De <strong>Hakrinbank</strong> N.V. heeft zich gecommitteerd aan het helpen van kleine en middelgrote ondernemingen.Als jonge, succesvolle ondernemer heeft Bernadette Agbulos gebruik gemaakt van het integraal pakket van hoogwaardige financiële diensten van de <strong>Hakrinbank</strong> N.V., waardoor zij haar eigen fitnesscentrum B-Fit in snel tempo heeft kunnen opzetten. A business is successful to the extent that it provides a product or service that contributes to happiness in all of its forms. Mihaly Csikszentmihalyi
Economische ontwikkelingen in <strong>2007</strong> De economie van Suriname blijft zich bevredigend ontwikkelen. De diverse macro-economische variabelen laten een gunstig beeld zien. Zo is volgens voorlopige schattingen van het Planbureau het Bruto Binnenlands Product (gecorrigeerd voor prijsstijgingen) met 5,3% gegroeid. Sedert 2002 is het BBP met gemiddeld 5,6% per jaar gestegen. De groei wordt gedragen door een hausse op de voor Suriname relevante grondstoffenmarkten en een deels hiermee samenhangend hoog consumptie- en investeringsniveau. Deze factoren hebben een positieve uitwerking op de overheidsfinanciën, de monetaire en financiële ontwikkelingen, alsook op de gang van zaken in de diverse bedrijfstakken. Problematisch is echter dat het inflatietempo nog te hoog is, hetgeen risico's in zich bergt ten aanzien van voortzetting van de aangeduide ontwikkelingen. In dit hoofdstuk wordt op een en ander nader ingegaan. Overheidsfinanciën Het geschetste gunstige beeld weerspiegelt zich in de omstandigheid dat - evenals in de voorgaande 4 jaren - de realisatiegegevens inzake de overheidsfinanciën op kasbasis veel beter zijn uitgevallen dan de door De Nationale Assemblee goedgekeurde begroting voor het dienstjaar <strong>2007</strong>, welke hieronder is weergegeven. De ontvangsten op de Gewone Dienst bedroegen SRD 1.828,2 miljoen, SRD 244 miljoen of 15,3% hoger dan begroot. Realisatie Begroting Realisatie 2006 <strong>2007</strong> <strong>2007</strong> Directe belastingen 591,8 603,2 737,6 Indirecte belastingen 653,8 649,9 731,5 Niet-belastingmiddelen 334,7 331,1 359,1 Totale ontvangsten 1.580,3 1.584,2 1.828,2 De uitgaven op de Gewone Dienst bedroegen SRD 1.656,8 miljoen, een overschrijding van SRD 28 miljoen (1,7%) van de begroting. De lopende uitgaven zagen er (in miljoenen SRD) als volgt uit: Realisatie Begroting Realisatie 2006 <strong>2007</strong> <strong>2007</strong> Lonen en salarissen 603,0 737,4 692,4 Goederen en diensten 286,9 432,4 411,0 Subsidies/overheidsbijdragen 338,8 387,9 458,9 Intrest staatsschuld 101,7 71,1 94,5 Totaal lopende uitgaven 1.330,4 1.628,8 1.656,8 Ontwerpbegroting dienstjaar <strong>2007</strong> (x SRD 1 miljoen)*) Omschrijving Uitgaven Ontvangsten Verschil in % BBP Gewone dienst 1.628,8 1.584,2 -44,6 -0,8 Kapitaalsdienst 534,1 252,3 -281,8 -4,8 Totaal Gewone en Kapitaalsdienst 2.162,9 1.836,5 -326,4 -5,6 *) Bron: Financiële Nota <strong>2007</strong> De betere uitkomst moet vooral worden toegeschreven aan meevallers in de belastingontvangsten en dividenduitkeringen van staatsbedrijven (m.n. Staatsolie N.V.) en aan lagere dan begrote kapitaalsuitgaven. Het overschot op de totale begroting bedraagt SRD 238,6 miljoen, zijnde ongeveer 3,5% van het Bruto Binnenlands Product. De lonen en salarissen stegen in <strong>2007</strong> met ongeveer 15%; iets minder dan begroot. Uitgaven in verband met materiële aanschaffingen en diensten stegen met 43%. Opvallend is de sterke stijging van subsidies en overheidsbijdragen met meer dan 35% tot SRD 458,9 miljoen. Deze uitgaven maken ruim 28% van de lopende overheidsuitgaven uit, hetgeen erg hoog is. 13