transcriptie 1719-1722 - Geneaknowhow.net

Westzaan, dagboek van bakker G.J. Cock 1719-1722
- gemaakt door Rob Bishoff -
Oorspronkelijke bron
Archiefinstelling: Gemeentearchief Zaanstad
Archief: Oud-Archief Zaandam 1613-1811
Inventarisnummer: Westzaan 122
Omschrijving: Adversaria van Gerrit Jansz Cocq, Pistor [bakker] te Westzaan 1719-1728.
Dagboek bevattende voornamelijk aantekeningen over het dopen, trouwen en
begraven.
Transcriptie
Gemaakt door: Rob Bishoff
Soort:
Volledige transcriptie
Datum versie 1 15 juni 2006 aangeleverd aan het project
Deze versie: 1
Opmerking: Het dagboek bevat ook stukje tekst dat in een soort ‘geheimschrift’ is
weergegeven. In de bijlagen aan het eind van het transcript wordt hier op
ingegaan.
Eventuele correcties en aanvullingen door derden op de, binnen dit project
gepubliceerde, transcriptie worden door de maker(s) verwerkt in een nieuwe
versie die weer aan het project kan worden aangeboden.
Het kopiëren (downloaden) van dit bestand is toegestaan voor persoonlijk
gebruik en voor verspreiding op niet-commerciële basis. Commerciële
verspreiding is uitdrukkelijk niet toegestaan.
Bij gebruikmaking van gegevens uit deze bewerking ten behoeve van
publicaties, in welke vorm ook, moet een adequate bronvermelding naar deze
bewerking worden aangegeven.
Beschikbaar gesteld voor het projekt
"VAN PAPIER NAAR DIGITAAL"
informatiepagina - http://geneaknowhow.net/project-papier-digitaal.htm
statuspagina - http://www.den-braber.nl/digiproject/statuspagina.html
Westzaan – dagboek bakker G.J. Cock 1719-1722 – pag. 1

[pagina 1]
Adversaria
a Gerrit Jansz Cock
anno 1719
pistor West-Zaniae
Finis coronat opus
[opgeplakt etiket: gem. 122 / Westzaan / 1719-1728]
[pagina 2]
1720
24 april betaelt aan Jan Magh, voor een paer nieuwe muijle,
somma f 1 - 14 - 0 p[enningen]
27 dito betaelt voor een paer onderkousen f 0 - 19 - 0
[pagina 3]
Den 24 november 1719, vrijdagh,
is overleden d' huijsvrouw van Jan Claesz Backer alias Tan,
Trijntje P[iete]rs, en begraven den 28 dito tot West-Zaene.
Den 29 dito is overleden Jan Claesz Backer alias Tan,
woensd[ag] 's morgens ontrent 3 uuren, en begraven den 2 [decem]ber, saterd[ag].
30 [novem]ber is begraven Frans Dircksz, Lijsje Jongejans en een
soontje van Jan Pot, Keesje, tot West-Zaene.
trfs Xbfr MDCCXIX hbbfp vpprgfnpmfn nihil jfnfvfr zii
Bkbfrf etc t: w: pnprdfntlkck
3 [decem]ber 1719 heeft do[minee] Colerus sijn text gehad ex Rom[einen] 13 v[ers] 12,
soo laet ons afleggen de wercken der duijsternis.
1719
Den 3 december is tot predicant bevestigt tot Cnollendam,
Martinus Soerman, van sijn vader Corn[elis] Soerman, pastor tot Gieser Ouwerkerk.
9 [decem]ber is begraven Reijer Jansz Roos tot West-Zaene.
d krfnt kpfckjfs vbn 5 pm 1 st mpftfn wfgfn 14 b 15 lppt
St Niclbfs dus est A: lpvwf kbrkgh.
1720
14 januarij, sond[ag] 's morgens, is overleden P[iete]r d' Boer en den 18 dito, donderd[ag],
begraven tot West-Zaene. Dito is overleden d' weduw van Gerrit Blauw,
's avonts, en den 18 dito mede begraven tot West-Zaene.
20 januarij is overleden Corn[elis] Pietersz Wit, P[iete]r Baertsz en Jan Meijn
item. P[iete]r Baertsz is begraven tot West-Zaene den 25 , donderdagh,
sijnde sijn naegelaeten vrouw Marij [geen achternaam ingevuld] den 26 dito, vrijd[ag], verlost
van een jonge dogter.
Den 29 januarij, maend[ag] agtermiddagh, is overleden Willem Zaendijcker
en begraven den 1 febr[uari] 1720, donderdags, tot West-Zaenen.
1 april, paeschmaend[ag], is begraven Teunis Pietersz Jager
zijnde donderdags den 28 maert overleden.
7 april is getrout Pieter Pietersz met Maertje Corn[elis]d[o]g[ter] tot Zaendam.
Item Jan Smit met Trijntje Kees de Barckmans tot West-Zaene.
[pagina 4]
1720
Den 14 april
is getrout Dirck Dircksz junior met Grietje Dircks van Josua Gekeer,
schout tot West-Zaene, in huijs vanwegen haer sieckte en ongemack.
16 april ter begraefenis geweest met Claes Tobijasz.
Item is begraven Claes Draij, meede tot West-Zaendam.
18 dito is begraven Aefje Dirck Jaepis tot West-Zaene,
dewelcke is overleden den 15 april, maend[ag] agter[mid]d[ag].
Westzaan – dagboek bakker G.J. Cock 1719-1722 – pag. 2

