Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 te Geldrop

Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 Geldrop, Fietsersbond, 6 oktober 2009.
Fietsonveiligheidsanalyse rotondes
Bogardeind/A67 te Geldrop
Ir. R.J.M. van Stratum, voorzitter Fietsersbond afdeling Geldrop-Mierlo
Ir. A.J. Niessen, secretaris Fietsersbond afdeling Heeze-Leende
6 oktober 2009
Bijbehorend beeldmateriaal: http://www.dse.nl/~fbheeze/rotonde.html
1. Aanpak analyse
De Fietsersbond heeft op verschillende manieren informatie verzameld over de fietsoversteekonveiligheid
van de nieuwe turbo-rotondes Bogardeind/A67. Er is op diverse momenten
“under-cover” meegefietst met groepen scholieren. Ook zijn er videobeelden gemaakt om de
risico’s inzichtelijk te maken en om tellingen en metingen te kunnen doen. Verder is aan
diverse mensen om hun mening gevraagd. Daarnaast is informatie verzameld over de
aanrijdingen die hebben plaatsgevonden.
2. Tijdlijn
Op donderdag 4 juni 2009 werd het oostelijk fietspad in gebruik genomen. Diezelfde ochtend
vond de eerste aanrijding met een fietser plaats. Een week later, dinsdag 16 juni 2009, heeft de
Fietsersbond ‘s ochtends rondjes met de scholieren meegefietst om te kijken hoe het verkeer
zich gedraagt. Kort daarna kwam ook het westelijk fietspad gereed. Na de zomer zijn er op 10
en 22 september 2009 film-opnamen gemaakt en observaties gedaan. Op 24 september 2009 is
er opnieuw met de scholieren meegefietst.
1

Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 Geldrop, Fietsersbond, 6 oktober 2009.
3. Meefietsen
3.1 Verslag meefietsen 16 juni 2009
Op dinsdag 16 juni 2009 is er van kwart voor acht tot half negen een aantal keren meegefietst
met de fietsers uit Heeze, om zelf te ervaren hoe het is om de rotondes over te moeten steken.
Zo tussen acht uur en kwart over acht is er sprake van een duidelijke spits waarbij groepen
scholieren de oversteken wagen.
Het valt op dat in veel gevallen de auto’s vrijwillig voorrang verleenden. Soms was het
volkomen duidelijk dat er voorrang kwam; de auto stopt ruim voor de oversteek en de
bestuurder maakt met handgebaren het bekende “ga maar voor” gebaar, soms is het minder
duidelijk en stopt de auto pas op het laatste moment. Het is dan voor de scholieren lastig om de
inschatting te maken: doet-ie het of doet-ie het niet?
Het wordt nog spannender als de automobilist niet aangeeft dat hij de rotonde gaat verlaten,
maar toch rechtsaf gaat; eerst denk je dat-ie op de rotonde blijft maar op het allerlaatste moment
is dat dus toch niet waar.
Omdat er een dubbele rijstrook ligt kunnen er twee auto’s naast elkaar aankomen. Het is
duidelijk dat als de ene auto voorrang geeft de andere dat ook moet doen om veilig over te
kunnen steken. Gelukkig zagen we geen enkel geval van de ene auto wel en de andere niet,
maar toch.
Dit is nog niet alles. De zon scheen helder en er waren nogal wat automobilisten die bij het
rechtsaf slaan richting het Oosten plotseling de volle zon op het netvlies kregen. Gevolg: gas
los, zonneklep omlaag en gas er weer op. Het lijkt net of ze gaan stoppen, maar na
snelheidsvermindering gassen ze zonder veel waarnemingsvermogen gewoon door.
Levensgevaarlijk.
