De Klimaatdijk in de Praktijk - Praktijkboek Ruimte voor Klimaat

Lienden
61
Dit alternatief heeft als consequentie dat er inundatie van het tussengebied
plaatsvindt (of eigenlijk van de twee tussengebieden, het oostelijke deel en het
westelijke deel) voordat de waterstand optreedt die bij de wettelijke
veiligheidsnorm (1/1250) hoort. Voor de bewoners en de bedrijven in dit
gebied zal dan, zoals hiervoor al aangegeven, een schadeloosstellingsregeling
moeten worden gecreëerd in verband met de wateroverlast. Voor de
normstelling voor de Rijnbandijk ontstaat een situatie die vergelijkbaar is met
de Diefdijk tussen de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden en de Tieler- en
Culemborgerwaard: een doorgaans ‘droge’ kering, die pas wordt aangesproken
in (sporadisch optredende) stiuaties wanneer de voorliggende kering
onvoldoende sterkte heeft. De daarvoor afgeleide en door het ENW
geaccordeerde systematiek is aangegeven in Calle en Van Hoven (2005). Deze
systematiek kan ook bij de verdere uitwerking van dit alternatief worden
gevolgd. Het feit dat het waterpeil in het tussengebied afhankelijk is gesteld
van het maximaal toelaatbare verval over de Marsdijk vormt hierbij overigens
wel een complicerende factor.
Zoals hiervoor aangegeven vergt een goed ontwerp voor een klimaatbestendig
alternatief onder meer een analyse waarbij de normstelling nader wordt
uitgewerkt. Dit valt buiten de scope van dit project. Om alvast een idee te
krijgen van de mogelijke eisen aan de Rijnbandijk volgens dit alternatief, nu en
in de toekomst, volgen hierna enige getallen. In het oostelijke tussengebied
bedraagt het maximale kwelweglengte tekort 9,8 m (Arcadis, 2009). Om hier
het pipingprobleem op te lossen, dient dit kwelweglengte tekort te worden
opgheven. In de berekeningen wordt gewerkt met een ‘equivalente
creepfactor’, wat een constante verhouding is tussen het effectieve verval en
de benodigde kwelweglengte. Deze factor is vastgesteld op 12,7. Het huidig
aanwezige pipingprobleem zou dan theoretisch opgelost worden bij een
waterstandsverhoging van 9,8 / 12,7 = 0,77 m in het tussengebied.
Het effect van klimaatverandering op waterstanden in de Nederrijn op deze
locatie wordt als beperkt beschouwd. De ontwerppeilen voor zowel 2050 als
2100 onder het WB21 midden scenario zijn nagenoeg hetzelfde als de huidige
ontwerppeilen. Dit hangt samen met de maatregelen die in het kader van het
programma Ruimte voor de Rivier in de omgeving worden genomen. Verder is
het verschil in hoogwaterstanden tussen het midden en hoge klimaatscenario
nihil. Dit heeft te maken met het gegeven dat er zo ver bovenstrooms geen
invloed is van zeespiegelstijging en de maximale rivierafvoer bij Lobith is
begrensd op 18.000 m 3 /sec omdat verwacht wordt dat bij hogere afvoeren
zoveel dijken in Duitsland zullen bezwijken dat de afvoer bij Lobith niet hoger
kan worden (zie ook Deltacommissie, 2008). Een belangrijk verschil tussen
beide scenario's is echter dat de afvoergolf volgens het hoge scenario langer
duurt. Dit maakt de periode waarin een verhoogde waterstand in het
tussengebied aanwezig zal moeten zijn, langer.
Het uitgangspunt dat het waterniveau bij Lienden eigenlijk niet hoger kan
komen dan de huidige ontwerppeilen maakt het zeer lastig om het systeem zo
te ontwerpen dat het 100 maal veiliger wordt. Immers, dit kan niet door twee
decimeringshoogtes te gebruiken daar de waterstand toch niet hoger zal