PDF Brochure - Amazon S3

losse verkoop > 7 50 euro
XL VERSIE
132 pagina’s
Jaargang 1 _nummer
1
mensen, muziek en film
Floris van Bommel
...likes to think he’s a rockstar
en verder
Carfi op niveau
Volvo C70 + Bentley Continental
Domotica
Het huis van de toekomst
Grote iPod special
Minder is meer

MELD JE AAN
en ontvang de tweede editie van Hifidelity.
TER
WAARDE VAN
€ 7,50
Ga naar www.hifidelity.nl om je aan te melden.
Je betaalt ter introductie slechts € 4,95.
Ook voor nabestellingen van nummer 1.
4

REDACTIONEEL
Voor je ligt het eerste nummer uit een lange reeks
Hifidelity’s: een lifestyle magazine over hoe mensen muziek
en film ervaren in hun leef- en woonomgeving. Of dat nu
thuis is, in een concertzaal, bioscoop, de kroeg, in de auto
of zelfs op een jacht.
We zijn ervan overtuigd dat Hifidelity uniek is. Het gaat
over muziek en film, maar zeker ook over de kwaliteit van
weergave. Muziek en film is altijd nog indrukwekkender
als het goed weergegeven wordt. Daarom hebben we bewust
gekozen voor hifi in onze naam.
We zijn als makers van Hifidelity eigenlijk heel trots op
het resultaat dat je nu in handen hebt. 132 pagina’s dik en
gedrukt op zo mooi mogelijk papier; waardoor de foto’s er
nog beter uitkomen en de artikelen prettig lezen. Het eindresultaat
weegt ruim 600 gram en wordt gedrukt in een oplage
van 25.000 stuks.
Hifidelity is, neem dat voor het gemak maar van ons aan,
gemaakt met liefde; onze gezamenlijke liefde voor muziek
en film. Maar ook liefde voor de manier waarop wij denken
dat je een tijdschrift maakt. Dit is de reden dat we allerlei
verschillende professionals hebben gevraagd om mee te
werken aan Hifidelity. Muziek- en filmliefhebbers in hart
en nieren, en allemaal met hun eigen creatieve inbreng. Hifidelity
is hiermee niet het blad geworden van een uitgever,
maar het blad van iedereen die er aan mee heeft gewerkt…
ons blad dus.
Nu maar hopen dat het ook jouw blad wordt. En dat je het
met evenveel plezier zult bekijken en lezen als waarmee wij
het gemaakt hebben. Het oordeel is nu aan jou. Alle reacties
en ideeën zijn van harte welkom via www.hifidelity.nl. We
zullen ze allemaal gebruiken om de volgende Hifidelity nog
beter te maken!
Loe Beerens
Dieter van den Bergh
Marcel van den Bergh
Patrick van den Bergh
Marc Brekelmans
Berry van Broekhoven
Niek Brunninkhuis
Jiri Büller
Michiel Corten
Bert Dekker
Max Delissen
Paul Geerts
Rob van Ginneken
Janine Hendriks
Gerlinda Heywegen
Gerrit van den Hoven
Cindy Joos
Jean-Pierre Joos
Guido de Kanter
Jan Luijsterburg
Marthe Nagengast
Annemarie van Oostenbrugge
Timo Schuurbiers
Hans Tebbens
Paul Vermeulen
Bart Waalen
5

INHOUD
Anna Maria Jopek Poolse
zangeres met een eigen speakerlijn.
Buiten spelen is nog nooit zo
muzikaal geweest.
Hoofdtelefoondragers.
Wie zijn ze en waar luisteren ze naar?
20
25
28
31
8
32
63
78
86
38
59
67
68
14
42
72
90
102
iPod special
De iPod als cd-speler
Samen luisteren met de B&W Zeppelin
Harman/Kardon Go+Play <
Spotlight Wadia iTransport
Interviews
Zangeres Anna Maria Jopek <
Coverstory: Floris van Bommel
‘Lost Boy’ Michiel Mol
Raimond Lap is componist voor baby’s >
In de winkel van Arthur Venis >
Domotica special
Alles onder één knop
Muziek van je pc in je hele huis
Casus: Huis vol kabels
Domotica volgens Mike Metz
Productbesprekingen
NAIM brengt airguitar tot leven
Tannoy Prestige: moderne klassieker
beChocolate met audiovulling
Sound Closed: het meubel dat muziek maakt
All-in-1 designsets: swingen in de keuken

54
82
92
112
116
128
Divers
Volvo C70 met Dynaudio
Thuis naar de bioscoop
High-End Bentley >
De wederopstanding van vinyl
Win een draaitafelpakket
Rondkijken in speciaalzaken
Je hummel wordt slimmer
dankzij de Brabantse maestro.
5
18
41
47
77
84
96
101
110
115
117
123
130
Rubrieken
Redactioneel
Spotlight Sooloos
Column Annemarie
Fotoreportage hoofdtelefoons <
De favorieten van Guus Meeuwis
Beroep en hobby: de tandarts
Shoppagina’s: Hebben!
Spotlight Jamo R909
Op bezoek bij: Jeroen van Dillen
Spotlight Tangent Audio Quattro
Muziek recensies
Film recensies + Coen Brothers special
Colofon
Geluidsarchitect voor
perfect geluid.
Een Bentley die vuur spuwt.

de muziekbeleving van...
ANNA MARIA
JOPEK
8

De muziek van zangeres Anna Maria Jopek valt zo
in de smaak bij audiofielen dat de Poolse ster een eigen ‘AMJ’-speakerlijn kreeg. “Ik
geloof in goed geluid. Je moet de muziek niet laten vervliegen.”
9

“Please, stop me niet in het hokje van de jazz”, smeekt Anna Maria Jopek.
“Noch onder folk, pop… whatever. Ik omarm vele invloeden.” Hoe
divers de Poolse ster (Warschau 1970) is, valt onder meer te beluisteren
op haar twaalfde cd ID met bijdragen van onder meer Richard
Bona, Branford Marsalis, Dhafer Youssef en landgenote Kayah. Jopek
heeft, kortom, vele muziekvrienden, waaronder ook Sting en Peter
Gabriel. Maar haar grootste fan is waarschijnlijk Pat Metheny, met
wie ze in 2002 de succesplaat Upojenie maakte. Een nadere kennismaking
met het Poolse fenomeen in De Muziekbeleving Van….
“Als je jong bent heb je helemaal niet door wat muziek kan betekenen
in je leven. In Polen, net als in landen als Tsjecho-Slowakije en
Rusland, was het heel normaal dat kinderen naar de muziekschool
gingen en een zeer gedegen opleiding kregen. Voor mij was dat helemaal
vanzelfsprekend, want mijn ouders waren zelf veel met muziek
bezig. Mijn vader Stanislaw [1935-2006] was een bekende zanger in
de volksgroep Mazowsze. Een fantastische tenor, beetje Pavarottiachtig.
Hij trad ook op, geweldig om te zien. Mijn moeder Maria was
danseres bij Mazowsze. Ze waren allebei vooral bezig met Poolse
volksmuziek.”
BACH & MOZART “Ik was zeven toen ik naar de pianoklas op de
muziekschool ging. Mijn zus Patricja speelde viool. Op dat moment
betekende dat weinig voor me, ik was daar veel te jong voor. Ik besef
nu pas dat die opleiding van levensbelang voor me is geweest.
Maar of je nu professional wordt of niet, eigenlijk zouden alle
kinderen een muziekopleiding moeten krijgen en moeten weten
wie Bach en Mozart zijn.”
MUZIEK ALS UITVLUCHT “Opgroeien in het Polen
van de jaren zeventig en tachtig was allesbehalve makkelijk.
Muziek bood een fantastische uitvlucht.
Muziek was de enige wereld waarin harmonie
bestond. Alle energie en liefde kon je daar in-
NAAM Anna Maria Jopek
NATIONALITEIT Pools
BEROEP Muzikant
10

de muziekbeleving van...
stoppen. Dé manier om toch te blijven genieten van het leven. Toen ik
vijftien, zestien was, kwam mijn vader op een dag thuis met twee tickets
voor de bioscoopversie van de opera Carmen met Plácido Domingo. Het
was in Polen helemaal niet vanzelfsprekend dat je daar kaartjes voor
kon krijgen. Ik wilde helemaal niet mee, want ik had de dag erna een
zwaar proefwerk biologie op school. ‘No way’, zei mijn vader, ‘je móet
mee naar Carmen. Als je dat ziet, vergeet je dat de rest van je leven niet
meer. Dat biologieproefwerk, dat ben je zo vergeten.’ Ik ging mee. De
opera was ronduit indrukwekkend, eigenlijk veel te veel indrukken voor
een kind, maar ik ben het nooit meer vergeten. [lachend] Of ik geslaagd
of gezakt ben voor dat proefwerk zou ik echt niet meer weten.”
DE MASTERS “Bij mijn kinderen probeer ik het nu hetzelfde te doen.
Ook al begrijpen ze het niet altijd helemaal, muziek is enorm belangrijk
voor de verbeelding van een kind. Ik heb zelf twee zonen, Stasio
(7) en Franek (10). De eerste speelt klarinet, de andere cello. Hen een
muzikale opvoeding geven, geeft enorm veel plezier. Vooral om ze muziek
te laten ontdekken. Zitten we met de hele familie op de bank, laten
mijn man en ik ze de masters horen. Hier jongens, dit is Bach, dit is Stan
Getz. Vinden ze fantastisch. Net zoals mijn ouders bij mij deden proberen
we de bewondering voor muziek een beetje te pushen.”
STING & RAVEL “Toen ik ouder werd sijpelde ook de pop langzaam
door. Mijn eerste popheld was Sting. Zijn Bring on the Night heb ik grijs
gedraaid. Maar daarnaast luisterde ik ook naar de pianoconcerten van
Ravel. Uit beide platen krijg ik nog steeds dezelfde bevrediging als
toen. Toen ik later in Warschau aan de Chopin Academie piano ging
studeren, kwam daar de jazz bij. Ik was me aan het voorbereiden op
een examen middeleeuwse muziek, dat ik een dag later zou hebben,
toen iemand aan kwam zetten met First Circle van de Pat Metheny
Group. Dat was voor mij dus the end of learning… Zo’n ongelooflijke
ontdekking. Ik heb hem de hele nacht zitten luisteren. Ik heb een uur
geslapen voor dat examen, wist alles van Pat Metheny, maar niets van
middeleeuwse muziek. “
BESTE POPALBUM “In de loop der jaren zijn daar nog andere all
time favourites bijgekomen zoals Joni Mitchells Both Sides Now, Miles
Davis’ Sketches of Spain, bijna alle andere platen van Sting, Beyond the
Missouri Sky van Charlie Haden en Pat Metheny, Help van The Beatles
en So van Peter Gabriel: misschien wel het beste popalbum ooit.”
SONGFESTIVAL “Ik heb keuzes gemaakt. Sommige waren goed, andere
absoluut fout. Ik ontdekte op een bepaald moment dat ik voorbestemd
was om een soort van storyteller te worden, met een ingetogen
vorm van liedjes. My voice, my story, dat zou het worden. Maar meedoen
aan het Eurovisie Songfestival [1997], dat was completely stupid.
Maar toch belangrijk: vanaf dat moment wist ik dat ik zoiets nooit
meer moest doen.”
DROMEN “Het is fantastisch om met zoveel music giants te mogen
spelen. En vooral leerzaam. Het zijn dromen die uitkomen, maar niet
dankzij mij. Ik ben absoluut niet dapper genoeg om die gasten te vragen.
Mijn man organiseert dat allemaal. Hij verzint steeds weer geweldige
verbonden. Hij kreeg de angels of music zo ver om met me te spelen.
Samenwerken is fantastisch omdat je samen veel creatiever bent.”
FADO “Marcin Kydryński is mijn levenspartner, maar ook mijn partner
in muziek. Hij speelt gitaar mee, produceert, en komt met allerlei
nieuwe muziekjes aanzetten. In Polen heeft hij elke zondag een eigen
wereldse radioshow op de nationale zender. Hij checkt beroepsmatig
alle nieuwe dingen. Ik heb daar helemaal geen tijd voor. Momenteel
zijn we helemaal into fado en Kaapverdische muziek. Ons huis ademt
Portugese sferen. Zo warm, zo intensief, meer expressie vind je nergens.
Vooral Mariza en Tito Paris vind ik erg goed.”
GROOTSTE PLATENCOLLECTIE “Mijn man is ook de grootste
verzamelaar. [lachend] We hebben waarschijnlijk de grootste platencollectie
in heel Polen. Elke muur in ons huis is behangen met cd’s, we
wonen in één grote cd-zaak. Alles is netjes geordend op alfabet. Helaas
hebben we geen vinyl, want ik hou wel van die sound. De sound van
vroeger. We hebben ons gefocust op de cd, omdat we het liefst muziek
luisteren in de auto. We rijden in een BMW met een perfecte installatie.
Vinyl, dat komt nog wel, denk ik. Als de kinderen groot worden.
[lachend] We hebben nog een heel analoog leven voor ons!”
ANNA MARIA SPEAKERS “Ook wat betreft apparatuur ben ik
bevoorrecht. Mijn man heeft de beste stuff in huis. Wat precies, dat
weet ik niet. Ik weet wel welke speakers we hebben. [lachend] Die zijn
namelijk naar mij genoemd en gemaakt door Arek Pruszczynski, een
audiofiel van de firma Proa Individual. Een special edition. Ik was echt
geroerd toen ik ze zag. En ze klinken fantastisch.”
GOED GELUID “Ik geloof in goed geluid. Mijn muziek gaat over kleur,
climate en details. De muziek moet je niet laten vervliegen. Tijdens het
opnemen van platen werken we daarom altijd met de beste mensen,
de top. Mijn laatste cd ID werd gemixt door Ben Findlay in The Real
World Studios van Peter Gabriel. Ik hoor het als het niet klopt. Maar
dit klopt helemaal.”
OBSESSIE [lachend] “Ondertussen luister ik ook gewoon naar slechte
geluiden op de iPod, flying high in the sky, tussen de concerten en
interviews door. Maar vaak liggen we ook ’s avonds met de kinderen
op de bank. Dat is zó lekker. Kijken we naar een dvd’tje van Miles
Davis, of naar de Rolling Stones. Vinden ze fantastisch. En wij ook.
Ook het laatste live-concert van Paul McCartney is te gek. Ik luister
trouwens de laatste weken als een maniak naar het werk van Dmitri
Sjostakovitsj. Hij is mijn muziekobsessie van de maand.”
CREATIEVE STILTE “Maar steeds vaker ook zoek ik de stilte op.
Met kinderen heb je namelijk nooit stilte. Uit de stiltes creëer ik mijn
geluiden. Noem het creatieve stilte. In de stilte van de studio bijvoorbeeld.
Maar het liefst luister ik naar het geluid van de zee. Maar
aangezien ik driehonderd kilometer van de Baltische zee woon, is dat
niet zo’n optie. Als alternatief spring ik dan maar onder de douche
en luister naar het hypnotiserende geluid van warm, whispering water.
Ik bereik dan de perfecte harmonie in mijn hoofd. Het is alsof er een
transistorradio in mijn hoofd aan gaat. In een soort trancetoestand,
skippend langs de zenders word ik overspoeld met een vloedgolf aan
goede ideeën.” .
door
Dieter van den Bergh
fotografie
persfoto
11

www.marantz.com

De beste muziek verdient
het beste geluid.
Voor meer informatie: marantz@marantzeurope.com | 040-2507800

produc tbespreking
De luchtgitaar van
NAIM
14

MERK Naim Audio • TYPE SUPERNAIT en CDX2
SOORT Geïntegreerde versterker en cd-speler
Het luisteren naar muziek is voor veel mensen een vast onderdeel
van hun leven. Zelfs zonder dat ze het in de gaten hebben, want vaak wordt muziek
op een onbewuste manier geconsumeerd. Het is dan ook overal om ons heen. In
supermarkten, kantoren, fabrieken én huiskamers wordt muziek eigenlijk als
een soort behang gebruikt. Niet bedoeld om bewust naar te luisteren, maar meer
als arbeidsvitaminen of als verdrijver van de stilte. Vaak klinkt die muziek uit
geluidsinstallaties die hun beste tijd al lang gehad hebben, of er zelfs nooit aan toe
zijn gekomen. En in veel gevallen is daar helemaal niets mis mee. Om van muziek te kunnen
genieten is eigenlijk niet zo veel nodig. Zelfs via een transistorradio kan een nummer van vroeger genoeg losmaken
voor kippenvel of een klein traantje. Waarom dan een test van een setje dat meer dan 10.000 euro kost?
15

produc tbespreking
Ja, leg dat maar eens uit... Ik ken genoeg mensen die zo’n bedrag nog
niet aan een tweedehands auto uitgeven, dus laat staan aan een geluidsinstallatie.
Het is dan ook niet de bedoeling dat je na het lezen
van deze test onmiddellijk je spaarvarken slacht, of een tweede hypotheek
neemt en naar de dichtstbijzijnde dealer rent. Hoewel ik daar
om diverse redenen niet eens van zou opkijken, maar dat terzijde. Wat
ik je graag wil meegeven is de emotionele meerwaarde die een fantastische
geluidsinstallatie kan leveren. Voor écht kippenvel dus.
Luisteren naar een goede geluidsinstallatie is te vergelijken met het
scherpstellen van een foto. Kijk je door de lens van je camera naar het
onderwerp dat je op de gevoelige plaat wilt vastleggen, dan is het echt
een kwestie van puur geluk als je niet meer aan de focusring van je
objectief hoeft te draaien. Vergelijk die toestand – onscherpe randen,
weinig detail, kleuren die in elkaar overlopen en flets ogen – maar
eens met een geluidsinstallatie uit de allerlaagste budgetklasse. Daar
komt geluid uit, dat valt niet te ontkennen, maar pakt het u? Grijpt het
je aan en krijg je vochtige ogen en een brok in de keel als je ermee naar
muziek luistert? Waarschijnlijk niet. En dat heeft alles te maken met
die missende focus. Als je er in slaagt om die focus terug te brengen in
jouw geluidsinstallatie, zul je beloond worden met fraaiere klanken en
meer muzikaliteit dan je ooit voor mogelijk hield.
Het Engelse merk Naim is een echte specialist op het gebied van hoogwaardige
muziekweergave. Het bedrijf werd in 1969 opgericht, en in
1971 kwam de eerste eindversterker op de markt. In tegenstelling
tot de toen geldende opvatting dat de luidspreker het belangrijkste
component van een geluidsinstallatie was, zette Naim juist heel sterk
in op de kwaliteit van de bron, en de verwerking van het bronsignaal
door de versterker. Het resultaat was een opvallend eigen geluid, met
een zeer goed gevoel voor timing en een grote dynamiek. Omdat Naim
als een soort hobbymerk vanuit de knutselruimte van de oprichter begon,
werd er in het begin vooral aandacht besteed aan de schakeling.
Het ontwerp van de behuizing was duidelijk ondergeschikt. Gelukkig
is daar in de loop van de jaren flinke verbetering in aangebracht, en de
huidige generatie Naim-apparatuur klinkt niet alleen zeer fraai, het
ziet er ook nog eens uit om door een ringetje te halen.
DE SET De Naim SUPERNAIT-versterker is pas sinds 2007 op de
markt, maar heeft al een flinke reputatie opgebouwd. Ongetwijfeld
mede dankzij het grote bedieningsgemak. Aan de rechterkant van de
kast bevinden zich twee rijen van zeven drukknoppen die uiterst prettig
aanvoelen tijdens de bediening. Met de bovenste rij knoppen bepaal je
welke bron er beluisterd wordt, en een ingedrukte knop is herkenbaar
16

Krijg je vochtige ogen en een brok in de keel
als je ermee naar muziek luistert?
aan een subtiel randje van groen licht. De onderste rij knoppen geeft
aan welke bron wordt toegewezen aan de tape-uitgang. Naim voorziet
echter in een volledig vrije toewijzing van alle knoppen aan iedere
bron, zodat de versterker geheel naar de voorkeur van de gebruiker kan
worden ingericht. De SUPERNAIT heeft ook vijf digitale ingangen aan
boord, waarop bijvoorbeeld een oudere cd-speler, een set-top box voor
digitale televisie of een muziekserver zoals de Squeezebox van Logitech
kan worden aangesloten. Die profiteren dan van de zeer goede digitaalnaar-analoog-omzetting
in de SUPERNAIT.
De aansluitingen achterop de versterker zijn een apart verhaal, omdat
Naim als één van de laatsten nog steeds vasthoudt aan de elders zowat
uitgestorven vijfpolige DIN-plug om apparatuur met de versterker
te verbinden. En hoewel ze een punt hebben als ze zeggen dat deze
DIN-pluggen op allerlei manieren superieur zijn aan de wijd verbreide
tulpstekker is er ook nog de factor gebruiksgemak. Zo’n DIN-stekker
kan nu eenmaal maar op één manier worden ingeplugd, en dat vereist
enige handigheid. Ondanks dat Naim standaard een fraaie DINinterlink
meelevert (losse verkoopprijs 130 euro) heeft de koper de
mogelijkheid om zijn eigen kabels te blijven gebruiken, want parallel
aan de DIN-ingangen zijn ook gewone tulpaansluitingen geplaatst. De
luidsprekeraansluitingen laten uitsluitend banaanpluggen toe, wat in
sommige gevallen een aanpassing van uw kabels vereist. Bijvoorbeeld
als je met blanke draad of met vorkjes (spades) werkt. Een bijzondere
extra optie is het aansluiten van een externe voeding, maar daar zal ik
in dit stuk niet op ingaan.
De CDX2 cd-speler is ook al zo’n buitenbeentje. Het laatje waarin de
cd ligt is uitsluitend met de hand te openen. Er zit een rechtopstaand
handgreepje op, en als je daaraan trekt, ‘draait’ het gebogen laatje als
het ware in een kromme beweging open. En dan blijkt dat het gehele
loopwerk mee naar buiten komt. De aandrijfas waar het plaatje op rust
bevat een magneetje, dat de meegeleverde puck (die de cd tijdens het
draaien vasthoudt op het loopwerk) op zijn plaats houdt. Als die puck
niet geplaatst wordt, weigert de speler dienst, dus het is zaak om hem
niet te verliezen. Het display is klein, en geeft alleen het tracknummer
of de verstreken speelduur per nummer aan. Dat is naar hedendaagse
maatstaven beperkte informatie, maar het display is wel zeer goed
afleesbaar door de relatief grote groene cijfers. De apparaten werden
voor deze test met elkaar verbonden door middel van een luxere versie
van de meegeleverde interlink met DIN-pluggen. Deze kabel kost rond
de negenhonderd euro, en dat is een hoop geld. Ik verwijs graag naar
het artikel over het nut van bekabeling elders in dit blad, voor de algemene
achtergronden en muzikale meerwaarde van goede bekabeling.
De CDX2 cd-speler is aan het lichtnet verbonden met de gloednieuwe
stroomkabel van Naim, die rond de 600 euro gaat kosten.
LUISTEREN: INSTANT AIRGUITAR Al bij de eerste tonen kijken
de hoofdredacteur en ik elkaar verbaasd aan. Koud uit de doos klinkt
deze combinatie al beter dan onze toch niet kinderachtige huisset.
Vanwege de door Naim gekozen versterkerschakeling is het verstandig
om de versterker altijd aan te laten staan. In rust wordt er nauwelijks
stroom verbruikt, en wordt de versterker nog niet eens handwarm.
Maar ook na een dag flink hard spelen is de bovenkant van de
kast amper lauw. Aan het einde van dag twee, vlak voor het naar huis
gaan, wordt de soundtrack van de film Magnolia in de speler gelegd.
Hierop staat het nummer Goodbye Stranger van Supertramp, dat tijdens
de laatste minuut een fraaie gitaarsolo heeft. Het moet voor de
overburen een grappig gezicht zijn geweest om twee oudere (ahum...)
jongeren als gekken op hun luchtgitaar te zien spelen. Want dat doet
deze set met je. Er zal best iets af te dingen zijn op de klankkleur (die
minimaal aan de warme kant is, wat niet iedereen kan waarderen),
maar de weergave als geheel klopt gewoon. Er is meer dan voldoende
enthousiasme, veel dynamiek, detaillering, en een geweldige timing.
Je wordt, kortom, gegrepen door de muziek. De luchtgitaar is tijdens
de luisterperiode vaker ter hand genomen. Als de muzikale keuze op
klassieke muziek of op goed opgenomen jazz valt, blijkt de Naim-set
opnieuw een zeer verleidelijk geluid te produceren. Ook hier valt weer
op hoe natuurlijk en muzikaal de weergave is, en hoe gemakkelijk het
voor te stellen is dat je met gesloten ogen bij het concert zit. En daarmee
is de cirkel van deze bespreking weer rond, want ik beloofde aan
het begin van dit verhaal dat ik iets zou proberen te onthullen over de
meerwaarde van zo’n kostbare set. Zoals je inmiddels begrepen hebt,
dwingt deze set op een zeer vanzelfsprekende manier tot genieten.
Muziek die hierop wordt afgespeeld zal nooit meer afzakken tot het
niveau van geluidsbehang, want zelf matig opgenomen cd’s bloeien
helemaal op.
Of je het voor deze set gevraagde bedrag wilt uitgeven is een persoonlijke
keuze. Het is namelijk niet ondenkbeeldig dat er dan ook nieuwe
luidsprekers aan de verlanglijst worden toegevoegd. Ik raad serieuze
muziekliefhebbers in elk geval aan om deze set eens te gaan beluisteren
bij een Naim-dealer in de buurt. Met zelf meegebrachte muziek
uiteraard! En blijft er dan nog twijfel; bij Naim kun je vanaf ongeveer
2500 euro terecht voor een versterker en een cd-speler. Het torenhoge
niveau van deze SUPERNAIT/CDX2-set wordt daarmee weliswaar
niet helemaal gehaald, maar het komt er wel erg dicht bij in de buurt.
Met een set fatsoenlijke luidsprekers erbij kun je dan voor minder dan
4000 euro iets in huis halen waar je vele jaren van kunt genieten, en
waarvan het enige echte risico het krijgen van het ongeneeslijke, maar
o zo aangename hifi-virus is. Ik ben in ieder geval opnieuw besmet
geraakt. .
door
Max Delissen
fotografie
Jiri Büller
webcode > supernait
17

spotlight
GET IN TOUCH
WITH YOUR MUSIC
Beheer je digitale muziekcollectie – tot wel 6000 volledige
albums – met een Sooloos-systeem. Vanaf iedere gewenste plaats in huis. Combineer
het bedieningsgemak van een computer met de ongecomprimeerde geluidskwaliteit
van een cd, en het fraaie artwork als van een lp. Het intuïtieve aanraakscherm geeft alle
informatie en fungeert als luxe afstandsbediening. Met een internetverbinding kun je trouwens
een enorm aantal albums in alle denkbare genres aan je collectie toevoegen via de Sooloos Shop.
18

Sooloos
webcode > sooloos
19

iPod special
door
Guido de Kanter
illustratie
Marthe Nagengast
20

De iPod als cd-speler
DELUXE
Ontzettend fijn, een iPod. Al draaiend met je duim navigeer je erop los
door duizenden van je favoriete songs. Je hebt altijd je mooiste foto’s bij je, en mocht je je
onderweg eens echt stierlijk vervelen - bijvoorbeeld als het vaderlandse spoorwegsysteem
weer eens knarsend tot stilstand komt - dan is er altijd nog amusement mogelijk in
de vorm van een film. Maar wat te doen als je de muziek eens op een andere manier
hoorbaar wilt maken dan via de koptelefoon? Hoe sluit je hem aan op een geluidsinstallatie?
Apple’s iPod is ontwikkeld en geoptimaliseerd om in je eentje te genieten
van beeld en geluid. Toch maakt de aanwezigheid van een grote
hoeveelheid muziek, foto’s en video de iPod ook een aantrekkelijk apparaat
om te combineren met traditionele audio/video-apparatuur. In
dit artikel leggen we uit hoe je de iPod tot een spelertje maakt dat
vriendschap sluit met je installatie en je tv. We behandelen het simpele
aansluiten, maar ook het upgraden van de iPod om er een zeer
hoogwaardige audiofiele bron van te maken.
Eigenlijk is een iPod heel simpel op een installatie aan te sluiten. Of je
nu een midi-, mini- of microsetje hebt staan, of een surroundsysteem,
of een ‘klassieke’ geïntegreerde stereoversterker, ze hebben allemaal
wel een zogeheten ‘lijningang’ waarop de iPod kan worden aangesloten.
Zo’n ingang bestaat uit twee ronde busjes: één voor links en één
voor rechts. De ingang mag een willekeurige naam hebben: Aux is natuurlijk
prima, maar CD, Tuner of Tape mogen ook. Wel geldt hier, net
als voor alle andere apparaten: sluit de iPod absoluut niet aan op de
Phono-(platenspeler)-ingang. Ook al is Phono misschien de enige vrije
ingang die je nog over hebt, je riskeert fikse schade aan versterker en
luidsprekers als je deze gebruikt voor de iPod.
Als uitgang op de iPod gebruik je de koptelefoonaansluiting. Om iPod
en versterker op elkaar aan te sluiten heb je dus een kabel nodig die
loopt van een koptelefoonplugje (‘mini-jack’ genaamd) naar de lijningang
van je versterker (‘cinch’ genaamd, of ook wel ‘tulp’). Behalve dat
de twee uiteindes van de kabel moeten kloppen, moet je ook rekening
houden met de gewenste lengte van de kabel. Eén en twee meter zijn
standaard, maar langer bestaat ook. Bij lengtes tot ongeveer vijf meter
verlies je niet al te veel kwaliteit.
Voor de iPod geschikte kabels zijn er in veel varianten en prijzen. Technisch
doen ze allemaal hetzelfde: ze hebben allemaal een mini-jack aan
één kant en tulp aan de andere, en ze brengen het signaal van de iPod
naar de versterker. Wel is van een iets duurdere, dikkere en zorgvuldiger
gebouwde kabel een betere klankmatige prestatie te verwachten dan van
een exemplaar van een paar euro uit de elektronicasupermarkt. Zonder
je nu meteen een kabel van een paar honderd euro te willen aansmeren:
het loont toch om er een paar tientjes voor uit te trekken, dan gooi je
niet onnodig kwaliteit weg. Veel Apple-dealers leveren bijvoorbeeld de
iCable van Monster, die is prima.
Je hebt gezien: het aansluiten van de iPod op een versterker is niet
bepaald een heksentoer. Gewoon het goede snoertje erbij pakken en
inpluggen maar. Wél moet je nog even weten dat de iPod op maximaal
volume moet worden gezet, anders zal het signaal niet luid genoeg
zijn. Het maximale volume van de iPod is absoluut niet schadelijk voor
de ingang van je versterker.
THE DOCK Toch kan het zijn dat deze oplossing nét iets te weinig
comfort biedt. De iPod komt bijvoorbeeld domweg op zijn rug te liggen
als hij speelt, waardoor het scherm onzichtbaar wordt als je er niet met
je gezicht boven hangt. Ook is de iPod niet op afstand te bedienen.
Een comfortabel accessoire is dan ook een hulpstuk dat Apple ‘dock’
noemt. Als je de iPod hierin plaatst, komt hij overeind te staan, en kun
je dus ook van een afstandje het display van de iPod nog zien. Verder
zit er een afstandsbedieninkje bij, zodat je niet elke keer naar de iPod
toe hoeft te lopen om van track te wisselen. Apple’s Universal Dock is
geschikt voor alle iPods en kost 39 euro.
Op het dock zit tenslotte nog een ingang die ‘Universal Dock Connector’
heet. Dit is de speciale aansluiting voor voeding van de iPod, en
waarmee hij communiceert met de computer of een ander apparaat.
Die apparatuur kun je dus via het dock naar de iPod doorverbinden.
Het kan met name handig zijn om een stroomadapter aan te sluiten,
zodat de iPod tijdens het spelen naar je stereosysteem stroom krijgt
en wordt opgeladen. Voedingen zijn er van Apple (25 euro), maar ook
van concurrenten als Artwizz (vanaf ongeveer een tientje).
Was je toch al op zoek naar een nieuw audio- of audio/videosysteem,
dan is het goed om te weten dat veel audiomerken
21

iPod special
inmiddels zelf een dock hebben ontwikkeld, of USB-aansluitingen
hebben op hun versterkers, of beide. Met dit soort voorzieningen kan
de iPod naadloos in het audiosysteem worden ingepast. De afstandsbediening
die bij zo’n systeem geleverd wordt, is dan geschikt om commando’s
te geven aan de iPod. Overigens zijn sommige van deze docks
ook geschikt om te combineren met hifi-installaties van andere merken,
zie het artikel over docks elders in deze special.
Alle iPods, behalve de kleine en goedkope Shuffle, zijn tegenwoordig
in staat om filmbestanden weer te geven op hun scherm. Ook kan deze
video worden uitgestuurd zodat je er op een tv of beamer naar kunt
kijken. De benodigde kabel komt in twee varianten. Hij loopt vanaf de
Universal Dock Connector naar ofwel composiet, dan wel component
gaan. Als digitaal apparaatje bevat de iPod muziek in binaire vorm:
dus als lange reeksen van nullen en enen. Maar wij mensen horen
geluidsgolven, en die zijn analoog. Voor de omzetting van digitaal
naar analoog zijn digitaal-naar-analoog-converters verantwoordelijk,
afgekort DAC’s. De geluidskwaliteit van elk digitaal apparaat wordt
bepaald door de DAC, en daarvan lopen de prestaties sterk uiteen.
Liefhebbers van het beste geluid zaten tot nu toe vast aan de analoge
uitgang van de iPod. De geluidskwaliteit daarvan is in orde, maar
niet meer dan dat. Een digitale uitgang werkt verliesvrij, en staat de
gebruiker toe om zelf een apparaat te kiezen dat de omzetting naar
analoog verzorgt. Dat zou er dus een van topkwaliteit kunnen zijn.
Het genoemde Wadia maakt sinds kort een dock, de 170i, waarop een
Liefhebbers van het beste geluid zaten tot nu
toe vast aan de analoge uitgang van de iPod.
webcode > ipod
video. Composiet is simpelweg één kabeltje voor het beeldsignaal. Een
aansluiting daarvoor zit op elke tv die de afgelopen twintig jaar is verkocht.
Dat maakt hem gemakkelijk aan te sluiten, maar de beeldkwaliteit
is minder dan bij de componentvariant. Daar wordt het beeld
overgedragen in een vorm waarbij geen interferentie kan optreden.
Dat geeft dan ook mooier beeld. Helaas hebben weinig tv’s zo’n aansluiting,
al is hij tegenwoordig op platte tv’s steeds vaker te vinden.
Wel is een SCART-aansluiting in feite hetzelfde als een componentverbinding,
maar dan handig gecombineerd tot één plug. Er bestaan
koppelstukken om component video aan te sluiten op SCART.
MAXIMUM De twee iPod videokabelsetjes bevatten verder allebei
nog twee stekkers voor het geluid. Verder kan de kabelset worden ingeplugd
in de stroomadapter die Apple erbij meelevert. Zo hoeft de
iPod tijdens het video kijken op de tv niet leeg te lopen, maar wordt
hij juist opgeladen. De adapter draagt wel bij aan de stevige prijs van
beide kabelsets: 49 euro. Alleen Apple levert deze kabels.
Voor wie een maximum aan geluidskwaliteit uit de iPod wil halen, laat
het Amerikaanse bedrijf Wadia momenteel een droom in vervulling
digitale uitgang zit. Een voorziening die Apple tot op heden niet aan
partners toestond. Daarmee ligt de weg naar een absoluut perfect geluid
nu helemaal open.
Wel verlangt Wadia een fiks bedrag voor zijn dock met digitale aansluiting:
399 euro. Daar is dan een digitaal-naar-analoog-omzetter
nog niet bij inbegrepen. Gelukkig heb je een kwalitatief goede aansluiting
van de iPod op de geluidsinstallatie al voor een paar tientjes. Je
kunt dus alle kanten op. Veel luisterplezier gewenst! .
22

