Permanente vorming - IBR

IBR - IRE
Instituut van de Bedrijfsrevisoren
Koninklijk Instituut
Informatiecentrum
voor het bedrijfsrevisoraat
Permanente
vorming 2011 - 2012
www.icci.be
www.ibr-ire.be

Het programma permanente vorming 2011-2012 werd voorbereid door de Commissie Vorming van het IBR en het ICCI, samengesteld uit
confraters Patrick VAN IMPE (Voorzitter), Pascal CELEN, Gino DESMET, Luc RAVERT, Patrick ROTTIERS, Karel TANGHE, Laurent VAN DER LINDEN,
en Gisèle VANDEWEERD, de professoren Faska KHROUZ en Véronique WEETS,
bijgestaan door Stéphanie QUINTART, Verantwoordelijke vorming en studies van het IBR en Stef VAN ATTENHOVEN, Adviseur van het IBR.
Verantwoordelijke uitgever IBR: David SZAFRAN – Emile Jacqmainlaan 135/1, 1000 Brussel – Tel. 02 512 51 36
Verantwoordelijke uitgever ICCI: Thierry DUPONT – Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel – info@icci.be

Voorwoord
Brussel, 22 april 2011.
Geachte Confrater,
Mevrouw, Mijnheer,
Wij hebben het genoegen u de vormingsactiviteiten van de Stichting "Informatiecentrum voor het
Bedrijfsrevisoraat" (ICCI) en het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) voor het jaar 2011-2012 aan
te bieden. Het merendeel van deze vormingsactiviteiten staat open voor al degenen die hun kennis
over het bedrijfsrevisoraat en aanverwante materies wensen te verdiepen en dus niet alleen voor de
bedrijfsrevisoren, hun stagiairs en hun professionele medewerkers.
IBR - IRE
Het Uitvoerend Comité van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren en de Raad van Bestuur van het
ICCI hebben ertoe besloten om de organisatie van de seminaries over te dragen aan het ICCI. De
hoofddoelstelling van deze overdracht bestaat eruit een ruimere context te scheppen voor deze
vormingsactiviteiten door universiteiten en andere externe instellingen nauwer te betrekken bij de
permanente vorming van de bedrijfsrevisoren en door er een ruimere weerklank aan te verschaffen.
De studiedagen, infosessies, regionale ontmoetingen georganiseerd door het IBR en uiteraard ook de
deelname aan de algemene vergaderingen, blijven tot de bevoegdheid van het IBR behoren. Uit deze
activiteiten dient een bedrijfsrevisor, overeenkomstig de norm met betrekking tot de permanente
vorming, minimaal acht uur per jaar te kiezen.
Nieuw is ook dat vanaf mei 2011 seminaries waarop we minder dan 70 deelnemers verwachten,
worden georganiseerd op de zetel van het IBR en het ICCI. Het Renaissancegebouw aan de Emile
Jacqmainlaan, waarin sedert augustus 2010 het IBR, het ICCI en het Instituut van de Accountants en
de Belastingconsulenten gehuisvest zijn, biedt daartoe een geschikt en aangenaam kader.
Vanuit een voortdurende zorg om de permanente vorming af te stemmen op de behoeften van de
bedrijfsrevisoren, werd in februari-maart 2010 een enquête gehouden onder de bedrijfsrevisoren via
het marketingbureau Significant GfK. Meer dan 34% van de bedrijfsrevisoren namen hieraan deel,
wat als een zeer hoge respons kan worden beschouwd. Ook de algemene tevredenheid is zeer groot:
ze varieert tussen 84% (studiedagen) en 89% (infosessies). Deze tevredenheid uit zich ook in de
evaluatieformulieren die na elke vormingsactiviteit door de deelnemers worden ingevuld.
De verheugende resultaten van zowel enquête als evaluaties beletten de Commissie Vorming, het
Instituut en het ICCI niet om het seminarieprogramma voortdurend te verbeteren en te verfijnen.
Daarom werden volgende inhoudelijke voorstellen in het programma 2011-2012 opgenomen:
• voorkeur voor seminaries in beide landstalen, met niet alleen dezelfde titel maar ook dezelfde
inhoud;
• coördinatie tussen sprekers die hetzelfde onderwerp behandelen;
• voorrang aan praktijkgerichte seminaries, met in het bijzonder voor ISA seminaries het gebruik
van checklists, templates en casestudies.
De organisatie van workshops wordt stopgezet, vermits het doelpubliek als te beperkt werd ervaren.
Zoals elk jaar heeft de Commissie Vorming ervoor gezorgd dat de seminaries in overeenstemming zijn
met de norm permanente vorming en met de voorschriften van de IFAC rond permanente vorming (IES 7).
De opleidingsdomeinen handelen over audit en controle, fiscaliteit, plichtenleer, recht, consolidatie, de
ISA’s en de specialisatie IAS/IFRS.
Gezien de invoering in België van de ISA’s worden hieraan in het nieuwe programma niet minder dan
negen seminaries gewijd. De meeste sessies rond ISA’s worden gegeven tijdens een seminarie dat een
ganse dag in beslag neemt en behandelen dan ook meerdere ISA’s. De doelstelling: praktijkgerichte
seminaries organiseren in de twee landstalen aan de hand van casestudies met templates en
formulieren. De vorming is een essentieel onderdeel van het begeleidingsplan van het IBR rond de
invoering van de ISA’s in België. Daarom zal er een seminarie gegeven worden rond het "Handboek
Intern kwaliteitsbeheersingssysteem (ISQC 1)" en een ander rond de ISA templates.
3

Het aantal seminaries rond IAS/IFRS werd verder uitgebreid met een seminarie rond IAS 17 - Leasing.
Rond audit en controle worden er onder meer seminaries voorzien rond de controle Administratieve
Organisatie/Interne Controle (AO/IC) - materialiteit, anti-witwassen en de gemeenschappelijke
reglementering voor de drie Instituten.
Verder worden er dit jaar drie informatiesessies en vier studiedagen georganiseerd. Er zijn
informatiesessies voorzien rond de samenwerking met IAVA op het vlak van financiële audit, rond
IAS 34 (Interim Financial Reporting) en anti-witwassen. Een studiedag in samenwerking met de balie
van Brussel zal handelen over "Nieuwigheden balie - revisoraat - handelsrechtbanken". Een tweede
studiedag rond de strijd tegen witwassen zal plaatsvinden in Luxemburg en wordt georganiseerd
samen met het IRE Luxembourg. Samen met de actuarissen wordt er een studiedag georganiseerd,
die onder meer over Solvency II en Bazel III zal handelen. Een vierde studiedag over de non-profit sector
wordt om de twee jaar herhaald en zal plaatsvinden in februari 2012.
De regionale ontmoetingen, die meetellen voor het verplicht aantal uren permanente vorming van de
bedrijfsrevisoren, kenden vorig jaar voor de eerste keer een nieuwe formule. De confraters kregen de
gelegenheid een diepgaande discussie te voeren met Raadsleden. Deze werkwijze werd bijzonder op
prijs gesteld en zal dit jaar opnieuw worden toegepast.
We wensen oprecht alle medewerkers aan deze vormingsactiviteiten te bedanken. Deze mensen
hebben over het algemeen een bijzonder drukke agenda maar maken zich niettemin vrij om hun
kennis en kwaliteiten ten dienste te stellen van het bedrijfsrevisoraat. We bedanken tevens de
leden van de Commissie Vorming voor hun inzet bij het opstellen van dit kwalitatief hoogstaand
vormingsprogramma. De kwaliteit ervan werd het afgelopen jaar reeds erkend door het verkrijgen van
het kwaliteitscertificaat "Qfor", en dit voor een termijn van drie jaar.
We hebben tevens het genoegen u te bevestigen dat het samenwerkingsakkoord tussen het Instituut
van de Bedrijfsrevisoren en het Instituut van Interne Auditors (IIA Belgium) werd uitgebreid naar de
interne auditors naar vormingsseminaries ingericht door het ICCI. De bedrijfsrevisoren genieten op hun
beurt van een vermindering van 15% op de inschrijvingskosten voor de vormingsseminaries van het IIA.
Het vormingsprogramma van het IIA Belgium is beschikbaar op de website van het IIA (www.iabel.be) en
de vormingsbrochure is eveneens op eenvoudig verzoek verkrijgbaar bij het IBR.
We hopen dat deze vormingsactiviteiten aan uw verwachtingen voldoen en kijken er naar uit om u
binnenkort op één van de activiteiten te mogen ontmoeten.
Michel DE WOLF
Voorzitter IBR
Thierry DUPONT
Voorzitter ICCI
4

Permanente vorming
Inhoudstafel
IBR - IRE
• Woord vooraf
door Michel DE WOLF, Voorzitter IBR en Thierry DUPONT, Voorzitter ICCI p.3
• Activiteiten ICCI: Seminaries
Audit – Controle p.6
Fiscaliteit p.12
Plichtenleer p.14
Recht p.15
Praktijkseminaries: casestudies p.16
Consolidatie p.17
Specialisatie IAS/IFRS p.18
° International Standards on Auditing. p.23
°
• Activiteiten IBR :
Studiedagen p.30
Informatiesessies p.32
° Regionale avondontmoetingen p.34
°
• Doelstellingen vormingsactiviteiten IBR en ICCI p.35
• Praktische modaliteiten inzake inschrijvingen activiteiten IBR en ICCI p.36
• Norm IBR met betrekking tot de permanente vorming p.41
• Selectie van publicaties van het IBR en het ICCI p.45
5

Audit - Controle
Seminaries
Nederlands:
Dirk CLEYMANS
Bedrijfsrevisor -
CVBA Deloitte
Bedrijfsrevisoren
Christine DARVILLE
Hoofd van het Juridisch
Departement VBO
Bergie VAN DEN BOSSCHE
Medewerkster voor
economische en financiële
informatie van de Dienst
Onderneming ACV Nationaal
De bedrijfsrevisor en de ondernemingsraad
Het doel van deze dag is de wettelijke taak van de commissaris (bedrijfsrevisor) met betrekking tot
de ondernemingsraden toe te lichten in al zijn aspecten. Hierbij wordt voor elk van de onderwerpen,
uitgaande van de wettelijke regelingen, de praktische toepassing en de pedagogische benadering
en actie van de commissaris, de diverse standpunten toegelicht door vertegenwoordigers van het
beroep, de werkgeversorganisatie VBO en de vakbondsorganisatie ACV. Het is eveneens de bedoeling
om een reflectie, reactie en discussie op gang te brengen over de manier waarop de bedrijfsrevisor
zich moet en/of kan bewegen in deze wettelijke taak en dit tussen de verschillende belanghebbende
partijen. Alle vragen van de deelnemers zijn uiteraard welkom.
Het geheel wordt geleid door de vroegere verantwoordelijke van de economische inspectie der
ondernemingsraden die de actie van de overheid ter zake zal kaderen.
Paul VAN GEYT
Adviseur
Datum:
vrijdag 25 november 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-101n
6

Seminaries
Audit - Controle
Ontbinding en vereffening van een onderneming
Ter zake zal in het seminarie uitgegaan worden van de wettelijke bepalingen - Wetboek van
Vennootschappen - in samenlezing met de “Normen inzake de controle bij het voorstel tot de
ontbinding van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid” alsmede een aantal praktische
toepassingen inzake de optimalisatie van vereffeningen vanuit juridisch, vennootschapsrechtelijk en
fiscaal standpunt.
Inhoudsopgave:
1. Wettelijk kader: Wetboek van vennootschappen - toelichting relevante artikelen;
2. Normen inzake de controle bij het voorstel tot ontbinding van vennootschappen met beperkte
aansprakelijkheid - belangwekkende aandachtspunten in de normen, meer specifiek met
betrekking tot de controle van de volledigheid en de juistheid van de betreffende staat van
activa en passiva in "discontinuïteit";
3. Belangwekkende aandachtspunten inzake de vereffening van vennootschappen:
• aandachtspunten in het Wetboek van vennootschappen m.b.t. uitkeringen in het kader van
een vereffening;
• aandachtspunten met betrekking tot "uitbreng in natura" van aandelen of/en onroerende
goederen met gevolgen voor registratierechten, vennootschapsbelasting en BTW;
• aandachtspunten met betrekking tot de deficitaire vereffening.
Nederlands:
Gislenus BATS
Erebedrijfsrevisor
Nathalie BLAUWBLOMME
Advocaat -
Honoré & Gits
advocatenkantoor
Datum:
woensdag 15 juni 2011
Duur:
09u30-13u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-102n
Het commissarisverslag
In het seminarie over het ‘’controleverslag’’ met betrekking tot de jaarrekening zal de theorie rond
de opbouw van het verslag worden behandeld. De nadruk wordt gelegd op de omstandigheden
die aanleiding geven tot de opmaak van verklaringen met een toelichtende paragraaf en met
een voorbehoud, alsmede op de omstandigheden die aanleiding geven tot de opmaak van een
afkeurende of een onthoudende verklaring. De diverse soorten verklaringen zullen aan de hand van
praktijkgevallen worden geïllustreerd.
Dit seminarie behandelt de opmaak van het controleverslag overeenkomstig de geldende algemene
controlenormen van het IBR en is derhalve complementair ten aanzien van het seminarie met
betrekking tot de opmaak van het ‘’controleverslag’’ overeenkomstig International Standard on
Auditing (ISA) 700.
Nederlands:
Patrick VAN IMPE
Raadslid van het IBR,
Bedrijfsrevisor -
CVBA HLB DODEMONT-
VAN IMPE & C°
Datum:
dinsdag 15 november 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-103n
7

