DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

gespeel en het die kern geword waarom die etniese bewussyn van die Afrikaner vorm
aangeneem het. Die stryd van die Afrikaner om gelyke status vir Afrikaans en Engels was
nou verbonde aan hul stryd om ‘hul’ land en die onafhanklike republieke wat hulle aan
Britse beheer moes afstaan. Dieselfde stryd om Afrikaans het egter ook aanleiding gegee
tot die opstande van die swart jeug in 1976 teen verpligte Afrikaansonderrig in swart
skole. Op ’n ironiese manier egter, verseker die voortgesette stryd om Afrikaans, wat in
dié tydperk begin het, dat ’n demokratiese taalbestel in stand gehou word en dat dit in die
toekoms sou uitbrei (Alexander, 2003:8).
Binne die swart gemeenskap, veral onder die elite, het die beleid van verengelsing die
siening versterk dat Engels die paspoort tot opwaartse mobiliteit bied. Baie uit die
gemeenskap was bereid om hul primêre tale binne familie, gemeenskap en religieuse
verband te behou, maar hulle het nie geglo dat hul tale die kapasiteit het om in tale van
mag te ontwikkel nie.
4.2.2.1. Unifikasietydperk (1910 – 1948)
Op 31 Mei 1910 is die vier Britse kolonies in Suid-Afrika verenig en het die Unie van
Suid-Afrika tot stand gekom. Die taalvraagstuk was volgens Nienaber (1976:60) een van
die neteligste kwessies tydens die onderhandelinge vir unifikasie. Die Vrystaat was
byvoorbeeld slegs bereid om te verenig indien die Grondwet volkome taalgelykheid sou
waarborg. Deur die ywer van Afrikanernasionaliste soos M.T. Steyn en J.B.M. Hertzog is
Hollands in 1910 saam met Engels in die Grondwet van die Unie van Suid-Afrika
opgeneem (Steyn, 1995:101). Dit het egter weereens nie in die praktyk neerslag gevind
nie, omdat die meeste amptenare volgens Steyn (1995:101) steeds Engels was en nie
gedwing kon word om Afrikaans te praat nie. Steyn (2008:1) beskou hierdie gebeurtenis
egter steeds as een van die belangrikste mylpale in Suid-Afrika se geskiedenis, omdat
amptelike veeltaligheid daarmee ingestel is.
Die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog in 1914 het Afrikanernasionalisme
aangewakker. In dieselfde jaar is die Nasionale Party, wat van die begin af vir taalregte
144