UTOPIA III
100 % Beryllium
100 % Made in France
100 % Focal
> Scala Utopia,
Warm Grey lacquer finish.
S c a l a U t o p i a :
Focal designs and manufactures the tweeter dome in pure Beryllium according to an exclusive
and patented manufacturing process. It’s the only possible guarantee of the total mastery of
the performance. And it’s also true for any other Focal technologies in the Electra 1000 Be line:
W cone, IAL infi nite load tweeter, OPC crossover, Advanced Gamma Structure cabinetry...
Because our technologies and know-how are too precious to be left in others’care. For further
information visit our website at www.focal-fr.com
Heijmans Sound & Vision - Wetering 7 - 1261 ND Blaricum (NH)
T 035-5247075 - F 035-5247319 - M info@heijmanssoundenvision.nl

iPod special
BOWERS & WILKINS
ZEPPELIN
De Bowers & Wilkins Zeppelin is een iPod
docking station met ingebouwde luidsprekers. Hij is met zijn breedte
van 64 cm en doorsnede van ongeveer 20 cm redelijk fors te
noemen. Zijn naam heeft hij te danken aan de bijzondere (elliptische)
vormgeving die doet denken aan een….. zeppelin.
MERK Bowers & Wilkins • TYPE Zeppelin • SOORT iPod docking station
25

iPod special
door
Marc Brekelmans
fotografie
Jiri Büller
De Zeppelin is door Bowers & Wilkins ontwikkeld
in samenwerking met Classé. Op
zich geen vreemde combi: beide merken behoren
tot hetzelfde concern.
Leuk en erg handig is de manier waarop de
iPod op de Zeppelin wordt geplaatst. Hiervoor
heeft Bowers & Wilkins een soort handvat
gemaakt (dat je vooral niet als handvat
moet gebruiken!), waarop nagenoeg iedere
iPod, zonder speciale adapter, zijn plekje
vindt. Door deze constructie is het ook mo-
lang geleden dat ik met zoveel verschillende
mensen muziek heb beluisterd. De Zeppelin
maakt de iPod weer sociaal.
De Zeppelin is in eerste instantie een iPoddock,
maar gelukkig kun je ook een tweede
apparaat aansluiten via de 3.5 mm mini-jack
die zowel analoge als digitale signalen kan
verwerken. Zo kun je bijvoorbeeld de iPod
Shuffle of een draagbare cd-speler of zelfs je
walkmantelefoon aansluiten. Voor de iPods
die ook beeld kunnen weergeven is er in een
bruiken. Bij het aansluiten van de iPod op de
Zeppelin krijg je trouwens een extra optie
‘luidsprekers’ in het menu van de iPod. Daarmee
is de instelling van de basweergave aan
te passen. Deze instelling gebeurt via de iPod,
maar wijzigt de instelling van de Zeppelin.
De Zeppelin is geen vervanging van je zorgvuldig
opgebouwde hifi-installatie, maar
zonder meer aan te bevelen als extra muziekset
voor semi-portable gebruik. Ik zie me in
de zomer al in de tuin zitten met mijn volle-
De Zeppelin maakt de iPod weer sociaal
webcode > zeppelin
gelijk geworden de iPod te bedienen alsof hij
in je hand ligt: zeer doordacht. Een kleine elliptische
afstandbediening zorgt ervoor dat
de basisfuncties ook vanaf de luisterplek te
bedienen zijn.
Het zonder speciale adapter kunnen plaatsen
van iPods heeft een groot bijkomend voordeel.
Tijdens de testperiode hebben meerdere
iPods plaats genomen in de Zeppelin: de voor
deze test bijgeleverde iPhone, mijn eigen iPod
Classic en een iPod van de derde generatie,
die op het opladen na ook perfect functioneerde
in de Zeppelin. Het laten horen van
leuke en/of nieuwe muziek was een peulenschil:
gewoon je iPod in de beugel klikken en
de muziek door de Zeppelin laten schallen.
Samen naar elkaars muziek luisteren was
nog nooit zo snel en eenvoudig. Ik kan me
voorstellen dat je zelfs speciale iPod-avonden
organiseert. Iedereen neemt zijn eigen iPod
mee en voordat je het weet is er een avond
voorbij. De veel gehoorde ‘klacht’ dat je jezelf
door de iPod afsluit van de wereld is met de
komst van de Zeppelin uit de wereld. Het was
composiet en een s-videoaansluiting voorzien.
De USB-ingang op de achterzijde is
helaas niet geschikt om externe USB-apparaten
aan te sluiten, de ingang is uitsluitend
bedoeld om toekomstige software-upgrades
uit te kunnen voeren.
HOE KLINKT ZO’N ZEPPELIN? Om de
Zeppelin - en trouwens ieder ander iPod docking
station - goed te laten klinken is het belangrijk
dat de bronbestanden op de iPod van
behoorlijke kwaliteit zijn. Vanaf 320 Kbps
AAC klinkt het allemaal zeer behoorlijk,
maar echt interessant wordt het pas vanaf
Apple Lossless. Dan komt de Zeppelin pas
echt goed uit de verf. Met lossless files klinkt
de Zeppelin zeer volwassen, de bas is krachtig,
gaat diep (tot 47Hz) en is dynamisch, het
hoog is open en beheerst. Ook de breedte van
het geluidsbeeld is, gezien de afmetingen en
opstelling van de luidsprekers, zeer goed te
noemen. Mocht je toch nog wat willen wijzigen
aan de tonale afstelling, dan kun je
daarvoor de EQ-instellingen op de iPod ge-
dige muziekcollectie onder handbereik.
Maar zelfs als primair muzieksysteem is de
Zeppelin zeer goed in te zetten. Er zullen talloze
mensen zijn waarvoor de Zeppelin een
serieuze upgrade betekent ten opzichte van
hun huidige muziekinstallatie. Alleen jammer
dat voor gebruik als hoofdinstallatie een
tuner ontbreekt in het ontwerp: een ingebouwde
tuner zou de Zeppelin echt helemaal
af maken.
CONCLUSIE De Zeppelin is een bijzonder
iPod Docking Station. Zowel wat betreft
vormgeving, bedieningsgemak als klankkwaliteit.
Allen zijn van een hoog niveau.
Enige minpuntjes die ik kan bedenken zijn
het ontbreken van een ingebouwde tuner en
de toch wel forse afmetingen, waardoor de
Zeppelin wat lastiger een plekje in huis te geven
is. Maar door die forse afmetingen klinkt
de Zeppelin als geen ander iPod docking station.
Bowers & Wilkins heeft een bijzonder
product afgeleverd. Het moet raar lopen wil
dit geen klassieker worden! .
> de techniek van
DE ZEPPELIN
Dat de Zeppelin niet op een regenachtige zondagmiddag in elkaar is
geflanst, mag blijken uit de technische specificaties. Wat dacht je van
twee 90 mm glasvezel midranges, twee op Nautilus-technologie gebaseerde
25 mm tweeters en een 125 mm basweergever van Kevlar,
waarbij de bas-unit versterkt wordt met een 50 watt-versterker en
de tweeters en midranges door een 2 x 25 watt-versterker… Serieuze
cijfers, niet waar?
Aan de fraai gepolijste aluminium achterzijde vinden we, naast de
twee basreflexpoorten, een component videoaansluiting, een s-videoaansluiting,
een aux-ingang, een USB-poort en een ‘achtje’ voor
de stroomvoorziening. Al ziet het geheel er fraai uit, de vormgeving is
niet puur esthetisch. De ronde vorm zorgt voor een stevige klankkast
en voorkomt staande golven in de behuizing. Het taps toelopen van de
uiteinden zorgt ervoor dat de tweeters - die aan beide uiteinden gepositioneerd
zijn - minder last hebben van kastreflecties.
26

GA
MERK Harman/Kardon
TYPE Go+Play
SOORT iPod docking station
28

iPod special
+ SPEEL =
HARMAN / KARDON
In de categorie ‘speakersystemen voor de iPod’ is het Harmanconcern
zeer sterk vertegenwoordigd. Onder de merknamen JBL en Altec Lansing
verkopen de Amerikanen meer dan twintig verschillende luidsprekersystemen-metiPodconnector.
De hier geteste Go + Play (350 euro) is de enige die het prestigelabel
Harman/Kardon mag dragen. Betekent dit iets voor de prijs/kwaliteitverhouding?
EIGENSCHAPPEN De Go + Play is een opmerkelijke verschijning.
Door zijn ronde handgreep van roestvrij staal die het hele apparaat
omspant, heeft de Harman/Kardon wel wat weg van een damestas.
Maar wel een stoere. De Go + Play is heel stevig gebouwd, met zijn
stalen handgreep en behuizing van dikke kunststof wekt hij de indruk
te zijn gebouwd voor een ruig leven onderweg.
Zijn simpele voorkomen dankt de Go + Play onder andere aan het feit
dat de iPod-houder niet aan de voorzijde zit, maar bovenop ligt. Dat
maakt dat het scherm van de iPod alleen van korte afstand af is te lezen,
en dat ook de navigatie door de iPod-menu’s van dichtbij moet gebeuren.
Een filmpje kijken is helemaal uit den boze, daarvoor zit de stalen
handgreep veel te veel in de weg. Wel beschermt de oersterk aanvoelende
handgreep de iPod tegen botsingen en ander grof onheil, zoals dat
onderweg op een draagbare iPod-speaker als deze af kan komen.
TECHNIEK Een chip voor digitale signaalbewerking zorgt dat de Go
+ Play neutraal klinkt, en helpt het maximum aan geluidsdruk te persen
uit de relatief bescheiden luidsprekers die in het apparaat zitten.
Aan weerszijden zitten er twee elementen: een tweeter voor de hoge,
en een woofer/middentoner voor de lage tonen. Alle vier de units hebben
een eigen versterker, waarvan Harman/Kardon opgeeft dat ze
30 watt kunnen leveren. Dat doet vermoeden dat het om efficiënte
versterkers gaat die opereren in Klasse D, al vermeldt de fabrikant dit
nergens. Om zoveel mogelijk druk te genereren in het laag, zitten op
de achterkant van de Go + Play, precies achter de luidsprekers, twee
basreflexpoorten. Omdat deze poorten hetzelfde uiterlijk hebben als
de luidsprekers aan de voorkant, ziet de Harman/Kardon er voor en
achter bijna hetzelfde uit.
Over de achterkant gesproken: daar vindt de gebruiker aansluitingen
voor S-Video (Go + Play naar televisie), lijn in (voor andere bronnen
dan de iPod) en USB. Omdat er USB op zit, kan de iPod ook gegevens
uit iTunes ontvangen terwijl het spelertje nog in de Go + Play ligt.
Een vierde aansluiting is voor gelijkstroom. De Harman/Kardon komt
met een externe voeding, die kennelijk niet intern paste. Jammer.
Weer een extra adapter om rekening mee te houden, zowel thuis als
onderweg. Alle aansluitingen zitten achter rubberen beschermkapjes,
die bij gebruik onderweg voorkomen dat er stof en vuil in gaat zitten.
PRAKTIJK Het Harmansysteem bezit aan de bovenzijde drie tiptoetsen:
aan/uit, harder/zachter. De bijgeleverde afstandsbediening doet
eveneens volume, en verder volgende/vorige track, en play, pauze en
stop. De afstandsbediening werkt met radiosignalen, niet met infrarood,
en heeft een bereik van ruim tien meter. Overigens noemt Harman/
Kardon deze afstandsbediening zelf Full-Navigation, waarmee men volledige
bedienbaarheid van de iPod suggereert. Tijdens mijn tests bleek
deze claim alles weg te hebben van een lege huls: de afstandsbediening
van Harman ‘navigeert’ wel, maar daar heb je niets aan zonder dat je
het scherm ziet. En daarvoor moet je toch echt naar de Go + Play toe
lopen. De afstandsbediening verbergt zich elegant achter een klepje in
de achterkant. Dankzij deze kleine voorziening zijn de Go + Play en zijn
afstandsbediening makkelijk bij elkaar te houden. Eveneens achter een
klepje, maar dan aan de onderkant, zit het compartiment waar de batterijen
(acht stuks van het type ‘D’) in gaan. Het is onpraktisch dat de
klep alleen met een schroevendraaier te openen is.
door
Guido de Kanter
fotografie
Paul Vermeulen
Niek Brunninkhuis
29

iPod special
GAAF
webcode > goplay
KLANK Ik weet niet hoe andere recensenten te werk gaan, maar ik
ben bij nieuwe apparatuur vaak geneigd om meteen te proberen ‘hoe
hard ie kan’. De Go + Play heeft me verbaasd in dit opzicht. Gezien
zijn formaat produceert hij echt enorm veel geluid. Hij haalt weliswaar
niet de pijngrens, zoals Apple’s eigen, niet langer meer geproduceerde
speakersysteem wel deed (!), maar hij komt wel een eind in de richting.
De Go + Play zou geen enkele moeite moeten hebben om ook de grootste
woonkamers me geluid te vullen.
En wat voor een geluid! De Harman/Kardon valt op door zijn allround
kunnen. Een (wederom gezien het bescheiden formaat) enorm diepe en
strakke laagweergave gaat samen met veel helderheid en luchtigheid bij
de hoge tonen. Stemmen klinken authentiek en het stereobeeld is zo
groot als redelijkerwijs uit één behuizing verwacht mag worden.
De geluidskwaliteit ligt daarmee op een dusdanig niveau, dat ook zeer
verwende hifi-liefhebbers waarschijnlijk naar alle tevredenheid worden
bediend. Al is het maar in de context van een systeem ‘voor erbij’,
of ‘voor op vakantie’. De Go + Play klinkt pakkend en prettig bij elke
soort muziek die ik er op los heb gelaten.
Vergeleken met de B&W Zeppelin (600 euro) valt op dat het laag van
de Go + Play aanmerkelijk dieper lijkt te gaan. De B&W klinkt in het
midden en hoog wel preciezer en schoner. Niettemin is er slechts sprake
van een relatief klein kwaliteitsverschil, terwijl de prijzen een eind
uit elkaar liggen.
CONCLUSIE Zeer solide bouwkwaliteit, een ‘design-uiterlijk’ en
een zeer goed geluid. En dat voor een vraagprijs van 350 euro. Wie
kan leven met de beperkingen in ergonomie en bediening, zoals ik ze
schetste, haalt met de Harman/Kardon Go + Play veruit het mooist
klinkende speakersysteem in zijn prijsklasse binnen. Van harte aanbevolen!
.
30

spotlight
GET THAT BITS!
Wadia iTransport
webcode > itransport
Er bestaan reeds vele iPod docking stations in de wereld, maar
de Wadia 170iTransport is bijzonder…uniek zelfs. Het is namelijk het eerste docking station ter
wereld dat de digitale informatie rechtstreeks van je iPod plukt. Goedkoop kunnen we de iTransport niet
noemen, zeker niet als je bedenkt dat je er ook nog eens een digitaal-naar-analoog-omzetter (DAC) bij moet kopen.
Maar de belofte dat je iPod nog nooit zo goed heeft geklonken als met de iTransport maakt natuurlijk veel goed.
Wadia 170iTransport: 399 euro
31

32
NAAM Floris van Bommel
BEROEP schoenenontwerper
AMBITIE rockster?

inter view
MUZIEK
FREAK
op zelfgemaakte schoenen
33

inter view
Niet alleen de Nederlandse, maar ook de Duitse pers zet
schoenontwerper Floris van Bommel (33) neer als een rockster. Het
doet hem wel wat, want zijn passie voor muziek maakt hem tot wat hij
is. Maar zijn missie is een andere. “Als je vrij van geest bent, kun je rare ideeën kwijt.”
door
Paul Geerts
fotografie
Jiri Büller
Floris likes to think he’s a rockstar. Zelden zo gelachen om een zin in een
advertentie. De reclameboodschap verscheen afgelopen lente in verschillende
tijdschriften bedoeld om de nieuwe voorjaarscollectie van
Floris van Bommel-schoenen te promoten. Zelf vervult de naamgever
in de campagne een hoofdrol.
In zijn zwarte outfit en met zijn ongeschoren kinnebak heeft hij wel
iets van een rockmuzikant. Een stille droom? Nee, benadrukt Van
Bommel. Ook al verwijst de advertentie direct naar zijn MySpace
waarop vier songs van zijn band DianeTyras staan, eveneens opgenomen
voor reclamecampagnes. Het grungy geluid klinkt ongepolijst,
een beetje als Alice in Chains, maar dan nog gruiziger.
Op diezelfde MySpace is ook een akoestische versie te vinden van
Hurt, de song van Nine Inch Nails die zo prettig gecoverd is door Johnny
Cash. De uitvoering van de schoenontwerper mag er zijn. Charmant
kijkt hij de camera in. De diepe klanken die uit zijn keel rollen
klinken oprecht, alsof Van Bommel de in het nummer bezongen pijn
daadwerkelijk voelt. Zelf doet hij er een beetje lacherig over. “Ik vind
het leuk om muziek te maken, maar ik wil er niet echt iets mee. Ik hoef
niet zo nodig de wereld rond, daar word je volgens mij alleen maar
ongelukkig van.”
Een fabriekspand aan de rand van Moergestel. Ook al staat het er
sinds de jaren vijftig, wie het Brabantse dorp doorkruist zou er zo aan
voorbijrijden. Het pand oogt verouderd, ziet er onder de grijze wolkenlucht
zelfs enigszins troosteloos uit. Toch is het een thuisbasis met
een fikse portie historie. De geschiedenis van Schoenfabriek Wed. J.P.
van Bommel, zoals het bedrijf officieel heet, gaat terug tot de achttiende
eeuw. Grondlegger is Reynier van Bommel die al in het jaar
van oprichting 1734 in Breda actief is als schoen- en laarzenmaker. In
1795 strijkt het bedrijf neer in Moergestel, waar het onder een gunstig
gesternte groot groeit.
Maar dat schoenfabriek Van Bommel nog altijd bestaat, mag een bescheiden
wonder heten. Omdat Italiaanse bedrijven de markt overspoelden
met goedkope en modieuze schoenen hadden Nederlandse schoenfabrikanten
het in de jaren zestig zwaar te halen. Telde ons land begin
jaren zestig nog 227 fabrikanten, nu resteert hooguit een handjevol.
Wat de kracht van het bedrijf is? Het is een vraag waar Floris van
Bommel even over moet nadenken. “Dat de fabriek nog bestaat, komt
vooral doordat op belangrijke momenten de juiste beslissingen zijn
genomen”, concludeert hij vervolgens. De recente geschiedenis hangt
vooral aan zijn vader Frans, een telg van de achtste generatie in lijn
die zich net in de moeilijke jaren aan de fabriekspoort meldde. Een
schoenenman in hart en nieren, maar het was vooral de commerciële
kant van het verhaal die hem prikkelde.
“Mijn vader is begonnen met marketing en hij heeft ervoor gekozen
om verschillende lijnen te lanceren. Terwijl veel bedrijven de concurrentie
vooral op prijs probeerden aan te gaan, is Van Bommel vast
blijven houden aan kwaliteit. De schoenen worden nog altijd met de
hand gemaakt.” Daarin schuilt het voornaamste verschil met schoeisel
uit Italië. “Mijn opa zei al dat een schoen in Italië gemaakt wordt
in de finish, hier maken we een schoen in de productie.” Dus ziet niet
alleen het uiterlijk er volgens Van Bommel gelikt uit, maar is de totale
kwaliteit beter.
Het gemak waarmee de jonge zakenman over het bedrijf praat is opvallend.
Samen met zijn broer Reynier (35) die inmiddels commercieel
directeur is, zwaait hij de scepter over de schoenenfabriek. Van Bommel
doet dat weliswaar op afstand, want hij ambieert geen leiderspositie.
“Ik hoef niet zonodig directeur te zijn”, benadrukt hij. “Je kunt
net zo lang promoveren totdat je op een plaats zit waar je helemaal
ongelukkig wordt. Dat wil ik niet.”
Zijn betrokkenheid is er niet minder om. Van Bommel verontschuldigt
zich voor de verouderde kantoorruimte waarin we plaatsnemen.
Gelijk heeft hij, want het verhoudt zich niet tot de eigentijdse schoenencollectie
die jaarlijks op de markt verschijnt. Maar het probleem
is van tijdelijke aard, want de plannen voor een nieuw kantoor liggen
op de plank. Van Bommel kan niet wachten tot het moment dat hij
zijn kantoor zonder direct daglicht kan inruilen voor een eigentijdse
werkplek die beter past bij de collectie.
Deze bestaat onder meer uit een lijn die onder zijn naam op de markt
verschijnt. In vergelijking met de Van Bommel-collectie is die wat modieuzer,
sportiever. En gedurfder. Geregeld probeert hij de grenzen op
te zoeken van wat wel en wat niet kan. “Ik wil zo los mogelijk met het
ontwerpen omgaan. Dat is een uitdaging. Als je vrij van geest bent,
kun je rare ideeën kwijt.” Zijn vader gaf hem daartoe de ruimte. “Ik
wist nooit wat ik wilde worden, ik wist wel dat ik creatief was. Natuurlijk
heb ik een vliegende start gemaakt, maar ik kan er wel mijn
ei in kwijt.”
PASSIE Dat was een kleine tien jaar geleden nog maar de vraag. Van
Bommel gaf zichzelf vijf jaar om een passende plaats binnen het bedrijf
te vinden. Als onwetende leerling toog hij naar Londen, Parijs,
Milaan en München waar hij onder meer leerde ontwerpen, stikken
en leerlooien. Na vijf jaar constateerde Van Bommel dat het vak hem
lag, dat hij niet snel ergens anders dergelijke mogelijkheden zou krijgen.
“Ik ben er altijd bang voor dat ik kansen misloop, dat ik dingen
niet geprobeerd heb. Dat knaagt aan me. Aan de andere kant ben ik lui.
Soms moet ik mezelf onder de kont trappen, juist omdat ik bang ben
dingen te missen.”
Daar komt ook zijn passie voor muziek weer om de hoek kijken. Én zijn
pogingen om die met zijn werk te verweven. Als een gulzige koe graast
hij in het ruime aanbod. Die passie dateert van zijn middelbare
34

locatie 013, Tilburg
35

inter view
“Ik hoef niet zonodig directeur te zijn”
schooltijd, toen Van Bommel plompverloren een koptelefoon op zijn
hoofd gedrukt kreeg. De metalklanken die hij hoorde, spraken hem
direct aan. Inmiddels is zijn smaak in de breedte uitgegroeid. “Ik hou
van metal, maar ook van singer-songwriters. Our Lady Peace is één
van mijn favoriete bands. Aan de andere kant luister ik ook naar Jay
Brannan, een Amerikaanse singer-songwriter die net een cd uitheeft.
Zolang het maar geen kauwgompop is en er mensen achter zitten die
er met hart en ziel mee bezig zijn. Als het te gepolijst is, kan ik het wel
leuk vinden, maar ben ik er ook zo op uitgekeken.”
Hoewel hij zichzelf niet bestempeld als hifi-freak, hecht Van Bommel
aan een goede geluidsweergave. Al is dat pas sinds kort. Zijn gitaar
(een Fender Squire) sloot hij bijvoorbeeld lange tijd gewoon aan op zijn
installatie. De ouderwetse buizenversterker waarover hij nu speelt,
een Marshall Modefour, is wat dat betreft een heuse vooruitgang.
“Het gaat me niet zozeer om de geluidskwaliteit, maar om de sfeer
van de muziek.”
Dat Van Bommel tegenwoordig speakers van Piega op zijn muziekinstallatie
heeft aangesloten, is eigenlijk ook een kwestie van toeval.
“Toen ik nieuwe speakers ging kopen, heb ik een hele serie beluisterd.
Ik hoorde direct het kwaliteitsverschil. Dan ben ik niet te flauw.” Het
muzieksysteem is van Sonos, een apparaat dat in verbinding staat met
zijn harde schijf. Cd’s luistert Van Bommel nauwelijks nog, al kleven
daar ook nadelen aan. “Op de harde schijf staat alles op alfabetische
volgorde, terwijl ik mijn cd’s op genre rangschikte. Als ik dan zin had
in bijvoorbeeld metal, wist ik precies waar ik moest zoeken.”
Los van de muziekbeleving in zijn woonkamer, is hij een fervent concertbezoeker.
“Ik vind het sexy om zoveel mogelijk concertzalen van
binnen te zien.” Daaraan besteedt Van Bommel een deel van zijn vakanties.
Hij bestudeert de concertagenda’s van zijn favoriete bands en
kiest er de meest aantrekkelijke locatie uit. Eind juli leidde de reis naar
Dallas, waar Van Bommel het Mayhem Festival bezocht met bands als
Slipknot, Disturbed, Machine Head en Walls of Jericho. “Fantastisch
om tussen al die Amerikanen te staan.”
Het is een van de voordelen van zijn werk. Het stelt hem in staat om de
meest uiteenlopende plekken te bezoeken. Niet zonder trots haalt hij
een stapel Duitse tijdschriften en kranten tevoorschijn waarin interviews
en artikelen over Van Bommel staan. “Dat zijn jachttrofeeën”,
zegt hij glunderend. Naast België en Nederland is Duitsland een van
de landen waar het bedrijf zich op richt. “We hebben ooit verkocht in
heel de wereld, maar overal een klein hoopje. Je kunt je beter op een
beperkt aantal landen concentreren en het daar goed doen”, vertaalt
hij de bedrijfsfilosofie.
Het continueren van de collectie en nog meer voet aan de grond krijgen.
Daar ligt komende jaren de uitdaging voor Van Bommel. Dromen?
Ja, die heeft hij wel. “Maar die ga ik jou niet vertellen, daar zijn
het dromen voor.” .
36

inter view
“Ik hoef niet zonodig directeur te zijn”
schooltijd, toen Van Bommel plompverloren een koptelefoon op zijn
hoofd gedrukt kreeg. De metalklanken die hij hoorde, spraken hem
direct aan. Inmiddels is zijn smaak in de breedte uitgegroeid. “Ik hou
van metal, maar ook van singer-songwriters. Our Lady Peace is één
van mijn favoriete bands. Aan de andere kant luister ik ook naar Jay
Brannan, een Amerikaanse singer-songwriter die net een cd uitheeft.
Zolang het maar geen kauwgompop is en er mensen achter zitten die
er met hart en ziel mee bezig zijn. Als het te gepolijst is, kan ik het wel
leuk vinden, maar ben ik er ook zo op uitgekeken.”
Hoewel hij zichzelf niet bestempeld als hifi-freak, hecht Van Bommel
aan een goede geluidsweergave. Al is dat pas sinds kort. Zijn gitaar
(een Fender Squire) sloot hij bijvoorbeeld lange tijd gewoon aan op zijn
installatie. De ouderwetse buizenversterker waarover hij nu speelt,
een Marshall Modefour, is wat dat betreft een heuse vooruitgang.
“Het gaat me niet zozeer om de geluidskwaliteit, maar om de sfeer
van de muziek.”
Dat Van Bommel tegenwoordig speakers van Piega op zijn muziekinstallatie
heeft aangesloten, is eigenlijk ook een kwestie van toeval.
“Toen ik nieuwe speakers ging kopen, heb ik een hele serie beluisterd.
Ik hoorde direct het kwaliteitsverschil. Dan ben ik niet te flauw.” Het
muzieksysteem is van Sonos, een apparaat dat in verbinding staat met
zijn harde schijf. Cd’s luistert Van Bommel nauwelijks nog, al kleven
daar ook nadelen aan. “Op de harde schijf staat alles op alfabetische
volgorde, terwijl ik mijn cd’s op genre rangschikte. Als ik dan zin had
in bijvoorbeeld metal, wist ik precies waar ik moest zoeken.”
Los van de muziekbeleving in zijn woonkamer, is hij een fervent concertbezoeker.
“Ik vind het sexy om zoveel mogelijk concertzalen van
binnen te zien.” Daaraan besteedt Van Bommel een deel van zijn vakanties.
Hij bestudeert de concertagenda’s van zijn favoriete bands en
kiest er de meest aantrekkelijke locatie uit. Eind juli leidde de reis naar
Dallas, waar Van Bommel het Mayhem Festival bezocht met bands als
Slipknot, Disturbed, Machine Head en Walls of Jericho. “Fantastisch
om tussen al die Amerikanen te staan.”
Het is een van de voordelen van zijn werk. Het stelt hem in staat om de
meest uiteenlopende plekken te bezoeken. Niet zonder trots haalt hij
een stapel Duitse tijdschriften en kranten tevoorschijn waarin interviews
en artikelen over Van Bommel staan. “Dat zijn jachttrofeeën”,
zegt hij glunderend. Naast België en Nederland is Duitsland een van
de landen waar het bedrijf zich op richt. “We hebben ooit verkocht in
heel de wereld, maar overal een klein hoopje. Je kunt je beter op een
beperkt aantal landen concentreren en het daar goed doen”, vertaalt
hij de bedrijfsfilosofie.
Het continueren van de collectie en nog meer voet aan de grond krijgen.
Daar ligt komende jaren de uitdaging voor Van Bommel. Dromen?
Ja, die heeft hij wel. “Maar die ga ik jou niet vertellen, daar zijn
het dromen voor.” .
36

achtergrond
ALLES ONDER
Het begrip domotica is een samenvoegsel van het
Latijnse woord ‘domus’ (huis) en ‘informatica’. Ook
wordt wel de Angelsaksische term home automation gebruikt. Beide
begrippen slaan op een geautomatiseerde aansturing van audio/videoapparatuur,
huishoudelijke apparatuur, verlichting en beveiliging, en eventueel ook (multimedia-)pc’s.
webcode > domotica
door
Guido de Kanter
fotografie
Sonos
Het terrein van de domotica, oftewel de huisautomatisering, is nog
niet door elke architect ontgonnen. Maar het is wel een steeds belangrijker
wordend aspect van het vak, zeker bij nieuwbouw en renovatie
van woningen in het luxesegment. Ook voorzieningen in huis die
voorheen zelden elektrisch werden uitgevoerd, zoals het openen van
gordijnen en deuren, kunnen in een domoticasysteem worden opgenomen.
Het spreekt voor zich dat elk domotica-concept maatwerk is, en dat
geen systeem hetzelfde is. Dat is inherent aan de enorme verschillen
die er zijn tussen huizen en tussen hun bezitters: eisen en wensen lopen
sterk uiteen. Toch heeft elk systeem voor huisautomatisering min
of meer dezelfde basisstructuur, en die bestaat uit vier onderdelen.
De aanstuureenheid, de zogeheten controller, is het hart van het systeem.
Deze controller is veelal een kast met de grootte van een flinke
pc, die modulair kan worden volgestopt met kaarten en uitbreidingen
om de gewenste controllable devices aan te sturen. Dat begrip ‘bedienbare
apparaten’, het tweede onderdeel van domotica, kan alle elektra
en elektronica in een huis omvatten. Te denken valt daarbij, zoals
gezegd, aan home entertainment, huishoudelijke apparatuur, verlichting
en beveiliging.
Het derde onderdeel wordt gevormd door een of meer input devices:
apparaten waarmee gebruikers het systeem bedienen. Deze input
devices kunnen bescheiden paneeltjes zijn die zijn ingebouwd in een
muur of, aan de andere kant van het spectrum, zeer high tech, en met
het karakter van een tablet-pc. Zo’n bedieningsapparaat is draagbaar,
heeft een riant kleurenscherm tot wel 17 inch, veelal uitgevoerd als
touch screen, waarmee de gebruiker opdrachten kan geven aan zijn
of haar domoticasysteem. Tussen beide uitersten bestaan vele tussenvormen.
Van iets bescheidener uitgevoerde tablets tot zeer compacte
afstandsbedieningen voor in de binnenzak.
Een heel basaal onderdeel van een domoticasysteem zijn tenslotte de
sensoren. Die vertellen het systeem wat de stand van zaken is. Zonder
deze sensoren zou home automation nooit kunnen werken: ze zijn de
ogen, de oren en de tastzin van het systeem.
Onderlinge communicatie van de onderdelen van een domoticasy-
steem geschiedt traditioneel bedraad, al rukt draadloos, in de vorm
van bijvoorbeeld BlueTooth, WiFi en infrarood, stevig op. Draadloze
communicatie verlost de ‘gecontroleerde apparaten’ echter niet van de
noodzaak om gevoed te worden met stroom, en dit zorgt ervoor dat
écht draadloze huisautomatisering altijd een utopie zal blijven. Home
automation is, vanwege de dradentrekkerij die ervoor nodig is, altijd
iets geweest voor nieuwbouw of huizen die grootscheeps gerenoveerd
worden. Dat zal niet veranderen. En als er voor de stroom toch draden
moeten worden getrokken, kan het lonend zijn om ook de communicatie
bedraad te laten plaatsvinden. Bedrade verbindingen zijn bijna
altijd sneller, betrouwbaarder en energiezuiniger dan draadloze.
Home automation kan het leven voor de bewoners van een huis veel
comfortabeler en veiliger maken. Uitgebouwd tot zijn meest geavanceerde
vorm kan een domoticasysteem niet alleen iemands aanwezigheid
in een kamer opmerken, maar vervolgens ook diens verlichtings-,
muziek- en klimaatvoorkeuren doorvoeren. Die wensen mogen dan
ook nog eens per dag van de week verschillen; het systeem houdt daar
rekening mee.
VINGERBEWEGING Een van de terreinen waar domotica veel extra
gemak in aan kan brengen, is bij de bediening van home entertainment.
Waar deze tak van elektronische amusementsvoorziening
steeds complexer wordt, kan een domoticasysteem juist orde scheppen.
De bediening van een hele reeks apparaten wordt gecentraliseerd
in de controller van het domoticasysteem, waarmee het ook nog eens
gemakkelijk wordt om series van handelingen onder één ‘knop’ samen
te brengen. Zo maakt domotica het makkelijk om met één vingerbeweging
het licht te dimmen, gordijnen te sluiten, een projectiescherm
te laten zakken, een aangename temperatuur te laten ontstaan en alle
nodige apparatuur in te schakelen. Met traditionele audio/videoapparatuur
was de bediening van veel functies uit veel apparaten tegelijk
van oudsher een onmogelijke zaak.
Tot de nieuwste toevoegingen aan home automation behoren functies
op het gebied van beveiliging. Te denken valt aan toegangsbeveiliging
aan de deur, compleet met audiovisuele communicatie, waar nodig
38