Audit - Controle
Seminaries
Nederlands:
Erik THUYSBAERT
Bedrijfsrevisor -
CVBA BDO Bedrijfsrevisoren -
Réviseurs d’Entreprises
Datum:
dinsdag 22 november 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-104n
Controle van de vzw’s
Er wordt gestart met een juridisch luik, waar we aandacht besteden aan de laatste wijzigingen van
de vzw-wetgeving. Verder wordt dieper ingegaan op bepaalde boekhoudkundige aspecten, waaronder
de gelijkwaardigheid van regelgevingen, de boekhoudkundige verwerking van giften, subsidies,
vrijwilligerswerk, erfpacht en controleaspecten van bepaalde rubrieken.
Daarna behandelen we de jaarrekening van de vzw, de verschilpunten met deze van de
vennootschappen, de neerlegging ervan bij grote en kleine vzw’s. Tot slot lichten we de rol, de taak
en het verslag van de commissaris binnen een vzw toe. Tijdens deze sessie zal eveneens aandacht
worden besteed aan buitenlandse en internationale vzw’s.
Nederlands:
Peter BOGAERT
Bedrijfsrevisor -
BVBA Peter Bogaert
Luc KEULENEER
Hoogleraar Vrije Universiteit
Amsterdam en Director
KPMG Advisory en Adviseur
Kabinet Staatssecretaris
Fraudebestrijding
Datum:
dinsdag 21 juni 2011
Duur:
09u30-13u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-105n
Financiële instrumenten: de grondbeginselen en het jaarverslag
In de financiële wereld is men het over vele zaken oneens, behalve over het feit dat afgeleide
financiële instrumenten “ingewikkeld" zijn. Maar ondertussen is het derivatengebruik alleen maar
verder toegenomen. Treasurers zetten derivaten steeds vaker in als hedge-instrument om risico’s af
te dekken, bijvoorbeeld bij ongewenste gevoeligheid voor prijsschommelingen op de valuta- en grondstoffenmarkten
of bij krediet- en renterisico’s. Het is echter de vraag of derivatenposities bij bedrijven goed
worden gemonitord en of het kennisniveau bij diverse financieel-economische verantwoordelijken
voldoende is. Hoog tijd dus om daar aandacht aan te besteden onder de vorm van een seminarie.
Het seminarie zal ingaan op het punt m.b.t. de "kennis van derivaten" waarbij een overzicht wordt
gegeven van de populaire derivaten en wordt ingegaan op de basisprincipes van derivaten, hun begrip
en waardering. Dit seminarie verschaft informatie om derivaten en ontwikkelingen daarin te begrijpen
en toe te passen.
Ten slotte zullen de aspecten inzake de verslaggeving tevens worden behandeld. Het betreft de
informatie inzake financiële instrumenten vereist door artikel 96 van het Wetboek van vennootschappen
enerzijds en de benadering door de commissaris anderzijds.
8

Seminaries
Audit - Controle
Fiscale aspecten bij inbreng en quasi-inbreng, boekhoudkundige aspecten
Bij eenmalige revisorale opdrachten komen fiscale aspecten om de hoek kijken die een belangrijke
impact kunnen hebben op de kostprijs van de opdracht. Bovendien verwachten de betrokken partijen
dat zij op voorhand worden geïnformeerd over mogelijke risico’s ter zake.
De nadruk wordt gelegd op de fiscale aspecten bij overdrachten zoals inbreng in natura en
quasi-inbreng. Er wordt een afzonderlijk seminarie ingericht m.b.t. de fiscale aspecten van fusies en
splitsingen.
Nederlands:
Gislenus BATS
Erebedrijfsrevisor
Filip HINNEKENS
Advocaat – EUBELIUS
Datum:
donderdag 24 november 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-106n
De audit in een geïnformatiseerde omgeving
Dit seminarie zal de impact van een ruim geïnformatiseerde omgeving op het interne
beheersingssysteem en bijgevolg op de werkzaamheden van de interne en externe auditor,
onderzoeken.
Vervolgens zal worden getracht een antwoord te formuleren op volgende vraagstukken:
• de invloed van een geïnformatiseerde geïntegreerde benadering op de verschillende
bedrijfscycli en de impact op de controlewerkzaamheden van de auditor;
• de controles van informaticatoepassingen voor niet-technici en de impact hierop van ERP
(…nterprise Resource Planning)-systemen;
• de controles van informaticatoepassingen voor niet-technici en de impact die cloud
computing hierop kan hebben;
• de wijze waarop COBIT®, het referentiekader van de Information Systems Audit and Control
Association (ISACA) de stappen van de controle kan onderbouwen wanneer het beheer van
informatiesystemen een belangrijke factor in de interne beheersing is.
Nederlands:
Luc KORDEL
Docent IT audit &
IT governance
Lessius IT
Certified Information
Systems Auditor,
Registred Forensic auditor,
Certified Internal Auditor
Datum:
donderdag 23 juni 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-107n
De theoretische uitgangspunten worden geïllustreerd aan de hand van concrete controlestappen en
praktijkvoorbeelden.
9

Audit - Controle
Seminaries
Nederlands:
David VAN VRECKEM
Audit Senior Manager
KPMG Bedrijfsrevisoren
Datum:
woensdag 30 november 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-108n
De controle Administratie Organisatie/Interne controle (AO/IC) - materialiteit
De in België geldende controlenormen vereisen dat de controle van een jaarrekening zo wordt
georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening
geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Dit seminarie staat stil bij het concept materialiteit zoals bepaald in de International Standard on
Auditing [ISA] 320 “Materiality in Planning and Performing an Audit”. Tijdens het seminarie wordt er
aandacht besteed aan:
• het belang van materialiteit tijdens de controle;
• de wijze waarop materialiteit wordt bepaald (zowel bij de planning van de controle als tijdens
de controle zelf) en welke factoren hierbij een rol (kunnen) spelen;
• de verschillende componenten van materialiteit; en
• de impact van materialiteit op de controlewerkzaamheden (bijvoorbeeld bij het uitvoeren van
statistische steekproeven).
10

Seminaries
Audit - Controle
Anti-witwassen: gemeenschappelijke reglementering voor de drie instituten
met betrekking tot nieuw wetgeving in ontwikkeling
a) De wet van 18 januari 2010, zoals in werking getreden op 5 februari 2011, heeft een
aantal bepalingen van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het
financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme aanzienlijk
veranderd voor de bedrijfsrevisoren, accountants en externe belastingconsulenten.
De nieuwigheden aangebracht aan het preventief luik van de anti-witwaswet hebben onder andere
betrekking op de klantenonderzoeksprocedures in het kader van een risicogerichte aanpak. Het
betreft de twee nieuwe verplichtingen om een schriftelijk verslag op te stellen van het onderzoek
van de atypische verrichtingen en om een verantwoordelijke aan te stellen voor de controle van
de naleving van de verplichtingen van de wet binnen “grote structuren”. Er kan ten slotte worden
aangestipt dat de kennisgevingsplicht ten aanzien van de CFI contrastrijke ontwikkelingen heeft
gekend: versterking (bijkomende informatie, anonimiteit), afwijkingen (juridisch advies) en
versoepeling (aangifte (tipping off), personen gemachtigd voor de kennisgeving).
b) Op grond van artikel 38 van de wet, zoals gewijzigd door de wet van 18 januari 2010,
moeten het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten – voor de accountants
en externe belastingconsulenten – en het Instituut van de Bedrijfsrevisoren – voor de
bedrijfsrevisoren – bij reglement de toepassingsmodaliteiten van de verplichtingen
bepaald bij hoofdstuk II van de wet van 11 januari 1993 bepalen. In onderhavig geval:
Nederlands:
Piet HEMSCHOOTE
Bedrijfsrevisor -
CVBA ERNST & YOUNG
BEDRIJFSREVISOREN
Frank HAEMERS
Juridische dienst BIBF-IPCF
Datum:
de datum zal u zo
spoedig mogelijk worden
meegedeeld
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
De plaats zal u zo
spoedig mogelijk worden
meegedeeld
Code: 11-109n
- klantenonderzoek (identificatie en de hiermee verband houdende identiteitsverificatie) ten
aanzien van cliënten, hun lasthebbers en uiteindelijke begunstigden en bewaring van de in het
kader van deze identificatie en verificatie verzamelde gegevens en documenten;
- klantenonderzoek (bestendige waakzaamheid) ten aanzien van verrichtingen en zakelijke
relaties en bewaring van de gegevens en documenten in dit verband;
- verplichtingen inzake interne organisatie (art. 16 tot 19 van de anti-witwaswet).
Gelet op het feit dat de uit de wet voortvloeiende vereisten identiek zijn voor de economische
beroepen, hebben de drie Instituten eensgezind gekozen voor een gelijksoortige toepassing via een
gemeenschappelijk reglement. Elk Instituut heeft zijn eigen norm of bindende richtlijn vastgesteld
die vervolgens werd onderworpen aan de voor elk Instituut voorziene procedure.
Wat het Instituut van de Bedrijfsrevisoren betreft, werd de norm betreffende de toepassing van
de wet van 11 januari 1993, naar aanleiding van de openbare raadpleging, door de Raad van het
IBR aangepast en door de Hoge Raad voor de Economische Beroepen goedgekeurd op 16 februari
2011. Deze norm zal in werking treden na goedkeuring hiervan door de Minister bevoegd voor
Economische Zaken, procedure die thans aan de gang is.
c) Naast deze norm legt de wet de Instituten op om doeltreffende mechanismen in te stellen ter
controle van de naleving door hun leden van de verplichtingen bedoeld in hoofdstuk II van de wet,
van de kennisgevingsplicht, alsook van de verplichtingen bedoeld in de koninklijke besluiten,
reglementen en andere maatregelen genomen ter uitvoering van dezelfde bepalingen van de
wet (art. 39 van de wet). De Raad van het IBR heeft beslist dat de periodieke kwaliteitscontroles
kunnen volstaan om de doelstellingen van deze reglementering te verwezenlijken, desnoods door
aanpassing van de leidraden voor de kwaliteitscontrole.
11

Fiscaliteit
Seminaries
Nederlands:
Patrick WILLE
Managing Director -
THE VAT HOUSE -
Professor VUB, UG en Fiscale
Hogeschool
Datum:
dinsdag 6 december 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-201n
BTW-update: Special topics van belang bij de audit
Wanneer een audit wordt uitgevoerd, is het belangrijk om na te gaan of er risico’s zijn inzake de
BTW. Vooral wanneer de onderneming ook handelingen verricht buiten België of goederen verkoopt
die intracommunautair geleverd worden, is het aangewezen een aantal zaken na te zien, zoals de
BTW-verplichtingen in het buitenland, de geldigheid van de BTW nummers van de klanten, de
aanwezigheid van transportdocumenten, enz.
Voor aankopen bij buitenlandse leveranciers moet de BTW doorgaans door de klant voldaan worden.
Ook al is de BTW volledig aftrekbaar, de verlegging van de BTW moet in de aangifte worden opgenomen
en boekhoudkundig verwerkt.
Een factuur moet een aantal verplichte vermeldingen bevatten opdat de aangerekende BTW in aftrek
zou kunnen worden gebracht. Voor elektronische facturen zijn er ook specifieke voorwaarden waaraan
moet worden voldaan.
Aan de hand van een checklist zullen de voornaamste punten overlopen worden die bij een audit zeker
aan bod moeten komen.
Nederlands:
Dirk VAN STAPPEN
Partner KPMG
Datum:
vrijdag 2 december 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-202n
Transfer pricing: algemeen kader en recente ontwikkelingen
De voortdurende globalisering van de markt heeft ertoe geleid dat er steeds meer internationale
transacties (verkoop van goederen, levering van diensten, financiële transacties, enz.) plaatsvinden
tussen ondernemingen die behoren tot dezelfde internationale groep. Daarbij is het van groot belang
om de transactieprijzen (transfer prices of verrekenprijzen) tussen de verbonden ondernemingen op
een consistente wijze vast te leggen volgens marktconforme voorwaarden. Multinationale groepen
dienen hierbij het zogenaamde ‘arm’s length’-principe te respecteren.
Tijdens de uiteenzetting zal aandacht worden besteed aan de documentatieverplichtingen en
controlepraktijken in de verschillende Europese landen. Daarnaast zullen de werkzaamheden van het
EU Joint Transfer Pricing Forum, de deskundigengroep over transfer pricing van de Europese Unie,
worden toegelicht.
Aan de hand van praktijkervaring zal eveneens worden stilgestaan bij het optreden van de Cel
Verrekenprijzen van de Belgische belastingadministratie.
Tot slot zal dieper worden ingegaan op de mogelijkheden en ervaringen bij het afsluiten van
voorafgaande akkoorden of rulings inzake transfer pricing, alsook op de alternatieven om
economische dubbele belasting op te lossen.
12

