Werkwijzer Levensvatbaarheidsonderzoek en begeleiding ... - Divosa
Werkwijzer Levensvatbaarheidsonderzoek en begeleiding ... - Divosa Werkwijzer Levensvatbaarheidsonderzoek en begeleiding ... - Divosa
Werkwijzer Levensvatbaarheidsonderzoek en begeleiding Bbz Juni 2013 www.divosa.nl
- Page 3 and 4: Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding en lee
- Page 5 and 6: De werkwijzer versterkt vakmanschap
- Page 7 and 8: Ondernemerscompetenties beoordelen
- Page 9 and 10: Hoofdstuk 3 Het levensvatbaarheidso
- Page 11 and 12: Aandachtspunten De rapportage moet:
- Page 13 and 14: Daarnaast worden de buitenste drie
- Page 15 and 16: 7. Ondernemerscapaciteiten > algeme
- Page 17 and 18: Hoofdstuk 5 De begeleiding Het Bbz
- Page 19 and 20: Waar richt coaching zich op? Voorbe
- Page 21 and 22: Het IMK biedt ondernemers een maatw
- Page 23 and 24: Redenen om wel uit te besteden Uit
- Page 25 and 26: schoenen staan en in staat zijn om
- Page 27 and 28: Hoofdstuk 8 Competenties Welke comp
- Page 29 and 30: Resultaatverwachting / functionele
- Page 31 and 32: Geraadpleegde bronnen > ‘Welke fa
- Page 33 and 34: Bijlage 2 Voorbeelden van adviesrap
- Page 35 and 36: 2. Persoonlijke en zakelijke gegeve
- Page 37 and 38: perspectief wanneer sanering van de
- Page 39 and 40: De omzet is niet uitgesplitst naar
- Page 41 and 42: 7. Marktsituatie en concurrentiepos
- Page 43 and 44: of wanneer er een schuldsanering ka
- Page 45 and 46: 9. Bedrijfsresultaten In bijlage VI
- Page 47 and 48: Privébegroting Privé-uitgaven: Hu
- Page 49 and 50: Concurrentiepositie De concurrentie
- Page 51 and 52: Bijlage III Balansen (historisch/ee
<strong>Werkwijzer</strong><br />
<strong>Lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong> Bbz<br />
Juni 2013<br />
www.divosa.nl
Inhoud<br />
Hoofdstuk 1 Inleiding <strong>en</strong> leeswijzer 4<br />
Hoofdstuk 2 Succes- <strong>en</strong> faalfactor<strong>en</strong> van ondernemers 6<br />
Hoofdstuk 3 Het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek 9<br />
Hoofdstuk 4 Het adviesrapport 12<br />
Hoofdstuk 5 De <strong>begeleiding</strong> 17<br />
Hoofdstuk 6 De adviesaanvraag 22<br />
Hoofdstuk 7 De aanbesteding 24<br />
Hoofdstuk 8 Compet<strong>en</strong>ties 27<br />
8.1 Compet<strong>en</strong>ties van klantmanagers 27<br />
8.2 Compet<strong>en</strong>ties van adviseurs 28<br />
Bijlage 1<br />
Factor<strong>en</strong> die het succes of fal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> gevestigde ondernemer<br />
met e<strong>en</strong> Bbz-financiering bepal<strong>en</strong> 32<br />
Bijlage 2 Voorbeeld<strong>en</strong> van adviesrapport<strong>en</strong> 33<br />
A Adviesrapport <strong>Lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek</strong><br />
Gevestigde ondernemer [positief <strong>en</strong> sanering] 33<br />
B Adviesrapport <strong>Lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek</strong><br />
Start<strong>en</strong>de ondernemer [negatief] 57<br />
C Adviesrapport <strong>Lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek</strong><br />
Start<strong>en</strong>de ondernemer [positief] 74<br />
3
Hoofdstuk 1<br />
Inleiding <strong>en</strong> leeswijzer<br />
Beoordel<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> ondernemer e<strong>en</strong> goede kans heeft zijn bedrijf blijv<strong>en</strong>d tot e<strong>en</strong> succes te<br />
mak<strong>en</strong>, dat is de ess<strong>en</strong>tie van de uitvoering van het Besluit bijstandverl<strong>en</strong>ing zelfstandig<strong>en</strong><br />
2004 (Bbz). Het definitieve oordeel wordt geveld in het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek. Welke<br />
vrag<strong>en</strong> moet de klantmanager of externe adviseur daarin beantwoord<strong>en</strong>? Hoe word<strong>en</strong> die<br />
antwoord<strong>en</strong> gewog<strong>en</strong> <strong>en</strong> vertaald in e<strong>en</strong> positief of negatief advies? En wanneer moet e<strong>en</strong><br />
ondernemer <strong>begeleiding</strong> krijg<strong>en</strong> om de kans van slag<strong>en</strong> te vergrot<strong>en</strong>? Welke compet<strong>en</strong>ties<br />
<strong>en</strong> vaardighed<strong>en</strong> zijn nodig voor het onderzoek? Deze werkwijzer met de daarin opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
