Download hier de PDF-versie van het tijdschrift Tax Audit ... - IBR

Augustus
jaargang 4 NR. 3 / 2009 VERSCHIJNT 4X PER JAAR (FEB/MEI/AUG/NOV) afgiftekantoor BRUGGE x P608073
19
2009
Tax Audit &
Accountancy
B&E
Business & Economics
p u b l i s h i n g g r o u p
IBR IAB BIBF

I n h o u d
Editoriaal
1
Heeft gender een invloed op het
professionele oordeel?
2
De CBN ten dienste van de
ondernemingen, in samenwerking
met de Instituten
6
TAX AUDIT & ACCOUNTANCY
Driemaandelijks tijdschrift
van het IAB, het IBR en het BIBF
Aanbevolen citeerwijze: T.A.A.
Afgiftekantoor: Brugge
redactiecomité
P.P. Berger
A. Bert
M. Claes
D. De Decker
M. De Wolf (Hoofdredacteur)
C. Fischer
S. Mercier
C. Van der Elst
Partiële splitsing: enkele theoretische
en praktische aspecten
10
Laatste berichtgeving van de IASB
1 mei 2009 – 31 juli 2009
16
Institutioneel nieuws IBR, IAB en BIBF
20
redactiesecretariaat
S. Massagé
Directeur-Uitgever NV die Keure
Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge
T (050) 47 12 72
F (050) 33 51 54
E steve.massage@diekeure.be
verantwoordelijke uitgeverS
A. Bert
Voorzitter IAB
Livornostraat 41
1050 Brussel
T (02) 543 74 90
F (02) 543 74 91
P.P. Berger
Voorzitter IBR
Arenbergstraat 13
1000 Brussel
T (02) 512 51 36
F (02) 512 78 86
E. Verbraeken
Voorzitter BIBF
Legrandlaan 45
1050 Brussel
T (02) 626 03 80
F (02) 626 03 90

Editoriaal
De raadpleging van de Europese Commissie over de hervorming van de verslaggevingsrichtlijnen en de
werkgroep voor de beoordeling van adviezen over verslaggevingsstandaarden (SARG)
1. De raadpleging van de Europese Commissie van
30 april 2009 over de hervorming van de Vierde en
Zevende richtlijn
In de loop van de maand juni 2009 heeft de Europese
Commissie de resultaten gepubliceerd van de raadpleging
van 30 april 2009 over haar voorstellen tot hervorming
van de verslaggevingsrichtlijnen.
Ter herinnering, deze raadpleging werd op 26 februari
2009 gelanceerd door de Europese Commissie. Zij stond
open voor alle burgers en organisaties van de Europese
Unie, en was bedoeld om te achterhalen in hoeverre zij
zich konden vinden in de voorstellen tot ingrijpende hervorming
van de Vierde en Zevende richtlijn.
De Voorzitters van de drie Instituten hebben samen met
de andere betrokken instanties gereageerd op deze raadpleging,
door de klemtoon te leggen op het belang van de
kwaliteit en de transparantie van de financiële informatie
en op het behoud van de verplichting tot publicatie van de
jaarrekeningen van de ondernemingen van de Europese
Unie.
De Europese Commissie heeft een antwoord gekregen
van 22 Lidstaten, 2 derde staten, 16 Europese organisaties
en 24 lobbygroepen.
Een meerderheid van de deelnemers aan de raadpleging
heeft zich uitgesproken voor de oprichting van uit principe
gescheiden onderdelen, de bottom up approach, de
verplichting om kasstroomtabellen op te stellen voor de
grote ondernemingen, de vereenvoudiging van de layouts,
de vermindering van het aantal publicatieverplichtingen,
de verduidelijking van de waarderingsregels en de modernisering
van de woordenschat die wordt gebruikt in de
verslaggevingsrichtlijnen.
De deelnemers hebben zich daarentegen uitgesproken
tegen het voorstel om de drie ondernemingscategorieën
(kleine, middelgrote en grote) te herleiden tot twee,
de afschaffing van de verplichting tot publicatie van de
jaarrekeningen voor middelgrote ondernemingen en de
vrijstelling van elke publicatieverplichting voor kleine
ondernemingen.
De meeste deelnemers hebben aangedrongen op het
behoud van de huidige drempels voor de indeling van de
ondernemingen volgens grootte en de splitsing van de
ondernemingen in drie categorieën.
Alle individuele antwoorden en een overzicht van de resultaten
van de raadpleging verschijnen binnenkort op de
website van de Europese Commissie.
De Commissie zal vervolgens met de stakeholders en
de Lidstaten gesprekken en onderhandelingen aanvatten
over de manier en de middelen die moeten worden
ingezet om de verslaggevingsrichtlijnen te hervormen. Er
zal eveneens worden samengewerkt met de werkgroep
SME van de European Financial Reporting Advisory Group
(EFRAG).
ANDRé bert
Voorzitter IAB
Pierre P. BERGER
Voorzitter IBR
Daarnaast zal de Europese Commissie de impact van
deze hervormingsvoorstellen onderzoeken en vervolgens
aan het Europese Parlement een wetswijziging voorleggen.
2. De Europese Commissie benoemt drie nieuwe leden
voor de werkgroep voor de beoordeling van adviezen
over verslaggevingsstandaarden (SARG)
De Europese Commissie heeft drie nieuwe leden aangesteld
voor de werkgroep voor de beoordeling van adviezen
over verslaggevingstandaarden (SARG), die als taak heeft
de Commissie van advies te dienen in de lopende procedure
rond de goedkeuring van de International Financial
Reporting Standards (IFRS) en de interpretaties van het
International Financial Reporting Interpretations Committee
(IFRIC). Deze benoemingen zijn bedoeld om drie van de
zeven leden van de SARG te vervangen die werden aangesteld
op 8 februari 2007.
Verordening (EG) nr. 1606/2002 betreffende de toepassing
van internationale standaarden voor jaarrekeningen
voorziet in de oprichting van een technisch comité voor
financiële verslaggeving, dat de Commissie bijstand en
advies moet geven bij de beoordeling van internationale
verslaggevingsstandaarden.
De European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG)
of Adviesgroep voor financiële verslaggeving in Europa
werd in maart 2001 opgericht door de vertegenwoordigende
organisaties van opstellers en gebruikers van jaarrekeningen
en van boekhoudkundige beroepen die een
rol spelen in het proces van financiële verslaggeving. De
belangrijkste taak van deze organisatie is om advies uit
te brengen over de overeenstemming van de International
Financial Reporting Standards (IFRS) of de interpretaties
van het International Financial Reporting Interpretations
Committee (IFRIC) met het gemeenschapsrecht, en
met name met de vereisten van verordening (EG) nr.
1606/2002 inzake begrijpelijkheid, relevantie, betrouwbaarheid
en vergelijkbaarheid, alsook met het beginsel
van het getrouw beeld («true and fair principle») als bedoeld
in richtlijn 78/660/EEG en richtlijn 83/349/EEG.
Aangezien EFRAG een privé-instelling is, is het belangrijk
om een geschikte institutionele infrastructuur tot stand te
brengen die garandeert dat het door EFRAG uitgebrachte
goedkeuringsadvies objectief en evenwichtig is.
Bij besluit van 14 juli 2006 heeft de Commissie een
groep van deskundigen op het gebied van verslaggeving
opgericht, de zogeheten werkgroep voor de beoordeling
van adviezen over verslaggevingsstandaarden. Deze
groep heeft tot taak de Commissie van advies te dienen
in het proces tot goedkeuring van International Financial
Reporting Standards (IFRS) en de interpretations van het
International Financial Reporting Interpretations Committee
(IFRIC). Zij gaat na of de door EFRAG uitgebrachte adviezen
over de goedkeuring van IFRS en IFRIC-interpretaties
evenwichtig en objectief zijn.
ETIENNE VERBRAEKEN
Voorzitter BIBF

2-3
>
Heeft gender een invloed op het
professionele oordeel?
D i a n e B r e e s c h
Bedrijfsrevisor, PKF
Hoofddocente Accounting & Auditing,
Vrije Universiteit Brussel
K r i s H a r d i e s
Doctoraatsmedewerker departement
Accounting & Auditing
Vrije Universiteit Brussel
J o ë l B r a n s o n
Bedrijfsrevisor, PKF
Gewoon Hoogleraar Accounting &
Auditing, Vrije Universiteit Brussel
De accountancywereld, en meer
in het bijzonder het beroep van
bedrijfsrevisor, was lang een
mannenbastion. Zo was in 1969
amper 2,7 % van alle Belgische
bedrijfsrevisoren een vrouw. Daar
komt langzaam verandering in.
In 2005 bedroeg het aandeel
vrouwen in het beroep al 18,6 %
(Lybaert, 2007). Wetenschappelijk
onderzoek toont aan dat gender
een invloed heeft op gedragingen
in het algemeen, maar ook in de
uitoefening van bepaalde beroepsactiviteiten.
Inleiding
Uit de cognitieve psychologie blijkt bijvoorbeeld
dat vrouwen op een andere wijze informatie
verzamelen en interpreteren. Vrouwen
vertonen ook een ander risicoprofiel. Verschillen
in persoonlijkheidskenmerken suggereren
een mogelijk verband tussen gender en
de wijze waarop de auditor tot een professioneel
oordeel komt. Niet alleen het ontdekken
maar ook een accurate analyse van materiële
fouten en onregelmatigheden en een onafhankelijke
rapportering ervan, zijn cruciale
elementen voor een kwaliteitsvol oordeel.
De vraag rijst of deze verandering van een belangrijke
inputfactor (het geslacht van de auditor)
een invloed uitoefent op de belangrijkste
outputfactor (het professionele oordeel).
In deze bijdrage overlopen we de wetenschappelijke
literatuur inzake genderverschillen.
We bekijken meer in het bijzonder in welke
fasen van het auditproces de vastgestelde verschillen
een rol kunnen spelen.
Informatieverwerking
Probleemoplossend denken
Probleemoplossen verwijst naar de hogere
orde (cognitieve) vaardigheid om een gegeven
situatie om te vormen naar een gewenst doel.
Omdat zulke transformaties opeenvolgende
informatiestromen voortbrengen, is informatieverwerking
een noodzakelijke stap in
succesvol probleemoplossen. Mannen blijken
informatie op een andere manier te verwerken
dan vrouwen. De ‘selectivity hypothese’
(Meyers-Levy, 1989) stelt dat bij het vormen
van een oordeel vrouwen een uitgebreid onderzoek
voeren en meer informatie-aspecten
beschouwen. Mannen maken veeleer gebruik
van mentale schema’s.
De ene informatieverwerkingsmethode is
niet noodzakelijk beter dan de andere. Het
gebruik ervan is mede afhankelijk van de
taakcomplexiteit (Meyers-Levy & Maheswaran,
1991). Bij relatief eenvoudige taken
die slechts een beperkte aandacht vereisen,
blijken vrouwen in vergelijking met mannen
significant meer details in beschouwing
te nemen. Bij complexe, ondoorzichtige of
vaag omschreven taken zijn beide seksen
echter gemotiveerd om een uitgebreide en
grondige analyse uit te voeren. Het verschil
in informatieverwerking verdwijnt in dat
geval. Omgekeerd zullen ook bij extreem
eenvoudige en duidelijke taken beide seksen
selectief te werk gaan. Hier wordt wederom
geen verschil waargenomen. Vermits mannen
enkel ten aanzien van complexe taken een
uitgebreide analyse uitvoeren maar vrouwen
zowel bij relatief eenvoudige als complexe
taken uitgebreide informatieverwerkers zijn,
zijn vrouwen meer vertrouwd met deze uitgebreide
verwerkingsprocedure. Hierdoor
zullen vrouwen in vergelijking met mannen
bij de beoordeling van complexe taken niet
alleen effectiever (nauwkeuriger) maar ook
efficiënter zijn (minder inspanningen). Bij
relatief eenvoudige taken daarentegen blijken
mannen met eenzelfde graad van nauwkeurigheid
efficiënter.
Voor economische beroepen (‘cijferberoepen’)
speelt het wiskundig probleemoplossen een
bijzondere rol. De meeste onderzoeken tonen
aan dat mannen (lichtjes) beter scoren op
testen die wiskundige vaardigheden meten
(bv. Penner & Paret, 2008). De selectievere
informatieverwerking van mannen levert
bovendien een voordeel op inzake visueel
ruimtelijk inzicht (Meyers-Levy, 1989). Deze
vaardigheid is bijzonder nuttig om bepaalde
wiskundige problemen op te lossen (Assel et
al., 2003).
Uit tal van studies blijkt dat vrouwen een negatieve
kijk hebben op hun eigen wiskundige
prestaties in vergelijking met mannen (bv.
Miller & Bichsel, 2004). Dergelijke attitudes
veroorzaken angstreacties. Een bijzondere
variant hiervan is de zogenaamde ‘stereotiepe
bedreiging’. Het bestaan van een stereotiepe
leidt tot verhoogde prestatieangst bij diegenen
die een taak dienen uit te voeren waarvan
gedacht wordt dat hun groep er niet voor is
gekwalificeerd. Het bestaan van het stereotiepe
beeld dat vrouwen en wiskunde niet
goed samen gaan, ondermijnt (onbewust) het
verlangen van vrouwen om wiskundig uit te
blinken (Kiefer & Sekaquaptewa, 2007).