ÉÉN KNOP
A
draadloos. Ook kan het home automationsysteem tegenwoordig het
centrum zijn dat de toegang reguleert tot bepaalde ruimtes in een
huis. Tenslotte kan de door een domoticasysteem gecontroleerde apparatuur,
of bijvoorbeeld in huis aanwezige kostbaarheden, worden
beveiligd met een alarm dat afgaat als het betreffende goed ongeoorloofd
wordt meegenomen.
Een ander modern toverwoord is energiebesparing. Al lijkt een home
automationsysteem op het eerste gezicht misschien een toonbeeld van
overdaad en verspilling, het kan overbodig energieverbruik juist minimaliseren.
Omdat alle elektra en elektronica in huis onder controle
kan zijn van het domoticasysteem, hoeft verlichting, verwarming of
koeling, en entertainment nooit langer aan te staan dan nodig is. Ook
kan de constante, automatische controle van een domoticasysteem
zorgen dat de inwoners van een huis optimaal kunnen profiteren van
licht en warmte uit vernieuwbare bronnen.
Domotica heeft in toenemende mate de wind mee. Door een systeem
voor huisautomatisering in te passen in een ontwerp, kan de architect
veel waarde toevoegen aan zijn propositie. Opdrachtgevers zullen de
nieuwe mogelijkheden en het extra comfort in toenemende mate weten
te waarderen. .
39

Laat dit niet de toekomst zijn!
Bij het Elfenbos willen we de kinderen aeiden van “passief vermaak”. De bedoeling is
dat kinderen terug meer creatief gaan spelen, in plaats van vermaakt te worden door
bijvoorbeeld een spel op de computer. Hoe eenvoudiger het speelgoed, des te meer
eigen creativiteit zal het kind moeten ontwikkelen.
In onze on-line winkel vindt u degelijk en leuk houten speelgoed voor baby’s, peuters
en kleuters.
Het Elfenbos
Zuideinde 4
2991 LK Barendrecht
T 0180-557315
F 0180-619967
E info@elfenbos.nl
S www.elfenbos.nl

column
NIEUWE
BOXEN
Wat is dat toch tussen mannen en vrouwen? Of ik het goed vind dat
er een nieuwe box komt? Volgens mij zijn onze kinderen die fase allang
voorbij. Maar misschien heeft hij wel opnieuw een kinderwens…
Even doorvragen leert dat ik hem verkeerd verstaan heb; het gaat
om twee boxen. Geluidsboxen wel te verstaan, ofwel luidsprekers.
We hebben al luidsprekers moet je weten, en die doen nog steeds prima
hun werk. Nu is het zo dat ik al gauw iets zonde van het geld, of zonde
van de tijd vind. Als er dan al iets gekocht moet worden, dan kan dat
maar beter iets zijn wat ook echt aan vervanging toe is. En dat zijn dus
niet de luidsprekers. Kijk, en daar raak ik een gevoelige snaar!
“Of ik het al voor me zie,
heerlijk samen op de
bank muziek luisteren,
wijn erbij, een toastje?”
Prompt word ik op de bank gezet. De kast met zíjn speeltjes - het audiomeubel
dus - wordt geopend. Míjn favoriete cd wordt opgezet en ik
krijg de opdracht om heel goed te luisteren. Hij probeert mij ervan te
overtuigen dat die andere luidsprekers veel beter de klankkleur weer
zullen geven, en dat er meer laag in zal zitten, en dat dit de muziek
weer beter tot zijn recht laat komen. En dat zou weer het luistergenot
verhogen. Of ik het al voor me zie, heerlijk samen op de bank muziek
luisteren, wijn erbij, een toastje? Ja, dat zie ik al voor me, lijkt me heerlijk
inderdaad. Maar dat kan toch ook met onze eigen luidsprekers?
Daar sla ik dus de plank volledig mis. Maar hij is de beroerdste niet en
wil ver gaan om mij duidelijk te maken wat hij bedoelt. Dus staat hij
de volgende dag met een enorme doos te worstelen bij de voordeur. Ik
mag vooral niet in de huiskamer komen tot hij klaar is met het aansluiten.
Dan is het moment daar, ik word de kamer ingeleid. Bij binnenkomst
vallen mijn ogen op twee.... tja, wat zijn het eigenlijk? Een
bijzettafel en aan de andere kant nog één. Met een leuk kleedje erop
kun je er best iets van maken, denk ik. Naast me staat mijn man als
een kleine jongen te stralen. Dat het hier niet om een bijzettafel kan
gaan heb ik al snel door. Hij heeft de luidsprekers op proef en we zijn
niet tot aankopen verplicht, stelt hij me direct gerust.
Het luisteravondje wordt een soort van vergelijkend warenonderzoek.
Het kwaliteitsverschil tussen onze eigen boxen en de nieuwe exemplaren
is meteen overduidelijk. Ik hoor nu wat hij bedoelde te zeggen. En
ik moet je bekennen: onze boxen zijn echt aan vervanging toe! .
fotografie
Cindy Joos
Annemarie
41

produc tbespreking
MODERNE
KLASSIEKER
MERK Tannoy • TYPE Kensington SE Prestige • SOORT Luidspreker
42

Het Engelse Tannoy is één van de oudste luidsprekermerken
ter wereld. Het bedrijf werd in 1926 opgericht, en moet waarschijnlijk alleen
het twee jaar oudere Celestion (eveneens uit Engeland) vóór zich dulden.
kend onder de naam AlNiCo. Dit bijzonder goede magneetmateriaal
werd na verloop van tijd echter te duur om op grote schaal toe te passen;
‘modernere’ magneetmaterialen kwamen er voor in de plaats. Alleen
in de allerduurste systemen werd in latere series nog wel eens
AlNiCo toegepast, omdat de unieke eigenschappen van dit materiaal
een maximale combinatie van kracht, detaillering en fijnzinnigheid
met zich meebrengen. Ook deze Kensington SE uit de Prestige-reeks
beschikt over zo’n fraaie magneet.
Goed, terug naar het heden. Toen we de mogelijkheid in de schoot geworpen
kregen om een set Kensington SE Prestige op de redactie aan
de tand te voelen, waren we er als de kippen bij. De enige winkel in
Nederland waar de volledige Prestige-serie verkocht wordt, is Klankbeeld
in Wageningen. Eigenaar Piet Hiensch kwam de luidsprekers
persoonlijk afleveren, samen met een fraaie stereoset die bestond uit
een gloednieuwe cd-speler van Meridian (de G08.2), versterking van
Chord, en bekabeling van XLO.
Eerlijk is eerlijk: mijn eerste gedachte toen ik de uitgepakte kasten zag
staan was ‘tsjonge, wat zijn die dingen lelijk...’. De Kensingtons lijken
aan alle eigenschappen te voldoen waar de meeste luidsprekerontwerpers
vandaag de dag angstvallig ver bij uit de buurt blijven. Breder dan
dat ze diep zijn, roodbruin gebeitst hout, en dat design... het lijken wel
antieke meubelstukken. Dan laat ik het - ogenschijnlijk van een oud
beige gordijn gemaakte - luidsprekerdoek nog buiten beschouwing.
Het Engelse Tannoy is één van de oudste luidsprekermerken ter wereld.
Het bedrijf werd in 1926 opgericht, en moet waarschijnlijk alleen het
twee jaar oudere Celestion (eveneens uit Engeland) vóór zich dulden.
Een bedrijf met een lange traditie dus. In de 82 jaar van haar bestaan
heeft Tannoy talloze patenten verworven, en vele innovatieve technieken
ontwikkeld, dus een stukje historie is wel op zijn plaats. Zo’n
beetje vanaf het begin van de Tweede Wereldoorlog maakte Tannoy
voor het Engelse leger luidsprekers voor omroepinstallaties, ook wel
Public Address (oftewel PA) genoemd. Hun faam in dat vakgebied was
zo groot dat de merknaam Tannoy een zelfstandig naamwoord werd.
Als je het over de Tannoy had, dan bedoelde je de omroepinstallatie,
ook al was die van een ander merk.
Al snel vond de PA haar weg naar toepassingen buiten het leger, en in
1947 bracht Tannoy het eerste ‘Dual Concentric’-luidsprekersysteem
voor ‘gewone’ consumenten op de markt. De ‘15” Monitor Black’ zag
het daglicht. Het Dual Concentric-systeem heeft een tweeter die in het
hart van de woofer/middentoner is gemonteerd. Voor die tijd was dat
een knap staaltje ontwerpkunst, en talloze Monitor-series volgden.
In 1955 kwam de Monitor Silver, in 1958 de Red, en in 1967 de Gold.
Met iedere generatie nam de belastbaarheid toe, en werd de geluidskwaliteit
beter en beter.
Van 1947 tot 1978 gebruikte Tannoy magneetmateriaal dat bestond
uit een legering van nikkel, aluminium, kobalt en ijzer, ook wel bedoor
Max Delissen
fotografie
Tannoy
Jiri Büller
43

Maar mijn eerste schrik maakte al snel plaats voor een zekere bewondering.
Want hier zit overduidelijk een filosofie achter.
EN ALS JE DAN GEWEND BENT... De afwerking is van een buitengewoon
hoog niveau. Het houtfineer dat je ziet is ook echt hout,
geen plastic laagje. De sleuven die verticaal langs de voorste hoeken
van de kast lopen, verbergen op subtiele wijze de baspoorten, en de
achterkant laat een zeldzaam fraaie aansluitterminal zien met maar
liefst vijf (!) klemmen. Twee voor de plus, twee voor de min, en één
voor de aarde. Jawel! En als je wat langer naar de kasten kijkt, blijken
ze helemaal niet zo massaal te zijn als je in eerste instantie dacht. Er
gaat een soort bedaarde ‘chique’ van uit die ik associeer met Engelse
landhuizen, tweed en Burberry, Port en Blue Stilton. In een klassiek
interieur kent deze vormgeving geen gelijke, maar ook in een modern
interieur kan het een geweldige blikvanger zijn.
We praten tijdens het opbouwen van de geluidsinstallatie over de
technische specificaties van de luidsprekers. Zoals gezegd zit hier zo’n
kostbare AlNiCo-magneet in, maar daar houdt het niet mee op. De
onderdelen van het filter zijn van de allerhoogste kwaliteit. Zo worden
er Hovland- condensatoren toegepast, en de bekabeling is ook een
verhaal apart. Voor de laagunit past Tannoy Acrolink toe. Daarin zit
uiterst hoogwaardig PCOCC-koper. Dat staat voor Pure Copper Ohno
Continuous Casting, een procédé dat is ontwikkeld door professor
Ohno van het Chiba Institute of Technology in Japan. Door een speciale
gietmethode ontstaat in feite één lang koperkristal, wat een lagere
elektrische weerstand en dus een hogere geleiding veroorzaakt.
De tweeter is door middel van een puur zilveren kabel met het filter
verbonden. Die tweeter verdient overigens wat extra aandacht. Midden
in de woofer/middentoner zit een soort trechtervormige koperen
beker met gaatjes in de bodem. Hierachter bevindt zich de feitelijke
tweeter. Deze hoornconstructie zorgt voor een hoge gevoeligheid,
waardoor zelfs op zeer laag volume nog veel detail te horen zal zijn.
Dat geldt overigens ook voor de rest van het frequentiespectrum.
Want ook wanneer er zeer zacht gespeeld werd, was er voldoende laag
in de weergave, en was het zo belangrijke middengebied rijk genoeg
om een volledig driedimensionaal beeld neer te zetten.
HET GROTE SCHUIVEN Nadat Piet weer vertrokken was kon het
grote schuiven beginnen. De ruimte waarin de redactie gevestigd is,
doet bij gelegenheid ook dienst als luisterruimte. Zeker als er grote
luidsprekers worden getest, klinkt de asymmetrische en redelijk goed
gedempte redactieruimte beter dan onze nog niet helemaal voltooide
luisterkamer. De Kensingtons bleken het beste te klinken als ze redelijk
ver van de achterwand werden opgesteld. Ongeveer een halve
meter gaf een goede balans tussen de volumineuze laagweergave en
het mooi doortekende midden en hoog. Van enige kleuring (iets dat bij
sommige hoornluidsprekers nog wel eens roet in het eten wil gooien)
was geen enkele sprake.
Omdat behalve de luidsprekers ook de gehele installatie werd vervangen
was het wat lastiger om op individuele kenmerken in te zoomen.
Daarom zal de luisterimpressie betrekking hebben op het totale plaatje
dat deze high-end-combinatie weet neer te zetten. Diverse muzieksoorten
(letterlijk van Bach tot Rage Against The Machine) passeerden
de revue.
Het is ongelooflijk wat het door sommigen als ouderwets bestempelde
papieren conusmateriaal aan ongekleurd geluid kan voortbrengen.
Lichtvoetig en pijlsnel, dat was de eerste indruk. Het laag rolde diep
en strak de luisterruimte in, en baspartijen waren zonder enige moeite
te volgen. Het middengebied was verregaand ongekleurd en het hoog
klonk onverwacht zijdezacht. De tweeter laat zich overigens uitgebreid
bijregelen via vergulde koperen schroeven die op het front in verschillende
gaatjes gedraaid kunnen worden. Hiermee kan de relatieve luidheid
(Treble Energy) en de Treble Roll-Off (een soort van tilt-functie
zoals die ook op oude Quad-voorversterkers zat) worden bijgeregeld.
Op die manier is de weergave aan te passen aan de stoffering van de
ruimte. In onze ruimte bleek een aanpassing van de Treble Energy
naar -1,5 decibel het mooiste geluid op te leveren.
MAESTRO, MUZIEK! Bij klassieke muziek viel de fraaie ruimtelijkheid
op. De afbeelding was groots en gul, met een enorme dieptewerking.
Als er over de ‘toon’ van de weergave iets op te merken zou kunnen
zijn, dan zou ik zeggen dat de Kensington beslist een ‘warme’ luidspreker
is. Let wel: warm, niet wollig! Analoog is een andere aanduiding die
44

produc tbespreking
zich aan mij opdringt. Onspectaculair ook, en dat is een begerenswaardige
eigenschap. Wel een eigen karakter, maar dat mag...
Toen er moderne elektrische jazz gedraaid werd (in dit geval Erik
Truffaz, van het fantastisch opgenomen Blue Note-album Bending
New Corners) verdwenen de relatief grote kasten volledig in het geluidsbeeld,
en dat is een kunstje dat alleen uitstekende luidsprekers
kunnen uitvoeren. De enorme dynamische sprongen in deze spectaculaire
muziek werden zonder een krimp weergegeven, ook op onverantwoord
hoge volumes. De vrijwel geheel afwezige vervorming
zorgde er overigens voor dat we niet in de gaten hadden hoe hard de
muziek eigenlijk stond. Misschien niet ideaal voor de oren, maar wel
heel erg lekker...
Zonder enige twijfel droegen zowel de cd-speler van Meridian, de
voor- en eindversterker als de uitstekende en relatief vriendelijk geprijsde
XLO-bekabeling hier aan bij. Ergens in ons achterhoofd was
nog wel een klein stemmetje dat stilletjes vroeg om een buizenversterker,
maar dat was in de voorbereidende besprekingen met Piet
Hiensch al aan de orde gekomen. Hij gaf aan dat die combinatie inderdaad
geweldig klinkt, maar dat de Chord bepaalde eigenschappen
had (zoals een grotere controle over het laag), waar hij zelf zeer gecharmeerd
van was. Bovendien bleek het klankmatige karakter van
de Chords gedurende de luisterperiode eerder naar ‘buis’ dan naar
‘transistor’ te neigen.
De Meridian-speler werd stiekem nog even vergeleken met de standaard
aanwezige NAD M55-multispeler. En hoewel de NAD bijzonder
fraai klinkt, was de Meridian op vrijwel alle fronten de betere speler.
Subtieler, ruimtelijker, meer autoriteit, meer betrokkenheid, kortom;
muzikaler.
De bekabeling van XLO staat bekend om het ruimtelijke en gedetailleerde
karakter met veel rust. Dat kwam tijdens de vele luistersessies
inderdaad naar voren. Het totaalplaatje van de muziek was uiterst
aangenaam. Luistermoeheid is een woord dat in de vocabulaire van
de Kensington niet voorkomt - in die van Meridian, Chord en XLO
overigens ook niet. Toen de - in mijn geval relatief korte - gewenningsperiode
betreft het design achter de rug was, bleef er niets anders over
dan genieten. .
GEBRUIKTE APPARATUUR
• Meridian G-08.2 cd-speler
• Chord CPA3000 vooren
SPM-1050 eindversterker
• XLO REF1a interlink
• XLO HTP12 bi-wire
luidsprekerkabel
• REF10c netkabel
Wie het aandurft om zichzelf aan het niet alledaagse design van
de Tannoy Kensington SE Prestige te laten wennen (en dat is
mogelijk, vertrouw me...), en vervolgens met zorg de complete
aansturing onder de loep neemt, zal beloond worden met een
uiterst aangenaam geluid. De luidspreker excelleert in akoestische
en goed opgenomen elektrisch versterkte muziek; of dat nu grote
klassieke ensembles of kleine jazzcombo’s zijn. De audiofiel
ingestelde muziekliefhebber met een brede muziekcollectie kan
met deze bijzondere weergevers een lange periode van onbezorgd
genieten tegemoet zien.
45

fotorepor tage
Echte muziekliefhebbers laten zich niet beperken
tot de huiskamer om naar hun favoriete artiesten te luisteren. Die neem
je namelijk gewoon mee naar buiten. Met een hoogwaardige hoofdtelefoon gaat dat
uiteraard nog beter.
door
Max Delissen
fotografie
Jiri Büller
47

Tilburg, Heuvelstraat, 19.50 uur
Marijke (38)
Ze werkt op de inkoopadministratie van een grote landelijke keten
van entertainmentwinkels. Ze heeft een iPod mini, en ze luistert naar
oude muziek van Prince op haar witte Sennheiser PX-100. Ze koos deze
hoofdtelefoon omdat hij lekker klinkt, maar ook omdat hij goed blijft zitten als ze
ermee door het huis danst.
48

Tilburg, Paleisring, 16.15 uur
Hij studeert Internationale Media en
Entertainment. Zijn Sennheiser EH150
heeft hij bijna een half jaar, en hij vindt
hem geweldig klinken. Hij luistert naar de
muziek van een vriend van hem, Frankie
Mamillion, die een mix maakt van
moderne beats en klassieke filmmuziek.
Denniz (22)
Als bron gebruikt hij nu nog een Sony Ericsson
K810i, maar die geeft eigenlijk te weinig volume.
49

Ilona (23)
Tilburg, Willem II straat, 13.25 uur
Ze is net klaar met haar studie aan de Academie voor Beeldende Vorming, richting
Fotografie. Haar Skull Candy Recruit heeft ze een week geleden gekocht, en ze is dik
tevreden over het geluid. De hoofdtelefoon is aangesloten op een Archos Gmini mp3-
speler, en de muziek waar ze naar luistert is van The Kooks.
50

Hij zit nog op de middelbare school. Vier weken geleden
kocht hij zijn Skullcandy Hesh hoofdtelefoon, vanwege het
vette geluid dat er uit komt. Hij is er erg tevreden over.
Tijdens de fotosessie luistert hij naar de heavy metal band
Drowning Pool vanaf zijn Nokia 6233 telefoon.
Kevin (15)
Tilburg, Tuinstraat, 17.15 uur
51

Zij is grafisch ontwerpster. Haar vorige Skullcandy Lowrider is een paar
maanden geleden gestolen. Ze vond hem zo fijn dat ze hetzelfde model
opnieuw heeft gekocht, maar deze keer een knalrode. Ze luistert tijdens het
fotograferen naar de Audio Bullys, op haar iPod Nano.
Vera (21)
Tilburg, Paleisring, 15.35 uur
52

fotorepor tage <
Tilburg, Pieter Vreedeplein, 16.45 uur
Hij is verkoper bij een speelgoedwinkel. Ook hij
heeft een Skullcandy Lowrider, maar dan een
blauwe. Hij heeft hem vorige week pas gekocht,
omdat hij deze het mooist vond klinken. Hij
luistert naar de screamo-metalband Bless The Fall, die op
zijn Creative Zen V mp4-speler staat.
Sander (19)
53

epor tage
De zon brandt boven ons hoofd, dus gaat het cabrioletdak
van de C70 open en schuiven we de ramen omlaag. Heel even. De Volvo
audiospecialist in de passagiersstoel stribbelt namelijk tegen. “De installatie klinkt gewoon beter
met de ramen omhoog”, klinkt het zeer beslist.
door
Rob van Ginneken
fotografie
Rob van Ginneken
Frits van Eldik
De Volvo C70 is ontworpen om ook met opengeklapt dak veel luisterpret
te bieden. Om dat te onderstrepen, laadt onze chaperonne
een cd met registraties van allerlei live popconcerten. Bruce ‘the boss’
Springsteen klinkt opeens op bouwvakkersterkte door de omgeving.
Geen probleem, want we zijn in de Arabische Emiraten op pad en de
enige levende wezens die we met ons muzikale bacchanaal kunnen
storen, zijn de twee dromedarissen die iets verderop in de woestijn
naar verdwaalde sprieten groen zoeken. Kijk, dat is wat je noemt een
open luisterruimte.
Electronica-expert en technisch designer Dariusz Kolsut zit tijdens de
officiële perspresentatie van de nieuwe Volvo Coupé Cabrio met een
vette smile in de auto om ‘zijn’ systeem aan ons te demonstreren. De
locatie: Al Zahir Dubai. Vlak bij de grens tussen Dubai en Oman. Een
zonzekere bestemming, moet iemand bij Volvo hebben bedacht. Dat
kun je wel zeggen ja. Na 450 kilometer open rijden heeft onze zonnebrandolie
de strijd opgegeven en beginnen voorhoofd en neus alsnog
rood aan te braden. Het mag de pret niet drukken. Kolsut: “Volvo
stond altijd al borg voor een goed geluid en met onze nieuwe generatie
auto’s willen we simpelweg de beste zijn. In de C70 is het resultaat
in alle opzichten beter, een nieuw niveau voor ons merk. Daar is ook
veel voor gedaan. In onze infotainment ontwikkelingsafdeling werken
zo’n 70 mensen en alleen al 15 daarvan houden zich specifiek met
audio bezig.”
STEREO Voor we Kolsut de gelegenheid geven om zijn verhaal te vertellen,
moeten we eerst natuurlijk even vastspijkeren waar we hem op
audiofiel gebied zélf ergens moeten inschalen. “Thuis? Daar luister ik
meestal stereo. Surround is meer iets voor films. Maar ook dat moet
dan wel goed klinken. Dat gebeurt dan met een Harman/Kardon
AVR7000, Bower & Wilkins CM4 en CMC voor en twee Dynaudio’s
achter.” So far so good, zeggen de Britten dan. Niet van de allerhoogste
plank, maar allemaal gerenommeerde namen.
We zijn vanzelfsprekend met zijn tweetjes op pad met een C70 waarin
het meest uitgebreide Premium Sound Audio Systeem aan het werk is.
De luidsprekertechnologie komt grotendeels van het Deense Dynaudio,
dat volgens Kolsut al in een vroeg stadium van het ontwerp met
de autodesigners meedenkt over de plaatsing en optimalisering van
het dozijn speakers.
Voor we het vergeten: wie kiest voor de optie ‘subwoofer’ laat de teller
qua speakers oplopen tot 14 stuks, want dan krijg je er een stel extra
luidsprekers achter de rug van de achterbank bij. Nogal krachtig
afgesteld, trouwens. Om te beginnen, is hun effect niet alleen
54

Volvo C70 en Dynaudio
RAMEN OMHOOG
DAT KLINKT BETER!
MERK Volvo en Dynaudio
SOORT geluidsinstallatie voor in de auto
LOCATIE Al Zahir Dubai
55

epor tage
hoorbaar, maar vooral ook voelbaar in de rug. Zelfs voorin is het alsof iemand je stoel als kick
drum gebruikt. Om over de achterbank zelf maar te zwijgen.
Overigens bevestigt Kolsut de berichten die we eerder al in Volvo-kringen noteerden: die
subwoofers zelf komen van Harman/Kardon. Door hun speciale langgerekte vorm passen ze
namelijk mooi in de beperkte ruimte die achterin beschikbaar is. Een fysieke kwestie. Het is op
die plek woekeren met de centimeters. In ‘open’ toestand zakt het driedelige metalen dak met
zijn tamelijk ingewikkelde mechanisme daar immers onzichtbaar weg.
MENU De Volvo audioman demonstreert ons eerst waarom hij in de auto afwijkt van zijn gewoonte
om altijd in stereo naar muziek te luisteren. In het menusysteem van de installatie
kun je met een druk op de knop tussen stereo en Dolby Pro Logic II surround schakelen. Het
verschil is dermate groot dat er verder geen woord aan vuil hoeft te worden gemaakt. De klassieke
twee kanalen aanpak klinkt heel fatsoenlijk en voor een auto zelfs ver boven modaal,
maar na het omschakelen tovert de techniek een veel beter geluidsbeeld voor je neus. Hoger
en mooi stabiel. Waarbij stemmen en instrumenten opvallend goed geplaatst worden. In een
autointerieur lang niet vanzelfsprekend. De DSP en centraal bovenop het dashboard gebouwde
middenluidsprekers spelen daarbij een hoofdrol.
En inderdaad: met de ramen omhoog komt dat allemaal beter tot zijn recht. Wat daarbij ook opvalt,
is hoe gemakkelijk de geluidsinstallatie ook op behoorlijk fors volume de controle behoudt.
En hoe solide het interieur kennelijk in elkaar steekt. Kolsut: “Die beheersing is precies de reden
waarom we voor digitale versterkers hebben gekozen. Ze komen van Alpine en brengen gezamenlijk
910 watt op de been. Vijf maal 130 watt in het hoofdsysteem en twee maal 130 watt
voor de subwoofers. Luidsprekers zijn nu eenmaal lastige dingen om van vermogen te voorzien,
vooral bij complexe belasting. De Ice Power-versterkers doen dat heel gecontroleerd en hebben
ook weinig vervorming en eigen geluid. Vooral in het laag is dat meteen hoorbaar.”
PREMIUM Dat we hier te maken hebben met een – naar autobegrippen – zeer hoogwaardig
systeem lijdt geen twijfel, maar wanneer we in de menustructuur ook een paar keer de subwoofers
in- en uitschakelen, blijft helaas een beetje de vraag zweven of we dat specifieke extraatje
zelf wel in de C70 zouden bestellen. Het woofereffect komt goed merkbaar van achteren en is
wat erg ‘extravert’, om het maar eens met een verzachtende term te omschrijven.
Ook zonder is het genieten geblazen. Op een meer ingetogen wijze zelfs en dat is bij luisterplezier
veelal aan te raden. Toegegeven: daar speelt ook persoonlijke smaak. Ook thuis geeft
uw verslaggever de voorkeur aan luidsprekers die het allerlaagste laag met rust laten. En de
muzieksmaak richt zich niet zelden op singer-songwriters, die de luisterruimte zelden op zijn
grondvesten laten trillen. Try before you buy, zeggen de Britten dan.
Hoe dan ook: Volvo en Dynaudio zijn er samen in geslaagd om een mooi verdeeld klankbeeld
te creëren. Met goed op elkaar aansluitend laag, midden en hoog. Aangenaam is daarbij dat de
Digitale Signaal Processor (DSP) het geluid onder het rijden aan de omstandigheden aanpast.
Zowel volume als toon worden met de snelheid gevarieerd. Maar ook de totaal andere akoestische
eigenschappen van de auto in gesloten toestand (dak in coupé-opstelling) worden digitaal
opgevangen. Overigens kun je dat proces via het menusysteem naar eigen smaak instellen door
de variatie gering, middelmatig of groot te maken.
In gesloten toestand konden we geen hinderlijke effecten van het uit vele delen opgebouwde
dak noteren. Een meevaller. Het geheel oogt nogal gecompliceerd en we rekenden op bijgeluidjes,
maar dat blijkt mee te vallen.
> Twee mille
Volvo maakte in zijn opgewaardeerde infotainmentsystemen voor de chiquere business class- en
Coupémodellen al jaren gebruik van Dynaudio als ‘audiofiele’ toeleverancier. Belangstelling? Dan
is het nuttig te weten dat er in de nieuwe C70 een gevoelig verschil is tussen de standaard Performance-installatie
(vier maal 20 watt), High Performance Audio (vier maal 40 watt) en het ultieme
Premium Sound Audio Systeem. Alleen die laatste spreekt met een Deens accent. En krijgt ook het
Dynaudio merkplaatje op het dashboard mee. Opwaarderen naar Premium Sound Audio komt op een
kleine twee mille. Dan heb je het over een RDS radio met cd-speler, Dolby Pro Logic II systeem, vijf
130 watt versterkers en twaalf Dynaudio-speakers. De verdeling? In de deuren zes (bas, midden en
tweeters), in de achterste wandpanelen vier (tweeters en gecombineerde midden-laag speakers) en
twee in het dashboard (tweeter en een iets kleinere gecombineerde midden-laag luidspreker). Als
extra zijn er de twee subwoofers met versterkers. Dat kost 470 euro extra.
Daarmee zal een aardige C70 met Premium geluidsinstallatie dus richting 50 mille schieten.
Het Dynaudio Premium systeem is als optie ook op andere Volvo-modellen verkrijgbaar.
> Dolby
Dolby topman Tony Spath schrijft Volvo op audiogebied een
koersbepalende rol toe. Bij de publiekspresentatie van de C70 Coupé
Cabrio legde hij uit waarom: “Volvo was in ’97 de eerste met surround in
de auto en nu lijken ze de andere automerken wederom de weg te wijzen
door voor ál hun 2006 modellen Dolby Pro Logic II technologie in hun
Premium-uitvoeringen aan te bieden. Het is opwindend om te zien hoe
de surroundtrend zich ook in de auto voortzet.”
Dynaudio.com
Alpine-europe.com
Dolby.com
Volvocars.com
Harmankardon.com
DYNAUDIO Dynaudio putte voor de samenstelling van de luidsprekers
uit zijn ervaring met High-End speakers voor thuis, maar zeker
ook de meer recente expertise op het gebied van autoluidsprekers.
Vooral opgedaan met Volvo- en VW-modellen. In de deuren vind je
een driewegsysteem. Het hoog komt voor rekening van de typische
Dynaudio zijden dome tweeters, terwijl het laag wordt verzorgd door
al even herkenbare (8 inch) drivers met kloeke spreekspoelen. Een
aparte blik richten we op de middentonendrivers die in tegenstelling
tot de aanvankelijke informatie wel degelijk een bolle (een soort grote
dome) vorm meekrijgen om het geluid optimaal in het auto-interieur
te kunnen verdelen.
De centerluidsprekers zijn nieuw ontwikkeld en mikken op een zo homogeen
mogelijk geluidsbeeld. Achterin zijn in de zijpanelen tweeters
en gecombineerde midden- en lage tonenspeakers gebouwd.
Overigens vallen belangrijke verschillen met de techniek in de Dynaudio
Volkswagens op. Om te beginnen, worden daar analoge versterkers
gebruikt. Die vrijwel allemaal hun eigen speaker bedienen. In
de Volvo koos men dus voor surround en digitale ICE Power die over
meerdere luidsprekers verdeeld wordt. Het resultaat? De Zweed heeft
merkbaar meer controle en power, maar de VW installatie doet vooral
op normaal volume wat charmanter aan.
KABELS Ook aan de bekabeling in de Volvo is veel aandacht besteed,
vertelt Kolsut. “Tussen de speler en de versterker profiteert de techniek
van het MOST systeem. Dat staat voor Media Orientated System
Transport, een soort glasvezel. Digitaal en storingvrij dus. Naar de
luidsprekers wordt een getwiste kabel gebruikt, ook met het oog op
het voorkomen van storingen. In een auto heerst elektromagnetisch
gesproken nu eenmaal niet bepaald totale rust.”
Mogen we in het front end rekenen op een speler voor ‘high-endige’
formaten als dvd-audio? Kolsut schudt zijn hoofd. “Dat is geen doorslaggevende
factor in de huiskamer en al zéker niet in de auto. Als de
mensen muziek luisteren, komt dat van cd of een muziek-dvd. Eerlijk
gezegd, gaat de trend eerder in de tegengestelde richting. Cd is dus het
medium.”
Gecomprimeerde bestanden dus? “We kunnen al automodellen met
een harde schijf als accessoire leveren. Echt een harddisk in de infotainmentinstallatie
van de auto integreren, is op zich geen probleem,
maar je stuit als autofabriek op copyrightproblemen en dergelijke.
Misschien in de toekomst? Net als een USB-aansluiting?”
Over hightech gesproken: is er nu echt geen alternatief voor dat nogal
‘aanwezige’ antennetje achterop? Dat de fraaie lijn van de auto bepaald
geen goed doet? “Een veelgehoorde vraag. We hebben allerlei oplossingen
geprobeerd, maar alleen zo heeft de radio gegarandeerd een goed
signaal. Maar als je het niet doorverteld: we zoeken nog naar een alternatief,
want zelf vinden we het ook niet de sierlijkste oplossing.” .
56

57
webcode > carfi

M
> achtergrond
DE
MUZIEK
SERVER
de brug van pc naar muziekinstallatie
59

achtergrond
Bijna iedereen die actief bezig is met muziek
herkent het waarschijnlijk wel: de eigen computer, op zolder of op schoot, heeft
langzamerhand vele gigabytes aan muziek aan boord. Al of niet zelf geript (van een
cd naar de harde schijf gebracht), dan wel gedownload. In veel gevallen zal die verzameling
begonnen zijn om een iPod te kunnen vullen, of om de nieuwsgierigheid naar nieuwe muziek te bevredigen.
webcode > muziekserver
Door
Guido de Kanter
fotografie
Sonos
Jiri Büller
Maar computercollecties hebben de neiging om in de loop van de jaren
een aanzienlijke omvang te bereiken. Daarmee worden de nummers
op je computer tot een belangrijke bron van muziek, naast wat je thuis
op fysieke dragers (cd’s, platen) hebt staan. Voor een deel zullen de
collecties elkaar overlappen, voor een ander deel ook niet. In dit artikel
lees je over de zogenaamde ‘muziekserver’: een modern hifi-apparaat
die je computerbibliotheek toegankelijk maakt in je installatie.
Diegenen die hun computer in de huiskamer hebben staan, bijvoorbeeld
een esthetisch verantwoord Apple-modelletje, hebben al een
‘muziekserver deluxe’, en kunnen volstaan met een kabeltje naar de
installatie. Eventueel aangevuld met een betere geluidskaart voor
een mooiere weergave. En wat betreft de computer in de huiskamer:
een minderheid van de huishoudens geeft de pc een zo prominente
plaats. Zolder en werkkamer zijn nog altijd populair. Vergelijkbaar:
als de iPod de reden was om een muziekverzameling aan te leggen op
de computer, dan is het natuurlijk een mogelijkheid om simpelweg de
iPod te gebruiken als bron in de installatie. Eenvoudig een kabeltje
aansluiten, en je bent er (zie artikel elders in dit magazine). Maar de
iPod is niet geweldig geschikt als bron in een hifi-installatie. Hij is ontwikkeld
en geoptimaliseerd voor individueel en mobiel muziekgenot.
Zo is het scherm te klein om van meters afstand uit te lezen, wat het
comfort en de bedienbaarheid niet ten goede komt. Wie er niet aan
wil om een computer naar de huiskamer te halen en meer comfort wil
dan de iPod, heeft sinds een aantal jaren de mogelijkheid om een muziekserver
aan de installatie te koppelen. Wie door het woord ‘server’
in muziekserver denkt aan iets pc-achtigs, die heeft het mis. Het gaat
in alle gevallen om apparatuur die het meeste weg heeft van de aloude
cd-speler. Ze hebben maximaal de hifi-maat van 44 cm of smaller, bevatten
een laatje of een gleuf om cd’s in te doen, en ze hebben een
fors scherm waarmee de gebruiker relatief gemakkelijk kan navigeren
door de eindeloze massa’s muziek en functies.
bliotheken van de pc’s of Macs die erop aangesloten zijn, en vervolgens
uit die shares een keuze maken. De gebruiker van de muziekserver
in de huiskamer kan met een druk op de knop wisselen van track,
album, speellijst of zelfs tussen je diverse computers en wat zij aan
muziek aanbieden. Wat er maar op het eigen netwerk te vinden is, is
voor de muziekserver allemaal bliksemsnel op te roepen. Verder kan
via het internet ‘live’ geluisterd worden naar radiozenders of muziekstreams.
Het apparaat heet ‘server’ omdat er bijna altijd een harde schijf in zit.
Als het netwerk geen muziek aanbiedt, bevat de ingebouwde harddisk
altijd nog materiaal. (Meestal maakt de muziekserver zijn eigen muziek
op zijn beurt ook weer toegankelijk voor de computers in uw netwerk.)
De muziek kan zijn overgezet vanaf een computer, of van cd’s, die de
gebruiker er zelf in heeft gestopt. Veelal gebeurt het zogenoemde rippen
van cd’s volautomatisch, en is het voor de gebruiker een kwestie van de
schijven er een voor een instoppen. Is het rippen gedaan, dan werpt de
muziekserver de cd weer uit, wachtend op een volgende.
WELKE ZIJN ER? De hiervoor genoemde functies en mogelijkheden
zijn vrij algemeen, maar niet elke muziekserver heeft alles. Het is
goed om je vooraf af te vragen wat je makkelijk vindt en na te denken
over mogelijkheden die je graag geboden zou zien. Denk daarbij ook
aan communicatie over het netwerk met Apple’s programma iTunes of
aan communicatie met de iPod.
In de categorie muziekservers testte de website HiFi.nl de Sony NAS-
SC55PKE (1000 euro), de Hifidelio (1050 euro), de Arcam MS250
(5000 euro) en de Akurate DS van Linn (rond 5100 euro). Het voert
in dit beknopte artikel te ver om uitgebreid te praten over de mogelijkheden
van deze onderling zeer verschillende apparaten. Wij raden
aan om even te kijken op HiFi.nl zodat je een indruk kunt krijgen van
specifieke servers.
WAT DOEN ZE? De muziekserver wordt zo genoemd omdat hij
enerzijds muziekbron is in een installatie, en anderzijds een zelfstandig
onderdeel is van je thuisnetwerk (bedraad of draadloos). Op het
thuisnetwerk kan de muziekserver speuren naar gedeelde muziekbi-
CLIENTS Waar servers zijn, bestaan er meestal ook clients, en de wereld
van de geluidsapparatuur is geen uitzondering. Van de muziekserver
bestaan ook versimpelde varianten, die net als muziekservers het
netwerk kunnen afspeuren en/of streams kunnen afspelen en/of sa-
60

