DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...
DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ... DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...
Bertelsmann wat ten gunste van Laerskool Middelburg teen die Mpumalanga Departement van Onderwys beslis het dat ’n enkelmediumskool nie gedwing mag word om anderstalige leerlinge in te neem terwyl daar ander skole in die distrik is wat vir sodanige leerlinge voorsiening kan maak nie. Rapport van 7 Desember 2003 berig dat verskeie ander skole, onder meer in Pretoria en aan die Oos-Rand, ook in dispute met die Departement van Onderwys gewikkel was. Die berig maak ook melding van die hofsaak tussen die Hoërskool Elsburg in Germiston en die Departement van Onderwys nadat die skool deur die betrokke Departement gedreig is dat hulle van voorneme was om ’n Engelsmediumskool op die terrein van die Hoërskool Elsburg op te rig. Dié saak het voor die Johannesburgse hooggeregshof gedien. In beide hierdie gevalle het die nuut-gestigte Trust vir Afrikaanse Beheerliggame vir Onderwys en Kultuur (Tabok) ondersteuning aan die skole gebied. Beeld van 11 Mei 2004 berig oor die gedwonge samesmelting tussen die Afrikaanse Laerskool Doornfontein (met slegs agt wit leerders) en die Engelse Mphemphe Primary School (met slegs 31 swart leerders). Tabok het in die geval ’n dringende interdik teen die Departement van Onderwys aangevra. Die hooggeregshof in Pretoria het in die hofsaak wat hieruit voortgespruit het, die Limpopo Departement van Onderwys beveel om die Laerskool Doornfontein se status as Afrikaanse skool te herstel (Rapport, 16 Mei 2004). Verskeie rekords verwys na die hofstryd tussen die Laerskool Mikro en die Wes-Kaapse Departement van Onderwys sowel as na die hofstryd tussen die Kuruman-skole en die Noord-Kaapse Departement van Onderwys. In die Kaapse hooggeregshof het regter Wilfred Thring ten gunste van die Laerskool Mikro beslis. Hy het onder meer gelas dat die toelating van 21 Engelssprekende Graad 1 leerlinge by Mikro tersyde gestel word. Voorts het die regter aan die Wes-Kaapse Departement van Onderwys en sy Minister van Onderwys, mnr. Cameron Dugmore, opdrag gegee om geskikte permanente plasing vir die betrokke leerlinge by ’n ander skool te kry. Die regter het ook Dugmore en sy Departement se amptenare verbied om onwettig betrokke te raak by die beheerraad se 222
estuur van die skool. Regter Thring het verder gesê dat enige persepsie dat ’n enkelmediumskool ’n struikelblok is in soverre dit help om die vorige diskriminasie te oorbrug, ongeldig is en het ook toegegee dat moedertaalonderrig ’n kragtige wapen is om opvoedingsgeleenthede na alle Suid-Afrikaners uit te brei. Die Wes-Kaapse Departement van Onderwys het egter te kenne gegee dat hulle die saak op appèl na die Konstitusionele Hof sou neem (Rapport, 20 Februarie 2005). Rapport van 15 Mei 2005 berig oor die hofsaak in die Kimberleyse hooggeregshof tussen die drie skole, Hoërskool Kalahari en die Laerskool Seodin in Kuruman en die Hoër Landbouskool Jan Kempdorp, en die Noord-Kaapse Departement van Onderwys en sy LUR van Onderwys, mnr. Archie Lucas. Volgens die berig voer die skole aan dat die LUR van Onderwys strydig met bepalings in die Grondwet opgetree het omdat hy besluit het om dubbelmediumonderrig in die skole af te dwing. Die staat het in sy verdediging