Het oversteken in groepen is een verhaal apart. Zoals bekend rijden scholieren niet als een lange
colonne, maar als een groep, vaak met meer dan twee naast elkaar. Zo steken ze ook over, en de
achtersten willen kost wat kost bij de groep blijven. Als de eerste besluiten om de oversteek te
wagen nemen ze in feite de beslissing voor de hele groep, want eenmaal begonnen aan de
oversteek maakt de groep die ook af. Automobilisten die de overstekende groep naderen geven
vrijwel altijd min of meer gedwongen voorrang, maar soms zag ik dat er bestuurder was die zijn
recht kost wat kost verzilverde. Een keer zagen we een luid claxonerende golfje zich dwars
door de colonne boren, er zaten twee jongelui in, voorzien van petjes, die elkaar na hun
heldendaad triomfantelijk aankeken.
Gespreksflarden van scholieren duidden erop dat ze het oversteken als een soort spelletje zagen:
krijgen we weer voorrang? Spannend spel, maar als je verliest betaal je wel een hoge tol.
Een paar keer stopte een vrachtauto met aanhanger bij de rotonde om naderend verkeer op de
rotonde voor te laten gaan en blokkeerde daarbij pontificaal het fietspad. Dat vergt nogal wat
van het geduld van de fietsers. Gelukkig ging het goed.
Al met al: een behoorlijk risicovolle situatie voor de fietser, hier wordt veel gevraagd van
inschattings- en beoordelings- en incasseringsvermogen, de vraag is of automobilisten en
scholieren dat in voldoende mate op kunnen blijven brengen.
2

Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 Geldrop, Fietsersbond, 6 oktober 2009.
3.2 Verslag meefietsen 24 september 2009
Op donderdag 24 september 2009 is er nogmaals een keer of tien over de rotondes meegereden,
van half acht tot kwart over acht dit keer. De eerste golf scholieren maakt gebruik maak van de
VRI en de rotondes via de relatief veilige westzijde. Zij negeren bij bij de Golden Tulip het
gebod om rechtsaf te gaan en rijden rechtuit om tenslotte bij het Emopad weer legaal verder te
gaan. Dat liep steeds goed af, slechts kwam hen een gehelmde bromfietser tegemoet, die daar
dus op het fietspad niet thuishoorde. Bij het aan de westzijde naderen van de noordelijke
rotonde stond er een verkeersbord zodanig verkeerd geplaatst dat alleen dankzij een lenige
uitwijkmanoeuvre een botsing te vermijden was.
Rond acht uur komen er enkele zeer grote golven fietsers uit Heeze. Veel van de welwillende
automobilisten van juni vinden het voorrang geven onderhand welletjes en doen dat dus niet
meer. Gevolg: de groepen wachtende fietsers groeien aan en worden nog groter dan ze al
waren. Eenmaal aan het oversteken duurt het dan wel heel erg lang voordat de stoet voorbij is,
soms meer dan twee minuten, dat ging dus gelukkig wel iedere keer goed.
De getrapte oversteek bij de oostkant van de noordelijke rotonde is veel te klein om zo’n grote
groep te kunnen bevatten, dus als een volledige oversteek niet in een keer lukt ontstaat op den
duur door het grote aantal fietsers een “staart” die noodgedwongen op de weg moet blijven
staan. Zo wordt het geduld van de automobilisten nog verder op de proef gesteld.
Opvallend was het gering aantal auto’s dat fatsoenlijk richting aangeeft bij het verlaten van de
rotonde.
4. Ongevallen analyse
Bij de politie zijn 4 aanrijdingen gemeld, 3 daarvan tussen motorvoertuigen met uitsluitend
materiele schade, en 1 letsel-aanrijding waar een fietser bij betrokken is. Volgens diverse
bronnen zou er ook een 2e aanrijding met een fietser plaats hebben gevonden.
4.1 Eerste aanrijding donderdag 4 juni 2009
Op 4 juni 2009 vond er een aanrijding plaats tussen een 13-jarige Strabrecht leerlinge vanuit
Heeze en een 24-jarige automobilisten die vanuit Geldrop de A67 richting Eindhoven opreed.
