11.01.2014 Views

tes ted - Van de Leur Audio

tes ted - Van de Leur Audio

tes ted - Van de Leur Audio

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Holland’s got<br />

talent<br />

<strong>tes</strong><strong>ted</strong><br />

VAN DE LEUR AUDIO + SUPORTING ACT AKTYNA<br />

Terwijl Ne<strong>de</strong>rland lijkt te zuchten on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> crisis die<br />

Europa treft, zijn <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse spaartegoe<strong>de</strong>n nog<br />

nooit zo hoog geweest. Geld wordt op banken opgepot<br />

tegen onwaarschijnlijk lage ren<strong>tes</strong> voor het geval<br />

nog slechtere tij<strong>de</strong>n ons treffen. Het zou veel beter zijn<br />

voor Ne<strong>de</strong>rland als die spaartegoe<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n aangebroken<br />

en koopzucht zich van ons meester maakt.<br />

Mocht dat gevoel u overvallen, dan weet ik een nieuw<br />

Ne<strong>de</strong>rlands talent te vin<strong>de</strong>n dat met plezier een vooren<br />

eindversterker met <strong>de</strong> hand in elkaar zet. <strong>Van</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>Leur</strong> <strong>Audio</strong> is een jong bedrijf dat kans heeft gezien<br />

met veel inspanning en volharding producten te ontwikkelen<br />

die een vaste plaats verdienen op <strong>de</strong> schappen<br />

van een handvol serieuze audio<strong>de</strong>alers, waar beseft<br />

wordt dat mooie audio ook uit Ne<strong>de</strong>rland kan<br />

komen. Tegelijk wer<strong>de</strong>n een paar sets Aktyna A.R.I.S.<br />

voetjes gebracht. Genoeg spullenboel om dagen te experimenteren<br />

en te luisteren.<br />

Pim van <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> startte met een dui<strong>de</strong>lijk doel voor ogen: het<br />

op <strong>de</strong> markt zetten van een versterkercombinatie, bestaan<strong>de</strong><br />

uit een buizen-lijnvoorversterker met phono-ingang en een<br />

halfgelei<strong>de</strong>r eindversterker. Geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> ontwikkeling van<br />

bei<strong>de</strong>n zocht hij on<strong>de</strong>r meer contact met Menno van <strong>de</strong>r Veen<br />

voor <strong>de</strong> buizentechniek en met Bruno Putzeys van Hypex voor<br />

het opzetten van een klasse D eindversterkerschakeling. De<br />

resultaten staan hier voor mij en ik zal proberen kort te beschrijven<br />

wat <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> <strong>Audio</strong> heeft gedaan en wat men aan<br />

schakelingen heeft bedacht in <strong>de</strong> Italiaanse behuizingen. De<br />

lijnvoorversterker is voorzien van een phonovoorversterker, die<br />

geschikt is voor MM- of MC-elementen. Omdat <strong>de</strong> phonotrap<br />

(<strong>Van</strong><strong>de</strong>rveen) MC-transformatoren gebruikt, is het zinvol <strong>de</strong> afsluitimpedantie<br />

af te stemmen op <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> die past bij het<br />

element, rekening hou<strong>de</strong>nd met <strong>de</strong> inwendige weerstand van<br />

<strong>de</strong> spoeltjes in het element zelf. <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> doet dat graag<br />

voor u door weerstan<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> versterker te sol<strong>de</strong>ren. Mocht<br />

u ooit overgaan naar een an<strong>de</strong>r element: geen probleem, nieuwe<br />

weerstan<strong>de</strong>n zijn zo gesol<strong>de</strong>erd. Achter <strong>de</strong> step-up trafo<br />

vin<strong>de</strong>n we een schakeling met vier dubbeltrio<strong>de</strong>s type 12AT7<br />

(ECC81), die <strong>de</strong> zwakke MC/MM-spanning genoeg oppeppen,<br />

zodat via 6N6P dubbeltrio<strong>de</strong>s aan <strong>de</strong> lijnuitgang voldoen<strong>de</strong><br />

signaal gebo<strong>de</strong>n wordt om een eindversterker vol uit te<br />

sturen. Heel verstandig is voor <strong>de</strong> lijnversterking een versterkingsfactor<br />

van 4 maal gekozen. Hoog genoeg voor elke bron,<br />

NEXT<br />

75


<strong>tes</strong><strong>ted</strong><br />

laag genoeg om normaal te kunnen werken met <strong>de</strong> volumeregelaar.<br />

Een blik in <strong>de</strong> voorversterker laat een keurige bouw<br />

zien. De printplaten tonen <strong>de</strong> naam van <strong>de</strong> ontwerper, terwijl<br />