PRODUCT muziekserver • HANDIG om muziek in je hele
huis te beluisteren • MERKEN diversen
menwerken met iTunes. Maar ze hebben geen harde schijf of optische
drive aan boord. ‘Muziekstreamers’ worden ze dan ook wel genoemd.
Dat betekent dat ze, anders dan de muziekserver, niet zelfstandig
kunnen optreden maar altijd toevoer nodig hebben van een van de
eigen pc’s of Macs, of van het internet een stream moeten oppikken.
Tot de simpelste, maar meest verkochte in deze categorie behoort
Apple’s AirPort Express (90 euro). Dit is een apparaat met de vorm
en de grootte van een lichtnetadapter. Een van de aansluitingen op
het apparaat is voor geluid: de gebruiker kan zijn installatie naar
keuze digitaal of analoog aansluiten. Toevoer van muziek komt met
iTunes, waarin je vooraf opgeeft welke muziek moet gaan spelen via
de AirPort Express. Met wat extra software wordt het mogelijk om ook
streams uit QuickTime, Real, VLC of Windows Media naar de installatie
te streamen. Groot nadeel is, dat de gebruiker alleen invloed kan
uitoefenen op wat er gespeeld wordt als hij of zij achter de computer
zit om iTunes te bedienen. De AirPort Express zelf is onbedienbaar en
heeft niet eens een display.
Een alternatief zijn apparaten als de Pinnacle Soundbridge (vanaf
rond 120 euro) en de Logitech Squeezebox (vanaf rond 230 euro), die
de mp3’tjes (en aanverwanten) in eigen tempo tot zich nemen vanaf
computers in het netwerk, van een netwerk harddisk of als stream
van het internet. Het verschil is dat deze categorie dat zelfstandig
doet, en niet vanuit een computer hoeft te worden bediend en voorgeprogrammeerd.
Bediening heeft onmiddellijk effect, en doe je ter
plaatse op het apparaat. Het display vertelt je wat er speelt en wat
voor muziek en mogelijkheden er voorhanden zijn.
HOE KLINKEN ZE? Net als bij alle moderne muziekspelers - variërend
van de simpelste iPod tot complexe multimedia-pc’s - is de
geluidskwaliteit sterk afhankelijk van de kwaliteit van de bestanden
die worden afgespeeld. Mooie opnamen die perfect geript zijn in WAV
(ongecomprimeerd), hebben de potentie om fantastisch te klinken,
zeker als de muziekserver digitaal op de installatie wordt aangesloten
en je gebruikmaakt van een mooie D/A-converter (digitaal naar
analoog omzetter). Illegale downloads van door onbekenden geripte
mp3’tjes in 128 kbit/s klinken vaak bedroevend matig. Dan helpt
zelfs de mooiste muziekserver niet: kwaliteit die eenmaal is weggegooid,
komt nooit meer terug. .
61

inter view
M
NAAM Michiel Mol • BEKEND VAN Lost Boys, Spyker F1 Team en zijn
vrouw Paulien Huizenga • BEROEP (internet) ondernemer
62

LOST BOY
Dol op domotica
MICHIEL MOL
De succesvolle ondernemer Michiel Mol (Breda 1969)
is dol op domotica. Hij noemt zich zelfs een ‘nerd’ op dit gebied. Mol, oprichter van
multimediabedrijven Lost Boys en Media Republic en mede-eigenaar van het
Formule 1-team Force India (voorheen Spyker F1), heeft zijn kersverse nieuwe huis
volgestouwd met hifi- en andere hightech-apparatuur. Hifidelity sprak met Mol over
zijn muziek- en domoticabeleving. Michiel Mol woont samen met kinderen Paul, Myrthe en Pieter
en zijn vrouw, de presentatrice Paulien Huizinga.
“Ik was een jaar twaalf, dertien en waarschijnlijk
een van de eerste in Nederland met
een pc in huis. Zo’n joekel van een kast, een
scherm dat nergens op sloeg en met van die
speakers waar nauwelijks geluid uit kwam.
Van jongs af aan was ik geïnteresseerd in alles
wat met beeld en geluid te maken had. Maar
vooral in robotica en spelletjes. Op mijn dertiende
heb ik mijn eerste spelletje gemaakt én
verkocht.”
DOMOTICA “Toen ik informatica ging studeren
in Leiden ben ik me nog meer gaan bezig
houden met nieuwe media en interactiviteit.
Mijn oude huis, waar ik tien jaar geleden introk,
had ik helemaal volgestouwd met domotica.
Dat begrip bestond toen nog helemaal
niet. De basis was een centraal systeem voor
verlichting, audio, video, alarm, gordijnen,
noem maar op, zelfs voor de open haard. Dat
was toen redelijk uniek. In een modern huis
is tegenwoordig alles verbonden, er zijn gaandeweg
steeds meer mogelijkheden gekomen.
Het is nu ook een veel gangbaarder idee om
ergens in huis een centrale ‘controle unit’
te hebben, een opslagruimte voor de bediening.”
USER INTERFACE “Per ruimte in huis kan ik
verschillende muziek of films opzetten. In de
speelkamer een Disney-film, in de woonkamer
bijvoorbeeld James Bond, net als Star Wars
een grote passie van me, en in de tv-kamer of
in de kamer van mijn vrouw weer iets anders.
In de tv-kamer hebben we dolby surroundgeluid,
voor de echte bioscoopbeleving. Mijn
bedrijf Media Republic is nu bezig een persoonlijke
user interface te ontwikkelen, speciaal
toegesneden op mij.”
GAAF ÉN HANDIG “De basis vormen de audio-
en videoservers van Crestron en Kaleidescape.
Verder heb ik versterkers van Rotel en
B&W en KEF-speakers. Als ik een cd of dvd
afspeel, krijg ik de hoesjes op een scherm te
zien, met daarbij afbeeldingen van verwante
cd’s of dvd’s. Als ik een Star Wars-film opzet,
krijg ik in kadertjes ook afbeeldingen te zien
van alle andere Star Wars-films of bijvoorbeeld
van alle andere films waar Harrison
Ford in speelde. Dat is heel gaaf én handig.”
SAINT-TROPEZ “Ik heb al mijn cd’s en dvd’s
in één keer gedigitaliseerd en op een harddisk
opgeslagen. Mijn cd’s, zo’n 500 à 600, gebruik
ik dus niet meer, die zijn overbodig geworden
nu ze allemaal op het systeem staan. Het is
al weer een tijdje geleden dat ik een cd heb
gekocht. De laatste keer was waarschijnlijk
op vakantie in Saint-Tropez. Die strandclubs
daar, zoals Nikki Beach, brengen elk jaar van
die zwoele dance-cd’s uit. Is wel lekker om die
vrolijke zomerstemming mee naar huis te nemen.
Soms bestel ik wat via iTunes, en mocht
die daar niet beschikbaar zijn, dan koop ik
een cd in een platenzaak. Maar de laatste
keer dat ik daar geweest ben kan ik me eerlijk
gezegd niet herinneren. Vroeger in Breda ging
ik regelmatig naar Free Record Shop of naar
Van Leest, en toen ik in Amsterdam nog in
de buurt van Concerto woonde, kwam ik daar
geregeld. Heerlijk om daar rond te neuzen.”
door Dieter
van den Bergh
fotografie
Edwin Smulders
63

inter view
> de favorieten van...
Michiel Mol
1 MIJN HIFI-SET
De basis vormen de audio- en
videoservers van Crestron en
Kaleidescape. Verder Rotel-versterkers
en B&W en KEF-speakers.
2 FAVORIETE MUZIEKGENRE
Ik heb niet één nadrukkelijke voorkeur,
maar als ik moet kiezen is het
‘dance’ denk ik. Rock, pop, r&b, soul,
Nederlandstalig, eigenlijk luister ik naar
van alles…
3 ALL TIME FAVOURITE
Telegraph Road van Dire Straits.
Kan ik na tientallen jaren nog steeds
elke dag van genieten.
4 GRUWEL ECHT VAN…
Bløf.
MUZIEKCULTUUR “Mijn eerste singletje
was Rivers of Babylon van Boney M. De elpee
Love for Sale had ik ook. De hoes kan ik me
nog goed herinneren. Die man en die drie
vrouwen bijna naakt, met gouden kettingen
aan elkaar. Maar echt een platenverzamelaar
ben ik nooit geworden. Het vinyl uit die tijd is
al lang de deur uit. Bij ons thuis heerste er ook
geen echte muziekcultuur, maar meer een ondernemersgeest.”
PINK FLOYD “Ik heb nooit echt een uitgesproken
muzikale voorkeur gehad. Hou wel
van het lichtere dance-werk en van oudere
pop en rock. Maar ik koop net zo makkelijk
nieuwe Nederlandstalige dingen of r&b. Net
wat ik leuk vind op een bepaald moment. Als
ik muziekhelden heb, zijn het bands als Pink
Floyd, of Dire Straits en Supertramp. Maar
meer omdat ik die muziek al dertig jaar ken.
Dan zijn het dus grote artiesten. Elvis en The
Beatles, dat vind ik dan weer te oud. Te ouderwets
misschien.”
PRIVÉ-CONCERT “Concertbezoek vind ik
echt fantastisch. Jammer dat ik er zo weinig
tijd voor heb. Pink Floyd had ik graag willen
zien, maar ik was te laat. Concerten worden
steeds belangrijker, dat vind ik een goed iets.
De platenindustrie ziet ook in dat je live vaak
een veel betere beleving hebt met een artiest.
Bovendien moeten de artiesten op het podium
scoren tegenwoordig, financieel gezien. Een
van de laatste concerten die ik gezien heb was
De Toppers, op uitnodiging. [lachend] Maar of
ik daar nu zo trots op moet zijn… Ook ben ik
op uitnodiging naar Symphonica in Rosso van
Marco Borsato geweest. Maar het concert dat
op mij de meeste indruk heeft gemaakt was
Lionel Richie. Hij trad op tijdens een privéfeestje
van mij, voor tachtig man!”
BEZIENSWAARDIGHEID “Ik hou van
muziek, maar ben zeker geen kenner. Heb er
helemaal geen verstand van. Vraag me niet
tot welke stroming een bepaald liedje hoort.
Ik ben ook geen echte audiofiel. Maar goed
geluid is wel belangrijk, net als goed beeld.
Ik geniet pas echt van muziek als het geluid
goed is. Mijn eerste cd-speler kocht ik toen ik
zeventien was. In mijn studentenhuis in Leiden
was dat een echte bezienswaardigheid.
Een Nakamichi was dat, kostte een veelvoud
van wat ze tegenwoordig kosten.”
IPHONE “Als ik muziek luister is dat thuis of
onderweg. Tijdens het werk luister ik nauwelijks,
ben dan vooral in gesprek met mensen.
Muziek leidt dan alleen maar af. Ik breng erg
veel tijd door in de auto, op de luchthaven,
in vliegtuigen. De iPhone is dan echt een
uitkomst. Naar welke muziek ik dan luister,
hangt puur van mijn stemming af, en ook van
de omgeving. In de auto is het soms fijn om
lekker mee te brullen met platte Nederlandstalige
meezingers. Muziek kan ook echt een
steun zijn. Vorig heb ik zakelijk gezien mijn
roerigste jaar tot nu toe meegemaakt, dat
hoop ik nooit meer mee te maken. Als je dan
op een enorme rotdag van je werk naar huis
rijdt, kun je van precies de juiste muziek toch
weer eventjes ongelooflijk blij worden.” .
5 MAAR LUISTER STIEKEM
WEL NAAR…
Jan Smit
6 OMVANG MUZIEKCOLLECTIE
Denk rond de 500 à 600 cd’s. Koop alleen
de laatste jaren nauwelijks cd’s meer,
maar alles via iTunes.
7 VERZAMELAAR?
Nee. Als ik iets goed vind koop ik het,
maar zonder enige verzameldrang.
8 VINYL OF CD?
Geen van beide. Alles is digitaal en staat
op harddisks.
9 MEEST MEMORABELE
MUZIEKBELEVING
Een privé-concert voor 80 man van
Lionel Richie
10 MIJN HIFI/DOMOTICA-TIP
Het Kaleidescape-systeem. Een audio
en videoserver met een geniale user
interface.
64

Achter de muren...een verrassend geluid.
Volledig onzichtbare luidsprekers... AmbienTone van Inakustik.
Geluidsmuren met verborgen technologie.
Een onverwachte ontmoeting tussen geluid en stijlvol wonen.
Kwalitatief hoogwaardige audio producten van muziekliefhebbers, voor muziekliefhebbers.
Wetering 7 - 1261 ND Blaricum (NH) - T 035-5247075 - F 035-5247319 - M info@heijmanssoundenvision.nl

GET YOUR
BALANCE
PRIKKELEND
EN ORIGINEEL
DE VROLIJKSTE
MANIER VAN
ERGONOMISCH
ZITTEN...
MAAK VAN ELKE
OMGEVING
EEN BELEVING
THUIS, BUITEN
EN OP KANTOOR
Uitmeentsestraat 19
6987 CX Giesbeek
The Netherlands
T +31 (0)313 696 158
F +31 (0)313 696 159
E info@devorm.nl
I www.devorm.nl

casus
HUIZE MOL
Tien kilometer kabel en 2500 verbindingen
door
Mike Metz
fotografie
Marcel van den Bergh
In het nieuwbouwhuis van de succesvolle
ondernemer Michiel Mol werd een indrukwekkende domoticainstallatie
gebouwd. Het verhaal van zijn leverancier, die een voor
Nederlandse begrippen ‘uitzonderlijk eindresultaat’ boekte.
“Toen ik Michiel voor de eerste keer in onze showroom ontmoette,
was het een aangename verrassing dat hij aan een half woord genoeg
had. Waar ik normaal gesproken uitvoerig vertel over lichtscènes en
de voordelen van integratie van audio en video wist Michiel mij te triggeren
op details waar je het in deze branche normaal pas in een tweede
of derde gesprek over hebt. Het voordeel van een ‘gebruiker van het
eerste uur’ als gesprekspartner werd snel duidelijk, en we konden ons
bij het ontwerp direct focussen op het componentniveau.
De kracht van een goede domotica-installatie is de optimale combinatie
van verschillende merken, waarbij ieder apparaat alleen doet
waar het goed in is. Om een voorbeeld te geven: we hebben Crestron
gebruikt als controlesysteem. Crestron is de residentiële marktleider
in kwaliteit en bedrijfszekerheid. Als videoserver hebben wij gebruik
gemaakt van Kaleidescape. Ook voor Kaleidescape geldt geen concessie
in kwaliteit; er wordt alleen ongecomprimeerde content gebruikt.
De keuze voor Lutron voor het licht en Request voor de audioserver
lag om dezelfde reden voor de hand. De visie waarin geen ruimte was
voor compromissen hebben we in het gehele ontwerp doorgevoerd,
waardoor een hoogwaardig en stabiel systeem is gecreëerd. Bovendien
hanteer ik al jaren het uitgangspunt dat je in het ontwerp rekening
moet houden met het gegeven dat techniek kapot kan gaan. Als dit
gebeurt, mag het nooit zo zijn dat de volledige functionaliteit wegvalt.
Het enige dat mag gebeuren is het verlagen van het comfortniveau.
Het project betreft een nieuwbouwwoning. Het grote voordeel is dat
tijdens de bouw rekening is gehouden met de aanleg van een domotica-installatie.
De inbouwdozen voor de touchscreens, speakers en tv’s
zijn in de constructie voorzien, wat een hoog afwerkingniveau garandeert.
Minder zichtbaar, maar misschien wel het belangrijkste is de ruimte
die gegeven is aan de infrastructuur van het pand. Door het pand lopen
als het ware twee aorta’s, waarin alle bedrading is verwerkt. Ik
denk dat we in totaal wel zo’n tien kilometer speciale kabels hebben
gebruikt. Ook hiervoor geldt weer dat de bekabeling doet waar hij goed
in is. Geen standaard cat5 netwerkkabeltje voor het controlesysteem
van Crestron, maar de speciale Crestnet-kabel. En een speciale rgb-6
kabel voor de videosignalen, zodat die zonder kwaliteitsverlies in 1080
beeldlijnen op de diverse plasmaschermen kunnen worden getoond.
In een wereld waarin de techniek met de dag verandert, wil je dat de
installatie, en de daarbij behorende infrastructuur, flexibel is en lange
tijd kan voldoen aan de hoge standaard die bij een woning als deze
hoort. Het aangelegde netwerk van Abitana geeft Michiel de vrijheid
om een bepaalde mate van flexibiliteit in te bouwen. Hun zogenaamde
omnimedia-kabel heeft het voordeel dat zo’n beetje elk breedbandig
signaal en ook dataverkeer vanwege de 4x2 opbouw van de kabel getransporteerd
kan worden. Een iPod-aansluiting van de ene naar de
andere kant van de keuken, of een extra tv’tje in de studeerkamer kan
zonder hak- en breekwerk, en bovendien direct worden geïntegreerd
in het domotica-systeem.
Als ik als systeemintegrator naar deze installatie kijk, is de infrastructuur
van de centraal in het huis opgestelde ‘patchkasten’ een hoogtepunt.
Twee uitschuifbare, draaibare racks van Middle Atlantic, waarin
bijna vijf meter doorgestapelde apparatuur met de grootst mogelijke
zorg is aangesloten. Korte, op maat gemaakte interlinks van ITC in
combinatie met netjes afgewerkte bekabeling resulteerde bij het proefdraaien
in een aantal fouten dat op één hand te tellen was. Bij een
totaal van meer dan 2500 schroef-, soldeer- of klemverbindingen geen
slechte score. Het door de elektricien zorgvuldig nummeren van de
kabels heeft ook enorm bijgedragen aan deze score.
Wat heel goed heeft gewerkt bij dit project was de keuze om de elektricien
al vanaf een vroeg stadium te betrekken bij het uiteindelijk te
behalen resultaat. Een tekening met component-opstelling/bekabelingwijze
geeft inzicht aan de monteurs ter plekke. Hierdoor wordt de
betrokkenheid van de mensen in het veld vele malen groter en wordt
de domotica-installatie iets wat je met elkaar maakt. Zo kunnen alle
betrokkenen, van elektricien tot programmeur, trots zijn op dit naar
Nederlandse begrippen uitzonderlijke eindresultaat.” .
webcode > domotica
67

edrijfsprofiel
NAAM Mike Metz • BEDRIJF MR Engineering • BEROEP domotica-specialist
68

Pionieren bij de klant is verboden
In de tachtiger jaren van de vorige eeuw werden we opeens
geconfronteerd met het Huis van de Toekomst, een doorlopende tentoonstelling naar
een idee van de beroemde futurist Chriet Titulaer. Dat inmiddels opgedoekte
project toonde ons een volledig geautomatiseerd huis waarin de bewoners met één
druk op de knop zo’n beetje alles konden bedienen. Toen was dat echt nog toekomstmuziek, maar vandaag
de dag is het gewone realiteit onder de naam ‘domotica’.
Wie in Nederland op zoek is naar de marktleider
op het gebied van custom install en
system integration komt vroeg of laat uit bij
MR Engineering uit Nootdorp. Oprichter en
mede-eigenaar Mike Metz is een bevlogen
ondernemer die met smaak en enthousiasme
kan vertellen over zijn bedrijf. MR Engineering
bestaat al zeventien jaar. Oorspronkelijk
was Mike werkzaam in de installatietechniek,
maar eind jaren ‘90 maakte hij kennis
met custom install. “Het idee dat je in meer
dan één ruimte muziek kon beluisteren die
vanaf een centrale plaats werd aangeleverd
sprak me enorm aan. De integratie van andere
functies in zo’n systeem, zoals de bediening
van licht, temperatuur en beveiliging
zorgde voor een enorme toename van het
wooncomfort. Al snel merkte ik dat je zoiets
alleen goed kunt bouwen als je je toelegt op
specifieke aspecten van de installatie. Je
kunt nu eenmaal niet overal goed in zijn. Differentiëren
was dus nodig, en daarom ben
ik in 2001 volledig overgestapt op custom
install. Omdat ik er vanuit ga dat je alleen
maar kunt concurreren op kwaliteit, en niet
op prijs, heb ik bewust gekozen om me op het
hogere marktsegment te richten. Een klant
moet er namelijk op kunnen vertrouwen dat
de aangelegde installatie altijd werkt. En dat
bereik je onder meer door alleen de allerbeste
componenten te gebruiken. Daarnaast moet
je een groep creatieve en zeer competente
mensen om je heen verzamelen die samen
het hele traject van offerte tot oplevering
kunnen verzorgen.”
“We kunnen een project al vanaf de ruwbouw
in samenspraak met een architect gaan opzetten,
maar ook voor uitgebreide renovaties
kan men zich bij ons melden. Want ook in
bestaande woningen kunnen we een nieuwe
installatie onzichtbaar wegwerken. Een
klant komt vaak al in een vroeg stadium bij
ons projectbureau. Door van tevoren overal
goed over na te denken kom je verderop in
het traject geen onverwachte dingen tegen.
Pionieren bij de klant is verboden! Als een geinteresseerde
zich bij ons meldt gaan we eerst
bekijken wat er allemaal mogelijk is. Het idee
dat de klant weet wat hij wil klopt niet helemaal.
Er is juist relatief weinig voorkennis.
Door te praten over wensen en voorkeuren
krijg ik een beeld van hoe zo’n installatie er
uit moet gaan zien en kunnen we passende
oplossingen aanreiken.”
> u zegt?
DOMOTICA een samenvoeging van het
Latijnse domus, wat ‘huis’ betekent, en
het woord elektronica. De mogelijkheid
om in huis van alles op afstand te
bedienen met behulp van elektronica.
CUSTOM INSTALL het volledig op maat
aanpassen van de woning zodat een
domotica-installatie naadloos in de
leefomgeving kan worden geïntegreerd.
SYSTEM INTEGRATION alle systemen die
tezamen een domotica-installatie vormen
(vrijwel altijd van verschillende merken)
foutloos samen laten werken.
TOUCHPANEL REMOTE een
grote afstandsbediening met een
aanraakscherm waarmee de gehele
installatie kan worden bediend. Iedere
functie heeft een eigen, specifiek
vormgegeven grafische omgeving
voor optimale herkenning en daarmee
samenhangend gebruiksgemak.
MEER WETEN neem een kijkje op de
website www.avdomotica.com
door
Max Delissen
fotografie
Marcel van den Bergh
69

edrijfsprofiel
webcode > mrengineering
INTERNE ZAKEN “Om een klant één aanspreekpunt tijdens de bouw
te bieden hebben we Interne Zaken opgericht. Dat is een bedrijf waarin
meerdere partijen binnen de bouwkolom hun krachten bundelen. Een
aannemer, een installatiebureau, een interieurspecialist en natuurlijk
MR Engineering. Alles van stoffering en verlichting tot verwarming
en beveiliging kan door ons geleverd worden. Wij zijn bijvoorbeeld de
grootste leverancier van verduisteringsgordijnen van Lutron, die we
overal in huis kunnen plaatsen. Interne Zaken is trouwens meteen
ook een showroom voor alles wat met domotica te maken heeft. Van
huiskamer tot vergaderzaal, het is er allemaal in werking te zien en
te beleven. De geluidsinstallatie is altijd opgebouwd uit merken die
hun betrouwbaarheid in de loop der jaren hebben bewezen. Niet alleen
moet het technisch deugen, ook het bedrijf dat er achter zit moet goed
voelen. De relatie met leveranciers en importeurs is voor mij een zeer
belangrijke voorwaarde. We benaderen een geluidsinstallatie overigens
altijd vanuit een hifi-oogpunt. Luidsprekers in het plafond doen
we bijvoorbeeld liever niet in ruimtes waar je echt gaat zitten om naar
muziek te luisteren, want dan klopt het geluidsbeeld van geen kanten
meer. Ook dat is belangrijk.”
“Omdat we een totaaloplossing bieden, zitten we onvermijdelijk in het
hogere prijssegment, maar omdat het resultaat altijd feilloos werkt is
dat nooit een probleem. Bovendien kan een goed gebouwde installatie
zichzelf gedeeltelijk terugverdienen. Een voorbeeld: het systeem
neemt via de sensors van de beveiligingsinstallatie waar dat er in een
bepaalde kamer al een uur niemand is geweest. Dan gaat in die ruimte
de temperatuur omlaag, en dimt het licht voor de helft. En dat is niet
alleen goed voor de portemonnee van de klant, maar ook het milieu
profiteert hiervan. Dat is iets waar je tegenwoordig eigenlijk niet meer
omheen kunt.”
WAT IS HET VOORDEEL? Op de vraag wat eigenlijk het voordeel
is van een domotica-installatie glimlacht Mike. Na een korte denkpauze:
“Eigenlijk gaat het om lifestyle, en niet om de installatie op
zich. Je woont gewoon lekkerder. Als je ‘s avonds naar bed gaat, dan
kun je vanaf je touchpanel remote alle gordijnen of rolluiken sluiten, de
verwarming lager zetten, alle lichten uit doen, behalve die op de route
naar de slaapkamer, en de beveiliging inschakelen. Je ziet in één oogopslag
dat alles in orde is, en dat geeft een prettig gevoel. Een andere
service die we vaak aanbieden is de 24-uurs monitoring. Alle modules
in het huis worden één keer per uur vanuit een centrale bij MR Engineering
aangeroepen om te kijken of ze nog functioneren. Als er iets
hapert kunnen we preventieve actie ondernemen. Soms kunnen we
dingen online resetten, als dat niet mogelijk is nemen we contact op
om een afspraak te maken. Het gaat zelfs zo ver dat we de klant kunnen
waarschuwen als de lamp in zijn homecinema-projector het einde
van zijn levensduur nadert. Ieder systeem gaat een keer kapot, dat is
een gegeven, maar met goede monitoring kun je veel voorkomen. Eén
van de redenen waarom we ons marktleider kunnen noemen is dat
zeer hoge serviceniveau. Onze unieke overkoepelende visie is een andere
reden.”
Mike Metz is voor de buitenwereld ‘het gezicht’ van het bedrijf. “In
veruit de meeste gevallen komen de mensen bij mij binnen, of ik
kom in een zeer vroeg stadium in beeld. We werken natuurlijk veel
in Nederland, maar we hebben in heel Europa klanten. Dat zijn dan
wel vaak Nederlanders of aan Nederland gerelateerde mensen. Ik kom
veel bij de klanten over de vloer, dat is het leukste onderdeel van het
ondernemen. Mijn werk is eigenlijk om te zorgen dat de klant krijgt
wat ik beloofd heb. Als het project is afgerond - dat kan, vanaf het
ontwerp tot de uiteindelijke oplevering, wel anderhalf jaar duren - dan
kom ik langs met een flesje lekkers om de oplevering op gepaste wijze
te vieren. Maar ik wil graag benadrukken dat ik een groot team van
geweldige mensen achter me heb. Ik ben enorm trots op ze, want zonder
hen zou ik het niet kunnen.” .
70

produc tbespreking
BeCHOCOLATE
Belgische chocolade met heerlijke audiovulling
72

Het gebeurt niet vaak dat een importeur van
geluidsapparatuur de rol van fabrikant gaat vervullen.
Want voor het opstarten van een productielijn is veel nodig.
Veel kennis, veel tijd, en vooral veel geld. Maar af en toe wordt een
gat in de markt gevonden waarvan het té jammer zou zijn om er niet in te springen.
73

produc tbespreking
door
Max Delissen
fotografie
Marcel van den Bergh
info
www.beChocolate.com
Dat deden Wim Verellen en zijn vrouw Hilde van importeur Joenit uit
Mechelen (België) dus wel. Na een ontwikkelfase van achttien maanden
lanceerden zij afgelopen zomer het geheel in eigen huis ontwikkelde
en gebouwde beChocolate Puroh-systeem. Het is dus een echt
Belgisch product, wat zelfs terug te vinden is in de kleuren van de
interne bedrading: rood, geel en zwart.
VLIEGWIELEN Er gaat heel wat schuil achter deze eetlustopwekkende
naam. De beChocolate Puroh (waarbij het stukje be uit de naam uiteraard
staat voor België) is een modulair all-in-one systeem van zeer
hoge kwaliteit. Modulair? Het beChocolate Puroh-systeem is geheel
aan de wens van de klant aan te passen omdat er verschillende modules
in de fraai vormgegeven kast geplaatst kunnen worden. Zo kun
je bijvoorbeeld naar wens een stereoversterker, een DAB/FM-tuner,
internetradio, een cd- of dvd-speler met of zonder surroundversterker
laten plaatsen. Maar het allermooiste is: het kan ook allemaal tezamen
ingebouwd worden. Wil je een topklasse stereoversterker met
DAB/FM-tuner, dvd-speler, netwerkaansluiting en Wifi? Dat kan. Wil
je in een later stadium uitbreiden naar een compleet 5.1 surroundsysteem?
Dat kan ook. En alles op hetzelfde hoge niveau.
Naast de vele mogelijkheden om de kast te vullen en de uitstekende
technische specificaties is ook het uiterlijk van de beChocolate Puroh
iets bijzonders. De kasten worden gelakt in vier uitzonderlijk mooie
kleuren: pianozwart, crème wit (denkt u daarbij aan leuke autootjes
van de jaren ’70) en erg karaktervol: geel of rood zoals Italiaanse snelle
wagens. De bediening op het apparaat gaat door middel van twee RVS
‘vliegwielen’ die de beChocolate Puroh ook meteen zijn karakteristieke
uiterlijk geven. Maar het ziet er niet alleen goed uit, het vereenvoudigt
in hoge mate de bediening! Een ander opvallend detail in het
design is het lederen labeltje met de merknaam dat aan de zijkant van
de kast is bevestigd. Het is een klein maar significant onderdeel van
het ontwerp, wat aangeeft met hoeveel liefde er is nagedacht over dit
concept.
CHOCOLADEREEP Ook aan de afstandbediening van de beChocolate
Puroh is veel aandacht besteed. Ze noemen hem de beChocolate Bar
(wat zich grofweg laat vertalen als chocoladereep) en het moet gezegd;
hij ziet er zo goed uit dat je er inderdaad wel in zou willen bijten. De
slanke, in witte chocoladekleur vormgegeven behuizing ligt lekker in
de hand (maar smelt niet) en werkt zeer intuïtief. Alle denkbare functies
van alle denkbare combinaties van in te bouwen modules zitten
er op. De knopjes hebben een zeer prettige afmeting en bevinden zich
op een logische plaats. Dat maakt het bedienen van de beChocolate
Puroh een (chocolade) eitje.
Net als bij echte Belgische bonbons gaat het bij de beChocolate Puroh
zowel om de buitenkant als de binnenkant. Een lekkere praline ziet er
mooi uit, en doet je watertanden van verwacht genot. En als je dan de
vulling proeft, is de ervaring compleet. Dat moet Wim Verellen voor
ogen hebben gehad toen hij over dit concept na begon te denken. Een
modern ‘snoepje van de week’ waarbij alles in dienst staat van genieten
met een grote G. .
74

Maar het ziet er niet alleen goed uit,
het vereenvoudigt in hoge mate de bediening!
MERK beChocolate
TYPE Puroh
SOORT flexibel geluidssysteem
75

GMijn favorieten
PAUL SIMON
GRACELAND
Mooi! Is niet helemaal uit te leggen
waarom, moet je gewoon naar luisteren.
BRUCE SPRINGSTEEN
LIVE 1975 - 1985
Ik ben een enorme Springsteen-fan en
Bruce live is toch weer extra klasse.
WILLY NELSON & JOHNNY CASH
VH1 STORYTELLERS
Een live album van twee helden die
gewoon gezellig muziek maken. Briljant!
GUUS
Fotografie
Loe Beerens
MEEUWIS
77

