DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

Onder een onderwysdepartement het leerders nou teoreties die reg om enige skool van
hul keuse by te woon asook om te verwag dat hul moedertale bevorder sal word.
Kamwangamalu (2001:396) wys egter daarop dat die Suid-Afrikaanse onderwysopset,
wat betref onderrigtaal, dieselfde as in die apartheidstydperk gebly het. Die tale van
onderrig is steeds Afrikaans en Engels, met Afrikatale wat hoogstens as vak aangebied
kan word. In terme van vakke (leerareas), kan al elf amptelike tale nou òf as Huistaal, òf
as Eerste Addisionele Taal òf as Tweede Addisionele Taal geneem word. Die verskynsel
dat leerders Engels as Huistaal neem, terwyl dit in werklikheid hul tweede of derde taal
is, kom taamlik wydverspreid voor veral in veeltalige gemeenskappe en in voormalige
Model C-skole (Olivier, 2006:4). Olivier beskou die stand van sake as omstrede
aangesien ouers verkies dat hulle kinders eerder Engels as Huistaal neem as hul eie
moedertaal. Hy noem die volgende redes as moontlike verklaring vir die situasie:
Ten einde ’n suksesvolle finansiële sosiale toekoms te verseker mag ouers onder
die indruk verkeer dat dit vir hul kinders noodsaaklik is om ’n internasionale taal
(Engels) te ken.
Die ouers mag onder die indruk verkeer dat die arbeidsmark ’n kennis van Engels
verkies.
Sekondêre en tersiêre studies kan nie in Afrikatale voltooi word nie.
Skole waar Afrikatale aangebied word het, as gevolg van die ongelykhede van
die verlede, nie die nodige bronne, vaardighede en ervaring om dieselfde gehalte
onderwys as die in voormalige Model C skole te lewer nie.
Skole (voormalige bevoordeelde sowel as benadeelde skole) mag dalk nie die
infrastruktuur of selfs motivering hê om meer tale te akkommodeer nie.
Alexander (2006:2) verskil van die algemene opvatting dat Afrikataalsprekende ouers
teen moedertaalonderrig gekant is. Volgens Alexander bewys al die onlangse opnames
dat die groot meerderheid Afrikataalsprekende ouers tweetalige onderwys sou verkies as
hulle die keuse sou hê. Dit is wel volgens Alexander waar dat “die meeste van hierdie
mense, en baie nie-Standaard Afrikaanstaliges, skepties teenoor die praktyk staan omdat
hulle dit aan die moedertaalonderwys van die apartheid-onderwysbeleid gelyk stel en
169