De Klimaatdijk in de Praktijk - Praktijkboek Ruimte voor Klimaat

Conclusies
11 Conclusies
79
Het Waterschap Rivierenland wil in het licht van klimaatverandering en andere
mogelijke veranderingen in randvoorwaarden voor waterkeringen, haar huidige
dijkversterkingen graag zo robuust mogelijk uitvoeren. Naar aanleiding van
deze ambitie is er in dit rapport gekeken naar klimaatbestendige
dijkversterkingsalternatieven voor drie locaties in het beheersgebied van het
waterschap: Streefkerk, Lienden en Arnhem. Vanwege verschillen in potentie
voor klimaatbestendige dijkversterking is Streefkerk het meest uitgebreid
bestudeerd en Arnhem het minst. Uitgangspunt van deze alternatieven is dat
ze uitgaan van een langere planperiode (100 jaar i.p.v. 50 jaar), een hoger
klimaatscenario (hoge WB21 scenario i.p.v. WB21 middenscenario) en dat ze
tenminste een factor 100 veiliger dienen te zijn dan de huidige eisen.
Langs de Lek moeten grote delen van de dijk worden versterkt vanwege
problemen met opdrijven die de macrostabiliteit in gevaar brengen. Zo ook een
dijkvak in de dorpskern van Streefkerk, waar bebouwing tegen de dijk aan
staat. In dit rapport is het alternatief van een brede klimaatdijk onderzocht
voor deze locatie. Door de bestaande dijk buitendijks te verbreden kan een
robuust dijklichaam worden gecreëerd dat een factor 100 veiliger is. Hierdoor
hoeft de bestaande, karakteristieke, bebouwing die tegen de huidige dijk aan
staat niet te verdwijnen. Bovendien biedt dit alternatief de mogelijkheid om
een integraal ruimtelijk plan te maken waarbij de dorpskern en de dijk
ruimtelijk meer verbonden worden zonder dat de dijk haar karakteristieke
uitstraling als waterkering verliest. Verder kan de extra grond wanneer deze
bebouwd wordt, inkomsten opleveren. Uit een verkennende kosten-baten
analyse blijkt dat het klimaatdijkalternatief ongeveer 25% duurder is in initiële
investeringskosten. Echter, vanwege lagere kosten voor beheer en onderhoud,
een risicoreductie van het achterland en het overbodig maken van een extra
toekomstige dijkversterking (na 50 jaar), is over een periode van 100 jaar de
klimaatdijk toch voordeliger dan een conventionele dijkversterking waarbij de
bestaande bebouwing moet verdwijnen om de binnenberm op te hogen. Uit de
stakeholder analyse in Streefkerk blijkt dat er onder de belanghebbenden
behoefte is aan een zo robuust mogelijke oplossing om toekomstige
dijkversterkingen zoveel mogelijk te voorkomen. Als belangrijkste voorwaarde
voor een integraal multifunctionele dijkversterking wordt een goede
samenwerking tussen de vele stakeholders gezien die bij een dergelijk integraal
plan betrokken moeten zijn.
Bij Lienden is de situatie anders. Hier dienen verscheidene vakken om
verschillende redenen versterkt te worden, met name om te voorkomen dat
het faalmechanisme ‘piping’ de dijkstabiliteit ondermijnt. De opgave per
dijkvak is echter niet groot. In deze, meer rurale, omgeving is een alternatief
verkend van een twee-dijken systeem. Dit systeem is conceptueel gelijk aan de
werking van kwelkades van vroeger. Door de vroegere waterkering tussen
Kesteren en Lienden, de Rijnbandijk, te gebruiken als tweede kering kan bij
extreme omstandigheden (b.v. vanaf 1/500 jaar) gecontroleerd water in het
tussengelegen gebied worden gezet. De druk van deze waterschijf kan de