A U G U S T U S 2 0 0 9
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
Onafhankelijkheid en cognitieve verstoringen
Met betrekking tot het leveren van een onafhankelijk
oordeel zijn twee zaken van belang:
moedwillig bedrog en onbewust gedrag.
Vrouwen maken zich minder schuldig aan
moedwillig bedrog. Onderzoek toont aan
dat vrouwen minder omkoopbaar zijn. Aan
vrouwen worden bijvoorbeeld minder vaak
steekpenningen aangeboden (Mocan, 2008).
Vrouwen streven ook minder vaak eigen persoonlijke
belangen na. Ze hebben een negatievere
houding ten aanzien van bedrog dan
mannen (Whitley, 2001).
Een grotere bedreiging voor een onafhankelijk
oordeel dan moedwillig bedrog is een
onbewust gebrek aan onafhankelijkheid
(Moore e.a., 2006). Gedrag wordt onbewust
beïnvloed door a priori-veronderstellingen en
(cognitieve) verstoringen die ‘objectieve’ onafhankelijke
oordelen in de weg staan. Bij de
beoordeling van nieuwe informatie zoeken we
informatie terug die is opgeslagen in ons geheugen
en vullen we ontbrekende details aan
op basis van mentale schema’s. Hoewel deze
schema’s in het algemeen bijzonder nuttig
en bruikbaar zijn, leiden ze soms tot ernstige
en systematische denkfouten (Kahneman &
Tversky, 1974). De meeste mensen vertonen
een neiging tot bevestiging (‘confirmation
bias’). We zoeken eerder naar informatie die
in overeenstemming is met onze verwachtingen
of we trachten onze verwachtingen op
een dusdanige manier te toetsen dat ze onze
vermoedens bevestigen (Gazzaniga &
Heatherton, 2003). Feiten of opvattingen
die strijdig zijn met onze overtuigingen of
verwachtingen veroorzaken een onaangename
spanning (‘cognitieve dissonantie’) die we
trachten te minimaliseren (Halpern, 2000).
Onderzoek geeft aan dat vrouwen minder te
lijden hebben onder cognitieve verstoringen
dan mannen. Als uitgebreide informatieverwerkers
zijn vrouwen meer geneigd om met
elk type van informatie (zowel bevestigend als
niet-bevestigend) rekening te houden (Chung
& Monroe, 1998). Mannen zijn ook overmoediger
dan vrouwen (bv. Bengtsson e.a.,
2005). Ze hebben de neiging om te denken
dat hun oordeel accurater is dan het in werkelijkheid
is (‘overconfidence effect’). Zo ontstaat
mogelijk een kloof tussen het vertrouwen in
het eigen oordeel en de werkelijke waarde die
aan dat oordeel kan worden toegedicht.
Risicoprofiel en empathie
Vrouwen zijn risicoafkeriger dan mannen
(Damodaran, 2008). In tal van omstandigheden
nemen vrouwen minder risico’s, bijvoorbeeld
bij het gokken (Eckel & Grossman,
2002) of het uitvoeren van investeringen
(Barber & Odean, 1995).
Vrouwen zijn bovendien empathischer dan
mannen. Ze betonen meer medeleven. Die
vaststellingen vloeien onder andere voort uit
de ‘Empathizing-Systemizing theory’ (Baron-
Cohen, 2004) en de psychologische ‘Big Five’
theorie van de persoonlijkheidsdimensies
(Schmitt e.a., 2008).
Gender in een auditcontext?
Als mannen inderdaad op een andere manier
informatie verwerken en beter scoren dan
vrouwen op testen die wiskundige vaardigheden
trachten te meten, terwijl vrouwen
anderzijds risicoaverser, empathischer en
minder overmoedig zijn alsook hun denken
minder cognitief wordt verstoord, dan valt
het niet uit te sluiten dat gender een invloed
heeft op de oordeelsvorming.
Het is echter niet vanzelfsprekend dat genderverschillen
die aanwezig zijn op het niveau
van de gehele bevolking ook aanwezig zijn in
de specifieke subpopulatie van de auditors.
Zelfselectie of leereffecten ten gevolge van
onderwijskundige en professionele vorming
kunnen gendereffecten uitwissen (Halpern,
2000). Als vrouwen hun wiskundige prestaties
onderschatten, lijkt het immers redelijk
om te veronderstellen dat vrouwen die voor
een eerder wiskundige studie (zoals een economische
opleiding) kiezen over betere wiskundige
vaardigheden beschikken dan gemiddeld.
Bovendien krijgen zowel vrouwelijke als
mannelijke auditors een zelfde opleiding en
training en zijn ze onderworpen aan dezelfde
strikte deontologische regels. De vraag rijst
bijgevolg in hoeverre de vastgestelde genderverschillen
nog aanwezig zijn bij auditors.
Als
mannen inderdaad op
een andere manier
informatie verwerken en
beter scoren dan vrouwen op
testen die wiskundige
vaardigheden trachten te
meten, terwijl vrouwen
anderzijds risicoaverser,
empathischer en minder
overmoedig zijn alsook hun
denken minder cognitief
wordt verstoord, dan valt het
niet uit te sluiten dat
gender een invloed heeft op
de oordeelsvorming.

4-5
U it recent Belgisch
onderzoek blijkt dat
mannelijke en vrouwelijke
auditors sterker op elkaar
gelijken dan de gemiddelde
man en vrouw. Mogelijk
worden de verschillen door
preselectie, opleiding,
training en beroepsregels
uitgevlakt.
Genderonderzoek in een auditcontext is
alsnog vrij beperkt. Het bewijsmateriaal is
uiteenlopend. Chung en Monroe (1998)
en Chung en Park (2004) bevestigen de
selectiviteitshypothese. Ze tonen aan dat Australische
resp. Aziatische mannelijke auditstudenten
in tegenstelling tot hun vrouwelijke
studiegenoten, een hypothese-bevestigende
houding aannemen. O’Donnell & Johnson
(2001) vinden dat vrouwen meer inspanningen
leveren dan mannen als de financiële
overzichten consistent zijn met de informatie
die de auditor reeds in zijn bezit heeft over
de klant. Als de complexiteit toeneemt door
toevoeging van inconsistente gegevens, verwerken
vrouwen de gegevens efficiënter dan
mannen. Chung en Monroe (2001) komen
tot de vaststelling dat er bij taken met lage
complexiteit geen significant verschil in
nauwkeurigheid optreedt tussen mannelijke
en vrouwelijke auditors. Voor taken met een
hoge complexiteit geven vrouwen wel een
significant nauwkeuriger oordeel dan mannen.
Deze resultaten worden evenwel tegengesproken
door Gold e.a. (2009) en Breesch
en Branson (2009).
Ook inzake risicoprofiel is het bewijsmateriaal
niet eenduidig. Olsen en Cox (2001)
tonen aan dat vrouwen – zelfs wanneer ze
financiële beroepsbeoefenaars zijn – minder
investeringsrisico’s nemen. Schubert et al.
(1999) daarentegen vindt dat onder gecontroleerde
economische omstandigheden vrouwen
niet minder riskante financiële keuzes
maken dan mannen. In het licht van risicoafkerigheid
is context blijkbaar een belangrijke
factor. Dat idee vindt steun in de meta-analyse
van Byrnes e.a. (1999). Ook de studie van
Weber e.a. (2002) suggereert dat het nemen
van risico’s domeinspecifiek is. Zij vinden
dat in alle domeinen (uitgezonderd het sociale)
de risicoafkeer sterker was bij vrouwen.
Specifiek voor auditors vinden Hardies e.a.
(2009b) dat vrouwelijke auditors risicoaverser
zijn dan hun mannelijke collega’s. Inzake
probleemoplossend denken (wiskundige vaardigheden)
alsook a priori-veronderstellingen
en cognitieve verstoringen werden echter
geen significante verschillen waargenomen.
Ook Gold e.a. (2009) vinden bij vrouwelijke
auditors een sterkere afkeer van risico’s terug
dan bij mannelijke auditors. Ittonen en Peni
(2009) geven dit als een mogelijke verklaring
voor de hogere audithonoraria van vrouwelijke
auditors in de Scandinavische auditmarkt.
Conclusie
In dit artikel werden de genderverschillen
inzake diverse persoonlijkheidskenmerken
besproken die mogelijk een invloed kunnen
hebben op de oordeelsvorming van auditors
en bij uitbreiding ook van andere beoefenaars
van economische beroepen. Verder werd een
overzicht geboden van de bevindingen uit
empirische studies van gender in een auditcontext.
De resultaten zijn niet eensluidend.
Uit recent Belgisch onderzoek (Hardies e.a.
2009b) blijkt evenwel dat mannelijke en
vrouwelijke auditors sterker op elkaar gelijken
dan de gemiddelde man en vrouw. Mogelijk
worden de verschillen door preselectie, opleiding,
training en beroepsregels uitgevlakt.
Daarnaast spelen de stroomlijning binnen
auditkantoren en de samenwerking binnen
auditteams ongetwijfeld een harmoniserende
rol. Verder onderzoek in deze materie is
nochtans aangewezen. Hardies e.a. (2009)
vindt immers dat vrouwelijke auditors risicoaverser
zijn dan hun mannelijke collega’s.
Er is bovendien nog een bijkomende bekommernis.
Naast het eventuele reële effect van
gender op het professionele oordeel, speelt
ook perceptie een rol. Gender kan de beoordeling
door het publiek in deze of gene richting
beïnvloeden. Heel wat studies tonen aan dat
oordelen over bekwaamheid (bv. Bauer &
Baltes, 2002) en ethisch gedrag (bv. McCabe
e.a., 2006) niet gender-neutraal zijn: mannen
worden ‘competenter’ geacht, vrouwen ‘ethischer’
Het publiek dicht hierdoor mogelijk
niet dezelfde waarde toe aan informatie verstrekt
door vrouwelijke als door mannelijke
auditors (cf., Hardies e.a., 2009a), zelfs als er
zich in de werkelijke oordeelsvorming geen
verschillen voordoen.
Bibliografie
Assel, Mike A. et al. (2003) Precursors to
Mathematical Skills: Examining the Roles
of Visual-Spatial Skills, Executive Processes,
and Parenting Factors. Applied Developmental
Science, 7, 1, pp. 27-38.
Barber, Brad M. & Terrance Odean (2001)
Boys Will be Boys: Gender, Overconfidence
and Common Stock Investment.
Quarterly Journal of Economics, 116, 1,
pp. 261-292.
Baron-Cohen, Simon (2004) The Essential
Difference. Male and Female Brains and
the Truth About Autism, New York, Basic
Books.
Bauer, Cara C. & Boris B. Baltes (2002) Reducing
the Effects of Gender Stereotiepes
on Performance Evaluations. Sex Roles, 47,
9/10, pp. 465-476.

A U G U S T U S 2 0 0 9
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
Bengtsson, Claes; Mats Persson & Peter
Willenhag (2005) Gender and Overconfidence.
Economics letters, 86, 2,
pp. 199-203.
Breesch, Diane & Joël Branson (2009) The
Effects of Auditor Gender on Audit Quality.
Accepted for publication in The Icfai
Journal of Audit Practice (Publication Summer
2009).
Chung, Janne & Gary Monroe (1998) Gender
Differences in Information Processing:
An Empirical Test of the Hypothesis-
Confirming Strategy in an Audit Context.
Accounting & Finance, 38, 2, pp. 265-279.
Chung, Janne & Gary Monroe (2001) A Research
Note on the Effects of Gender and
Task Complexity on an Audit Judgment.
Behavioral Research in Accounting, 13,
pp. 111-126.
Chung, Tammy & Boo Jin Park (2004) Gender
Differences in Accounting Information
Processing in South Korea. Asian Journal of
Women’s Studies, 10, 3, pp. 67-88.
Damodaran, Aswath (2008) Strategic Risk
Taking. A Framework for Risk Management.
New Jersey, Pearson Education.
Eckel, Catherine C. & Philip J. Grossman
(2002) Sex Differences and Statistical Stereotieping
in Attitudes Toward Financial
Risk. Evolution and Human Behavior, 23,
4, pp. 281-295.
Gazzaniga, Michael S. & Todd F. Heatherton
(2003) Psychological Science. Mind. Brain
and Behaviour. New York, W.W. Norton &
Company.
Gold-Nöteberg, Anna; James E. Hunton &
Mohamed Gomaa (2009) The Impact of
Client and Auditor Gender on Auditors’
Judgments. Accounting Horizons, 23, 1, in
press .
Halpern, Diane F. (2000) Sex Differences in
Cognitive Abilities. Londen, Erlbaum.
Hardies, Kris; Diane Breesch & Joël Branson
(2009a) Male and Female Auditors: Who in
this Land is Fairest of All? Artikel gepresenteerd
op de AS-GAABR/IAAER-conferentie
‘Financial and Management Accounting,
Auditing and Corporate Governance’,
München, 5-7 februari 2009.
Hardies, Kris; Diane Breesch & Joël Branson
(2009b) Are Female Auditors still Women?
Analyzing the gender differences affecting
audit quality. Artikel gepresenteerd op de
32 ste jaarlijkse conferentie ‘European Accounting
Association’, Tampere, Finland,
12-15 mei 2009[een eerdere versie van
dit artikel werd gepresenteerd op de 2009
jaarlijkse meeting ‘American Accounting
Association’, New Yersey, USA, 23-25 april
2009].
Ittonen, Kim & Emilia Peni (2009) Auditor’s
Gender and Audit Fees. Artikel gepresenteerd
op de 32 ste jaarlijkse conferentie ‘European
Accounting Association’, Tampere,
Finland, 12-15 mei 2009.
Kahneman, Daniel E. & Amos Tversky
(1974) Judgment under uncertainty: Heuristics
and biases. Science, 185, 4157,
pp. 1124-1131.
Kiefer, Amy K. & Denise Sekaquaptewa
(2007) Implicit Stereotiepes and Women’s
Math Performance: How Implicit Gender-
Math Stereotiepes Influence Women’s Susceptibility
to Stereotiepe Threat. Journal of
Experimental Social Psychology, 43, 5,
pp. 825-832.
Lybaert, Sara (2007) Een genderanalyse van
verklaringen door auditors. Brussel, Vrije
Universiteit Brussel [Licentiaatsverhandeling].
McCabe, A. Catherine; Rhea Ingram &
Mary Conway Dato-on (2006) The Business
of Ethics and Gender. Journal of Business
Ethics, 64, 2, pp. 101-116.
Miller, Heather & Jacqueline Bichsel (2004)
Anxiety, working memory, gender, and
math performance. Personality and Individual
Differences, 37, 3, pp. 591-606.
Mocan, Naci (2008) What Determines
Corruption? International Evidence from
Microdata. Economic Inquiry, 46, 4,
pp. 493-510.
Moore, Don A.; Philip E. Tetlock; Lloyd
Tanlu & Max H. Bazerman (2006) Conflicts
of Interest and the Case of Auditor
Independence: Moral Seduction and Strategic
Issue Cycling. Academy of Management
Review, 31, 1, pp. 10-29.
Meyers-Levy, Joan (1989) Gender Differences
in Information Processing: A Selectivity
Interpretation. In: Patricia Cafferata &
Alice M. Tybout (Eds) Cognitive and Affective
Responses to Advertising. Lexington
(Mass.): Lexington Books, pp. 219-260.
Meyers-Levy & Maheswaran D. (1991) Exploring
differences in males’ and females’
processing strategy. Journal of Consumer
Research, vol.18, 63-70.
O’Donnell Ed & Eric N. Johnson (2001)
The Effects of Auditor Gender and Task
Complexity on Information Processing Efficiency.
International Journal of Auditing,
5, 2, pp. 91-105.
Olsen, Robert A. & Constance M. Cox
(2001) The Influence of Gender on the
Perception and Response to Investment
Risk: The Case of Professional Investors.
The Journal of Psychology and Financial
Markets, 2, 1, pp. 29-36.
Penner, Andrew M. & Marcel Paret (2008)
Gender Differences in Mathematics Achievement:
Exploring the Early Grades and
the Extremes. Social Science Research, 37, 1,
pp. 239-253.
Schmitt, David P.; Anu Realo; Martin
Voracek & Jüri Allik (2008) Why Can’t a
Man Be More Like a Woman? Sex Differences
in Big Five Personality Traits Across
55 Cultures. Journal of Personality and Social
Psychology, 94, 1, pp. 168-182.
Schubert, Renate; Martin Brown; Matthias
Gysler & Hans Wolfgang Brachinger al.
(1999) Gender and Economic Transactions
- Financial Decision-Making: Are Women
Really More Risk Averse? American Economic
Review, 89, 2, pp. 381-385.
Weber, Elke U.; Ann-Renée Blais & Nancy
E. Betz (2002) A Domain-specific Riskattitude
Scale: Measuring Risk Perceptions
and Risk Behaviors. Journal of Behavioral
Decision Making, 15, 4, pp. 263-290.
Whitley, Bernard E. Jr. (2001) Gender Differences
in Affective Responses to Having
Cheated: The Mediating Role of Attitudes.
Ethics & Behaviour, 11, 3, pp. 249-259.