De fietser is pas aan het eind van de oversteek aangereden - zij is niet zelf aangereden maar
haar fiets is aan de achterzijde geraakt waardoor zij onderuit is gegaan en met een rotsmak op
het asfalt is beland met haar hoofd. Zij is naar het ziekenhuis vervoerd. De automobiliste
verklaarde deze fietser helemaal niet gezien te hebben, wellicht verblind te zijn geweest door de
zon. Gegeven de onderlingen posities van beide verkeersdeelnemers, waarbij de fietser
overgestoken is voordat de automobiliste zich op de fietsoversteek bevond, waarbij er dus geen
sprake geweest is van ander verkeer voor deze automobiliste richting fietsoversteek, is
verblinding dan ook een waarschijnlijke oorzaak, want de fietser moet op diverse momenten
(voor en op de oversteek) goed zichtbaar geweest zijn. Daarmee is nog onduidelijk waarom de
fietser de oversteek niet op tijd heeft kunnen voltooien. Mogelijke oorzaken zijn risicoacceptatie,
vertrouwen in de medewerking van het overige verkeer even in te houden (wat niet
gebeurde), een verkeerde snelheids-inschatting, of een overvol midden-eiland.
3

Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 Geldrop, Fietsersbond, 6 oktober 2009.
4.2 Analyse overige aanrijding(en) met fietsers
Volgens diverse bronnen zou er een tweede aanrijding met een fietser geweest zijn. Hiervan
hebben we nog geen gegevens achterhaald.
5 Analyse videobeelden
5.1 Analyse van de videobeelden van 10 september 2009
Op donderdag 10 september 2009 zijn er opnamen gemaakt bij de A67-oprit naar Eindhoven.
Dit is de drukste oprit waar de wachttijden het grootst lijken. De opnamen zijn zo onopvallend
mogelijk gemaakt, met een zwarte camera op zwart statief in de middenberm tussen oprit en
afrit (op de onopvallende doorsteek ter plaatse), terwijl het verkeer visueel werd geobserveerd
vanaf het hekwerk van de parkeerplaats van het Motel door een onopvallend geklede
medewerker van de Fietsersbond. Bij het maken van de opnamen is voldaan aan de vereisten
van de Wet Cameratoezicht en het RVV.
Het beeld beeldmateriaal is beschikbaar via: http://www.dse.nl/~fbheeze/rotonde.html
Verkeersdrukte
De verkeersdrukte op die ochtend was representatief voor een gewone, drukke,
donderdagochtend. Het weer was goed.
Observaties, tellingen
Opvallend is dat de grootste problemen zich voordoen in een korte periode, we onderscheiden
daarbij een 20-minuten periode van 7:53-8:13 en een nog drukkere 10-minuten periode van
8:03-8:13. (de klok in de videobeelden loopt 8 minuten achter op de echte kloktijd).
In de 20-minuten periode steken ongeveer 270 fietsers de A67-oprit Ehv over, in ongeveer 40
groepjes van diverse omvang. Bij de N-rotonde-afrit/A67-Ehv-oprit kruisen zij een
verkeersstroom van, in die periode, ruim 1000 mvt/uur.
In de 10-minuten periode van 8:03-8:13 is de fiets-intensiteit nog aanzienlijk hoger met
gemiddeld 18 fietsers per minuut.
Het aantal fietsers dat westelijk langs de rotondes fietst vanuit Heeze is zeer beperkt, en de piek
ligt in tijd iets eerder dan de oostelijke fietsers. Vermoedelijk wordt dit alleen gedaan door
fietsers en scholieren richting Emopad/Eindhoven.
De fietsoversteek is gedurende de 20-minuten periode 60% van de tijd in gebruik bij
overstekende of bij wachtende fietsers.
4

Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 Geldrop, Fietsersbond, 6 oktober 2009.
In ongeveer de helft van de oversteken (19x) in de 20-minuten periode ontstaat er, nadat de
fietser(s) al dan niet gewacht hebben op een vrije doorgang, geen direct probleem met afslaand
verkeer. In 13 gevallen is de oversteek ruim te noemen. In de 6 andere gevallen is de oversteek
vlak voor de volgende afslaande auto langs gewoonweg krap.
Echter, in de andere helft (21x) wordt er wel (individueel of groepsgewijs) doorgereden door
fietsers, en moet er geremd worden door een afslaande automobilist om een aanrijding te
voorkomen, in 5 gevallen wordt er zelfs fors geremd. Soms (4 keer van de 21) leidt gedwongen
afremmen ook tot voorrang geven aan de rest van de fietsgroep (hierna: “afgedwongen
voorrang”), maar in de meeste gevallen leidt dat tot risicovolle groepsdoorsnijding.