19 april is overleden Jan Prent tot West-Zaendam.
24 dito ter begraefenis geweest met Belitje Gijse tot W[est]-Zaendam.
Dito is meede begraven Joopje Claes Grootis tot Crommenie.
Vive Pius et morire Pius composuit 1 meij 1720.
12 meij 1720 is getrout Jan Coppertse met [geen naam ingevuld] tot West-Zaen[e of dam]
Item is getrout Heijndrick Pieterse Boer met Lijsje Sijmons
tot West-Zaendam.
14 meij is begraven Ammon Andriesz tot Oost-Zaendam op 't kerkh[of].
15 dito, woensd[ag], is begraven Lena Pieters, de vrouw van Gijs d' Stoelmaek[er]
tot West-Zaendam,
zijnden den 12 meij, sond[ag] ex audi agtermidd[ag], even nae kercktijd, ov[er]lede[n].
1 october is ter aerde bestelt de vrouw van P[iete]r Albertsz tot West-Zaene.
6 october is getrout Claes Tromp met Duijfje [geen achternaam ingevuld]
van do[minee] Nele tot West-Zaene.
20 october is begraeven Willem Teunisz tot West-Zaene.
Dito is getrout Corn[elis] Pietersz Jager met Neel Pietersz Sloot
tot West-Knollendam van do[minee] [geen voornaam ingevuld] Soerman.
Dito is mede getrout Maerte Gerritsz met Hilgond
van Jaijtes op 't Regthuijs tot West-Zaene.
[pagina 5]
1720
Den 21 october, maendags 's morgens ten 8 uure,
is in den Heere gerust, mijn lieven waerde moeder
Aeghje Gerrits, out zijnde 69 jaer, 7 maenten min een dagh
en ter aerde bestelt donderdagh den 24 october tot West-Zaene
in 't Oude Koer met een talrijcke getuijge.
Jesus Christus, de reghter der levende en doode, wil haer
tot jongsten daege sijn aengenaeme stemme laeten hooren,
compt ghij gesegende mijns vaders, beërft het rijck, dat u bereijt is
van 't begin der weerelt, Matt[heus] 25 v[ers] 34. Om sijn bitter lijden
en sterven wille, amen.
Den 3 novemb[er] 1720
Is getrout Thijs Arentsz met Eefje Willem Janses
op 't Regthuijs tot West-Zaene.
Dito is getrout Claes Pietersz Kaet met Teetje Jans
van do[minee] Nele tot West-Zaene.
Item is getrout Frans Albertsz met Trijntje Jans Doort
van do[minee] Tisteijn tot Zaerdam, zijnde dit het eerste
paer dat hij getrout heeft.
Den 4 november, 's maendagsavonts ten 5 uuren,
is overleden Aegte Gerrit Leijders en ter aerde
bestelt den 7 dito, donderdagh, tot West-Zaene
in 't Oude Koer, out zijnde 82 jaer [getal niet ingevuld] maenden en [getal niet ingevuld]
daegen.
Corn[elis] Gerritsz Backer van West-Zaene is overleden
den 10 november, sondagsavonts. Item Marijtje Tijsz van Zaend[am].
Marijtje Tijsz is begraven den 13 novemb[er], woensd[ag], zijnde bededagh,
tot Zaendam.
Corn[elis] Gerritsz Backer is begraven den 14 novemb[er], donderdagh,
tot West-Zaene met een talrijcke getuijgen.
[pagina 6]
1720
Den 8 december, sond[ag]avond,
is overleden Trijn Claes Juriaens en ter aerden bestelt
Westzaan – dagboek bakker G.J. Cock 1719-1722 – pag. 3

