontwerp: het aanmaken van<br />
een sketch. In dit artikel wil ik niet iedere functie van het sketchen<br />
bespreken, zoals het tekenen van een lijn of een cirkel.<br />
Ik neem aan dat die functies voor iedereen de doorgronden zijn<br />
zonder nadere uitleg. De bedoeling is wèl een aantal tips<br />
te geven, zowel voor het sketchen zelf, als voor de<br />
toepassing van sketches.<br />
Afbeelding 1. Enkele van<br />
de in de tekst besproken<br />
mogelijkheden van<br />
bematen en constrainen.<br />
Uiteraard kan dit overzicht nooit<br />
compleet zijn, noch kan alles in detail<br />
worden uitgelegd. Eerder werden in<br />
deze serie 3D-sketches en de mogelijkheden<br />
van het toepassen van parameters<br />
besproken. Deze artikelen zijn achteraf<br />
bezien een aanvulling op de inhoud<br />
van dít artikel.<br />
De inspiratie voor dit artikel werd mede<br />
gevormd door de ophanden zijnde<br />
nieuwe versie van Inventor. In deze<br />
nieuwe versie wordt voor het eerst<br />
sinds jaren functionaliteit aan de sketchomgeving<br />
toegevoegd. Binnenkort<br />
worden ook deze nieuwigheden besproken.<br />
Instellingen naar wens<br />
Meteen maar van start. Om te beginnen<br />
kijken we eerst maar eens even naar de<br />
belangrijkste instelmogelijkheden voor<br />
het sketchen in de Application Options.<br />
In de eerste plaats de Constraint<br />
Placement Priority. Deze staat standaard<br />
ingesteld op Parallel and<br />
Perpendicular. Dit betekent dat tijdens<br />
het tekenen, bij het automatisch plaatsen<br />
van de constraints, in de eerste<br />
plaats wordt geprobeerd een relatie te<br />
leggen met reeds in de sketch voorkomende<br />
geometrie. Vrijwel altijd is dit<br />
ook het meest gewenst.<br />
Het alternatief is Horizontal and<br />
Vertical. Bij deze instelling worden de<br />
constraints bij voorkeur aangebracht<br />
met betrekking tot het assenstelsel van<br />
de sketch. Het verschil: bij de eerste instelling<br />
is bij het tekenen van een rechthoek,<br />
met de Line-functie, de eerste zijde<br />
bijvoorbeeld horizontaal, de volgende<br />
loodrecht op de eerste, de derde parallel<br />
aan de eerste en de vierde parallel<br />
aan de tweede. Bij de tweede instelling<br />
is gewoon sprake van twee verticale en<br />
twee horizontale lijnen. Wanneer helemaal<br />
geen constraints automatisch<br />
moeten worden geplaatst, stelt de gebruiker<br />
hier ‘None’ in.<br />
Een tweede belangrijke mogelijkheid is<br />
het inschakelen van Auto-project part<br />
origin on sketch create. Hiermee wordt,<br />
telkens wanneer een nieuwe sketch<br />
wordt aangemaakt, het Center Point uit<br />
de map Origin in de sketch geprojecteerd,<br />
ook in de eerste sketch die automatisch<br />
wordt aangemaakt bij het beginnen<br />
aan een nieuw onderdeel. Het is<br />
zeer aan te bevelen de geometrie van<br />
de eerste sketch aan dit punt te constrainen.<br />
Een punt in een sketch hoeft<br />
niet langer van een Fix-constraint te<br />
worden voorzien om visueel vast te<br />
kunnen stellen welke geometrie nog<br />
niet volledig is vastgelegd. Ook krijgen<br />
de coördinaten van het zwaartepunt<br />
meer betekenis; deze zijn immers ten<br />
opzichte van het Center Point. Ook<br />
voor rotatiesymmetrische onderdelen<br />
kan het beste het midden op het Center<br />
Point worden gelegd, zodat de YZ- en<br />
XZ-vlakken eenvoudig als sketchvlakken<br />
in de hartlijn te gebruiken zijn. Bij<br />
de verschillende sketches die voor een<br />
Loft-feature kunnen worden gebruikt is<br />
het ook erg nuttig een gemeenschappelijk<br />
punt te hebben.<br />
Maat wijzigen<br />
Een andere belangrijke instelling is<br />
Edit dimension when created. Deze instelling<br />
zorgt ervoor dat direct na het<br />
plaatsen van een maat in de sketch de<br />
Edit Dimension-dialoogbox wordt geopend,<br />
zodat de gebruiker de waarde van<br />
de maat kan wijzigen. Standaard staat<br />
dit uit, maar in heel wat oefenmateriaal<br />
en cursussen wordt aangeleerd deze instelling<br />
in te schakelen. Naar mijn mening<br />
is het echter toch meestal verstandiger<br />
eerst alle maten te plaatsen die<br />
gewenst zijn. Nu heeft de gebruiker een<br />
beter overzicht van de actuele waarden<br />
en kan hij voor het aanpassen van de<br />
waarden een volgorde kiezen die een<br />
verminderde kans geeft op complicaties.<br />
Dit is met name handig wanneer<br />
de verschillen tussen de actuele en de<br />
gewenste waarde groot zijn.<br />
52<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Dé 2D/3D <strong>CAD</strong>/PDM oplossing<br />
voor machinebouw - plaatwerk - staalbouw - piping<br />
Afbeelding 2. Twee sketches om tot dezelfde feature te<br />
komen. De één wat slimmer dan de ander.<br />
Het sketchen zelf<br />
Even kort een paar tips voor het tekenproces.<br />
Hierboven is vermeld dat het automatisch plaatsen van<br />
constraints kan worden uitgeschakeld in de Application<br />
Options. Wil de gebruiker echter incidenteel eens geen<br />
constraint geplaatst zien, dan drukt hij tijdens het tekenen<br />
op de Control-toets. Stelt Inventor een constraint<br />
voor naar een ander sketch-element dan gewenst is?<br />
‘Wrijf’ dan zonder te klikken even over de geometrie<br />
waarnaar wél dient te worden geconstraind. Dit is ook<br />
een nuttige techniek wanneer bijvoorbeeld naar het<br />
verlengde van een horizontale of verticale lijn moet<br />
worden geconstraind. Normaliter toont Inventor dan<br />
een stippellijn die wel aangeeft dat het dan op dezelfde<br />
hoogte zit, maar dat is géén constraint! Even op de betreffende<br />
lijn wrijven en de gebruiker ziet in plaats van<br />
de stippellijn een Coincident-constraint. Denk er altijd<br />
aan dat constraints als Horizontal en Vertical niet alleen<br />
mogen worden geplaatst op lijnen, maar ook op punten<br />
en eindpunten. Even twee cirkels op dezelfde Y-cöordinaat<br />
zetten, kan dus door een Horizontal-constraint op<br />
de centers te plaatsen. De middelpunten van lijnen en<br />
bogen zijn in Inventor te constrainen punten, dus bijvoorbeeld<br />
een rechthoek symmetrisch in een andere<br />
plaatsen gaat prima met relaties tussen de middelpunten<br />
van de zijden.<br />
Maat als constraint<br />
Ook maten zijn eigenlijk constraints, zogenaamde dimensional<br />
constraints, al noemen we meestal gewoon<br />
maten of dimensions. Toch kan een maat zich ook wel<br />
eens een beetje als een ‘gewone’ geometrical constraint<br />
gedragen. Bijvoorbeeld een van maten voorziene rechthoek<br />
waarvan één van de verticale zijden later toch onder<br />
een hoek gezet moet worden. De geometrical constraints<br />
die moeten worden verwijderd om dit mogelijk<br />
VRAAG DE<br />
GRATIS<br />
DEMO-CD<br />
AAN<br />
The world of <strong>CAD</strong> and PDM solutions<br />
Meer informatie: www.isdbenelux.nl ISD Benelux, Het Zuiderkruis 33, 5215 MV ’s-Hertogenbosch, T: (+31) 73–615 38 88.
HP raadt Windows Vista TM Home Premium aan<br />
de<br />
Een welkome stilte.<br />
De R&D afdeling van HP streeft ernaar onze<br />
befaamde, krachtige workstations zo stil mogelijk<br />
hun werk te laten doen. De HP xw8400 Workstation<br />
met Dual-Core Intel ® Xeon ® processor en de speciaal<br />
ontworpen behuizing zorgen voor een fluisterstille<br />
werking en een weldadige rust en stilte.<br />
Ga naar hp.nl/xw8400, bel 0800 266 72 72<br />
of neem contact op met uw HP Preferred Partner.<br />
hp.nl/xw8400<br />
© Copyright 2007 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Alle rechten voorbehouden. Celeron, Celeron Inside, Centrino, Core Inside, Intel, Intel Core, Intel Inside, Intel SpeedStep, Intel Viiv, Intel Xeon,<br />
Itanium, Itanium Inside, Pentium, Pentium Inside, het Centrino logo, het Intel logo, het Intel Inside logo en het Intel Core Duo logo zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van Intel Corporation<br />
of haar dochterondernemingen in de VS en andere landen. Microsoft en Windows zijn geregistreerde handelsmerken van Microsoft Corporation. Voor bepaalde Windows Vista productkenmerken is<br />
extra of geavanceerde hardware vereist. Meer informatie is beschikbaar op: http://www.microsoft.com/windowsvista/getready/hardwarereqs.mspx en http://www.microsoft.com/windowsvista/getready/<br />
capable.mspx. De Windows Vista Upgrade Advisor helpt u te bepalen welke functies van Windows Vista op uw computer werken. U kunt deze tool <strong>downloaden</strong> van: www.windowsvista.com/upgradeadvisor.<br />
Producten zijn afhankelijk van beschikbaarheid. Prijzen gelden alleen voor de beschreven specificaties, zijn verkoopadviesprijzen, zijn correct op het moment van publicatie, veranderen geregeld en kunnen<br />
zonder vooraankondiging worden gewijzigd. Het is mogelijk dat de gefotografeerde producten niet overeen komen met de omschrijving.