<strong>de</strong> voedingstransformator en <strong>de</strong> actieve smoorspoelen het opschrift<br />

<strong>Van</strong><strong>de</strong>rveen dragen. Op <strong>de</strong> print voor <strong>de</strong> voeding is een<br />

hoofdtelefoonversterker toegevoegd, zodat die nooit een belasting<br />

voor <strong>de</strong> buizen vormt. Alle in- en uitgangen zijn eveneens<br />

op print gemonteerd. De eindversterker is vrij rechttoerechtaan<br />

gerealiseerd met hoogwaardige Hypex-modules. In<br />

totaal levert <strong>de</strong> volledig dubbel mono versterker 2 x 400 Watt<br />

aan 4 Ohm en 200 Watt aan 8 Ohm. In bei<strong>de</strong> versterkers bestaat<br />

<strong>de</strong> signaalweg uit bedrading van puur zilver; zelfs <strong>de</strong> luidsprekerklemmen<br />

zijn van zilver. Overtuigd van <strong>de</strong> kwaliteit van<br />

<strong>de</strong> <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> 002 en 402 biedt het bedrijf een garantie aan<br />

van vijf jaar op <strong>de</strong> versterkers en een jaar op <strong>de</strong> buizen.<br />

76<br />

Set-ups<br />

De versterkercombinatie is in diverse opstellingen aan <strong>de</strong><br />

tand gevoeld. Eerst met een PrimaLuna ProLogue 8 cd-speler,<br />

Vyger/SME/Phase Tech platenspeler en Blumenhofer Fun<br />

10 luidsprekers. Met simpele kabels en zon<strong>de</strong>r fi lters in <strong>de</strong><br />

stroomvoorziening. De Blumenhofers zijn uitstekend, het plezier<br />

in luisteren is groot. Dit komt vooral door het enthousiasme<br />

dat <strong>de</strong> set uit, maar <strong>de</strong> luidsprekers zijn qua prestatie<br />

een maatje te klein voor <strong>de</strong> <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong>. Dus verhuis<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />

set al snel naar <strong>de</strong> primaire luisterkamer. De eindtrap hangt<br />

daar rechtstreeks aan het lichtnet, <strong>de</strong> voorversterker zit achter<br />

Kemp Elektronics fi lters. Luidsprekers zijn daar PMC fact.8<br />

vloerstaan<strong>de</strong>rs. Bronnen zijn een Transrotor Super Seven platenspeler<br />

met SME 5009 arm en Transfi guration Axia MC-element.<br />

Ver<strong>de</strong>r een streaming oplossing met RipButler, Logitech<br />

Touch, BOTWS-voeding en Esoteric D-07 D/A-converter met<br />

Canare digitale transformator op <strong>de</strong> XLR-ingang. De bekabeling<br />

komt vrijwel zon<strong>de</strong>r uitzon<strong>de</strong>ring van Crystal Cable, waarmee<br />

<strong>de</strong> signaalweg in en zelfs rond <strong>de</strong> versterkers uit zilver is<br />

gemaakt.<br />

VAN DE LEUR AUDIO<br />

Analoge weergave<br />

Laten we ons eerst richten op <strong>de</strong> resultaten met platenspelers.<br />

In <strong>de</strong> opstelling met het Phase Tech P3 element wist <strong>de</strong><br />

002 zich al te bewijzen door een hoge resolutie te paren aan<br />

voldoen<strong>de</strong> muzikaliteit. Bij het wisselen van <strong>de</strong> interne moving<br />

coil transformatoren naar een paar externe mo<strong>de</strong>llen, aangesloten<br />

op <strong>de</strong> moving magnet ingang van <strong>de</strong> 002, bleek al snel<br />

hoe superieur <strong>de</strong> <strong>Van</strong><strong>de</strong>rveen trafo’s zijn. Een probleem werd<br />

gevormd door bromresten die ik niet weg kreeg, maar die ik<br />

wijt aan te veel invloed van <strong>de</strong> grote transformatoren in <strong>de</strong> 402<br />

eindversterker, die noodgedwongen dichtbij stond. Zodra <strong>de</strong><br />

002 in <strong>de</strong> huiskamer werd aangesloten (met verloopjes van<br />

XLR naar cinch omdat mijn element normaliter gebalanceerd<br />

is aangesloten), verdween alle brom als sneeuw voor <strong>de</strong> zon<br />

en werd <strong>de</strong> MC-ingang heel, heel stil. Dat doet mij vermoe<strong>de</strong>n<br />

dat <strong>de</strong> brom met <strong>de</strong> Phase Tech ook te maken heeft gehad<br />

met <strong>de</strong> standaard manier van aansluiten van SME. Goed, het<br />

Axia element speelt en laat zich van <strong>de</strong> <strong>de</strong>tailrijke kant zien.