Seminaries
Fiscaliteit
Update fiscaliteit: recente ontwikkelingen capita selecta. Aandachtspunten
voor de bedrijfsrevisor.
Bij deze uiteenzetting wordt stilgestaan bij de belangrijkste nieuwigheden en tendensen inzake de
vennootschapsbelasting. Er wordt uitvoerig stilgestaan bij de meest relevante wetswijzigingen,
rechtspraak en administratieve standpunten, waarbij de selectie van onderwerpen zich voornamelijk
richt tot onderwerpen die bedrijfsrevisoren aanbelangen.
Zo zal stilgestaan worden bij de administratieve circulaire over de fiscale gevolgen van bepaalde
boekingen van subsidies, de rechtspraak inzake bewijskracht van de jaarrekening ten opzichte
van de fiscus en inzake de fiscale gevolgen van de waardering van een inbreng in natura.
Ook zal stilgestaan worden bij de bijgewerkte administratieve circulaire inzake de bijzondere aanslag
"geheime commissielonen" en de verplichting tot opstellen van fiches. De presentatie zal gebeuren aan
de hand van een slidepresentatie, doch er wordt eveneens een uitgebreide bijkomende documentatie
voorzien.
Nederlands:
Yves VERDINGH
Hoofd van de fiscale afdeling
van BNP Paribas Fortis
Professor aan de Fiscale
Hogeschool
Datum:
woensdag 7 december 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-203n
Update fiscaliteit: vennootschapsbelasting
Deze update heeft tot doel een gedetailleerd overzicht te geven van de wijzigingen die zich in 2010
hebben voorgedaan op het vlak van de vennootschapsbelasting. Hierbij wordt zowel ingegaan op de
wijzigingen op wetgevend en regelgevend vlak als op de ontwikkelingen in rechtspraak, rechtsleer en
administratieve standpunten.
De materie zal op een praktijkgerichte manier worden behandeld. Hierbij zal de indeling van het
aangifteformulier worden gevolgd, zodat de gevolgen van de verschillende ontwikkelingen duidelijk en
overzichtelijk kunnen worden weergegeven.
Nederlands:
Yves VERDINGH
Hoofd van de fiscale afdeling
van BNP Paribas Fortis
Professor aan de Fiscale
Hogeschool
Datum:
dinsdag 17 januari 2012
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-204n
13

Plichtenleer
Seminaries
Nederlands:
Thierry FREYNE
Substituut-procureur-generaal
bij het Hof van Beroep te
Brussel
Datum:
dinsdag 8 november 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-301n
Het beroepsgeheim in het kader van een gerechtelijk onderzoek
Het beroepsgeheim is een (strafrechtelijk) beschermd geheim. De bescherming van het
beroepsgeheim vloeit voort uit zowel internationale bepalingen alsook uit specifieke bepalingen van
het interne recht.
De bescherming van het beroepsgeheim, waaronder dat van de bedrijfsrevisor, heeft een aantal
specifieke gevolgen op het vlak van de wijze waarop het strafrechtelijk vooronderzoek moet worden
gevoerd door de procureur des Konings (opsporingsonderzoek) of door de onderzoeksrechter
(gerechtelijk onderzoek). De bedrijfsrevisor kan in verschillende hoedanigheden betrokken worden in
een strafrechtelijk vooronderzoek. Zo kan hij verdachte, getuige of deskundige zijn. De draagwijdte en
de gevolgen van het beroepsgeheim van de bedrijfsrevisor hangen af van de hoedanigheid waarin hij
betrokken wordt in het strafrechtelijk vooronderzoek.
Tijdens het seminarie wordt o.m. ingegaan op de grondslagen van het beroepsgeheim, het bijzonder
karakter van het gerechtelijk onderzoek gevoerd onder de leiding van de onderzoeksrechter en
de specifieke hoedanigheden die de bedrijfsrevisor kan hebben in het raam van een dergelijk
strafrechtelijk vooronderzoek, alsook de gevolgen hiervan.
14

Seminaries
Recht
De bedrijfsrevisor en de vennootschapswetgeving: actualiteit en special
topics
In dit seminarie komen de recente ontwikkelingen in de wetgeving, rechtspraak en rechtsleer aan bod
die van belang zijn voor de commissaris.
Omdat gepoogd wordt om zoveel mogelijk in te spelen op de juridische actualiteit, is de specifieke
inhoud van dit seminarie heden nog niet volledig afgebakend.
Nederlands:
Erik DE BIE
Notaris
Emmanuel LEROUX
Advocaat - LAGA Advocaten
Bernard TILLEMAN
Professor, gewoon
hoogleraar aan de KULeuven
Datum:
donderdag 19 januari 2012
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-401n
Analyse van niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen
De bepalingen van de boekhoudwet van 17 juli 1975, evenals de uitvoeringsbesluiten hiervan, leggen
de nadruk op de noodzaak om “niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen” te registreren,
te inventariseren aan het einde van het boekjaar en op een passende wijze in de jaarrekening te
vermelden.
Tijdens het seminarie worden verschillende types van “niet in de balans opgenomen rechten en
verplichtingen” aan de hand van voorbeelden toegelicht en komt de boekhoudkundige verwerking,
evenals de toelichting ervan in de jaarrekening, aan bod. Tot slot staat dit seminarie ook stil bij de
controle door de bedrijfsrevisor van de “niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen”.
Nederlands:
David VAN VRECKEM
Audit Senior Manager
KPMG Bedrijfsrevisoren
Datum:
dinsdag 29 november 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-402n
15

Praktijkseminaries: casestudies
Seminaries
Nederlands:
Gislenus BATS
Erebedrijfsrevisor
Datum:
dinsdag 13 september 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-501n
Inbreng in natura, quasi-inbreng en uitbreng
Na een korte toelichting over de bepalingen van het Wetboek van vennootschappen en over de inhoud
van de norm van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren inzake inbreng in natura en quasi-inbreng,
komen de volgende aandachtspunten aan bod:
1. de beschrijving van de inbreng en de quasi-inbreng;
2. de waardering van de inbreng en de quasi-inbreng;
3. de als tegenprestatie te verstrekken vergoeding en de toebedeling van aandelen
overeenkomstig het huwelijksvermogensstelsel van de inbrengers.
In dit seminarie wordt tevens aandacht besteed aan de wisselwerking tussen o.m. de
personenbelasting, de vennootschapsbelasting (waardering en afschrijvingen), BTW wetgeving en
registratiewetgeving m.b.t. inbreng in natura en quasi-inbreng en uitbreng in natura.
Structuur van de uiteenzetting
1. Inbreng bij oprichting en quasi-inbreng:
• vennootschapsrechtelijke benadering met onder meer aandacht voor
vrijstellingsregels inzake het opstellen van een controleverslag;
• bedrijfseconomische benadering van de waardering:
- inbreng of quasi-inbreng van een handelsfonds;
- inbreng of quasi-inbreng van een onroerend goed;
• fiscale benadering;
• boekhoudkundige benadering.
2. Inbreng naar aanleiding van een kapitaalverhoging:
• vennootschapsrechtelijke benadering;
• bedrijfseconomische benadering van de waardering en tegenprestatie;
• fiscale benadering;
• boekhoudkundige benadering.
3. Inbreng bij vrije beroepen
• problematiek van de waardering en de tegenprestatie van de inbreng in natura door
het toekennen van aandelen.
4. Uitbreng in natura
• aandachtspunten vanuit vennootschapsbelasting, registratierecht, BTW, enz.
Nederlands:
Gislenus BATS
Erebedrijfsrevisor
Filip HINNEKENS
Advocaat – EUBELIUS
Datum:
dinsdag 25 oktober 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-502n
16
Fusies en splitsingen : vennootschapsrechterlijke en revisorale aspecten,
boekhoudkundige en fiscale aspecten
In dit seminarie wordt ervan uitgegaan dat de vennootschapsrechtelijke basisregels gekend zijn.
Volgende topics worden aan de hand van verscheidene casestudies behandeld:
• boekhoudkundige aspecten;
• revisorale aspecten;
• fiscale aspecten.
Naast fusies komen gelijkgestelde verrichtingen, zoals de geruisloze fusie of vereniging van alle
aandelen in één hand, ruimschoots aan bod.
De wet van 8 juni 2008 betreffende grensoverschrijdende fusies (bekendmaking op 16 juni 2009)
wordt voorgesteld, evenals de bepalingen van de wet van 30 december 2009 (bekendmaking op
15 januari 2010) betreffende de mogelijkheid tot vereenvoudigde fusies.

Seminaries
Consolidatie
De controle van de geconsolideerde jaarrekening: praktische oefening
Tijdens dit seminarie worden aan de hand van de controlenormen en het controleprogramma de meest
relevante aspecten van de controle van een geconsolideerde jaarrekening behandeld.
In de eerste plaats wordt de organisatie van de controle van een geconsolideerde jaarrekening
besproken. Via praktijkvoorbeelden komt vervolgens de controle van de consolidatietechniek aan bod
zoals: het bepalen van de consolidatiekring, de eliminatie van deelnemingen en het bepalen van de
consolidation goodwill, de mutatie van de groepsreserves en de belangen van derden.
Er wordt ook aandacht besteed aan de controle van de weergave van de geconsolideerde balans
en resultatenrekening, alsook aan de controle van de geconsolideerde toelichtingen en van het
geconsolideerd jaarverslag.
Ten slot wordt dit aangevuld met een aantal specifieke onderwerpen zoals controleaspecten bij de
discontinuïteit van een dochteronderneming, de kapitaalverhoging alsook de verkoop van een
dochteronderneming.
Nederlands:
Mario DEKEYSER
Bedrijfsrevisor -
CVBA Deloitte
Bedrijfsrevisoren
Datum:
vrijdag 16 september
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-601n
17

Seminaries
Specialisatie " International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards "
De specialisatieseminaries IAS/IFRS hebben tot doel de kennis van de deelnemers m.b.t. deze
normen uit te breiden en de praktische toepassing van deze normen te verduidelijken. De
seminaries eisen voorafgaande kennis van de te behandelen normen.
Nederlands:
Véronique WEETS
Docent VUB en Universiteit
Antwerpen,
Cethys IFRS
Training & Consulting
Datum:
woensdag 7 september 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Recente ontwikkelingen IFRS
Het IASB heeft ook het afgelopen jaar niet stil gezeten. In dit jaarlijks terugkerend seminarie wordt een
(beknopt) overzicht gegeven van alle nieuwe (en herziene) standaarden en interpretaties die voor het
eerst van toepassing zijn in 2011 of later.
Naast dit overzicht van de nieuwe en aangepaste standaarden en interpretaties overlopen wij ook
de standaarden die nog niet zijn goedgekeurd door de Europese Commissie, de voorstellen van
standaarden en de voorstellen van interpretaties. Na dit seminarie bent u volledig op de hoogte van de
laatste ontwikkelingen op het vlak van financiële rapportering in overeenstemming met IFRS.
Code: 11-701n
Nederlands:
Véronique WEETS
Docent VUB en Universiteit
Antwerpen,
Cethys IFRS
Training & Consulting
Datum:
woensdag 14 september 2011
Duur:
09u30-13u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
IAS 11: Onderhanden projecten in opdracht van derden
IAS 18: Opbrengsten
IFRIC 15: Contracten voor de bouw van vastgoed
In dit seminarie behandelen we alle bestaande standaarden en voorstellen van standaarden met
betrekking tot de opname van opbrengsten. We spreken over onderhanden projecten in opdracht van
derden, het al dan niet splitsen van opbrengsten in verschillende componenten, voorwaarden voor de
opname van opbrengsten uit verkoop van goederen, diensten, interesten, royalty’s, dividenden, enz.
Code: 11-702n
18

Seminaries
" International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards "
Specialisatie
IAS 21: De gevolgen van wisselkoerswijzigingen
IAS 27: Geconsolideerde jaarrekeningen en administratieve verwerking van
investeringen in dochterondernemingen
IAS 28: Administratieve verwerking van investeringen in geassocieerde
deelnemingen
IAS 29: Financiële verslaggeving in economieën met hyperinflatie
IAS 31: Financiële verslaggeving van belangen in joint ventures
IFRS 3: Bedrijfscombinaties
De toepassing van de IAS/IFRS heeft een belangrijke impact gehad op de manier waarop de consolidatie
praktisch wordt uitgewerkt. Het controleconcept staat weliswaar nog steeds centraal, maar tevens
verschilt de invulling hiervan significant in vergelijking tot het Belgische Vennootschapsrecht. Tijdens
dit seminarie wordt er gedurende een volledige dag zowel theoretisch als praktisch dieper ingegaan op
de belangrijkste IAS/IFRS consolidatiestandaarden. Anderzijds, omwille van de hoogdringendheid op
de IASB agenda, zal de spreker tevens de huidige set van consolidatieprincipes toetsen aan de recente
wijzigingen die de IASB zal opnemen in IFRS 10, 11 & 12 (nog niet gekend op datum van de publicatie
van deze brochure).
Nederlands:
Ignace BOGAERT
Bedrijfsrevisor -
CVBA Ernst & Young
Bedrijfsrevisoren - IFRS Desk
Datum:
dinsdag 18 oktober 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-703n
IAS 36: Bijzondere waardevermindering van activa
IAS 38: Immateriële activa
IFRIC 12: Dienstverlening uit hoofde van concessieovereenkomsten
IAS 36 - Bijzondere waardevermindering van activa moet worden toegepast om te vermijden dat de
boekwaarde van vaste, niet-financiële activa groter is dan de realiseerbare waarde. Aan de hand
van een praktische uiteenzetting en een aantal praktijkvoorbeelden gaan we in op de begrippen
reële waarde min verkoopkosten (fair value less costs to sell), gebruikswaarde (value in use) en
kasstroomgenererende eenheid (cash-generating unit).
IAS 38 – Immateriële activa. We kijken naar intern gegenereerde immateriële activa, naar
afzonderlijk verworven immateriële activa, naar immateriële activa verworven in het kader van een
bedrijfscombinatie en naar immateriële activa verworven via een overheidssubsidie.
Nederlands:
Véronique WEETS
Docent VUB en Universiteit
Antwerpen,
Cethys IFRS
Training & Consulting
Datum:
woensdag 28 september 2011
Duur:
9u30-13u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-704n
IFRIC 12 - In het kader van concessies tussen de overheid en private entiteiten, bepaalt IFRIC 12
de grondslagen van het opnemen van uitgaven voor de bouw of de verbetering van vaste activa in
de jaarrekening van de concessiehouders, hetzij als de financiële activa, hetzij als de immateriële
activa.
19