Interview
Componist Raimond Lap (Geldrop
1959) is sinds de geboorte van zijn eerste kind in 1990
gespecialiseerd in muziek voor baby’s en
jonge kinderen. Onder het motto ‘music for the next
generation’ nam hij zo’n veertig cd’s op, waarvan velen
werden bekroond met gouden, zelfs platina platen.
In zestig landen luisteren baby’s (en hun vaders en
moeders) naar muziek van de Brabantse maestro. Hoog tijd
voor een interview, want hoe werkt dat nou eigenlijk, die speciale babymuziek?
78

inter view
MUZIEK KAN JE KIND
SLIMMER MAKEN
Music for the next generation
Baby’s kunnen veel meer leren dan mensen denken, volgens Raimond
Lap. Je moet alleen goed opletten wat je ze aanbiedt, en in welk tempo.
“Als je het over muziek hebt, zijn klassieke stijlen het meest geschikt”,
aldus de (klassiek geschoolde) Brabantse componist. Maar niet alle
klassieke muziek is geschikt. “Dat Mozart goed zou zijn voor baby’s is
een misvatting. Mozart componeerde immers voor volwassenen. Alleen
door de muziek op een bepaalde manier uit te voeren, gaan kinderen
al op zeer jonge leeftijd wennen aan structuren en harmonieën.
Door het tempo van de muziek te verlagen, en aandachtspunten zoals
baby- en speelgoedgeluiden in de muziek aan te brengen, zie je zelfs bij
pasgeboren baby’s al dat ze zich gaan focussen op wat ze horen. Daardoor
worden de hersenen gestimuleerd om neurologische connecties
aan te maken, waar ze op latere leeftijd van kunnen profiteren.”
Ook moet je voor deze doelgroep de klankkleur aanpassen, zegt Lap,
want baby’s hebben een hekel aan schelle geluiden. “Dat komt omdat
ze in de baarmoeder alles gedempt horen, vanwege het vruchtwater.
Daarom klinkt mijn muziek altijd warm, een beetje wollig. Als je dat
niet doet, reageren kinderen negatief. Ze kunnen dan zelfs een hekel
aan muziek krijgen... Maar als je het goed aanpakt, kan muziek je kind
inderdaad slimmer maken.”
Een straffe uitspraak, maar Raimond Lap is niet de enige die het positieve
effect van zijn muziek ziet. Ook dr. Frans Plooij, Nederlands
expert op het gebied van de mentale ontwikkeling van kinderen en
co-auteur van het boek Oei, ik groei!, is positief over de werking van
Laps muziek.
HOE HET BEGON Het toevoegen van babygeluiden was volgens Lap
een intuïtieve keuze, maar het bleek enorm goed te werken. “Kinderen
worden taalloos geboren”, zegt de Brabander. “De babytaal die ik gebruik
is internationaal. Alle baby’s reageren daar hetzelfde op, of ze nu
in Nederland of in Japan wonen.” Het verhaal van de babymuziek was
eigenlijk vanaf het begin een succes. “Toen ik zag hoe mijn eerste kind
op de muziek reageerde, heb ik vijftig bandjes verspreid onder ouders
die we kenden via de zwangerschapsgym en het consultatiebureau. Ik
wilde namelijk meer bevestiging dan alleen mijn eigen waarneming.
De reacties waren identiek: de kinderen reageerden zo goed dat de ouders
de bandjes absoluut niet wilden teruggeven. Vooral op huilbaby’s
bleek de muziek een bijna magische uitwerking te hebben. Ze werden
rustig en gingen liggen luisteren.”
Via via kwam de muziek van Raimond Lap terecht bij een platenmaatschappij.
Die wilde het meteen uitbrengen. Lap: “Twee jaar later waren
er in Nederland 50.000 exemplaren van verkocht, en mocht ik een
gouden plaat aan de muur van mijn studio hangen. Een erg lekker gevoel...”
ben”, zegt Lap. Maar die kwam al snel. “In 2005 kregen we daar onze
eerste Dove Award van de Parent’s Choice Foundation. Dat is een soort
consumentenbond voor babyproducten. Een Mexicaanse gynaecoloog
ontdekte zelfs dat ongeboren baby’s in de baarmoeder erg duidelijk reageren
op mijn muziek. Hij stuurde me een foto van een echo waarop
een glimlachend gezichtje te zien is. Geweldig!”
UNIVERSEEL? Volgens Raimond Lap wordt er, ondanks de ‘universele
babytaal’, internationaal verschillend op zijn muziek gereageerd.
“In Azië is men van nature wat spiritueler ingesteld, en vertrouwt
men wat meer op de eigen waarneming. In Amerika ook, maar daar
is goedkeuring van een instituut als de Parent’s Choice Foundation
een sleutel die extra deuren opent. In Ierland heb ik een radio-interview
mogen doen van een half uur. Tijdens de uitzending werd mijn
muziek gedraaid, en luisteraars mochten rechtstreeks per telefoon
reageren. Dat was prachtig; allemaal moeders die dolenthousiast beschreven
wat hun kinderen er van vonden. In Nederland heerst helaas
nog steeds een beetje de sfeer dat je niet te ver boven het maaiveld uit
mag steken.”
DE PROEF OP DE SOM Voor wie nog niet overtuigd is: probeer het
zelf eens. Op zijn website heeft Raimond Lap veel fragmenten in goede
geluidskwaliteit staan, en ook in iTunes kun je hem terugvinden.
Laat uw baby maar kiezen: Mozart of Lap? De kans is groot dat het
wonderkind uit Salzburg het aflegt tegen de maestro uit Geldrop..
door
Max Delissen
fotografie
Jiri Büller
Paul Vermeulen
info
www.music4babies.com
WERELDWIJD De internationale doorbraak liet daarna niet lang
op zich wachten. Ook in Amerika, een lastige markt, sloeg de muziek
enorm aan. “Amerikanen willen eerst overal een bevestiging van heb-
79

Eigenzinnig design in acht verschillende kleuren
AND Benelux - www.andbenelux.com

achtergrond
webcode > homecinema
WAAR BLIJFT DIE
POPCORN?
Met de intrede van het ‘platte scherm’ ligt het realiseren
van een bioscoopgevoel in de huiskamer voor steeds meer mensen binnen handbereik.
Een plat scherm met een aantrekkelijk schermdiagonaal (de afmetingen
van het beeldscherm) is tegenwoordig voor hetzelfde geld te koop als de kleinere,
‘ouderwetse’ CRT-televisie. Of zelfs al voor minder. Maar bij groter beeld hoort een grootser geluid.
Voor nóg meer spektakel in de huiskamer.
Alleen met de aanschaf van een mooi en groot plasmascherm ben je er
nog niet. Niet iedereen ziet het zitten om het woongenot in de huiskamer
op te offeren voor een serieuze surround-installatie met zeven uit
de kluiten gewassen luidsprekers en een dito subwoofer. Mocht je hier
geen probleem mee hebben, dan is er vaak nog de partner die je wensen
voor een complete thuisbioscoop in de woonkamer al snel naar het
rijk der dagdromen verwijst.
Gelukkig is er een alternatief. Al zullen er misschien compromissen
gesloten moeten worden. Eén alternatief is het integreren van de bestaande
stereoset met het LCD- of plasmatoestel. Misschien wel het
meest voor de hand liggende en goedkoopste alternatief, maar niet
altijd even gemakkelijk te realiseren. Voorwaarde voor een succesvolle
integratie is een symmetrische plaatsing van de luidsprekers; links en
rechts van het platte scherm. Maar juist deze symmetrische plaatsing
kan weer problemen opleveren met de bestaande inrichting van de
woonkamer. Overigens is het niet links en rechts plaatsen van de luidsprekers
sterk af te raden, want beeld en geluid moeten vanuit dezelfde
richting komen. Een ontploffing die je op het beeldscherm recht voor
je ziet gebeuren, maar die vanuit de linkerhoek van de woonkamer
komt knallen, draagt maar weinig bij aan de entertainmentwaarde.
82

Thuisbioscoop van Hifidelity fotograaf Jiri Büller
Audiovisueel spektakel in je huis
A
Misschien is het wel tijd om de - wellicht verouderde - stereoset geheel
te vervangen of om het muziekplezier te scheiden van het audiovisuele
plezier? Er bestaan hiervoor tegenwoordig genoeg alternatieven,
zonder dat dit meteen een enorme aanslag op je budget betekent of
misschien wel een echtelijke conflictsituatie veroorzaakt. De meest
eenvoudige oplossing is het toevoegen van een zogenaamde soundbar,
die je direct onder of boven het LCD- of plasmatoestel kunt plaatsen.
Leverbaar in diverse kleuren en formaten, zodat er altijd wel een passend
model te vinden is. Deze luidsprekers worden soms aangeboden
met een kleine basmodule, soms ook met een DSP (Digital Signal Processing),
die een heuse surround-ervaring simuleren, zonder dat er
meerdere luidsprekers in de woonkamer geplaatst hoeven te worden.
Wat deze luidsprekers gemeen hebben, is dat ze een veel betere geluidskwaliteit
hebben dan de standaardspeakers in het televisietoestel.
Dit ‘grootse’ geluid voegt tijdens het bekijken van je favoriete
film- of televisieserie onbetwist een extra dimensie toe.
Heb je naast de luidsprekers ook behoefte aan de vervanging van
elektronica? Of wil je een betere stereoweergave? Dan kun je gebruik
maken van een 3-2-1-systeem, een 2.1-set of bijvoorbeeld een DVD/
Audio Microset. Sommige sets zijn uitgebreid met een subwoofer, andere
hebben nog een centerluidspreker toegevoegd, de zogenaamde
3.1-systemen, die je onder het LCD- of plasmatoestel kunt plaatsen.
Dergelijke sets zijn te vinden in zeer uiteenlopende prijscategorieën.
De prijs stijgt vaak wel evenredig met de kwaliteit... Maar koop je iets
goeds, dan heb je vaak een systeem in huis dat nóg beter geschikt is
voor muziekweergave dan de eerder genoemde soundbars.
Is surroundweergave een ‘must’? Dan ontkom je er niet aan om te investeren
in een echte surroundset. Ook al kunnen de soundbars of
bijvoorbeeld de 3-2-1-systemen surround simuleren, een echt discrete
weergave wordt het nooit. The sky is the limit als het op surroundsets
aankomt. Van eenvoudige ‘home-cinema-in-one-box’- oplossingen tot
een serieuze installatie, compleet met eindversterkers, full range-luidsprekers
en meerdere subwoofers. Dit laatste zal voor veel woonkamers
geen optie zijn, maar de home-cinema-in-one-box-oplossing biedt meer
opties. Zo is er bijvoorbeeld de Sony DAV-IS10, een surroundsysteem
met vijf luidsprekers ter grootte van een golfballetje. Dergelijke systemen
zijn vrij eenvoudig te installeren in elke woonkamer en bieden een
surround-ervaring die eerder genoemde alternatieven niet hebben.
Films, games, sportprogramma’s. Het wordt veel intenser beleefd op
een groot beeld mét grootser geluid. Dankzij de gevarieerde mogelijkheden
is er nog nauwelijks een belemmering om het spectaculaire
bioscoopgevoel je woonkamer binnen te halen. .
door
Patrick van den
Bergh
fotografie
Jiri Büller
83

eroep & hobby
THUIS BIJ DE
TANDARTS
Ze behoren meestal niet eens tot onze kennissenkring, en toch
komen we vaak bij ze over de vloer: mensen die een beroep uitoefenen waar we zo
nu en dan gebruik van maken. Mensen als jij en ik, met een leven buiten de
werkvloer. Ook zij trekken ‘s avonds graag hun werkkleding uit om zich lekker in de bank te nestelen voor
een mooie film of een lekker stuk muziek. Neem Gert-Jan Ruigewaard, tandarts in Tilburg.
door
Berry van
Broekhoven
fotografie
Jiri Büller
Hoe is uw muziekhobby ooit ontstaan?
Als klein jongetje zat ik thuis, zo rond 1965, voor een oude radio, zo
een met een glasplaat met allemaal namen van steden en een bewegende
rode naald, te zoeken naar muziek. En opeens was daar Radio
Veronica met muziek die daarvoor amper te vinden was. Bovenop de
radio was een klep met daaronder een draaitafel, dus werd er van het
zakgeld een singletje gekocht. Niet lang daarna kwam er een betere
pick-up en kwamen er ook lp’s. Ik ben toen ook eigen luidsprekers gaan
bouwen. Sindsdien heb ik iedere formaatwisseling trouw gevolgd: van
mono naar stereo, van lp naar cd, en nu dus naar surround-sound
SACD en mp3. De hardware is uiteraard steeds mee gegroeid.
Wat is uw favoriete muziek?
Frank Zappa staat met stip op nummer 1. Albums als We’re only in it
for the money en Roxy & Elsewhere behoren tot mijn favorieten. Maar
daarnaast luister ik ook naar andere groepen en artiesten, zoals The
Beach Boys, 10 CC, Talk Talk, Peter Gabriel, Propellerheads, Please,
call me Richie, Soft Machine en Beatles.
Hoe vaak luistert u naar muziek?
Tijdens het werk staat Sky Radio aan, eigenlijk meer als afleiding voor
de patiënten. Een soort muzikaal behang. Echt luisteren naar muziek
doe ik zo’n drie à vier keer per week. Dat gebeurt dan in de luisterkamer.
Maar ook onder het autorijden draai ik de nodige mp3’tjes. Als ik
thuis aan de computer werk, gebruik ik meestal iTunes om naar muziek
te luisteren.
Gaat u wel eens naar concerten?
Ik ga vaak naar klassieke concerten. Maar ik bezoek ook veel popconcerten.
De afgelopen tijd kon je me vinden bij optredens van De Dijk,
Bløf, Radiohead, John Scofield en Zappa plays Zappa. Vroeger bezocht
ik ook wel Torhout/Werchter en soms Pinkpop.
Hoe ziet uw muziekinstallatie eruit?
Mijn installatie bestaat uit een Philips Cineos surround-receiver en
een Philips Cineos SACD-speler. De luidsprekers zijn transmissielijnen
van het Engelse luidsprekermerk PMC (het type DB1). Daarvan
heb ik er vier staan, aangevuld met een centerluidspreker van hetzelfde
merk en een subwoofer van Tannoy. De installatie behoort zeker
niet tot het duurste segment, maar voldoet meer dan uitstekend. De
luisterruimte is akoestisch geoptimaliseerd, zodat er geen storende
galm ontstaat. Daar zit de grootste luisterwinst.
Hoe groot is uw muziekcollectie?
Ik heb zo’n 300 originele cd’s en heel veel mp3’s. Als groot Zappa-liefhebber
heb ik natuurlijk al zijn platen.
Wat betekent muziek voor u?
Ik ben niet iemand die altijd naar muziek moet luisteren. Loop niet de
hele dag met oortelefoontjes rond. Maar als ik echt naar muziek luister,
dan is dat een intense ervaring, daar kan ik echt van genieten!
Wat doet u zoal tijdens het luisteren naar muziek?
Als ik thuis naar muziek luister, dan doe ik daar eigenlijk weinig bij.
Dan ben ik echt met de muziek bezig. Soms wil ik wel eens wat lezen
tijdens het luisteren.
Zijn er nog muzikale wensen voor de toekomst?
Ik hoop van harte dat er meer muziek in het surroundformaat zal
verschijnen. SACD en dvd-audio bieden die mogelijkheid, maar helaas
verschijnen er nog steeds maar weinig titels in surround op deze formaten.
.
84

“Maar als ik echt naar muziek luister, dan is dat een
intense ervaring, daar kan ik echt van genieten!”
85

edrijfsprofiel
Arthur Venis noemt zichzelf architect in beeld en geluid. In
samenspraak met de klanten van zijn winkel Art’s Audio probeert hij een zo perfect
mogelijk geluid in de huiskamer neer te zetten. En als dat systeem ook nog eens aansluit bij
het interieur, dan is het plaatje helemaal perfect.
webcode > artsaudio
HET PERFECTE
GELUID
in het perfecte interieur
door
Paul Geerts
fotografie
Jiri Büller
Een audiofreak? Nee, zo wil Arthur Venis (45) zichzelf niet noemen.
De eigenaar van Art’s Audio hecht aan een bijna perfect geluid,
maar het gaat hem in eerste instantie toch vooral om de muziek. Dat
spreekt. Overal in zijn winkel op de woonboulevard op een steenworp
afstand van het centrum van Naaldwijk klinkt muziek. De klassieke
klanken in de winkel voelen zo warm aan dat ze de bezoeker bijna
letterlijk omarmen. De jazztonen in de luisterruimte klinken helder,
alsof ze ter plekke zijn ingespeeld.
Venis geniet er zichtbaar van. En niet alleen dat. Hij kan er ook honderduit
over vertellen, want het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
Zo bleek in 2003 toen hij vanuit het niets met Art’s Audio startte, een
winkel die gespecialiseerd is in audiosystemen en home theater. Hij
studeerde vliegtuigbouw, ontwikkelde een tijdje software, maar wilde
uiteindelijk toch iets anders. “Ik heb ooit gezegd dat áls ik voor mezelf
zou beginnen, ik een muziekwinkel wilde openen.” De verklaring
daarvoor is simpel. “Ik ben altijd met muziek bezig geweest.”
Zijn wens ging vijf jaar geleden in het centrum van Naaldwijk in vervulling.
Daar runde Venis een bescheiden winkel die met name gevonden
werd door audiofreaks. “Jongens waarbij het alleen gaat om de
installatie”, zegt de ondernemer. “Sommigen hebben maar drie cd’s en
dat zijn dan ook nog eens van die testalbums waarmee je een stereoinstallatie
test.”
Hoewel hij die doelgroep koestert, zag Venis een bredere taak voor
zichzelf weggelegd. Twee jaar geleden verkaste hij zijn zaak naar de
woonboulevard waar hij onder één dak zit met Troost Wonen en Slapen,
een woonspeciaalzaak die onder meer designmeubilair verkoopt
van merken als Leolux, Jori, Montis en Rolf Benz. Een logische keus,
vindt Venis, omdat beeld en geluid nauw aansluiten bij de inrichting
van de woning. Vanuit dat idee is ook de samenwerking tot stand gekomen.
Venis trommelde eigenaar Bram Troost verschillende malen
op om zijn woning in te richten. Die zag wel iets in de combinatie.
Daarmee boort de ondernemer automatisch een andere doelgroep
aan. “Bezoekers van de woonwinkel zien mijn collega en ik in eerste
instantie als audiofielen. Ze vinden het niets voor zichzelf, maar wat
ze toch trekt is het grote platte scherm van Pioneer dat in mijn winkel
hangt. Kom je vervolgens met ze in gesprek, dan merken ze direct dat
je geen freak bent.”
De interesse is volgens hem dan al snel gewekt. “Die latente behoefte
is er vrijwel bij iedereen. We beleven muziek allemaal op een eigen
manier, sowieso heel anders dan beeld, omdat dat daarvoor minder
fantasie nodig is. Muziek raakt meer aan emotie.”
Volgens de verkoper doet bij televisie het beeld tachtig procent van
het werk. Het geluid is ondergeschikt. “Dat is altijd zo geweest. Mensen
denken dat ze met een goedkoop home theatersysteem een goed
86

A
geluid in huis halen. Dat is niet zo. De muziek is niet om aan te horen.
Als je wilt dat muziek goed klinkt, moet je een verder kijken.”
In zijn winkel biedt hij systemen aan vanaf ongeveer 4500 euro die
ook geschikt zijn voor de weergave van audio van merken als Naim,
Primare, Linn, Meridian, Carat en Wilson Benesch. “Het gaat niet om
het product, maar om de oplossing”, verklaart hij de relatieve bekendheid
van de merken in zijn winkel. “Neem bijvoorbeeld het Concertgebouw.
Het geluid dat een volledig orkest onversterkt produceert, zou
een uitgangspunt kunnen zijn. Neemt de kwaliteit van het systeem
toe, dan benader je dat geluid steeds beter. Al zul je het effect van een
live voorstelling in de huiskamer nooit kunnen evenaren.” Toch stellen
producenten volgens hem alles in het werk om dat geluid juist wél
te benaderen.
Venis heeft inmiddels verschillende systemen zien komen en gaan.
Net als veel leeftijdgenoten begon hij met een draaitafel. Met de introductie
van de cd-speler in 1982 deed hij die van de hand. Net als
zijn elpeeverzameling. “Als student vliegtuigbouw geloofde ik heilig in
nieuwe technologieën. Dat doe ik nog steeds, maar soms is het alsof
nieuw per definitie beter is. Dat is niet zo.” Zo perfect als de cd-speler
in eerste instantie werd voorgesteld, bleek het apparaat niet te zijn.
“Want waarom zou je anders moeten investeren in verbeteringen van
het apparaat. Het is altijd goed om kritisch te blijven.”
Ook nu is volgens hem de ene speler de andere niet. “Zet je vijf apparaten
naast elkaar, dan zijn ze allemaal verschillend. De overeenkomst is
dat ze digitaal zijn: de speler haalt de data van een schijfje en maakt daar
een analoog geluid van. Bij die vertaling kan het al misgaan. De kracht
van een platenspeler is dat het originele geluid zo goed mogelijk gereproduceerd
wordt, vandaar dat ik ze nog altijd verkoop. Dat is het geluid
dat we ook met een cd-speler willen benaderen, maar omdat op cd informatie
verdwijnt, is dat bijna onmogelijk. Het wordt al beter naarmate er
meer informatie op een cd kan worden gebrand. Het idee achter bijvoorbeeld
de Super Audio Compact Disc (SACD) is om zoveel mogelijk dingen
terug te halen die door digitalisering zijn weggevallen. Dat heeft te
maken met de grotere informatiedichtheid. Er zijn meer data gebruikt
om de muziek digitaal vast te leggen. Daardoor ligt het resultaat, grappig
genoeg, steeds dichter bij dat van een analoge weergave.”
Met de komst van mediaspelers zoals de iPod is onze muziekbeleving
opnieuw veranderd. “De iPod wordt verguisd door audiofielen. Onterecht,
want het is een revolutie. De persoonlijke beleving van muziek
kun je nu ook nog eens overal mee naar toe nemen. Geluidstechnisch
is de iPod misschien niet het beste apparaat - al is dat subjectief - maar
het is wel een icoon.”
Die revolutie heeft ook invloed op de muziekinstallatie, waaraan
steeds vaker een harde schijf wordt gekoppeld. Niet alleen voor de
87

edrijfsprofiel
“Ik erger me in deze
maatschappij aan het
feit dat alles gelijk
geregeld moet zijn.”
opslag van muziek, maar ook voor foto’s en video. Ook de netwerksystemen
rukken op. “Met zo’n apparaat hoef je zeker niet aan kwaliteit
in te boeten.” Venis wijst op een apparaat van Linn dat met behulp van
een draadloos netwerk ook de muziek op alle servers binnen dat netwerk
over de installatie kan weergeven. Het apparaat dat zo’n 15.000
euro kost kan bovendien alle muziekbestanden aan, en zet die ook nog
eens om in een zo perfect mogelijk geluid. “Toch zou ik een draadloos
netwerk nog niet snel aanbevelen omdat de verbinding niet altijd even
betrouwbaar is. Investeer liever in de infrastructuur. Regelmatig ga ik
in gesprek met de elektricien die de leidingen aanlegt. Daarbij houd ik
altijd rekening met het gebruik van de ruimtes waarin de producten
geplaatst moeten worden.”
Ondanks technologische ontwikkelingen blijft het uiterlijk van de apparatuur
veel muziekliefhebbers, en dan met name vrouwen, vaak een
doorn in het oog. “Gaat het om het uiterlijk, dan is de apparatuur vaak
moeilijk in de woonomgeving te integreren. Daar probeer ik verandering
in te brengen. Natuurlijk zijn er oplossingen, maar die kosten wel
meer geld.” Zo kunnen de speakers achter een wand worden weggewerkt.
“Al verlies je dan wel geluidskwaliteit”, aldus Venis. De speakers
kun je volgens hem het best vrij in de ruimte plaatsen, de installatie
zelf kan worden weggewerkt in een meubel.”
Opvallend is dat er weinig meubelproducenten zijn die daarop inzetten.
Leolux ontwikkelde in samenwerking met Philips begin deze
eeuw het zogenaamde plugged furniture waarbij meubel en installatie
gekoppeld waren. “We hebben onlangs het laatste exemplaar weggedaan,
omdat er totaal geen vraag naar was.” Meer vertrouwen heeft
Venis in Spectral, een bedrijf dat gespecialiseerd is in meubilair voor
hifi en tv en ook rekening houdt met bijvoorbeeld de bedrading. “Maar
als je de apparatuur uit zicht plaatst, heeft dat ook gevolgen voor de
bediening. Dat hoeft overigens geen probleem te zijn. Een systeem in
een kast is nog altijd gemakkelijk te bedienen als het proces geautomatiseerd
wordt.”
Hij adviseert sowieso om niet over één nacht ijs te gaan. “Ik erger me
in deze maatschappij aan het feit dat alles gelijk geregeld moet zijn. Ik
wil bij mijn klanten iets maken dat bij ze past. Als je een optimaal systeem
wil, zou je de ruimte bijvoorbeeld niet multifunctioneel moeten
gebruiken. Onlangs was ik bij iemand die zijn kelder wilde inrichten
als home theater, maar daar ook geregeld feestjes wilde geven. Dan is
het niet handig als de speakers op de grond staan omdat ze dan geheid
een keer sneuvelen in feestgeweld. In zo’n geval kun je beter kiezen
voor inbouw of opbouw. Dergelijke systemen zijn er, ook op zeer hoog
niveau.”
Dat de keus geregeld valt op een surroundsysteem, vindt hij logisch.
Dat hangt vooral samen met het almaar groeiende aanbod van muziek
en films op dvd. Venis weerlegt dat ze niet geschikt zouden zijn voor
het afspelen van muziek. “Ouderen hebben wat minder met home
theater, omdat ze er niet mee zijn opgegroeid. Als ze horen hoe het
ook kan, zijn ze vaak enthousiast. Maar als zo’n systeem niet goed is
afgesteld, dan lijkt het geluid nergens op. Bovendien zijn er veel goedkope
systemen die je kunt blijven afstellen zonder dat het geluid verbetert.
Een goed surroundsysteem vraagt om kennis en kunde. Neem
je daarbij de muziekweergave als uitgangspunt, dan kan het resultaat
imposant zijn. Niet voor niets zijn we soms twee dagen bezig om een
systeem bij een klant in te richten.” .
88

DAAR ZIT
MUZIEK IN
S
Het audio/videomeubel met surroundsysteem
MERK Spectral • TYPE Sound Closed • SOORT audio/videomeubel
90

produc tbespreking
De firma Spectral staat bekend om haar fraai vormgegeven
hifi- en tv-meubelen en bijbehorende accessoires, waarbij moderne materialen als
metaal en glas vaak de blikvangers zijn. Eén van hun best verkochte hifi/tv meubels, het
Closed-model, is onlangs voorzien van een hoogwaardige virtual-surround set, en heet nu Sound Closed.
Luidsprekers, subwoofers en receiver zijn in het meubel ingebouwd,
waardoor er absoluut geen bekabeling meer zichtbaar is. Het enige dat
je zelf nog moet toevoegen is een (platte) televisie, en afspeelapparatuur
zoals een dvd-speler of een Blu-ray speler.
HET MEUBEL Het originele Closed-meubel is ongeveer drie jaar op
de markt. De combinatie van strak design en functionaliteit, en de
ruime keuze aan verschillende afwerkingen zorgt er voor dat het meubel
in elk interieur een plaatsje kan vinden. Er zijn zes verschillende
soorten glas leverbaar, en de fronten van de kleppen en lades kunnen
in vijftien kleuren worden uitgevoerd. Voor de bevestiging van de televisie
kan worden gekozen uit een vaste en een draaibare flatscreenadapter.
De luidsprekers die in de Sound Closed-versie zijn ingebouwd
werden exclusief voor Spectral gemaakt door Canton, een vooraanstaande
Duitse luidsprekerfabrikant. Zij hebben ruime ervaring met
virtual-surround systemen, waarbij met drie luidsprekers een echte
surroundbeleving wordt bereikt. De luidsprekers zijn zodanig in het
meubel geïntegreerd dat ze absoluut niet opvallen. Bij de set hoort een
door Spectral zelf ontwikkelde programmeerbare afstandsbediening.
Die ziet er fraai uit - in de strakke, glanzende stijl van het meubel - en
is ook nog eens zeer gemakkelijk te bedienen. Het is de bedoeling dat
de verkoper van het meubel bij de klant thuis de programmering doet,
zodat alle aangesloten apparaten in het vervolg met die ene afstandsbediening
kunnen worden bestuurd. Omdat de afstandsbediening
twee kanten op werkt, zijn in het display altijd de actuele instellingen
van de receiver zichtbaar. Zelfs een volstrekte leek zal de handleiding
al snel kunnen opbergen.
staat, terwijl de luidsprekers zich slechts een centimeter of 35 boven
de vloer bevinden.
Muziek van cd dan. De Poolse zangeres Anna Maria Jopek heeft haar
album Upojenie opgenomen met niemand minder dan topgitarist Pat
Metheny. Hierop staat een deels gezongen uitvoering van zijn nummer
Are you going with me, dat ik tot de beste jazzrocknummers aller
tijden reken. Halverwege valt Pat in met zijn kenmerkende gitaarsynthesizer,
en de minutenlange solo laat mij met gesloten ogen genieten.
Altijd een goed teken, want dat betekent dat ik naar de muziek luister,
en niet naar de set. Het geluid is gedetailleerd en wijds van klank. Als
ik daarna nog een stuk muziek beluister van Ozark Henry (het beeldschone
album The Sailor, not the Sea), kan ik definitief vaststellen dat ik
thuis prima met deze set zou kunnen leven.
CONCLUSIE Het Sound Closed-meubel is niet goedkoop. De eenvoudigste
uitvoering kost net geen 5000 euro. Als je echter bekijkt wat je
daarvoor krijgt, is die prijs zeer goed te verantwoorden. Want koop
maar eens een designmeubel en een complete surroundset met alle
bijpassende luidsprekers, die vooral de vrouwelijke helft van de mensheid
vaak een doorn in het esthetisch gevoelige oog zijn. Voor een vergelijkbare
kwaliteit zul je minstens even veel moeten afrekenen. Tel
daar het enorme gebruiksgemak en het fraaie uiterlijk van dit muzikale
meubel bij op, en is er maar één conclusie mogelijk: Spectral heeft
met deze set een winnaar in handen. Ik kan dan ook met de hand op
het hart een warme aanbeveling uitdelen. Gaat dat zien, en gaat dat
horen bij een Spectral-dealer in de buurt. En wees voorbereid op een
onbedwingbare kooplust. .
door
Max Delissen
fotografie
Jiri Büller
webcode > spertral
HOE KLINKT DAT? Op weg naar de luistersessie probeer ik mijn
scepsis een beetje te onderdrukken. Ik ben namelijk geen grote fan
van virtuele surroundsystemen. Veel fabrikanten overdrijven het
effect nogal om een zo spectaculair mogelijke weergave te bereiken.
Maar al een paar minuten na het begin van de eerste demonstratie
moet ik toegeven dat dit het best werkende systeem is dat ik ooit heb
gehoord. We kijken naar een stukje van de film Shooter, een nogal
grimmige maar schitterend opgenomen film over een Amerikaanse
sluipschutter in Afghanistan. In de scene wordt van grote afstand een
konvooi onder vuur genomen. Het geluid van het zware automatische
wapen klinkt bijna als een kanonschot, zo diep en snel is de knal. Als
‘de vijand’ vervolgens terug begint te schieten met mortieren, en er
ook een helikopter wordt ingezet om de sluipschutter een koekje van
eigen deeg te geven, waan ik me omringd door inslaande kogels.
Om even bij te komen krijg ik vervolgens een fraai concert van onze
eigen Trijntje Oosterhuis voorgeschoteld. De intieme sfeer van het
optreden wordt geloofwaardig weergegeven. Niet teveel geluid van
achteren, hooguit wat applaus van het publiek. De stem van Trijntje
klinkt prachtig en gedetailleerd, en het valt me ook op dat de plaatsing
goed op hoogte is. Daarmee bedoel ik dat het net is of ze voor me
91

eportage
IK NAIM ’M
door
Rob van Ginneken
fotografie
Bentley
Rob van Ginneken
De Bentley Flying Spur Speed. Zijn naam heeft de smaak van racewagens
uit vervlogen tijden. Open snelheidsmonsters, die begeleid door
het geluid van een huilende mechanische compressor en brullende
uitlaatpijpen over het circuit van Le Mans raasden. De bestuurder zelden
meer dan luttele meters van de eeuwigheid verwijderd.
De overeenkomsten met zijn moderne nazaat gaan verder dan je zou
denken. De gesoigneerde uitstraling van de Speed - en zijn ambachtelijk
afgewerkte interieur - werken namelijk bedrieglijk. In het tjokvolle
vooronder van de luxe full size limousine regeert een motorisch
pretpakket. Een zesliter 12-cilinder in zogenaamde W-opstelling, die
onder druk wordt gevoed door twee turbo’s. In deze nieuwe getunede
uitvoering is dat goed is voor 610 paardenkrachten.
Het maakt de Speed tot zo ongeveer de snelste limousine ter wereld.
Met een topsnelheid van 200 miles, ofwel 322 kilometer per uur. Maar
veel indrukwekkender is zijn verbluffende dynamiek. Ondanks een
gewicht van rond de 2,5 ton gaat de Bentley zo ongehoord hard van
de plek dat zelfs dikke Porsches en Ferrari’s zich misschien twee keer
moeten bedenken voor ze het duel aangaan. Elke inhaalspurt is ook
in een oogwenk voorbij. Met een diepe grom gaat de Brit met enorme
stappen vooruit en blijft onverstoorbaar hard accelereren. In alle zes
de automatische geschakelde versnellingen opnieuw. Tot rijbewijsversnipperend
tempo.
CEE OO TWEE Met een dergelijk eigenzinnig karakter, een verbruik
van pakweg één op vijf en de CO2-uitstoot van een stadsbus scoort
de nieuwe Bentley weliswaar geen punten in de milieuwereld, maar
de autoliefhebber bekijkt en beluistert het met kippenvel. Want de
twaalfcilinder klinkt ook fenomenaal. Het ene moment zoef je fluisterstil
voort, het volgende lijkt er een zwaar gedempte racemotor te
ontwaken. Zijn techniek is bijpassend geavanceerd. Om dat geweld
aan de weg te brengen, is vierwielaandrijving standaard. Ook de vering
doet computergestuurd zijn werk en de schokdempers kun je na
een druk op de knop via het infotainment beeldscherm naar eigen
smaak afstellen. Samen met de enorme Pirelli P-Zero Rosso sportbanden
zorgt het ervoor dat de Speed ondanks zijn vervaarlijke overgewicht
ook bochtenweggetjes met smaak verslindt.
Waarbij gas loslaten voor de bocht telkens een diep rommelend geluid
in het uitlaatsysteem oproept. Een getemde echo van zijn verre
racevoorvaderen. Die overigens niet eens durfden te drómen van zoiets
als zijn futuristische carbon remschijven. Enorme ‘stoppers’. Het
past allemaal bij een gespleten persoonlijkheid waarbij zelfs die van
Dr. Jekyll en Mr.Hyde in het niet zinkt. Stap in zijn interieur en je
waant je ergens in de negentiende eeuw in het centrum van Londen in
zo’n chique gentlemen’s club. Clubfauteuils, veel hout en uitzicht op de
open haard. Maar dan in een 21e eeuwse setting. Met zacht leder beklede
stoelen met ingebouwd massagesysteem, fraaie stiksels, handgeschuurd
aluminium, pianolak interieurpanelen, chroom accenten,
een Breitling klokje. Lederkleuren, houtsoorten en alle mogelijk andere
details kun je in hoge mate zelf kiezen. En de geluidsinstallatie
wordt voor aflevering geheel naar wens ingesteld, inclusief de zenders
in de favoriete volgorde.
92

