Evaluatierapport (PDF, 6.47 MB) - Buitenlandse Zaken - Belgium

FINEXPO EVALUATIE
een beperkt jaarlijks budget van ongeveer € 60 miljoen voor de vier instrumenten zijn
compromissen voor de keuze van de projecten onvermijdelijk. Deze compromissen
worden echter niet gesloten op basis van strategische overwegingen: er is geen sprake
van “concurrentie” tussen de projecten, noch van een “premie” of voorrang voor die
voorstellen die aan specifieke criteria voldoen. Het selectieproces is relatief informeel van
aard en bedrijven benaderen het Comité op verschillende wijze: de bedrijven “hebben zo
hun eigen inschatting” over het bedrag dat ze kunnen vragen als steun door het
programma en zij zijn terughoudend in het vragen van meer dan die inschatting.
FINEXPO diensten
Deze informele afspraken en procedures zorgen er wel voor dat het programma vlot en
efficiënt wordt beheerd. Het selectieproces is voorspelbaar, contacten worden
gemakkelijk gelegd en het secretariaat is interactief. Deze informele aanpak heeft echter
ook een keerzijde. Zo leidt het tot een concentratie van informatie bij een beperkt aantal
personen. Het proces vergt weinig uitgaven aan ex-ante analyse – vandaar de zwakte
van de haalbaarheidsstudies – of aan monitoring en evaluatie – geleerde lessen hebben
waarschijnlijk weinig invloed op de toekomstige keuzes. De enige “feedback” die
FINEXPO ontvangt betreft de omstandigheden waaronder projecten worden uitgevoerd;
het betreft niet de relevantie, doeltreffendheid of doelmatigheid van deze projecten.
Het ontbreken van een competitief selectieproces maakt een relatief informele en
efficiënte relatie mogelijk tussen het FINEXPO Comité en de bedrijven die zij
ondersteunt. Men mag zich afvragen in hoeverre dit gebrek aan concurrentie de
dynamiek werkelijk beïnvloedt. Immers, de geïnteresseerde ondernemingen zullen het
gebrek aan transparantie en de informele afspraken alleen maar aanvaarden als zij er
van overtuigd zijn dat een dergelijke informele benadering ook voordelen oplevert (zoals
het ontbreken van procedures die leiden tot het uitwerken van dure voorstellen waarop
op basis van directe concurrentie geselecteerd zou kunnen worden).
FINEXPO is doeltreffend in de zin dat het verwachte resultaat geleverd wordt:
"kapitaalgoederen en gerelateerde diensten van Belgische oorsprong worden geleverd
aan ontwikkelingslanden die in aanmerking komen voor gebonden hulp, evenals de minst
ontwikkelde landen". Honderdenacht (108) contracten werden ondersteund voor een
totaal projectbedrag van € 776 miljoen met € 231 miljoen aan steun, wat een multiplier
van 3,37 impliceert. Omdat er geen meetbare doelen zijn gesteld, is er ook geen
‘benchmark’ om de prestaties aan af te meten. Echter, de door FINEXPO gevolgde
aanpak leidt tot een concentratie die nauwelijks kan worden bestempeld als een optimaal
gebruik van middelen in overeenstemming met het doel van het instrument. Over een
periode van meer dan 10 jaar hebben 38 bedrijven geprofiteerd van FINEXPO-steun, 5
daarvan ontvingen 52 procent van de totale toegewezen begroting, terwijl de top-10
bedrijven 70 procent van alle steun ontvingen.
FINEXPO heeft een impact op de internationale handelsbetrekkingen en op het
aanknopen van zakelijke banden. Dit betekent echter niet dat de handelsbetrekkingen
minder duurzaam zouden zijn in afwezigheid van FINEXPO. FINEXPO heeft een
katalytisch effect gehad op de mogelijkheid tot (commerciële) financiering voor minstens
3 bedrijven. Steun door de publieke sector heeft een (positieve) impact op het
vertrouwen van banken in de projecten zoals door de bedrijven voorgesteld. Of FINEXPO
een handelverstorende invloed heeft is moeilijk te beoordelen, omdat de landen waarop
de steun zich richt zich doorgaans kenmerken door het feit dat het IMF daar leningen
door commerciële banken aan de publieke sector niet toestaat.
FINEXPO projecten
Relevantie
see
De projecten zijn relevant voor ontwikkelingsdoeleinden in de zin dat zij beantwoorden
aan de lokale behoeften en verzoeken. Ze richten zich op minstens twee van de
verwachte impacts van FINEXPO: (i) verbeterde “stock” aan sociale infrastructuur en (ii)
Final report – page 7