Seminaries
Specialisatie " International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards "
Nederlands:
Veerle CATRY
Bedrijfsrevisor -
Partner Audit & Assurance -
CVBA BDO Bedrijfsrevisoren -
Réviseurs d’Entreprises
IAS 12: Winstbelastingen
Het seminarie handelt over de verschillende aspecten van erkenning, waardering en presentatie
van belastingen en latente belastingen volgens IAS 12. Tevens wordt een vergelijking gemaakt met
het Belgische boekhoudrecht. Vervolgens wordt het geheel toegelicht met een aantal praktische
voorbeelden en casestudies.
Datum:
woensdag 28 september 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-705n
Nederlands:
Véronique WEETS
Docent VUB en Universiteit
Antwerpen-
Cethys IFRS Training &
Consulting
Datum:
vrijdag 14 oktober 2011
Duur:
09u30-13u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
IAS 37: Voorzieningen, voorwaardelijke verplichtingen en voorwaardelijke activa
In IAS 37 wordt vastgelegd hoe voorzieningen, voorwaardelijke verplichtingen (contingent liabilities)
en voorwaardelijke activa (contingent assets) moeten verwerkt worden. Na de bespreking van deze
begrippen, gaan wij de voorwaarden na waaraan moet voldaan zijn om een voorziening op te nemen
alsook de waarderingsmethodes die moeten worden gebruikt. We bespreken ook de verwerking van
voorwaardelijke verplichtingen in het kader van een bedrijfscombinatie (IFRS 3 - Bedrijfscombinaties).
Tot slot gaan we in op de recente ontwikkelingen met betrekking tot de herziening van deze
standaard. Het seminarie zal worden toegelicht aan de hand van verscheidene voorbeelden die de
concepten zullen verduidelijken.
Code: 11-706n
20

Seminaries
" International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards "
Specialisatie
IAS 19: Personeelsbeloningen
IFRS 2: Op aandelen gebaseerde betalingen
De internationale boekhoudkundige norm IAS 19 – …mployee Benefits beschrijft de regels voor
opname in de jaarrekening van de verplichtingen en kosten, met betrekking tot personeelsbeloningen,
evenals de bijkomende informatie die moet worden verschaft in deze context.
De norm behandelt vier categorieën van personeelsbeloningen, met name korte termijn voordelen,
voordelen na uitdiensttreding, andere lange termijn voordelen en ontslagvergoedingen.
IAS 19 is specifiek van toepassing op pensioenplannen hetgeen, afhankelijk van het type van
pensioenplan en de gebruikte financieringsmethode, tot significante aanpassingen in de jaarrekening
van een onderneming kan leiden.
Er wordt ruim aandacht besteed aan de belangrijke recente evoluties op dit gebied.
Tijdens het seminarie wordt een algemene introductie gegeven van IFRS 2 – Share-based Payment.
Meer bepaald wordt er dieper ingegaan op de definitie van een op aandelen gebaseerde
betalingstransactie, de verschillende vormen van op aandelen gebaseerde betalingen (equity settled,
cash settled en share-based payment transactions with cash alternatives) en hun respectievelijke
boekhoudkundige verwerking.
Nederlands:
Stefaan CLOET
Director -
CVBA/SCRL DELOITTE
Olivier CARRON
Consulting, actuary -
TOWERS WATSON
Datum:
vrijdag 14 oktober 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-707n
IAS 32: Financiële instrumenten: informatieverschaffing en presentatie
IAS 39: Financiële instrumenten: opname en waardering
IFRS 7: Financiële instrumenten: informatieverschaffing - toelichtingen
IFRS 9: Financiële instrumenten: opname en waardering
Het opnemen in de boekhouding van financiële instrumenten heeft al veel inkt doen vloeien, zowel op
het Belgische als op het internationale niveau. De kredietcrisis heeft ertoe geleid dat de waardering
(meer bepaald de waardering aan fair value) en nog meer de waardeverminderingen (impairment) op
financiële instrumenten vanuit diverse hoeken (inclusief politici) op de korrel werden genomen. Als
reactie hierop lanceerde de IASB een plan in 3 fasen om IAS 39 aan te passen, dat eind 2009 leidde tot
de publicatie van IFRS 9 en van een exposure draft m.b.t. impairment en eind 2010 tot een aanvulling
op IFRS 9 en een exposure draft m.b.t. hedge accounting.
Het eerste deel van het seminarie heeft als doel inzicht te geven in de definities, classificaties en
waarderingstechnieken van financiële instrumenten zoals door IAS 32 en 39 voorgesteld. Verder
wordt ingegaan op de beslissingscriteria in verband met opname (recognition) en verwijderen
(derecognition) van financiële instrumenten en waardeverminderingen op financiële instrumenten,
evenals de boekhoudkundige verwerking van deze transacties. Tevens wordt een overzicht gegeven
van de toelichtingen die door IFRS 7 in dit verband worden vereist.
Nederlands:
Gilbert BOMBAERTS
Bedrijfsrevisor -
CVBA KLYNVELD PEAT
MARWICK GOERDELER -
Bedrijfsrevisoren
Datum:
woensdag 26 oktober 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-708n
Het tweede deelvak van het seminarie gaat verder in op de toepassing van hedge accounting,
evenals de boekhoudkundige verwerking van deze transacties. Tevens wordt een overzicht gegeven
van de toelichtingen die door IFRS 7 in dit verband worden vereist. Er zal tevens worden ingegaan
op de aangekondigde veranderingen, zoals IFRS 9 en de exposure drafts m.b.t. impairment en hedge
accounting, voor zover op dat ogenblik nog niet geïntegreerd in IFRS 9.
21

Seminaries
Specialisatie " International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards "
Nederlands:
Véronique WEETS
Docent VUB en Universiteit
Antwerpen-
Cethys IFRS
Training & Consulting
Datum:
woensdag 9 november 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
IAS 17: Leasing
In dit seminarie behandelen we de grondslagen voor financiële verslaggeving uiteengezet in IAS 17
“Leaseovereenkomsten” en de gerelateerde interpretaties SIC 15 “Operationele Leases - Prikkels”,
SIC 27 “Evaluatie van de economische realiteit van transacties in de juridische vorm van een
leaseovereenkomst” en IFRIC 4 “Vaststelling of een overeenkomst een leaseovereenkomst bevat”. De
laatste ontwikkelingen met betrekking tot het IASB-project over leaseovereenkomsten worden ook
besproken.
Code: 11-709n
22

Seminaries
" International Standards on Auditing "
Motivering en doel van de seminaries
De norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA’s in België werd goedgekeurd door
de Hoge Raad voor de Economische Beroepen en door de Minister die bevoegd is voor Economie. De
norm voorziet in de toepassing van de internationale controlestandaarden (International Standards
on Auditing, ISA’s), voor de controle van financiële overzichten (audit), en in de ISRE’s (International
Standards on Review …ngagement) voor het beperkt nazicht van de financiële informatie van alle
entiteiten. Deze norm zal in de volgende stappen in werking treden:
a) met betrekking tot de organisaties van openbaar belang: voor de controle van de financiële
overzichten (audit) en het beperkt nazicht van de financiële informatie met betrekking tot de
boekjaren afgesloten vanaf 15 december 2012;
b) met betrekking tot andere entiteiten: voor de controle van de financiële overzichten (audit) en het
beperkt nazicht van de financiële informatie met betrekking tot de boekjaren afgesloten vanaf
15 december 2014.
Teneinde de beroepsbeoefenaars in dit proces tot wijziging van het normatieve kader bij te staan,
acht de Raad van het IBR, het ICCI en de Commissie Vorming het van groot belang dat alle confraters
over de kennis van deze standaarden beschikken.
De in 2011 georganiseerde seminaries leggen de nadruk op praktische toepassingen, eerder dan op
een zuiver theoretische voorstelling van de diverse standaarden. Tijdens de seminaries zal worden
gebruik gemaakt van allerhande praktijkgerichte controlelijsten (vragenlijsten, voorbeelden van
documenten die in overeenstemming zijn met de betrokken ISA’s, delen van werkprogramma’s
relevant voor de betrokken seminaries, enz.). Deze praktische tools zullen in papieren versie voor de
deelnemers beschikbaar worden gesteld (als deel van de vormingsbundel).
Vanuit deze invalshoek hebben het IBR en het ICCI voor een thematische aanpak gekozen, in functie
van de diverse reeksen van standaarden (reeksen 200 tot en met 810 van de ISA’s). Een seminarie zal
betrekking hebben op de ISAE’s met betrekking tot de assurance-opdrachten, andere dan die van een
controle, en de ISRS. Er zullen heel wat praktische voorbeelden worden gegeven van rapporten inzake
opdrachten van beperkt nazicht en assurance-opdrachten, toegepast op de Belgische context.
Het “Handboek ISA’s voor KMO’s”, dat werd uitgewerkt door het IBR en het ICCI en waarin een aantal
checklists zijn opgenomen ter verduidelijking van de documentatieverplichtingen in het kader van
de audit van een KMO, zal dienen als basisdocument voor alle vormingssessies inzake de ISA’s en
in het bijzonder voor de eerste sessie. Er kan ook gebruik worden gemaakt van de brochure met als
titel "Guide to Using International Standards on Auditing in the Audits of Small- and Medium-sized
…ntities" (kortweg: de “ISA-gids voor KMO’s”) die door de IFAC werd uitgegeven in het Engels en
vertaald naar het Frans. De Engelse 1 en Franse 2 versie van de gids is beschikbaar op de website van
de IFAC. Deze brochure verduidelijkt op welke wijze de ISA’s kunnen worden toegepast op de controle
van financiële overzichten van relatief kleine (of minder complexe) entiteiten. Het is bekend dat de
ISA’s als geheel ongeveer 2.000 bladzijden tellen, doch bij het toepassen daarvan op kleinere (of
minder complexe) entiteiten blijken heel wat van deze bepalingen niet van toepassing en moeten
¹ http://web.ifac.org/publications/small-and-medium-practices-committee
² www.ifac.org/Translations/database.php
23

" International Standards on Auditing "
Seminaries
deze derhalve niet worden uitgevoerd, hetgeen de controlebenadering tot een minimum aantal uit te
voeren werkzaamheden herleidt.
De seminaries betreffende de ISA’s hebben daarom ten doel deze standaarden dichter bij de
confraters te brengen, teneinde te verduidelijken dat de overstap van de huidige Belgische
controlestandaarden (normen en aanbevelingen inzake de controle van financiële overzichten) naar
de ISA’s een haalbare oefening is.
Omdat het voornoemde “ISA-handboek voor KMO’s” in de eerste module wordt ingeleid en
voorgesteld, wordt derhalve het bijwonen van het eerste seminarie gezien als een conditio sine qua
non om de verdere seminaries goed te kunnen volgen, die meer in detail ingaan op elk van de stappen
in de controlecyclus.
Doelgroep
Het programma is bedoeld voor die bedrijfsrevisoren en hun medewerkers en stagiairs die een
praktisch inzicht in de ISA’s willen verkrijgen. Voorafgaande kennis is niet nodig. Het staat de
deelnemers vrij om de vertalingen van de ISA’s te consulteren op de website van het Instituut (rubriek
‘Documentatie’, deelrubriek ‘De ISA’s’). De seminaries staan tevens open voor geïnteresseerde
personen die niet rechtstreeks aan een bedrijfsrevisorenkantoor zijn verbonden.
Nederlands:
Lieven ACKE
Raadslid van het IBR,
Bedrijfsrevisor -
CVBA MAZARS Réviseurs
d’Entreprises -
Bedrijfsrevisoren
Datum:
dinsdag 6 september 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-ISA10n
Inleiding tot de ISA’s: Voorstelling van het handboek ISA voor KMO
Het inleidend ISA seminarie heeft tot doel de concrete toepassing van de ISA’s te illustreren.
Dit gebeurt aan de hand van de "ISA gids voor KMO’s", waarvan elke deelnemer trouwens een
Engelstalig exemplaar ontvangt. Er werd voor gekozen de ISA methodiek uit te leggen binnen de
context van de audit in een KMO omgeving. Dit laat toe aan te tonen hoe de ISA’s "scalable" zijn.
Het seminarie wordt opgebouwd aan de hand van het door het IFAC uitgewerkte stroomdiagram en aan
de hand van de door het IBR uitgewerkte "tools & templates".
Op die wijze wordt aangegeven welke de belangrijke stappen zijn in een "risk based audit" en hoe kan
worden voldaan aan de documentatie-vereisten.
Ongetwijfeld zal de vergelijking gemaakt worden met het huidig normatief kader (normen en
aanbevelingen) en zal geprobeerd worden, aan de hand van praktische voorbeelden, te illustreren hoe
de ISA’s in de praktijk kunnen worden omgezet.
24

