DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

leadership encouraged the development of local African languages as part of
its ethnic homeland model.”
Die apartheidsregering het tuislande aangemoedig om plaaslike tale tot amptelike tale te
verklaar. Moedertaalonderrig vir swartes is in stedelike skole ingestel. Die regering het
ook baie geld op die produksie van boeke in inheemse tale sowel as op die ontwikkeling
van moderne tegnologie en woordeboeke spandeer. Suid-Afrika het meer radiostasies,
wat in Afrikatale uitsaai, as in die res van Afrika gehad. Televisie in Engels, Afrikaans en
Afrikatale het ook gevolg.
Met die bewindsoorname van die Nasionale Party in 1948 het Afrikaans ’n groot
politieke en ekonomiese hupstoot gekry. Terwyl die bevordering van die Afrikatale
volgens Kamwendo (2006:4) beperk was tot die tuislande, het Afrikaans saam met
Engels die grootste hap uit die begroting gekry. Die Nasionale Party het gedurende
hierdie tydperk veral baie in die korpusontwikkeling van Afrikaans belê. Afrikaans is
volgens Kamwendo deur die Nasionale Party as die besitting van die Afrikaner beskou en
as sulks is dit as simbool van nasionale identiteit in hul stryd met die Engelse gebruik.
Die politieke wil het dus by die Nasionale Party-regering bestaan om Afrikaans te
transformeer tot ’n taal wat effektief in verskeie hoër domeine van die samelewing
gebruik kon word. Aparte onderwys, wat as reaksie teen Britse oorheersing en
verengelsing begin het, het nou gekulmineer in 19 aparte onderwysdepartemente (een
nasionale en vier provinsiale departemente vir wit mense, een vir bruin mense, een vir
Indiërs en twaalf departemente vir etniese groepe, onder meer die tuislande). Elke aparte
departement het sy eie taalbeleid gehad en was verantwoordelik vir die ontwikkeling van
hul eie assesseringsbeleid sowel as vir die inhoud van hul kurrikulums.
Hierdie stand van sake was volgens Kamwangamalu (2001:389) in ooreenstemming met
die apartheidsidee van “eie sake” (vs. algemene sake). Dit het beteken dat elke etniese
groep verantwoordelik moes wees vir sy eie belange, waaronder onderwys. Hiervolgens
was taal, en Eerste Taal in besonder, die kern van apartheidsgebaseerde onderwys. Vir
wit onderwys het dit beteken dat óf Engels óf Afrikaans die medium van onderrig tot aan
151