DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...
DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ... DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...
Afrikaanse taal bied nie, geloods. The New Nation (8 Maart 1996) berig soos volg: ”Afrikaners across the political spectrum want to know how De Klerk could have allowed himself to be out-maneuvered by the ANC ... on one of the most sensitive issues in Afrikaner politics...”. Die Afrikaner (29 Maart 1996) gebruik die opskrif “FW bedrieg kinders van sy volk” en sê dat “dit (De Klerk) is wat meer as enigiemand anders in die land uit sy pad gegaan het om die beginsel van moedertaalonderrig te ondergrawe”. Die Patriot van 10 Mei 1996 se opskrif lui “Nasionale Party het hom doodgegrondwet” en gaan voort deur dié party en sy leiers die skuld te gee vir die situasie waarin die Afrikaner hom bevind en dat dit juis hierdie optrede is wat die val van die party gaan veroorsaak. Die Afrikaner (24 Januarie 1997) gebruik die opskrif “Tzaneen in opstand teen swart eise oor skole” om die voorgenome aksies vanuit Afrikaanse geledere, wat wil verseker dat hul skole wit en Afrikaans bly, te beskryf. In Diverse Publikasies (Oktober 1999) moedig Constand Viljoen, leier van die Vryheidsfront, Afrikaner-ouers aan om te “veg vir hul regte”. Volgens hom moet ouers aandring op hul reg om die taal waarin sy kind onderrig sal word te kies. Viljoen spoor ook ouers aan om op hul reg tot vrye assosiasie aan te dring. Die Volksblad van 22 Maart 1996 plaas ʼn berig waarin die bestuursraad van die Laerskool Potgietersrus aanvoer dat, alhoewel die Afrikaner-ouers die stryd om die eienaarskap van die skool verloor het, die einste stryd tog ’n positiewe nasionale en internasionale debat ontketen het oor dit wat vir die Afrikaner belangrik is. Volgens die rekord beskou die beheerraad dus hul aksies as suksesvol. Tydens onderhandelinge tussen die Laerskool Potgietersrus se beheerraad en die Mpumalanga-regering in Groblersdal, dreig die LUR vir Onderwys dat daar nie meer plek is vir taaleksklusiewe skole in die provinsie nie. Die beheerraad van die Hoërskool Ben Viljoen beskou dit as “anneksasie” van hul skool en dreig om die 35 leerders wat in Engels onderrig moet ontvang van die skoolterrein te verwyder (Beeld, 18 Maart 1996). Die Burger van 1 Junie 2000 waarsku Afrikaanssprekendes teen selfgenoegsaamheid en vra hulle om eerder te “belê in Afrikaans” soos wat die Afrikaner dekades gelede gedoen het. Afrikaanssprekendes moet dus hul kinders in Afrikaans laat leer en lees. 180
Litigasie as versetaksie word ook in die media belig. Die hofgeding tussen die Wes- Kaapse Departement van Onderwys en die Laerskool Mikro in Kuilsrivier word in ’n berig in Beeld (5 April 2005) bestempel as die “belangrikste taalgeveg”. In die Diamond Fields Advertiser word die hofsaak tussen die Noord-Kaapse Departement van Onderwys en twee skole in dié provinsie onder die opskrif “Language goes to court” bespreek. Die Volksblad spreek in sy hoofberig van 10 Februarie 2005 sy misnoeë uit met die Noord- Kaapse Departement van Onderwys se hantering van die moedertaalkwessie by die Hoër Landbouskool Noord-Kaapland in Jan Kempdorp. Die koerant is van mening dat die weg van litigasie moontlik die enigste uitweg vir die skool sal wees om die gewenste uitwerking te verseker. Beeld (5 Mei 2005) noem hierdie geding ’n waterskeidingsaak en rigtingwyser in die voortslepende moedertaalstryd in die land. Van die rekords uit die databasis vir die