voorbeeld<strong>en</strong> helpt geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong> effectief <strong>en</strong><br />
efficiënt in te zett<strong>en</strong>.<br />
Zowel bij de aanvraag van e<strong>en</strong> start<strong>en</strong>de ondernemer als bij die van e<strong>en</strong> gevestigde ondernemer in financiële problem<strong>en</strong><br />
moet de geme<strong>en</strong>te beoordel<strong>en</strong> of de onderneming na bijstandsverl<strong>en</strong>ing lev<strong>en</strong>svatbaar is. En welke ondersteuning nodig<br />
is: e<strong>en</strong> periodieke uitkering voor lev<strong>en</strong>sonderhoud, bedrijfskapitaal of beide, met daarbij ev<strong>en</strong>tueel <strong>begeleiding</strong> voor de<br />
ondernemer. Dit alles gebeurt tijd<strong>en</strong>s het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek. Het is voor geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van groot belang dat het<br />
oordeel van de succeskans<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> bedrijf juist is. Hierdoor kunn<strong>en</strong> ze het beperkte Bbz-budget effectief inzett<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
(bij kredietverl<strong>en</strong>ing) voldo<strong>en</strong> aan de ontvangst<strong>en</strong>norm Bbz-bedrijfskapitaal.<br />
Kans op succes beoordel<strong>en</strong> <strong>en</strong> versterk<strong>en</strong><br />
In de <strong>Werkwijzer</strong> Selectie Bbz kwam het lev<strong>en</strong>svatbaarheidonderzoek (daar haalbaarheidsonderzoek g<strong>en</strong>oemd) al kort<br />
aan de orde. Deze werkwijzer gaat meer in detail in op dit onderzoek: het inschatt<strong>en</strong> van de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van<br />
de onderneming <strong>en</strong> de vaststelling van de kredietbehoefte (hoofdstuk 3). Omdat de succes- <strong>en</strong> faalfactor<strong>en</strong> van de<br />
ondernemers van doorslaggev<strong>en</strong>d belang zijn voor de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van e<strong>en</strong> bedrijf, besteedt de werkwijzer daar veel<br />
aandacht aan (hoofdstuk 2). Het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek mondt uit in e<strong>en</strong> rapport met adviez<strong>en</strong> voor de geme<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong> de (aspirant-)ondernemer (hoofdstuk 4). Soms bevat dat rapport ook het advies om de ondernemer <strong>begeleiding</strong> <strong>en</strong><br />
coaching te bied<strong>en</strong> om de kans op succes te vergrot<strong>en</strong> (hoofdstuk 5).<br />
Zelf do<strong>en</strong> of uitbested<strong>en</strong>?<br />
Het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek is e<strong>en</strong> onderdeel van de selectieprocedure van het Bbz, maar niet elke Bbz-aanvraag<br />
leidt tot zo’n onderzoek. Soms omdat de aanvraag al eerder in de selectie uitviel, soms omdat e<strong>en</strong> korte analyse<br />
volstaat (hoofdstuk 6). Is e<strong>en</strong> onderzoek wel nodig, dan do<strong>en</strong> de meeste geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> e<strong>en</strong> beroep op externe bureaus<br />
die gespecialiseerd zijn in bedrijfseconomisch <strong>en</strong> bedrijfstechnisch onderzoek <strong>en</strong> die continuïteit kunn<strong>en</strong> bied<strong>en</strong>.<br />
De beoordeling vraagt immers veel deskundigheid op het gebied van onder andere bedrijfsvoering, marktanalyse <strong>en</strong><br />
financiële analyse inclusief schuldregeling<strong>en</strong> (hoofdstuk 8). Deskundigheid waar geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> niet altijd zelf over kunn<strong>en</strong><br />
beschikk<strong>en</strong>. Uitbested<strong>en</strong> heeft ook voordel<strong>en</strong> vanwege het financieringssysteem van het Bbz. Toch zijn er ook gevall<strong>en</strong><br />
waarbij zelf do<strong>en</strong> lon<strong>en</strong>d is (hoofdstuk 6). Schakelt e<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>te e<strong>en</strong> adviesbureau in, dan is het van belang om de risico’s<br />