6-7
>
De CBN ten dienste van de
ondernemingen, in samenwerking
met de Instituten
J a n V e r h o e y e
Vennoot bij De Deyne, Verhoeye
Accountants en Belastingconsulenten
Docent aan de Hogeschool Gent
Gastprofessor aan de Universiteit Gent
Directeur van het Hoger Instituut van
Accountancy en Fiscaliteit
Voorzitter van de Commissie voor
Boekhoudkundige Normen
Het is geen sinecure om een gaatje
te vinden in de agenda van Jan
Verhoeye. Naast vennoot bij De
Deyne, Verhoeye Accountants en
Belastingconsulenten is hij docent
aan de Hogeschool Gent, gastprofessor
aan de Universiteit Gent en
directeur van het Hoger Instituut
van Accountancy en Fiscaliteit.
Sinds 1 juli 2008 neemt Jan Verhoeye
ook het voorzitterschap
waar van de Commissie voor
Boekhoudkundige Normen.
Hoog tijd voor T.A.A. voor een
gesprek. De Voorzitters van het
IBR en het IAB, Pierre Berger en
André Bert, en de secretaris-generaal
van het IBR, David Szafran,
hadden hun vragen klaar.
Ook Sadi Podevijn, kaderlid bij
de CBN, en Stef Van Attenhoven,
adviseur bij het IBR en redacteur
van dienst, komen rond de tafel
zitten.
Hoe ziet u de toekomst van de Commissie? Waaruit
bestaan uw concrete plannen?
We hebben binnen de CBN een werkplan
goedgekeurd met een drietal krachtlijnen.
In de eerste plaats willen we opnieuw antwoorden
op de vragen van de ondernemingen
en zeker ook op die van de beroepsbeoefenaars.
Het blijkt dat het gros van onze adviezen
tot stand kwam na een vraag van bedrijfsrevisoren,
accountants of boekhouders. Heel
concreet denk ik nu aan onze adviezen rond
herwaarderingsmeerwaarden of interimdividenden.
We mogen niet vergeten dat het precies de
ondernemingen zijn die ons betalen. Bij
elke neerlegging van een jaarrekening wordt
er _ 2,23 doorgestort naar de CBN. Dan
moeten we er in de mate van het mogelijke
ook alles aan doen om te antwoorden op hun
vragen.
Zelf werd ik als jonge snaak opgeleid door de
onvolprezen Guy Gelders, door Henri Olivier
en Marcel Bellen. In die periode werd het
boekhoudrecht ontwikkeld op basis van vragen
van de bedrijven. Met andere woorden:
vanuit de praktijk. Zo hoort het ook, en dat
streven we nu opnieuw na.
Natuurlijk zijn we afhankelijk van de uitvoerende
macht, en het is van daaruit dat we het
boekhoudrecht interpreteren. Ik vind dat een
goed principe. Overigens, ons eerste bulletin
met adviezen is klaar. Op zijn minst twee
andere bulletins zitten in de pipeline.
We willen ook de oude adviezen herbekijken,
en wel omwille van twee redenen. Welke van
die adviezen zijn nog geldig, welke niet meer?
Tegelijkertijd willen we ze aanpassen aan de
nieuwe codificatie van het K.B. van het
Wetboek van vennootschappen.
Het is onze ambitie om adviezen te ontwikkelen
met een algemene draagwijdte. Momenteel
staan fusies en splitsingen op onze
agenda. De modernisering van ons advies uit
1994 vindt u al op onze website. Er komt
ook een nieuw advies over grensoverschrijdende
fusies en over splitsingen en grensoverschrijdende
splitsingen.
De werkgroep buigt zich ook over een advies
met betrekking tot inbreng van bedrijfstak en
algemeenheid. Hierover bestaat vandaag de
dag zo goed als niets.
Dan zijn er de financiële en afgeleide financiële
instrumenten.
Als Commissie maakten we een zeer boeiend
laatste kwartaal 2008 mee: zo zagen we wat er
gebeurde met de reclassification van IAS 39.
We fixeren ons vooral op afgeleide financiële
instrumenten en gaan na op welk ogenblik
winsten en verliezen moeten worden genomen.
Het eerste algemene advies hierover
wordt hoogst waarschijnlijk in juli behandeld
door de Commissie. Daarna is het de bedoeling
om een aantal typeproducten te bekijken
binnen die afgeleide financiële instrumenten
en per product te beschrijven hoe dat best
verwerkt wordt.
Moet u dan een combinatie vinden tussen de Belgische
boekhoudwetgeving, IAS-IFRS, en de Belgische
fiscale wetgeving?
We vertrekken niet van IAS en IFRS. In de
ontwerpteksten van nieuwe adviezen baseren
we ons eerst en vooral op de Belgische regelgeving.
Analyse van de IFRS/IAS terzake
levert niettemin interessante bijkomende
informatie op. We trachten ook steeds rekening
te houden met de fiscale implicaties in
onze ontwerpteksten. Op dit vlak werken we
dus uitstekend samen met de fiscale administratie.
We laten ons evenwel door de IFRS/IAS
insprireren. We plannen in die zin een advies
rond Revenue recognition, Sharebased payments,
Employee benefits,…
Verder denken we aan een advies rond afschrijvingen.
In ons land leven we nog steeds
met de idee dat enkel lineaire, degressieve en
de dubbel lineaire afschrijvingen mogelijk
zijn. Zijn hier geen andere mogelijkheden?
We denken aan progressieve afschrijvingen,
afschrijvingen volgens bedrijfsdrukte,...
U vindt hierover heel wat rechtsleer.

A U G U S T U S 2 0 0 9
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
Ten slotte willen we de volgende twee à drie
jaar ook ‘’bestellingen in uitvoering’’ aanpakken.
In totaal gaat het dus om een zevental adviezen.
U begrijpt dat er binnen de CBN heel
wat werk aan de winkel is. Gelukkig heb ik
het getroffen met onze rechtstreekse medewerkers.
Sadi Podevijn en Serge Rompteau
leveren prima werk. Neemt niet weg dat we
op zoek zijn naar twee extra mensen. De procedure
daarvoor is opgestart.
En dan staat er natuurlijk de administratieve
vereenvoudiging op het programma.
Hoe staat de CBN tegenover de administratieve
vereenvoudiging?
Het is duidelijk dat de grote ingreep ten
aanzien van de micro-entiteiten voorlopig
lijkt afgewend. We moeten echter over een
plan B beschikken: een gemeenschappelijk
boekhoudrecht voor heel Europa. Besef goed:
dit dossier is niet afgesloten en zal blijven
terugkomen.
Zo moeten we eens nadenken over hetgeen
we samen kunnen aanreiken met het oog op
een vereenvoudigd boekhoudrecht.
Tegen oktober van dit jaar belooft de Europese
Commissie een ontwerp voor de herziening
van de Vierde en Zevende Richtlijn.
Er blijven discussies lopen over cash flow
statements, framework, en bottom-up. Toch
verwacht ik niet dat dit de grote hervorming
van de waarderingsregels zal worden.
Staan er nog andere projecten op stapel?
In laatste instantie plannen we onze website
aan te passen. Momenteel zijn we die aan het
herschrijven. We zullen voor een efficiënte
zoekfunctie zorgen, de wetgeving zult u erop
terugvinden, de agenda van de vergaderingen…
alles mooi gestructureerd. De ambitie
is er een gebruiksvriendelijke stek van te
maken, die – dat spreekt voor zich – vaak
bezocht wordt.
Daarnaast gaan we proberen jaarlijks een
boek uit te brengen waarin alle adviezen
verzameld worden, alsook het belangrijkste
boekhoudrecht.
Werd op een gegeven ogenblik niet de idee geopperd
om dat samen met de Instituten te doen?
Zeker en vast. We hebben net van het IAB
positief nieuws gehad in die zin. We willen
al onze adviezen en wijzigingen aan adviezen
bundelen in boekvorm, ze classificeren en
structureren per balanspost. Het moet een
handig werkinstrument voor professionals
worden.
Steun van de Instituten in deze is uiteraard
meer dan welkom. Ik zou bijna durven
zeggen dat de Instituten de bevoorrechte
vrienden van de CBN zijn. Zij zijn als het
ware onze natuurlijke biotoop. Maar jullie
begrijpen natuurlijk wel dat wij onze onafhankelijkheid
moeten bewaren.
Klopt het dat u niet de bedoeling hebt om IFRS binnen
te loodsen in het Belgische boekhoudrecht?
Concreet denken we aan de pensioenregelingen. De
toepassing in België wijkt sterk af van wat de IFRS
voorschrijven.
Ik heb niet de indruk dat onder onze leden
de idee leeft om IFRS binnen te loodsen in
het Belgisch boekhoudrecht. Zeker nu ook
de Europese Commissie het SME project van
IFRS zal laten voor wat het is. Hier spelen
immers verschillende elementen. Wanneer we
bronnen onderzoeken om onze adviezen te
ontwikkelen, nemen we uiteraard ook IAS en
IFRS in aanmerking. We stellen ons dan de
vraag naar de compatibiliteit met de Vierde
Richtlijn. Ook moeten we ons afvragen of dit
geen aparte fiscale problemen kan stellen.
Waar mogelijk, zullen we de IAS en IFRS
toepassen. Waarom zouden we het niet doen?
Een concreet voorbeeld: in ons advies rond
het voeren van de boekhouding en het opstellen
en neerleggen van de jaarrekening in
vreemde valuta, hebben we de principes van
de IAS, inzake de functionele valuta, volledig
overgenomen.
S teun van de Instituten is
uiteraard meer dan welkom.
Ik zou bijna durven zeggen
dat de Instituten de
bevoorrechte vrienden van
de CBN zijn. Zij zijn als het
ware onze natuurlijke biotoop.
Maar wij moeten onze
onafhankelijkheid bewaren.