betrokke tydperk dui ook op aanmoediging deur die media dat aktivistiese groepe gebruik moet maak van drukgroepvorming en onderhandeling om die gewenste uitkomste te bereik. Die Burger van 7 Augustus 2002 berig dat beredeneerde onderhandelings en drukgroepvorming tussen partye met groot ideologiese verskille groot waarde kan inhou. Dit is volgens die koerant opnuut bevestig deur die olyftak wat mnr. Kader Asmal uitgesteek het ná die jongste reeks gesprekke, onder meer met Aksie Hoër Onderwys (AHO) en prof. Chris Brink, rektor van die Universiteit van Stellenbosch. Asmal gee die versekering dat die wedersydse gesprekvoering ’n groot invloed op sy onderrigtaalbeleid sal hê en dat hy dié beleid nie as ’n wet sal probeer afdwing nie. Dit blyk dus volgens Die Burger asof redelikheid kan seëvier, mits almal koelkop bly. In ’n verdere stap wat as agitasie vir samewerking tussen eendersdenkende groepe beskou kan word, berig Die Burger van 7 Junie 2002 oor die moontlike sukses wat behaal kan word indien instansies saamwerk. Volgens die berig het die Stigting vir Bemagtiging deur Afrikaans (SBA) in samewerking met die Universiteit van Wes-Kaapland en die Wes-Kaapse Minister van Onderwys, mnr. André Gaum, die Stellenbosch-skoleprojek van die SBA geopen. Dié projek spits hom deur Afrikaans toe op motiveringsplanne en help met akademiese steunklasse in verskeie vakke vir Graad 11- en Graad 12-leerders. Mnr. André Gaum het na dié projek verwys as een van die wonderlike dinge in die bevordering van taal en die bemagtiging van mense deur die 181
- Page 143 and 144: Met die Britse oorname van Suid-Afr
- Page 145 and 146: van 1865. Die doel van hierdie wetg
- Page 147 and 148: (Molteno, 1984:53-55; Thomson, 1981
- Page 149 and 150: agt distrikskole en vier plaasskole
- Page 151 and 152: Onderwys vir swart mense in die ZAR
- Page 153 and 154: getree het, was dat alle kennisgewi
- Page 155 and 156: Op 6 Desember 1907 het die Transvaa
- Page 157 and 158: dus, volgens Truter (2004:34), verp
- Page 159 and 160: eywer het, in die Vrystaat en Trans
- Page 161 and 162: die mag in Engels (en tot ’n mate
- Page 163 and 164: nog ’n nuwe taalordonnansie gelei
- Page 165 and 166: leadership encouraged the developme
- Page 167 and 168: So is die beheer oor swart onderwys
- Page 169 and 170: In die laer primêre skoolkursus wa
- Page 171 and 172: eleid van aparte ontwikkeling was w
- Page 173 and 174: onderwys ingehou, wat later ook ’
- Page 175 and 176: amptelike erkenning van Afrikatale
- Page 177 and 178: toelatings- en taalbeleide, onafhan
- Page 179 and 180: Gesien teen die agtergrond van die
- Page 181 and 182: “The language policy of the new S
- Page 183 and 184: Onder een onderwysdepartement het l
- Page 185 and 186: gevoer en het dit veral om die erke
- Page 187 and 188: ontwikkel kan word oor hoe om in di
- Page 189 and 190: Grondwet, die Suid-Afrikaanse Skole
- Page 191 and 192: 5.2.2. Mediadekking Altesaam 90 gev
- Page 193: Verskeie rekords dui op die dekking
- Page 197 and 198: wens nie. Die veiligheid van Afrika
- Page 199 and 200: In die berig “Gryp nóú in oor m
- Page 201 and 202: kry. “Veeltaligheid is ’n bate
- Page 203 and 204: Departement van Onderwys aan te moe
- Page 205 and 206: toegang te weier nie, moedig haar o
- Page 207 and 208: te vind. So wil hulle byvoorbeeld h
- Page 209 and 210: Beeld, 17 Januarie 1997). Hierdie v
- Page 211 and 212: Afrikataalsprekende gemeenskap kom
- Page 213 and 214: Desember 1997), dr. Theo van der Me
