Evaluatierapport (PDF, 6.47 MB) - Buitenlandse Zaken - Belgium

FINEXPO EVALUATIE
een beter gebruik van de basisinfrastructuur. Lokale partners worden betrokken bij zowel
het ontwerp als de uitvoering van de projecten. Echter, de projecten lijken niet te worden
besproken met de ‘lead’ donoren in de betreffende sectoren (voor zover dat van
toepassing is), en evenmin wordt relevantie van een specifiek project positief beïnvloed
door de kwaliteit van de haalbaarheidsstudies. Daarom kan een aanzienlijk deel van de
projecten weliswaar als relevant worden beschouwd als individuele interventie, maar niet
als onderdeel van welke consistente strategie dan ook.
Ten slotte toont de analyse van de uitgevoerde projecten per sector een sterke
concentratie aan op stedelijk openbaar vervoer. Ongeveer 35% van de begroting van
FINEXPO over de periode 1997-2008 is uitgegeven aan de verkoop van bussen. Nog eens
8% ging naar de stedelijke vervoersmarkt. Er kunnen dus vraagtekens gesteld worden
bij de optimalisering in de toewijzing van financiële middelen.
Volgens de brede definitie van wat aanvaardbaar zou zijn voor FINEXPO financiering
vanuit het oogpunt van exportbevordering, kunnen de meeste projecten als relevant
worden beschouwd, aangezien vrijwel alle projecten wel enige toegevoegde waarde aan
de Belgische bedrijvigheid opleveren. Bovendien zou in veel gevallen de betreffende
onderneming niet tot de markt zijn toegetreden zonder de steun van concessionele
middelen.
Als gevolg van de “geen bezwaar”-aanpak is het budget van FINEXPO gericht op slechts
een beperkt aantal sectoren en op een relatief klein aantal grotere -op export gerichtebedrijven.
Het ontbreken van een formele ‘strijd om middelen’ tussen projectvoorstellen
impliceert dat er geen ‘beloning’ bestaat voor die ondernemingen die steun door FINEXPO
het hardst nodig hebben om te kunnen exporteren. Een dergelijke voorkeursbehandeling
bestaat er ook niet voor ondernemingen die het grootste potentieel hebben om blijvende
handelsbetrekkingen op een bepaalde aan te knopen.
Doeltreffendheid
Het FINEXPO Comité weet niet in hoeverre de projecten die zij financiert ook effectief
(zullen) zijn. Veldbezoek door het evaluatieteam leverde wisselende resultaten op als het
gaat om de realisatie van de ontwikkelingsdoelstellingen, terwijl de duurzaamheid van de
effecten veelal niet gewaarborgd is.
De meest doeltreffende bijdrage van FINEXPO voor exportbevordering is het openstellen
van markten voor Belgische ondernemingen die zij anders niet zouden hebben betreden.
Terwijl FINEXPO wel wordt gebruikt als een belangrijke “partner” om toegang te krijgen
tot markten waarvoor concessionele middelen nodig geacht worden, kan tegelijkertijd
niet worden gesteld dat het een katalytisch instrument is dat de Belgische
ondernemingen in staat stelt om die markten (definitief) te penetreren en vervolgens hun
handel blijvend uit te breiden. De handelsbetrekkingen blijken niet duurzaam te zijn
zonder steun van FINEXPO.
Omdat het Comité geen systeem voor monitoring en evaluatie heeft ontwikkeld, kan het
ook geen lessen trekken uit eigen succes en falen.
Doelmatigheid
see
Het secretariaat van FINEXPO beschikt noch over de instrumenten, noch over de
informatie om de efficiëntie van de voorgestelde diensten of goederenleveranties naar
behoren te kunnen beoordelen. De aanvragende bedrijven zijn niet verplicht om bewijzen
te leveren aangaande hun concurrentiepositie, zolang de gehanteerde prijzen maar
conform de gangbare internationale prijsniveaus zijn. Prijsopdrijving door bedrijven in
een niet concurrerende positie blijkt echter geen groot probleem door de controle
mechanismen (zoals prijsstudies op individuele basis voor de Staat tot Staat leningen) en
door kwantiteit-, en kwaliteitsbeoordeling in sommige van de ontvangende landen. Wat
moeilijker te beoordelen of te controleren is, is of de technische oplossingen die door de
Belgische bedrijven aangedragen worden ook daadwerkelijk de meest doelmatige zijn
voor de ontvangende partij. Openbare aanbesteding zou het vergelijken van
Final report – page 8