8-9
J aarrekeningen worden
ook gebruikt voor het
topmanagement om
bonussen uit te keren.
Hier is toch een belangrijke
taak voor de bedrijfsrevisoren
om erop toe te
zien dat dit niet het respect
voor de normale boekhoudkundige
normen in de weg
staat.
We moeten nu zien wat er gaat gebeuren
met de modernisering van de Vierde en de
Zevende Richtlijn. De Europese Commissie
blijft naar alle waarschijnlijkheid vasthouden
aan het principe van de historische kostprijs.
De herziening van de Vierde Richtlijn zal een
aantal consequenties hebben voor het interne
boekhoudrecht van de Lidstaten. Duidelijk is
nu bijvoorbeeld al dat Lifo vermoedelijk niet
langer van toepassing mag zijn.
Verder lijkt het de Commissie duidelijk dat
Europa plannen heeft om over te gaan tot
een zeer ingrijpende afslanking van de toelichtingen
voor de kleine ondernemingen.
Anderzijds heb ik niet de indruk dat men in
de richtlijnen ingrijpende wijzigingen plant
rond de klassieke waarderingsregels.
Wat nu de herziening van de pensioenregelingen
betreft, lijkt het me een haalbare kaart
om, conform de IAS 19, hiervoor voorzieningen
te boeken. We moeten zeker wel rekening
houden met het standpunt van de fiscus.
Mede daarom is het een goeie zaak dat de
fiscus goed vertegenwoordigd is in de CBN.
Zou het wenselijk zijn om te komen tot een splitsing
van het boekhoudrecht en de regels van de fiscale
belastbare basis? Wat is uw standpunt?
Ik was ooit aanwezig op een Europese vergadering
waar elke Lidstaat zijn fiscaal systeem
diende voor te stellen. Toen bleek overduidelijk
dat men ook in de UK en Nederland
vertrekt van het boekhoudkundige resultaat
maar men heeft daar veel meer distorsies
die men moet verwerken, wat leidt tot grote
kosten. En dus een veel uitgebreidere reservebeweging
dan deze die wij binnen onze vennootschapsbelasting
kennen.
De binding tussen boekhoudrecht en de regels
van de fiscale belastbare basis blijft mijns
inziens best bestaan, en niet alleen om de
kosten van de ondernemingen te reduceren.
Daarnaast zie ik het boekhoudrecht als een
corrigerende economische factor naar de
fiscale basis, zeker voor de kleine ondernemingen.
Terloops: ook bij de jaarrekeningen die geconsolideerd
worden neergelegd volgt men
in ons land nog in 70 % van de gevallen de
Zevende Richtlijn. Dit zijn cijfers van 2008.
De enige jaarrekening die telt voor deze grote
groepen blijft – dat is althans mijn overtuiging
– de geconsolideerde jaarrekening.
Vandaar onze conclusie: dat oude consolidatierecht
is nog altijd van belang.
Vanuit de bancaire sector is er toch vraag om de
jaarrekening op te stellen volgens de IFRS. Men zou
de Belgische jaarrekening enkel nog willen gebruiken
voor fiscale doeleinden,… is dat een piste?
Dat lijkt me eerder een politieke beslissing,
en indien de politiek dat opportuun acht,
kan men voor advies altijd terecht bij de
CBN.
Het framework dat wordt gebruikt, wordt
dikwijls bepaald door de doelgroep van uw
jaarrekening.
De IAS/IFRS zijn gemaakt voor de aandeelhouders,
om de beurzen te doen draaien. Dit
heeft zeker zijn nut. Onze klassieke jaarrekening
daarentegen is bedoeld voor de schuldeisers
en dient om derden te beschermen. Ook
dat is in deze dagen nog van belang.
Een aandeelhouder is in zekere zin ook een schuldeiser…
Laat ons toegeven: in dat milieu wordt de
jaarrekening vaak gebruikt om de koersen te
doen stijgen. We moeten er toch op toezien
dat de jaarrekening niet verwordt tot een
marketinginstrument. Jaarrekeningen worden
ook gebruikt voor het topmanagement om
bonussen uit te keren. Dat gevoel krijg ik wel
eens bij de IAS/IFRS.
Hier is toch een belangrijke taak voor de bedrijfsrevisoren
om erop toe te zien dat dit niet
het respect voor de normale boekhoudkundige
normen in de weg staat.
Is dit een pleidooi om de commissaris zeker niet
door het management te laten benoemen, maar wel
door het auditcomité? Het feitelijke gebruik is vandaag
de dag wel anders. Er is wel nog het vetorecht
van de ondernemingsraad.
Zo is het. Dus ook in deze context benadruk
ik graag de persoon van de commissaris. Zijn
rol ten opzichte van het maatschappelijk verkeer
is zo mogelijk nog belangrijker dan die
ten opzichte van de aandeelhouder.
En wat dat vetorecht van de ondernemingsraad
betreft, geef toe, daar wordt zelden gebruik
van gemaakt.
Laat het ons even hebben over de non-profit sector.
Er bestaat een groot onderscheid tussen de gevolgde
boekhoudregels binnen de sector. Zo zijn er
ziekenhuizen die de facto aan een subsidieregeling
onderworpen zijn. In het Franstalig onderwijs moeten
de personeelskosten in kosten als subsidiëring
van hun opbrengsten ondergebracht worden, in het
Nederlandstalig onderwijs mogen die kosten volledig
buiten balans opgenomen worden. Wenst u hier
als CBN in te grijpen? Ziet u hier een rol weggelegd
voor de CBN?
Ik noem dit de diaspora in het boekhoudrecht.
Men kan het zo gek niet bedenken of
er bestaan afwijkende regels. Vroeger gold het

A U G U S T U S 2 0 0 9
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
uitvoerings-K.B. van het Wetboek van vennootschappen
niet voor vzw’s. Nu hebben we
dat wel.
Ik denk dat we dit wat tijd moeten geven.
Mijn idee? Er bestaat een framework, laten we
de politiek ervan overtuigen die afwijkende
regels af te schaffen en het gemene boekhoudrecht
toe te passen. We moeten naar één
grote lijn. Harmonisatie waar het kan, dat is
mijn persoonlijke overtuiging.
Zetelen er vertegenwoordigers uit deze sector in de
CBN?
Boekhoudrecht
is in onze
traditie een zaak van
openbaar belang. Persoonlijk
zou ik het geen slechte zaak
vinden als de Commissie die
rol zelf meer waarneemt.
Klassieke vertegenwoordigers van de nonprofitsector
zetelen momenteel niet in de
CBN. De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven
kan mensen uit die sector benoemen,
er zetelen mensen uit het vakbondmilieu die
affiniteiten met de sector hebben. Maar uw
voorstel is interessant en kan zeker overwogen
worden.
Samenwerken met EFRAG, de Europese Commissie,
hoe ziet u dat?
Europa was de eerste afnemer van de IAS’en.
Ik heb nooit begrepen dat Europa niet opgenomen
is in the board van de IASB.
De Europese Commissie zou voor financiering
zorgen van EFRAG en IASB. Dat is een
goede evolutie.
Ik steun volledig de idee dat Europa meer
impact moet krijgen op IASB en meer moet
kunnen sturen. Op Belgisch vlak geven we
vanuit ons technisch comité commentaar op
elke Discussion Paper of Exposure Draft van
de IASB. U vindt die commentaren overigens
terug op onze website. We sturen onze
comment letters door naar zowel EFRAG als
IASB. De aangewezen partner lijkt me hier
eerder EFRAG te zijn. De reden? De Europese
Commissie heeft voor EFRAG gekozen
als tussenpersoon. Anderzijds is EFRAG een
privaatrechtelijke organisatie, en eigenlijk
strookt dat niet met onze Europese gedachte.
Boekhoudrecht is in onze traditie een zaak
van openbaar belang. Persoonlijk zou ik het
geen slechte zaak vinden als de Commissie
die rol zelf meer waarneemt, maar dat is allicht
nog niet voor morgen.

10-11
>
Partiële splitsing: enkele
theoretische en praktische aspecten
I N G E S A E Y S
Bedrijfsrevisor, raadslid IBR,
voorzitter IBR-IAB-Commissie
Bijzondere Opdrachten
voorzitter IBR-Commissie SME/SMP
Luidens artikel 677 van het
Wetboek van vennootschappen:
“Worden met fusie of splitsing
gelijkgesteld, de verrichtingen omschreven
in de artikelen 671 tot
675, zonder dat alle overdragende
vennootschappen ophouden te bestaan.”.
Hierna volgt een weergave
van de besprekingen binnen de
gemengde Commissie Bijzondere
Opdrachten IBR-IAB (Inge Saeys,
voorzitster, Ph. Barthélemy,
J.-C. Piton, B. Pouseele en
P. Weyers (leden IBR),
J. Van Wemmel, M. Claes,
L. Ceulemans, J. Colson,
J.-G. Didier, C. Janssens, J. Marko
en J. Verhoeye (leden IAB), hierna
“de Commissie” met de medewerking
van R. Van Boven en
E. Vanderstappen) van voornamelijk
vennootschapsrechtelijke onduidelijkheden
voor de bedrijfsrevisor
en de externe accountant in
het kader van hun verslaggevingsverplichtingen
bij een partiële
splitsing.
1. Begrip: onderscheid partiële
splitsing – partiële fusie
Er dient een onderscheid te worden gemaakt
tussen de begrippen “partiële splitsing” en
“partiële fusie”.
Hoewel hieromtrent heel wat discussie
bestaat in de rechtsleer, geven de Voorbereidende
Werkzaamheden 1 bij de wet van
16 juli 2001 houdende wijziging van de wet
van 29 april 1999 betreffende de organisatie
van de electriciteitsmarkt, van de wet van
12 april 1965 betreffende het vervoer van
gasachtige producten en andere door middel
van leidingen, en van het Wetboek van inkomstenbelastingen
1992 aan dat de concrete
invulling van het concept “partiële fusie” tot
op heden in België niet is gekend.
Dezelfde Voorbereidende Werkzaamheden
geven op pagina 6 wel een omschrijving van
het begrip “partiële of gedeeltelijke splitsing”,
nl. “een verrichting waarbij een deel van het
maatschappelijk vermogen van een vennootschap
A op een andere vennootschap B overgaat,
en waarbij de aandeelhouders van de vennootschap
A, benevens het behoud van hun aandelen
A, ook nieuwe aandelen B ontvangen. De
vennootschap A, die aldus slechts een deel van
haar maatschappelijk vermogen heeft overgedragen,
blijft dus bestaan; zij ondergaat evenwel
een vermogensvermindering die gelijk is aan het
deel van haar maatschappelijk vermogen dat
werd overgedragen aan vennootschap B.”.
2. Artikel 442bis W.I.B. ’92 en 93undecies
W.btw zijn niet van toepassing
op de partiële splitsing
Artikel 442bis, § 4 W.I.B. ’92 en 93undecies,
§ 4 W.btw stipuleren dat de verplichtingen
van artikel 442bis en 93undecies W.btw niet
gelden voor de overdrachten die worden
uitgevoerd door een curator, een commissaris
inzake opschorting 2 , of ingeval van fusie,
splitsing, inbreng van een algemeenheid van
goederen of van een tak van werkzaamheid
verricht overeenkomstig de bepalingen van
het Wetboek van vennootschappen. Dezelfde
uitzondering wordt voorzien door artikel
41quinquies van de wet van 27 juni 1969 tot
herziening van de besluitwet van 28 december
1944 betreffende de maatschappelijke
zekerheid der arbeiders en artikel 16ter, § 4
van het K.B. nr. 38 van 27 juli 1967 houdende
inrichting van het sociaal statuut der
zelfstandigen.
Gelet op de analogie met de klassieke splitsing,
is de Commissie van mening dat voormelde
bepalingen niet van toepassing zijn op
de partiële splitsing.
Bij de partiële splitsing zal de verkrijgende
vennootschap aansprakelijk kunnen worden
gesteld voor de fiscale en sociale schulden ten
belope van het netto-actief dat ze uit de vennootschap
heeft verkregen. Bovendien gaan
de afgesplitste activa en passiva over op de
verkrijgende vennootschap zonder vervulling
van de tegenstelbaarheidsvoorwaarden.
3. De in hoofde van het bestuursorgaan
bestaande verplichting tot
het opmaken van een voorstel tot
partiële splitsing
De Commissie is, net zoals de meerderheid
in de rechtsleer 3 , van mening dat ter gelegenheid
van een partiële splitsing door overneming
evenveel splitsingsvoorstellen moeten worden
neergelegd als er deelnemende vennootschappen
zijn, ook al is het voorstel tot partiële
splitsing in al deze vennootschappen identiek.
Betreft het daarentegen een partiële splitsing
door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen), dan zal het splitsingsvoorstel
enkel moeten worden opgemaakt door
het/de bestuursorga(a)n(en) van de op dat
ogenblik bestaande vennootschap(pen) 4 .
Weliswaar verwijst artikel 743 W. Venn. naar
“De bestuursorganen van de vennootschappen
die aan de splitsing deelnemen”, toch kan dit
geen betrekking hebben op de nieuw op te
richten vennootschap. De oprichting van een
nieuwe vennootschap is immers een instrument
van de splitsing 5 .