aangevoer dat die LUR van Onderwys geen versteekte politieke agenda in sy besluit gehad het nie. Volgens die Departement moet alle bronne gebruik word om ongelykhede van die verlede en alle vorme van diskriminasie uit te skakel. Nadat die LUR uitgevind het dat daar plek is in die drie skole terwyl die ander skole in die omgewing oorvol was, moes hy dié ongelykheid regstel. Hy het ook nie geld gehad om klaskamers by die oorvol skole aan te bou nie. Een van die rekords meld die gebruik van die hof om uitsluitsel te gee oor taalsake en in hierdie geval oor die taaltoekoms van Afrikaanse skole. Dit spruit voort uit ’n ontwerpvoorstel oor die toelatingsvereistes vir skole in die PWV-gebied. Hierdie voorstel, wat tot groot ontsteltenis in Afrikaanse onderwyskringe gelei het, het onderwysleiers laat voorspel dat ’n toetssaak by die Konstitusionele Hof onafwendbaar is. Z.B. Du Toit (Rapport, 6 November 1994) noem dit ’n historiese geding omdat dit moontlik die eerste saak sou wees wat in die nuwe bedeling na die Konstitusionele Hof verwys sou word. Hierdie moontlike saak spruit uit die botsende vertolkings van die Grondwet enersyds deur die ANC en andersyds deur Afrikaanse onderwyslui. Prof. Koos Steyn, direkteur van die Transvaalse Onderwysvereniging verwyt die ANC-beheerde Regering van Nasionale Eenheid daarvan dat hulle ’n bepaalde vertolking aan die 223
- Page 185 and 186: gevoer en het dit veral om die erke
- Page 187 and 188: ontwikkel kan word oor hoe om in di
- Page 189 and 190: Grondwet, die Suid-Afrikaanse Skole
- Page 191 and 192: 5.2.2. Mediadekking Altesaam 90 gev
- Page 193 and 194: Verskeie rekords dui op die dekking
- Page 195 and 196: Litigasie as versetaksie word ook i
- Page 197 and 198: wens nie. Die veiligheid van Afrika
- Page 199 and 200: In die berig “Gryp nóú in oor m
- Page 201 and 202: kry. “Veeltaligheid is ’n bate
- Page 203 and 204: Departement van Onderwys aan te moe
- Page 205 and 206: toegang te weier nie, moedig haar o
- Page 207 and 208: te vind. So wil hulle byvoorbeeld h
- Page 209 and 210: Beeld, 17 Januarie 1997). Hierdie v
- Page 211 and 212: Afrikataalsprekende gemeenskap kom
- Page 213 and 214: Desember 1997), dr. Theo van der Me
- Page 215 and 216: om die departement te keer om weg t
- Page 217 and 218: die gebruik van hierdie instrument
- Page 219 and 220: Hy dring daarop aan dat sy kind by
- Page 221 and 222: word deur leerders wat nie Afrikaan
- Page 223 and 224: handhaaf” (Die Volksblad, 17 Juni
- Page 225 and 226: die bevordering van swart tale ’n
- Page 227 and 228: oor Afrikaanse skole en moedertaalo
- Page 229 and 230: teenwoordiges gewys op die sterk ui
- Page 231 and 232: Slegs een geval van die gebruik van
- Page 233 and 234: word. In sulke skole, is gevoel, ka
- Page 235: Uit die beskikbare rekords vir die
- Page 239 and 240: toelatingstoetse teenstaan, maar be
- Page 241 and 242: Mediarekords wat op waarskuwings te
- Page 243 and 244: skerp toename in aktivistiese aktiw
- Page 245 and 246: (Behou Afrikaans Belangegroep, Die
- Page 247 and 248: linguistiese doelwitte asook sy eie
- Page 249 and 250: nie. Adriaan van Niekerk doen ʼn be
- Page 251 and 252: moedertaalonderrig besig is om pos
- Page 253 and 254: igting wat betref taal van onderrig
- Page 255 and 256: (top-down) wat in die Suid-Afrikaan
- Page 257 and 258: Die probleemvrae en die doelwitte v