Seminaries
" International Standards on Auditing "
Verantwoordelijkheden van de auditor (opdrachtbrief ISA 210-, vereiste
documentatie ISA 230, het in aanmerking nemen van de regelgeving ISA-250,
communicatie met het auditcomité ISA 260-265)
De International Standards on Auditing (ISA’s) 210, 230, 250 behandelen respectievelijk de volgende
onderwerpen:
• de definitie en de formalisering van de voorwaarden van een controleopdracht (ISA 210);
• de documentatie van de controlewerkzaamheden (ISA 230);
• het in aanmerking nemen van wet- en andere regelgeving bij een controleopdracht (ISA 250).
Voor elke standaard zullen de volgende aspecten worden behandeld:
• de structuur van de standaard en een korte inhoud van de belangrijkste aandachtspunten;
• de nieuwigheden of actuele ontwerpen van mogelijke herziening van de ISA's;
• een bespreking van de toepassing van de standaard in de praktijk aan de hand van
verschillende documenten zoals:
- de opdrachtbevestigingsbrief;
- een voorbeeld van de indeling en inhoud van een werkdossier;
- checklists met betrekking tot de controlewerkzaamheden gebruikt voor de identificatie van
het niet naleven van de wet en andere regelgevingen.
Nederlands:
Daphné LACHMAN
Bedrijfsrevisor -
Manager - Audit-
Enterprise Risk
Services CVBA Deloitte
Bedrijfsrevisoren
Datum:
donderdag 15 september 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-ISA20n
Het seminarie is eveneens gericht op het verkrijgen van inzicht in het tot stand komen van een goed
onderbouwd controledossier: welke elementen dienen in dit dossier te worden opgenomen, hoe
ver moet worden gegaan op het vlak van documentatie in het geval van een audit van een kleine
(of minder complexe) entiteit, welke zijn de specifieke documentatiebepalingen die betrekking
hebben op de kennis die de auditor over de entiteit en zijn omgeving moet hebben bij het inschatten
van risico’s, enz.
De internationale controlestandaarden (ISA) 260 en 265 handelen over communicaties die aan
degenen belast met governance kunnen of moeten worden gericht.
Dit seminarie heeft ten doel om de vorm en de inhoud te bepalen van communicaties aan degenen
belast met governance, zoals het auditcomité.
ISA 260 handelt over de communicaties van de auditor met betrekking tot uit de controle voorkomende
belangrijke aangelegenheden zoals de administratieve praktijken, met inbegrip van de grondslagen
voor financiële verslaggeving, de schattingen en de in de financiële overzichten opgenomen
toelichtingen, evenals over de communicaties van de auditor over zijn onafhankelijkheid.
ISA 265 handelt over het communiceren van tekortkomingen in de interne beheersing.
ISA 260 en 265 zijn in het bijzonder belangrijk in het kader van de aan het auditcomité van genoteerde
vennootschappen gerichte commissarisverslagen zoals voorzien in artikel 526bis, § 5 van het
Wetboek van vennootschappen.
25

" International Standards on Auditing "
Seminaries
Nederlands:
Piet HEMSCHOOTE
Bedrijfsrevisor -
CVBA ERNST & YOUNG
BEDRIJFSREVISOREN
Datum:
donderdag 22 september 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
DE MONTIL Affligem-Essene
Code: 11-ISA30n
Nederlands:
Ronny JOOS
Bedrijfsrevisor -
BVBA VCLJ
BEDRIJFSREVISOREN
Datum:
donderdag 29 september 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-ISA40n
Het audit risk model: inschatting van afwijkingen van materieel belang en het
antwoorden aan de risico’s (ISA 240-300-315-320-330-402-450)
Dit seminarie beoogt een inzicht te verschaffen hoe het controlerisico [audit risk] kan worden herleid
tot een niveau dat accepteerbaar is in het kader van de doelstelling van een audit. Het controlerisico
bestaat erin dat een onjuiste verklaring wordt gegeven over de financiële overzichten en is een functie
van, enerzijds, het risico dat de financiële overzichten afwijkingen van materieel belang bevatten en,
anderzijds, het risico dat niettegenstaande de door de auditor uitgevoerde controlewerkzaamheden
bepaalde afwijkingen van materieel belang niet worden ontdekt. Het seminarie behandelt onder andere
de algemene planning van de audit van de financial statements (ISA 300) inclusief het berekenen
van de materialiteit (ISA 320). Het is bijgevolg noodzakelijk en belangrijk dat de auditor een aantal
werkzaamheden uitvoert die leiden tot een inschatting van omstandigheden die aanleiding kunnen
geven tot afwijkingen van materieel belang in de jaarrekening (ISA 315).
Bovendien zal de auditor een controlemethodiek uitwerken die op deze risico’s is afgestemd om
zodoende met een redelijke mate van zekerheid te vermijden dat afwijkingen van materieel belang
niet worden ontdekt tijdens de uitvoering van de controlewerkzaamheden (ISA 330). De inschatting
van het risico van afwijkingen van materieel belang in de financiële overzichten die het gevolg zijn
van fraude zal specifiek worden behandeld daar dit een heel belangrijk onderdeel van het risicoinschattingsproces
uitmaakt (ISA 240 en ISA 450). Daar uiteindelijk het proces enkel gericht is op het
ontdekken van afwijkingen van materieel belang is het noodzakelijk om het materialiteitsconcept toe
te lichten (ISA 320). De combinatie van de toepassing van deze standaarden is erop gericht te leiden tot
de bepaling van de meest efficiënte en effectieve controlemethodiek in de gegeven omstandigheden.
Tenslotte gaat het seminarie in op het gebruik van een service organisatie in het evalueren van de
interne controle procedures (ISA 402). Het seminarie beoogt op een zeer interactieve manier de
deelnemers deze inzichten te verschaffen.
Controle informatie
(ISA 500-501-505-510-520-530-540-550-560-570-580-610-620)
Tijdens het seminarie wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste aandachtspunten met
betrekking tot onderstaande ISA’s:
- ISA 500-501 Auditbewijs en aanvullende beschouwing voor specifieke punten;
- ISA 505 Externe bevestigingen;
- ISA 510 Initiële opdrachten: openingssaldi;
- ISA 520 Analytische procedures;
- ISA 530 Auditsteekproeven en andere testprocedures op basis van selectie;
- ISA 540 Audit van schattingen;
- ISA 550 Audit met betrekking tot verbonden partijen;
- ISA 560 Gebeurtenissen na de einddatum van de verslagperiode;
- ISA 570 Continuïteit;
- ISA 580 Schriftelijke bevestigingen.
Het is voornamelijk de bedoeling aandacht te schenken aan de verschillen met de bestaande Belgische
controlenormen. Zo zullen aan de confraters voorbeelden worden verschaft van documenten inzake
externe bevestigingen (voorbeeldbrief klant, leverancier, bank en advocaat bijv.), alsmede van een
cijferanalyse (analytical procedures). Laatstgenoemde analyse is belangrijk omdat deze veelvuldig
door de auditor kan (en moet) worden toegepast in het kader van het detecteren van bijvoorbeeld
afwijkingen in de financiële overzichten die het gevolg zijn van fraude.
26

Seminaries
" International Standards on Auditing "
Voorstelling van het ISQC-1 handboek en ISA 220
De standaarden ISQC 1 en ISA 220 handelen respectievelijk over de kwaliteitsbeheersing op het niveau
van de auditkantoren en auditoren die hun activiteiten uitvoeren in het kader van een eenmanspraktijk.
In zijn Mededeling aan de bedrijfsrevisoren d.d. 10 april 2007 heeft de Voorzitter van het Instituut
eraan herinnerd dat de toepassing van ISQC 1 in België als gevolg zou hebben dat alle bedrijfsrevisoren
en bedrijfsrevisorenkantoren op termijn over een schriftelijke set van beleidslijnen en -procedures
(policies and procedures) inzake interne kwaliteitsbeheersing zullen dienen te beschikken. Derhalve
werd de aanbeveling geformuleerd om zonder uitstel tot het opstellen van deze teksten over te gaan,
teneinde optimaal voorbereid te zijn op een latere inwerkingtreding van ISQC 1 in België.
ISQC 1 houdt een ware uitdaging in voor alle bedrijfsrevisorenkantoren, meer bepaald inzake het
aanvaarden en onderhouden van cliëntrelaties, human resources, opvolging van het systeem van
kwaliteitsbeheersing, enz.
Nederlands:
Piet HEMSCHOOTE
Bedrijfsrevisor -
CVBA ERNST & YOUNG
BEDRIJFSREVISOREN
Datum:
de datum zal u zo
spoedig mogelijk worden
meegedeeld
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-ISA50n
Groepsaudit (ISA 600)
De International Standard on Auditing (ISA) 600, behandelt de controle van de financiële overzichten
van de groep (inclusief de werkzaamheden van auditors van groepsonderdelen).
De volgende aspecten zullen tijdens het seminarie worden behandeld:
• de structuur van de standaard en een korte inhoud van de belangrijkste aandachtspunten;
• de nieuwigheden of actuele ontwerpen van mogelijke herziening van de ISA;
• een bespreking van de toepassing van de standaard in de praktijk aan de hand van de volgende
onderwerpen:
- aanvaarding van de opdracht;
- verantwoordelijkheden van de auditor van een groep;
- opdrachten als groepsauditor en de gevolgen voor de rapportering;
- samenwerking tussen auditoren en de gevolgen voor de rapportering.
Voor elke standaard zullen, na een korte inleiding betreffende de grondbeginselen daarvan, heel
wat concrete voorbeelden van toepassingen worden gegeven: standaarddocumenten, checklists,
voorbeelden van werkzaamheden enz. Deze documenten zullen in het Engels, Frans en Nederlands
ter beschikking worden gesteld.
Nederlands:
Daphné LACHMAN
Bedrijfsrevisor -
Manager - Audit-
Enterprise Risk Services
CVBA Deloitte
Bedrijfsrevisoren
Datum:
donderdag 20 oktober 2011
Duur:
09u30-13u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-ISA60n
27

" International Standards on Auditing "
Seminaries
Nederlands:
Annie DEWILDE
Bedrijfsrevisor – Partner -
RSM INTERAUDIT BV CVBA
Datum:
donderdag 27 oktober 2011
Duur:
09u30-17u30
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-ISA70n
Het commissarisverslag (ISA 700-705-706-710-720)
Dit seminarie heeft tot doel om, aan de hand van concrete gevallen, controleverklaringen (auditor’s
reports) te bespreken (ISA 700). Er wordt vooral de nadruk gelegd op concrete voorbeelden van
probleemsituaties die zich in de praktijk kunnen voordoen. Daarbij worden vooral de verschillen tussen
de bestaande Belgische controlestandaarden en de ISA standaarden nader toegelicht.
Er wordt tevens stilgestaan bij de manier waarop de vorm en inhoud van de controleverklaring
wordt beïnvloed in het geval de auditor een aangepast oordeel (modified opinion) of een paragraaf
ter benadrukking van aangelegenheden (emphasis of matter paragraph) opneemt in de verklaring
(ISA 705-706).
Inzake ISA 710 betreffende de ter vergelijking opgenomen gegevens worden de verschilpunten met
de bestaande normen en wetgeving besproken. Inzake ISA 720 zal de link worden gelegd met de
toepassing van deze standaard op bijvoorbeeld het jaarverslag van een Belgische vennootschap,
waarbij meteen de gelijkenis met de Belgische norm over dit thema wordt weergegeven.
Het seminarie zal vertrekken vanuit een aantal praktijkvoorbeelden en deze in groep bespreken.
Tijdens het seminarie is een grote mate van interactie vereist tussen de lesgeefster en het publiek,
zodat optimaal op vragen van de confraters kan worden ingespeeld.
Nederlands:
Sam VERFAILLIE
Bedrijfsrevisor
Partner – Coney Belux
Datum:
donderdag 20 oktober 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-ISA80n
Andere attesten verslag ISAE 3000, ISRS 4400, ISA 800-805-810
Het seminarie zal de internationale standaarden behandelen met betrekking tot:
• assurance-opdrachten andere dan die van een controle of review van historische financiële
informatie (de International Standard on Assurance …ngagements 3000 of “ISAE 3000”);
• met assurance verband houdende opdrachten (de International Standards on Related Services
4400 of “ISRS 4400”) en
• de controleopdrachten met speciale overwegingen (Speciale overwegingen – Controles van
financiële overzichten die zijn opgesteld in overeenstemming met stelsels voor bijzondere
doeleinden of “ISA 800”; Speciale overwegingen - Controles van een enkel financieel overzicht
en controles van specifieke elementen, rekeningen of items van een financieel overzicht of
“ISA 805”; Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten of
“ISA 810”).
Het seminarie beoogt een overzicht te krijgen van het conceptueel IFAC kader waarbinnen deze
opdrachten zich situeren, de grondbeginselen en concepten van deze standaarden te overlopen en
het type rapporten verbonden aan deze opdrachten te bekijken. Er zullen concrete voorbeelden van
specifieke situaties besproken worden.
28

Seminaries
" International Standards on Auditing "
ISRE 2400 en 2410
Nederlands:
De ISRE 2400 en 2410 hebben betrekking op de uitvoering van een beperkt nazicht op de financiële
staten:
• ISRE 2400 omvat de standaarden en richtlijnen in het geval de beroepsuitoefenaar een nazicht
dient te doen op de financiële staten, terwijl hij niet het mandaat voor commissaris heeft in de
onderneming;
• ISRE 2410 betreft de opdrachten van nazicht in het geval de beroepsuitoefenaar de
commissaris is van de groep.
Tijdens het seminarie zal de nadruk worden gelegd op:
• de verantwoordelijkheden van de beroepsuitoefenaar;
• de draagwijdte en inhoud van een (beperkt) nazicht;
• het verslag van beperkt nazicht.
Tom WINDELEN
Bedrijfsrevisor -
CVBA Deloitte
Bedrijfsrevisoren
Datum:
donderdag 17 november 2011
Duur:
13u30-17u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-ISA90n
29