A U G U S T U S 2 0 0 9
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
4. Er is geen bijzonder oprichtersverslag
6 vereist ingeval de partiële
splitsing door oprichting van (een)
nieuwe vennootschap(pen) gepaard
gaat met een inbreng in natura
Indien de partiële splitsing gepaard gaat met
een inbreng in natura, dan moet de commissaris
of – bij ontstentenis hiervan – een
bedrijfsrevisor een controleverslag opmaken 7 .
Dit verslag omvat een beschrijving van elke
inbreng in natura en van de toegepaste
waarderingsmethoden. Bovendien moet het
verslag aangeven of de waarden waartoe deze
methoden leiden, tenminste overeenkomen
met het aantal en de nominale waarde of –
bij gebreke van een nominale waarde – de
fractiewaarde van de tegen de inbreng uit te
geven aandelen en de eventuele opleg. Deze
vermelding is in het bijzonder van belang bij
een partiële splitsing door overneming waarbij
wordt nagegaan of door de kapitaalverhoging
de rechten van de bestaande aandeelhouders
of vennoten niet zijn benadeeld. Het verslag
vermeldt welke werkelijke vergoeding als tegenprestatie
voor de inbreng wordt verstrekt.
Evenwel moeten de oprichters ter gelegenheid
van een partiële splitsing door oprichting van
(een) nieuwe vennootschap(pen) geen bijzonder
verslag opmaken waarin zij uiteenzetten
waarom de inbreng in natura van belang is
voor de vennootschap en eventueel ook waarom
afgeweken wordt van de conclusies van
het controleverslag. Dit volgt uitdrukkelijk
uit artikel 742, § 3 W. Venn. dat de toepassing
van artikel 444, § 1, laatste lid W. Venn. 8
uitsluit ingeval van partiële splitsing door
oprichting van een nieuwe vennootschap.
Betreft het daarentegen een partiële splitsing
door overneming, dan moet het bestuursorgaan
van de overnemende vennootschap wel
een bijzonder verslag opmaken waarin zij
uiteenzet waarom de inbreng in natura van
belang is voor de vennootschap en eventueel
ook waarom afgeweken wordt van de conclusies
van het controleverslag. Dit volgt uitdrukkelijk
uit artikel 730, laatste lid
W. Venn.
5. De verzakingsmodaliteit van artikel
734 9 en 749 10 W. Venn. is ook van
toepassing op de partiële splitsing
Luidens de artikelen 734 en 749 W. Venn.
kan men in het kader van een splitsing 11
verzaken aan het opstellen van het verslag
van het bestuursorgaan zoals bedoeld in
artikel 730 W. Venn. en van het bijzonder
verslag van de commissaris, bedrijfsrevisor of
externe accountant zoals bedoeld in artikel
731 W. Venn., indien alle aandeelhouders
en alle houders van stemrechtverlenende effecten
aanwezig of vertegenwoordigd zijn en
daarvan hebben afgezien. De afstand wordt
vastgesteld bij een bijzondere stemming in de
algemene vergadering die over de deelneming
aan de splitsing moet besluiten en moet uitdrukkelijk
op de agenda worden vermeld.
Bepaalde notariële praktijk is enigszins terughoudend
op dit vlak. Deze is van oordeel dat
een “met splitsing gelijkgestelde verrichting”
geen klassieke splitsing is en derhalve de volledige
procedure dient te worden gevolgd.
Gelet op de analogie met de klassieke splitsing
12 , moet volgens de Commissie kunnen
worden aangenomen dat deze verzakingsmodaliteit
zich ook aandient ten aanzien van de
partiële splitsing 13 .
De vraag of de verzakingsmogelijkheid van
de artikelen 734 en 749 W. Venn. zich ook
toepast op de verslaggeving naar aanleiding
van een inbreng in natura wordt daarentegen
betwist. Toch moet worden aangenomen van
niet 14 . De verslagplicht over de inbreng in
1
Parl. St. Kamer 2000-01, nr. 1052/003, 8.
2
Sinds de wet van 31 januari 2009 betreffende de
continuïteit van de ondernemingen, “in het kader
van een gerechtelijke reorganisatie door overdracht
onder gerechtelijk gezag”.
3
F. BOUCKAERT, Notarieel vennootschapsrecht. N.V.
en B.V.B.A., Antwerpen, Kluwer, 2000, 1048;
S. STROBBE, N. BLAUWBLOMME en
D. BEECKMAN, “De partiële splitsing”, in
seminarie Ernst & Young, 2002, 16.
4
T. TILQUIN, Traité des fusions et scissions, Brussel,
Kluwer Editions Juridiques Belgique, 1993,
176-177 en 184; in die zin: H. DE WULF, “Vennootschapsrecht.
Partiële splitsing”, in Rechtskroniek
voor het notariaat, deel 1, Brugge, die Keure, 2002,
95.
5
T. TILQUIN, o.c., 177.
6
Art. 444, § 1, laatste lid W. Venn. (NV); art. 219, § 1,
laatste lid W. Venn. (BVBA); art. 395, § 1, laatste lid
W. Venn. (CVBA); art. 657 W. Venn. (Comm.V.A.)
7
Artikel 730, lid 2 W. Venn. (partiële splitsing
door overneming); Art. 745, lid 2 W. Venn. (partiële
splitsing door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen))
8
Voor de NV en SE; art. 395, laatste lid W. Venn.
(CVBA en SCE); art. 219, laatste lid W. Venn. (BVBA)
9
Voor de splitsing door overneming.
10
Voor de splitsing door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen).
11
Deze verzakingsmodaliteit voor fusie-operaties
is voorzien in artikel 10, vierde lid van de Derde
Vennootschapsrichtlijn, maar nog niet omgezet in
Belgisch recht.
12
F. BOUCKAERT, o.c., 1042.
13
S. STROBBE, N. BLAUWBLOMME en
D. BEECKMAN, l.c., 21; J.J. COUTURIER, “De
partiële splitsing belastingvrij”, A.F.T. 2001, 368.
14
H. BRAECKMANS, “Fusies en splitsingen (eerste
deel)”, R.W. 1993-94, 1443; Ph. ERNST en
J. VERSTRAELEN, Reorganisatie van vennootschappen.
Fusie, (partiële) splitsing, inbreng van bedrijfstak
of van algemeenheid, Mechelen, Ced.Samsom,
2002, 165.

12-13
15
H. BRAECKMANS, l.c., 1443; Ph. ERNST en
J. VERSTRAELEN, o.c., 165.
16
Ook mogelijke fiscale implicaties ingevolge artikel
344 W.I.B. ’92.
17
S. STROBBE, N. BLAUWBLOMME en
D. BEECKMAN, l.c., 21.
18
Zesde Richtlijn 82/891/EEG van de Raad van
17 december 1982 betreffende splitsingen van
naamloze vennootschappen.
19
Artikel 229, 5° W. Venn. (BVBA); artikel 405, 5°
W. Venn. (CVBA); artikel 456, 4° W. Venn. (NV);
artikel 657 W. Venn. (Comm.V.A.)
20
Ph. ERNST en J. VERSTRAELEN, o.c., 93.
21
T. TILQUIN, o.c., 237; K. GEENS, “De nieuwe wet
inzake fusies en splitsingen en splitsingen”, T.R.V.
1993, 68; J. VAN BAEL, l.c., 10.
22
F. BOUCKAERT en L. WEYTS, l.c., 204;
F. BOUCKAERT, “Fusies, splitsingen en overdrachten
onder algemene titel”, l.c., 701; Ph. ERNST en
J. VERSTRAELEN, o.c., 94.
23
F. BOUCKAERT en L. WEYTS, l.c., 204; K. GEENS,
l.c., 69; Ph. ERNST en J. VERSTRAELEN, o.c., 94;
zie contra: F. BOUCKAERT, “Fusies, splitsingen en
overdrachten onder algemene titel”, l.c., 701.
24
T. TILQUIN, o.c., 236; H. BRAECKMANS, l.c., 1424;
F. BOUCKAERT, “Fusies, splitsingen en overdrachten
onder algemene titel”, l.c., 701; J. VAN BAEL,
l.c., 10; Ph. ERNST en J. VERSTRAELEN, o.c., 148.
natura heeft immers een andere finaliteit en
draagwijdte, aangezien zij betrekking heeft op
de vorming van het kapitaal. Bovendien moet
artikel 734 W. Venn., als uitzondering op de
algemene bepaling, limitatief worden geïnterpreteerd
15 . Veiligheidshalve, en meer in het
bijzonder omwille van het risico 16 dat men
hierdoor de vennootschapswetgeving niet
heeft nageleefd, zal men er derhalve best aan
doen om deze verslagen op te maken 17 .
De verzakingsmodaliteit geldt dus niet voor
de verslaggeving naar aanleiding van een inbreng
in natura. Er kan onder meer worden
verwezen naar een richtlijnconforme interpretatie
(Zesde Vennootschapsrichtlijn 18 ) van de
artikelen 734 en 749 W. Venn. Artikel 8,
§ 3 van deze Richtlijn verwijst uitdrukkelijk
naar de verplichting om in het kader van
een splitsing een verslag over de inbreng in
natura op te stellen. Artikel 10 voorziet in
de mogelijkheid voor de Lidstaten om in een
vrijstelling te voorzien, mits éénparig akkoord
van de aandeelhouders of vennoten, waarbij
de verslagen opgelegd door artikel 8, § 1 en 2
niet moeten worden opgesteld. Bijgevolg
blijkt duidelijk uit deze Richtlijn dat de verslagen
omtrent de inbrengen in natura steeds
moeten worden opgesteld.
6. Oprichtersaansprakelijkheid in het
kader van een partiële splitsing
door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen)
Ingeval een vennootschap failliet wordt verklaard
binnen de drie jaar na haar oprichting,
zijn de oprichters – naar een verhouding die
de rechter vaststelt – jegens de belanghebbenden
hoofdelijk gehouden voor de verbintenissen
van de vennootschap, indien het
maatschappelijk kapitaal bij de oprichting
kennelijk ontoereikend was voor de normale
uitoefening van de voorgenomen bedrijvigheid
over tenminste twee jaar. Het financieel
plan wordt in dit geval door de notaris, op
verzoek van de rechter-commissaris of van
de procureur des Konings, aan de rechtbank
overgelegd 19 .
In dit verband moet erop worden gewezen
dat in het kader van een partiële splitsing
door oprichting van één of meer nieuwe
naamloze vennootschappen of commanditaire
vennootschappen op aandelen geen
onderscheid wordt gemaakt tussen “oprichters”
en “inschrijvers”, hetgeen impliceert dat
gewone inschrijvers niet kunnen ontsnappen
aan de oprichtersaansprakelijkheid. Dit volgt
expliciet uit artikel 742, § 3 W. Venn. dat
de toepassing van artikel 450, tweede lid,
tweede volzin en de artikelen 451 en 452
W. Venn. uitsluit ingeval van een partiële
splitsing door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen) 20 .
Belangrijk is de vraag wie in het kader van
een partiële splitsing door oprichting van
(een) nieuwe vennootschap(pen) als oprichter
kan worden weerhouden.
Met betrekking tot de gewone fusie/splitsing
door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen), vigeren de volgende stellingen
in de rechtsleer:
• De aandeelhouders of vennoten van de
overgenomen (of gesplitste vennootschap)
kunnen niet als oprichters worden beschouwd
21 , aangezien de nieuwe vennootschap
niet noodzakelijk door alle oude aandeelhouders
of vennoten met éénparigheid
van stemmen zal worden opgericht. Het
zou immers tot een onaanvaardbaar besluit
leiden dat alle aandeelhouders of vennoten
oprichters zijn, met inbegrip van de aandeelhouders
of vennoten die afwezig waren
of die een tegenstem hebben uitgebracht 22 ;
• De bestuurders of zaakvoerder(s) van de
partieel gesplitste vennootschap kunnen
niet aansprakelijk worden gesteld voor de
faliekante afloop van de verrichting 23 .
Aangezien in voorkomend geval geen oprichter
kan worden aangeduid, of er tenminste
geen zekerheid bestaat over wie als oprichter
moet worden weerhouden, houdt de meerderheid
in de rechtsleer 24 dan ook voor dat er
terzake van een fusie/splitsing door oprichting
van (een) nieuwe vennootschap(pen)
geen oprichtersaansprakelijkheid kan bestaan.
De Commissie is de mening toegedaan dat
de nodige voorzichtigheid aan de dag moet
worden gelegd. Het gevaar bestaat immers
dat aandeelhouders of vennoten of bestuurders
(zaakvoerders) door de rechtbanken van
koophandel mogelijks als oprichter worden
weerhouden. Deze juridische onzekerheid
kan het best via een wetswijziging worden
opgelost.
7. De opmaak van een financieel plan
Terzake moet een onderscheid worden
gemaakt naargelang de partiële splitsing
geschiedt door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen), dan wel door overneming.
A. Partiële splitsing door overneming
Overeenkomstig het Wetboek van vennootschappen
bestaat er geen (wettelijke)
verplichting om een financieel plan op te
stellen ingeval van een partiële splitsing door
overneming.