- Page 259 and 260: este geplaas om insette oor hul eie
- Page 261 and 262: vir die ontwikkeling en bevordering
- Page 263 and 264: terreine, naamlik die situasie van
- Page 265 and 266: Die stryd teen Afrikaans vir Engels
- Page 267 and 268: uit die teorie rakende taalaktivism
- Page 269 and 270: saam te staan en Afrikatale as ’n
- Page 271 and 272: georganiseerde taalbewegings met ʼn
- Page 273 and 274: samebindende faktor of dryfveer in
- Page 275 and 276: Alhoewel dit dus wou lyk asof die r
- Page 277 and 278: Ten tyde van die jaarlikse jeugkonf
- Page 279 and 280: Waar in die beantwoording van probl
- Page 281 and 282: en dat, hoewel eenheid binne Afrika
- Page 283 and 284: 6.5. Moontlikhede vir verdere studi
- Page 285 and 286: BIBLIOGRAFIE Alexander, N. 1989. Th
estuur van die skool. Regter Thring het verder gesê dat enige persepsie dat ’n<br />
enkelmediumskool ’n struikelblok is in soverre dit help om die vorige diskriminasie te<br />
oorbrug, ongeldig is en het ook toegegee dat moedertaalonderrig ’n kragtige wapen is om<br />
opvoedingsgeleenthede na alle Suid-Afrikaners uit te brei. Die Wes-Kaapse Departement<br />
van Onderwys het egter te kenne gegee dat hulle die saak op appèl na die Konstitusionele<br />
Hof sou neem (Rapport, 20 Februarie 2005).<br />
Rapport van 15 Mei 2005 berig oor die hofsaak in die Kimberleyse hooggeregshof tussen<br />
die drie skole, Hoërskool Kalahari en die Laerskool Seodin in Kuruman en die Hoër<br />
Landbouskool Jan Kempdorp, en die Noord-Kaapse Departement van Onderwys en sy<br />
LUR van Onderwys, mnr. Archie Lucas. Volgens die berig voer die skole aan dat die<br />
LUR van Onderwys strydig met bepalings in die Grondwet opgetree het omdat hy besluit<br />
het om dubbelmediumonderrig in die skole af te dwing. Die staat het in sy verdediging<br />
aangevoer dat die LUR van Onderwys geen versteekte politieke agenda in sy besluit<br />
gehad het nie. Volgens die Departement moet alle bronne gebruik word om ongelykhede<br />
van die verlede en alle vorme van diskriminasie uit te skakel. Nadat die LUR uitgevind<br />
het dat daar plek is in die drie skole terwyl die ander skole in die omgewing oorvol was,<br />
moes hy dié ongelykheid regstel. Hy het ook nie geld gehad om klaskamers by die oorvol<br />
skole aan te bou nie.<br />
Een van die rekords meld die gebruik van die hof om uitsluitsel te gee oor taalsake en in<br />
hierdie geval oor die taaltoekoms van Afrikaanse skole. Dit spruit voort uit ’n<br />
ontwerpvoorstel oor die toelatingsvereistes vir skole in die PWV-gebied. Hierdie<br />
voorstel, wat tot groot ontsteltenis in Afrikaanse onderwyskringe gelei het, het<br />
onderwysleiers laat voorspel dat ’n toetssaak by die Konstitusionele Hof onafwendbaar<br />
is. Z.B. Du Toit (Rapport, 6 November 1994) noem dit ’n historiese geding omdat dit<br />
moontlik die eerste saak sou wees wat in die nuwe bedeling na die Konstitusionele Hof<br />
verwys sou word. Hierdie moontlike saak spruit uit die botsende vertolkings van die<br />
Grondwet enersyds deur die ANC en andersyds deur Afrikaanse onderwyslui. Prof. Koos<br />
Steyn, direkteur van die Transvaalse Onderwysvereniging verwyt die ANC-beheerde<br />
Regering van Nasionale Eenheid daarvan dat hulle ’n bepaalde vertolking aan die<br />
223
Change language