Studiedagen
IBR - IRE
Nederlands/Frans
Michel DE WOLF
Voorzitter van het IBR,
Bedrijfsrevisor,
SPRL DGST & Partners
Bedrijfsrevisoren-Réviseurs
d’entreprises,
Professor aan de UCL,
FUNDP en ULg
Jean-Pierre BUYLE
Stafhouder van de Franse
Orde van Advocaten bij de
Balie te Brussel
Rechtbanken, balie en bedrijfsrevisoraat: actualiteiten ondernemingsrecht
Tijdens deze studiedag, georganiseerd in samenwerking met de Franse Orde van Advocaten bij de Balie
te Brussel en andere sprekers, zullen bepaalde actuele thematieken worden besproken die van belang
zijn voor zowel de economische als juridische beroepen. De thema’s zullen onder meer handelen
over de onafhankelijkheidsproblematiek, met inbegrip van de moeilijkheden die voortvloeien uit de
opening van het kapitaal voor ondernemingen, de alarmprocedures inzake het discontinuïteitsrisico
in de nasleep van de financiële crisis, het uitbouwen van de bemiddeling, enz.
Meer informatie over deze studiedag zal u later worden meegedeeld.
De datum, de duur en de
plaats zullen u later worden
meegedeeld.
Code: 11-010n/f
Nederlands/Frans
Thierry DUPONT
Voorzitter van het ICCI,
Raadslid van het IBR,
Bedrijfsrevisor -
CVBA RSM Réviseurs
d’entreprises –
Bedrijfsrevisoren
Patrick VAN IMPE
Raadslid van het IBR-
Bedrijfsrevisor -
CVBA HLB DODEMONT-
VAN IMPE & C°
Strijd tegen het witwassen en de corruptie
Deze studiedag, georganiseerd in samenwerking met het IBR Luxemburg, zal meer bepaald handelen
over de volgende onderwerpen:
• Organisatie van het kantoor en andere maatregelen ter begeleiding/aanpassing van de
leidraden voor de kwaliteitscontrole
• Juridische aangelegenheden – beroepsgeheim
• Omschrijving van het begrip financiering van terrorisme
• Voorzorgsmaatregelen en strijd tegen de corruptie.
In samenwerking met het
IBR Luxemburg.
De datum, de duur en de
plaats zullen u later worden
meegedeeld.
Code: 11-020n/f
30

Studiedagen
IBR - IRE
Bedrijfsrevisoren, accountants en actuarissen – welke samenwerking?
Deze studiedag, georganiseerd in samenwerking met het Instituut van Actuarissen (IA-BE) en het
Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten (IAB), zal worden gewijd aan Solvency II en
Bazel III.
Nederlands/Frans
De datum, de duur en de
plaats zullen u later worden
meegedeeld.
Code: 11-030n/f
Non-profitsector: actualiteiten voor de leiders en bedrijfsrevisoren
Na het intens succes van de in 2010 georganiseerde studiedag heeft de Raad van het IBR beslist een
tweejaarlijks evenement te wijden aan de non-profitsector.
De volgende editie van deze studiedag over diverse thema’s zal worden georganiseerd op 10 februari
2012. Een aantal transversale of sectorale thema’s zullen worden voorgesteld tijdens workshops en
op een rondetafelconferentie die de beroepsbeoefenaars en de vertegenwoordigers van de betrokken
sectoren, met inbegrip van de toezichthoudende en financiële overheden en de autoriteit voor
overheidstoezicht, samenbrengt. De nadruk zal worden gelegd op de performantie-audit waarover een
publicatie zal worden uitgegeven.
Nederlands/Frans
Eric MATHAY
Raadslid van het IBR,
Voorzitter van de Commissie
“Non-profit” van het IBR,
Bedrijfsrevisor, BVBA
Buelens, Mathay, Matis &
Associates
Datum:
vrijdag 10 februari 2012
De duur en de plaats zullen
u later worden meegedeeld.
Code: 12-010n/f
31

Informatiesessies
IBR - IRE
Nederlands/Frans:
Daniel KROES
Ondervoorzitter van het IBR,
Bedrijfsrevisor -
CVBA Deloitte
Bedrijfsrevisoren
Lieven ACKE
Raadslid van het IBR,
Bedrijfsrevisor -
CVBA MAZARS Réviseurs
d’Entreprises -
Bedrijfsrevisoren
Datum:
maandag 2 mei 2011
Duur:
12u00-14u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Samenwerking met het IAVA en het Rekenhof betreffende de financiële audit
in de Vlaamse overheid
Deze informatiesessie zal handelen over de organisatie van de financiële audit in de Vlaamse overheid
en richt zich in het bijzonder tot de bedrijfsrevisoren belast met de financiële audit in de Vlaamse
Gemeenschap of die belangstelling tonen voor de financiële audit in de overheidssector (federale
overheid, Waals Gewest en Franse Gemeenschap).
Tijdens deze sessie zal een toelichting worden gegeven bij de afsprakennota betreffende de
financiële audit in de Vlaamse overheid zoals op 26 januari 2011 werd ondertekend tussen het
Rekenhof, het agentschap Interne Audit van de Vlaamse Administratie (IAVA) en het Instituut van de
Bedrijfsrevisoren (IBR). Daarnaast zullen ook een aantal concrete voorbeelden van financiële audit in
de Vlaamse Gemeenschap worden gegeven en kunnen ervaringen op dit gebied worden uitgewisseld
(cf. omzendbrief 2011/2 van 4 maart 2011).
Code: 11-infosessie
02.05.11/session info
02.05.11
Nederlands/Frans:
Patricia LELEU
Raadslid van het IBR,
Bedrijfsrevisor -
CVBA KLYNVELD PEAT
MARWICK GOERDELER -
Bedrijfsrevisoren
Datum:
maandag 20 juni 2011
Duur:
12h00-14h00
Plaats:
de plaats zal u later worden
meegedeeld
Code 11-infosessie IAS/
session info IAS 20.06.11
Halfjaarlijkse financiële verslagen opgesteld overeenkomstig IAS 34:
stand van zaken.
Deze informatiesessie zal gebaseerd zijn op de resultaten van de FSMA (CBFA)-studie aangaande
de halfjaarlijkse financiële verslagen opgesteld door beursgenoteerde vennootschappen (Studie en
documenten nr. 37, juni 2010).
Volgens de CBFA-studie van 2010 verklaart de grote meerderheid van de geanalyseerde
beursgenoteerde vennootschappen te handelen overeenkomstig IAS 34 maar in meer dan de helft van
de gevallen wordt deze norm in de praktijk niet volledig nageleefd.
De informatiesessie zal de verwachtingen van de FSMA inzake de openbaarmaking van halfjaarlijkse
financiële informatie en de ontwikkelingen op dit gebied opfrissen en tevens een kort overzicht geven
van de concrete toepassing in bepaalde EU-landen. Daarnaast zal deze informatiesessie een aantal
bedrijven die halfjaarlijkse rekeningen opstellen aan het woord laten en de rol van de bedrijfsrevisor
met betrekking tot de eventuele controle van halfjaarlijkse financiële verslagen in herinnering
brengen.
32

Informatiesessies
IBR - IRE
Norm en omzendbrief van het IBR inzake anti-witwassen
Deze informatiesessie zal handelen over de nieuwe norm en de omzendbrief anti-witwassen van
het IBR. Zij geeft ten doel een aantal praktische richtlijnen te geven aan kantoren met het oog op
een goede uitoefening van hun verplichtingen in dit verband, in het bijzonder met betrekking tot de
klantenidentificatie.
Nederlands/Frans:
Thierry DUPONT
Voorzitter van het ICCI,
Raadslid van het IBR,
Bedrijfsrevisor,
CVBA RSM
Bedrijfsrevisoren-
Réviseurs d'entreprises
Piet HEMSCHOOTE
Bedrijfsrevisor -
CVBA ERNST & YOUNG
BEDRIJFSREVISOREN
Datum:
29 juni 2011
Duur:
12u00-14u00
Plaats:
Renaissancegebouw
(6 de verdieping), Brussel
Code: 11-infosessie/session
info 29.06.11
33

Regionale avondontmoetingen
IBR - IRE
De Raad van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren organiseert ieder jaar
regionale ontmoetingsbijeenkomsten voor bedrijfsrevisoren.
Deze bijeenkomsten hebben tot doel:
• de contacten tussen de confraters te bevorderen;
• een betere uitwisseling van informatie tussen het Instituut en de bedrijfsrevisoren te
bevorderen.
Tijdens een informeel diner kunnen de confraters van gedachten wisselen over diverse onderwerpen
die het beroep aanbelangen. Verschillende Raadsleden hebben aanvaard om mee te werken aan de
organisatie van deze bijeenkomsten.
Deze ontmoetingsbijeenkomsten vinden plaats op:
• maandag 26 september in de regio Brabant - Brussel (code 11-REG1-nl/fr);
• maandag 24 oktober in de regio Oost- en West-Vlaanderen (code 11-REG2-nl);
• maandag 14 november in de regio Luik - Henegouwen - Luxemburg - Namen (code 11-REG3-fr);
• maandag 28 november in de regio Antwerpen - Limburg (code 11-REG4-nl).
Deelname: 50 EUR.
Wij nodigen de confraters uit zich in te schrijven via het extranet van het Instituut (ref. Praktische
modaliteiten inzake inschrijvingen activiteiten IBR p.35-40).
Wij hopen veel confraters op deze bijeenkomsten te mogen ontmoeten.
34

Doelstellingen vormingsactiviteiten
IBR en ICCI
IBR - IRE
Het IBR en het ICCI willen de bedrijfsrevisoren, hun stagiairs en andere medewerkers alsook
alle in het bedrijfsrevisoraat geïnteresseerde personen de volgende vormingsactiviteiten voor
2011-2012 aanbieden:
1. ICCI-activiteiten: seminaries en praktijkseminaries
De seminaries beogen de update en het uitdiepen van de kennis van thema’s met betrekking tot
controle, audit, fiscaliteit, plichtenleer, recht, de consolidatie en de specialisatie in internationale
normen zoals de IAS/IFRS en ISA’s. Er wordt daarbij zoveel mogelijk uitgegaan van concrete situaties.
Het aantal deelnemers voor deze praktijkgerichte werkseminaries is beperkt.
In de praktijkseminaries komen door middel van casestudies frequent voorkomende revisorale
problemen en de verwerving van technische vaardigheden aan bod.
De seminaries en praktijkseminaries staan open voor alle bedrijfsrevisoren, hun stagiairs en
medewerkers, alsook voor alle andere geïnteresseerde personen.
2. IBR-activiteiten: studiedagen, informatiesessies en regionale avondontmoetingen
Bij de studiedagen staat de algemene informatieoverdracht centraal rond een onderwerp dat
naast bedrijfsrevisoren ook niet-bedrijfsrevisoren aanbelangt. Zowel externe sprekers als
bedrijfsrevisoren voeren het woord. De studiedagen hebben tot doel een ruim publiek te bereiken en
een ontmoetingsforum te creëren.
De informatiesessies richten zich tot de bedrijfsrevisoren. Deze bijeenkomsten, van beperkte duur,
behandelen actuele thema’s die rechtstreeks verband houden met het beroep.
De ontmoetingen met beroepsbeoefenaars van dezelfde streek tijdens een informeel diner, waarbij
informatie wordt uitgewisseld, hebben de permanente verbetering van de beroepsuitoefening als
doelstelling. De nieuwe formule, waarbij de confraters de gelegenheid kregen om een diepgaande
discussie te voeren met Raadsleden genoot in 2010 bijzondere bijval en zal ook zo opnieuw worden
georganiseerd. De avondontmoetingen richten zich tot de bedrijfsrevisoren.
35

Praktische modaliteiten inzake
inschrijvingen activiteiten IBR en ICCI
1. ICCI-vormingsactiviteiten (seminaries)
1.1. Inschrijvingen, annuleringen en afwezigheden van bedrijfsrevisoren en de stagiairs
Inschrijving:
• De inschrijving van de bedrijfsrevisoren en de stagiairs voor de seminaries (en praktijkseminaries)
georganiseerd door het ICCI gebeurt via de website van het ICCI (www.icci.be).
• De inschrijving is kosteloos voor de bedrijfsrevisoren en hun stagiairs, omdat de vormingskosten
opgenomen zijn in de contributie overgemaakt aan het ICCI waaronder een recht van forfaitaire toegang
tot de seminaries, op voorwaarde dat aan de volgende voorwaarden is voldaan:
1. de inschrijvingen moeten uiterlijk 7 werkdagen vóór het seminarie gebeuren;
2. aanwezig zijn op het seminarie of zich laten vervangen door een confrater of een stagiair.
Annulering:
• De inschrijvingen moeten uiterlijk 7 werkdagen vóór het seminarie gebeuren. Het informaticasysteem
aanvaardt geen inschrijvingen na deze termijn. Wanneer een activiteit beperkt is tot een vooraf
vastgelegd aantal personen, kan men zich, eenmaal het quotum is bereikt, evenmin inschrijven.
• De annulering van de deelname aan een seminarie gebeurt eveneens via de website van het ICCI, voor
zover deze annulering wordt uitgevoerd uiterlijk 7 werkdagen vóór het seminarie.
• Na deze termijn is het passend om per e-mail contact op te nemen met het ICCI (education@icci.be),
met een opgave van de redenen voor annulering. De annulering van minder dan 7 werkdagen vóór een
seminarie moeten door het ICCI per e-mail worden bevestigd om in overweging te worden genomen.
De Commissie Vorming interpreteert de ingeroepen redenen op een strenge en onherroepelijke wijze.
Overeenkomstig de beslissingen van de Raad van het IBR van 8 november 2002 en 23 maart 2004 is
de facto enkel een doktersattest rechtsgeldig.
Afwezigheid en toepassing van het tarief van 200 EUR per halve dag
• In geval van voorziene afwezigheid is het mogelijk voor bedrijfsrevisoren en stagiairs om zich geldig
en zonder kosten te laten vervangen door een confrater of een stagiair. Het aanwezigheidsattest wordt
evenwel op naam van de vervanger opgesteld.
• Om redenen van confraterniteit (een confrater had zich wellicht kunnen inschrijven) en omwille van
het feit dat elke reservatie kosten met zich meebrengt, zal het tarief van 200 EUR per halve dag worden
toegepast in de volgende gevallen:
1. wanneer een derde een bedrijfsrevisor of een stagiair vervangt;
2. bij afwezigheid op het seminarie hoewel geldig ingeschreven behalve in geval van vervanging of
doktersattest;
3. bij annulering van minder dan 7 werkdagen vóór het seminarie, behalve in geval van vervanging of
doktersattest;
4. bij herhaalde annuleringen en/of buiten de toegestane termijn; nieuwe inschrijvingen worden
geweigerd in deze beide gevallen.
1
Agentschap ondernemen van het Vlaamse Gewest: www.kmo-portefeuille.be biedt u de mogelijkheid te genieten van een subsidie
van 2.500 EUR ter financiering van de opleidingen ten belope van 50% van de kostprijs.
36