Slechts 4 keer wordt er in 20 minuten voorrang verleend uit vrije wil aan een stilstaande groep
fietsers (hierna: “vrijwillige voorrang”). Dat leidde 1x tot een overvol middeneiland wat de
rotonde-afrit ook nog enige tijd blokkeert.
Kijken we naar de drukkere 10-minuten periode dan is het verkeersbeeld nog erger: van de 23
groepsoversteken gebeuren er 3 veilig, wordt er 3x ongevraagd voorrang verleend, maar wordt
er bij 17 gevallen voorrang genomen door doorrijdende fietsers. In 17 gevallen moet er dus
geremd worden door een afslaande automobilist, in 4 gevallen wordt er zelfs fors geremd. In
slechts 2 gevallen leidt het gedwongen afremmen ook tot verder voorrang geven aan de rest van
de fietsgroep, maar in de meeste gevallen (14x) leidt dat tot risicovolle groepsdoorsnijding.
Een meerderheid van de automobilisten vanuit Heeze geeft netjes richting aan. Maar een
belangrijke minderheid die het niet doet, zeker als het verkeer vanuit Heeze betreft, vormt een
groot risico gegeven de korte tijd van de splitsing op de rotonde tot de fietsoversteek. In de 20-
minuten periode geven 20 (vracht)auto’s uit de richting Heeze geen richting aan bij het afslaan
richting A67/Eindhoven. Dat betekent 1x per minuut een fors interpretatie-risico voor de
fietsers. Aangezien er ca 60% van de tijd fietsers wachten of doorrijden, betekent dat in de 20-
minuten periode maar liefst 12 conflict-momenten tussen fietsers en een onverwacht afslaande
(vracht)auto.
Het aantal automobilisten vanuit Geldrop dat bij het verlaten van de rotonde netjes richting
aangeeft is veel minder. Ervaren fietsers weten dat iedere auto op de linkerstrook vanuit
Geldrop de snelweg oprijdt. Toch is dit verraderlijk: wie een auto ziet vlak voor de rotonde-afrit
moet zich realiseren: als deze auto uit Geldrop kwam (weet ik dat nog?), dan zal hij zeker
afslaan, ook al geeft hij geen richting aan. En als hij uit Heeze kwam, is de kans aanwezig dat er
nog steeds afgeslagen wordt.
Vanaf het moment dat zichtbaar is dat een auto de rotonde ook echt verlaat, tot de fietsoversteek,
verstrijken hooguit 2 seconden. Dat is te weinig om alsnog de oversteek vrij te
maken. Een fietser die op volle snelheid oversteekt heeft al zo’n 1.5 seconde vrije ruimte nodig
voor de oversteek. Een scholier heeft vanuit stilstand 4 tot 6 seconden nodig voor alleen de
fysieke oversteek. Daar moeten nog bedenktijd en reservetijd bij opgeteld worden voor een
veilige oversteek. De brugklasser op 7:56:54 maakt een inschattingsfout en trapt voor zijn leven
voor een forse 4WD langs. Toch heeft ook hij bijna 5 seconden nodig voor de oversteek.
5

Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 Geldrop, Fietsersbond, 6 oktober 2009.
Een auto vanuit Geldrop heeft vanaf het moment dat hij de “dode rotonde tak” passeert tot de
fiets-oversteek zo’n 6 tot 8 seconden nodig. In principe kan een scholier dus alleen veilig
oversteken als dat hele traject vrij is. Door de beperkte hoogte van de jongere scholieren kan het
zicht op dit traject echter deels onttrokken worden door verkeer vanuit Heeze richting Geldrop
(zichtbaar op 7:55:50).
Een auto vanuit Heeze die vanuit stilstand de rotonde opdraait en rechtsaf slaat heeft zo’n 5 to 6
seconden nodig tot de fiets-oversteek. Door de achterstand die deze auto heeft op de auto vanuit
Geldrop waar voorrang aan verleend is, valt er een kort gat tussen beide voertuigen, van
minimaal 1.5 s. Te kort dus om over te steken.