+ SUPORTING ACT AKTYNA<br />

De toon is licht, er is wel diep laag, maar het lijkt ge<strong>de</strong>eltelijk<br />

weggestopt in <strong>de</strong> spreken<strong>de</strong> weergave van hoge tonen en het<br />

mid<strong>de</strong>ngebied, waar dui<strong>de</strong>lijk <strong>de</strong> nadruk ligt. Die lichte toon<br />

is een kenmerk van <strong>de</strong> <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> in combinatie met PMC<br />

speakers, want met streaming audio merkte ik dat ook al. De<br />

weergave is aangenaam zuiver en vrij van vervormingsresten,<br />

<strong>de</strong> combinatie van 002 en 402 weet het mooie meeslepen<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>el van analoge weergave prima te vangen. Al snel komt <strong>de</strong><br />

hele collectie standaardrepertoire <strong>de</strong> kast uit, waaron<strong>de</strong>r Holly<br />

Cole, The Weavers, Juliette Gréco, Eleanor McEvoy en Dead<br />

Can Dance. Met McEvoy valt in positieve zin <strong>de</strong> punch op die<br />

<strong>de</strong> 002/402 in zich heeft. Dat, gecombineerd met het spreken<strong>de</strong><br />

mid<strong>de</strong>ngebied, maakt <strong>de</strong> weergave tot een levendig geheel.<br />

Ik durf gerust te stellen dat het phonovoorversterker ge<strong>de</strong>elte<br />

van <strong>de</strong> 002 boven <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>lmaat uitsteekt en menige<br />

losse oplossing, MM of MC, in <strong>de</strong> prijsklasse tot 2000 euro in<br />

<strong>de</strong> schaduw zet. Vooruitlopend op het volgen<strong>de</strong> <strong>de</strong>el van het<br />

verslag is <strong>de</strong> 002 daardoor nu al een begeerlijke voorversterker<br />

en niet alleen voor wie graag met analoog in <strong>de</strong> weer is. Ik<br />

ben verwend met een topklasse buizenphonovoorversterker,<br />

die net als <strong>de</strong> <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> met <strong>de</strong> hand is gebouwd, en dan<br />

is het bijzon<strong>de</strong>r om een gecombineer<strong>de</strong> phono/lijnvoorversterker<br />

te treffen die daar dicht bij komt. Kortom, heel veel platen<br />

passeer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> revue, zowel op mijn Vyger als op <strong>de</strong> Transrotor,<br />

om af te sluiten met Loreena McKennitt die ‘The Wind<br />

That Shakes The Barley’ doet weerklinken vanaf lp. Heel zuiver,<br />

met gevoel en absoluut oog voor (minuscule) <strong>de</strong>tails in <strong>de</strong><br />

weergave.<br />

<strong>tes</strong><strong>ted</strong><br />

Streaming oplossing<br />

Dezelf<strong>de</strong> Loreena met hetzelf<strong>de</strong> nummer, nu live gespeeld vanaf<br />

een streaming oplossing. Opgenomen voor <strong>de</strong> Duitse radio<br />

is <strong>de</strong> kwaliteit werkelijk excellent. De <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> combinatie<br />

laat dat moeiteloos beluisteren. Met <strong>de</strong> PrimaLuna aan <strong>de</strong><br />

bron kroop ik telkens op het puntje van <strong>de</strong> stoel omdat ik niet<br />

uit <strong>de</strong> versterkercombinatie kon halen wat on<strong>de</strong>rhuids kookte<br />

aan energie. De versterkers kregen aan goedkopere luidsprekers<br />

gewoon niet genoeg <strong>de</strong> ruimte. Aan <strong>de</strong> PMC fact.8 komt<br />