Inventor<br />
redenatie: er is een punt dat op de ene<br />
lijn ligt, maar ook op de andere, dus<br />
vallen de twee lijnen op dat punt samen<br />
en is het profiel gesloten.<br />
Deze redenatie kan worden doorgetrokken<br />
naar samenvallende lijnen in<br />
een sketch. Voor een profiel zoals in afbeelding<br />
2 kan natuurlijk een sketch<br />
gemaakt worden: dertien keer klikken<br />
om twaalf lijnen te creëren. Het betere<br />
alternatief bestaat uit het tekenen van<br />
drie rechthoeken met zes keer klikken.<br />
Bovendien vereist de eerste methode<br />
dat na het tekenen nog Colinear-constraints<br />
worden toegevoegd. Denk dus<br />
altijd eerst even na alvorens direct te<br />
beginnen met tekenen. Dit kan naderhand<br />
werk besparen. Om het nadenken<br />
over dit profiel nog even voort te zetten;<br />
als het niet de Base-feature is die<br />
we hier aanmaken, kan voor deze vorm<br />
een Rib-feature worden gebruikt met<br />
een nòg eenvoudiger sketch!<br />
Afbeelding 3. Sketches zijn er niet alleen om direct een feature mee te creëren.<br />
te maken zijn gauw gevonden. Toch<br />
wil het daarna niet lukken; óf het aanbrengen<br />
van de hoekmaat wordt geweigerd,<br />
óf beide zijden nemen de<br />
hoek aan. Dit gebeurt wanneer voor het<br />
bematen van de lengte van de rechthoek<br />
de maat is genomen tussen beide<br />
verticale lijnen. Hierdoor ontstaat eigenlijk<br />
een extra parallelle constraint!<br />
Bemaat voor een maximale flexibiliteit<br />
dus de lengte van de horizontale lijn of,<br />
wanneer het niet om een eenvoudige<br />
rechthoek gaat, de afstand tussen de<br />
hoekpunten.<br />
Bogen en/of cirkels<br />
Nu we het toch over maten hebben.<br />
Een hoek kan natuurlijk worden gemeten<br />
tussen twee lijnen, maar ook tussen<br />
drie punten! De hoek staat dan bij het<br />
tweede punt. Voor het meten van de ingesloten<br />
hoek van een boog is dat niet<br />
nodig; selecteer dan gewoon de boog<br />
en zijn middelpunt. Bij het opgeven<br />
van een hoek mag trouwens ook gewerkt<br />
worden met minuten en seconden.<br />
Bijvoorbeeld 25deg30’36” in<br />
plaats van 25.51deg. De mogelijkheid<br />
om een afstand op te geven tussen twee<br />
concentrische bogen en/of cirkels mag<br />
hier niet onvermeld blijven. Net als<br />
trouwens de mogelijkheid de maat op<br />
te geven tussen een lijn en het meest<br />
dichtbij gelegen punt op een cirkel, of<br />
zelfs de afstand over twee cirkels, zie<br />
afbeelding 1. In het eerste geval eerst<br />
de lijn selecteren en vervolgens op de<br />
cirkel het juiste punt zoeken; dat is te<br />
zien doordat het icoontje bij de cursor<br />
verandert.<br />
Slim<br />
Om een solid te kunnen creëren is<br />
doorgaans een gesloten profiel nodig.<br />
Met andere woorden: er moet sprake<br />
zijn van Coincident-constraints tussen<br />
de sketchelementen in het profiel. Waar<br />
lijnen elkaar kruisen, en het profiel op<br />
een hoek daardoor open is, is de situatie<br />
met trimmen te herstellen. Als alternatief<br />
kan echter ook een punt worden<br />
getekend op het snijpunt van de lijnen.<br />
Gebruik de optie Intersection of zoek<br />
op het oog het snijpunt op. Inventors<br />
Tenslotte<br />
Sketches worden meestal gebruikt om<br />
direct features mee te creëren, maar<br />
het gebruik is daartoe zeker niet beperkt.<br />
Neem nu eens het model in afbeelding<br />
3. De sketch die daar nog<br />
zichtbaar is, heeft alleen gediend om<br />
het skelet te vormen van het feitelijke<br />
onderdeel. Zowel voor het vastleggen<br />
van de hoofdmaten als voor het aanmaken<br />
van de benodigde workplanes.<br />
Van de sketch zelf is echter geen feature<br />
afgeleid. Ook in samenstellingen<br />
zijn dergelijke constructies denkbaar,<br />
met onderdelen die uitsluitend<br />
uit een sketch bestaan. Dit wordt wel<br />
Skeletal- of Skeleton Modeling genoemd<br />
Zoals in de aanhef reeds vermeld<br />
wordt in de volgende versie van<br />
Inventor de sketchfunctionaliteit flink<br />
uitgebreid, maar is ook zeker meer<br />
aandacht voor ‘skeletal modeling’.<br />
Uiteraard zal in vervolgen op dit artikel<br />
aan deze technieken aandacht<br />
worden geschonken.<br />
De auteur is bereikbaar via<br />
rob.sman@mechserv2000.nl<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 55
MicroStation<br />
Parametrische onderdelen te gebruiken in Triforma<br />
Bibliotheekelementen creëren in<br />
Door: Rob Sman<br />
Ditmaal een verhaal over Parametric Cell Studio. Dit krachtige<br />
hulpmiddel bij de bouwkundige softwareapplicaties van Bentley<br />
biedt veel mogelijkheden en biedt tegelijkertijd ook inzicht in de<br />
ontwikkelrichting die Bentley met haar bouwkundige productlijn<br />
inslaat. Reden genoeg om het pakket even kort onder de<br />
loep te nemen.<br />
Eenvoudig en duidelijk maten invoeren.<br />
Parametric Cell Studio is gerelateerd<br />
aan MicroStation Triforma. Dit laatste<br />
is de basisapplicatie van Bentley<br />
waarmee de bouwkundige ontwerpapplicaties<br />
zijn vormgegeven. Met<br />
Parametric Cell Studio kunnen<br />
parametrische bibliotheekelementen<br />
worden gecreëerd, die in Triforma te<br />
gebruiken zijn en voldoen aan de<br />
plaatsingsregels van Triforma.<br />
Parametric Cell Studio is gebaseerd<br />
op de principes van ‘dimension driven<br />
cells’ die we al in eerdere versies<br />
van MicroStation tegenkwamen.<br />
Aanvankelijk werd Parametric Cell<br />
Studio gepresenteerd als een zelfstandig<br />
programma, maar de relatie<br />
met Triforma was zo hecht dat<br />
Parametric Cell Studio tegenwoordig<br />
gelijktijdig met MicroStation<br />
Triforma XM wordt geïnstalleerd.<br />
Voor MicroStation en Triforma V8 is<br />
de software nog als apart installeerbare<br />
module beschikbaar. In beide<br />
gevallen blijft de Parametric Cell<br />
Studio de uitstraling behouden dat het<br />
om een zelfstandig product gaat.<br />
De interface is volledig zelfstandig en<br />
op sommige punten afwijkend van de<br />
MicroStation-conventies.<br />
Components of objecten.<br />
De bibliotheekelementen (objecten)<br />
heten components en kunnen als<br />
eenvoudige, zelfstandige elementen<br />
beschikbaar zijn of als compositie van<br />
andere componenten Bij het plaatsen<br />
van de componenten krijgt de<br />
gebruiker suggesties voor mogelijke<br />
relaties, bijvoorbeeld positionering<br />
ten opzichte van een onder- of<br />
zijgrens. Dit principe, door Bentley<br />
‘inference’ genoemd, biedt veel<br />
mogelijkheden om ontwerpregels in<br />
te brengen.<br />
Parametric Cell Studio kan de<br />
opbouw van een component in een<br />
boomstructuur weergeven, zodat de<br />
onderlinge afhankelijkheden van<br />
onderdelen zichtbaar worden. Met<br />
behulp van zogeheten positioners<br />
blijft de relatie tussen componenten<br />
bestaan. Ook de maten van de verschillende<br />
deelcomponenten zijn aan<br />
te passen. Het ware parametrische<br />
deel is gerealiseerd doordat de maten<br />
van een object met namen te benoemen<br />
zijn. Daarnaast kunnen na het<br />
plaatsen de maten van het object<br />
aangeklikt worden, zodat andere maten<br />
in te vullen zijn. Als het<br />
repeterende maten betreft, zal ook dit<br />
worden verwerkt. Bovendien is het<br />
element aan zijn ‘grips’ op te pakken<br />
en eenvoudig met andere elementen<br />
te ‘alignen’.<br />
Basisbegrippen<br />
De terminologie van ParaCell vereist<br />
enige kennis omtrent bepaalde<br />
begrippen in het programma.<br />
Allereerst dient de term Positioners<br />
enige uitleg te krijgen. Positioners<br />
bieden Parametric Cell Studio de<br />
mogelijkheid om componenten te<br />
positioneren en relaties met andere<br />
componenten vast te leggen. Dit zijn<br />
als het ware de ‘vaste punten’ van het<br />
object. Parameters worden bepaald in<br />
relatie tot deze punten. Positioners<br />
kunnen tot op zekere hoogte<br />
vergeleken worden met ‘grips’ zoals<br />
die in MicroStation en andere <strong>CAD</strong>pakketten<br />
voorkomen, met het verschil<br />
dat Positioners zowel lijn- als in<br />
puntvorm kunnen voorkomen. Wie<br />
op een dergelijke positioner klikt, zal<br />
zien dat automatisch geometrische<br />
relaties zichtbaar worden die wellicht<br />
gewenst zijn voor de uit te voeren<br />
actie. Zo is inzicht te krijgen in<br />
bijvoorbeeld de afstand tot een lijn en<br />
of elementen evenwijdig aan en geroteerd<br />
in een bepaald vlak zijn.<br />
Het principe van snapsets maakt het<br />
mogelijk eenvoudig te bepalen in<br />