Bentley Continental Flying Spur Speed
Speed. Om die korte toevoeging in zijn naam
draait alles. De Bentley heeft een ongelooflijk sterke twaalfcilindermotor
die deze gedistingeerde clublounge op wielen met een simpele
duw op het gaspedaal in een vuurspuwend monster verandert.
MERK Bentley
AUDIO Naim
SOORT uniek
webcode: carfi
93

eportage
NAIM Naast de geweldig sterke W12 en de carbonremmen valt er
nog een primeur te noteren: je kunt de toch al niet bepaald modale
geluidsinstallatie (twaalf speakers) opwaarderen naar het ‘Naim for
Bentley Premium Audio System’. Dat staat overigens te boek voor een
meerprijs van 9.952 euro, wat onze zeer compleet uitgeruste Speed
op 356 mille brengt. De basisuitvoering – what’s in a name – komt op
293.625 euro.
Laat met een druk op de knop de kofferbak zoeven en je vindt daar
bovenin een intrigerende lichtmetalen kast met het merklogo van
Naim. Dat ook op de onderste speakers in de deuren te vinden is. In
totaal worden dertien aangepaste luidsprekers plus twee subwoofers
van power voorzien door 1,1 kilowatt versterkervermogen, die op zijn
beurt wordt gevoed uit de tuner, de cd-wisselaar of een eigen geluiddrager
via de digitale aansluiting. Het geheel wordt gecombineerd met
een nieuwe generatie DSP (digitale geluidprocessor) om het geluid samen
met de maatwerkspeakers optimaal op het Bentley interieur af
te stemmen. Het resultaat mag er zijn. Wie in een sportieve bui stevig
rijdt, zal weliswaar alleen de motor willen horen, maar op alle andere
momenten doet de Naim goed werk. Gek detail: de speakers voorin
zitten in de hoogte nogal ver uit elkaar, zodat je bijna beter achterin
kunt zitten. Waar hoog, midden en laag wel keurig boven elkaar zijn
gemonteerd.
Op het beeldscherm kan het geluidsplaatje snel bijgesteld worden.
Standaard heb je een gesimuleerd ‘rondom’ effect, maar voor onze
luister-cd kiezen we als verstokte stereofielen toch maar liever voor
een sterke nadruk op de voorste kanalen. Samen met de centraal geplaatste
speakercombinatie bovenop het dashboard levert dat meteen
een fraaie bühne op. Oké, we hebben wel eens gunstiger geplaatste
tweeters gehoord en het laagste laag lijkt wat onbestemd van onder
en achter je te komen, maar het zo belangrijke ‘midden’ is fraai. Zeer
fraai. Zodat stemmen en instrumenten prima klinken en lekker in de
ruimte staan. Dankzij het rondom geïsoleerde glas kun je de volumeknop
trouwens ongehinderd naar rechts draaien zonder passanten
buiten mee moeten luisteren. Noblesse oblige. .
94

azur
Betrokkenheid bij het scenario!
Thuistheater is meer dan een perfect plaatje. Geluidskwaliteit is net zo belangrijk
als het er om gaat het gevoel te hebben er echt bij te zijn. Bij Cambridge Audio zijn
de AV-receivers met dezelfde passie en kunde ontworpen als de stereoversterkers.
Audiofiele trekjes zoals discrete versterking, overmaatstransformatoren en het
door onszelf ontwikkelde X-Track tunnelkoelsysteem zorgen ervoor dat elk detail
uit uw film met ongelooflijk detail en diepte bij u afgeleverd wordt. Deze
benadering zorgt ervoor dat een
“Stands head and
shoulders above anything
else at its price point and
quite a bit above it too.”
Home Cinema Choice
Jullie kunnen me nog meer
vertellen: ik mail info@dimex.nl
of bel met 070-4042647 voor
uitgebreide documentatie en
testverslagen om zelf te lezen
wat de experts zeggen
surroundreceiver ook optimaal presteert
als pure stereoversterker als u alleen maar
naar muziek wilt luisteren.
Dus leveren we u niet alleen de allerlaatste
technologie, aansluitmogelijkheden en
decodeerformaten en natuurlijk Cambridge
Audio’s inmiddels fameuze prijs-
/kwaliteitsverhouding, nee, we zijn echt
nog een stapje verder gegaan. De
receivers produceren geluid dat... eigenlijk
niet van deze wereld is!
The Cambridge Audio 640R designed with passion in the UK
MAGAZINE
GOLD
AWARD
Exclusively distributed by
www.dimex.nl
www.cambridge-audio.com
Your movies + our passion

shoppagina’s
HEBBEN!fotografie
Niek Brunninkhuis
Liftboy 45
Opbergsysteem voor
45 cd’s, gemaakt van
hoogwaardig aluminium.
Afmeting 25,5 x 47,5 cm. € 45,-
Madeleine Peyroux – Half
The Perfect World
Op dit album vertolkt
Madeleine Peyroux met
haar hese, omfloerste stem
moeiteloos werken van vele
beroemde eigentijdse singer/
songwriters zoals Leonard
Cohen, Joni Mitchell en Tom
Waits. Er staan ook vier fraaie
composities van eigen hand op,
waaronder de pakkende single
I’m Allright. Gelimiteerde
audiofiele heruitgave door
Mobile Fidelity Sound Lab op
180 grams vinyl. € 42,50
Grado GS 1000
Zeer comfortabele en uiterst
hoogwaardige hoofdtelefoon
die diverse internationale
awards heeft gewonnen.
Door het grote maar zeer
lichte luidsprekermembraan
is de weergave snel, warm en
gedetailleerd. Topmodel van
specialist Grado. € 1.199,-
96

Mobile Fidelity Ultradisc
De allerbeste, speciaal
geselecteerde cd-recordable
met een gouden reflectielaag.
Klankmatig superieur aan alles
wat er op de markt is. Door de
zeer lange houdbaarheid van
meer dan 100 jaar zijn ze ook
uitermate geschikt voor opslag
van kostbare gegevens zoals
digitale foto’s. € 4,95 per stuk,
€ 75,95 per 25 stuks (spindel).
PS Audio Quintet
Hoogwaardig lichtnetfilter
en overspanningsbeveiliging
in een onverwoestbaar
aluminium stekkerblok met
5 stopcontacten. Beschermt
je kostbare apparatuur
effectief tegen stroompieken,
blikseminslag e.d., en
verbetert tegelijkertijd de
geluidskwaliteit. Ook leverbaar
met twee stopcontacten
(Duet). PS Audio Quintet €
699,- PS Audio Duet € 359,-
Radiohead – The Best Of
Voor alle fans (oude en
nieuwe) is er nu een
uitgebreide verzamelaar
waarop behalve hun hits
ook alle albumfavorieten
staan, aangevuld met niet
eerder uitgebracht (live)
materiaal. Zo is er dus in
één klap een goedgevuld
en behoorlijk compleet
overzicht beschikbaar, met
29 tracks verdeeld over
vier langspeelplaten. De
oplage is gelimiteerd, dus
wees er snel bij. € 54,50
97

Little Feat – Little Feat
Het briljante debuut van
Little Feat, waarop een
rauwe stijlmix van garagerock,
roadhouse blues,
country-rock, folk en Zappaachtige
mafheid te horen is,
gecombineerd met de licht
surrealistische teksten van
Lowell George. Gelimiteerde
audiofiele heruitgave door
Mobile Fidelity Sound Lab op
180 grams vinyl. € 34,50
Soundcare Superspike
Trillingsdemper voor onder
luidsprekers en (zware)
geluidsapparatuur, waarin
de spike en bijpassende
onderlegschijf in het ontwerp
geïntegreerd zijn. Maakt
daarom geen krassen op
(houten) vloeren en meubels.
Er zijn verschillende
Europese en Amerikaanse
maten draadeind leverbaar.
Vanaf € 45,- per 4. Deze
vergulde high end uitvoering
kost € 145,- per 4.
Naalddrukweger
Zeer nauwkeurig instrument
om de naalddruk van je
platenspeler in te stellen
en daarna regelmatig te
controleren. Een optimale
naalddruk zorgt voor het
beste geluid, en tevens voor
het behoud van je platen
én je element. € 99,-
98

shoppagina’s
The Art Vinyl Play
& Display
Hang je mooiste lp-hoezen
als een schilderij aan de
muur. Door het slimme
uitklapsysteem zijn deze
eenvoudig en snel te
verwisselen, en de plaat kan
in de hoes blijven zitten.
Leverbaar in zwart en
wit. Per stuk € 39,- en per
drie (multipack) € 99,-
Marc Cohn – Marc Cohn
Fraai debuut van deze
sympathieke singer/songwriter
uit Cleveland. Zijn warme
stemgeluid (met af en toe
een lekker randje ruwheid)
en subtiel maar technisch
hoogstaand pianospel verlenen
een zekere nonchalante
‘chique’ aan deze plaat, en de
kwaliteit van de songteksten
is hoog. Gelimiteerde
audiofiele heruitgave door
Mobile Fidelity Sound Lab
op 180 grams vinyl. € 29,50
Dead Can Dance
– SACD Boxset
Deze luxe boxset bevat alle
reguliere Dead Can Dance
albums, behalve de oudere
verzamelaar A Passage In
Time en de latere best-of
Memento. De SACD’s werden
geremastered door Mobile
Fidelity. De hybride SACD’s
kunnen overigens ook in een
gewone cd-speler worden
afgespeeld. De bandleden
Brendan Perry en Lisa Gerrard
maken een zeer interessante
mix van muzikale stijlen, die
uiteenlopen van middeleeuwse
tot hedendaagse volksmuziek
en van wereldmuziek tot
ambient. Vooral het enorme
vocale bereik van Lisa Gerrard
levert vaak een spookachtige
maar prachtige, mysterieuze
sfeer op. Essentiële
sfeermuziek voor avontuurlijke
luisteraars. € 179,50
Deze producten zijn onder andere verkrijgbaar via
www.highfidelitydiscs.nl
99

High Fidelity Discs heeft prachtig
vinyl voor je klaar staan!
Amy MacDonald
This Is The Life
Sigur Ros
Með suð í eyrum við spilum endalaust
Coldplay
Viva La Vida Or Death And All His Friends
Led Zeppelin
Mothership
Metallica
Death Magnetic
Fleet Foxes
Fleet Foxes
Duffy
Rockferry
Jamie Lidell
Jim
Miles Davis
Kind Of Blue
Dire Straits
Brothers In Arms
Marvin Gaye
What’s Going On
Pink Floyd
Dark Side Of The Moon
Nirvana
Nevermind
Beach Boys
Pet Sounds
Eric Clapton
461 Ocean Boulevard
Björk
Homogenic
High Fidelity Discs is al vijf jaar dé specialist voor nieuw vinyl. Wij bieden naast een grote selectie klassiekers ook de leukste moderne LP’s
aan. Alles wat u in de webshop vindt is uit voorraad leverbaar, zodat u nooit lang op uw bestelling hoeft te wachten. Daarnaast kunt u
bij ons terecht voor allerlei nuttige accessoires voor het onderhoud van uw platenspeler en muziekcollectie. Uiteraard wordt alles degelijk
verpakt verzonden. Bezoek ons op www.hifi discs.nl

spotlight
SUPERMODEL
Jamo R909
webcode > jamo
De R909 van Jamo is een zogeheten dipool luidspreker.
Waar een ‘normale’ luidspreker zijn units in een kast met zes planken heeft zitten, heeft een
dipool helemaal geen kast… een open achterzijde dus. De R909 is het huidige vlaggenschip
van de Deense luidsprekerfabrikant: 1,30 meter hoog en met twee 15” woofers per
luidspreker. Prijs? Voor nog geen 10.000 euro per paar staan ze in je huiskamer. Koopje…toch?.
101

produc tbespreking
MULTITEST
All-In-1 designsets
De markt voor compacte en gemakkelijk plaatsbare
geluidsapparatuur heeft de laatste jaren een flinke vlucht genomen. Moest de
muziekliefhebber het een decennium geleden in de keuken of op de slaapkamer nog
doen met een ghettoblaster of een microsetje met dito geluidskwaliteit,
tegenwoordig is de keuze heel wat groter, en klinkt het allemaal een stuk volwassener.
door
Max Delissen
fotografie
Paul Vermeulen
Niek Brunninkhuis
102
In deze test komen drie systemen aan bod, die boven het gemiddelde
uitsteken qua design en geluidskwaliteit. Er is gekeken naar de
functionaliteit, de aansluitmogelijkheden, en er is geluisterd naar de
klankmatige prestaties. Om de apparaten op hun klankmatige merites
te beoordelen werd gekozen voor twee verschillende tracks. Op het
album The Sailor not the Sea van de Belgische band Ozark Henry staat
het nummer Give yourself a chance with me. Het hele album is geweldig
opgenomen, en bevat naast akoestische instrumenten als piano en gitaar
ook veel gedetailleerde synthesizerpartijen. En de fraaie stem van
Piet Goddaer. Mooie, melancholieke muziek die veel vergt van de geluidsinstallatie.
Het geheel zou open en ruimtelijk moeten klinken, en
de akoestische instrumenten moeten voldoende ‘echt’ worden weergegeven.
De tweede track is van Talk Talk, van het prachtige album Spirit
of Eden. Het nummer Inheritance bevat veel ruimtelijke informatie, en
ook weer een keur aan akoestische instrumenten. Waar bij deze track
vooral op gelet moet worden, is of het zacht aangeslagen bekken aan
het begin van het nummer goed hoorbaar is, en tot ver in het steeds
voller wordende nummer te volgen blijft.
De gekozen tracks demonstreren uitersten in de weergave. Deze apparaten
zijn niet te vergelijken met losse stereocomponenten, en mogen
dus eigenlijk ook niet als zodanig beoordeeld worden. Toch noopt de
aanschafprijs van alle geteste apparaten tot kritisch luisteren.

MERK Geneva / Tivoli / Meridian • TYPE Model M / Model 2
+ Model CD / F80 • SOORT Alles in één designset
103

produc tbespreking
TIVOLI MODEL 2
EN MODEL CD
Retro-design met hedendaagse geluidskwaliteit
Tivoli maakt al een flink aantal jaren kleine kastjes met een retro-design (van Henry Kloss) en een uiterst
modern binnenwerk. De geteste Model Two is een zeer compacte stereo receiver met ingebouwde luidspreker.
Hierop moet, om van echte stereo te kunnen genieten, de bijgeleverde Model Two luidspreker worden aangesloten.
De Model CD cd-speler kan los worden aangeschaft. Zowel de model Two als de Model CD werken
zowel op 230 Volt wisselstroom als op 12 Volt gelijkstroom, zodat ze bijvoorbeeld ook in een caravan of boot
kunnen worden gebruikt.
De receiver meet 10,1 x 21,4 x 12,7 cm. (HxBxD), en heeft een full-range
luidspreker van 3 inch aan boord. Het afgegeven vermogen wordt
nergens opgegeven. Op de achterkant zijn inputs te vinden voor het
netsnoer, de DC adapter, een connector voor de antenne (omschakelbaar
tussen intern en extern), Mix in (voor aansluiting van een computer)
en Aux in. Daarnaast vind men er een Rec out, Sub out, een
hoofdtelefoonuitgang, een aansluiting voor de rechter luidspreker. Op
de achterkant is verder ook de balansknop te vinden. Dat klink onlogisch,
maar in de praktijk zal die vrijwel nooit gebruikt worden.
De tuner is zeer gevoelig, en de dubbele draaischijf waarmee de zender
wordt gezocht doet lekker ouderwets, maar zeer solide aan. Zelfs met
de interne antenne zijn er genoeg zenders te vinden, maar met een
externe antenne lukt dat nog veel beter. Er zijn geen zenderpresets
op te slaan.
De cd-speler heeft exact dezelfde afmetingen als de receiver, en heeft
een slot-loading mechanisme. Geen openschuivende lades of klepjes
dus, wat de plaatsing een stuk gemakkelijk kan maken. Het LCD
display is van een afstandje redelijk moeilijk afleesbaar, maar geeft
voldoende informatie. De meegeleverde afstandsbediening is klein
en plat, en maakt ook gebruik van een knoopcelbatterij. Met de af-
standsbediening van de cd-speler kan ook het volume van de receiver
bediend worden, en het apparaat kan desgewenst ook op een andere
geluidsinstallatie worden aangesloten middels de gewone rca-connectoren
op de achterzijde. De bediening is probleemloos, zowel via de
afstandsbediening als op het apparaat zelf.
LUISTEREN De Tivoli moet het zonder digitale stereo-verbreding
doen. Het laag is bij de track van Ozark Henry niet erg volumineus,
maar loopt, gezien de geringe afmetingen, toch verrassend diep door.
Het middengebied is wat gedekt, maar neutraler dan bij de Geneva.
Het hoog is ook hier wat terughoudend, wat kan worden veroorzaakt
door het feit dat er breedband luidsprekers worden toegepast. Toch is
er iets meer detail te horen dan bij het vorige apparaat. Wat opvalt is
dat de Tivoli met ‘gewoon’ stereo bijna net zo ruimtelijk klinkt.
De track van Talk Talk onthult dat bij de Tivoli de hoge tonen wat verder
doorlopen, waardoor het bekken beter te horen is. Het is overigens
maar een fractie helderder ten opzichte van de Geneva, maar in
mijn oren net iets beter. En dat is opmerkelijk, aangezien de Tivoli
gebruik maakt van breedbandunits, waarbij alle frequenties uit één
klein luidsprekertje komen.
104

GENEVA
MODEL M
De Geneva Model M is een strak vormgegeven, kubusvormig geluidssysteem. Het
kleinste model uit een reeks van drie, die al naar gelang hun grootte de typeaanduiding
M, L en XL hebben. De afmeting is 18,7 x 36,6 x 24 centimeter (HxBxD), en het geheel
weegt 7,3 kilo. De kast heeft afgeronde hoeken, en het testmodel is uitgevoerd in
hoogglans zwart. Het front is van geperforeerd metaal, en precies in het midden
bevindt een ronde uitstulping. Aan de achterkant zijn aansluitingen te vinden voor een
iPod (aansluitkabel wordt meegeleverd), een stereo mini-jack voor een tweede extern
apparaat, een hoofdtelefoonaansluiting, en een aansluiting voor de meegeleverde
draadantenne voor FM ontvangst. Ook is er op de achterzijde een brede basreflex sleuf
te vinden die voor de ondersteuning van de lage tonen dient.
Moderne muziekdoos voor fijnproevers
De afstandsbediening die bij de Geneva hoort is relatief groot, maar
erg licht van gewicht. Ondanks de geringe dikte ligt hij goed in de hand
en voelt redelijk stevig aan. De trend van tegenwoordig schijnt te zijn
dat afstandsbedieningen platter dan plat moeten zijn. Op zich is daar
niets mis mee, maar het betekent wel dat er geen ‘gewone’ batterijen
meer in zitten, maar zgn. knoopcellen. Die gaan over het algemeen
iets minder lang mee, en ze zijn niet op elke straathoek verkrijgbaar.
Maar dat is slechts een detail.
Als de Model M wordt ingeschakeld (met de afstandsbediening) licht
in de rechterbovenhoek een rood LED-display op achter het geperforeerde
front. De afleesbaarheid is prima, ook van een wat grotere afstand.
De functionaliteit van het display is relatief beperkt, en vergt
enige gewenning. Wat verder opvalt aan de Geneva is dat er geen enkel
bedieningsknopje op het apparaat zelf zit. Uit design-oogpunt is dit
een geniale zet, maar alles moet dus via de afstandsbediening worden
bediend. Daarom is het zaak om die niet uit het oog te verliezen.
De Model M is, in tegenstelling tot de modellen X en XL, niet voorzien
van een geïntegreerde iPod dock, en het bijbehorende iPod snoertje zat
bij het testexemplaar niet in de doos( importeur Audiac verzekerde
ons dat deze normaal gesproken bijgesloten is). Daarom is gekozen
om de luistertest met cd’s te doen, maar daarover later meer. Aan de
bovenzijde van de kast bevindt zich een met vilten stroken stofdicht
gemaakte gleuf waar het cd-mechanisme achter schuil gaat. Het cdplaatje
dient rechtop in het apparaat gestoken te worden, waarna het
slot-loading mechanisme de cd soepel naar binnen trekt. Het inlezen
van de tracks gaat redelijk snel, waarna de weergave meteen start. Het
display kent twee standen van helderheid. Tijdens gebruik brandt het
display op halve sterkte, als er een commando wordt gegeven brandt
het tijdelijk feller.
Het volume loopt van 0 tot 100, en verloopt in stappen van 1. Als de
knop langer ingedrukt wordt gehouden neemt de snelheid toe. De volumeregeling
is zo ingesteld dat de Geneva altijd binnen de grenzen van de
ingebouwde versterker opereert. Langdurig spelen op de hoogste volumestand
is mogelijk zonder dat de elektronica te zwaar wordt belast. De
klankkleur van de lage en hoge tonen is ook bij te regelen, en verloopt in
stappen van 5 (tot maximaal + of – 60), en is redelijk subtiel.
De ingebouwde 4x25 watt klasse ‘D’ versterker stuurt twee 4 inch
woofers en twee 1 inch tweeters aan. Twee van ieder? Jazeker, want de
Geneva maakt gebruik van moderne digitale techniek om een breed
stereobeeld te genereren.
LUISTEREN De Geneva laat bij de track van Ozark Henry met de
toonregeling op neutraal een beetje een redelijk diep laag horen. Wat
overigens nog verbetert als het apparaat op een steviger ondergrond
wordt geplaatst dan de tafel van het grote Zweedse woonwarenhuis
waarop hij nu staat. Het digitale ruimte-effect is goed hoorbaar, maar
klinkt toch anders dan echte stereo.
Ook dit wordt overigens beter op een andere ondergrond, let hier dus
op bij het plaatsen. Het hoog klinkt wat terughoudend, maar de tonale
balans is daardoor vol en warm. Met Talk Talk valt het laag iets minder
op, en het lage midden is wat rommelig. Wat spelen met de toonregeling
kan dit een heel eind verhelpen, maar een solide ondergrond is de beste
remedie. De hoogweergave is rustig en een beetje terughoudend, waardoor
het een beetje lastig is om de genoemde bekken-aanslag te volgen.
De kunstmatige ruimtelijkheid lijkt redelijk goed te werken. Hoewel
het in mijn oren nog steeds een beetje gemaakt klinkt zijn veel van
de lelijke fase-effecten die deze techniek eerder met zich meebracht
de laatste jaren opgelost. Er is wel een brede wolk van geluid die een
geloofwaardige illusie van stereo neerzet. Nogmaals: het is geen vervanging
voor echte stereo, maar het kan er prima mee door.
105

produc tbespreking
De Meridian F80 is een bijzondere verschijning. De ronde vorm geeft het apparaat een retro-futuristische
uitstraling. Voor de productie van de F80 werkte Meridian samen met autofabrikant Ferrari. Die pasten
de modernste materialen toe om de kast zo stevig mogelijk te maken, en zo ongewenste vibraties tegen
te gaan. Er zit een geïntegreerde subwoofer in de F80, die wordt aangestuurd door de 80 watt 2.1 klasse
‘D’ versterker. Volgens Meridian zorgt de Ferrari techniek er voor dat op elk volume de integriteit van
de kast wordt gegarandeerd, en het moet gezegd: zelfs bij onplezierig hoge volumes geeft de kast geen
krimp. Fraai is trouwens dat het beroemde Ferrari logo met het steigerende paard de voorkant van de F80
siert (een naam die overigens associaties oproept met de sportbolides uit Modena, dus goed gekozen).
Muzikale bolide in Ferrari-jasje
MERIDIAN F80
De F80 is het enige apparaat uit deze test dat ook beeld kan weergeven.
Hiervoor zijn op de achterkant een Composite Video- en een S-Videouitgang
voorhanden. Als we de achterkant wat beter bekijken, vinden
we daar twee antenne-ingangen met zogenaamde F-connectoren. Hier
kunnen de meegeleverde FM-telescoopantenne en de DAB-spiraalantenne
worden aangesloten. Verder zijn er een analoge Aux-1-ingang,
een optische (digitale) Aux-2 en een speciale Aux-3-ingang voor de
los leverbare i80 iPod-dock te vinden (te koop voor 299 euro). Verder
is er nog een gecombineerde hoofdtelefoon/optische digitale pre-amp
uitgang voorhanden. De F80 wordt zonder adapter rechtstreeks op het
lichtnet aangesloten door middel van een meegeleverd snoer met een
speciale randgeaarde connector er aan.
De afstandsbediening is klein, formaatje creditcard, maar heeft wel alle
functies aan boord. En weer zo’n knoopcel; ik zal er aan moeten wennen.
Het display van de F80 is bijzonder fijnzinnig, en geeft veel informatie.
Een paar bijzondere vermeldingen: de F80 heeft zeer uitgebreide
instelmogelijkheden. Zo zijn er verschillende equalizerstanden voorgeprogrammeerd,
die overeenkomen met de gekozen plaats die men voor
de F80 kiest. Op een boekenplank, op een tafel, op de grond, losstaand
of in een hoek, de F80 is hier klankmatig op aan te passen. Verdere verfijning
kan met een instelbare bas, en een echte ‘tilt’-regeling die sommigen
nog wel zullen kennen van oude Quad-voorversterkers, waarbij
het laag en hoog in verhouding tot elkaar worden aangepast.
Een andere instelling betreft de breedte van de stereoweergave. Want
ook de F80 heeft digitale techniek aan boord om een verbreding van
het geluid te bewerkstelligen. Die verbreding is in zes standen aan te
passen. De gebruiksaanwijzing geeft overigens zeer goede informatie
over alle instelmogelijkheden, ondersteund met duidelijke foto’s. Als
laatste extra heeft de F80 een instelbare alarmklok, zodat hij ook als
wekkerradio kan dienen.
De DAB-ontvangst is ten kantore van Hifidelity niet zo geweldig,
maar dat komt enerzijds door de betonnen muren met veel ijzeren
vlechtwerk erin, en anderzijds door het feit dat DAB-radio in
Nederland nog steeds niet landelijk dekkend is. Een stuk beter gaat
het met FM, zelfs met de meegeleverde telescoopantenne. De F-
connector kan echter ook voor de vaste kabel gebruikt worden, wat
meer en vooral andere zenders oplevert. Echt portable is de F80 dan
natuurlijk niet meer...
LUISTEREN De onbetwiste winnaar van de luistertest is de Meridian.
Zowel bij Ozark Henry als bij Talk Talk is de weergave vrij neutraal en
krachtig, met onverwacht diep doorlopend laag, een open middengebied,
en veel detail in het hoog. Het ruimtelijk effect is voor deze luistertest
op maximaal gezet, maar zelfs dan blijkt de Meridian net niet de
breedte van de Geneva te halen. Het effect is wel duidelijk hoorbaar, en
in dit geval blijft het middengebied net iets neutraler dan bij de Geneva.
Bij Ozark Henry resulteert dat in een mooie open sound, die - ook weer
in het hogere middengebied - vrij breed uitwaaiert. Het grootste deel
van het geluid komt nog steeds uit het midden (waar het apparaat zich
ook fysiek bevindt), maar de toegevoegde ruimtelijkheid werkt echt.
Talk Talk blijkt ook erg goed te klinken op de Meridian, met een goede
balans tussen alle frequenties, diep en strak laag, en redelijk ver
doorlopend hoog. Daardoor geeft de F80 ook de meeste details in de
muziek weer. .
106

Klankmatig is de Meridian de testwinnaar, en ook wat de
instelmogelijkheden en de bediening betreft zou mijn voorkeur
naar dit apparaat uitgaan. De overige extra’s, zoals de
ingebouwde dvd-(audio)speler, DAB-radio en subwoofer, en
het gebruik van bijzondere materialen maken wel dat de
prijs aanzienlijk hoger is dan van de andere apparaten. Maar
dan kun je op feestjes wel vertellen dat je thuis een echte
Ferrari F80 hebt staan. De aanzienlijk goedkopere Geneva
en Tivoli volgen op korte afstand. Het is aan de uiteindelijke
gebruiker om een keus te maken, want de drie apparaten
verschillen uiterlijk nogal veel van elkaar. Alle systemen
zijn in staat om redelijk hoogwaardige weergave te bieden,
en bij gewoon, dagelijks luistervoer verwacht ik in alle gevallen
een lang en gelukkig samenlevingsverband.
PRIJS EN VERKRIJGBAARHEID
De Geneva Model M kost 699 euro, en is leverbaar in wit, rood en
zwart (allen hoogglans)
> www.audiac.nl
Voor een Tivoli Model Two en Model CD moet respectievelijk 259
euro (398 in hoogglans) en 289 euro (389 in hoogglans) worden
neergeteld. De goedkoopste combinatie kost dus 538 euro.
> www.audiac.nl
De Meridian F80 kost 2.599 euro, en is leverbaar in zeven
officiële Ferrari-kleuren: Bianco Avus (wit), Modena Giallo (geel),
Nero (zwart), Nurnburgring (grijs) en Rosso Corsa (het originele,
gepatenteerde Ferrari-rood), Rubino Micallizato (metallic rood)
en Grigio Silverstone (zilvergrijs metallic).
> www.viertron.nl
107

J> inter view
LIEFDE VOOR
MUZIEK
Op bezoek bij Jeroen van Dillen
110

Muziek speelt voor veel mensen een grote
rol in hun leven. Voor sommigen is dat niet genoeg, zij
genieten pas echt van muziek als de weergave ook op een hoog peil staat.
We maken kennis met Jeroen van Dillen, muziekliefhebber pur sang én trotse
bezitter van een hoogwaardige audioset.
Mijn gastheer is een vriendelijke muziekliefhebber van 38 jaar. Hij
woont samen met zijn vrouw Femke en hun drie zoons van 12, 18 en
19 jaar in een klein stadje in de buurt van Den Bosch.
Jeroen is trots is op zijn set. Hij praat er met veel toewijding over.
In huize Van Dillen blijkt al snel dat het onderwerp ‘audio’, zoals in
veel gevallen, zeker geen pure mannenaangelegenheid is. Zijn vrouw
Femke maakt als vanzelfsprekend deel uit van het gesprek. Jeroen:
“Muziek neemt in ons leven een belangrijke plaats in. Hoewel ik zelf
geen muzikale achtergrond heb, is muziek er bij ons met de paplepel
ingegoten. Ik was een tiener toen ik mijn eerste Akai-versterker kocht.
Het was de eerste stap op weg naar de set die ik nu heb. Gelukkig had
ik een opa die indertijd stereo’s verkocht [‘nou ja, eigenlijk mono’s’,
grapt Jeroen], dus waren de omstandigheden gunstig. In de loop der
jaren heb ik de waarde weten te schatten van de betere audio. Goede
muziekweergave brengt je hoe dan ook veel dichter bij muziek. Genieten
van muziek is voor ons belangrijk en daar beleven we als gezin
veel plezier aan.”
In huize Van Dillen
blijkt audio geen pure
mannenaangelegenheid
te zijn.
Femke voegt toe: “Daar heeft Jeroen zeker een punt. In het gezin waar
ik vandaan kom, werd veel muziek gemaakt. In mijn ouderlijk huis
werd actief gemusiceerd. Zowel mijn zus als mijn broer spelen gitaar.
Ook besteedde mijn vader veel aandacht aan een goede muziekweergave.
Hij had destijds al een behoorlijk goede set, bestaande uit apparatuur
van Quad en Denon en KEF-luidsprekers. Hoewel ik, net als
Jeroen, zelf geen instrument bespeel, heb ik goede muziekweergave
ook op waarde leren schatten. Muziek klinkt immers zoveel mooier
als het ook goed wordt weergegeven!”
Een blik op de omvangrijke cd-collectie en dvd-collectie (600 cd’s en
150 dvd’s) laat zien dat we hier met echte muziekliefhebbers te maken
hebben. Zowel Jeroen als Femke luistert dagelijks naar muziek. Soms
samen, urenlang op de bank. Ook bezoeken ze regelmatig concerten.
Ze hebben dan ook veel overeenkomsten in hun muzieksmaak. Maar er
zijn zeker ook verschillen. Femke: “Ik kan urenlang luisteren naar luisterliedjes
van Nynke Laverman. Door sterke teksten wordt muziek nog
veel boeiender. Goede wereldmuziek en fado waardeer ik ook. Ook leuk
- en een knipoog naar vroeger - Don McLean: wie kent hem nog?”
Jeroen: “Ik luister ook graag naar de artiesten waar Femke naar luistert.
Desondanks heb ik ook andere voorkeuren. Ik hou van wat steviger
werk en van muziek die wat minder toegankelijk is, zoals Porcu-
pine Tree, Tool en Opeth. Maar ik kan ook enorm genieten van David
Sylvian of Loreena McKennitt. Muziek waarin iets gebeurt. Vooral als
ik alleen ben, ga ik er goed voor zitten, en neem ruimschoots de tijd
om te luisteren. Als ik, doorgaans ’s avonds, in de gelegenheid ben te
luisteren, wil ik me goed concentreren op de muziek en plaats ik de
luidsprekers in de juiste luisterpositie.”
Hier wil ik natuurlijk meer van weten, en niet voor niets. Jeroen is immers
de trotse bezitter van een hoogwaardige audioset met uitstekende
componenten. Deze bestaat uit een set Phonar Credo S100-luidsprekers,
die ook dienst doen als frontspeakers in de multichannel-set.
Een Marantz CD-14 cd-speler en een Marantz DVD-17-speler zorgen
voor respectievelijk het audio- en het videosignaal. Een Marantz SR-
14-receiver stuurt het signaal van de DVD-17 en de CD-14 naar de
Restek-eindversterker, die de luidsprekers van signaal voorziet.
Een hoogwaardige audioset wordt doorgaans ook van topklasse bekabeling
voorzien. Daarom heeft Jeroen alle componenten verbonden
met bekabeling van Van Medevoort. Hij heeft ook veel aandacht besteed
aan schone stroom. Er is een aparte groep in de meterkast opgenomen
waar een netwerkfilter van Van Medevoort rechtstreeks op
aangesloten is. Ook zijn alle netsnoeren van Van Medevoort.
EN DAN IS ER MUZIEK Jeroen heeft een uitvoerige playlist gemaakt.
We gaan er rustig voor zitten. Dit doen we pas nadat de luidsprekers
in de juiste luisterpositie zijn geschoven. Volgens Jeroen is het, door
de drukte overdag in het huis, niet mogelijk de luidsprekers permanent
in de juiste luisterpositie te laten staan. De luidsprekers staan
op natuursteen en zijn aan de onderkant met vilt bekleed. Ze zijn zo
gemakkelijk te verschuiven.
Loreena McKennitt verdwijnt in de lade van de Marantz cd-speler.
Het geluid van de set valt in positieve zin op door het luchtige, muzikale
en beschaafde karakter. Alles staat heerlijk los, vloeit als vanzelf
de kamer in. We nemen de tijd en draaien de ene cd na de andere zoals
Steve Jansens nieuwe cd Slope en Raising Sand van Robert Plant
en Alison Krauss. Deze eigenzinnige muziek geeft me een goed beeld
van de muzikale smaak van Jeroen. Ik ken de muziek niet, maar het
boeit me wel. De uitstekende muziekweergave is hier zeker ook debet
aan. De set klinkt nooit spectaculair. In mijn ogen doet de set precies
wat je van een goede set mag verwachten: eerlijk muziek maken. Het
nummer Der Wie Ris van Nynke Laverman op de cd Sielesalt raakt me
in het bijzonder. Wat heeft Nynke een mooie stem. Dankzij de eerlijke
en open weergave van de set kan ik haar stem en teksten goed volgen.
Ik zit snel midden in de muziek. Het is moeilijk om deze cd te verwisselen
voor een andere. Maar goed, we hebben de tijd dus draaien we
nog maar een extra nummer van…
De tijd vliegt, het wordt tijd om het aangename luisterbezoek af te
sluiten. Jeroen zegt uitermate tevreden te zijn over zijn set, wat ik
volledig kan begrijpen. Veel upgrade-plannen heeft hij daarom niet,
of het zou een nieuwe voorversterker moeten zijn. Misschien ook een
Van Medevoort… .
door
Bert Dekker
fotografie
Paul
Vermeulen
webcode >myhifi
111