<strong>de</strong> ware potentie meer naar boven. Gebleven in <strong>de</strong> weergave<br />

is die zekere mate van lichtvoetigheid, die niet direct het diepe<br />

fundament weergeeft dat kennelijk is voorbehou<strong>de</strong>n aan<br />

klasse A versterkers met een forse prijskaart. We hebben het<br />

met <strong>de</strong> 402 meer over snelheid, puntigheid, <strong>de</strong>taillering en het<br />

spreken<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>ngebied. Het gevolg laat zich ra<strong>de</strong>n: elk instrument<br />

krijgt <strong>de</strong> aandacht, elke snaar die wordt getokkeld<br />

op <strong>de</strong> harp van Loreena trilt na in <strong>de</strong> ruimte. Als punt van kritiek<br />

komt daar <strong>de</strong> licht afstan<strong>de</strong>lijke weergave om <strong>de</strong> hoek, die<br />

veel mensen tegenwoordig lijken te prefereren en die aansluit<br />

op onze High Tech levensstijl. De <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> zou ik daarom<br />

niet combineren met weergevers die eenzelf<strong>de</strong> karakter vertonen,<br />

ik zou het eer<strong>de</strong>r zoeken in <strong>de</strong> klassiek klinken<strong>de</strong> weergever,<br />

an<strong>de</strong>rs kan het gemakkelijk te steriel wor<strong>de</strong>n. Wie weet<br />

maakt <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> een keer een traditionele versterker met<br />

ou<strong>de</strong>rwetse transistors om die te paren met <strong>de</strong> 002 phono/<br />

lijnvoorversterker. <strong>Van</strong> Loreena naar A<strong>de</strong>le met haar live con-<br />

NEXT<br />

77


<strong>tes</strong><strong>ted</strong><br />

VAN DE LEUR AUDIO + SUPORTING ACT AKTYNA<br />

78<br />

cert in The Royal Albert Hall. De cd FLAC fi le op <strong>de</strong> RipButler<br />

is recent vervangen door een ALAC stream vanaf <strong>de</strong> Blu-ray<br />

disk. Oneindig veel beter en daarop hoor je <strong>de</strong> ruimte van <strong>de</strong><br />

zaal. Bovendien is haar Cockney accent een bron van plezier<br />

tussen <strong>de</strong> tracks door. Waarom <strong>de</strong> cd opname zo is verwoest,<br />

zal wel eeuwig een raadsel blijven. Het is <strong>de</strong> enige keer dat ik<br />

A<strong>de</strong>le te pruimen vind, haar platen 19 en 21 krijgen bij mij <strong>de</strong><br />

han<strong>de</strong>n niet op elkaar. Terwijl ik nu zit te genieten als een jongetje<br />

dat zijn eerste Lego heeft gekregen. Letterlijk met ‘goose<br />

bumps’ om in Engelse termen te <strong>de</strong>nken. Het brengt me in<br />

<strong>de</strong> zaal, iets dat <strong>de</strong> geripte cd nooit kon. De <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> geeft<br />

haar stem <strong>de</strong> klankkleur mee die met veel apparatuur verborgen<br />

blijft. Is het Cockney accent op an<strong>de</strong>re apparatuur naar<br />

achteren gedrukt als A<strong>de</strong>le zingt, <strong>de</strong>ze combinatie van <strong>de</strong> 402<br />

en <strong>de</strong> 002 laat haar ware afkomst feilloos beluisteren. Potverdorie,<br />

<strong>de</strong> opwinding van een live-concert pakt me met elke<br />

track. Dat is precies wat ik zoek in mijn soort topweergave.<br />

Een wezenlijk verschil<br />

Resteren in het verhaal <strong>de</strong> Aktyna A.R.I.S. voeten, waarvan ik<br />

er vier on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> voorversterker plaatste en drie on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> eindtrap.<br />

Zware metalen voeten met rubber inlay’s zodat ze niet al<br />

te erg schuiven. Ze zou<strong>de</strong>n volgens <strong>de</strong> documentatie goed<br />

werk doen on<strong>de</strong>r zowel elektronica als luidsprekers. Daar waar<br />

ze niet los geplaatst kunnen of behoren te wor<strong>de</strong>n, zijn ze te<br />

voorzien van diverse soorten schroefdraad. Uit ervaring weet<br />

ik dat het ‘weghalen’ van een accessoire meestal eer<strong>de</strong>r laat<br />

beluisteren wat het effect is dan het ‘plaatsen’. Bij het plaatsen<br />

verwachten onze hersenen een positief effect, gevoed door <strong>de</strong><br />

euforie iets nieuws in huis te hebben. Dus zodra <strong>de</strong> 002 en<br />

402 naar <strong>de</strong> huiskamer verhuis<strong>de</strong>n gingen <strong>de</strong> voeten on<strong>de</strong>r<br />