den 12 dito, donderdagh, tot West-Zaene.
Den 11 decemb[er], woensd[ag] agtermiddagh, is overleden Guertje Jans,
dogter van Grietje Willems Baes en ter aerde bestelt den [doorgehaald: 14] dito,
[doorgehaald: saterd] .
Den 13 decemb[er], vrijdagh, is overleden Pieter,
soon van Trijn Claes Juriaens, en begraven den 17 dito dingsd[ag]
tot West-Zaene, zijnde deese soon beneffens sijn moeder
in de teeringh gestorven.
Den 23 decemb[er], 's maendagsmorgens ten 8 uuren,
is in den Heere gerust mijn suster Hilgond Jans
en ter aerden bestelt den 26 dito, tot West-Knollendam.
Out jaer
met een talrijcke getuijge.
1721
9 januarij is overleden de weduw van Jacob Hoofd, Aeltje,
donderdaghavond, en ter aerde bestelt den 14 dito, dingsd[ag],
met een talrijcke getuijgen tot West-Zaene.
11 januarij, saterd[ag] 's morgens ten 3 uuren,
is overleden Aegte Pietersz Baertsis en ter aerden bestelt
den 15 dito, woensdaghs, tot West-Zaene met talrijcke
getuijgen, hebbende ick mede helpen varen.
12 januarij 1721 is getrout Jan Cas junior met Metje
Harmis Bruijn van do[minee] Tisteijn te West-Zaendam.
[pagina 7]
1721
Den 8 maert, saterdaghmiddags tusschen half elf en elf
uuren, is overleden, heel schielijck, d' heer Josua Gekeer,
schout van West-Zaene en Crommenie,
en ter aerde bestelt den 13 maert, donderdagh agtermiddags
ten 2 uuren, tot West-Zaerdam met een talrijcke getuijge.
5 meij, , is Corn[elis] Pietersz Jager voor de eerste reijs begonnen
met backen tot Wormerveer.
15 meij is begraven Willem Jansz, out 90 jaeren
tot West-Zaene.
18 meij is getrout Harmen [geen achternaam ingevuld]
met Hilletje Volckers à do[minee] Tisteijn ind[e] L[utherse] kerck tot Zaerdam.
9 junij, maend[ag], is overleden Jan Gerritsz Kas en begraven
den 12 dito, donderd[ag], in d' Zaendijcker kerck met
een talrijcke getuijgen.
3 aug[ustus] is getrout Jurian Faber met Stijntje Stoffels
van do[minee] Tisteijn ind[e] Leutherse kerck tot Zaerdam.
5 aug[ustus], , is Aeghje Boermans uijt haer huijs gegaen,
zijnde besteed van d' diaconen.
13 dito, woensd[ag], is sij overleden.
16 septemb[er] is begraven Marie van Nannes tot West-Zaene.
8 october, woensd[ag]morgens ten 5 uuren, is overleden
Christiaen Fredricksz, zijnde den 3 octob[er], vrijd[ag], te bed
blijven leggen en soude in novemb[er] 78 jaer zijn geweest,
zijnde begraven den 11 dito, saterd[ag], tot West-Zaene.
[pagina 8]
1722
16 januarij, vrijdags 's middags ontrent half twaelf,
is heel schielijck overleden Antje Carstens, huijsvrouw
van Johannes de Schaijingh Haelder, en ter aerden bestelt
Westzaan – dagboek bakker G.J. Cock 1719-1722 – pag. 4

den 21 januarij, woensd[ag], zijnde bededagh, tot Zaerdam.
17 januarij, saterdaghavond, is overleden Corn[elis] Pauw
en begraven den 20 dito, dingsd[ag], tot West-Zaene.
20 januarij, dingsd[ag] 's morgens, is overleden Dirck Jaspersz
de Geus en begraven den 23 dito, vrijd[ag], tot West-Zane.
25 januarij is getroud Sijmen Pietersz Sloot met Aeghje
Pieters de Jager tot Wormer op 't Regthuijs.
4 maert, woensd[ag]avond ten 11 uuren, is overleden Moijste.
5 dito, donderdagh, is overleeden Hilgond van Keunings.
6 dito, vrijdaghavond, is overleden mr. Corn[elis] Magerus.
5 april, Paeschen, is getrout P[iete]r Corn[elisz] Jager met
Trijn [geen achternaam ingevuld]
Dito is overleden Jasper Arisse Visser.
12 dito is overleden Hendrick Valck en Jan Claesz Vrouwe,
outste soon van mijn suster Neeltje Jans.
13 dito is overleden Cleijn Sijmon.
30 dito is overleden Antje Claes Vrouwe, donderdags voormiddags
ontrent half elven, en begraven [geen plaats ingevuld]
[pagina 9]
1722
1 junij, maend[ag] 's morgens, is overleden Jan Dircksz Coppert
en ter aerde bestelt den 4 dito, donderdagh, met een talrijcke
8 aug[ustus], saterd[ag], is ter aerde bestelt J.H. Haex,
secretaris à West-Zaendam met een talrijcke getuijge,
sed sine uxores.
9 august[us] is getrout Jacob Dircksz Suijcker met
Magteltje Feddes op 't Regthuijs tot West-Zaene
15 october, donderdags 's morgens tussen 9 en half tien,
is overleden Jan Willemsz Schepsel, zijnde het hem vrijdagsavonts
den 9 octob[er] aengekomen
en ter aerde bestelt den 18 dito, sond[ag], in 't Oude Koer
met een talrijcke getuijge, zijnde 51 paer manspersoonen
behalven de vrouwluij.
20 dito, dingsd[ag], is begraven Juriaen Harmsz uijt Jagertje
tot West-Zaerdam.
Dito, agtermiddags, is heel schielijck overleden Pieter Arentsz
Cleijn en ter aerde bestelt den 24 dito, saterd[ag], met een talrijke
tot West-Zaenen.
22 dito, donderdagh, is [doorgehaald onleesbaar woord] ter aerde bestelt Louris Severeijn
tot West-Zaene, zijnde sond[ag] agtermidd[ag] den 18 octob[er] overleden.
23 october, vrijdaghavond, is overleden Sijmon Ariansz All
en begraven den 27 dito, dingsd[ag], tot West-Zaene.
1 novemb[er] is getrout Claes Jansz Hooft met Guertje Dircks
Schots op 't Regthuijs tot West-Zaene.
4 dito, woensd[ag], is overleden Willem Jansz Smit, alias Canis,
begraven den 8 dito, sond[ag], tot West-Zaene.
5 dito, donderd[ag], is overleden Pietje Maij, begraven den 8 dito, sond[ag].
6 dito, vrijdaghavond, is overleden Hilgond van Jaijtes
en begraven den 10 dito, dingsd[ag], tot West-Zaene.
Westzaan – dagboek bakker G.J. Cock 1719-1722 – pag. 5