daarvan te k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> ondervang<strong>en</strong>, de aanbesteding zorgvuldig uit te voer<strong>en</strong> <strong>en</strong> de prestaties van het adviesbureau te<br />
monitor<strong>en</strong> (hoofdstuk 7).<br />
4
De werkwijzer versterkt vakmanschap <strong>en</strong> methodisch werk<strong>en</strong><br />
Voor deze werkwijzer is gebruikgemaakt van de ervaring<strong>en</strong> die de onderzoekers hebb<strong>en</strong> opgedaan bij het opstell<strong>en</strong> van de<br />
toolkit ‘Haal meer uit het Bbz’. Daarnaast hebb<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> adviesbureaus e<strong>en</strong> bijdrage geleverd door<br />
verdiep<strong>en</strong>de interviews, feedback als <strong>begeleiding</strong>scommissie of door het beschikbaar stell<strong>en</strong> van materiaal: Amersfoort,<br />
Amsterdam, Rotterdam, Tilburg, ROZ Groep, Friedeberg Consultancy B.V., Claass<strong>en</strong>, Mool<strong>en</strong>beek & Partners, het IMK<br />
<strong>en</strong> het Ondernemersklankbord. Ook gav<strong>en</strong> vier zelfstandig<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong>straject hebb<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong> feedback<br />
over de <strong>begeleiding</strong>. E<strong>en</strong> verteg<strong>en</strong>woordiging van <strong>Divosa</strong> <strong>en</strong> de VNG heeft de werkwijzer inhoudelijk beoordeeld.<br />
De werkwijzer wordt aangepast aan praktijkervaring<strong>en</strong> <strong>en</strong> nieuwe ontwikkeling<strong>en</strong><br />
Deze werkwijzer geeft e<strong>en</strong> aanzet tot het vastlegg<strong>en</strong> van vakmanschap van klantmanagers <strong>en</strong> adviseurs bij de beoordeling<br />
van de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van onderneming<strong>en</strong> <strong>en</strong> de <strong>begeleiding</strong> van ondernemers. De werkwijzer maakt deel uit van e<strong>en</strong><br />
serie van vier publicaties over het Bbz.<br />
Eerder versch<strong>en</strong><strong>en</strong> al:<br />
> <strong>Werkwijzer</strong> Debiteur<strong>en</strong>beheer Bbz<br />
> <strong>Werkwijzer</strong> Selectie Bbz<br />
> <strong>Werkwijzer</strong> Regionale sam<strong>en</strong>werking Bbz<br />
Dit docum<strong>en</strong>t wordt verfijnd op grond van bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> over dit onderwerp <strong>en</strong> bijgewerkt als er zich relevante<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> voordo<strong>en</strong>. Correcties <strong>en</strong> aanvulling<strong>en</strong> vanuit de uitvoeringspraktijk zijn van harte welkom. Stuur je<br />
feedback naar hbrink@divosa.nl.<br />
5
Hoofdstuk 2<br />
Succes- <strong>en</strong> faalfactor<strong>en</strong> van<br />
ondernemers<br />
Of e<strong>en</strong> onderneming lev<strong>en</strong>svatbaar is, hangt niet alle<strong>en</strong> af van factor<strong>en</strong> als de<br />
vakbekwaamheid, financiële positie <strong>en</strong> concurr<strong>en</strong>tie van de ondernemer. Ook de<br />
compet<strong>en</strong>ties van e<strong>en</strong> ondernemer zelf zijn van belang. Wat zijn daarin de succes<strong>en</strong><br />
faalfactor<strong>en</strong> om op te lett<strong>en</strong>?<br />
Uit onderzoek van J. Koster uit 2008 - e<strong>en</strong> afstudeeropdracht voor de Op<strong>en</strong> Universiteit - blijkt dat de compet<strong>en</strong>ties<br />
van ondernemers <strong>en</strong> de mogelijkhed<strong>en</strong> om die te verbeter<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grote rol spel<strong>en</strong> bij het al dan niet slag<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
onderneming. Toch blijft dat vaak onderbelicht in bedrijfseconomische lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek<strong>en</strong>. Voor zijn<br />
onderzoek analyseerde Koster 42 diepte-interviews met gevestigde ondernemers die e<strong>en</strong> Bbz-financiering kreg<strong>en</strong> bij het<br />
Bureau Zelfstandig<strong>en</strong> Fryslân in Leeuward<strong>en</strong> <strong>en</strong> 70 haalbaarheidsrapport<strong>en</strong> van bedrijfseconomische adviesbureaus.<br />
Hieruit bleek dat de belangrijkste red<strong>en</strong> dat ondernemers fal<strong>en</strong> ligt in e<strong>en</strong> gebrek aan ondernemerskwaliteit<strong>en</strong>:<br />