<strong>de</strong> kasten. Mogelijk hebben ze daarmee steeds bijgedragen<br />

aan <strong>de</strong> meer dan enthousiaste ervaring met <strong>de</strong> <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong><br />

versterkers. Ik luister intensief een paar keer naar <strong>de</strong> eerste<br />

an<strong>de</strong>rhalve minuut van Jacintha als die haar ‘Summertime’ ten<br />

gehore brengt. Tot mijn verbazing, zoiets verwacht ik niet on<strong>de</strong>r<br />

een klasse D eindversterker, brengt het weghalen van <strong>de</strong><br />

drie voeten on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> 402 een kleiner stereobeeld, een min<strong>de</strong>r<br />

vloeiend geluid, her en <strong>de</strong>r zelfs een klein naar randje en niet<br />

die ultieme magie die ik eer<strong>de</strong>r beluister<strong>de</strong>. Toegegeven, zon<strong>de</strong>r<br />

<strong>de</strong> voeten zou ik <strong>de</strong> <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> nog steeds heel mooi vin<strong>de</strong>n.<br />

Want beluister ik <strong>de</strong> track nogmaals, dan is het gemis al<br />

een heel stuk kleiner. Maar het is telkens weer een stapje dat<br />

ons dichter bij het nirwana kan brengen. Waar ik nou juist het<br />

meeste effect had verwacht, on<strong>de</strong>r een buizenversterker met<br />

<strong>de</strong> altijd licht microfonische buizen, blijkt dat het weghalen van<br />

<strong>de</strong> Aktyna voeten alleen maar wat onrust in het hoog teweeg<br />

brengt. Tenslotte nog een keer en <strong>de</strong> 002 en <strong>de</strong> 402 op <strong>de</strong><br />

voeten, daarna er samen weer vanaf. Yep, een wezenlijk verschil<br />

en <strong>de</strong> zeven maal 85 euro mijns inziens in een topset <strong>de</strong><br />

moeite waard. Zelfs als <strong>de</strong> apparatuur al op een mooi rek staat<br />

zoals mijn Quadraspire.<br />

Veel moois<br />

Conclusies zijn dit keer eenvoudig te trekken en <strong>de</strong> titel ‘Holland’s<br />

got talent’ is meer dan op zijn plaats. Sterren aan het<br />

fi rmament zijn <strong>de</strong> <strong>Van</strong> <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> 002 phono/lijnvoorversterker<br />

en <strong>de</strong> 402 eindversterker. Mooie apparaten die (kwestie van<br />

smaak) een fraai uiterlijk paren aan een goe<strong>de</strong> bouwkwaliteit.<br />

Dat Pim van <strong>de</strong> <strong>Leur</strong> <strong>de</strong> hulp heeft ingeroepen van <strong>de</strong> mensen<br />

van Hypex en van <strong>Van</strong><strong>de</strong>rveen heeft alleen maar positief uitgepakt.<br />

De eindversterker blijkt universeel, krachtig en zeer realistisch<br />

geprijsd, <strong>de</strong> phono/lijnvoorversterker is simpelweg een<br />

prijspakker met zijn fraaie MC/MM voorversterker aan boord.<br />

Prijzenswaardig, dat een jonge on<strong>de</strong>rnemer in <strong>de</strong> markt durft<br />

te stappen en gelijk tot dit niveau stijgt tegen <strong>de</strong>rgelijke prijzen.<br />

Tenslotte <strong>de</strong> Aktyna A.R.I.S. voeten. Net als veel accessoires:<br />

gewoon uitproberen. On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> 402 <strong>de</strong><strong>de</strong>n ze uitstekend<br />

werk, iets min<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> 002, maar in <strong>de</strong> combinatie van<br />

bei<strong>de</strong> versterkers op <strong>de</strong> voeten gaat <strong>de</strong> set weer een stap ver<strong>de</strong>r.<br />

Gemaakt voor <strong>de</strong> eeuwigheid en toepasbaar on<strong>de</strong>r elektronica<br />

en luidsprekers. U kunt ze altijd wel ergens met succes<br />

plaatsen. Veel Ne<strong>de</strong>rlands materiaal dit keer, veel moois waar<br />

ik het nodige plezier aan beleef<strong>de</strong>.<br />

René van Es<br />

PRIJZEN:<br />

VAN DE LEUR 002 PHONO/LIJNVOORVERSTERKER € 3999,-<br />

VAN DE LEUR 402 EINDVERSTERKER € 2999,-<br />

AKTYNA A.R.I.S. € 255,- PER 3 STUKS<br />

€ 340,- PER 4 STUKS<br />

FABRIKANT: VAN DE LEUR AUDIO<br />

E-MAIL: INFO@VANDELEURAUDIO.NL, WWW.VANDELEURAUDIO.NL<br />

IMPORTEUR: MUSIC2 AUDIO IMPORT<br />

E-MAIL: INFO@MUSIC2.NL, WWW.MUSIC2.NL<br />

END

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!