A U G U S T U S 2 0 0 9
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
B. Partiële splitsing door oprichting van (een)
nieuwe vennootschap(pen)
Volgens het Wetboek van vennootschappen
zou de partiële splitsing door oprichting van
(een) nieuwe vennootschap(pen) in principe
aanleiding geven tot het opstellen van een
financieel plan.
Dit volgt uitdrukkelijk uit artikel 742
W. Venn. Deze bepaling geeft een opsomming
van de verplichtingen inzake de oprichting
van een vennootschap die niet moeten
worden nageleefd terzake van een partiële
splitsing door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen).
Aangezien de verplichting tot het opstellen
van een financieel plan niet voorkomt in deze
opsomming, zou in principe nog steeds een
financieel plan vereist zijn naar aanleiding
van de partiële splitsing door oprichting van
(een) nieuwe vennootschap(pen) 25 .
Toch menen bepaalde auteurs 26 dat in voorkomend
geval geen financieel plan moet
worden opgesteld. Dit op grond van de hiernavolgende
overwegingen:
• Het financieel plan wordt opgemaakt
door de oprichters om zich te beschermen
tegen de gevolgen van een faillissement
ingeval van onderkapitalisatie van de vennootschap.
Een vennootschap die ontstaat
uit een fusie of een splitsing kan echter
onmogelijk werken met een ontoereikend
kapitaal, als men de veiligheidsmaatregelen
in acht neemt die de wetgever terzake heeft
ingevoerd 27 : de uitvoerige verslaggeving 28
biedt op zich reeds voldoende waarborgen
zodat een bijkomend financieel plan overbodig
zal zijn 29 .
• Het beginsel van de continuïteit verzet zich
ertegen dat men de nieuwe vennootschappen
zou beschouwen als vennootschappen
die pas bij de fusie of bij de oprichting
zouden van start gaan 30 ;
• Het valt moeilijk in te zien dat het kapitaal
van de nieuw op te richten vennootschap
moet worden verantwoord (in een financieel
plan), nu dit reeds eerder werd verantwoord
31 en bovendien niet vrij kan worden
gekozen 32 . Op basis van de boekhoudkundige
continuïteit worden de verschillende
bestanddelen van het eigen vermogen
immers opgenomen in de boekhouding
van de overnemende vennootschap tegen
de waarde waarvoor zij in de boekhouding
van de overgenomen vennootschap voorkwamen
33 ;
• Men kan zich afvragen wie in voorkomend
geval als oprichter met de opmaak van een
financieel plan zal worden belast. Volgens
bepaalde auteurs 34 kan dit alleszins niet
te beurt vallen aan de aandeelhouders of
vennoten die niet aanwezig waren of die
hebben tegengestemd op de algemene
vergadering die over de oprichting van de
vennootschap heeft beslist, noch aan de
bestuurders aangezien de wet dit niet heeft
voorzien.
Bovendien bevat noch de Derde Vennootschapsrichtlijn
(fusies), noch de Zesde Vennootschaprichtlijn
(splitsingen) een bepaling
inzake het al dan niet opmaken van een
financieel plan.
Ondanks de voorvermelde opmerkingen is
een bepaalde notariële praktijk van oordeel
dat, op grond van artikel 742 W. Venn., een
financieel plan dient te worden opgesteld.
Juridisch bestaat er onzekerheid over de
vraag of er ter gelegenheid van een partiële
splitsing door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen) een financieel plan moet
worden opgemaakt. Het komt toe aan het bestuursorgaan
van de splitsende vennootschap
om hierover te oordelen. Eventueel kan zij
hieromtrent een juridisch advies inwinnen.
Deze juridische onzekerheid zou het best via
een wetswijziging kunnen worden opgelost.
De Commissie is van oordeel dat het vanuit
economisch oogpunt een handeling van behoorlijk
bestuur zou zijn om een financieel
plan op te maken.
Het financieel plan kan worden gedefinieerd
als een prognose van de te ontwikkelen activiteiten
en van de financiële middelen waarover
de vennootschap daartoe moet beschikken.
Het financieel plan vormt bovendien een
permanent beheersinstrument dat wordt gebruikt
om de ontwikkeling van de vennootschap
te volgen, te controleren en te leiden.
Dit impliceert dat het plan geregeld moet
worden herzien en dat het moet worden aangepast
aan de evolutie van de economische en
financiële situatie van de vennootschap 35 .
C. Gemengde splitsing
Een partiële splitsing kan ook plaatsgrijpen
door overneming én door de oprichting
van één of meer nieuwe vennootschappen.
In voorkomend geval moeten de verplichtingen
worden nageleefd die gelden voor
de respectievelijke verrichtingen (partiële
splitsing door overneming - partiële splitsing
door oprichting van (een) nieuwe
vennootschap(pen)) 36 .
25
In die zin: F. BOUCKAERT, o.c., 192.
26
F. BOUCKAERT en L. WEYTS, “Opbouw van de akte
houdende fusie en splitsing”, in JAN RONSE
INSTITUUT (ed.), De nieuwe fusiewetgeving 1993:
vennootschapsrechtelijke en fiscaalrechtelijke aspecten,
Kalmthout, Biblo, 1994, 203-204;
T. TILQUIN, o.c., 233-234; F. BOUCKAERT, “Fusies,
splitsingen en overdrachten onder algemene titel”,
in JAN RONSE INSTITUUT (ed.), Knelpunten van
dertig jaar vennootschapsrecht, Kalmthout, Biblo,
1999, 701; J. VAN BAEL, “Herstructurering, fusies
en splitsingen”, in sem. IBR-KFBN, Revisoren en
notarissen: de synergieën optimaliseren, 18 oktober
2002, 10; C. VAN SANTVLIET, “Verslag”, in JAN
RONSE INSTITUUT (ed.), Knelpunten van dertig jaar
vennootschapsrecht, o.c., 727; Ph. ERNST en
J. VERSTRAELEN, o.c., 94.
27
F. BOUCKAERT en L. WEYTS, l.c., 203-204;
T. TILQUIN, o.c., 234; C. VAN SANTVLIET, l.c., 727.
28
O.a. de verplichting voor de raad van bestuur om
een omstandig verslag op te maken waarin de
stand van het vermogen van de betrokken vennootschappen
wordt uiteengezet en waarin de verrichting
vanuit juridisch en economisch oogpunt moet
worden toegelicht en verantwoord.
29
F. BOUCKAERT en L. WEYTS, l.c., 203-204;
T. TILQUIN, o.c., 234; C. VAN SANTVLIET, o.c., 727.
30
F. BOUCKAERT en L. WEYTS, l.c., 204;
J. VAN BAEL, l.c., 10.
31
T. TILQUIN, o.c., 234; J.M. NELISSEN GRADE,
“Rechtshandelingen die leiden tot een fusie”, in
JAN RONSE INSTITUUT (ed.), De nieuwe fusiewetgeving
1993: vennootschapsrechtelijke en fiscaalrechtelijke
aspecten, o.c., 83.
32
C. VAN SANTVLIET, l.c., 727.
33
Ibid., 727.
34
F. BOUCKAERT, l.c., 701; Ph. ERNST en
J. VERSTRAELEN, o.c., 93-94.
35
Technische nota financieel plan, p. 6: http://www.
ipcf.be/Uploads/Documents/doc_649.pdf.
36
Artikel 758 W. Venn.

14-15
37
F. BOUCKAERT, o.c., 1042; Y. DEWAEL en
G. DELVAUX, Les fusions-les scissions. Restructuration
de sociétés, E.C.P. 2002, 28.
38
Advies CBN nr. 166-2.
39
W. VANDENBERGHE, Van ontbinding tot fusie,
Mechelen, Kluwer, 2003, 654-655.
40
F. BOUCKAERT, o.c., 1042.
41
F. BOUCKAERT, o.c., 1042.
42
Federaal Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid,
Praktische gids voor de leden van de ondernemingsraad
Deel 1 Handleiding, Brussel, juni 2000, p. 54.
43
J.J. COUTURIER, l.c., 367; H. DE WULF, “Partiële
splitsing”, Acc. & Bedr. 2002, afl. 4, 12;
W. VANDENBERGHE, “Partiële splitsing. Waarom
nog splitsen als men kan partieel splitsen?”,
T.F.R. 2002, 240-241; J. VERSTRAELEN en
I. VAN DE WOESTEYNE, “De volledig belastingvrije
partiële splitsing in de inkomstenbelastingen”,
T.F.R. 2002, 392; C. CHEVALIER, Vademecum Vennootschapsbelasting
2003, Brussel, Larcier, 2003,
1445.
44
J.J. COUTURIER, l.c., 367; H. DE WULF, “Partiële
splitsing”, l.c., 12.
45
B.S. 12 maart 2009.
46
P. DRIJKONINGEN en A. SOETAERT, “Moet een
‘partiële splitsing’ op een bedrijfstak slaan?”,
Fiscoloog 2001, afl. 822, 3 e.v.; J. VERSTRAELEN en
I. VAN DE WOESTEYNE, l.c., 394.
47
Zie bv. voorafgaande beslissingen nr. 8000.118
dd. 20.05.2008, nr. 8000.125 dd. 03.06.2008 en
nr. 8000.251 dd. 29.07.2008.
8. De toerekening van de partiële
splitsing op het eigen vermogen van
de gesplitste vennootschap
De partiële splitsing heeft tot gevolg dat het
eigen vermogen van de gesplitste vennootschap
proportioneel wordt verminderd ten
belope van de overgedragen bestanddelen 37 .
De Commissie verwijst in dit verband naar
het advies van de Commissie voor Boekhoudkundige
Normen betreffende de verwerking
in de jaarrekening van bepaalde verrichtingen
als bedoeld in artikel 677 van het Wetboek
van vennootschappen 38 .
Zoals bij een gewone splitsing zal moeten
overgegaan worden tot een verdeling van de
eigen vermogensbestanddelen 39 . Een deel
in het kapitaal en de reserves wordt naar de
overnemende vennootschap doorgeschoven 40 .
Als gevolg hiervan wordt het vermogen van
de overgenomen vennootschap overeenkomstig
verminderd met het ingebrachte kapitaal,
de uitgiftepremies, de ingebrachte reserves en
eventueel het overgedragen resultaat 41 .
9. Het voornemen om partieel te
splitsen moet worden meegedeeld
aan de ondernemingsraad
Aangezien een dergelijke operatie wel degelijk
een invloed heeft op het “eigen vermogen”
van de vennootschap, zal zij moeten worden
meegedeeld aan de ondernemingsraad o.g.v.
artikel 2 van het K.B. van 27 november 1973
houdende reglementering van de economische
en financiële inlichtingen te verstrekken
aan de ondernemingsraden.
Een fusie (en naar analogie een splitsing of
partiële splitsing) wordt logischerwijze beschouwd
als occasionele informatie in de zin
van artikel 2 van het K.B. van 27 november
1973.
Deze informatie moet zo spoedig mogelijk
gebeuren. Wanneer het een beslissing van het
ondernemingshoofd betreft, zal de ondernemingsraad
worden ingelicht vóór de uitvoering
van de beslissing. In ieder geval wordt de
ondernemingsraad geïnformeerd voor enige
andere bekendmaking 42 en dus uiterlijk de
dag van de neerlegging van het splitsingsvoorstel
op de griffie van de rechtbank van
koophandel.
10. Moet de partiële splitsing
betrekking hebben op een
bedrijfstak?
Vennootschapsrechtelijk is de meerderheid in
de rechtsleer 43 het erover eens dat het overgedragen
vermogensdeel niet noodzakelijk een
bedrijfstak hoeft te zijn. Dit naar analogie
met de klassieke splitsing, waar evenmin
de verplichting geldt om het vermogen van
de vennootschap zo te verdelen dat elke
overnemende vennootschap een bedrijfstak
verkrijgt 44 .
Fiscaalrechtelijk dient er echter een onderscheid
te worden gemaakt tussen de directe
en indirecte belastingen.
A. Directe belastingen
Wat het regime van de directe belastingen
betreft, is het niet vereist dat de partiële splitsing
betrekking heeft op een bedrijfstak.
Opdat de partiële splitsing fiscaal neutraal
zou kunnen verlopen, is vereist dat de verrichting
niet als hoofdddoel of een der
hoofddoelen belastingfraude of -ontwijking
heeft en plaatsvindt op grond van zakelijke
overwegingen overeenkomstig artikel 183bis
W.I.B. ’92 zoals ingevoegd door de wet van
11 december 2008 45 . Voorheen diende deze
te beantwoorden aan rechtmatige behoeften
van financiële of economische aard. In de
fiscale rechtsleer 46 werd er vroeger op gewezen
dat het gevaar bestond dat de fiscale administratie
zou kunnen oordelen dat een partiële
splitsing niet beantwoordt aan rechtmatige
behoeften ingeval het afgesplitste vermogen
geen op zichzelf staande activiteit is die op
eigen kracht kan werken. Dit bleek bij sommige
belastingadministraties het geval te zijn.
De verzelfstandiging van de onderscheiden
activiteiten is een element dat in overweging
wordt genomen in de voorafgaande beslissingen
van de Dienst Voorafgaande beslissingen
in fiscale zaken 47 .
B. Indirecte belastingen
Inzake de indirecte belastingen daarentegen
vereisen het Wetboek der Registratie-, Hypotheek-
en Griffierechten en het Wetboek van
de Belasting over de Toegevoegde Waarde
dat de inbrengen betrekking hebben op een
bedrijfstak.
Zo bepaalt artikel 117, § 2 van het Wetboek
der Registratie-, Hypotheek- en Griffierechten
dat het (evenredig) recht van 0 % onder
bepaalde voorwaarden niet verschuldigd is
voor de inbrengen gedaan door een vennootschap,
waarvan de zetel der werkelijke leiding
of de statutaire zetel gevestigd is op het

A U G U S T U S 2 0 0 9
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
grondgebied van een Lidstaat van de Europese
Gemeenschappen, van goederen die één
of meer van haar bedrijfstakken uitmaken.
Deze vereiste wordt bevestigd in beslissingen
van de Dienst Voorafgaande beslissingen in
fiscale zaken 48 .
Er is ook geen btw verschuldigd, indien de
inbreng een bedrijfstak betreft (zie artikelen
11 (levering van goederen) en 18, § 3 (diensten)
van het Wetboek van de Belasting over
de Toegevoegde Waarde).
Overeenkomstig artikel 11 W.btw wordt niet
als een levering beschouwd, de overdracht
van een algemeenheid van goederen of van
een bedrijfsafdeling, onder bezwarende titel
of om niet, bij wege van inbreng in een
vennootschap of anderszins, wanneer de
overnemer een belastingplichtige is die de
belasting, indien ze ingevolge de overdracht
zou verschuldigd zijn, geheel of gedeeltelijk
zou kunnen aftrekken. In dat geval wordt de
overnemer geacht de persoon van de overdrager
voort te zetten. Artikel 18, § 3 W.btw
bevat hetzelfde principe met betrekking tot
diensten.
In haar arrest van 27 november 2003 - zaak
C-497/01, Zita Modes Sarl c. Administration
de l’enregistrement et des domaines stelt
het Hof van Justitie van de E.G. dat onder
het begrip “overgang van het geheel of een
gedeelte van een algemeenheid van goederen
onder bezwarende titel, om niet of in de
vorm van een inbreng in een vennootschap”
de overdracht van een handelszaak of van
een autonoom bedrijfsonderdeel valt met
lichamelijke en eventueel ook onlichamelijke
zaken, welke tezamen een onderneming of
een gedeelte van een onderneming vormen
waarmee een autonome economische activiteit
kan worden uitgeoefend.
11. Besluit
Vanuit vennootschapsrechtelijk oogpunt
bestaat er onenigheid of de procedure die bij
een partiële splitsing moet worden gevolgd in
al haar aspecten dezelfde is als deze die geldt
voor de gewone splitsing. Tevens heerst er een
conflict tussen het fiscaal- en het vennootschapsrecht
voor wat betreft de vraag of de
partiële splitsing al dan niet betrekking moet
hebben op een bedrijfstak. Met het oog op de
rechtszekerheid 50 zou het dan ook aangewezen
zijn om de procedure die geldt voor alle
partiële splitsingsvormen afzonderlijk op te
nemen in het Wetboek van vennootschappen,
naar analogie met hetgeen thans het geval is
voor de gewone splitsingen.
Vanuit
vennootschapsrechtelijk
oogpunt bestaat er
onenigheid of de procedure
die bij een partiële splitsing
moet worden gevolgd in al
haar aspecten dezelfde is
als deze die geldt voor de
gewone splitsing.
Zowel op technisch als op organisatorisch
vlak dient de partiële splitsing volgens de beslissingen
van de Dienst Voorafgaande beslissingen
in fiscale zaken derhalve betrekking te
hebben op een bedrijfstak die een autonome
economische activiteit uitmaakt en die op
eigen kracht kan werken 49 .
48
Zie bv. voorafgaande beslissingen nr. 8000.016
dd. 01.04.2008, nr. 8000.118 dd. 20.05.2008 en
nr. 8000.125 dd. 03.06.2008.
49
Zie bv. voorafgaande beslissingen nr. 8000.125 dd.
03.06.2008 en nr. 8000.150 dd. 10.06.2008.
50
Hieromtrent zie R. VAN BOVEN en
E. VANDERSTAPPEN, “De partiële splitsing:
bespreking van enkele ondernemingsrechtelijke
onduidelijkheden” in De meest courante wettelijke
opdrachten uit het Wetboek van vennootschappen –
Individuele onderzoeks- en controlebevoegdheid van
vennoten – Ontbinding en vereffening – Omzetting –
Fusie/splitsing, Brugge, die Keure, 2007,
p. 555-571.