welk vlak, met welke relatie moet<br />
worden gewerkt. Snapsets beperken<br />
het snappen tot die elementen waarvan<br />
in de snapset is bepaald dat het<br />
geldige elementen zijn. Een snapset is<br />
steeds voorafgaand aan het plaatsen<br />
van deelcomponenten en dergelijke in<br />
te stellen, zodat het mogelijk is om<br />
correct te plaatsen. Ook de grips-punten<br />
van de deelcomponenten blijven<br />
beschikbaar zodat het uitlijnen van<br />
elementen bij het plaatsen met behulp<br />
56<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
MicroStation<br />
Parametric Cell Studio<br />
Componenten en hun parameters.<br />
van snapsets eveneens goed mogelijk<br />
is. Modelsegments komen overeen<br />
met lagen in MicroStation. Model -<br />
segments zijn bedoeld om informatie<br />
te scheiden, bijvoorbeeld voor een<br />
2D- of 3D-weergave van een component<br />
of voor materialen. De werking<br />
is in principe gelijk aan de werking<br />
van lagen, met de restrictie dat enkele<br />
van deze modelsegments voor componenten<br />
verplicht zijn. Één van de<br />
meest krachtige aspecten van<br />
parametrisch tekenen is natuurlijk het<br />
gebruik van parameters. In Parametric<br />
Cell Studio is dit de methode om<br />
variabele getalwaarden in te voeren,<br />
of achteraf te wijzigen. Met Named<br />
Dimensions zijn bepaalde maten in<br />
het object te benoemen, zodat het<br />
eenvoudig is om deze achteraf te<br />
herkennen en/of te wijzigen. Het<br />
toekennen van zo’n naam is erg intuïtief:<br />
klik de maat aan en vul op de<br />
De boomstructuur van een component.<br />
invulplaats de gewenste naam met de<br />
waarde in, bijvoorbeeld ‘Breedte =<br />
1200’. Variabelen zijn getalwaarden<br />
die los van bepaalde maten in het object<br />
te gebruiken zijn, meestal ten behoeve<br />
van berekeningen of repe -<br />
terende waarden.<br />
Bedieningsmogelijkheden<br />
De bediening van Parametric Cell<br />
studio is niet bijzonder ingewikkeld,<br />
maar het vergt wel een klein beetje<br />
voorbereidende studie om aan de slag<br />
te gaan met het pakket. Een aantal<br />
instructiefilmpjes wordt standaard<br />
meegeleverd met Parametric Cell<br />
Studio. De nieuwe gebruiker kan<br />
hierdoor snel inzicht krijgen in de<br />
mogelijkheden. Het maken van<br />
bijvoorbeeld een pui is met behulp<br />
van de beschikbare basiscomponenten<br />
dan ook geen moeilijk werk.<br />
De logische volgorde van werken en<br />
de daaraan gekoppelde interface, zal<br />
naar mijn idee gebruikers van Revit<br />
niet geheel vreemd voorkomen. Erg<br />
wennen voor MicroStation-gebruikers<br />
is het gebruik van de entertoets<br />
als afsluiting voor een commando.<br />
Voor Auto<strong>CAD</strong>-gebruikers is dit<br />
wellicht logisch, maar voor<br />
MicroStation-gebruikers is het gebruik<br />
van de rechtermuisknop een ingebakken<br />
reflex. Het overzicht dat in<br />
de explorer-achtige weergave van de<br />
opbouw van een component te vinden<br />
is, kan uitstekend helpen bij het<br />
vastleggen van relaties. De verschillende<br />
onderdelen die hier onderscheiden<br />
worden, worden door Parametric<br />
Cell benoemd met namen als<br />
framepaths, createpaths, solids en<br />
dergelijke waarvan de betekenis vrij<br />
snel duidelijk is. Een krachtig hulpmiddel<br />
bij bijvoorbeeld het maken<br />
van kozijnhoutraamwerken of andere<br />
profielraamwerken is de extrusie -<br />
moge lijkheid van een doorsnede<br />
langs een pad. Tot slot kan nog vermeld<br />
worden dat ook niet-grafische<br />
gegevens zijn toe te voegen aan componenten,<br />
zodat de aansluiting bij<br />
kwaliteitsbeschrijving en calculatie<br />
zeker mogelijk is.<br />
Theorie en praktijk<br />
Tot slot nog een theoretische<br />
beschouwing. Een analyse van<br />
parametrische bibliotheekelementen<br />
leidt onvermijdelijk tot de discussie<br />
hoever de gebruiker daarin moet<br />
gaan. Aan de ene zijde is de<br />
gedachtegang correct dat het opbouwen<br />
van bibliotheekelementen<br />
met parameters een maximum aan<br />
mogelijkheden en vrijheidsgraden<br />
biedt. Aan de andere zijde is de<br />
gedachte dat de gebruiker liefst ‘klikt<br />
en pikt’ even zo waar.<br />
De waarheid zal dan wel weer in het<br />
midden liggen. Binnen een bureau is<br />
het heel goed denkbaar dat een aantal<br />
veelgebruikte en veel voorkomende<br />
componenten ‘grijpklaar’ staan en dat<br />
andere componenten ‘eerst aangemaakt’<br />
moeten worden. Daarbij valt<br />
nog te discussiëren of dit aanmaken<br />
door de tekenaar moet gebeuren of<br />
door een applicatiebeheerder. De<br />
gedachte dat een aantal componenten<br />
voor de start van het project beschikbaar<br />
worden gesteld, blijkt op veel<br />
praktische hindernissen te stuiten.<br />
Vaak is aan het begin van het project<br />
nog helemaal niet bekend welk type<br />
componenten nodig zijn, zodat<br />
‘klaarzetten’ praktisch onmogelijk is.<br />
Voor het ‘klikmenu’ geldt dat een<br />
overdaad aan keuzemogelijkheden<br />
het overzicht en de werksnelheid<br />
negatief beïnvloedt. Bovendien is de<br />
identificatie/naamgeving dan vaak<br />
ook nog wat cryptisch. Uiteraard<br />
proberen moderne applicatiebouwers<br />
zo veel mogelijk aan de eenvoudwensen<br />
van gebruikers tegemoet te<br />
komen, maar dit is niet altijd even<br />
geslaagd. Bentley’s Parametric Cell<br />
Studio is hierop geen uitzondering,<br />
maar biedt zoals gezegd een indrukwekkende<br />
hoeveelheid mogelijkheden.<br />
Het is aan de gebruiker om de<br />
inzetbaarheid voor zijn eigen situatie<br />
te beoordelen.<br />
De auteur is voor commentaar te<br />
bereiken via j.vreede@home.nl.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 57
SolidWorks<br />
Eenduidige werkwijze mogelijk door aanpassingen<br />
Macro’s versmelten met de Solid<br />
Door: Renso Kuster<br />
Wie het wenst om in SolidWorks extra bedrijfspecifieke<br />
functionaliteit toe te voegen, kan dat doen middels een macro.<br />
Vaak is het heel duidelijk te zien wanneer iemand gebruik maakt<br />
van een macro, omdat de interface sterk afwijkt van de manier hoe<br />
SolidWorks commando’s in de interface weergeeft. In dit artikel laat<br />
ik zien hoe macro’s zo te integreren zijn dat het verschil met<br />
bestaande SolidWorks-commando’s onzichtbaar is.<br />
Wie een additionele functionaliteit<br />
aan SolidWorks wil toevoegen, kan dat<br />
doen middels macro’s. Deze macro’s<br />
zijn te schrijven in populaire programmeertalen<br />
als Visual Basic (.net) of<br />
C++. Veelal wordt de in deze programmeertalen<br />
standaard aanwezige interface<br />
gebruikt om de macro weer te<br />
geven. Dit geeft een duidelijk verschil<br />
met de interface van SolidWorksm<br />
omdat daarin alle commando’s weergegeven<br />
worden in de zogenaamde<br />
property manager en niet in losse dialoogboxen.<br />
SolidWorks biedt de mogelijkheid<br />
om macro’s in exact dezelfde<br />
stijl weer te geven. Ook kan de gebruiker<br />
bijvoorbeeld zijn macro als een<br />
dynamic link library (dll) schrijven<br />
zodat deze als add-in direct aan en uit<br />
te zette is. Hierbij is de functionaliteit<br />
direct als commando beschikbaar in<br />
plaats van dat elke keer deze macro<br />
moet worden aangeroepen.<br />
Als referentiemateriaal bij dit artikel is<br />
het beste het volgende bestand te<br />
<strong>downloaden</strong>, deze kan fungeren als<br />
basis om op verder te bouwen:<br />
www.solidworks.com/pages/services/<br />
CodeExamples.html kies onder het<br />
onderwerp ‘user interface’ de down -<br />
load ‘how to create propertymanager<br />
page’.<br />
Hoe op te zetten<br />
Als we uitgaan van de hierboven<br />
beschreven download hebben we al<br />
een begin waarop een eigen macro te<br />
bouwen is. Laten we eerst kijken hoe<br />
deze macro in elkaar zit. De macro<br />
bestaat uit twee modules en twee class<br />
modules. Macro11 is er voor de zekerheid,<br />
deze checkt of de gebruiker op het<br />
De Property Manager.<br />
moment van starten wel een Solid -<br />
Works-document open heeft staan en<br />
zo niet, dan zal er een nieuw leeg document<br />
worden geopend. SWConst is<br />
voor het gemak van de gebruiker toegevoegd,<br />
deze module zorgt voor een<br />
vertaling van een SolidWorks-commando<br />
naar begrijpelijke naam.<br />
Voorbeeld: als de gebruiker met zijn<br />
macro een tekening wil opslaan als een<br />
DXF versie 14, dan zou hij het volgende<br />
commando moeten gebruiken<br />