Praktische modaliteiten inzake
inschrijvingen activiteiten IBR en ICCI
1.2. Inschrijvingen, kosten en annuleringen van medewerkers en personen extern aan het beroep
Inschrijving:
Annulering:
• Zoals vermeld op de website van het ICCI (www.icci.be), kunnen de medewerkers van
bedrijfsrevisorenkantoren en personen extern aan het beroep zich inschrijven per e-mail aan het ICCI
(education@icci.be), met vermelding van naam, voornaam en code van het seminarie.
• De kostprijs voor deelname aan de seminaries bedraagt 250 EUR voor een seminarie van een halve
dag en 500 EUR voor een seminarie dat een volledige dag in beslag neemt. De KMO-portefeuille en
de opleidingscheques van de Vlaamse Gemeenschap (1) zullen worden aanvaard voor de inschrijving
van derden. Men is pas definitief ingeschreven na ontvangst van de volledig verschuldigde som op
rekeningnummer BE87 3751 0080 3994 of desgevallend van het bedrag in opleidingscheques
van de Vlaamse Gemeenschap met vermelding van ‘’naam deelnemer en seminariecode(s)’’.
Het inschrijvingsrecht omvat de documentatie, parkingkosten, koffiepauzes en maaltijden.
• De inschrijvingen moeten ten minste 7 werkdagen vóór het seminarie gebeuren.
• De annulering van een activiteit gebeurt zoals de inschrijving, per e-mail aan het ICCI
(education@icci.be), met vermelding van de naam van de deelnemer en de seminariecode(s).
• Enkel de annuleringen die het ICCI bereiken 7 werkdagen vóór het seminarie kunnen in overweging
worden genomen. Inderdaad, het inschrijvingsgeld zal enkel worden teruggestort wanneer de
schriftelijke annulering 7 werkdagen vóór het seminarie werd ontvangen.
1.3. Uurrooster
• Seminarie van een hele dag: van 09u30 tot 13u00 en van 14u15 tot 17u30;
• Seminarie van een halve dag: van 09u30 tot 13u00 (voormiddag) of van 13u30 tot 17u00
(namiddag).
1.4. Overeenkomst IBR/ICCI-IIA Belgium
Om de samenwerking tussen bedrijfsrevisoren en interne auditors te bevorderen, kwamen de twee Instituten
tot een financieel akkoord inzake het vormingsprogramma dat van toepassing is vanaf 1 januari 2010. Gezien
de seminaries werden overgedragen aan het ICCI, werd dit akkoord uitgebreid voor de seminaries die voortaan
door het ICCI worden georganiseerd:
• de bedrijfsrevisoren kunnen genieten van 15 % vermindering op de inschrijvingskosten voor de
vormingsseminaries van het IIA Belgium;
• de leden van het IIA Belgium hebben toegang tot de seminaries georganiseerd door het ICCI en kunnen
genieten van 15 %.
Het volledige vormingsprogramma van het IIA Belgium is beschikbaar op het adres www.iiabel.be/trainings.aspx.
De vormingsbrochure van het IIA Belgium is eveneens op eenvoudig verzoek beschikbaar bij het ICCI.
U kan het ontvangen door uw aanvraag per e-mail te richten aan education@icci.be.
1
Agentschap ondernemen van het Vlaamse Gewest: www.kmo-portefeuille.be biedt u de mogelijkheid te genieten van een subsidie
van 2.500 EUR ter financiering van de opleidingen ten belope van 50% van de kostprijs.
37

Praktische modaliteiten inzake
inschrijvingen activiteiten IBR en ICCI
IBR - IRE
2. IBR-vormingsactiviteiten (informatiesessies, studiedagen, regionale
avondontmoetingen en algemene vergadering)
2.1. Inschrijvingen van de bedrijfsrevisoren en stagiairs
Inschrijving:
Annulering:
• De bedrijfsrevisoren en stagiairs kunnen zich voor de IBR-vormingsactiviteiten (informatiesessies,
studiedagen, regionale avondontmoetingen) inschrijven zoals voorheen, enkel online via het extranet
van het IBR. De inschrijving voor de algemene vergadering gebeurt eveneens online. Zoals gewoonlijk
hebt u toegang tot het extranet door via de website van het Instituut rechts bovenaan het scherm
op het sleutel-icoon te klikken, of rechtstreeks via https://extranet.ibr-ire.be. Elke confrater heeft
hiertoe een wachtwoord gekregen dat hij dient aan te wenden om toegang te krijgen tot het extranet.
De inschrijving gebeurt via de rubriek ‘’vorming’’ door op de tab ‘’Inschrijven online’’ te klikken. De
inschrijving voor de IBR-vorming wordt rechtstreeks online in het systeem opgeslagen en wordt
derhalve nadien niet bevestigd.
• De inschrijving voor de informatiesessies en studiedagen is kosteloos voor de bedrijfsrevisoren en hun
stagiairs mits zij voldoen aan de volgende voorwaarden:
1. de inschrijving geschiedt ten minste 7 werkdagen vóór het vormingsevenement;
2. aanwezigheid vereist op het seminarie of zich laten vervangen door een confrater of een
stagiair.
• De inschrijving voor de algemene vergadering is eveneens kosteloos. De specifieke
inschrijvingsvoorwaarden voor dit evenement worden meegedeeld via de uitnodiging verstuurd aan
de bedrijfsrevisoren en stagiairs.
• De inschrijving voor de regionale avondontmoetingen bedraagt 50 EUR per ontmoeting.
• De inschrijvingen moeten uiterlijk 7 werkdagen vóór het vormingsevenement gebeuren. Het
informaticasysteem aanvaardt geen inschrijvingen na deze termijn. Wanneer een activiteit beperkt is
tot een vooraf vastgelegd aantal personen, kan men zich, eenmaal het quotum is bereikt, evenmin
inschrijven.
• De annulering van een vormingsactiviteit gebeurt eveneens via het extranet van het Instituut, enkel
wanneer deze Annulering gebeurt 7 werkdagen vóór de vormingsactiviteit.
• Na deze termijn kunt u contact opnemen met de Dienst permanente vorming van het Instituut
per e-mail (education@ibr-ire.be), met een opgave van de redenen voor de annulering. Inderdaad,
de annulering minder dan 7 werkdagen vóór de vormingsactiviteit moet door de Dienst permanente
vorming van het Instituut per e-mail worden bevestigd, om in overweging te worden genomen. De
Commissie vorming interpreteert de ingeroepen redenen op een strenge en onherroepelijke wijze.
Overeenkomstig de beslissingen van de Raad van het IBR van 8 november 2002 en 23 maart 2004 is
de facto enkel een doktersattest rechtsgeldig.
38

Praktische modaliteiten inzake
inschrijvingen activiteiten IBR en ICCI
IBR - IRE
Afwezigheid en toepassing van het tarief van 200 EUR per halve dag
• In geval van voorziene afwezigheid, is het mogelijk voor bedrijfsrevisoren en stagiairs zich geldig en
zonder kosten te laten vervangen door een confrater of een stagiair. Het aanwezigheidsattest wordt
evenwel op naam van de vervanger opgesteld.
• Om redenen van confraterniteit (een confrater had zich wellicht kunnen inschrijven) en omwille
van het feit dat elke reservatie kosten met zich meebrengt, zal het tarief van 200 EUR per halve dag
(100 EUR voor de informatiesessies, niet van toepassing voor de algemene vergadering en de regionale
avondontmoetingen) worden toegepast in de volgende gevallen:
1. wanneer een derde een bedrijfsrevisor vervangt;
2. bij afwezigheid op de vormingsactiviteit hoewel geldig ingeschreven behalve in geval van
vervanging of doktersattest;
3. bij annulering van minder dan 7 werkdagen vóór de vormingsactiviteit, behalve in geval van
vervanging of doktersattest;
4. bij herhaalde annuleringen/of buiten de toegestane termijn; nieuwe inschrijvingen worden
geweigerd in deze beide gevallen;
2.2. Inschrijvingen van medewerkers van een bedrijfsrevisorenkantoor en personen extern aan het beroep aan
de studiedagen en de informatiesessies
Inschrijvingen:
Annulering:
• Zoals vermeld op de website van het IBR kunnen alle medewerkers van een bedrijfsrevisorenkantoor
en personen extern aan het beroep zich inschrijven voor de studiedagen en informatiesessies via
e-mail naar de Dienst permanente vorming van het Instituut (education@ibr-ire.be), met vermelding
van de naam, de voornaam en de code van de vormingsactiviteit.
• De kostprijs voor deelname zal u zo spoedig mogelijk via de uitnodiging van het evenement worden
meegedeeld. De KMO-portefeuille en de opleidingscheques van de Vlaamse Gemeenschap (1) zullen
worden aanvaard voor de inschrijving van derden. Men is pas definitief ingeschreven na ontvangst van
de volledig verschuldigde som op Rekeningnummer BE61 0012 0738 0117 of desgevallend van het
bedrag in opleidingscheques van de Vlaamse Gemeenschap met vermelding van ‘’naam deelnemer
+ seminariecode(s)’’. Het inschrijvingsrecht omvat de documentatie, parkingkosten, koffiepauzes en
maaltijden.
• De inschrijvingen moeten uiterlijk 7 werkdagen vóór het vormingsevenement gebeuren.
• De annulering van een vormingsactiviteit gebeurt zoals bij de inschrijving via e-mail naar de Dienst
permanente vorming van het Instituut (education@ibr-ire.be), met vermelding van de naam, de
voornaam en de code van de vormingsactiviteit.
1
Agentschap ondernemen van het Vlaamse Gewest: www.kmo-portefeuille.be biedt u de mogelijkheid te genieten van een subsidie
van 2.500 EUR ter financiering van de opleidingen ten belope van 50% van de kostprijs.
39

Praktische modaliteiten inzake
inschrijvingen activiteiten IBR en ICCI
IBR - IRE
• Enkel de annuleringen die ons bereiken 7 werkdagen vóór de vormingsactiviteit gericht aan de Dienst
permanente vorming kunnen in overweging worden genomen. Inderdaad, het inschrijvingsgeld zal
enkel worden teruggestort wanneer de schriftelijke annulering 7 werkdagen vóór het seminarie werd
ontvangen.
3. Wijzigingen van de IBR- en ICCI- vormingsactiviteiten
Het IBR en het ICCI behouden zich het recht voor om de vormingsactiviteiten opgenomen in onderhavig
programma te annuleren of te wijzigen. Zij kunnen zich ook verplicht zien de locatie te wijzigen of de lesgever
te vervangen. Alle wijzigingen worden geüpdatet op de websites van het IBR (www.ibr-ire.be) en het ICCI
(www.icci.be) alsook op het extranet van het IBR.
Gegevens van de IBR-dienst permanente vorming
Naam Tel Fax e-mail
Dienst permanente vorming 02/512.78.86 education@ibr-ire.be
Stef VAN ATTENHOVEN 02/509.00.10 s.vanattenhoven@ibr-ire.be
Dominique VANESSE 02/509.00.05 d.vanesse@ibr-ire.be
Mauricette VAN HOUDT 02/509.00.06 m.vanhoudt@ibr-ire.be
ICCI-Gegevens
Naam
Erwin VANDERSTAPPEN
e-mail
education@icci.be
40

Norm IBR met betrekking tot
de permanente vorming
IBR - IRE
Woord vooraf
Gezien de inwerkingtreding op 31 augustus 2007 van de wet van 22 juli 1953 houdende oprichting
van een Instituut van de Bedrijfsrevisoren en organisatie van het publiek toezicht op het beroep
van bedrijfsrevisor gecoördineerd door het koninklijk besluit van 30 april 2007, en meer bepaald de
artikelen 3, 14, §4, 22 en 30, evenals de artikelen 31, 33, § 1 tot 3en 37 tot 40.
Gezien de inwerkingtreding op 31 augustus 2007 van het koninklijk besluit van 7 juni 2007 tot
vaststelling van het huishoudelijk reglement van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren, en meer
bepaald het artikel 22.
Gezien het koninklijk besluit van 10 januari 1994 betreffende de plichten van de bedrijfsrevisoren, en
meer bepaald het artikel 2.
Gezien de wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen, in het bijzonder
het artikel 54, § 1, vierde lid.
Gezien de artikelen 13 en 32, vierde lid, c van de richtlijn 2006/43/EG betreffende de wettelijke
controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen, tot wijziging van de richtlijnen
78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad en houdende intrekking van richtlijn 84/253/EEG van de Raad.
Gezien de International …ducation Standards opgesteld door de International Federation of Accountants,
in het bijzonder IES-7 goedgekeurd in april 2004, die in werking is getreden op 1 januari 2006.
Gezien paragraaf 16, derde lid van de Code of …thics van de International Federation of Accountants.
Gezien het advies van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen van 29 juni 2007.
Heeft de Raad op zijn zitting van 30 augustus 2007 de hiernavolgende norm met betrekking tot de
permanente vorming aangenomen.
Deze norm treedt in werking op 1 januari 2008 en vervangt de vorige norm van 5 juli 1991.
1. PRINCIPES
ARTIKEL 1
§ 1. Elke revisor moet gemiddeld per jaar ten minste 40 effectieve uren aan activiteiten besteden die
bijdragen tot zijn blijvende professionele ontwikkeling door het aanscherpen van zijn beroepskennis.
Dit gemiddelde moet worden gehaald op basis van een tijdshorizon van drie kalenderjaren, met een
absoluut minimum van 20 uren per kalenderjaar.
§ 2. Elke bedrijfsrevisor organiseert vrij en onder eigen verantwoordelijkheid zijn jaarlijks programma
van permanente vorming. Hij zal rekening moeten houden met de voorwaarden vermeld in titel II
van onderhavige norm. Het programma omvat de activiteiten die rechtstreeks bijdragen tot het
aanscherpen van de kennis in de vakgebieden die tot de beroepssfeer behoren. Elke bedrijfsrevisor
moet op ieder ogenblik de naleving van de criteria welke in § 1 worden opgesomd kunnen aantonen,
zowel tijdens een kwaliteitscontrole als tijdens een toevallige controle.
ARTIKEL 2
De Raad wijzigt de benaming van de “Commissie opleiding en vervolmaking” in “Commissie Vorming”.
Eerstgenoemde commissie werd opgericht overeenkomstig het artikel 25 van het koninklijk besluit
van 20 april 1989 tot vaststelling van het huishoudelijk reglement van het Instituut der
Bedrijfsrevisoren en dat door het artikel 22 van het koninklijk besluit van 7 juni 2007 tot vaststelling
van het huishoudelijk reglement van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren werd vervangen. De
Commissie Vorming is samengesteld uit een meerderheid van bedrijfsrevisoren.
41