16-17
>
Laatste berichtgeving van de IASB
1 mei 2009 – 31 juli 2009 1
veronique weets & thomas carlier
Zaakvoerder Cethys
IFRS Training & Consulting
Docent aan de VUB en de
Universiteit Antwerpen
Director
IFRS Advice & Assurance
Deloitte Bedrijfsrevisoren
Het voorbije trimester heeft opnieuw een
groot aantal publicaties met zich meegebracht
met drie finale standaarden, drie voorstellen
van standaard en een voorstel van interpretatie.
De belangrijkste publicatie was zonder twijfel
het voorstel van standaard met betrekking
tot de opname en waardering van financiële
instrumenten dat in een recordtempo werd
doorgevoerd. Het voorstel vertegenwoordigt
het eerste deel van een project ter vervanging
van IAS 39 met de bedoeling de IFRS bepalingen
met betrekking tot de financiële instrumenten
te vereenvoudigen. Daarom werd
er voorgesteld om slechts twee categorieën (in
plaats van vier) te voorzien voor de opname
en waardering van financiële activa en passiva:
geamortiseerde kostprijs en reële waarde.
De IASB streeft ernaar om de toepassing van
deze wijzigingen reeds voor het huidige boekjaar
2009 mogelijk te maken.
Verder was er de publicatie van definitieve
standaard IFRS voor KMO’s vijf jaar na de
opstart van het project. Deze standaard omvat
belangrijke vereenvoudigingen in vergelijking
met de volledige IFRS standaarden, met
name op het vlak van informatieverschaffing
in de toelichtingen. Op Belgisch vlak bestaat
er op dit moment geen enkel project dat de
standaard zou verplichten of toelaten, voornamelijk
omwille van de gevolgen voor de
fiscaliteit.
Daarnaast heeft de IASB een voorstel van
standaard met betrekking tot een uniforme
notie van reële waarde in IFRS, een voorstel
van standaard over prijsgereguleerde activiteiten
dat toepasbaar is voor de Belgische gasen
elektriciteitstransportmaatschappijen en
een document met richtlijnen over de inhoud
van management commentaar gepubliceerd.
De overige bepalingen zouden slechts beperkte
gevolgen hebben.
IASB
28/05/2008: Voorstel van standaard over waardering
tegen reële waarde
Deze publicatie bevat voorstellen voor de
waardering tegen reële waarde zoals vereist
door de bestaande standaarden. Er wordt
geen uitbreiding van het gebruik van reële
waarde voorgesteld, maar wel een uitbreiding
van de informatieverschaffing over de
wijze waarop de reële waarde wordt bepaald.
Indien het voorstel wordt goedgekeurd zou
de nieuwe standaard de bestaande definities
en richtlijnen over de waardering tegen reële
waarde in de verschillende bestaande standaarden
vervangen. De nieuwe standaard zou
ook richtlijnen geven voor het toepassen van
waardering tegen reële waarde in inactieve
markten.
Overzicht van de voorstellen:
• Definitie van reële waarde: Prijs die zou
verkregen worden bij de verkoop van een
actief of bij de overdracht van een verplichting
in een transactie tussen marktdeelnemers
op de waarderingsdatum (exit value).
• Voor het bepalen van de reële waarde van
een actief of een verplichting moet de entiteit
gebruik maken van:
- informatie over de meest voordelige
markt voor de entiteit;
- veronderstellingen die marktdeelnemers
gebruiken bij het bepalen van de prijs
van het actief of de verplichting;
- gegevens op basis van de verkoop aan de
marktdeelnemer die het meeste voordeel
van de overdracht zal hebben;
- een veronderstelde overdracht van de
verplichting op de waarderingsdatum.
1
Voor meer informatie kunt u ook terecht op taxTO-
DAY van Kluwer via www.monkey.be.

A U G U S T U S 2 0 0 9
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
• Het voorstel geeft vier mogelijkheden voor
dag 1 winsten of verliezen. De entiteit
neemt deze winsten of verliezen onmiddellijk
op, tenzij de betreffende IFRS anders
voorschrijft.
• Indien er geen actieve markt is, moeten
de waarnemingstechnieken consistent zijn
met de “marktbenadering”, “kostenbenadering”
of “opbrengstenbenadering”.
• Hiërarchie voor de gegevens voor het bepalen
van de reële waarde:
- Niveau 1: Marktprijzen in actieve markten
voor identieke activa of verplichtingen
- Niveau 2: Andere gegevens dan deze uit
niveau 1, die observeerbaar zijn voor het
actief of de verplichting, hetzij direct
(via prijzen), hetzij indirect (afgeleid van
prijzen)
- Niveau 3: Gegevens die niet gebaseerd
zijn op observeerbare marktcijfers.
Commentaren worden verwacht tegen
28 september 2009.
19/06/2009: IASB wijzigt IFRS 2
en verwijdert IFRIC 8 en 11
De IASB heeft IFRS 2 – Op aandelen gebaseerde
betalingen aangepast om de administratieve
verwerking van in geldmiddelen afgewikkelde
op aandelen gebaseerde transacties
binnen een groep van entiteiten(Group cashsettled
share-based payment transactions) te
verduidelijken. Met name wordt aangegeven
hoe een dochteronderneming op aandelen gebaseerde
transacties moet verwerken in haar
individuele jaarrekeningen indien ze goederen
of diensten verkrijgt van haar werknemers
of leveranciers die worden betaald door de
moederonderneming of een andere entiteit
van de groep. De wijziging van de standaard
maakt duidelijk dat:
• Een entiteit die goederen of diensten
verkrijgt als gevolg van een op aandelen
gebaseerde transactie, deze goederen of
diensten moet opnemen. Het heeft geen
belang welke entiteit de transactie afwikkelt
en of de transactie wordt afgewikkeld
in geldmiddelen of in aandelen.
• De definitie van een groep overeenkomt
met de betekenis die eraan gegeven wordt
in IAS 27 – De individuele en de geconsolideerde
jaarrekening. Met andere woorden
een groep bestaat uit de moederonderneming
en haar dochterondernemingen.
De gewijzigde IFRS 2 incorporeert bovendien
de richtlijnen die in IFRIC 8 – Toepassingsgebied
van IFRS 2 en IFRIC 11 – IFRS
2 – Transacties in groepsaandelen en ingekochte
eigen aandelen staan. Deze interpretaties worden
dus geschrapt.
De ingangsdatum van deze wijzigingen is
1 januari 2010. De eerste toepassing moet
retrospectief gebeuren.
23/06/2009: IASB stelt richtlijnen voor ‘Management
commentaar’ voor
In deze publicatie worden vrijblijvende richtlijnen
gegeven voor de presentatie en het opstellen
van commentaar van het management
(management discussion and analysis of operating
and financial review). Deze commentaren
maken geen deel uit van de jaarrekening en
laten het management toe om de financiële
positie, de resultaten en de kasstromen te
bespreken in de context van de doelstellingen
van het management en de strategieën die
gebruikt worden om deze doelstellingen te
bereiken.
De voorgestelde publicatie is gebaseerd op
internationale praktijken met betrekking tot
deze commentaren van het management en
heeft tot doel de consistentie en de vergelijkbaarheid
van deze teksten over de verschillende
jurisdicties te verbeteren.
Commentaren worden verwacht tegen
1 maart 2010.
9/07/2009: IASB publiceert IFRS voor KMO’s
De IASB heeft uiteindelijk IFRS for SME’s
gepubliceerd. Dit is de eerste verzameling van
financiële verslaggevingsstandaarden die werden
ontwikkeld voor kleine en middelgrote
entiteiten (KMO’s). De standaarden werden
gebaseerd op de originele IFRSs, maar
vormen een afzonderlijk product dat apart
moet gezien worden van de volledige IFRS.
Deze verzameling van standaarden bevatten
vereenvoudigingen die rekening houden met
de behoeften van de gebruikers van KMOjaarrekeningen
en met de kosten van het
opstellen van de informatie.
Vereenvoudigingen werden bijvoorbeeld
doorgevoerd met betrekking tot:
• Onderwerpen die niet relevant zijn voor
KMO’s.
• Indien de volledige IFRSs keuzemogelijkheden
bevatten, werd enkel de meest eenvoudige
optie behouden.
• Principes voor het opnemen en waarderen
van activa, verplichtingen, opbrengsten en
kosten werden vereenvoudigd.
• De informatieverschaffing werd significant
beperkt.
• De standaarden werden geschreven in
eenvoudige en gemakkelijk te vertalen taalgebruik.
Om de verslaggevingsinspanningen van
KMO’s verder te beperken, worden de wijzigingen
aan de standaarden ingevoerd eens
per drie jaar. De standaarden kunnen worden
toegepast door alle entiteiten die niet beursgenoteerd
zijn of geen financiële instelling
(banken, verzekeringsmaatschappijen) zijn.
De standaard bevat 230 pagina’s en bevat
ook een toepassingsleidraad, een modeljaarrekening
en een checklist voor informatieverschaffing
en presentatie.

