03.01.2014 Views

De Klimaatdijk in de Praktijk - Praktijkboek Ruimte voor Klimaat

De Klimaatdijk in de Praktijk - Praktijkboek Ruimte voor Klimaat

De Klimaatdijk in de Praktijk - Praktijkboek Ruimte voor Klimaat

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Huidige en toekomstige hydraulische rand<strong>voor</strong>waar<strong>de</strong>n<br />

7.2 Faalmechanismen<br />

25<br />

Naast hoog genoeg, moet een dijklichaam tevens sterk genoeg zijn om haar<br />

waterkeren<strong>de</strong> functie te vervullen. Belangrijke faalmechanismen <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland<br />

betreffen afschuiv<strong>in</strong>gen en pip<strong>in</strong>g. Afschuiv<strong>in</strong>gen kunnen een potentieel<br />

probleem zijn <strong>in</strong> gebie<strong>de</strong>n met een slappe on<strong>de</strong>rgrond (veen en klei) zoals dit <strong>in</strong><br />

het Westen van Ne<strong>de</strong>rland veel <strong>voor</strong> komt. <strong>De</strong>ze slappe on<strong>de</strong>rgrond is veelal<br />

gelegen op een dik (Pleistoceen) zandpakket dat water gemakkelijk doorlaat.<br />

Wanneer <strong>de</strong> rivier is <strong>in</strong>gesne<strong>de</strong>n tot <strong>in</strong> dit pakket oefent het water <strong>in</strong> <strong>de</strong> rivier<br />

via dit zandpakket opwaartse druk (stijghoogte) uit tegen <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rkant van <strong>de</strong><br />

slappe lagen. <strong>De</strong>ze druk is evenredig met <strong>de</strong> waterstand van <strong>de</strong> rivier en stijgt<br />

dus wanneer het waterpeil <strong>in</strong> <strong>de</strong> rivier stijgt. Bij extreem hoog water bestaat<br />

dan <strong>de</strong> kans dat <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rgrond gaat scheuren vanwege <strong>de</strong> toenemen<strong>de</strong> druk<br />

(vorm<strong>in</strong>g van een zogenaamd glijvlak of glijcircel), en kan er een afschuiv<strong>in</strong>g<br />

plaatsv<strong>in</strong><strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> b<strong>in</strong>nenkant van <strong>de</strong> dijk (Figuur 7.1). Een <strong>de</strong>rgelijke<br />

afschuiv<strong>in</strong>g heeft tot gevolg dat <strong>de</strong> dijk onstabieler wordt (waterkeren<strong>de</strong><br />

ge<strong>de</strong>elte wordt smaller) en kan bezwijken – met mogelijk een overstrom<strong>in</strong>g tot<br />

gevolg.<br />

Figuur 7.1<br />

Schematische weergave<br />

van een afschuiv<strong>in</strong>g<br />

door b<strong>in</strong>nendijkse<br />

<strong>in</strong>stabiliteit bij<br />

hoogwater op <strong>de</strong> rivier<br />

(bron: WSRL).<br />

Het an<strong>de</strong>re belangrijke faalmechanisme <strong>in</strong> het Ne<strong>de</strong>rlanse rivierengebied<br />

betreft pip<strong>in</strong>g (zandmeevoeren<strong>de</strong> wellen). Dit is een faalmechanisme dat op<br />

kan tre<strong>de</strong>n wanneer er water door een zandlaag on<strong>de</strong>r het dijklichaam door<br />

stroomt en achter <strong>de</strong> dijk aan <strong>de</strong> oppervlakte komt (wat een wel heet; Figuur<br />

7.2). Het water dat on<strong>de</strong>r het dijklichaam door stroomt kan zand meenemen en<br />

dat achter <strong>de</strong> dijk afzetten. Naarmate dit proces zich langer doorzet kan er een<br />

doorgaan<strong>de</strong> verb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g (pipe) ontstaan on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> dijk waardoor er holle ruimtes<br />

on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> dijk ontstaan en <strong>de</strong>ze letterlijk on<strong>de</strong>rgraven wordt. Dit kan tot gevolg<br />

hebben dat het dijklichaam <strong>in</strong> elkaar stort en er water over <strong>de</strong> kru<strong>in</strong> heen het<br />

achterland <strong>in</strong> kan stromen. Belangrijke parameters <strong>voor</strong> dit faalmechanisme<br />

zijn het verval van het water (verschil tussen waterhoogte <strong>in</strong> <strong>de</strong> rivier en aan <strong>de</strong><br />

b<strong>in</strong>nenkant van <strong>de</strong> dijk) en <strong>de</strong> kwelweglengte. Dit is <strong>de</strong> afstand waarover een<br />

pipe zich kan ontwikkelen en omvat <strong>de</strong> breedte van het dijklichaam plus<br />

eventueel <strong>voor</strong> <strong>de</strong> dijk liggend terre<strong>in</strong> mits daar een voldoen<strong>de</strong> dikke af<strong>de</strong>klaag

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!