Een auto die vanuit Heeze de rotonde kan rijden zonder voorrang te hoeven verlenen aan
verkeer vanuit Geldrop en rechtsaf slaat heeft al snelheid en daardoor maar zo’n 4 seconden
nodig vanaf de haaientanden tot aan de fietsoversteek. Voor menig scholier is dat dus te kort,
dus hij zal ook het verkeer tussen het viaduct en de rotonde moeten controleren op de
toekomstige rijrichting. Er wordt nogal wat gevraagd van de jeugdige scholieren.
Daar komt nog bij dat bij auto’s die wel richting aangeven het soms niet altijd even duidelijk
zichtbaar is, doordat bij moderne auto’s de sterke koplampen erg dicht bij de knipperlichten
zitten. Dit maakt het moeilijker snel te beoordelen of een auto richting aangeeft.
Dan blijkt ook nog (bijv 7:41:00) dat bij diverse auto’s vanuit Heeze naar Eindhoven de
richtingaanwijzer automatisch uitvalt bij het stuurgedrag op de rotonde (rechts-links-rechts),
waardoor fietsers ook nog ten onrechte de aanwijzing kunnen missen dat deze auto’s gaan
afslaan.
Fietsers die bij de rotonde komen hebben grote moeite om over te steken. Terwijl de groep
wachtende fietsers toeneemt, lukt het af en toe om met enkele fietsers over te steken.
Uiteindelijk zijn de fietsers toch afhankelijk van auto’s die al dan niet gedwongen voorrang
geven. Als dat niet zou gebeuren, zouden de wachttijden op het drukste moment onacceptabel
oplopen.
Kijken we numeriek naar de fietsers op welke wijze zij oversteken, dan lukt het in een 20-
minuten periode zo’n 40% om op eigen kracht over te steken. 25% krijgt voorrang zonder er
om te vragen. 35% rijdt mee in een groep die succesvol voorrang heeft afgedwongen.
De gemiddelde wachttijd over alle gefilmde fietsers is moeilijk in te schatten vanwege de
onbekende aankomsttijd van een aantal fietsers bij een grote groep, maar bedraagt bij de oprit
naar Eindhoven alleen al tussen de 30 en 50 seconden gemiddeld ! Het ASVV typeert zo’n
wachttijd als “slecht” tot “zeer slecht”.
Beschouwing
Automobilisten houden nog maar weinig rekening met deze groep onervaren en kwetsbare
verkeersdeelnemers. Sterker nog, bijna alle automobilisten verwachten gewoon vrije doorgang,
ook als ze geen richting aangeven. Dat is overigens, juridisch gezien, ten onrechte. Mocht het
tot een aanrijding komen, dan is onduidelijk wie voorrang heeft. Dit hangt onder andere af van
de vraag of het fietspad met fietsoversteek bij de weg hoort. Dit is afhankelijk van de feitelijke
situatie en niet alleen de afstand van de oversteek tot de rotonde. Als het fietspad niet bij de
6

Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 Geldrop, Fietsersbond, 6 oktober 2009.
weg zou horen, heeft de automobilist voorrang. Maar als het fietspad wel bij de weg hoort, is
het vaste jurisprudentie dat een afslaande automobilist voorrang moet verlenen aan doorgaande
fietsers op dezelfde weg. Anderzijds moeten fietsers vrije doorgang verlenen aan
automobilisten die zich al op het korte gedeelte van de rotonde-afrit bevinden. Het gedrag dat
automobilisten met een forse snelheid de rotonde verlaten en daarmee fietsers die al ruim voor
het afslaan begonnen waren met oversteken in gevaar brengen is dan ook niet goed te praten.
Voor fietsers heeft zo’n constatering weinig waarde: het enige wat voor hen telt is een veilige
oversteek. Zij moeten dan ook “worst-case” denken en anticiperen op onverwacht afslaand
verkeer en ver vooruit (of achteruit) de autostroken vanuit Heeze en Geldrop controleren op
aanwezigheid van voertuigen.