18-19
Het is aan de nationale regelgevers om te
beslissen welke entiteiten deze standaard mogen
of moeten toepassen. Op dit moment is
er geen project in die zin in België. De standaard
is onmiddellijk van toepassing.
Er zal ook opleidingsmateriaal worden ontwikkeld
en ter beschikking worden gesteld
door de IASB in verschillende talen. De
Engelstalige versie wordt verwacht tegen het
einde van 2009.
15/07/2009: Voorstel van standaard met betrekking
tot de classificatie en waardering van financiële
instrumenten (IAS 39)
De IASB heeft een voorstel van standaard gepubliceerd
met betrekking tot de classificatie
en waardering van financiële instrumenten.
Dit voorstel vormt het eerste deel van een
driedelig project met als doel de vervanging
van IAS 39 – Financiële instrumenten: Opname
en waardering. De classificatie en waardering
wordt als eerste behandeld omdat dit de
basis vormt voor de standaard over financiële
instrumenten. Bovendien werden over dit
onderwerp veel vragen gesteld in het kader
van de financiële instrumenten.
Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste
richtlijnen in het voorstel:
• Primaire categorieën van financiële instrumenten.
Financiële activa en verplichtingen worden
gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs
indien ze voldoen aan volgende twee voorwaarden:
- Het instrument heeft de basiskarakteristieken
van een lening (basic loan features),
dit wil zeggen dat het rendement
van de houder een vast bedrag is, een
vast bedrag is over de periode, een variabel
bedrag is over de periode als gevolg
van wijzigingen in observeerbare of genoteerde
rentevoeten, of een combinatie
van een vast en een variabel rendement
(bijvoorbeeld LIBOR plus een aantal
basispunten).
- Het instrument wordt op basis van het
contractueel rendement beheerd (contractual
yield basis). Deze voorwaarde is
gelijkaardig aan de voorwaarden voor tot
einde looptijd aangehouden financiële
activa in de huidige standaard, maar het
voorstel bevat niet langer het taintingprincipe
waardoor het gebruik van de
classificatie “tot einde looptijd aangehouden”
gedurende een periode van 2 jaar
niet was toegestaan indien de entiteit een
instrument uit deze categorie voor het
einde van de looptijd had verkocht.
Financiële activa en verplichtingen die niet
aan bovenstaande voorwaarden voldoen,
worden gewaardeerd tegen hun reële
waarde. Dit geldt dus voor alle eigenvermogensinstrumenten
(en instrumenten
die ervan afgeleid zijn), zelfs deze waarvoor
geen notering op een actieve markt beschikbaar
is.
• De huidige categorieën “tot einde looptijd
aangehouden (held-to-maturity)” en “voor
verkoop beschikbaar (available-for-sale)”
worden geëlimineerd.
• Bepaalde eigen-vermogensinstrumenten
zullen gewaardeerd worden tegen hun reële
waarde via de “niet-gerealiseerde resultaten
(other comprehensive income)”. Bij de
initiële opname van een eigen-vermogensinstrument
dat niet aangehouden wordt
voor handelsdoeleinden, maar voor andere
doeleinden dan onmiddellijke winstrealisatie,
stelt het voorstel van standaard voor
om een entiteit de onherroepelijke keuze
te geven om reële waardeaanpassingen via
de niet-gerealiseerde resultaten te laten
lopen. De dividenden afkomstig uit deze
instrumenten zouden dan eveneens gepresenteerd
worden in de niet-gerealiseerde
resultaten. Er zou geen transfer meer zijn
van eigen vermogen naar resultaat (“recyclage”)
en dus ook geen afschrijving.
• In contracten besloten derivaten: Een
samengesteld contract waarbij het basiscontract
in het toepassingsgebied van het
voorstel van standaard valt (d.w.z. een financieel
instrument is) moet in zijn geheel
geclassificeerd worden volgens de bovenvermelde
criteria. Een afzondering van het
derivaat en de afzonderlijke verwerking van
het derivaat en het basiscontract in overeenstemming
met de huidige bepalingen
zal dus niet meer nodig zijn.
• Behoud van de reële waarde optie volgens
de huidige voorwaarden.
• Herclassificaties na de initiële classificatie
tussen de categorie gewaardeerd tegen
geamortiseerde kostprijs en de categorie
gewaardeerd tegen reële waarde is niet toegelaten.
De IASB wil dit eerste deel van het project
afwerken voor het einde van dit jaar zodanig
dat entiteiten de mogelijkheid krijgen om de
bepalingen reeds voor het boekjaar 2009 toe
te passen. De twee volgende delen van het
project behandelen “waardeverminderingen
en voorzieningen” en “hedge accounting”.
Bovendien zal het project rond het niet langer
opnemen van financiële instrumenten
(derecognition) ook leiden tot aanpassingen
van IAS 39.
De IASB verwacht de publicatie van de standaard
die IAS 39 zal vervangen in 2010. Verplichte
toepassing zou niet ingaan vóór 2012.
De standaard zou, behalve uitzonderingen,
retrospectief van toepassing worden.
Commentaren worden verwacht tegen
14 september 2009.
23/07/2009: Voorstel van standaard voor prijsgereguleerde
activiteiten
Prijsgereguleerde activiteiten zijn activiteiten
waarvoor een bevoegde autoriteit prijzen
bepaalt die bindend zijn voor de klanten en
waarvoor de prijsregulering tot doel heeft
om de kosten van de entiteit voor het leveren
van gereguleerde goederen of diensten terug
te verdienen (samen met een bepaalde winstmarge).
Dit voorstel van standaard heeft tot doel:
• Criteria op te stellen voor de opname van
activa en verplichtingen die ontstaan door
prijsreguleringen.
• Te verduidelijken dat prijsgereguleerde
entiteiten naast de voorgestelde standaard
de andere IFRSs moeten volgen.
• Informatieverschaffing te vereisen die het
de gebruikers van de jaarrekening mogelijk
maakt om de aard en de financiële gevolgen
op de activiteiten van de entiteit van
prijsreguleringen te begrijpen.
Indien de criteria van de toepassingsgebieden
worden beantwoord, dient de entiteit gereguleerde
activa en verplichtingen op te nemen
naast de andere activa en verplichtingen die
in overeenstemming met de andere IFRS
standaarden werden opgenomen.
Bij de initiële opname en op het einde van
elke verslagperiode worden de gereguleerde
activa en verplichtingen opgenomen tegen
hun verwachte contante waarde (expected present
value). Een test op bijzondere waardeverminderingsverliezen
wordt uitgevoerd indien
de entiteit vermoedt dat er onvoldoende
opbrengsten zullen gegenereerd worden om
de kosten te dekken.
Commentaren worden verwacht tegen
20 november 2009.

A U G U S T U S 2 0 0 9
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
24/07/2009: IASB past IFRS 1 aan
De IASB heeft IFRS 1 – Eerste toepassing van
IFRSs aangepast in verband met de retrospectieve
aanpassing van twee specifieke situaties:
• Volledige kost voor activa met betrekking
tot olie en gas: Entiteiten die deze activa
waarderen in overeenstemming met de
volledige kostmethode worden vrijgesteld
voor de retrospectieve toepassing van
IFRSs op de betrokken activa. De entiteiten
mogen de boekwaarde volgens de voormalige
GAAP gebruiken als veronderstelde
kostprijs op de overgangsdatum.
• Vaststelling of een overeenkomst een leaseovereenkomst
bevat: Indien een onderzoek
van de contracten werd uitgevoerd in overeenstemming
met de voormalige GAAP, en
dat onderzoek is gelijk aan het onderzoek
vereist door IFRS 4, maar op een andere
datum dan vereist door IFRIC 4, moet de
entiteit op de overgangsdatum geen nieuw
onderzoek doen in overeenstemming met
IFRIC 4.
Deze wijzigingen zijn van toepassing vanaf
1 januari 2010. Vervroegde toepassing is
toegelaten.
IFRIC
28/05/2009: Voorstel om IFRIC 14 aan te passen
De IASB stelt voor om een ongewenst
resultaat van de publicatie van IFRIC 14 –
De limiet voor een actief uit hoofde van een
toegezegdpensioenregeling, minimaal vereiste
dekkingsgraden en de wisselwerking hiertussen
weg te werken. Door de herziening kunnen
entiteiten bepaalde voorafbetalingen voor minimaal
vereiste dekkingsgraden opnemen als
actief. Dit is in bepaalde gevallen niet mogelijk
volgens de huidige versie van IFRIC 14.
Commentaren worden verwacht tegen
20 november 2009.
Europa
Publicaties die recent werden goedgekeurd
IFRS 3 – Bedrijfscombinaties (gepubliceerd in
het Publicatieblad van de Europese Unie van
12 juni 2009)
IAS 27 – Geconsolideerde jaarrekening en enkelvoudige
jaarrekening (gepubliceerd in het
Publicatieblad van de Europese Unie van 12
juni 2009)
IFRIC 15 – Overeenkomsten voor de constructie
van vastgoed (gepubliceerd in het
Publicatieblad van de Europese Unie van 23
juli 2009)
IFRIC 16 – Afdekking van een netto-investering
in een buitenlandse activiteit (gepubliceerd
in het Publicatieblad van de Europese
Unie van 5 juni 2009)
IASB-publicaties die op 31 juli 2009 nog niet zijn goedgekeurd door de EU
standaarden
Herziene IFRS 1 –
Eerste toepassing van
IFRS
interpretaties
IFRIC 17 – Uitkering van
niet geldelijke activa aan
eigenaars
IFRIC 18 – Overdracht
van activa van klanten
AMENDEMENTEN
Aanpassing IAS 39 –
Instrumenten die in
aanmerking komen voor
afdekking
Aanpassing IAS 39 –
Herclassificatie van
financiële activa: ingangsdatum
en overgangsmaatregelen
Aanpassing IFRS 7 – Verbetering
informatieverschaffing
over financiële
instrumenten
Aanpassing IFRIC 9 en
IAS 39 – In contracten
besloten derivaten
Jaarlijkse herzieningen
van de IFRSs
Aanpassing IFRS 2 – In
geldmiddelen afgewikkelde
op aandelen
gebaseerde betalingstransacties
binnen een
groep van entiteiten
Aanpassing IFRS 1 –
Eerste toepassing van
IFRS
Positief advies van
EFRAG?
✔
✔
✔
✔
✔
✔
✔
Verwacht in
september 2009
Verwacht in
september 2009
Verwacht in
november 2009
Stemming van
ARC?
✔
✔
✔
✔
✔
✔
✔
Verwacht in
november 2009
Verwacht in
november 2009
Nog niet beslist
Finale
goedkeuring?
Verwacht in
Q4 2009
Verwacht in
Q4 2009
Verwacht in
Q4 2009
Verwacht in
Q3 2009
Verwacht in
Q3 2009
Verwacht in
Q4 2009
Verwacht in
Q4 2009
Verwacht in
Q1 2010
Verwacht in
Q1 2010
Nog niet beslist
Voor de meest recente versie zie: http://www.efrag.org/content/default.asp?id=4090

20-21
>
Institutioneel nieuws
IBR, IAB en BIBF
Salon Ondernemen – 1 en 2 april 2009
Forum for the future – 5 mei 2009
8.850 bezoekers kwamen naar de zesde editie van het salon Ondernemen op
1 en 2 april jl., op de site van Tour & Taxis (Brussel). Zoals elk jaar stelden
de drie Instituten voor economische beroepen een stand voor en gaven gratis
uitleg aan de bezoekers, hoofdzakelijk bedrijfsleiders van KMO’s.
Op 1 april, dag van de economische beroepen, kwamen op de openingsconferentie
Sabine LARUELLE, minister van KMO’s, Zelfstandigen, Landbouw en
Wetenschapsbeleid, en Roland ROSOUX, vertegenwoordiger van de minister
van Financiën, en tot slot de Voorzitters van de Instituten bijeen. In de
namiddag werden door de drie Instituten workshops voorgesteld die een groot
succes kenden.
Het Congres van de Stichting “Forum for the future”, dat voor het eerst
de economische beroepsbeoefenaars samenbracht, vond plaats op 5 mei
jl.in Tour & Taxis (Brussel). Er waren ongeveer 650 deelnemers voor een
honderdtal zeer kwalitatieve conferenties en workshops over de volgende
drie thema’s: het netwerk, de waarde van informatie en communicatie en de
informatie- en communicatietechnologieën.
De volgende editie van het salon Ondernemen zal plaatsvinden in Brussel op
31 maart en 1 april 2010.
Thierry DUPONT, lid van de Raad van het IBR, Jean-François CATS,
Erevoorzitter van het IBR en Bruno CLAEYS, bedrijfsrevisor, leiden de
workshop “de bedrijfsrevisoren tegenover de groei: fusies en verwervingen”.
Van links naar rechts: Pierre P. BERGER, Voorzitter van het IBR, Inge SAEYS,
lid van de Raad van het IBR, David SZAFRAN, Secretaris-generaal van het IBR.
Erwin DE PUE, van het Agentschap voor administratieve vereenvoudiging,
Luc DUFRESNE, Onderdirecteur van de Nationale Bank van België, Pierre P.
BERGER, Voorzitter van het IBR, David SZAFRAN, Secretaris-generaal van het
IBR en Jan VANDERHOEGHT.
Van links naar rechts: Marie-Béatrice Hernould (lid Nationale Raad van het
BIBF) en Leen Snels (lid Nationale Raad van het BIBF).
« IBR »
« IAB »
« BIBF »
Van links naar rechts: André Bert (Voorzitter IAB), Erwin De Pue
(Directeur-generaal, AAV), Luc Dufresne (Chef van het Departement
Micro-economische Informatie, NBB), Maria Ploumen ( Ondervoorzitter BIBF)
en Pierre P. Berger (Voorzitter IBR).
« IBR »
« IAB »
« BIBF »

Institutioneel nieuws
IBR, IAB en BIBF
Algemene Vergadering IBR – 24 april 2009
Tijdens zijn algemene vergadering van 24 april jl. heeft het IBR een academische
zitting georganiseerd over de nieuwe wet op de auditcomités. Talrijke
sprekers namen het woord. Van links naar rechts ziet u: Pierre P. BERGER,
Voorzitter van het IBR, Philippe LAMBRECHT, Bestuurder – Secretaris-Generaal
van het VBO, Sophie BRABANTS, Bedrijfsrevisor, Directeur van het
Audit Committee Institute, David SZAFRAN, Secretaris-generaal van het IBR,
Jean-Louis DUPLAT, ex-Voorzitter van de CBFA, Michel DE WOLF, Ondervoorzitter
van het IBR en Christophe QUIÉVREUX, Voorzitter van het Instituut van
Interne Auditors (IIA Belgium).
30 april 2009 (Brussel), 7 mei 2009
(Antwerpen) en 14 mei 2009 (Namen): Forums
“First Motion” voor studenten
« IBR »
Etienne Verbraeken (Voorzitter van het BIBF).
4 juni ’09 (Brussel): Academische zitting 2009
Etienne Verbraeken (Voorzitter van het BIBF).
« BIBF »
Binnenkort
« IBR »
Studiedag – De rol van de bedrijfsrevisor in het kader van verklaringen over niet-financiële informatie – 7 december 2009
Op 7 december 2009 zal een studiedag worden georganiseerd gewijd aan de rol van de bedrijfsrevisor in het kader van verklaringen over niet-financiële informatie. Deze studiedag zal
plaatsvinden onder het voorzitterschap van Lieven ACKE, lid van de Raad, in het Dolce Hotel in Terhulpen.
Door een recente evolutie krijgt de bedrijfsrevisor meer en meer verklaringopdrachten toegekend – zowel wettelijke als contractuele – met betrekking tot niet-financiële informatie, in
het kader van deugdelijk bestuur, duurzaam ondernemen, het strategisch beleid van vennootschappen, enz. Deze studiedag heeft ten doel de niet-financiële verklaringopdrachten voor te
stellen waarmee de bedrijfsrevisor wordt geconfronteerd en pistes aan te reiken met betrekking tot de vorm en de mate van zekerheid die hij kan bieden, waarbij in het bijzonder rekening
wordt gehouden met de op Europees en internationaal niveau bestaande auditreferentiesystemen.

IBR
Instituut van
de Bedrijfsrevisoren
Koninklijk Instituut
IAB
Instituut van
de Accountants
en de Belastingconsulenten
BIBF
Beroepsinstituut
van erkende
Boekhouders en
Fiscalisten
B&E
Business & Economics
p u b l i s h i n g g r o u p