DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

nog ’n nuwe taalordonnansie gelei wat volgens Coetzee (1963:340) die ou verpligte
dubbelmediumstelsel met ’n verpligte enkelmediumstelsel vervang het.
Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het die onderrigmediumkwessie in wit skole in die
partypolitiek verstrengel geraak en het opvoedkundige beginsels en lewensbeskoulike
eienskappe dikwels op die agtergrond beland (Steyn, 1993:157). Steyn voer verder aan
dat die Afrikaner as gevolg van die geskiedenis van Engelse imperialisme, verontreg
gevoel het en daarom hul taal wou beskerm deur die invoer van moedertaalonderrig en
enkelmediumskole.
4.2.2.2. Apartheidstydperk (1948 – 1976)
Die oorwinning van die Nasionale Party in 1948 het daartoe gelei dat die ongeskrewe
apartheidstradisies vir die eerste keer wetlik omskryf en toegepas is. Hierdie gebeure is
voorafgegaan deur ander groot sosiale gebeure in die land. Die Tweede Wêreldoorlog het
onder meer gelei tot die verskerping van die politieke stryd van die swartes op die
platteland en in die stede. Die diskriminerende maatreëls van die Nasionale Partyregering
het volgens Coetzer (1986:281) tot groeiende ontevredenheid onder veral
opgeleide en professionele swart mense gelei. Dit was die eerste tekens van ’n nuwe
dinamika waar swart mense ook tot die stryd begin toetree het en die taalstryd nie slegs
meer tussen wit en wit was nie. Engelssprekendes het ook gevoel dat hul taal bedreig
word en het hul kommer uitgespreek dat Engels in Suid-Afrika moontlik na
republiekwording kan verdwyn (Steyn, 1995:104).
Volgens Van Coller en Steyn (2005:9) het die transformasieproses na 1948 van die
proses na 1902 verskil. Waar laasgenoemde proses hoofsaaklik taalgedrewe was, was die
proses na 1948 hoofsaaklik rasgedrewe. Verskeie wette is uitgevaardig wat as die basis
van die apartheidsbeleid beskou is. Van die opspraakwekkendste wetgewing was die
volgende: die Wet op die Verbod van Gemengde Huwelike (1949), die Wysigingswet op
Ontug (1950), die Bevolkingsregistrasiewet (1950) en die Wet op Groepsgebiede (1950).
Die Wet op Bantoe-Onderwys het in 1953 gevolg.
149