Toen de Compact Disc ruim 25 jaar geleden in één
grote zwiep de langspeelplaat van de markt veegde, waren er zelfs onder verstokte
hifi-fanaten veel mensen die geen cent meer gaven voor de toekomst van die
kwetsbare, maar prachtig klinkende zwarte schijven. Met hele verhuisdozen tegelijk
werden platenverzamelingen letterlijk bij het grof vuil gezet.
Inmiddels heeft de geschiedenis ons geleerd dat de lp een taaiere rakker was dan
iedereen dacht. Er worden vandaag de dag steeds meer nieuwe albums op vinyl uitgebracht, en de verkoop
van platenspelers is volgens internationale marktcijfers spectaculair gestegen.
112

ar tikel
Maar waarom zou je in deze tijd van oneindig gebruiksgemak en mp3-
spelers, waar duizenden tracks op passen, nog kiezen voor die armzalige
45 minuten muziek, die je op één langspeelplaat kunt beluisteren?
En waarvoor je halverwege ook nog eens uit je luie stoel omhoog moet
komen? Het antwoord op die vraag is zowel simpel als gecompliceerd.
Als dit blad alleen maar over hifi zou gaan, was ik snel klaar. De keus
voor vinyl kan (en mag) worden samengevat met één woord: geluidskwaliteit.
Een goed afgestelde platenspeler maakt gewoon erg lekker
muziek. Voor ondergetekende betekent een avondje naar vinyl luisteren
de ultieme ontspanning. Maar het gaat hier niet alleen over hifi.
Goed, wat is er dan nog meer te vertellen in het voordeel van de goeie,
En de geur. Jazeker! Steek je neus maar eens in een verse cd-verpakking.
Wat ruik je dan? De zurige drukinkt van het boekje, en de weeige
geur van gestold plastic. Een pas uitgepakte langspeelplaat ruikt
aards, een beetje houtig vanwege de kartonnen hoes. Veel lekkerder en
minder steriel. Bij tweedehands platen is het geurgenot nog groter. Ik
geef toe dat niet iedereen hier gevoelig voor zal zijn, maar we hebben
het hier wel over alle facetten van de beleving... Liefhebbers van langspeelplaten
zijn vaak te vinden in van die lekker ouderwetse platenzaken.
Ja, die bestaan nog, al staan ze op de rode lijst van bedreigde
soorten. Zodra je daar een voet over de drempel zet, vult de
webcode > govinyl
ouwe langspeelplaat? Ik zou willen beginnen met
de vormgeving. Een cd is handzaam en klinkt op zich prima, maar
de standaardverpakking is niet bepaald mooi. Een plastic doosje met
een klein boekje er in. Een zware uitdaging voor de designers om er
nog iets toonbaars van te maken. Want wees nou eens eerlijk: zo’n
grote platenhoes van dertig bij dertig centimeter is toch veel fraaier?
De Nachtwacht van Rembrandt ziet er op een postzegel tenslotte ook
niet uit.
De uitgebreide handeling die het opzetten van een lp vereist, is ook
niet onbelangrijk. Wat door de één omslachtig genoemd wordt, is voor
de ander juist een belangrijk onderdeel van de pret. Het is geen kwestie
van laatje open, schijfje erin kwakken en op play drukken. Een langspeelplaat
moet met zorg worden gehanteerd, want vette vingers en de
groeven van de plaat zijn elkaars natuurlijke vijanden. Bij de randen
vasthouden dus. Dat vergt enige oefening, maar als je die kunst beheerst
voelt het eigenlijk wel lekker. Bovendien zorgt de relatieve omslachtigheid
er voor dat je bewuster kiest waar je naar wilt luisteren.
Even naar het volgende nummer skippen met de afstandsbediening is
er namelijk ook niet bij, dus je gaat beter nadenken over wat je gaat opzetten.
De vluchtigheid waarmee moderne muziekconsumenten hun
‘collectie’ beheren grenst aan onverschilligheid, en dat kan nooit de
bedoeling van de artiest geweest zijn.
geur van oud vinyl je neus, en maakt een sluimerende
heimwee naar vroeger in je wakker. Het grote grasduinen kan dan beginnen.
Iedere muziekliefhebber heeft wel een verlanglijstje. Muziek
van vroeger waar je zoete herinneringen aan hebt. Als er flink wat in
zo’n winkel staat, kun je er gerust een hele middag rondhangen, en als
je aan het einde van de dag moe maar voldaan met een flinke stapel
platen thuiskomt weet je weer waarom muziek zo leuk is.
En dan wil ik toch nog even terugkomen op de geluidskwaliteit. Toegegeven,
een plaat vol ruis en tikken is niet ideaal, maar een schone
langspeelplaat heeft iets speciaals. Vanaf het eerste moment dat de
naald in de groef zakt, daalt er een weldadige rust over de weergave.
Niets ten nadele van de cd overigens; ik heb meer van die kleine zilveren
schijfjes dan van die grote zwarte, en ik ben er gelukkig mee.
Maar als ik heel eerlijk ben, moet ik toegeven dat ik na een avondje
cd’s draaien vermoeider ben dan na een avondje vinyl. Op de één of
andere manier is het geluid van de lp warmer, natuurlijker, vanzelfsprekender.
Lp’s kosten wat meer moeite, maar de opbrengst is echt
groter. Voor de mensen die spijt hebben dat ze hun oude collectie en
afspeelapparatuur hebben weggedaan is er goed nieuws: alles is nog
te koop. Nou ja, bijna alles. Als er iemand nog ergens een gaaf (en betaalbaar!)
exemplaar van het album Camino del Águila van de Spaanse
band Imán Califato Independiente voor mij weet, dan houd ik me aanbevolen.
.
door
Max Delissen
fotografie
Paul Vermeulen
locatie
Sounds Tilburg
113

ar tikel
Maar waarom zou je in deze tijd van oneindig gebruiksgemak en mp3-
spelers, waar duizenden tracks op passen, nog kiezen voor die armzalige
45 minuten muziek, die je op één langspeelplaat kunt beluisteren?
En waarvoor je halverwege ook nog eens uit je luie stoel omhoog moet
komen? Het antwoord op die vraag is zowel simpel als gecompliceerd.
Als dit blad alleen maar over hifi zou gaan, was ik snel klaar. De keus
voor vinyl kan (en mag) worden samengevat met één woord: geluidskwaliteit.
Een goed afgestelde platenspeler maakt gewoon erg lekker
muziek. Voor ondergetekende betekent een avondje naar vinyl luisteren
de ultieme ontspanning. Maar het gaat hier niet alleen over hifi.
Goed, wat is er dan nog meer te vertellen in het voordeel van de goeie,
En de geur. Jazeker! Steek je neus maar eens in een verse cd-verpakking.
Wat ruik je dan? De zurige drukinkt van het boekje, en de weeige
geur van gestold plastic. Een pas uitgepakte langspeelplaat ruikt
aards, een beetje houtig vanwege de kartonnen hoes. Veel lekkerder en
minder steriel. Bij tweedehands platen is het geurgenot nog groter. Ik
geef toe dat niet iedereen hier gevoelig voor zal zijn, maar we hebben
het hier wel over alle facetten van de beleving... Liefhebbers van langspeelplaten
zijn vaak te vinden in van die lekker ouderwetse platenzaken.
Ja, die bestaan nog, al staan ze op de rode lijst van bedreigde
soorten. Zodra je daar een voet over de drempel zet, vult de
webcode > govinyl
ouwe langspeelplaat? Ik zou willen beginnen met
de vormgeving. Een cd is handzaam en klinkt op zich prima, maar
de standaardverpakking is niet bepaald mooi. Een plastic doosje met
een klein boekje er in. Een zware uitdaging voor de designers om er
nog iets toonbaars van te maken. Want wees nou eens eerlijk: zo’n
grote platenhoes van dertig bij dertig centimeter is toch veel fraaier?
De Nachtwacht van Rembrandt ziet er op een postzegel tenslotte ook
niet uit.
De uitgebreide handeling die het opzetten van een lp vereist, is ook
niet onbelangrijk. Wat door de één omslachtig genoemd wordt, is voor
de ander juist een belangrijk onderdeel van de pret. Het is geen kwestie
van laatje open, schijfje erin kwakken en op play drukken. Een langspeelplaat
moet met zorg worden gehanteerd, want vette vingers en de
groeven van de plaat zijn elkaars natuurlijke vijanden. Bij de randen
vasthouden dus. Dat vergt enige oefening, maar als je die kunst beheerst
voelt het eigenlijk wel lekker. Bovendien zorgt de relatieve omslachtigheid
er voor dat je bewuster kiest waar je naar wilt luisteren.
Even naar het volgende nummer skippen met de afstandsbediening is
er namelijk ook niet bij, dus je gaat beter nadenken over wat je gaat opzetten.
De vluchtigheid waarmee moderne muziekconsumenten hun
‘collectie’ beheren grenst aan onverschilligheid, en dat kan nooit de
bedoeling van de artiest geweest zijn.
geur van oud vinyl je neus, en maakt een sluimerende
heimwee naar vroeger in je wakker. Het grote grasduinen kan dan beginnen.
Iedere muziekliefhebber heeft wel een verlanglijstje. Muziek
van vroeger waar je zoete herinneringen aan hebt. Als er flink wat in
zo’n winkel staat, kun je er gerust een hele middag rondhangen, en als
je aan het einde van de dag moe maar voldaan met een flinke stapel
platen thuiskomt weet je weer waarom muziek zo leuk is.
En dan wil ik toch nog even terugkomen op de geluidskwaliteit. Toegegeven,
een plaat vol ruis en tikken is niet ideaal, maar een schone
langspeelplaat heeft iets speciaals. Vanaf het eerste moment dat de
naald in de groef zakt, daalt er een weldadige rust over de weergave.
Niets ten nadele van de cd overigens; ik heb meer van die kleine zilveren
schijfjes dan van die grote zwarte, en ik ben er gelukkig mee.
Maar als ik heel eerlijk ben, moet ik toegeven dat ik na een avondje
cd’s draaien vermoeider ben dan na een avondje vinyl. Op de één of
andere manier is het geluid van de lp warmer, natuurlijker, vanzelfsprekender.
Lp’s kosten wat meer moeite, maar de opbrengst is echt
groter. Voor de mensen die spijt hebben dat ze hun oude collectie en
afspeelapparatuur hebben weggedaan is er goed nieuws: alles is nog
te koop. Nou ja, bijna alles. Als er iemand nog ergens een gaaf (en betaalbaar!)
exemplaar van het album Camino del Águila van de Spaanse
band Imán Califato Independiente voor mij weet, dan houd ik me aanbevolen.
.
door
Max Delissen
fotografie
Paul Vermeulen
locatie
Sounds Tilburg
113

spotlight
THE WORLD IN A BOX
Tangent Audio Quattro
webcode > tangentaudio
Overal en altijd toegang tot duizenden internetradiostations,
dat kan met de fraaie Quattro van het Deense merk Tangent Audio. Maar ook het -
via Wifi - afspelen van muziek die op uw harde schijf staat geparkeerd behoort tot de
mogelijkheden. De Quattro is leverbaar in hooglans wit, zwart en rood en in een walnoot design.
115

WIN EEN
DE PRIJS
THE ULTIMATE ANALOGUE TEST LP twv 47,50 EURO
WAARDEBON HIGH FIDELITY DISCS twv 333 EURO
AUDIO TECHNICA AT-PL120 DRAAITAFEL twv 359 EURO
OKKI NOKKI PLATENWASMACHINE twv 395 EURO
NAGAOKA MP-500 MM-ELEMENT twv 539 EURO
GRADO GS1000 HOOFDTELEFOON twv 1199 EURO
GRAHAM SLEE REVELATION PHONO-VOORVERSTERKER twv 1210 EURO
Staat de zolder nog vol met stoffige elpees die je graag nog eens zou
draaien? Dan hebben we nu de oplossing voor je. Je maakt met Hifidelity namelijk kans op een
compleet draaitafel pakket ter waarde van ruim 4000 euro. En mochten je huisgenoten last hebben van je
muziek…we leveren er ook nog eens een van de beste hoofdtelefoons ter wereld bij.
116
HOE KAN IK WINNEN? GA SNEL NAAR WWW.HIFIDELITY.NL
Deze prijsvraag werd mogelijk gemaakt door:
Tonar (www.tonar.nl)
High Fidelity Discs (www.highfidelitydiscs.nl)
Audio Classics (www.audioclassics.nl)
Symphony Audio Import (www.symphonyaudioimport.com)

ecensies
KIJK & LUISTER
DEATH VESSEL
NOTHING IS
PRECIOUS ENOUGH
FOR US
Sub pop
Traditionele Amerikaanse folkmuziek
is een overduidelijke inspiratiebron
voor Death Vessel. Dat is de naam
waaronder Joel Thibodeau, al dan
niet begeleid door anderen, muziek
maakt. ‘New Folk’, is dan al snel het
stempel. De fingerpicking gitaarstijl,
een breed scala aan akoestische instrumenten,
waaronder banjo, viool
en speelgoedpiano en de prachtige,
loepzuiver gezongen melodieën, alles
past in een rijke traditie, recht uit
de prairie. Het lijken wel eeuwenoude
traditionals. Maar er zijn ook zowel
sferische als heftige momenten met
een elektrisch instrumentarium,
intrigerend onbegrijpelijke teksten
en vooral een volstrekt unieke stem.
Een prachtige meisjesstem. Ik luisterde
al weken naar dit fascinerende
album toen ik bij het zoeken naar
achtergrondinformatie ontdekte dat
Joel geen vrouw is. Is ook geen meisjesnaam
natuurlijk. Het was wel even
wennen aan het idee, maar wat maakt
het ook uit. De hoge stem klinkt
volstrekt natuurlijk, nergens geforceerd
en betoverend mooi. JL
FLEET FOXES
FLEET FOXES
Bella Union
Een beetje band laat zich niet in een
hokje stoppen. Dat geldt ook voor
Fleet Foxes, het vijftal uit Seattle
waarvan onlangs het debuut Fleet
Foxes is verschenen. Om het risico te
vermijden plakken de vijf zelf alvast
een labeltje op hun muziek: ‘baroque
harmonic pop jams’. Hoe vreemd die
aanduiding ook klinkt, de bandleden
slaan wel de spijker op de kop. Met
name op het harmonieuze vlak blinken
Fleet Foxes uit. De gelaagde zangpartijen
klinken alsof de bandleden
zich voor deze gelegenheid hebben
opgesloten in een galmende kamer.
Het effect is sprookjesachtig, meeslepend.
Door dit typische geluid ligt een
vergelijking met My Morning Jacket
voor de hand omdat die band zich op
eerdere cd’s ook bediende van een dergelijke
sound. Maar dat is te kort door
de bocht. Ondanks de indringende
klanken neigt het repertoire van Fleet
Foxes naar behapbare pop, enigszins
vergelijkbaar met dat van de Beach
Boys. Het tempo ligt weliswaar lager,
de sfeer voelt net zo luchtig. Maar al
zijn de losstaande composities van
een hoogstaand en aangenaam niveau,
na bijna veertig minuten neigt
het bezwerende geluid naar monotonie,
vooral door het gebrek aan dynamiek.
Een bescheiden manco dat op
een volgend album simpelweg verholpen
moet kunnen worden. PG
PETER GABRIEL
& BIG BLUE BALL
BIG BLUE BALL
Real World
Na wereldsuccessen met Genesis en
miljoenen verkochte soloplaten kon
Peter Gabriel zich wel wat veroorloven.
Bijvoorbeeld een megaproject op zijn
eigen wereldmuzieklabel Real World.
De opnames voor Big Blue Ball zijn
reeds gemaakt tussen 1991 en 1995
in de Real World Studios, en ontstaan
uit een reeks wekenlange jamsessies,
waarbij Peter Gabriel en Karl Wallinger
(Waterboys, World Party) zo’n 75
internationale muzikanten uitnodigden.
Tim Finn, Vernon Reid, Joseph
Arthur, Manu Katché, Jah Wobble,
Billy Cobham, Deep Forest, Sinéad
O’Connor, Márta Sebestyén. To name
a few. Waarom het zo lang duurde
voordat producer Stephen Hague met
de opnames aan de slag mocht, is een
raadsel. Hoe dan ook, het resultaat
is een veelzijdig en kleurrijk album.
Hoewel de (hoekige) signatuur van
Gabriel alom aanwezig, zoals in de
single Whole Thing, kregen ook andere
artiesten volop de ruimte; Natacha
Atlas sprankelt in het Arabische Habibe,
Congolees Papa Wemba triggert de
dansspieren met rumbasong Shadow.
Het eindresultaat is strak geproduceerd
en opgenomen, maar klinkt
muzikaal soms gedateerd. Zo worden
we in Rivers, Forest en altus silva
teruggeworpen in een tijd dat ‘etnoambient’
(zie Deep Forest) nog hip was.
Big Blue Ball is verkrijgbaar op cd en op
dubbelelpee bij Classic Records. DB
AL GREEN
LAY IT DOWN
Blue Note
Vanaf de albumcover lacht soulveteraan
Al Green je al toe. De witte tanden
ontbloot en de obligate zonnebril
op de neus. Je krijgt er spontaan goede
zin van. Al Green is tegenwoordig ook
wel bekend als reverend Green van de
Full Gospel Tabernacle in Memphis.
Gospel domineerde vanaf de jaren ’80
tot halverwege de jaren ’90 zijn repertoire.
Gelukkig is zijn nieuwste, voor
Blue Note opgenomen album weer
een echte soulplaat geworden. In de
traditie van de jaren ’70 zelfs, alsof
de tussenliggende dertig jaar niet
bestaan hebben. En alsof hiphopproducers
?uestlove en James Poyser niet
getekend hebben voor de productie.
Alleen gastoptredens van John Legend
en Corinne Bailey Rae plaatsen dit
album in de 21e eeuw. Het duet Take
your time dat Green met haar zingt is
meteen ook een van de hoogtepunten
van het album. Slepend, vol soul en
met de prachtige stem van Corinne
Bailey Rae. Een ander hoogtepunt is
de titeltrack en albumopener Lay it
down, een heerlijk nummer met een
Hammond B3-orgel, strijkers, een simpele
drumtrack en een mooie baslijn.
Al Green bewijst wederom een van
de grootste soulzangers ooit te zijn.
Lay it down ouderwets? Jazeker,
ouder-wets lekker!
MB
117

ecensies
...knalhard
THE HOLD STEADY
STAY POSITIVE
Vagrans Records/Rough Trade
Met de derde cd Boys and Girls in America
sloeg The Hold Steady twee jaar
geleden ineens de brug naar een groter
publiek. De verklaring daarvoor
ligt volgens zanger Craig Finn in de
geduchte live-reputatie van de band
in Amerika. Dat is indenkbaar, want
de op het geluid van de jaren zeventig
gebaseerde rock hakt er lekker in. Op
opvolger Stay Positive slaat The Hold
Steady dan ook geen nieuwe wegen
in. Opnieuw is het repertoire gebaseerd
is op het gitaarspel van Finn en
Tad Kubler en krijgen de snerpende
klanken aangename concurrentie
van piano, orgel en keyboard. Met
name die combinatie tilt het vijftal
boven de gemiddelde rockband uit.
Daaraan dankt The Hold Steady ook
de veelgemaakte vergelijking met
Bruce Springsteen, al is die maar
deels terecht. Hoewel de opbouw van
de songs en het vuur overeenkomstig
zijn, is de muziek van The Hold
Steady altijd een tandje steviger. De
bandleden durven hun instrumenten
te laten scheuren waardoor een goedgevulde,
ongepolijste sound ontstaat.
De band kachelt maar door alsof de
muzikanten elkaar geen rust gunnen.
Om een enkele keer gas terug te nemen
en een bijna psychedelisch geluid
overblijft. Door die afwisseling blijft
The Hold Steady voortdurend boeien
en in balans, zonder dat de nummers
aan kracht inboeten. PG
ANNA MARIA JOPEK
ID
AMJ Music/Universal
Hoewel Anna Maria Jopek vooral in
jazzkringen geen onbekende is, heeft
ze zelf wat meer moeite met de indeling
in dat genre. En wie goed naar
haar twaalfde album luistert snapt
waarom. Want hoewel melodieuze
jazz weliswaar steeds de basis vormt,
zijn er veel invloeden uit Afrikaanse
en Zuid-Amerikaanse wereldmuziek
en pop te horen. Met ID mag ze wat
mij betreft naar een breder publiek
gaan doorbreken, want ze heeft een
prachtige, warme stem, en ze speelt
geweldig piano. De lijst met gastmuzikanten
is lang en indrukwekkend.
Vooral Branford Marsalis, Christian
McBride en Richard Bona vallen op,
maar ook oud-speler Dhafer Youssef
is geen onbekende. De muziek
doet regelmatig denken aan de weelderig
gearrangeerde fusion van Pat
Metheny. Dat is niet verwonderlijk,
want zij werkten in 2002 al samen
aan het album Upojenie. Ook de geluidskwaliteit
van deze bij Real World
gemixte, en bij Abbey Road gemasterde
cd is van topklasse. MD
AMOS LEE
LAST DAYS AT
THE LODGE
Blue Note
Singer-songwriter Amos Lee balanceert
met zijn muziek op de rand van
folk, soul, jazz en zelfs country. Door
alle stijlen heen is de prettige stem
van Lee een constante. Soms warm
met een klein ruw randje, soms een
mooi gecontroleerde kopstem die
in het nummer Jails and Bombs zelfs
herinneringen aan Curtis Mayfield
oproept. De zangkwaliteiten van deze
voormalige onderwijzer staan dus
buiten kijf. Last Days at the Lodge is
een productie van de beroemde Don
Was, en ook de bandleden zijn niet de
minste. Wat dacht je van superbassist
Pino Palladino (o.a. John Mayer, The
Who) en veteraan Spooner Oldham
op keyboards? Hoewel alle randvoorwaarden
om een goed album te maken
er dus zijn, werd Last Days at the Lodge
toch geen bijzonder opmerkelijk album.
Al zijn er wel een paar positieve
uitschieters zoals Won’t let me go, Baby
I want you en Street Corner Preacher.
Wat overblijft is een degelijk album
van een getalenteerd singer-songwriter.
Een lekkere plaat om met de blik
op de horizon gericht over binnenweggetjes
naar huis te tuffen. MB
LYKKE LI
YOUTH NOVELS
EMI
Ze kan een potje breken. Zowel in
Europa als Amerika is het debuut
Youth Novels van de Zweedse Lykke
Li (spreek uit: luckely) enthousiast
onthaald. Toch is het geen gemakkelijke
plaat. Al klinkt het gros van de
songs behoorlijk hitgevoelig, vooral
instrumentaal kiest Lykke Li voor het
nodige experiment. Haar songs klinken
een enkele keer oppervlakkig,
zoals het repertoire van Madonna
eind jaren tachtig, maar dan minder
stampend. Neem Little Bit, een bescheiden
niemendalletje met zwoel
refrein. Nummers als This Trumpet in
my Head en Let it fall neigen dan weer
meer naar de experimentele new wave
van begin jaren tachtig: de minimale
begeleiding, het ritme dat maar niet
van de grond lijkt te willen komen en
de subtiele geluidjes. En My Love is
een enigszins melancholische ballad
waarin de jaren zestig doorklinken.
Het is alsof de Zweedse voortdurend
op zoek is naar een stijl die het beste bij
haar past. Toch is het juist de combinatie
van verschillende stilistische gezichtspunten
die van Youth Novels een
geslaagde plaat maakt. Er valt steeds
weer iets nieuws op te ontdekken.
Bindmiddel is haar hese, enigszins
bedeesde stem die de trommelvliezen
kietelt. Maar die soms ook, zoals in
het hijgende Time Flies, bijna de grenzen
van de irritatie bereikt. PG
118

ecensies
uit je stereo...
AIMEE MANN
@#%&*! SMILERS
SuperEgo records
De Amerikaanse zangeres Aimee
Mann, in de jaren tachtig boegbeeld
van de ‘Til Tuesday, heeft altijd geweigerd
muzikale concessies te doen. Al
leverde haar dat in de jaren negentig
slechts problemen op met platenmaatschappijen,
na haar bijdrage aan
de film Magnolia in 2000 staat ze met
name in de alternatieve hoek te boek
als topper. Niet onterecht, want haar
popsongs klinken als een mijmering,
als een gevecht om overeind te blijven,
kortom als een handreiking naar
geluk. Op haar zevende studioalbum
@#%&! Smilers is het niet anders. Het
is een collectie van dertien, licht countrygetinte
popsongs die door het wat
donkere stemgeluid van Mann extra
diepte krijgen. Maar hoe gemeend en
intens die nummers ook mogen klinken,
ze liggen iets te nadrukkelijk in
het verlengde van haar vorige platen.
Dus klinkt Mann opnieuw meeslepend,
soms licht uptempo. Hooguit
wordt ze, iets meer dan op eerdere
cd’s ondersteund door elektronica.
Weinig verrassend dus. Waarmee niet
gezegd is dat die stilistische standvastigheid
noodzakelijkerwijs een
nadeel is. Hoe eenduidig ook, Mann
gaat op @#%&! Smilers voor het sterke
liedje en opnieuw slaagt ze er schijnbaar
moeiteloos in om er daarvan een
handvol neer te zetten.
PG
MY BRIGHTEST DIAMOND
A THOUSAND
SHARK’S TEETH
Asthmatic Kitty
Shara Worden is een klassiek geschoolde
zangeres die een brug slaat
naar de popmuziek. Ze componeert
knap opgebouwde, enerverende songs
met veel drama. Gloedvolle arrangementen
voor strijkers, koperblazers
en veel harp worden afgewisseld
door felle gitaarriffs en momenten
waarop de muziek met gamelanachtige
percussie tot stilstand komt in
een monotonie die aan Portishead of
Björk doet denken. De poëtische teksten
passen perfect in de opgeroepen
Alice in Wonderland-sfeer, die een
hoogtepunt kent in het impressionistische
miniatuurtje If I Were Queen.
Dan zijn al het briljante Inside A Boy
en het niet minder indrukwekkende
The Ice & The Storm gepasseerd. Het
eerste stuk had zo van Jeff Buckley’s
Grace kunnen komen. De verrassingen
volgen elkaar op; de eerste
zeven, acht nummers zijn allemaal
prachtig. Hoewel het album aan het
eind een beetje inzakt, werkt het als
geheel behoorlijk verslavend. JL
RANDY NEWMAN
HARPS AND
ANGELS
Nonesuch
‘Each record that I’m making. Is like
a record that I’ve made...just not as
good!’ zong Randy Newman op zijn
vorige album Bad Love van bijna 10
jaar geleden. Gelukkig valt dat in de
praktijk wel mee. De meester zelf is
duidelijk in zijn oordeel over Harps
and Angels: “Het behoort tot het beste
dat ik ooit geschreven heb.” Zoals
bekend moet Randy het niet hebben
van zijn fraaie zangstem, maar van
zijn sterke, en van cynisme druipende
teksten en fraaie composities. In A
few words in defense of our country bijvoorbeeld
neemt Randy het op voor
George Bush jr, want alhoewel hij
de slechtste Amerikaanse president
ooit is, kan hij niet tippen aan Europese
leiders als de Romeinse keizers,
Hitler, Stalin en Koning Leopold van
België. Koning Leopold? Inderdaad,
volgens Mr. Newman de man die
Congo leegroofde en alleen malaria
achterliet. Maar het is gelukkig niet
uitsluitend kommer en kwel. Randy
verpakt zijn teksten soms in opvallend
vrolijke deuntjes, zelfs Dixieland
en Charleston komen voorbij. Met
Harps and Angels maakt Randy Newman
weer een ijzersterk album. Voor
de liefhebbers van zijn stijl zonder
meer een verplichte aanschaf. MB
NIGHTMARES ON WAX
THOUGHT SO...
Warp
Nightmares on Wax is George Evelyn
(Leeds, 1970). Ook wel bekend als DJ
EASE (Experimental Sample Expert).
Dit 6e album volgt twee jaar na In a
space outta sound. Laidback, losjes,
lounge, spacy, groovy, soul, reggae/
dub, vocalen en vooral veel tripachtige
hiphopbeats. Voordeel van dit soort
schijfjes is dat het knalhard uit je stereo
mag klinken, maar ook tijdens een
chillmoment zeer de moeite waard is
om op de achtergrond zijn werk te laten
doen. Misschien dat 195Lbs met
reggae/dubzanger Ricky Ranking
daarop de uitzondering is, want deze
track ontdek je pas écht met je woofer
op de hoogste stand. Samen met Da
Feeling en Moretime de beste track
van Thought so... Buiten de hierboven
genoemde songs blinken de overige
nummers niet echt uit qua originaliteit.
Evelyn houdt het simpel, maar
kwalitatief van een prima niveau en
geschikt voor alle jaargetijden. TS
119

ecensies
...magnifieke
NO-MAN
SCHOOLYARD
GHOSTS
K-scope
No-Man is het meest succesvolle project
van Steven Wilson naast zijn carrière
als frontman van de progressieve
rockband Porcupine Tree. Waar die
band de laatste jaren aanzienlijk harder
is gaan klinken, is de muziek van
No-Man – met zanger/tekstschrijver
Tim Bowness als tweede vaste bandlid
– juist steeds rustiger geworden.
De nadruk van de songs ligt sterk
op sfeer en melancholie. Schoolyard
Ghosts is hun zesde studioalbum sinds
1993, en het is een plaat om ademloos
in één ruk uit te luisteren. Van
de prachtige opener All Sweet Things
via de onverwacht furieuze percussie-uitbarstingen
in Pigeon Drummer,
het sterk verhalende en twaalf minuten
durende Truenorth tot de verstilde
weidsheid van Mixtaped weven
Bowness en Wilson een kleurrijk en
fijndradig klanklandschap waarin de
luisteraar prettig kan verdwalen. Wat
mij betreft is dit hun meest coherente
en toegankelijke album tot nu toe.
Geen alledaagse radiopulp, maar juist
daarom van harte aanbevolen! MD
OPETH
WATERSHED
(LIMITED EDITION)
Roadrunner
Er zullen veel mensen zijn die nog
nooit van deze Zweedse metalband
gehoord hebben. Begrijpelijk, maar
onterecht. Er zitten zoveel invloeden
uit andere muzieksoorten in hun
composities dat je eerder kunt spreken
van progressieve rock. Dat er hier
en daar nog een stevige grunt van
gitarist/zanger Mikael Åkerfeldt te
horen is mag de pret niet drukken,
en muziekliefhebbers die hierdoor
op voorhand afhaken doen zichzelf
ernstig tekort. Het enorme vakmanschap
van de muzikanten en de glasheldere
productie maken dit album
tot een ware ontdekkingsreis. Vooral
de vanzelfsprekende manier waarop
akoestische passages worden afgewisseld
met bombastische, bijna epische
uitbarstingen dwingt respect af.
Avontuurlijke luisteraars worden precies
55 minuten getrakteerd op feilloos
gespeelde metal, doorspekt met
jaren-‘70 prog, jazz, volksmuziek en
zelfs een vleugje klassiek. Deze gelimiteerde
uitgave bevat bovendien een
extra dvd met drie fraaie bonustracks,
een documentaire over de repetities
voor de opnames, en een hoogwaardige
5.1 surroundmix van het hele
album. Zeer warm aanbevolen! MD
SAM PHILLIPS
DON’T DO
ANYTHING
Nonesuch
In zeker zin zou je dit een ‘echtscheidingsplaat’
kunnen noemen, waarop
singer-songwriter Sam Phillips haar
breuk met echtgenoot/producer T-
Bone Burnett van zich af schrijft. Wie
bang is dat dat een gedeprimeerde
plaat oplevert hoeft niet te vrezen,
want hier en daar klinkt Don’t do
anything zelfs ronduit vrolijk. Maar
schijn kan bedriegen, want minstens
de helft van de songs heeft door de
subtiele inzet van vervormde gitaren
een wat duistere ondertoon. Bovendien
geeft ze haar ex er in de teksten
op poëtische wijze flink van langs. De
eerste regel van het eerste nummer
zegt al genoeg: ‘I thought if he understood
me, he wouldn’t treat me this
way’. Ze bezingt alles met een aangename,
warme stem die hier en daar
een charmant rafeltje laat horen. Onder
de streep slaat de balans van deze
plaat door van woede naar berusting.
Phillips’ album blijkt een echte groeibriljant
te zijn. Maar dan wel met een
aantal donkere insluitsels. MD
SIGUR RÓS
MED SUD Í EYRUM
VID SPILUM
ENDALAUST
XL / EMI
Sigur Rós is een beetje de Pink Floyd
van nu. De band uit IJsland maakt
sfeervolle muziek die ondanks een
sterk experimentele benadering toch
een groot publiek aanspreekt. Dat
was op het laatste Lowlands-festival
mooi te zien. Dit vierde studioalbum
is gemakkelijker toegankelijk
dan het eerdere werk, waarin lange
spanningsbogen centraal stonden.
Dat ging van mysterieuze verstilling
naar oorverdovend crescendo, en
terug. Nu zijn de meeste tracks kort
en melodieus, en zijn er teksten (al
is het IJslands voor de meesten onder
ons natuurlijk niet te verstaan).
Het zijn verdorie net gewoon liedjes.
De sfeer is van melancholiek naar
extatisch omgeslagen, maar aan het
unieke karakter van de band is niet
geknabbeld. Rijke arrangementen
voor strijkers en koperblazers, maar
ook stukken met een enkele akoestische
gitaar of piano, en natuurlijk
de ijle kopstem van Jónsi Birgisson.
De albumtitel luidt vertaald ‘Met een
gezoem in onze oren spelen we eindeloos’.
En eindeloos mag deze muziek
door blijven gaan, want eenmaal in
de stemming wordt het steeds maar
mooier, bij iedere luisterbeurt. JL
120

