Evaluatierapport (PDF, 6.47 MB) - Buitenlandse Zaken - Belgium

FINEXPO EVALUATION
van het FINEXPO Comité kunnen aansturen. Het enige referentiekader is dus het OESO
Arrangement.
Het FINEXPO Comité heeft weinig houvast om de relevantie van de geselecteerde
projecten te kunnen beoordelen. Maar ondanks het ontbreken van een nationaal
beleidskader, suggereren de projectdossiers en de notulen van het FINEXPO Comité dat
afspraken ter ondersteuning van de projecten relatief gemakkelijk unaniem kunnen
worden gemaakt. Bovendien, aangezien het instrument opereert met een beperkt
budget, zullen altijd compromissen gevonden moeten worden.
Dergelijke compromissen worden niet bereikt door het hanteren van meer selectieve
criteria voor financiering of via een concurrentie (“beauty contest”) tussen de ingediende
voorstellen. Er staat ook geen premie op voorstellen die een specifiek karakter hebben
(zoals voorstellen voor hoogstaande technologie of milieuvriendelijke voorstellen). In
plaats daarvan worden compromissen bereikt via een vorm van informele overeenkomst
tussen het Comité en de ondernemingen met als doel de projectvoorstellen te faseren in
het kader van opeenvolgende begrotingsjaren. Uit interviews met de bedrijven blijkt dat
de bedrijven die gewerkt hebben met FINEXPO "hun eigen idee hebben" over het bedrag
dat zij kunnen vragen uit het programma. Ze onthouden zich meestal van verzoeken tot
hogere bedragen. Deze twee typen informele afspraken 51 zorgen voor een vlot en
efficiënt beheer van het programma. De procedure is vrij informeel en de bedrijven
achten de beslissingen van het Comité voorspelbaar. Deze ondernemingen verspillen zo
geen tijd met het voorbereiden van projecten die toch niet gefinancierd zullen worden,
wat onvermijdelijk zou zijn als projecten met elkaar zouden concurreren om financiering.
Een dergelijke aanpak zou onder spanning komen te staan als concurrentie tussen
bedrijven om toegang te krijgen tot financiering door FINEXPO zou toenemen. Daarom –
en in lijn met deze aanpak- investeert het FINEXPO Comité dan ook niet om de
zichtbaarheid van het instrument 52 te vergroten.
Een huidige aanpak vergt geen grote investering in de ex-ante beoordeling, vandaar ook
de zwakte van de haalbaarheidsstudies. Dit geldt ook voor de monitoring en -evaluatie,
die informatie zou kunnen opleveren die vervolgens dan weer niet gebruikt zou worden
omdat lessen uit het verleden waarschijnlijk niet van invloed zijn op de toekomstige
selectie van projecten.
Vanuit dat perspectief is het systeem consistent en maakt het het aangaan (zo niet het
uitgeven) van de begroting mogelijk binnen het kader van het zeer brede mandaat van
FINEXPO. Echter, een dergelijke aanpak leidt tot een concentratie van middelen die
nauwelijks kan worden beschouwd als een optimaal gebruik van middelen in relatie tot
het doel van het instrument.
Ontwikkelingsrelevantie
Volgens grafiek 1 en bijlage 9, is ongeveer 35% van de begroting van FINEXPO voor de
periode 1997-2008 uitgegeven aan de verkoop van bussen. Nog eens 8% ging naar de
markt voor de stedelijke vervoerssector (Busstation Half-way-tree in Kingston).
Is dit de meest relevante manier om middelen beschikbaar te stellen vanuit het oogpunt
van ontwikkeling? Er wordt niet veel gedaan om de informatie verleend door de bedrijven
te controleren of te testen, behalve dan het inwinnen van informele adviezen van de
Wereldbank of de Belgische Ambassade. De projecten worden doorgaans niet besproken
51 Binnen het Comité en tussen het Comité en de belangrijkste begunstigde ondernemingen
52 Dit wordt bevestigd door het interview met de bedrijven (hoe bent u met FINEXPO in aanraking gekomen?), door de
contacten in de twee bezochte landen en in de enquête georganiseerd met de bedrijven door het FINEXPO Comité (Evaluation
des instruments financiers de FINEXPO, Rapport, SPF Affaires Etrangères et Finances non daté)
see
Final report – page 70