‘swDxfFormat_e = 2’. Omdat dit slecht<br />
leesbaar is, kan de gebruiker in zijn<br />
macro de tekst ‘swDxfFormat_e =<br />
swDxfFormat_R14’ zetten, zodat hij in<br />
een oogopslag ziet wat er bedoeld<br />
wordt. De link tussen<br />
‘swDxfFormat_R14’ en de waarde ‘2’<br />
die de SolidWorks API nodig heeft,<br />
vindt plaats in de module SWConst.<br />
In de class module ‘PropMgr’ vind de<br />
daadwerkelijke definitie van de interface<br />
in de propertymanager plaatst.<br />
Hier staan alle beschikbare groupboxes<br />
en controls. In de class module<br />
‘PropMgrHdlr’ is het gedrag terug te<br />
vinden van de knoppen die zijn<br />
geplaatst in de propertymanager.<br />
Groupboxes en controls<br />
In principe zijn er twee type items te<br />
plaatsen in de interface: de groupboxes<br />
en de controls. Wie in een normaal<br />
SolidWorks-commando de interface<br />
bekijkt, ziet hier altijd een aantal grijze<br />
blokken die open en dicht te klappen<br />
zijn. Hierin staan gegroepeerde commando’s,<br />
dit zijn de zogenaamde<br />
groupboxes.<br />
Om een groupbox toe te voegen is de<br />
volgende regel nodig:<br />
retval =<br />
PropertyManagerPage2.AddGroupBo<br />
x ( Id, Caption, Options )<br />
Hierbij is de Id altijd een uniek nummer<br />
en de caption de titel van de<br />
groupbox waarmee hij in de interface<br />
wordt weergegeven. In de options<br />
wordt bijvoorbeeld beschreven of een<br />
groupbox standaard in- of uitgeklapt<br />
dient te worden weergegeven.<br />
De controls zijn de eigenlijke commando’s<br />
die in deze groupboxes staan. Een<br />
control moet altijd in een groupbox<br />
staan en kan dus geen eigen leven leiden.<br />
De volgende controls zijn zoal<br />
aanwezig: ActiveX, BitmapButton,<br />
Button, Checkbox, Combobox, Label,<br />
Listbox, Numberbox, Option,<br />
Selectionbox, Slider, Tab, Textbox. Dit<br />
komt sterk overeen met de normale<br />
controls die worden gebruikt in<br />
bijvoorbeeld de interface van Visual<br />
Basic. Om een control aan de groupbox<br />
toe te voegen is de volgende regel<br />
nodig:<br />
58<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Works-interface<br />
retval =<br />
PropertyManagerPage2.AddControl<br />
( Id, ControlType, Caption, LeftAlign,<br />
Options, Tip )<br />
Ook hierin is de Id een uniek nummer,<br />
Controltype is het type control dat de<br />
gebruiker wil, bijvoorbeeld een checkbox.<br />
Caption is ook hier de naam die de<br />
control moet krijgen. De Tip is de tekst<br />
die in de quicktip moet verschijnen<br />
indien de gebruiker met de muis op de<br />
control gaat staan.<br />
Gedrag van controls<br />
Aan de interface van de macro zoals<br />
die nu in de propertymanager staat<br />
moeten ook daadwerkelijke com -<br />
mando’s worden toegevoegd. Dit<br />
gebeurt in de class module ‘Prop -<br />
MgrHdlr’. Hierin is aan te geven aan<br />
welke acties moeten worden uitgevoerd<br />
bij het aanklikken van een control.<br />
De volgende regel is te gebruiken<br />
indien er een actie moet starten wanneer<br />
er een wijziging plaatsvindt in een<br />
textbox.<br />
PropertyManagerPage2Handler_OnT<br />
extboxChanged(ByVal Id As Long,<br />
ByVal Text As String)<br />
Starten van een macro<br />
Indien de gewenste macro klaar is,<br />
moet deze makkelijk zijn op te starten.<br />
Dit kan door via het macromenu elke<br />
keer de macro op te zoeken en deze te<br />
starten. Makkelijker is om een knop in<br />
de interface aan te maken die aan de<br />
macro is gekoppeld. Dit kan door met<br />
de rechtermuisknop te klikken tussen<br />
de knoppenbalken van SolidWorks en<br />
daarna te kiezen voor customize. Onder<br />
Categories kiezen voor macro en de<br />
macroknop slepen naar de gewenste<br />
plek in de interface. Er verschijnt een<br />
interface waarin een link dient te<br />
komen naar de macro en waar een<br />
quicktip is op te geven.<br />
Ook is een sneltoets definiëren.<br />
Hiervoor moet de macro in de directory<br />
staan welke in de opties van<br />
SolidWorks gedefinieerd staan onder<br />
file locations/macro’s. Na een klik met<br />
de rechtermuisknop tussen de knoppenbalken<br />
van SolidWorks valt te kiezen<br />
voor customize. Hier dient te worden<br />
gekozen voor het tabblad keyboard<br />
en de categorie macro’s. Hier staat de<br />
zelfgemaakte macro, klik deze aan een<br />
geef een toestencombinatie op waarmee<br />
de macro op moet starten.<br />
Ook is de macro te plaatsen in een<br />
bestaand dropdownmenu van<br />
SolidWorks. Dit kan door wederom<br />
door met de rechtermuisknop te<br />
klikken tussen de knoppen en te customizen.<br />
Nu dient de keuze te vallen op<br />
menus en de categorie macro’s. Kies de<br />
macro uit en geef bij ‘change what<br />
menu’ op in welk menu de macro moet<br />
komen. Daarnaast is het belangrijk<br />
waar in het menu de macro moet<br />
komen. De gebruiker kan een specifieke<br />
plaats opgeven, boven- of onderaan<br />
het menu, of SolidWorks zelf de positie<br />
laten bepalen.<br />
Het is ook mogelijk om een eigen<br />
dropdown menu te maken waarin alle<br />
eigen macro’s netjes bij elkaar staan.<br />
Dit artikel is helaas te kort om daar<br />
verder over uit te wijden, wellicht dat<br />
daar in een komende artikel verder op<br />
in zal worden gegaan. Wie hier meer<br />
over wil weten kan terecht op<br />
www.solidworks.com/api en daar<br />
kiezen voor downloads en vervolgens<br />
‘Add menu item to SolidWorks main<br />
menu (VB)’. Dit geeft een duidelijk<br />
voorbeeld.<br />
Conclusie<br />
SolidWorks is zodanig aan te passen<br />
dat het verschil met standaard<br />
SolidWorks features onzichtbaar is. Dit<br />
geeft de mogelijkheid om gebruikers<br />
een eenduidige, snel aan te leren interface<br />
aan te bieden. Wie meer wil weten<br />
over dit onderwerp raad ik aan om<br />
Internet af te struinen en te zoeken naar<br />
de vele voorbeeldmacro’s die er te<br />
vinden zijn. Wie nog vragen heeft naar<br />
aanleiding van dit artikel kan altijd<br />
contact opnemen middels e-mail:<br />
Renso@cadmes.nl<br />
COLUMN<br />
Geen verrassing<br />
’t Was onlangs op de radio. Een beur s -<br />
analist reageerde op bedrijfsnieuws:<br />
“Dit was voor beleggers geen ver -<br />
rassing.” Om direct te vervolgen: “En<br />
dat betekent in de praktijk dat<br />
eigenlijk niemand erop gerekend had.”<br />
Wél een verrassing dus. Vreemd: je zegt<br />
het tegengestelde van wat je bedoelt en<br />
toch begrijpt iedereen je. Zoiets als een<br />
collega die je vertelt: “Ik doe mijn best<br />
om bij die vergadering aanwezig te<br />
zijn.” en daarmee impliciet aangeeft dat<br />
hij er niet is. Of een product dat zich<br />
presenteert als de nummer 1 in de markt<br />
– ieder weldenkend mens begrijpt dat<br />
‘nummer 1’ voor meerdere uitleg<br />
vatbaar is. Denk ook aan: “Er is geen<br />
betere.” en “Het beste onder de zon.”<br />
Communicatie is een mooi vak. Je zou<br />
voorgaande voorbeelden kunnen typeren<br />
met: de kunst van het weglaten.<br />
In communicatietermen betekent dat<br />
voor de ontvanger van de boodschap<br />
dat hij eerst en vooral moet lezen wat er<br />
niet staat.<br />
Een <strong>CAD</strong>-tekening is ook een communicatiemiddel.<br />
Een bouwkundige (bijvoorbeeld)<br />
communiceert zijn bouwkundige<br />
beslissingen door middel van een<br />
tekening. En ook hier geldt dat de ontvanger<br />
van de boodschap oog moet<br />
hebben voor dat wat er niet staat.<br />
Het kan geen toeval zijn: het is een<br />
veelgehoorde klacht dat de kwaliteit<br />
van bouwkundige tekeningen achteruit<br />
gaat. Wat hiervan de oorzaak is, laat<br />
ik nu in het midden (misschien een<br />
volgende keer). Feit blijft: een goede<br />
<strong>CAD</strong>-tekening laat geen ruimte voor<br />
verrassingen…<br />
Edwin Schalk<br />
commercieel<br />
directeur<br />
DeltaPi<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 59
Solid Edge<br />
Kentallen monitoren<br />
Solid Edge Sensors<br />
Door: Jaap Dubbelaar<br />
Bij het construeren van onderdelen en samenstellingen is het vaak<br />
van groot belang om kritische ontwerpparameters in de gaten te<br />
houden. Bijvoorbeeld de minimale afstand tussen draaiende delen<br />
in een machine, uit veiligheidsoverweging of om de bereikbaarheid<br />
van machinedelen te kunnen garanderen. Voor deze toepassing kunnen<br />
de Solid Edge Sensors worden ingezet. In dit artikel wordt uitleg<br />
gegeven over het gebruik hiervan.<br />
Een Minimum Distance Sensor die de gebruiker waarschuwt zodra de afstand tussen<br />
