DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

indien ideologiese konflik as ’n belangrike impetus in taalbeleidsverandering beskou kan
word, ’n benadering vanuit hierdie rigting belangrike insigte oor taalbeleidsontwikkeling
in Suid-Afrika kan lewer. Prah (2007:1) herinner dat taal ’n bepalende rol in die
historiese spanning tussen groepe in Suid-Afrika gespeel het. Dit was beslis die geval in
die geskiedenis van Afrikaans en Engels. Daarom verwys Afrikaners, volgens Prah,
dikwels na die Anglo-Boereoorlog as ’n taalstryd.
Suid-Afrika se linguistiese situasie was nooit staties nie, maar die land se taalpatrone het
oor die eeue heen opvallende veranderinge ondergaan wat met politieke veranderinge,
saamval. Elke politieke groep wat aan bewind gekom het, het sy magsposisie gebruik om
sy taalbeleid te implementeer. Dit word dikwels ten koste van die taalregte van
minderheidsgroepe gedoen. Die norm was in die verlede dat die voorheen onderdrukte
groep die magsposisie gebruik het om weer ander groepe linguisties te onderdruk.
Hierdie situasie het weer aanleiding gegee tot verskeie versetaksies vanuit die
verskillende taalgemeenskappe.
4.2. Die verskillende tydperke
4.2.1. Koloniale Tydperk (1652 – 1910)
Die tydperk tussen Jan van Riebeeck se vestiging van ’n verversingstasie vir die
Verenigde Oos-Indiese Kompanjie (VOC) aan die Kaap en die totstandkoming van die
Unie van Suid-Afrika in 1910, word as die koloniale tydperk in die algemene geskiedenis
van Suid-Afrika beskou. Hierdie tydperk val saam met wat Huigen (2004) aandui as die
tydperk (243 jaar) in die geskiedenis van Suid-Afrika toe Nederlands as ’n skryftaal
gebruik is en ook amptelike status geniet het. Die gebruik van Nederlands is uiteindelik
in 1925 beëindig toe Afrikaans Nederlands as een van die twee amptelike tale van die
Unie van Suid-Afrika vervang het (die ander taal synde Engels). Die Koloniale era word
gekenmerk deur vier termyne van kolonialisering, naamlik 1) deur die Hollanders, 2)
deur die Britte, 3) deur die Hollandssprekende Afrikaners en 4) weereens deur die Britte
(Du Plessis, 2003:109). Elke koloniale regering het tydens sy termyn sy taal as die
124