Evaluatierapport (PDF, 6.47 MB) - Buitenlandse Zaken - Belgium

FINEXPO EVALUATION
met de ‘lead donor’ in een bepaalde sector, althans in die gevallen waar sprake is van
een geharmoniseerde multi-donor aanpak. Voor de Staat tot Staat leningen is een
formeel verzoek van de Regering vereist. FINEXPO richt zich niet specifiek op de
Belgische partnerlanden voor ontwikkelingssamenwerking. Indien dat wel het geval is,
zijn er zeer weinig signalen van coördinatie tussen FINEXPO gefinancierde projecten en
de BTC. In de praktijk blijkt ontwikkelingsrelevantie gewaarborgd te worden door een
"geen bezwaar"-benadering. Er bestaat echter geen echte relevantie analyse van het
voorstel zelf.
Niettemin constateerden de evaluatieve veldmissies dat een aanzienlijk deel van de
projecten (meer in Ghana dan in Vietnam) als relevant kan worden beschouwd op basis
van de individuele interventies, maar niet op basis van enige consistente strategie.
Relevantie voor de exportbevordering
Van de 39 begunstigde ondernemingen, hebben er vijf meer dan 50% van de
beschikbare middelen toegewezen gekregen. De top tien bedrijven ontvingen samen
ongeveer 70% van de begroting. De meerderheid van deze bedrijven (acht van de tien)
is relatief groot en exportgericht. Dat is een gevolg van de "geen bezwaar"-benadering in
plaats van een expliciete strategie gericht op specifieke subgroepen die bijvoorbeeld en
een groot potentiëel hebben in de aard van de producten of diensten die ze aanbieden, of
specifieke typen bedrijven waarmee het voordeel van FINEXPO gemaximaliseerd kan
worden. FINEXPO steunde projecten die ieder op één of andere wijze leidde tot
toegevoegde waarde in België en waarvan verwacht mocht worden dat deze zouden
worden aanvaard door de OESO partners. De notulen van het FINEXPO Comité geven
geen indicatie of de discussies lang stil stonden bij het potentieel om een bepaalde markt
te ontwikkelen voor een bepaalde onderneming. Men richtte zich vooral op de vraag of
een voorgestelde activiteit al dan niet commercieel haalbaar zou zijn omdat het in het
laatste geval overheidssteun niet door de OESO zou worden toegestaan.
Ten overvloede: de projecten kunnen als relevant worden beschouwd omdat in veel
gevallen de betreffende onderneming geen toegang zou hebben gekregen tot de markt
zonder toegang tot concessionele middelen. De afwezigheid van enige concurrentie
tussen de projectvoorstellen impliceert echter dat er geen voorkeur bestaat voor
bedrijven die dit soort exportsteun het meest nodig hadden, noch een voorkeur voor
bedrijven met het hoogste potentieel (d.w.z. aan bijvoorbeeld bedrijven die de grootste
kans hebben de handel en bedrijvigheid verder uit te bouwen zonder Belgische
overheidssteun). FINEXPO wordt gebruikt als een belangrijke partner om toegang te
krijgen tot markten waarvoor concessionele middelen nodig zijn, maar niet als katalytisch
instrument die de Belgische ondernemingen in staat stelt om op een markt door te
dringen en hun bedrijf vervolgens te positioneren op die nieuwe markt. Er bestaat een
zekere tegenstrijdigheid tussen de gemiddelde grootte van de bedrijven die het
merendeel van FINEXPO steun krijgen en de gemiddelde grootte de FINEXPO bijdrage
per project. FINEXPO legt zich voor ongeveer € 30 miljoen per jaar vast voor 15 tot 20
projecten, d.w.z. voor bedragen van minder dan € 2 miljoen per project 53 . Dit dwingt
grote bedrijven relatief kleine projecten uit te voeren, omdat het niveau van
concessionaliteit voor gebonden hulp boven de 35% (of zelfs 50%) moet blijven voor
deze landen.
see
53 In termen van budgettaire gevolgen. Het gemiddelde budget van ondersteunde projecten is €5 miljoen.
Final report – page 71