de twee onderdelen kleiner wordt dan 5 millimeter.<br />
Solid Edge beschikt over de zogenaamde<br />
Sensors om permanent tijdens<br />
het ontwerpproces belangrijke kentallen<br />
te monitoren en de gebruiker te<br />
waarschuwen indien een waarde wordt<br />
overschreden door aanpassingen van<br />
de geometrie.<br />
Sensors worden ook vaak toegepast in<br />
specifieke toepassingen als plaatwerk<br />
waarbij de maakbaarheid dient te worden<br />
gecontroleerd. Bijvoorbeeld gaten<br />
en deformatiefeatures die niet te dicht<br />
bij elkaar of te dicht bij de plaatwerkrand<br />
mogen liggen. De plaat zou bij de<br />
fabricage ongewenst vervormen omdat<br />
er ‘te weinig vlees’ overblijft tussen de<br />
bewerkingen.<br />
Zodra door een wijziging één of meerdere<br />
sensoren een probleem detecteren<br />
doordat een grenswaarde wordt overschreden,<br />
geeft Solid Edge een melding<br />
via een speciaal symbool, een rood uitroepteken.<br />
Solid Edge kent een vijftal verschillende<br />
Sensors die van te voren in het templatebestand<br />
of tijdens het ontwerpen<br />
kunnen worden gedefinieerd. Dit zijn:<br />
Minimum Distance Sensor, Variable<br />
Sensor, Sheet Metal Sensor, Surface<br />
Area Sensor en een Custom Sensor die<br />
in combinatie met zelf ontwikkelde rekenprogramma’s<br />
te gebruiken is.<br />
Hoewel de sensors verschillend zijn,<br />
gaat het definiëren in dezelfde stappen.<br />
In de EdgeBar is een speciale tab voor<br />
de sensors, hier kiest de gebruiker het<br />
type sensor, definieert hij wat dient te<br />
worden gecontroleerd en geeft hij de limieten<br />
aan waarop de sensor moet reageren.<br />
Minimale afstand<br />
De Minimum Distance Sensor wordt<br />
gebruikt om de minimale afstand tussen<br />
twee elementen te monitoren.<br />
Bijvoorbeeld de minimaal benodigde<br />
afstand tussen twee vlakken van twee<br />
onderdelen in een machinesamenstelling.<br />
De definitie van de afstand tussen<br />
twee elementen werkt op gelijke wijze<br />
als de meetfunctie Minimal Distance<br />
van Solid Edge.<br />
Nadat de gebruiker op de Sensors-tab<br />
van de EdgeBar de Sensor Minimum<br />
Distance heeft gekozen, verschijnt de<br />
Minimum Distance-functie op de<br />
SmartStep-knoppenbalk en zijn de elementen<br />
te selecteren waartussen de afstand<br />
bijgehouden dient te worden. De<br />
actuele waarde van de minimale afstand<br />
is vervolgens zichtbaar in het<br />
Measure Distance window. Nadat met<br />
Close deze functie wordt afgesloten,<br />
komt het Sensor Parameter-formulier<br />
tevoorschijn. Hierop zijn alle sensorinstellingen<br />
aan te geven, zoals<br />
Sensornaam, Weergavetype en de<br />
Threshold, dat is de instelwaarde en het<br />
bereik van de schaalverdeling. Na OK<br />
zal de sensor op de EdgeBar worden<br />
toegevoegd en is deze vanaf dat moment<br />
actief. De gebruiker krijgt nu een<br />
seintje zodra door aanpassingen in het<br />
ontwerp de ingestelde waarde wordt<br />
overschreden. Bijvoorbeeld bij het wijzigen<br />
van afmetingen van onderdelen<br />
of afstanden tussen de verschillende<br />
delen.<br />
De Variable Sensor kan variabelen zoals<br />
alle Driving en Driven Dimensions<br />
in de gaten houden. Een Variable<br />
Sensor wordt aangemaakt door de betreffende<br />
regel in de Variable Table te<br />
selecteren en vervolgens de knop Add<br />
Variable te gebruiken op het sensor parameterformulier.<br />
De actuele waarde<br />
van de variabele wordt nu in het veld<br />
naast deze knop aangegeven. Nadat de<br />
overige parameters zijn ingegeven en<br />
het formulier is afgesloten, is de sensor<br />
in gebruik genomen.<br />
Plaatwerk<br />
Voor plaatwerk zijn een aantal speciale<br />
sensorinstellingen voorgedefinieerd. Zij<br />
maken de gebruiker er bijvoorbeeld op<br />
attent dat plaatbewerkingen te dicht bij<br />
elkaar of de buitenrand van de plaat<br />
zijn aangebracht. Deze sensoren kunnen<br />
van te voren al worden gedefinieerd<br />
in een plaatwerk templatebestand.<br />
Hierdoor worden de controles<br />
vanaf het begin van het ontwerp uitgevoerd.<br />
Selecteren van objecten is bij<br />
60<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Solid Edge<br />
Via het formulier Sensor Parameters<br />
worden de instellingen voor de sensor<br />
gekozen.<br />
deze sensors niet noodzakelijk, ze werken<br />
op het gehele model.<br />
Uiteraard kan de Sheet Metal Sensor<br />
alleen binnen een plaatwerkbestand,<br />
het .psm-bestand, worden aangemaakt.<br />
Bij het definiëren maakt de gebruiker<br />
eerst de keuze of de sensor op het gehele<br />
model moet werken of alleen op<br />
een bepaald vlak. Bij een templatebestand<br />
zal dit dus altijd de optie Entire<br />
Part zijn. Hierna kiest de gebruiker in<br />
zogenaamde Edge Sets plaatwerkelementen<br />
zoals Holes, Cutouts, Louvres,<br />
Exterior en Interior Edges die ten opzichte<br />
van elkaar worden gecontroleerd.<br />
Zo wordt bijvoorbeeld ingesteld<br />
dat een gat niet dichter dan 5 millimeter<br />
vanaf de buitenrand van de plaat mag<br />
zitten, of dat de minimale ruimte tussen<br />
een ventilatielouvre en een andere bewerking<br />
niet minder mag zijn dan 10<br />
millimeter. Bij het aanspreken van een<br />
sensor zal een groot rood uitroepteken<br />
bij de betreffende sensor komen te<br />
staan. Of een rood stoplicht, indien de<br />
gebruiker voor het ‘Trafic Light’ heeft<br />
gekozen. Door de sensor te selecteren<br />
zullen de betreffende vlakken in het<br />
model rood oplichten, zodat duidelijk is<br />
waar het probleem zich bevindt.<br />
De gebruiker kan vrijwel ongelimiteerd<br />
sensoren van verschillend typen en instellingen<br />
definiëren. Er is een aantal<br />
veel toegepaste Edge Sets voorgedefinieerd<br />
zodat deze direct zijn te kiezen.<br />
Zodra nu met het ontwerp van een<br />
plaatwerkmodel wordt gestart, zullen<br />
de sensoren de gebruiker permanent op<br />
de hoogte brengen van overschrijdingen<br />
van deze kritische waarden, waarna<br />
de gebruiker zijn ontwerp hierop<br />
kan aanpassen. Uiteraard is ook hier<br />
weer van toepassing dat het corrigeren<br />
van fouten, zo vroeg mogelijk in het<br />
ontwerpproces, het goedkoopste is.<br />
Oppervlakten<br />
Via de Surface Area Sensor kan de oppervlakte<br />
van een enkelvoudig vlak of<br />
het totaal van een aantal vlakken worden<br />
gecontroleerd. Dat kan voor een<br />
positieve oppervlakte of een negatieve:<br />
de oppervlakte van sparingen en gaten.<br />
Hiermee is bijvoorbeeld de afmeting<br />
van ventilatieopeningen te controleren,<br />
welke voor afvoer van warmte nood -<br />
zakelijk is. Zodra, door wijzigingen in<br />
de geometrie, de vrije doorlaat te klein<br />
wordt, springt de sensor aan.<br />
Naast de standaardsensoren kunnen via<br />
de Custom Sensors ook eigenontwikkelde<br />
programma’s worden aangeroepen.<br />
Bijvoorbeeld een kostprijsberekening<br />
gebaseerd op het aantal vorm -<br />
features in een plaatwerkbestand.<br />
Wordt het product te duur dan krijgt de<br />
gebruiker hiervan een melding. Een<br />
voorbeeld van een dergelijke sensor<br />
met uitleg over het gebruik is op ieder<br />
Solid Edge-systeem aanwezig in de<br />
map Custom\ CustomSensor.<br />
Een aantal plaatwerksensors, waarvan er één is aangesproken omdat er gaten te<br />
dicht bij de rand zijn aangebracht.<br />
Aanvullende informatie over Solid<br />
Edge is te vinden op<br />
www.solidedge.com en www.solidedge.nl.<br />
Eventuele vragen of opmerkingen<br />
zijn welkom via:<br />
solidedge.benelux@ugs.com<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 61
Tips & Tricks<br />
Tuning Auto<strong>CAD</strong><br />
3D-Objecten bewerken<br />
In de vorige aflevering van Tuning Auto<strong>CAD</strong> was aan de hand van<br />
enkele voorbeelden te zien hoe in Auto<strong>CAD</strong> 2007 3D-objecten te<br />
maken zijn. Voor het bewerken van deze objecten is Auto<strong>CAD</strong> niet<br />
alleen met nieuwe tools uitgerust, maar zijn ook een aantal<br />
bestaande tools vernieuwd en verbeterd. In de nieuwe<br />
werkomgeving zijn deze bijna allemaal te activeren<br />
vanuit het palet dat als dashboard wordt aangeduid.<br />
Afbeelding 1: Mededeling bij het selecteren van een object.<br />
De bouwstenen van een 3D-model<br />
zijn lichamen en vlakken. In het<br />
Auto<strong>CAD</strong>-vocabulaire worden deze<br />
aangeduid met solids en surfaces. Het<br />
creëren van 3D-modellen en het bewerken<br />
ervan heet in Auto<strong>CAD</strong> dan<br />