- Page 215 and 216: om die departement te keer om weg t
- Page 217 and 218: die gebruik van hierdie instrument
- Page 219 and 220: Hy dring daarop aan dat sy kind by
- Page 221 and 222: word deur leerders wat nie Afrikaan
- Page 223 and 224: handhaaf” (Die Volksblad, 17 Juni
- Page 225 and 226: die bevordering van swart tale ’n
- Page 227 and 228: oor Afrikaanse skole en moedertaalo
- Page 229 and 230: teenwoordiges gewys op die sterk ui
- Page 231 and 232: Slegs een geval van die gebruik van
- Page 233 and 234: word. In sulke skole, is gevoel, ka
- Page 235 and 236: Uit die beskikbare rekords vir die
- Page 237 and 238: estuur van die skool. Regter Thring
- Page 239 and 240: toelatingstoetse teenstaan, maar be
- Page 241 and 242: Mediarekords wat op waarskuwings te
- Page 243 and 244: skerp toename in aktivistiese aktiw
Litigasie as versetaksie word ook in die media belig. Die hofgeding tussen die Wes-<br />
Kaapse Departement van Onderwys en die Laerskool Mikro in Kuilsrivier word in ’n<br />
berig in Beeld (5 April 2005) bestempel as die “belangrikste taalgeveg”. In die Diamond<br />
Fields Advertiser word die hofsaak tussen die Noord-Kaapse Departement van Onderwys<br />
en twee skole in dié provinsie onder die opskrif “Language goes to court” bespreek. Die<br />
Volksblad spreek in sy hoofberig van 10 Februarie 2005 sy misnoeë uit met die Noord-<br />
Kaapse Departement van Onderwys se hantering van die moedertaalkwessie by die Hoër<br />
Landbouskool Noord-Kaapland in Jan Kempdorp. Die koerant is van mening dat die weg<br />
van litigasie moontlik die enigste uitweg vir die skool sal wees om die gewenste<br />
uitwerking te verseker. Beeld (5 Mei 2005) noem hierdie geding ’n waterskeidingsaak en<br />
rigtingwyser in die voortslepende moedertaalstryd in die land.<br />
Van die rekords uit die databasis vir die betrokke tydperk dui ook op aanmoediging deur<br />
die media dat aktivistiese groepe gebruik moet maak van drukgroepvorming en<br />
onderhandeling om die gewenste uitkomste te bereik. Die Burger van 7 Augustus 2002<br />
berig dat beredeneerde onderhandelings en drukgroepvorming tussen partye met groot<br />
ideologiese verskille groot waarde kan inhou. Dit is volgens die koerant opnuut bevestig<br />
deur die olyftak wat mnr. Kader Asmal uitgesteek het ná die jongste reeks gesprekke,<br />
onder meer met Aksie Hoër Onderwys (AHO) en prof. Chris Brink, rektor van die<br />
Universiteit van Stellenbosch. Asmal gee die versekering dat die wedersydse<br />
gesprekvoering ’n groot invloed op sy onderrigtaalbeleid sal hê en dat hy dié beleid nie<br />
as ’n wet sal probeer afdwing nie. Dit blyk dus volgens Die Burger asof redelikheid kan<br />
seëvier, mits almal koelkop bly. In ’n verdere stap wat as agitasie vir samewerking tussen<br />
eendersdenkende groepe beskou kan word, berig Die Burger van 7 Junie 2002 oor die<br />
moontlike sukses wat behaal kan word indien instansies saamwerk. Volgens die berig het<br />
die Stigting vir Bemagtiging deur Afrikaans (SBA) in samewerking met die Universiteit<br />
van Wes-Kaapland en die Wes-Kaapse Minister van Onderwys, mnr. André Gaum, die<br />
Stellenbosch-skoleprojek van die SBA geopen. Dié projek spits hom deur Afrikaans toe<br />
op motiveringsplanne en help met akademiese steunklasse in verskeie vakke vir Graad<br />
11- en Graad 12-leerders. Mnr. André Gaum het na dié projek verwys as een van die<br />
wonderlike dinge in die bevordering van taal en die bemagtiging van mense deur die<br />
181