De Klimaatdijk in de Praktijk - Praktijkboek Ruimte voor Klimaat

De Klimaatdijk in de Praktijk
de rivierwaterstand veilig kan keren. De resulterende waterstand in het
tussengebied moet vervolgens weer veilig gekeerd kunnen worden door de
Rijnbandijk.
60
Toepassing van deze oplossing vereist wel voldoende waarborging dat de
oplossing ook inderdaad zoals beoogd zal functioneren. De sterkte van de
beide dijken afzonderlijk is namelijk op dit moment onvoldoende om de
vereiste veiligheid te bieden. Met behulp van bijvoorbeeld
doorlaatconstructies, al dan niet voorzien van terugslagkleppen, moet een
betrouwbaar systeem te realiseren zijn. De oude Rijnbandijk zal dus weer een
functie als waterkerend lichaam krijgen, welke zij tot de 19 e eeuw ook heeft
gehad. Aangezien de Rijnbandijk in het verleden succesvol hoge waterstanden
heeft gekeerd, kan in principe uitgegaan worden van bewezen sterkte van de
Rijnbandijk m.b.t. stabiliteit, al zal wel moeten worden nagegaan in hoeverre
de oude dijk is aangetast of vervallen sinds de aanleg van de Marsdijk.
Waarschijnlijk zal de dijk niet voldoen aan de eisen die vanuit eisen m.b.t. tot
piping voortvloeien omdat de inzichten m.b.t. piping zijn veranderd. Voor
piping bij de Rijnbandijk is het van belang dat het verval niet te groot is en de
dijk breed genoeg is, zodat zich geen doorlopende pipe zal vormen. Het
dijklichaam zelf is momenteel betrekkelijk smal (minimaal 20 meter, meestal
niet meer dan 25 meter), maar daar waar een doorlopend kleipakket in het
voorland van de Rijnbandijk aanwezig is, kan dit bij de breedte worden
opgeteld omdat een pipe niet in klei kan ontstaan. Op plaatsen waar geen
doorlopend kleipakket aanwezig is kan een kleilaag van één meter dikte aan de
voet van de Rijnbandijk worden ingegraven. Volgens de informatie in Dinoloket
(database met informatie over de Nederlandse ondergrond) is praktisch overal
een deklaag van enkele meters aanwezig, zodat dit een relatief goedkope
maatregel is. Uitzonderingen betreffen voornamelijk wielen (resten van oude
dijkdoorbraken) waar de Rijnbandijk binnenwaarts is verlegd. Vanuit
cultuurhistorisch en landschappelijk oogpunt zal het dempen van deze wielen
geen optie zijn; hier zal alsnog een nieuwe dijk buiten om het wiel kunnen
worden gelegd. Verder dienen de grondlichamen in het Marsgebied waar nu
N233 en N320 op liggen, aangepast te worden zodat ook deze grondlichamen
de waterschijf in het binnengebied goed kunnen keren. Dit betreft met name
het erosiebestendig maken van het talud en het treffen van voorzieningen bij
eventuele kruisende infrastructuur (zoals onderdoorgang voor fietsers, duikers,
kabels, leidingen, etc.).
Zoals gesteld moet het verval over de Marsdijk beperkt blijven tot het
maximale verval waarbij het faalmechanisme piping nog juist niet optreedt.
Voor de overige faalmechanismen dienen desnoods maatregelen te worden
getroffen in de vorm van lokale, beperkte dijkversterkingsmaatregelen.
Bovendien mag het waterniveau tussen de beide dijken niet zo hoog stijgen dat
dit door de oude Rijnbandijk niet meer kan worden gekeerd. Indien het totale
te keren verval groter is dan door beide dijken samen kan worden gekeerd, dan
zijn aanvullende versterkingsmaatregelen onvermijdelijk. Hierbij zal dan een
optimum gezocht moeten worden tussen de versterkingskosten van de
Marsdijk enerzijds en versterkingskosten van de Rijnbandijk in combinatie met
(verhoogde) inundatiekosten voor het gebied tussen deze dijken anderzijds.