ook Solid Modeling. Een solid object<br />
kan als een massief object met volume<br />
worden beschouwd. Dit massieve<br />
volume maakt het mogelijk op relatief<br />
eenvoudige wijze complex gevormde<br />
objecten te construeren. Voor andere<br />
vormen van 3D-modellen, te weten<br />
draadmodellen of wireframes en netwerkmodellen<br />
of meshes, is dit aanzienlijk<br />
moeilijker. Op deze modellen<br />
zullen we in een later stadium ingaan.<br />
Grips in 3D<br />
Grips kennen we al uit de 2D-omgeving.<br />
De blauwe blokjes verschijnen<br />
als een object wordt aangeklikt en<br />
zijn hulpmiddelen voor snelle, eenvoudige<br />
bewerkingen zoals stretchen,<br />
verplaatsen en roteren. De 3D-omgeving<br />
is hier ook mee uitgerust. Als<br />
een object wordt aangeklikt verschijnt<br />
eerst een mededeling zoals afbeelding<br />
1 laat zien.<br />
Alvorens de optie 'Don't show me this<br />
again' aan te vinken, is het goed even<br />
in te gaan op de mededeling. Door tijdens<br />
het selecteren de 'Ctrl'-toets ingedrukt<br />
te houden, zijn subobjecten<br />
zoals vlakken, randen en hoekpunten<br />
afzonderlijk te selecteren. Het te selecteren<br />
subobject licht op als de cursor<br />
met ingedrukt gehouden Ctrl-toets<br />
over het object wordt bewogen. Na<br />
het selecteren hebben zich op de geselecteerde<br />
subobjecten een of meer<br />
grips genesteld. Met deze wijze van<br />
selecteren komt de werkwijze van<br />
grips in 3D het dichtste bij die van<br />
grips in 2D. De geselecteerde subobjecten<br />
kunnen net als in 2D worden<br />
gestretcht, verplaatst, geroteerd, enzovoort.<br />
De mededeling van afbeelding<br />
1 verschijnt ook als een 'pickfirst'-selectie<br />
wordt gemaakt, een selectie<br />
voordat een commando wordt gegeven.<br />
Afhankelijk van het object verschijnen<br />
daarna een aantal specifieke<br />
3D-grips waarmee het object gemakkelijk<br />
in alle richtingen is aan te passen,<br />
zie afbeelding 2. De pijlvormige<br />
grips geven aan in welke richting het<br />
object kan worden aangepast. Met de<br />
centrale grip in het grondvlak is het<br />
object in zijn geheel te verplaatsen.<br />
Merk op dat in afbeelding 2 op de positie<br />
van het UCS-icoon een ander<br />
icoon is verschenen, een grip tool,<br />
ook een nieuw hulpmiddel in de 3Domgeving.<br />
Het UCS-icoon is niet ver-<br />
Afbeelding 2: Met de nieuwe 3D-grips is een object<br />
gemakkelijk aan te passen.<br />
62<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Tips & Tricks<br />
Afbeelding 3: Grip tools.<br />
dwenen, maar wordt als het ware<br />
door de grip tool verborgen.<br />
Grip tools<br />
Grip tools zijn iconen die in een 3Dview<br />
te gebruiken zijn om lineaire bewegingen<br />
of rotaties van geselecteerde<br />
onderdelen tot een as of een vlak te<br />
beperken. Er zijn twee typen grip<br />
tools: de 'move grip tool' en de 'rotate<br />
grip tool', zie afbeelding 3.<br />
De grip tools hebben een basisgrip<br />
waaraan ze kunnen worden opgepakt<br />
en overal in de 3D-ruimte geplaatst<br />
kunnen worden. Dit punt is dan het<br />
basispunt voor de actie die uitgevoerd<br />
gaat worden en vormt tijdens de actie<br />
dynamisch het UCS. Vervolgens kan<br />
in ‘move grip tool’ een as of een vlak<br />
worden geselecteerd. De as of het<br />
vlak kleurt dan goud op de tool.<br />
Afhankelijk van de keuze kunnen de<br />
geselecteerde onderdelen in de richting<br />
van de as dan wel in het vlak<br />
worden verplaatst. In de rotate grip<br />
tool kan worden aangegeven om welke<br />
as de geselecteerde onderdelen geroteerd<br />
moeten worden. De RGBkleuren<br />
van de ringen staan voor een<br />
rotatie om de X-as, Y-as of Z-as.<br />
Door op de gewenste ring te klikken<br />
kleurt deze goud en kunnen de geselecteerde<br />
onderdelen om de betreffende<br />
as geroteerd worden. De grip tools<br />
verschijnen ook als in het dashboard<br />
de commando's '3D Move' of '3D<br />
Rotate' worden geactiveerd.<br />
Afbeelding 4: Stappen voor het tot stand brengen van een 3D-model.<br />
Solids samenstellen<br />
Een 3D-model bestaat meestal uit een<br />
samenstelling van twee of meer primaire<br />
objecten. Afbeelding 4 bijvoorbeeld,<br />
laat met de klok mee de stappen<br />
zien waarin een 3D-model van de<br />
klem linksboven in de afbeelding tot<br />
stand kan komen. In afbeelding 4a<br />
wordt de basis gelegd voor het cilindrische<br />
lichaam van de klem.<br />
Hiervoor worden twee concentrische<br />
cilinders getekend. De binnenste cilinder<br />
is voor de duidelijkheid iets<br />
langer getekend dan de buitenste. De<br />
binnenste cilinder wordt met de bewerking<br />
'SUBTRACT' van het dashboard<br />
van de buitenste cilinder afgetrokken.<br />
Het resultaat is een holle cilinder,<br />
zie afbeelding 4b. Vervolgens<br />
is vanuit het middelpunt van de cilinders<br />
een box getekend in de richting<br />
van de X-as, zie afbeelding 4c, die<br />
gestretcht wordt tot in de cilinderwand,<br />
zie afbeelding 4d. Het FIL-<br />
LET-commando en het CHAMFERcommando<br />
werken ook in de 3D-omgeving<br />
zoals afbeelding 4e met een<br />
fillet laat zien. De fillet wordt twee<br />
keer toegepast. Voor het gat in de lippen<br />
van de klem wordt een cilinder<br />
getekend in het middelpunt van een<br />
fillet, zie afbeelding 4f. De cilinder<br />
moet loodrecht op de lippen staan,<br />
waarbij dankbaar gebruik kan worden<br />
gemaakt van de dynamische UCS.<br />
Met subtract wordt het gat van afbeelding<br />
4g gerealiseerd. Ook zijn in 4g<br />
de cilinder en de gefilleteerde box tot<br />
een geheel samengesmeed met de bewerking<br />
'UNION' van het dashboard.<br />
Het resultaat is één object. Vervolgens<br />
is in afbeelding 4h vanuit het middelpunt<br />
van het cilinderdeel een box zo<br />
getekend dat met subtract de klem te<br />
voltooien is.<br />
De 3D-bewerkingen union en subtract<br />
zijn zogenaamde Booleaanse bewerkingen.<br />
Het dashboard voorziet nog<br />
in een derde Booleaanse bewerking,<br />
'INTERSECT'. Hiermee wordt het<br />
gemeenschappelijke deel van elkaar<br />
overlappende objecten verkregen, zie<br />
afbeelding 5.<br />
Duwen en trekken<br />
Helemaal nieuw voor 3D Auto<strong>CAD</strong><br />
is het 'PRESSPULL'-commando. Het<br />
is onder meer in het dashboard te activeren.<br />
De tooltip bij de button in het<br />
dasboard geeft ook aan dat het commando<br />
te activeren is door de toetsen<br />
'Ctrl' en 'Alt' ingedrukt te houden.<br />
Overigens is dit het enige commando<br />
in het 3D Make-paneel waarbij in de<br />
tooltip naar sneltoetsen wordt verwezen.<br />
De werking en het gemak daarvan<br />
is dan ook verbluffend en is een<br />
enorme verrijking voor solid modeling.<br />
Als het commando is geactiveerd,<br />
moet vervolgens een zogenaamde<br />
'bounded area' worden geselecteerd,<br />
een gesloten begrenzing.<br />
Afbeelding 6 laat hiervan een voorbeeld<br />
zien. Op het bovenvlak van de<br />
box in de linkerafbeelding is een cirkel<br />
als gesloten begrenzing getekend.<br />
Als de cirkel in het presspull-commando<br />
wordt geselecteerd, kan deze<br />
worden ingedrukt, het press-deel van<br />
het commando, met als resultaat een<br />
gat, zoals de middelste afbeelding laat<br />
zien. De rechterafbeelding toont het<br />
resultaat van het pull-deel van het<br />
commando. De cirkel wordt opgetild<br />
en dynamisch in een cilinder omgezet.<br />
De box en de cilinder vormen een<br />
geheel, vergelijkbaar met het resultaat<br />
van het union-commando. Het presspull-commando<br />
vormt als het ware<br />
een combinatie van de commando's<br />
subtract en union.<br />
Opdruk<br />
2D-Objecten zoals lijnen, cirkels en<br />
bogen kunnen op 3D-vlakken worden<br />
'gedrukt', zodat ze als het ware deel<br />
Afbeelding 5: Een met INTERSECT<br />
verkregen object.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 63
“Sinds kort gek op muizen”<br />
Ingrid werkt met Stabi<strong>CAD</strong> . Slimme meid, slimme software.<br />
Stabi<strong>CAD</strong> met het Stabiplan Distributiemodel: De krachtige <strong>CAD</strong>engine<br />
voor de installatietechniek (E/W). Het dagelijks gereedschap<br />
van duizenden <strong>CAD</strong>-tekenaars. Het principe is eenvoudig: slim 3D<br />
begint gewoon bij 2D. Het resultaat: sneller en beter ontwerpen,<br />
<br />
betere coördinatie en minder fouten. Een enorme tijdsbesparing voor<br />
<br />
de slimme tekenkamer. Kijk op www.stabiplan.nl voor de details.