Zouden we een veilige oversteek definiëren als: voldoende ruimte vrij op de rijstrook vanuit
Geldrop, het niet vertrouwen op het afremmen van auto’s voor fietsers, het niet vertrouwen op
enige richtingaanwijzer, dan is er kijkend naar de videobeelden in de 2 ½ minuten van 7:55:50-
7:58:20 slechts een veilige oversteekmogelijk voor ongeveer 4 groepjes van in totaal 12
fietsers. Dat is een wegcapaciteit van 5 fietsers per minuut. Dat is onvoldoende bij een aanvoer
van 18 fietsers per minuut – het zou (zonder vrijwillig of afgedwongen voorrang gevende
auto’s) leiden tot een wachttijd van meer dan een half uur. Laten we de eis vallen dat fietsers
wel het risico nemen op onverwachts afslaand verkeer en dus vertrouwen op de
richtingaanwijzers van verkeer vanuit Heeze, waarbij iedere fietser dus ook in zijn hoofd helder
moet hebben waar elk voertuig vandaan komt vlak voor de rotonde-afrit (want verkeer uit
Geldrop slaat bijna altijd af), dan is er nog steeds maar een veilige oversteek mogelijk voor ca.
22 fietsers (ruim 8 fietsers per minuut). In werkelijkheid steken er in die periode niet 12 of 22
fietsers over maar 36 fietsers, wat tot 8 conflictsituaties oplevert. In elk van die situaties geldt
dat als de automobilist niet oplet en remt, er een aanrijding was ontstaan. Zelfs die 36 fietsers is
minder dan de capaciteitsbehoefte van het schoolverkeer op dat moment. Er is dus
ondercapaciteit op de fietsstrook. Zonder afgedwongen of vrijwillige voorrang lopen de
wachttijden voor fietsers onacceptabel op.
Slechts een minderheid van de oversteken gebeurt dus op veilige wijze. Gedwongen door de
drukte en de tijdsdruk op school te willen komen, en het nog beperkte risico-besef, vindt er bij
de helft van deze groeps-oversteekbewegingen zeer forse risico-acceptatie plaats.
5.2 Analyse van de videobeelden van 22 september 2009
Op dinsdag 22 september 2009 zijn er opnamen gemaakt bij de op/afrit bij de zuidelijke rotonde
door een Fietsersbond medewerker die teruggetrokken in de berm stond, zij het met een
opvallend hesje. De meeste opnamen zijn hier gemaakt vanuit het middeneiland, vlak voor de
bebording “ga terug” / “snelweg”. Wij hebben niet de indruk gekregen dat het verkeer door
deze werkwijze wezenlijk is beinvloed. Onze Fietsersbond medewerker was wel duidelijk
zichtbaar voor langsrijdende fietsers, zeker na de oversteek. De eerste, typerende, opmerking
was “Ben je gewonden aan het tellen ?”
De verkeersdrukte op deze dag was mogelijk minder representatief door een aanrijding op de
A67 eerder om 6:55, die tot forse filevorming op A67 en A2 had geleid. De fietsdrukte was
wederom fors: van 8:03-8:13 passeerden er 179 (brom)fietsers.
7

Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 Geldrop, Fietsersbond, 6 oktober 2009.
Hoewel er bij de zuidelijke rotonde minder verkeer langskomt, zijn de snelheden en dus de
risico’s er hoger. Het kost de scholieren toch relatief veel tijd een oversteekmoment goed in te
schatten, en ook hier is in 20 minuten observeren meermalen een risicovolle situatie gezien –
een scholier die vlak voor een afslaande vrachtwagen oversteekt, waarbij de vrachtwagen moet
remmen; meermalen kans op afdekrisico bij oversteek op dubbelstrooks afrit; en overvulling
van het middeneiland.
