DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

Lubbe en Truter (2007:1) kom tot die slotsom dat hoewel gevalle van taalmiskenning,
algemeen voorkom, daar tog wel gevalle van positiewe taalbeplanning van tale van veral
minderheidsgroepe voorkom. Die kernvraagstuk wat in hierdie studie na vore kom, is
watter rol taalaktivisme by die herwaardering van die rol van moedertaalonderrig in Suid-
Afrika aan die hand van toepaslike koerantdata speel. Hierdie vraag word teen die
agtergrond van sieninge in die literatuur gestel wat taalaktivisme as deel van ’n groter
aktivistiese verskynsel benader wat op veranderinge in sosiopolitieke praktyke en
strukture gerig is ten einde ʼn demokratiese onderwystaalbestel te vestig (Truter et al.
2005:104).
Teen hierdie agtergrond fokus die studie op:
Hoe wydverspreid die verskynsel van taalaktivisme in Suid-Afrika voorkom. ʼn
Onderskeid word hier tussen taalregteaktivisme (dit wil sê aktivisme wat op die
bevordering van sprekers se taalkeuse gerig is) en taalaktivisme (dit wil sê
aktivisme wat op die vermindering van sprekers se taalkeuse gerig is) gemaak.
Die vorme (indien enige) waarin taalaktivisme onder die verskillende
taalgemeenskappe voorkom. Daar word gelet op die instrumente van
taalaktivisme soos deur die onderskeie taalgemeenskappe gebruik, sowel as op die
doelwitte wat daarmee beoog word.
Of daar inderdaad ’n herwaardering van moedertaalonderrig is. Hierdie vraag
word beantwoord teen die agtergrond dat alles teen 1994 daarop gedui het dat die
moedertaalideaal nie hoog op die prioriteitslys van die regering sou wees nie en
dat die regering eerder op die oopstelling van voormalige wit skole en Engels as
onderrigmedium sou fokus. Soos wat sosio-politieke praktyke en strukture onder
druk is om te verander, moet aktiviste belangrike kwessies uitlig (Martel, 1999).
Taalaktiviste sal byvoorbeeld hul eie agenda en doelwitte onder die aandag van
die regering wil bring. Hierdie navorsingsvraag is beantwoord met inagneming
van die siening dat daar ook ʼn ander tipe aktivisme bestaan wat in die
teenoorgestelde rigting beweeg. Tekens van positiewe- sowel as negatiewe
92