Afbeelding 6: De mogelijkheden van het presspull-commando.<br />
uitmaken van het 3D-object. Voor dit<br />
'drukken' is gebruik te maken van het<br />
commando 'IMPRINT' dat ook nieuw<br />
is in 3D Auto<strong>CAD</strong>. Het te drukken<br />
2D-object moet één of meer vlakken<br />
van de solid snijden. In afbeelding 7<br />
is een voorbeeld getoond van een met<br />
imprint opgedrukte lijn die in de rechterafbeelding<br />
aan een grip wordt 'opgetild'.<br />
De opgedrukte lijn deelt in ons<br />
voorbeeld het bovenvlak van de solid<br />
box als het ware in tweeën.<br />
Afbeelding 7: Solid object manipuleren<br />
met lijn als imprint.<br />
Extrude<br />
Een al ouder 3D-commando is het<br />
extrude-commando. In Auto<strong>CAD</strong><br />
2007 is het commando verbeterd en<br />
kan het ook worden toegepast op<br />
3D-objecten. Verder is het toe te<br />
passen op vrijwel alle 2D-objecten. In<br />
het commando extrude wordt aan<br />
geselecteerde objecten hoogte toegekend<br />
zodat 3D-lichamen ontstaan.<br />
Als een gesloten begrenzing wordt<br />
geëxtrudeerd, zoals een cirkel, rechthoek,<br />
ellips, gesloten polylijn en<br />
dergelijke, is het resultaat een 3Dsolid.<br />
Extruderen van een lijn, boog,<br />
open polylijn en dergelijke, resulteert<br />
in een 3D-surface, een oppervlak. Het<br />
extrude-commando kent een viertal<br />
opties waarvan afbeelding 8 drie<br />
voorbeelden laat zien, alledrie<br />
gebaseerd op een polygoon die in 8a<br />
is afgebeeld. Afbeelding 8b laat een<br />
rechttoe-rechtaan extrude zien waarin,<br />
na het selecteren, een hoogte moet<br />
worden gespecificeerd. De optie<br />
'Direction', waarbij een richting, een<br />
beginpunt en een eindpunt moet worden<br />
gespecificeerd, leidt tot eenzelfde<br />
resultaat als 8b. Met de optie 'Path' is<br />
een pad te selecteren voor de extrusie.<br />
Het pad, in afbeelding 8 een boog,<br />
mag niet in hetzelfde vlak te liggen<br />
als het te extruderen object. Evenmin<br />
mag het pad ingewikkelde curven<br />
bevatten. Afbeelding 8c laat een<br />
extrusie zien volgens het pad dat in de<br />
tekening is aangegeven. De laatste<br />
optie in het extrude-commando is<br />
'Taper angle', waarmee een taps toelopende<br />
extrusie wordt gecreëerd, zie<br />
afbeelding 8d. Na het selecteren moeten<br />
voor het object achtereenvolgens<br />
een hoek en een hoogte worden<br />
gespecificeerd, waarbij een positieve<br />
waarde voor de hoek resulteert in een<br />
taps toelopende extrusie en een negatieve<br />
waarde in een taps uitlopende.<br />
Complexere commando’s<br />
3D-Objecten bewerken hoort, net als<br />
het creëren van 3D-objecten, tot de<br />
basiswerkzaamheden van het 3Dmodelleren.<br />
Van de belangrijkste<br />
bewerkingscommando’s waren in deze<br />
aflevering aan de hand van voorbeelden<br />
de werking te zien. Het zijn relatief<br />
eenvoudige bewerkingen. In de<br />
volgende aflevering zullen wij deze<br />
serie over 3D-ontwerpen afronden met<br />
enkele complexere bewerkingscommando's.<br />
Voor eventuele vragen en/of opmerkingen<br />
over dit artikel is de auteur<br />
bereikbaar per e-mail:<br />
G.W.IJzermans@Freeler.nl<br />
COLUMN<br />
Opvoeding ruimtelijk inzicht<br />
“Wauw! Schitterend!” Verschrikt kijk ik<br />
op. “Wat is er?” Vraag ik mijn vrouw<br />
die zojuist lyrisch krijste en wreed mijn<br />
middagdutje verstoorde. “Prachtig,<br />
moet je kijken wat een schitterend<br />
huis!” Waar mijn vrouw helemaal<br />
opgewonden raakt van een artist<br />
impression, gaat er bij mij een knop<br />
om. Binnen vijf tellen heb ik een vijftal<br />
zaken aangewezen die van geen kant<br />
kloppen. De gegeven rooskleurige<br />
afmetingen zijn voornamelijk ‘buitenmaten’.<br />
Op de ingetekende groenvoorzieningen<br />
zou een boswachter nog<br />
jaloers zijn. De schuur lijkt wel een<br />
garage geschikt voor twee auto’s<br />
terwijl de afmeting 1,89 bij 2,99 meter<br />
is. Het kleinste slaapkamertje lijkt<br />
afmetingen te hebben waar je met<br />
gemak een tweepersoonsbed in kunt<br />
zetten. Natuurlijk is er ook nog ruimte<br />
voor een kastenwand. Tot slot wijs ik<br />
fijntjes op de passage in de koopovereenkomst<br />
betreffende de impressie van<br />
de artiest. De bouwer neemt afstand<br />
van het getekende omdat de tekenaar<br />
zich vrijheden heeft gegund die de<br />
waarheid niet zullen benaderen.<br />
Er kunnen zodoende geen rechten aan<br />
worden ontleend.<br />
Ik snap natuurlijk wel waarom de<br />
projectontwikkelaar zo’n artiest wat<br />
‘ruimte’ geeft. Een standaard rijtjeshuis<br />
in de randstad van € 389.000,- v.o.n.<br />
moet er natuurlijk wel een beetje uitzien<br />
als een twee-onder-een-kap in het<br />
buitengebied, anders voelen de mensen<br />
zich bekocht. Dat moet u ruim zien.<br />
Niet iedereen kan tekening lezen en<br />
heeft een feilloos millimetergevoel.<br />
Ik wel. In de loop der jaren ben ik gepokt<br />
en gemazeld in maatvoeringen tot<br />
twee cijfers achter de komma. Tja niet<br />
iedereen heeft een Computer Aided<br />
Design opvoeding van Auto<strong>CAD</strong><br />
genoten.<br />
Heeft u ook ervaringen waarbij de<br />
opvoeders een belangrijke rol hebben<br />
gespeeld? Laat het me weten:<br />
redactie@cadmag.nl<br />
Willem Barendsz<br />
Afbeelding 8: Voorbeelden van het extrude-commando.<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2 65
Lezersservice<br />
De doelgroep<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> wordt in Nederland en België verspreid onder (potentiële)<br />
gebruikers van PC <strong>CAD</strong>, GIS, Visuali satie en andere ontwerpproducten,<br />
binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-,<br />
instal latie- en civieltechnische bedrijven, inge nieurs-, technische advies-,<br />
ontwerp- en architecten bureaus, de centrale, lokale en provinciale<br />
overheden, nutsbedrijven, instel lingen voor middelbaar en hoger<br />
technisch onderwijs, dealerorganisaties en leveranciers in de<br />
<strong>CAD</strong>-branche.<br />
Abonnementen 2007<br />
Een abonnement op <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> vraagt u schriftelijk aan of middels<br />
onder staande abonnements kaart. De prijs voor een<br />
jaarabonnement (acht opeen volgende nummers) bedraagt € 69,- excl.<br />
6% BTW. Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor<br />
verzending buiten Neder land bedraagt de prijs € 98,- .Het abonnement<br />
wordt automatisch ver lengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen<br />
twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar in ons<br />
bezit te zijn.<br />
Password<br />
Profiteer van de voordelen van het abonnement op <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>!<br />
Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle informatie op<br />
de website www.cadmagazine.nl.<br />
In <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> 3 - 2007<br />
Bespreking Auto<strong>CAD</strong> 2008<br />
Vaste medewerker Jean-Pierre van Gastel bespreekt de nieuwe<br />
release van het basispakket van Autodesk in het eerste deel van<br />
een korte serie. Wat is er hetzelfde gebleven, maar vooral, wat is<br />
er veranderd in deze uitgave?<br />
Varen en rijden in Almelo<br />
De constructie van de A35 bij Almelo<br />
valt samen met het uitdiepen van het<br />
Twentekanaal. Het opgebaggerde zand<br />
uit het kanaal wordt voor de weg<br />
gebruikt. Twee vliegen in één klap voor<br />
de regio: de binnenstad van Almelo is<br />
rustiger, schoner en veiliger en de economie wordt versterkt door een<br />
betere bereikbaarheid over water.<br />
<strong>CAD</strong> Overhead moet uit SolidWorks<br />
Austin O’Malley is Chief Technology<br />
Officer en een van de ontwerpers van de<br />
SolidWorks 95 software. Hij gaat in op<br />
de in SolidWorks 2008 te verschijnen<br />
nieuwe functies en de ontwikkelingsstrategie<br />