ecensies
mix...
SHEARWATER
ROOK
Matador
Hoe rock ‘n’ roll is een vogel? Niet heel
erg, zou je denken. Toch zijn vogels
al jarenlang de muzen van Jonathan
Meiburg, parttime ornitholoog (vogelaar)
en (falset)zanger in Shearwater
(de zeldzame ‘pijlstormvogel’). En die
Texaanse band is behoorlijk rock ‘n’
roll. Zeker op Rook (‘roek’), met fraaie
cover vol... vogels, inderdaad. Shearwater
begon als nevenproject van
Okkervil River, maar streeft dit americana-gezelschap
langzamerhand in
bekendheid voorbij. Met Rook heeft
Shearwater, onlangs op sleeptouw
genomen door Coldplay, een plaat op
zak die voor de definitieve doorbraak
zou kunnen zorgen. Een introvert folkalbum
denk je bij opener On the death
of the waters. Totdat de ronkende gitaren
invallen, en de plaat alle kanten
uitgaat. Van elektrische uitspattingen
tot atmosferische, sprookjeachtige
stukken op barokke instrumenten als
vibrafoon, klarinet, cello, dulcimer en
glockenspiel, en van donker krassende
violen tot het radiovriendelijke Rooks.
Geen songs die je eventjes onder het
strijken moet luisteren, maar epische
liedjes waar je voor moet gaan zitten.
Voer voor liefhebbers variërend van
pakweg Antony and the Johnsons,
David Bowie, Jeff Buckley, Pink Floyd,
(de latere) Talk Talk en Radiohead. En
voor de klimaatactivist, want hoe ongrijpbaar
de teksten soms ook zijn, dat
Meiburg een ‘natuurvriendelijk’ statement
maakt, is duidelijk.
DB
STEINSKI
WHAT DOES IT ALL
MEAN? 1983-2006
RETROSPECTIVE
Illegal Art
Het waren Double D (Douglas
DiFranco) en Steinski (Steve Stein)
die begin jaren tachtig fuore maakten
met hun muziekcollages. Toen
werd er nog gewoon ‘gecopy-paste’
met magnetisch plakband en scheermesjes.
In 1983 deden de heren een
gooi naar eremetaal met hun Lesson
1-The Payoff Mix voor een DJ-contest.
Dat nummer werd in 14 uur gemaakt.
Hun inzending werd unaniem tot de
beste verkozen door de 10 juryleden
(o.a. Africa Bambaataa). De alom gerespecteerde
‘Lessons’-trilogie werd
in 1986 met The History of Hip Hop
Mix afgesloten. Hoewel het duo vele
‘collages’ heeft gemaakt, die op feesten
en radiostations werden gedraaid,
is er legaal zeer weinig uit die periode
te verkrijgen. Dit komt mede door het
gebruik van alle samples die ze hebben
gebruikt. Juristen lusten daar wel
pap van. Op disc 1 vind je het werk van
beide heren, Steinski solo en verbanden
met andere muzikanten. Met als
uitschieter Is we going under ft. Chuck
D. Op schijf 2 vind je een magnifieke
mix van Steinski himself. Laat je verrassen,
want Steinski’s tunes zijn briljant,
tijdloos en verslavend. TS
THE VERVE
FORTH
Parlophone
Acht jaar nadat The Verve ‘definitief’
ophield te bestaan zijn de heren Mc-
Cabe, Jones, Salisbury en Ashcroft
sinds medio 2007 weer een band. Het
charismatische boegbeeld Richard
Ashcroft heeft zijn demonen wederom
in de strijd gegooid om ons te verblijden
met een plaat die raakt. Het
merendeel van de teksten – wederom
doordrenkt van pijn en ongelooflijke
ellende – komt van zijn hand. Mede
door zijn onmiskenbare stemgeluid
is het direct een feest van herkenning.
Love is Noise, de sterkste track
van Forth, is terecht de eerste single
die van het album werd getrokken.
Meeslepend, groots en vooral erg catchy.
Dat zelfde geldt ook (in mindere
mate) voor Rather Be, Judas en I See
Houses. Het nummer Noise Epic is echter
een vreemde eend in de bijt. Vooral
vanwege het chaotische karakter
en de harde gitaarsound. De niet te
versmaden openingstrack doet denken
aan een samenwerkingsverband
met Kasabian en Kula Shaker. Imago
of niet, Ashcroft draagt de wereldproblemen
nog steeds op zijn schouders
en dat heeft ook nu weer – tekstueel
én muzikaal – geresulteerd in een
plaat die staat. Beter één depressieveling
in een goede band, dan tien in
bed zullen we maar zeggen. TS
LOUDON WAINWRIGHT III
RECOVERY
Yep Roc Records
De huidige generatie twintigers koppelt
de naam ‘Wainwright’ haast automatisch
aan Rufus, of misschien
aan zijn zus Martha. Maar er was
een tijd dat Rufus en Martha aangekondigd
werden als respectievelijk de
zoon en dochter van Loudon Wainwright
III. Loudon begon zijn carrière
in de jaren zestig, en staat bekend
om zijn cynische, humoristische en
vaak autobiografische teksten. Op
Recovery herinterpreteert Loudon
de beste songs van zijn eerste vier albums.
Prachtig gearrangeerd door Joe
Henry. Songs die in zijn jonge jaren
zeker een andere lading gehad moeten
hebben. Motel Blues, waarin Loudon
zingt over sex met een minderjarige
groupie, krijgt gezien de gevorderde
leeftijd van de zanger een wat
vreemde, haast melancholieke lading.
Maar er valt ook genoeg te lachen:
de opening van Muse Blues is ronduit
komisch. Recovery is een album dat
meerdere draaibeurten nodig heeft
om volledig tot zijn recht te komen.
Een aanrader, want tekstueel sterk en
veel rijker gearrangeerd dan de originele
versies. Wie weet is Rufus straks
gewoon weer de zoon van... MB
121

ecensies
LUISTER &
CASSANDRA WILSON
LOVERLY
EMI
‘The Great American Songbook’ is
een geliefde inspiratiebron voor vele
artiesten. Vooral in de jazz wordt
veelvuldig uit dit repertoire geput.
Met wisselend succes overigens. Voor
Cassandra Wilson is Loverly niet het
eerste American Songbook-album:
aan het begin van haar carrière nam
ze met Songbook en Blue Skies al een
paar albums met jazz-standards op.
Met Loverly keert Cassandra dus min
of meer terug naar haar roots. En
met succes. Loverly werd opgenomen
in een gehuurd woonhuis in Mississippi,
samen met een groep geweldige
muzikanten. Sterke nummers op het
album zijn Caravan, Lover come back
to me en het enige nummer dat niet
uit The Songbook komt: Arere. Wilson
zingt op de voor haar kenmerkende
zwoele, donkere manier, en
dat klinkt zeer aangenaam. Leuke
bijkomstigheid is dat het album ook
nog eens prachtig is opgenomen en
geproduceerd. Dat laatste overigens
door mevrouw Wilson zelf! Loverly
is een van Wilson’s beste albums en
daarnaast een van de beste American
Songbook-vertolkingen.
MB
DENNIS WILSON
PACIFIC OCEAN
BLUE/BAMBU
Sony/BMG
De verhalen over Dennis Wilson
(1944-1983) zijn talrijk. Hij was de
enige Beach Boy die daadwerkelijk
kon surfen en haalde zijn oudere
broer Brian over een liedje over surfen
te schrijven. Dat was begin jaren
zestig het startpunt voor de Beach
Boys. Aanvankelijk zat Dennis niet
bij de groep, maar na aandringen van
mama Wilson mocht hij meedoen. De
goed uitziende Dennis was een brokkenmaker,
die een stroom van autowrakken
en gebroken harten achterliet.
Binnen de Beach Boys werd zijn
muzikale invloed wel langzaam groter,
maar echt serieus werd hij toch
niet genomen. Ten onrechte, zo blijkt
nu. Het lang moeilijk verkrijgbare
soloalbum van Dennis, Pacific Ocean
Blue uit 1977, is door Sony BMG geremasterd
en opnieuw uitgebracht.
Prachtig verzorgd met goede leesbare
essays en met daarbij op een tweede
cd het nooit uitgebrachte Bambu. Het
zijn nummers waarop blijkt dat Dennis
wel degelijk muzikaal talent had.
Vooral op Pacific Ocean Blue etaleert
hij zijn kwaliteiten in breed uitzwaaiende
harmonieën. Soms klinkt het album
als een Beach Boys-album zonder
de Beach Boys, maar Wilson leent ook
uit gospel en rock. Bambu is minder
coherent, maar dat is ook niet vreemd
omdat hij toen niet meer over een
vaste studio kon beschikken. GvdH
WOVEN HAND
TEN STONES
Soundsfamilyre
David Eugene Edwards maakt geen
muziek voor de lol of voor de roem.
Nee, deze gedreven, zeer religieuze
muzikant wil zijn publiek confronteren
met de slechtheid van de mens. Met
zijn band 16 Horsepower leverde dat
extreem intense concerten op vol hel
en verdoemenis. De man lijkt permanent
de duivel op de hielen te voelen.
Woven Hand was aanvankelijk een
soloproject waarin hij meer experimentele
muziek maakte. Op het nieuwe
vierde album van Woven Hand had
best weer gewoon 16 Horsepower mogen
staan. De flink versterkte band, met
oude bassist Pascal Humbert en gitarist
Peter van Laerhoven, raast weer als
vroeger, grijpt je bij de kladden en laat
je alle hoeken van de kamer zien, vooral
de meest duistere. Alleen een bossanova
van Antonio Carlos Jobim, waarin
Edwards laat horen ook als crooner
van wanten te weten, valt uit de toon
in dit explosieve geheel. Aan het eind
van dit ijzersterke album zit als bonus
nog een mooi stukje sinistere elektronische
spookmuziek verborgen. JL
YAZOO
IN YOUR ROOM
EMI
Amper een jaar waren ze bij elkaar,
goed voor twee platen en vier singles.
Toch ligt er nu, vijfentwintig jaar na
de split, een heuse vier cd-box van
synthpopduo Yazoo in de winkels.
De één zweerde bij de kale electro van
Vince Clarke en de stoere soulvocalen
van Alison Moyet, de ander vond Yazoo
– net als Soft Cell en Bronski Beat
– te kitsch, en zweerde bij donkerder
wave als New Order en Depeche
Mode, waar Clarke aanvankelijk deel
van uitmaakte. Hoe dan ook, Yazoo
heeft zonder twijfel invloed gehad,
bijvoorbeeld op de huidige, hippe electrosound.
De box In your room biedt
een compleet overzicht inclusief de
geremasterde elpees Upstairs at Eric’s
(1982) en You and me both (1983),
een cd met B-kantjes en remixen en
een dvd met tv-optredens, video’s en
een film. In your room is vooral voer
voor de fan. Die krijgt liefst zeven
versies voorgeschoteld van wereldhit
en dansvloervuller Don’t go, vijf keer
The other side of love en vier keer de
ballad Only you. Na de split gingen
Clarke & Moyet met groot succes
hun eigen weg. Clarke in het geestverwante
Erasure, Moyet solo. Deze
zomer kwam het duo weer even bij
elkaar voor een promotour. DB
122

ecensies
KIJK
LEO DE BOER
BIKKEL
Cinema Delicatessen
RIDLEY SCOTT
BODY OF LIES
Warner Brothers
GIANNI ZANASI
CIAO STEFANO
Benelux Film
ROGER DONALDSON
THE BANK JOB
Benelux Film
Het persoonlijke verhaal van Bart de
Graaf. Dat wil Bikkel vertellen, een
documentaire van Leo de Boer over
de jong gestorven televisiemaker.
Bikkel, zo werd de door een nieraandoening
klein gebleven oproerkraaier
genoemd. Omdat hij altijd doorzette.
Ook als hij eigenlijk amper kon lopen,
merkte je dat bijvoorbeeld in één van
zijn programma’s B.O.O.S. amper. Hij
werd van decor naar decor gebracht
zonder dat het publiek doorhad dat
hij er niet op eigen kracht kon komen.
Meer dan dat Bikkel een film is over het
succes van De Graaf laat De Boer zien
wat er achter die buitenkant schuilging.
Daarvoor komen drie vrouwen
aan het woord. Barts zus, zijn moeder
en zijn vriendin Valerie. Alle drie hadden
een bijzondere, intieme relatie
met hem en de vraag is eigenlijk wie er
nu het meest verliefd op hem was. Zijn
zus zegt het zelfs letterlijk. Dat ze dat
was zonder het seksuele aspect erbij.
Door de hele film heen is Kuifje te
zien. De stripheld waar De Graaf fan
van was en waaraan hij zich spiegelde.
Waar hij ook op leek. Het geeft de film
de broodnodige lucht hoewel de tragiek
van De Graaf toch vooral voorop
staat. De Graaf kon door zijn ziekte
en steeds nieuwe complicaties niet
oud worden. Maar leefde voor 100.
Bikkel is uiteindelijk niets nieuws
onder de zon. Behalve een aardig eerbetoon
aan een bijzondere, bekende
Nederlander is de film vooral gewoontjes.
Eentje die je misschien wel kijkt
als hij een keer op tv komt. GH
Spectaculair zijn de films van Ridley
Scott (o.a. Gladiator en Thelma and
Louise) altijd. En heel verschillend.
Body of Lies kent - en dat is een constante
- een ijzersterke cast. Scott koos
opnieuw voor Russell Crowe en combineert
hem dit keer met Leonardo Di-
Caprio. En onze eigen Carice van Houten
die met Zwartboek over de grenzen
bekend werd. Veel is op het moment
van schrijven nog niet bekend.
Af en toe wordt er een trailer vrijgegeven
die beloofd waar Scott goed in
is. Fabuleuze shots en scènes die als
stilstaand plaatje al spanning oproepen.
Actie afgewisseld met gesprekken
die paranoia als drijfveer hebben.
Body of Lies is de verfilming van de
gelijknamige novelle van Washington
Post columnist David Ignatius
over een CIA agent die zich begeeft
in een wereld vol terroristen. Scott
werkt met beelden die we zo goed
kennen van CNN en inmiddels via
Google Earth nog veel populairder
zijn geworden. Steden, gebouwen en
straten, van bovenaf gefilmd. Elk moment
kan er ergens iets ontploffen,
dat lijkt de collectieve verwachting
geworden. Scott zou Scott niet zijn als
hij dat niet zou incorporeren in zijn
idioom. Eigenlijk hoeft hij nog maar
weinig extra te vertellen omdat de
kijker ook al weet dat het over terrorisme
gaat. Daarmee zal de film, net
als Syriana van George Clooney, de
vraag doen rijzen wat nu echt is. De
werkelijkheid of Hollywood? GH
In première op 20 november 2008.
35 jaar is ‘ie en hij koerst met een
noodgang af op een midlife crisis. Of
eigenlijk komt Stefano er meteen vanaf
het begin van de film gelijk in. Ciao
Stefano is de fijne Italiaanse film over
lieve mensen die net even het verkeerde
doen of meemaken. Een band
die niet meer gaat, een relatie op zijn
abrupte eind, familieleden die in de
kreukels liggen. Het overkomt Stefano
allemaal tegelijkertijd. Wie denkt
dat Ciao Stefano een drama is, zwaar
of onverteerbaar vergist zich lelijk.
Het is precies het tegenovergestelde.
Dat komt omdat lichtjes, bijna alsof
het eigenlijk leuker is zo, al die ellende
over je heen komt. En ook omdat Valerio
Mastandrea, die Stefano speelt,
zo’n fijne kop heeft. Door zijn droopy
hondenogen bekeken is de wereld niet
bepaald de vrolijkste. Toch wordt,
doordat hij elke keer net even te lang
in beeld is als hij een klap krijgt, bedrogen
wordt, zijn moeder moet redden
van zweverige gasten, de film als
een luchtig toetje. Zo zit Stefano met
vrienden aan de bar als eentje hem,
een stoer verhaal ophagend, een enorme
klap met zijn elleboog geeft. Met
een bloedneus tot gevolg. De camera
blijft aan Stefano kleven. Die ook dit
gelaten ondergaat. Het enige onwaarschijnlijke
is dat die Stefano niet één
keer een woede-uitbarsting krijgt.
Zelfs niet aan het einde. Ook dan is
zijn daad van verzet een milde. GH
Een lekkere film. Niets bijzonders
maar gewoon, voor een doorsnee vrijdagavond.
The Bank Job laat zien wat
betere films als Snatch (van Madonna-hubbie
Guy Ritchie) eerder deden.
Misdaad met een mals Brits accent.
Want lekkere actiescènes, wat slimme
trucjes om iets of iemand te beroven,
een lekker ding als bijkomstige eye
candy en vooral de nodige stomme
mislukkingen. De Britse heists (overvalfilms)
zijn altijd sukkeliger dan
de geliktere Amerikaanse. Omdat ze
nu eenmaal iets anders willen laten
zien dan hun Hollywoodbroertjes.
Een bepaalde tijdgeest - in dit geval
de jaren zeventig -, die Britse branie
en een romantiek die nooit bestaan
heeft. Vleesgeworden Britse branie
is Jason Statham omdat hij zowel in
Snatch als Lock, Stock and Two Smoking
Barrels ongeveer hetzelfde personage
speelt als in The Bank Job. Cockney is
wat hij spreekt, leip is hoe hij is. En
verder niet al te clever. Stratham is
hier Terry Leather die met wat maten
een tunnel graaft, zo recht een bank
in en wat kluisjes leegrooft. In eentje
vinden ze, onbedoeld, compromitterende
foto’s van iemand van het koningshuis.
Tenminste, zo gaat het verhaal.
Want de film is gebaseerd op een
waargebeurde kraak. Lekker smeuïg
voor de altijd op Koninklijke roddels
beluste Britten. Ondertussen kabbelt
The Bank Job hip door en raken de
crimineeltjes steeds verder in de shit.
Wat graafwerk hier. Een zoentje daar.
Leather is niet voor niets een boef.
Die deugen niet dus zoenen buiten de
deur tussen het klussen door. GH
123

Ongrijpbare hapklare brokken
DE FILMS VAN
Of het nou een idiote Brad Pitt is, een sublieme
Jeff Bridges of de altijd strakke Frances McDormand. Joel en Ethan Coen regisseren
hun acteurs naar nieuwe hoogtepunten. En dat is nog maar het begin. De films
van de broertjes, waaronder hun nieuwste Burn after reading, zijn stuk voor stuk goed,
mooi, overweldigend, grappig en.... zo kunnen we nog wel even doorgaan.
The Big Lebowski (1998 - Polygram Filmed Entertainment)
The man who wasn’t there (2001 - Good Machine)
The Dude. Het is een van de meest onwaarschijnlijke filmhelden aller
tijden. Het typeert de films van Joel en Ethan Coen misschien wel bij
uitstek. Jeffrey Lebowski (gespeeld door Jeff Bridges) is het niet gewend
te luisteren naar zijn echte naam. Liever wordt hij Dude genoemd, the
duder, El Duderino voor zijn part. Hij is cool en dat weet ‘ie ook. Maar
niet zoals een actieheld dat is. The Dude is het tegenovergestelde. Een
loser die niet van werken houdt en wel van zijn blowtje, bowlen en de
dagelijkse portie White Russians. Met veel meer houdt de slons in de
baggy relaxkleding zich niet bezig. In The Big Lebowski zit een verhaal,
zoals de Coens dat altijd doen, dat veel suggereert maar ergens verloren
loopt, ontspoort, vergeten wordt en nooit afgewikkeld zoals je dat zo
goed kent van al die Hollywoodfilms. Maar hun films lijken daar wel op.
Ze zijn mooi gefilmd en met dat all American-gevoel spelen hun verhalen
vooral met de afspraken die het bekendste filmsysteem ter wereld kent.
De Coens zetten keer op keer Hollywood op zijn kop en doen daar hun
voordeel mee.
Zo kent Fargo, volgens velen hun beste film, een politieagent die een
misdrijf op moet lossen, meer Hollywood krijg je niet. Maar in plaats
van een mysterie op te bouwen om dat later stapsgewijs te kunnen
ontrafelen, loop het hier dood op idiote personages die zich domweg
niet in een systeem laten inpassen. Bovendien is de agent een vrouw
(gespeeld door vaste actrice Frances McDormand, getrouwd met Joel
Coen) die in het begin van de film het hele mysterie in een tekst van
minder dan een minuut al helemaal in kaart brengt. Meer dan over het
verhaal en de afwikkeling gaat het om de personages, hun gesprekken,
de bij vlagen gewelddadige scènes en de flamboyante stijl die zo lekker
weghapt. No Country for Old Men, die het afgelopen voorjaar in Nederland
werd uitgebracht, is in extremo gemaakt volgens die Coenformule.
Een tijdje kijk je met spanning naar Javier Bardem, de Spaanse acteur
die de kilste killer ooit speelt. Met ogen die niet lijken te knipperen,
vermoordt hij zijn slachtoffers met een hogedrukfles. Nooit voelt hij
genade, als er een opdracht binnenkomt, doodt hij. Op driekwart van
de film, wanneer de jacht op die man met het waanzinnig stomme kapsel
al even voortduurt, nemen de Coens ineens een afslag, ze verlaten
de zo zorgvuldig opgebouwde hoofdlijn. Bijna als toevallige passant
zie je later nog hoe Bardems queeste inderdaad fout afliep en niet voor
hem. De Coens hebben er tot dat moment alles aan gedaan om je te
laten geloven dat kwaad door goed zal worden bestraft. Niets is minder
waar. Natuurlijk weten de broers dat dat het verwachtingspatroon
van het publiek is. Een slechterik en goede cop, de achtervolging met
de deadline, het loopt altijd goed af, hoe onwaarschijnlijk ook in Hollywood.
Niet bij de Coens. Ook dat weet je, maar ze tergen je tot het
uiterste. En nemen nog net de moeite om je even te laten zien dat het
zo fout ging. Met een camera die helemaal aan het andere eind van alle
actie staat, in dit geval op straat ver weg van het motel waar uiteindelijk
een slachtpartij plaatsvond. En als toetje is nog een keer Bardem te
124

ecensies
THE COEN BROTHERS
zien die vrolijk doorgaat, als de moordmachine die hij is, met zijn werk.
De Coens hebben nog nooit een slechte of matige film gemaakt. Nog
nooit. Net zo onwaarschijnlijk bijna als hun eigen verhalen. De een is
beter dan de ander, de ene is meer bijzonder dan de ander maar zelfs
Intolerable Cruelty die bijna een mainstream-film is met George Clooney
en Catherine Zeta-Jones heeft die Coen-touch. Je moet er wat beter naar
zoeken, dat is alles. Zo doen ze dat ook in een van hun liefste films,
The Hudsucker Proxy, een ode aan het klassieke Hollywood, spelend in
die tijd ook. Kleding, acteerstijl, accenten, decors, alles ademt de sfeer
van de films uit de tijd waarin mannen nog mannen waren en vrouwen
eigenlijk alleen maar een vamp of onschuldig meisje hoefden te zijn. En
tussen het zwart-wit de helderste kleuren lijkt te laten zien. In O brother
where art thou, de eerste samenwerking met George Clooney, gebeurt
dat ook echt. Daar zijn rietvelden knalgeel gekleurd en is het bos zompig
van het groen. Dat, met een Clooney die halsstarrig met zijn haarnetje
op blijft slapen en een ode aan Hollywoodlegende Clark Gable brengt. In
uiterlijk en uitvergroot acteren.
Het moet wel fantastisch zijn om met de Coens te werken. Acteurs lijken
zo ontspannen de sterren van de hemel te spelen, ongegeneerd hun rol
te kunnen zijn. De Coens zijn technisch bijna perfect te noemen. En elke
keer spelen ze weer anders met kleur, camera, montage en geluid. Het
is een wonder. Ook hun succes. Want net bezijden Hollywood werken,
door
Gerlinda
Heywegen
Burn after reading
van Joel en Ethan
Coen gaat op 30
oktober in Nederland
in première. Distributie
UPI.
No Country for Old Men (2007 - Paramount Vantage)
Burn after reading (2008 - Mike Zoss Productions)
natuurlijk kiezen beide filmmakers dus voor een sullige held, gespeeld
door Tim Robbins. Op zijn Amerikaans wordt die tegen alle verwachting
in no time rijk. Omdat hij de hoelahoep uitvindt. Vele intriges later
besluiten de Coens om eens een keer oprecht positief te eindigen. Het
lustige citeren van die oude stijl maakt The Hudsucker Proxy een typische
Coen. Maar omdat het door dat overtuigend kopiëren meteen ook een
meeslepend ‘drama’ wordt, is het lastiger daar op te letten. Dat is bij
hun nieuwste, Burn after reading, niet zo. Daar is Brad Pitt een ongelofelijk
aandoenlijke idioot die op een sportschool werkt. Alles en iedereen
is uitvergroot in deze film, die zoals The Big Lebowski, het publiek laat
lachen, gieren, brullen. Voor het eerst schreven de Coens de rollen speciaal
voor de acteurs die ze spelen. George Clooney, Brad Pitt, Frances
McDormand en John Malkovich spelen daarom waarschijnlijk de sterren
van de hemel.
Je vraagt je daardoor af waar deze broers nu precies het beste in zijn. In
hun acteursregie, hun idiote verhalen van eigenlijk helemaal niks, in dat
prachtige uiterlijk dat hun films altijd hebben. Natuurlijk hoef er geen
eensluidend antwoord op te komen of het moet zijn: in alles. Door het
verhaal zou je die buitenkant soms bijna vergeten. Maar vooral films
als O brother where art thou of The man who wasn’t there blinken juist
daar vooral in uit. Die laatste laat zien dat de broers ook goed zijn in
zwart-wit. Prachtig strak gefotografeerd zie je Billy Bob Thornton een
verknipte kapper spelen. De film is zo licht gemaakt, zo filmisch, dat hij
geeft de meeste independent regisseurs precies dat stempel. Jij bent anders
dan het systeem. Het is het een of het ander. Maar niet voor de genius
brothers. Die lappen alles aan hun laars. Regels gaan eraan en soms
juist niet als het publiek dat het meest verwacht. Na het misschien wel
meesterwerk No Country for Old Men komt er nu met Burn after reading
weer een onvervalste crowd pleaser. Met grote namen ter vermaak van
het publiek. Voor het geld hoeven de Coens het niet te doen. Het lijkt
alsof ze alle vrijheid van de wereld hebben, een status aparte. Al dertien
films hebben ze op hun naam staan sinds 1984. En zijn alweer met drie
nieuwe films bezig. De een na de ander poepen ze uit. Ook dat is bijzonder,
binnen welk systeem of non-systeem dan ook. Vooral de laatste
jaren gaat het steeds sneller. En toch, zelfs die oudjes blijven leuk. Zoals
die hilarische scène in Raising Arizona, toen ook al met John Goodman.
Daarin is Nicholas Cage de eeuwige boef die het maar niet af kan leren.
Met een panty op zijn kop heeft hij zojuist geprobeerd iets te overvallen.
Hij kruipt net achter het stuur van een pick up als een oud baasje
voorbij komt lopen. Niet in het minst geïntimideerd wijst hij de jonge
Cage alleen maar op het volgende: ‘Son, you got a panty on your head’.
En schuifelt verder. Dat wist Cage ook wel, van die panty. Dat droge,
de anti-climax, het onverwachte op het meest ongewone moment. Dat
zijn de Coens. En de helden die ze verzinnen. Of het nou The Dude is,
de politieagente in Fargo of Nicolas Cage in die film uit 1987. Het blijft
verrassend. En fris. En doet steeds meer verlangen naar meer. .
125

ecensies
CHRISTOPHE VAN ROMPAEY
AANRIJDING IN MOSCOU
België 2008. In première op 2 oktober. Distributie RCV
ROBERT-JAN WESTDIJK
HET ECHTE LEVEN
Nederland 2008. In première op 25 september. Distributie A-film
Een Belgische en Nederlandse film. De een zal het goed gaan
doen, de ander wat minder. Ligt dat aan de filmische kwaliteiten of aan iets anders?
Ligt het aan de liefde, in beide films het onderwerp? Ligt het aan wat je met die liefde doet?
door
Gerlinda Heywegen
stills
Aanrijding in Moscou
Het Echte Leven
Het Echte Leven is de nieuwe film van Robert-Jan Westdijk die het Nederlands
Filmfestival opent, het jaarlijks feestje van de Nederlandse
Film. Aanrijding in Moscou is, tegen de verwachting in met zo’n titel,
een Vlaamse film die – verschil moet er zijn – in Cannes draaide. Weliswaar
niet in competitie, maar toch. Geselecteerd worden voor één
van de programma’s van het meest prestigieuze filmfestival ter wereld
is something else!
Westdijk die bekend werd met zijn instant hit Zusje (met Kim van
Kooten) speelt in Het Echte Leven opnieuw met het fenomeen film-infilm.
Precies waar het Nederlandse publiek volgens vele filmvertoners
niet zo happig op is. Het zou te elitair zijn, te moeilijkdoenerig. Dat is
Het Echte Leven helemaal niet, dat ‘filmen over film’ is slechts de basis
waarop een flinterdun maar ook aangenaam liefdesverhaaltje gebouwd
wordt. Zoals in Hollywoodfilms gebeurt. Ramsey Nasr speelt
regisseur Martin die met zijn eigen vriendin Simone een film maakt.
Martin heeft een verhaaltje verzonnen dat bestaat uit een liefdestest
voor die vriendin. Houdt ze wel echt van hem? Natuurlijk gaan fictie
en ‘werkelijkheid’ door elkaar lopen. Zelfs zo erg dat lang niet altijd
duidelijk is waar je nu naar kijkt, naar Simone, of de rol die ze speelt.
Je moet er van houden, van dat gepuzzel. Misschien leidt het teveel af
van wat mensen in groten getale, al zo lang als de film bestaat, willen
zien. De Liefde.
Dan is Aanrijding in Moscou de betere keus. En niet alleen om die reden.
Waar de Nederlandse film het lekkere stuk van Amsterdam als
decor heeft, is dat bij de Vlaamse film Ledeberg, een deelgemeente van
Gent. Niet de bekendste plek op aarde maar filmisch net zo mooi als
dat mooie Amsterdam. Een galerijflat die bijna tot esthetisch verantwoord
verwordt, onbedoeld ook nog, dat is toch winst voor regisseur
Christophe van Rompaey. Net zoals de flat het wint van dat hippe,
mooie Amsterdamse café, overtroeft de afgepeigerde Matty de mooie,
jonge Simone. Matty, een vrouw van begin 40, sjokt van supermarkt
naar auto, van auto naar flat en van flat naar werk. Allemaal met dezelfde
dodelijk vermoeide blik in haar ogen.
Aanrijding in Moscou lijkt in eerste instantie te willen vertellen dat dromen
er niet zijn om uit te komen. Die bedrieglijke boodschap wordt
aannemelijk gemaakt door de botsing tussen Matty en Johnny, letterlijk,
aan het begin van de film als haar auto op zijn ‘camion’ rijdt,
of omgekeerd. Want natuurlijk geven ze elkaar de schuld. Vrouwen
kunnen niet rijden en mannen zijn beesten. Ondanks Matty’s sloeberige
verschijning valt de potige, rossige, soms agressieve chauffeur
voor haar. En besluit haar het hof te gaan maken. Dan wordt Aanrijding
in Moscou een feel good movie, die desalniettemin nergens in zoetsappigheid
wegzakt. De film heeft het niet nodig om er een ingewikkelde
constructie zoals Het Echte Leven die gebruikt bij te halen.
Westdijk kiest voor grijzige, vrij lelijk gefilmde interieurs. Het Amsterdam
van op straat is dan wel redelijk fleurig, de film wil qua kleur en
dus stemming maar niet oplichten. Het maakt dat het getob van regisseur
Martin en het aanvankelijke liefdesverdriet van zijn vriendinnetje
te zwaar aanvoelt. Uiterlijk, verhaal en vooral het verloop ervan
passen niet bij elkaar. Alsof Westdijk zo opging in zijn constructie en
alle moeilijkheden die daarbij komen kijken (twee filmsets op de plek
van één bijvoorbeeld) dat de rest er een beetje bij in schoot.
Aanrijding in Moscou is eigenlijk treurnis troef. Door de openingsscène
met Matty, ogenschijnlijk zwaar depressief achter een karretje in de
supermarkt, kun je nog denken dat dit een invoelend, zwaar drama
wordt. Maar de film kleurt teveel, heeft zonneschijn en alleen regen
als dat ook past. Er zit iets luchtigs in dat je al laat weten dat het wel
meevalt (broodnodig!) voordat de eerste grap gevallen is. Want Aanrijding
in Moscou is een tragikomedie, de lach en de traan, het beproefde
recept. O zo moeilijk om overtuigend te maken.
Alle bedenksels van Het Echte Leven ten spijt, laat de film zich uiteindelijk
bekijken als een tussendoortje. Alleen als je weet hoe vervelend
het is om een film te maken, weet je ook dat dit een klus van jewelste is
geweest. Veel moeilijker nog dan met twee sets tegelijkertijd filmen, is
het om humor op celluloid vast te leggen. Om de grap goed te timen, om
acteurs geen flater te laten slaan maar het publiek te doen grinniken, in
de broek te laten piesen, of met de traan nog maar net weggeslikt opgelucht
te laten zuchtlachen. Vergelijken is niet eerlijk. Maar ga je voor een
oprechte, kloppende film, ga je voor de Echte Liefde, ga dan naar Aanrijding
in Moscou. Het echte leven komt er wel een keertje achteraan. .
126

ONGESTOORD
RONDKIJKEN?
HIFI STUDIO WILBERT
UTRECHT
GLAS HIFI
ZUTPHEN
ECHO TERNEUZEN
TERNEUZEN
JACK WAAYEN
STEIN
VAN INGEN ELECTRONICS
PURMEREND
AUDIOXPERIENCE
NUENEN
VAN AMERONGEN BEELD EN GELUID
HEEMSTEDE
KLANKBEELD
WAGENINGEN
CONCERTO AUDIO
AMSTERDAM
.
128

MIJN HIFI
NIJMEGEN
STUDIO NOOT
AMSTERDAM
BOTMAN MULTI MEDIA
HOORN
MVIE HOME ENTERTAINMENT
LEERDAM
HIFI STUDIO IMAN DANE
ROOSENDAAL
HANZE HIFI
ZWOLLE
MULTIFOON HIFI ALEXANDRIUM
ROTTERDAM
I
Aelive
Bergambacht
AUDIO TIME
BREDA
AUDIO ARTISTIEK
GRONINGEN
Lekker neuzen bij een aantal van de mooiste audio/video speciaalzaken:
ga naar hifidelity.nl/360graden
129

colofon
UITGEVERIJ XINGO BV
Hans Tebbens, Jean-Pierre Joos
TRAFFIC MANAGEMENT
Timo Schuurbiers
HOOFDREDACTEUR
Marc Brekelmans
redactie@hifidelity.nl
MARKETING EN SALES
Jean-Pierre Joos
sales@hifidelity.nl
EINDREDACTEUR
Dieter van den Bergh
REDACTIE
Max Delissen, Guido de Kanter, Dieter van den
Bergh, Paul Geerts, Gerlinda Heywegen, Gerrit
van den Hoven, Berry van Broekhoven, Patrick
van den Bergh, Rob van Ginneken, Bert Dekker,
Annemarie van Oostenbrugge, Jan Luisterburg,
Timo Schuurbiers
FOTOREDACTIE
Jiri Buller, Paul Vermeulen, Niek Brunninkhuis,
Marcel van den Bergh, Loe Beerens, Cindy Joos,
Erik Teubner, Frits van Eldik, Edwin Smulders,
Rob van Ginneken
WEBSITE HIFIDELITY
Aceview
Brochureweb
Technische realisatie en cms: Patrick Houtman
MET MEDEWERKING VAN
Tamara Rijkers, Denise de Lange, Jeroen van
Oostveen, Henny Hemmes, Paul de Kok, Sounds
Tilburg, Jaap en Marijke Bouwens, Denniz, Ilona,
Kevin, Vera, Sander, Martje van den Hoogen, 013
Tilburg, Leenaarts Antiek en interieur, Kunstlicht
(Jacqueline de Jonge)
DRUKKERIJ
Speciale dank Habé Tilburg / Hans van Welbergen
GRAFISCHE VORMGEVING
Bruut ontwerp i.s.m. Kaftwerk
COVERFOTO
Jiri Büller
ILLUSTRATIES
Marthe Nagengast
VORMGEVING ADVERTENTIES
Karlo Stirmer / Noticed
Sofieke van den Hout / Studio Goosen
CONTACT
Xingo / Hifidelity
Stadhuisplein 343
5038 TH Tilburg
013-5433713
www.hifidelity.nl
© 2008 – Hifidelity is een uitgave van Xingo BV. Niets uit deze uitgave mag worden
gereproduceerd en/of openbaar gemaakt op welke wijze dan ook zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van de uitgever. Hifidelity is niet aansprakelijk voor eventuele
onjuistheden in deze uitgave. Hifidelity is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden
welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave.
Xingo ondersteunt sinds jaar en dag de Stichting Sibusiso. Voor meer informatie: www.sibusiso.com.