BIJLAGE I
In zijn adversaria gebruikt bakker Gerrit Jansz Cocq af en toe geheimschrift. Zo tracht hij
bijzonderheden over zijn specialiteiten, krentenkoekjes en stroopkoekjes, te verhullen. Ook
verhult hij een boete van 83 gulden en een stuiver wegens een overtreding, en het lijkt erop
dat hij zich voorneemt geen jenever meer te drinken.
In de transcriptie heb ik geprobeerd om letterlijk weer te geven wat Cocq opschreef.
Om het geheimschrift te ontcijferen zijn twee dingen nodig. In de eerste plaats een beetje
geduld en oplettendheid. In de tweede plaats kennis van het oude bakkersvak, want Cocq
noteert alleen de bijzonderheden en geeft geen complete recepten. Ik ben geen bakker.
Het eerste dat opvalt, is dat de letter 'e' niet of nauwelijks in de code voorkomt. De letter 'f'
des te meer. Cocq vervangt de klinkers door de letter, die er in het alfabet op volgt. Daarbij
moet bedacht worden dat de i en de j als één letter gezien worden (die vervangen wordt
door de k). Omgekeerd is niet elke 'f' terug te vertalen in een 'e'. Zo wordt met Pffkckfr niet
Peekcker bedoeld, maar Officier.
Vervolgens mengt Cocq kwistig Latijn door zijn code. Hij is daar beter in dan
ondergetekende. Bijvoorbeeld:
5 rfkksfn kpfckkfs gfbbckfn t:w: quatuor rfkksfn crfnt kpfckkfs et semel strppp kpfckkfs
oftewel
5 reijsen koeckjes gebacken t.w. quatuor reijsen crent koeckjes et semel stroop koeckjes
(quattuor = 4, et semel = en éénmaal, een 'reis' is de hoeveelheid die in één keer de oven in
gaat)
Tenslotte de maten en gewichten. Een pond of lb is min (of meer) een pond en een loot is
daar het 24ste deel van.
Als inhoudsmaat wordt kennelijk een mengelen of mengel gebruikt. Dat is bijna een
hedendaagse liter en het wordt door Cocq verkort tot mens:. Met st: wordt stuiver bedoeld.
Een enkele keer staat er een 'normale verkorting tussen als Xber of xb: voor december.
Wat met W: bedoeld wordt weet ik niet. Misschien (af en toe) wittebrood.
Rob Bishoff
BIJLAGE II
Een poging tot ontcijfering, voor wat het waard is:
[op pagina 3]
3 december MDCCXIX haafp voorgenomen nihil jenever zii
akaere etc t: w: onordentlick
(...)
d[e] krent koeckjes van 5 om 1 stuiver moeten wegen 14 a 15 loot
St Niclaes dus est A: louwe karigh.
Westzaan – dagboek bakker G.J. Cock 1719-1722 – pag. 6

Het project "VAN PAPIER NAAR DIGITAAL”
is een initiatief van Hans den Braber en Herman de Wit
Westzaan – dagboek bakker G.J. Cock 1719-1722 – pag. 7