van het pakket voor de nabije<br />
toekomst.<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> nr. 3 - 2007<br />
verschijnt omstreeks 10 Mei 2007.<br />
LET OP!<br />
Voor het abonnementsjaar 2007 is er vanaf januari een nieuw pass -<br />
word beschikbaar. Dit wordt op aanvraag verstrekt na betaling van het<br />
abon nement. Uw toegangscode wordt u per e-mail toegestuurd.<br />
<strong>CAD</strong> -<strong>Magazine</strong> op Internet<br />
www.cadmagazine.nl<br />
www.cadmagazine.nl/banenmarkt<br />
www.cadplaza.nl<br />
Voor info en aanvraag abonnementen: services@cadmag.nl<br />
Informatieservice<br />
Onder elk artikel Staat de website van de producent of dealer vermeld.<br />
Geïnteres seer den kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besproken<br />
onderwerpen.<br />
Gegevens onjuist?<br />
Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van <strong>CAD</strong>-<br />
<strong>Magazine</strong> onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adres drager met<br />
gecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:<br />
CMedia Productions B.V.,<br />
Antwoordnummer 1036,<br />
8300 VB Emmeloord (NL).<br />
Adverteerdersindex<br />
Autodesk/Prodesk www.autodesk.nl 68<br />
<strong>CAD</strong>2M www.cad2m.nl 29<br />
Cadac www.cadac.com 2<br />
<strong>CAD</strong> Express www.cadexpress.nl meenieter<br />
<strong>CAD</strong>JOBS.NL www.cadjobs.nl 43<br />
Cadmes www.cadmes.nl 7, 47<br />
Canon www.canon.nl 50<br />
CCO Automatisering www.cco-automatisering.nl 23<br />
Contex www.contex.com 40<br />
Design Solutions www.design-solutions.nl 19<br />
Hewlett-Packard www.hp.nl 54<br />
ICN Solutions www.icn-solutions.nl 27<br />
ISD Benelux www.isdbenelux.nl 53<br />
Océ www.oce.nl 44<br />
Prodesk www.prodesk.nl 15<br />
SolidWorks www.solidworks.nl 30<br />
Stabiplan www.stabiplan.nl 64<br />
TEC/<strong>CAD</strong> College www.cadcollege.nl 33<br />
Technosoft www.technosoft.nl 9<br />
UGS www.ugsplm.nl 21, 61<br />
66<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
Lezersservice<br />
De doelgroep<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> wordt in Nederland en België verspreid onder (potentiële)<br />
gebruikers van PC <strong>CAD</strong>, GIS, Visuali satie en andere ontwerpproducten,<br />
binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-,<br />
instal latie- en civieltechnische bedrijven, inge nieurs-, technische advies-,<br />
ontwerp- en architecten bureaus, de centrale, lokale en provinciale<br />
overheden, nutsbedrijven, instel lingen voor middelbaar en hoger<br />
technisch onderwijs, dealerorganisaties en leveranciers in de<br />
<strong>CAD</strong>-branche.<br />
Abonnementen 2007<br />
Een abonnement op <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> vraagt u schriftelijk aan of middels<br />
onder staande abonnements kaart. De prijs voor een<br />
jaarabonnement (acht opeen volgende nummers) bedraagt € 69,- excl.<br />
6% BTW. Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor<br />
verzending buiten Neder land bedraagt de prijs € 98,- .Het abonnement<br />
wordt automatisch ver lengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen<br />
twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar in ons<br />
bezit te zijn.<br />
Password<br />
Profiteer van de voordelen van het abonnement op <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong>!<br />
Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle informatie op<br />
de website www.cadmagazine.nl.<br />
In <strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> 3 - 2007<br />
Bespreking Auto<strong>CAD</strong> 2008<br />
Vaste medewerker Jean-Pierre van Gastel bespreekt de nieuwe<br />
release van het basispakket van Autodesk in het eerste deel van<br />
een korte serie. Wat is er hetzelfde gebleven, maar vooral, wat is<br />
er veranderd in deze uitgave?<br />
Varen en rijden in Almelo<br />
De constructie van de A35 bij Almelo<br />
valt samen met het uitdiepen van het<br />
Twentekanaal. Het opgebaggerde zand<br />
uit het kanaal wordt voor de weg<br />
gebruikt. Twee vliegen in één klap voor<br />
de regio: de binnenstad van Almelo is<br />
rustiger, schoner en veiliger en de economie wordt versterkt door een<br />
betere bereikbaarheid over water.<br />
<strong>CAD</strong> Overhead moet uit SolidWorks<br />
Austin O’Malley is Chief Technology<br />
Officer en een van de ontwerpers van de<br />
SolidWorks 95 software. Hij gaat in op<br />
de in SolidWorks 2008 te verschijnen<br />
nieuwe functies en de ontwikkelingsstrategie<br />
van het pakket voor de nabije<br />
toekomst.<br />
<strong>CAD</strong>-<strong>Magazine</strong> nr. 3 - 2007<br />
verschijnt omstreeks 10 Mei 2007.<br />
LET OP!<br />
Voor het abonnementsjaar 2007 is er vanaf januari een nieuw pass -<br />
word beschikbaar. Dit wordt op aanvraag verstrekt na betaling van het<br />
abon nement. Uw toegangscode wordt u per e-mail toegestuurd.<br />
<strong>CAD</strong> -<strong>Magazine</strong> op Internet<br />
www.cadmagazine.nl<br />
www.cadmagazine.nl/banenmarkt<br />
www.cadplaza.nl<br />
Voor info en aanvraag abonnementen: services@cadmag.nl<br />
Informatieservice<br />
Onder elk artikel Staat de website van de producent of dealer vermeld.<br />
Geïnteres seer den kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besproken<br />
onderwerpen.<br />
Gegevens onjuist?<br />
Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van <strong>CAD</strong>-<br />
<strong>Magazine</strong> onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adres drager met<br />
gecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:<br />
CMedia Productions B.V.,<br />
Antwoordnummer 1036,<br />
8300 VB Emmeloord (NL).<br />
Adverteerdersindex<br />
Autodesk/Prodesk www.autodesk.nl 68<br />
<strong>CAD</strong>2M www.cad2m.nl 29<br />
Cadac www.cadac.com 2<br />
<strong>CAD</strong> Express www.cadexpress.nl meenieter<br />
<strong>CAD</strong>JOBS.NL www.cadjobs.nl 43<br />
Cadmes www.cadmes.nl 7, 47<br />
Canon www.canon.nl 50<br />
CCO Automatisering www.cco-automatisering.nl 23<br />
Contex www.contex.com 40<br />
Design Solutions www.design-solutions.nl 19<br />
Hewlett-Packard www.hp.nl 54<br />
ICN Solutions www.icn-solutions.nl 27<br />
ISD Benelux www.isdbenelux.nl 53<br />
Océ www.oce.nl 44<br />
Prodesk www.prodesk.nl 15<br />
SolidWorks www.solidworks.nl 30<br />
Stabiplan www.stabiplan.nl 64<br />
TEC/<strong>CAD</strong> College www.cadcollege.nl 33<br />
Technosoft www.technosoft.nl 9<br />
UGS www.ugsplm.nl 21, 61<br />
66<br />
<strong>CAD</strong><strong>Magazine</strong> Maart 2007-2
www.design-your-stuff.com de complete<br />
informatiebron voor Cad-gebruikers.<br />
Idee:<br />
Gemakkelijk tekeningen maken<br />
die klaar zijn voor productie.<br />
Werkelijkheid:<br />
Autodesk Inventor biedt alles wat u nodig heeft om<br />
tekeningen te maken die klaar zijn voor productie.<br />
Tekeningen die u met Autodesk Inventor maakt, worden<br />
automatisch aangepast bij wijziging van het 3D-model. En<br />
dit is slechts één van de vele redenen dat Autodesk Inventor<br />
de beste keuze is voor werktuigbouwkundig ontwerpen in<br />
3D. Meer weten over deze nummer-1-oplossing? Kijk op<br />
autodesk.nl/inventor<br />
Illustratie: Fives Cail<br />
Branche: Industriële machines<br />
®<br />
AUTODESK INVENTOR<br />
DE BESTE KEUZE VOOR AUTO<strong>CAD</strong>-GEBRUIKERS<br />
Autodesk, Auto<strong>CAD</strong>, and Autodesk Inventor are registered trademarks of Autodesk, Inc., in the USA and/or other countries. All other<br />
brand names, product names, or trademarks belong to their respective holders. Autodesk reserves the right to alter product offerings and<br />
speci cations at any time without notice, and is not responsible for typographical or graphical errors that may appear in this document.<br />
© 2006 Autodesk, Inc. All rights reserved.<br />
Authorized Distributor
Change language