DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

Deur belanghebbers aan te moedig om litigasie te gebruik om hul taalregte te verseker,
word ʼn bedekte dreigement aan die owerhede gerig dat hierdie weg wel gevolg kan word.
Rapport van 6 November 1994 berig dat prof. Koos Steyn Afrikaanse belanghebbers
aanmoedig om van litigasie gebruik te maak om hul taalregte te verseker. Dit spruit
volgens die rekord uit die botsende vertolkings van die Grondwet enersyds deur die ANC
en andersyds deur die Afrikaanse onderwyslui. Prof. Steyn meen dat litigasie as
weerstand teen die regering en hul eensydige interpretasies kan dien. Ds. Henno Cronjé
van die FAK waarsku egter teen ongekoördineerde optrede deur Afrikaanse instellings en
bepleit eerder ’n situasie waarin alle ondersteuners van moedertaalonderrig sal saamwerk,
veral as dit kom by ’n gewigtige kwessie soos wanneer die Konstitusionele Hof om ’n
beslissing gevra moet word.
Die Burger van 16 Junie 1995 berig dat F.W. de Klerk in sy toespraak ten tyde van die
Afrikaanse Onderwyskongres in Bloemfontein die stigting van ’n Regskomitee deur die
Afrikaanse onderwysgemeenskap voorgestel het. So ’n komitee kan dan ingespan word
om namens minderheidsgroepe by die Konstitusionele Hof om litigasie aansoek te doen
wanneer die skending van taalregte vermoed word. Volgens die rekord glo De Klerk dat
“net twee of drie hofuitsprake die lelike manier wat nou kop uitsteek van nie uitvoering
gee aan die Grondwet nie, (kan) kortvat”. Die Burger van 18 Junie 1995 onderstreep in
sy redaksionele kommentaar die belangrikheid van die stigting van ’n regskommissie. De
Klerk se voorstel is uiteindelik deur die kongres aanvaar (Rapport, 18 Junie 1995).
Rapport van 14 Januarie 1996 berig dat Safsos ʼn dreigement aan die ANC, Cosatu en
Cosas in Mpumalanga rig dat die Federasie hom tot die hof sal wend om hulle te keer om
Afrikaanse skole te dwing om anderstalige leerders in te neem en sodoende dubbel- of
parallelmedium te word. Volgens dr. Hennie van Deventer, voorsitter van Safsos, het
hulle besluit dat hulle hul op die bepalinge van die Grondwet (artikel 247) sal beroep en
dat die regering van Mpumalanga gevra sal word om te verklaar of sy beleid van skoleintegrasie
enigsins ruimte laat vir suiwer Afrikaanse skole in die provinsie. Mnr. Corn
Booyens, voorsitter van die Suid-Afrikaanse Onderwysersvereniging (SAOV) vra dat die
regering van Mpumalanga moet verduidelik hoe die swak leerderprestasie verbeter kan
206