DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...
DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ... DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...
groot rol. Te midde van hierdie aktiwiteite is die owerheid tans oënskynlik bereid om die taal-in-onderwysbeleid (1997) ten opsigte van moedertaalonderwys te hersien. Dit wil voorkom asof die rol van moedertaalonderrig heroorweeg word. 1.2.1. Aktivisme onder Afrikanernasionalisme Aktivisme ten gunste van Afrikaans het veral na die Anglo-Boereoorlog, in reaksie op Lord Milner se beleid van verengelsing, ’n nasionalistiese aanslag gekry. Milner se beoogde transformasiebeleid was volgens Giliomee (2004:192) daarop gerig om Suid- Afrika met Australië, Kanada en Brittanje in ’n superstaat te verenig ter uitbreiding van die Britse Ryk. Hierdie taaltransformasie was volgens Van Coller en Steyn (2011:3) die kern van die transformasieproses. Milner het die belang van die onderwys as instrument in die totale verengelsing van die samelewing beklemtoon. Die vernaamste meganisme in dié proses was om Engels as die enigste onderwysmedium in skole te vestig (Zietsman, 1992:23). Hierdie beweging van Milner, saam met die verlies aan politieke vryheid, het volgens Alexander (2003:8) die rassistiese kant van Afrikanernasionalisme na vore laat kom. Alexander stel dit ook dat die Afrikaner se stryd om erkenning van sy taal, nou verweef was aan die stryd om “hul” land. Agitasie vir taal was dus deel van die groter politieke aktivisme onder die Afrikaner en dit het uiteindelik tot die Nasionale Party se beleid van apartheid aanleiding gegee. Aktivisme vir die gelykstelling van Afrikaans aan Engels het hierna toegeneem. Onder die uniale regering het Afrikaans amptelike status verkry en is Afrikaans as medium van onderrig erken. Na 1948, met die bewindsaanvaarding van die Nasionale Party, het dit uiteindelik voorgekom of Afrikaans en die Afrikaner veilig was. Die Nasionale Party het egter onmiddellik hul beleid van apartheid ingestel. Hierdie beweging het tot die volgende groot bedreiging van die Afrikaner se politieke mag en die sterk posisie van Afrikaans gelei. Dít was die beweging waaruit die swart politieke weerstandsbewegings ontstaan het, wat later as die Breë Demokratiese Beweging bekend geword het. 8
1.2.2. Aktivisme onder die Breë Demokratiese Beweging Aktivisme vanuit die swart gemeenskappe was téén Afrikaans en ten gunste van Engels gerig. Dit is deur die apartheidsbeleid van die Nasionale Party en veral deur die Wet op Bantoe-onderwys aangevuur en het in 1976 ’n hoogtepunt bereik met die Nasionale Party se 50:50 Afrikaans/Engels-beleid in swart skole. Volgens hierdie beleid is onderrig op ’n gelyke basis tussen Engels en Afrikaans verdeel, met moedertaalonderrig in nieakademiese vakke. Hierdie beleid het ongelukkigheid onder onderwysers en leerders tot gevolg gehad en teen 1968 het slegs 26% van skole die beleid geïmplementeer (Martin, 1997:2). Die ongelukkigheid met betrekking tot die belangrikheid wat aan Afrikaans toegeken is, het toegeneem, totdat dit in 1976 in die vorm van onluste in swart skole tot uitbarsting gekom het. Hierdie stryd word deur gewelddadige aksies teen die swak onderwys in swart skole gekenmerk, sowel as eise vir toegang tot gehalte-onderwys (wat in hierdie stadium in wit skole beskikbaar was). Dreigemente van besetting van hierdie skole was algemeen. Hierdie weerstandsbewegings het ook ’n nasionalistiese aanslag gehad want dit het onder die vaandel van die groter politieke bewegings soos die PAC en die ANC plaasgevind. Die ANC is vanaf 1994 polities in beheer. Dit is interessant om te noem dat selfs bruin mense, wat hoofsaaklik Afrikaanssprekend was, hulself by hierdie groepe geskaar het. Alhoewel hul taal nooit bedreig was nie, was hul lojaliteit teenoor Afrikaans na 1948 deur apartheidswetgewing geskaad (Van Coller & Steyn, 2005). Teen hierdie agtergrond kan die gevolgtrekking gemaak word dat, alhoewel taalaktivisme nie ʼn onbekende verskynsel in Suid-Afrika is nie, die bedreiging van moedertaalonderrig steeds ʼn realiteit is. Die twee tradisies van taalaktivisme, soos hierbo bespreek, is steeds aan die orde van die dag en dit wil volgens Lubbe (2006:1) voorkom asof die regering meer simpatiek gesind is teenoor aktivisme uit die geledere van die Breë Demokratiese Beweging. Lubbe (2006:10) stel dit dat ʼn verandering in die houding van die bewindhebbers jeens Afrikaans, en dus by implikasie moedertaalonderrig, nie vanself sal plaasvind nie. Hy redeneer dat voorstanders vir Afrikaans en moedertaalonderrig dus met meer ywer vir moedertaalonderrig moet agiteer. 9
- Page 1 and 2: DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HE
- Page 3 and 4: Erkenning Hiermee wens ek erkenning
- Page 5 and 6: INHOUDSOPGAWE Verklaring Erkenning
- Page 7 and 8: 2.7.5. Bangladesh 79 2.7.6. Indië
- Page 9 and 10: 5.2.4. Lê van Taalklagtes 197 5.2.