Op dinsdag 22 september 2009 zijn er tegelijkertijd ook opnamen gemaakt van de noordelijke
rotonde vanuit een onopvallend en ver in de berm geparkeerde auto direct langs het
parkeerterrein van het motel. Deze opnamen voegen weinig toe aan de eerdere opnamen van 10
september 2009 maar laten dit keer wel fietsers zien die op de Venlo-afrit over soms forse
afstanden zigzaggen omdat het fietspad geblokkeerd wordt alsmede een bijna-aanrijding op de
Venlo-afrit door wederzijdse onduidelijkheid over wie er eerst mag.
6. Overige risico-factoren
6.1 Verblinding
‘s Ochtends worden automobilisten, zelfs in juni, verblind door de opgaande zon bij het
verlaten van de rotonde richting snelweg. ‘s Avonds worden ze verblind bij het naderen van de
rotonde vanaf de snelweg. Dit heeft waarschijnlijk een belangrijke rol gespeeld bij de aanrijding
op 4 juni 2009. Goed geplaatste bomen of schermen zouden de verblinding kunnen verhelpen
maar deze zijn niet of onvoldoende aanwezig.
6.2 Regen, sneeuw, gladheid en duisternis
Nog geen ervaringen beschikbaar.
6.3 Gevolgen regelscenario Leenderheide oktober 2009 – februari 2010
De werkzaamheden nabij Leenderheide komende winter zullen veel invloed hebben op de
verkeersstromen. Wellicht dat de oprit naar Eindhoven iets rustiger en de dubbelstrooks afrit
vanuit Venlo drukker wordt.
6.4 Maatvoering en snelheden
De rotondes zijn ruim bemeten en dat maakt hoge rijsnelheden mogelijk, wat anticipatie op
verkeersgedrag bemoeilijkt en risico-verhogend werkt bij een eventuele aanrijding.
De midden-eilanden lijken krap gedimensioneerd: we meten ca 4.5 meter breedte waar 7m bij
te verwachten capaciteitsproblemen wordt geadviseerd.
8

Fietsonveiligheidsanalyse rotondes Bogardeind/A67 Geldrop, Fietsersbond, 6 oktober 2009.
6.5 Risicogedrag scholieren
Naast een nog niet helemaal ontwikkeld inschattingsvermogen en een verhoogde vrijwillige
risico-acceptatie beschikken veel scholieren ook nog niet over een goede fietstechniek. Dit
komt zowel door te hoge frames, duidelijk “op de groei” gekocht, als door losliggende pukkels
op ongeschikte bagagedragers, als door gebrek aan massa, ervaring en spierkracht. Het gevolg
is langzaam en “steppend” opstappen, moeizaam en “hinkend’ afstappen, verlies van tassen op
de rijbaan, waardoor de aandacht van het verkeer naar de tas verlegd wordt etc.
6.6 Overtredingen en risicogedrag automobilisten
Automobilisten, zeker uit Geldrop, geven vaak geen richting aan bij het afslaan, en gaan er in
hun weggedrag van uit (doorrijden, soms toeteren) dat zij ongehinder door moeten kunnen
rijden (even daargelaten of dit juridisch wel klopt). Zij nemen daarbij weinig reserve.
Met name vrachtauto’s blokkeren regelmatig de fietsoversteek. Het blokkeren hiervan (ook een
kruispunt) is niet toegestaan.
6.7 Incidenteel opmerkelijk fietsgedrag
Fietsers die zich bij de oversteek niet beperken tot de fietsstrook maar zigzaggend tussen het
verkeer op de deels geblokkeerde dubbelstrooks afrit doorrijden (ook over de verhoogde
rijbaanscheiding - een valrisico) zijn meermalen waargenomen. Ook zijn er nog steeds enkele
fietsers die tegen de rijrichting inrijden van Geldrop naar Heeze (Rijkswaterstaat / De Zegge),
en daarmee niet eens zozeer zichzelf als wel de groepen fietsers de andere kant op in problemen
kunnen brengen. Overigens gaat het bij beide gedragingen meestal om volwassen fietsers.
7 Conclusie
De capaciteit en veiligheid van de huidige fietsoversteken is in onze ogen onacceptabel. De
Fietsersbond wil graag met de gemeente komen tot vaststelling van de probleempunten en het
zoeken naar een oplossing.
9