Norm IBR met betrekking tot
de permanente vorming
IBR - IRE
De Commissie Vorming heeft tot taak:
• alle nuttige aanbevelingen te doen met het oog op de permanente vorming van de leden van
het Instituut;
• de besluiten van de Raad uit te voeren die beogen de in onderhavige norm vooropgestelde
doelstellingen te bereiken.
2. CONTINUE PROFESSIONELE ONTWIKKELING
ARTIKEL 3
De bedrijfsrevisor dient over een aangepaste professionele documentatie te beschikken.
ARTIKEL 4
De bedrijfsrevisor tracht zich te vervolmaken in die vakgebieden die de door hem uitgevoerde
opdrachten rechtstreeks aanbelangen, waar blijk moet worden gegeven van vakbekwaamheid,
bijvoorbeeld in de volgende vakgebieden:
1. De controle (met inbegrip van de ISA’s)
2. De plichtenleer
3. De boekhouding, met inbegrip van de consolidatie.
Met datzelfde doel voor ogen dient de bedrijfsrevisor tevens blijk te kunnen geven van een adequate
kennis, ondermeer in de volgende vakgebieden:
1. Het recht – De fiscaliteit
2. De informatica
3. Het management en het communiceren
4. De bedrijfseconomie
5. De sociale vaardigheden.
Gespreid over een meerjarige in artikel 1 bedoelde periode, moet een evenwicht worden nagestreefd
tussen de verschillende bovenvermelde vakgebieden van de opleiding. Er moet over worden gewaakt
dat de vorming niet te zeer beperkt blijft tot één kennisgebied.
ARTIKEL 5
§ 1. Volgende activiteiten bedoeld in artikel 1, § 1, onder de in artikel 4 bedoelde vakgebieden, dragen
bij tot de permanente vorming van de bedrijfsrevisor, onder voorbehoud van hun relevantie:
1. seminaries en studiedagen georganiseerd door het Instituut;
2. seminaries en studiedagen georganiseerd door het revisorenkantoor ten behoeve van
zijn bedrijfsrevisoren, na voorafgaande goedkeuring van het programma door de Raad,
desgevallend bij volmacht;
3. seminaries en studiedagen georganiseerd door universiteiten, instellingen van hoger
onderwijs, verenigingen of opleidingsdeskundigen;
4. voorbereiding van lessen, voordrachten en technische publicaties;
5. medewerking aan congressen en technische commissies;
6. individuele vorming door persoonlijke studie en lectuur en opleidingen op afstand.
§ 2. Elke bedrijfsrevisor zal voor zichzelf, met het oog op de controle van zijn permanente vorming die
ten laatste in het kader van de kwaliteitscontrole wordt uitgevoerd, elk document bewaren dat erop
gericht is, in het licht van onderhavige norm, de relevantie van de onderwerpen, evenals het aantal
gevolgde uren opleiding te evalueren.
42

Norm IBR met betrekking tot
de permanente vorming
IBR - IRE
§ 3. In het jaarlijks programma van permanente vorming is het aan te bevelen voorrang te geven aan
activiteiten van permanente vorming die buiten het revisorenkantoor worden georganiseerd. Bij het
opstellen van zijn programma inzake permanente vorming zal de bedrijfsrevisor op driejaarlijkse
basis zoals vermeld in artikel 1, trachten het volgende evenwicht in acht te nemen:
1°.seminaries en studiedagen vermeld onder de punten 1, 2, 3 van § 1, vertegenwoordigen minimum
70 % van het minimum vereiste aantal uren zoals voorzien in artikel 1, hetzij minstens 84 uren op
driejaarlijkse basis;
2°.een minimum van acht uren per jaar (hetzij twee halve dagen) moet worden gekozen uit het door
het Instituut aangeboden vormingspakket.
3. CONTROLEMAATREGELEN
ARTIKEL 6
De door onderhavige norm beoogde personen moeten, overeenkomstig artikel 5, § 2 van onderhavige
norm, de historiek van hun activiteiten op het vlak van permanente vorming bewaren op zijn
minst tot aan de kwaliteitscontrole voorzien voor elke bedrijfsrevisor. Deze personen moeten deze
historiek jaarlijks naar het Instituut toezenden. Tijdens deze controle worden de activiteiten van de
bedrijfsrevisor op het vlak van permanente vorming aan een evaluatie onderworpen. Indien deze
controle op het niveau van het revisorenkantoor wordt uitgevoerd en indien de bedrijfsrevisor die tot
dit revisorenkantoor behoort niet het voorwerp van een onderscheiden controle is geweest, kan hij
opnieuw gecontroleerd worden, overeenkomstig het artikel 7.
Op vraag van de Kamer van verwijzing en instaatstelling, zal de Raad, desgevallend bij volmacht, het
overzicht van de activiteiten van de permanente vorming van de bedrijfsrevisoren meedelen.
ARTIKEL 7
De Raad zal, desgevallend via afvaardiging en/of ter gelegenheid van de kwaliteitscontrole, zich ervan
vergewissen dat elke bedrijfsrevisor, gedurende de in artikel 1, paragraaf 1 bedoelde periodes, die
eindigen op 31 december van het afgelopen kalenderjaar, het jaarlijks minimum aantal uren vorming,
zoals bepaald in artikelen 1 en 5 van onderhavige norm, zal hebben gevolgd.
In overeenstemming met de geldende reglementering, maakt de Raad, in voorkomend geval bij
volmacht, periodiek verslag over aan de Kamer van verwijzing en instaatstelling van de
controlewerkzaamheden uitgevoerd op grond van dit artikel.
4. SANCTIES
ARTIKEL 8
Voor zover de Raad, desgevallend via afvaardiging en/of ter gelegenheid van de kwaliteitscontrole, de
activiteiten op het vlak van de permanente vorming, op basis van onderhavige norm, als onvoldoende
en de historiek als onbestaand of onvoldoende gedocumenteerd beschouwt, zal hij de nodige
maatregelen treffen, zoals een tot de orde roepen of een voorlopige ordemaatregel overeenkomstig de
artikelen 37 en 38 tot 40 van de wet van 22 juli 1953, desgevallend met inbegrip van een voorstel tot
verwijzing naar tucht.
43

Norm IBR met betrekking tot
de permanente vorming
IBR - IRE
5. INWERKINGTREDING, OPHEFFING EN OVERGANGSBEPALINGEN
ARTIKEL 9
§ 1. Onderhavige norm treedt in werking op 1 januari van het kalenderjaar volgend op de goedkeuring
daarvan door de Raad van het Instituut der Bedrijfsrevisoren en vervangt de norm van 5 juli 1991 die
wordt opgeheven, uitgezonderd voor de in paragraaf 3 beoogde situaties.
§ 2. De berekening van de drempels en de controle van de vakgebieden bedoeld in de artikelen 1, 4 en
5 van onderhavige norm gebeuren voor het eerst vanaf 1 januari van het kalenderjaar volgend op de
goedkeuring van onderhavige norm door de Raad.
§ 3. Indien de bepalingen van onderhavige norm strenger zijn dan de bepalingen van de norm van
5 juli 1991, zullen de berekening van de drempels en de controle van de vakgebieden bedoeld in de
artikelen 1, 4 en 5 van onderhavige norm gebeuren op basis van de bepalingen van de vroegere norm
met betrekking tot de permanente vorming gevolgd vóór de inwerkingtreding van onderhavige norm.
44

Selectie van publicaties van het IBR
en het ICCI
IBR - IRE
BEROEP
2009/2 Het beroepsgeheim van de bedrijfsrevisor (ICCI)
2009 Algemene voorstelling van het beroep (Power Point)
2007 Nieuwe wetgevende en reglementaire teksten betreffende de organisatie en het
publiek toezicht op het beroep van bedrijfsrevisor naar aanleiding van de omzetting
van de Auditrichtlijn. Met adviezen van de Raad van State en Verslagen aan de Koning.
September 2007
2006 Forum 2006
2005 Prijszetting in de Belgische auditmarkt
2005 Toegang tot het beroep
2004 De onafhankelijkheid van de bedrijfsrevisor
2003 Handelsrechtbanken en bedrijfsrevisoren: welke samenwerking?
2003 50 jaar revisoraat
1/1997 De rol, het statuut en de aansprakelijkheid van de wettelijke rekeningcontroleur in de
Europese Unie
CONTROLE
2010/3 De bedrijfsrevisor en de niet-financiële informatie (ICCI)
2010/2 De rol van de bedrijfsrevisor ten opzichte van de ondernemingsraad (ICCI)
2009/3 Guidelines to the auditor in prospectus and other related engagements (ICCI)
2009/1 Het auditcomité en de commissaris (ICCI)
2008/3 Bevestigingsbrief, leiding en bedrijfsrevisoren (ICCI)
2008/2 Publieke en non-profitsector, interne controle en deugdelijk bestuur (ICCI)
2008/1 De toegevoegde waarde van de audit (ICCI)
2007/3 Het commissarisverslag (ICCI)
2007/2 Het statuut van de commissaris (ICCI)
2005 De strijd tegen het witwassen en de financiering van het terrorisme
2004 Externe audit in de publieke sector
2004 Audit in de vzw-context
2003 De tussenkomst van de bedrijfsrevisor in het kader van een waardering van een
onderneming
7/2002 Boekhouding en audit in de niet-commerciële sector (deel audit)
2002 Een praktische kijk op administratieve organisatie en interne controle
6/1998 De revisor en het jaar 2000
5/1998 Het controleverslag: principes en toepassingen
4/1996 Controle van tijdelijke verenigingen: juridische, boekhoudkundige, fiscale en controleaspecten
3/1995 Auditcomités en corporate governance
2/1994 Inleiding tot de interne controle
1/1994 Bedrijfsrevisor en milieu
ACCOUNTANCY
2010/1 IFRS en de financiële crisis (Stichting ICCI)
2007/1 IFRS in een Belgische context (Stichting ICCI)
2005 International Financial reporting Standards 2006: Gecoördineerde teksten van het
Publicatieblad van de Europese Unie
4/2002 Boekhouding en audit in de niet-commerciële sector (deel boekhouding)
3/1996 De sociale balans
45

Selectie van publicaties van het IBR
en het ICCI
IBR - IRE
2/1995 Boekhoudkundige organisatie van de gemeenten
1/1994 Zicht op de jaarrekening: ratioanalyse
RECHT
2006 Inbreng in natura en quasi-inbreng (praktische toepassingsgevallen)
2004 De vennootschap en haar commissaris (praktische toepassingsgevallen)
2003 De aansprakelijkheid van de bedrijfsrevisor: burgerrechtelijke, strafrechtelijke en
tuchtrechtelijke aspecten
3/1997 Het statuut van de commissaris-revisor: benoeming, beëindiging en
onderzoeksbevoegdheden
2/1996 Bronnen van aansprakelijkheid van de revisor
1/1994 Blokkeringssituaties in naamloze vennootschappen
OPINIES EN BESCHOUWINGEN
2007 Memorandum aan de regering
2003 Mededeling: International Standards on Auditing (ISA's) d.d. 24 oktober 2003
2003 Memorandum aan de Regering
11/2001 Handelingen van het Forum 2000 van het revisoraat. De internationalisering van het
beroep: de internationale controlenormen
10/2001 Handelingen van het Forum 2000 van het revisoraat. De internationalisering van het
beroep: de internationale standaarden voor jaarrekeningen
4/1996 De rol van de commissaris-revisor t.a.v. fraude en onregelmatigheden
BROCHURES EN KMO-BROCHURES
2010 Externe versus interne zekerheid: Hoe een co-partnership creëren?
2008/4 Omzetting van vennootschappen
2008/3 Voorstel tot ontbinding van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid
2008/2 Quasi-inbreng
2008/1 Inbreng in natura
2007 Hoe neem ik een onderneming over? Over het belang van overname-audit.
2005 Hoe kan men zijn personeel vergoeden op basis van de resultaten of het kapitaal van
de onderneming?
2005 Hoe financier ik de groei van mijn KMO?
2003 Hoe stel ik financiële vooruitzichten voor mijn KMO op?
VADEMECUM 2007 II & III
VADEMECUM 2009 I (Uitgave Standaard Uitgeverij)
TAX AUDIT & ACCOUNTANCY (Uitgave die Keure)
Voor nadere inlichtingen zie www.ibr-ire.be en www.icci.be
Deze publicaties zijn gratis beschikbaar op het extranet voorbehouden aan de leden van het IBR.
46