- Page 11 and 12: Lys van tabelle Tabel 1: Raamwerk v
- Page 13 and 14: Lys van afkortings AB AHI ANC CNO C
- Page 15 and 16: Hoofstuk 1 Inleiding en agtergrond
- Page 17 and 18: Deur die toepassing van spesiale im
- Page 19 and 20: ʼn emosionele en politieke aangelee
- Page 21: 1.2. Taalaktivisme in Suid-Afrika T
- Page 25 and 26: 1.4. Die belang van die studie Deur
- Page 27 and 28: dokumente- en empiriese studie uitg
- Page 29 and 30: Hoofstuk 2 Literatuuroorsig 2.1. In
- Page 31 and 32: geweldpleging, traangas, burgerlike
- Page 33 and 34: grootste toets vir taalaktivisme va
- Page 35 and 36: moedertaal te gebruik omdat dit in
- Page 37 and 38: Dit is grootliks simbolies, ten min
- Page 39 and 40: edes daarvoor. Taalminderhede moet
- Page 41 and 42: nie. Vanuit hierdie oogpunt word ta
- Page 43 and 44: eklemtoon ’n funksionele toekenni
- Page 45 and 46: Die verklaring is gebaseer op die b
- Page 47 and 48: Uit bogenoemde bespreking kan die g
- Page 49 and 50: professionele onderwyspraktisyns, o
- Page 51 and 52: inheemse tale as noodsaaklik vir su
- Page 53 and 54: doelwitte beskou. Claysmith noem di
- Page 55 and 56: Staking deur Chinese onderwysers Ma
- Page 57 and 58: of revolusionêre verandering. Herl
- Page 59 and 60: geweld insluit, en die invloed daar
- Page 61 and 62: Die instrumente van taalaktivisme k
- Page 63 and 64: strategieë, taktieke, middele en g
- Page 65 and 66: aanraak deur wat hy professionele a
- Page 67 and 68: 2.6.4. Drukgroepvorming (Lobbying)
- Page 69 and 70: Petisionering - of die versameling
- Page 71 and 72: gedurende die Indiese onafhanklikhe
1.2.2. Aktivisme onder die Breë Demokratiese Beweging<br />
Aktivisme vanuit die swart gemeenskappe was téén Afrikaans en ten gunste van Engels<br />
gerig. Dit is deur die apartheidsbeleid van die Nasionale Party en veral deur die Wet op<br />
Bantoe-onderwys aangevuur en het in 1976 ’n hoogtepunt bereik met die Nasionale Party<br />
se 50:50 Afrikaans/Engels-beleid in swart skole. Volgens hierdie beleid is onderrig op ’n<br />
gelyke basis tussen Engels en Afrikaans verdeel, met moedertaalonderrig in nieakademiese<br />
vakke. Hierdie beleid het ongelukkigheid onder onderwysers en leerders tot<br />
gevolg gehad en teen 1968 het slegs 26% van skole die beleid geïmplementeer (Martin,<br />
1997:2). Die ongelukkigheid met betrekking tot die belangrikheid wat aan Afrikaans<br />
toegeken is, het toegeneem, totdat dit in 1976 in die vorm van onluste in swart skole tot<br />
uitbarsting gekom het. Hierdie stryd word deur gewelddadige aksies teen die swak<br />
onderwys in swart skole gekenmerk, sowel as eise vir toegang tot gehalte-onderwys (wat<br />
in hierdie stadium in wit skole beskikbaar was). Dreigemente van besetting van hierdie<br />
skole was algemeen. Hierdie weerstandsbewegings het ook ’n nasionalistiese aanslag<br />
gehad want dit het onder die vaandel van die groter politieke bewegings soos die PAC en<br />
die ANC plaasgevind. Die ANC is vanaf 1994 polities in beheer. Dit is interessant om te<br />
noem dat selfs bruin mense, wat hoofsaaklik Afrikaanssprekend was, hulself by hierdie<br />
groepe geskaar het. Alhoewel hul taal nooit bedreig was nie, was hul lojaliteit teenoor<br />
Afrikaans na 1948 deur apartheidswetgewing geskaad (Van Coller & Steyn, 2005).<br />
Teen hierdie agtergrond kan die gevolgtrekking gemaak word dat, alhoewel taalaktivisme<br />
nie ʼn onbekende verskynsel in Suid-Afrika is nie, die bedreiging van moedertaalonderrig<br />
steeds ʼn realiteit is. Die twee tradisies van taalaktivisme, soos hierbo bespreek, is steeds<br />
aan die orde van die dag en dit wil volgens Lubbe (2006:1) voorkom asof die regering<br />
meer simpatiek gesind is teenoor aktivisme uit die geledere van die Breë Demokratiese<br />
Beweging. Lubbe (2006:10) stel dit dat ʼn verandering in die houding van die<br />
bewindhebbers jeens Afrikaans, en dus by implikasie moedertaalonderrig, nie vanself sal<br />
plaasvind nie. Hy redeneer dat voorstanders vir Afrikaans en moedertaalonderrig dus met<br />
meer ywer vir moedertaalonderrig moet agiteer.<br />
9
Change language