DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

enigste onderrigtaal. Skynbaar word hulle numeriese ontwikkeling hierna ook gestrem.
Volgens die koerant het die navorsers bevind dat taal nog altyd ’n sensitiewe kwessie
saam met grondeienaarskap, en kulturele- en geloofsvryheid was. Terwyl daar egter
vordering met laasgenoemde kwessies was, het die taalstryd grootliks agtergebly, word
berig. Afrikaregerings is volgens Heugh teësinnig om Afrikatale te ontwikkel. Heugh
blameer selfs instellings soos die Wêreldbank vir hul aandeel in die gebrek aan die
ontwikkeling van die Afrikatale as tale van onderrig en leer. Volgens haar moedig die
sakewêreld onderrig in Engels aan asof “economies and African minds otherwise have no
chance of success”. Die rekord meld voorts dat regerings skuldig is omdat hulle die
aanvaarding van die koloniale taal as enigste taal in onderwys as teenvoeter vir
etnolinguistiese wedywering beskou. Suid-Afrika het skynbaar hierin die voorbeeld van
talle Afrikastate gevolg deur die koloniale onderwysmodelle en -programme van die
Verenigde Koninkryk, Frankryk en Portugal te aanvaar. Onderwys word volgens wat die
koerant berig, as sinoniem met die koloniale tale beskou. Heugh en haar kollegas blameer
ook onderwysers. Kurrikulumontwikkelaars beskou taal bloot as ’n vak en neem nie die
belangrikheid van taal as voertuig vir suksesvolle onderrig in ag nie. Cape Times (7 Junie
2005) noem spesifiek dat die verslag volgens Heugh toon dat, ten spyte van al die geld
wat in onderwys gestort word, slegs 20% van primêre skoolkinders in die meeste
Afrikalande die sekondêre onderwysvlak bereik.
Uit die geïdentifiseerde rekords oor aktivistiese navorsing kan tot die slotsom gekom
word dat hierdie instrument wel hoog geag word as instrument van taalaktivisme. In
ooreenstemming met die argument van Sen (2004:8) dat ʼn kombinasie van aktiviste en
navorsers suksesvol kan wees in die identifisering en dokumentering van ervarings en
hoe samewerking tussen die groepe uiteindelik tot terminologie en prosesse kan lei wat
noodsaaklik is vir suksesvolle aktivisme, is dit veral Afrikaanse akademici wat hierdie
instrument gebruik om ʼn akademiese grondslag vir die mobilisasie van gemeenskappe te
bied ter beskerming van moedertaalonderrig.
176