> gebrek aan financieel inzicht <strong>en</strong> financiële vaardighed<strong>en</strong><br />
> gebrek aan markt- <strong>en</strong> organisatie-inzicht<br />
> gebrek aan grip op de onderneming<br />
Succesfactor<strong>en</strong> zijn de volg<strong>en</strong>de persoonlijkheidsk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>:<br />
> volharding<br />
> betrouwbaarheid<br />
> de wil om iets te bereik<strong>en</strong> (need for achievem<strong>en</strong>t)<br />
De onderzoeker constateert dat 38 deelfactor<strong>en</strong> het succes van e<strong>en</strong> onderneming bepal<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> overzicht hiervan is<br />
opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in bijlage 1.<br />
Begeleiding om ondernemerscompet<strong>en</strong>ties te versterk<strong>en</strong><br />
Uit het onderzoek blijkt dus dat ondernemers niet altijd de juiste tools hebb<strong>en</strong> om het ondernemerschap tot e<strong>en</strong> succes<br />
te mak<strong>en</strong>. relatief zwakke ondernemers. Hun financiële problem<strong>en</strong> zijn grot<strong>en</strong>deels terug te voer<strong>en</strong> op hun eig<strong>en</strong> do<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> lat<strong>en</strong>. Ook hebb<strong>en</strong> ze vaak weinig mogelijkhed<strong>en</strong> om zichzelf te ontwikkel<strong>en</strong> <strong>en</strong> te verbeter<strong>en</strong>, bijvoorbeeld omdat ze<br />
e<strong>en</strong> laag opleidingsniveau hebb<strong>en</strong>. Het risico dat de onderneming het niet redt met alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> krediet is daarom groot.<br />
Deskundige <strong>begeleiding</strong> kan dit risico soms verklein<strong>en</strong>. Om na e<strong>en</strong> bedrijfscrisis of faillissem<strong>en</strong>t tot e<strong>en</strong> duurzaam<br />
nieuw ev<strong>en</strong>wicht te kom<strong>en</strong> zijn immers meestal diepe ingrep<strong>en</strong> in de bedrijfsvoering <strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong>lijke verbetering<strong>en</strong> in het<br />
functioner<strong>en</strong> van de ondernemer nodig. E<strong>en</strong> oppervlakkige, financiële reorganisatie is niet g<strong>en</strong>oeg om de continuïteit<br />
van het bedrijf te verzeker<strong>en</strong>. Net als starters moet<strong>en</strong> doorstart<strong>en</strong>de ondernemers zichzelf ontwikkel<strong>en</strong>, maar daarnaast<br />
moet<strong>en</strong> ze ook nog e<strong>en</strong>s ineffectief gedrag afler<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> doorstartplan waarin de ondernemer het bedrijf <strong>en</strong> eig<strong>en</strong><br />
functioner<strong>en</strong> ter discussie stelt is dan van grote waarde. De kern van ondernemerschap is immers aanpassing aan de<br />
omgeving. Alle ondernemers moet<strong>en</strong> regelmatig e<strong>en</strong> reality check do<strong>en</strong> <strong>en</strong> zich afvrag<strong>en</strong> of hun bedrijf toekomst heeft.<br />
6
Ondernemerscompet<strong>en</strong>ties beoordel<strong>en</strong><br />
Om ondernemerscompet<strong>en</strong>ties te beoordel<strong>en</strong> is het handig om e<strong>en</strong> checklist te hanter<strong>en</strong>. Zo beoordeelt het ROZ Tw<strong>en</strong>te<br />
die compet<strong>en</strong>ties aan de hand van de volg<strong>en</strong>de indicator<strong>en</strong>:<br />
Compet<strong>en</strong>tie<br />
zelfstandigheid<br />
initiatief<br />
doorzettingsvermog<strong>en</strong><br />
risicobereidheid<br />
sociale oriëntatie <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie<br />
creativiteit<br />
flexibiliteit<br />
stressbest<strong>en</strong>digheid<br />
organiser<strong>en</strong><br />
Toelichting<br />
Neemt de (aspirant-)ondernemer naar eig<strong>en</strong> inzicht beslissing<strong>en</strong> of ziet hij dat als e<strong>en</strong> uitdaging. Kan hij op eig<strong>en</strong> kracht<br />
beslissing<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> tot oplossing<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> zonder zich afhankelijk op te stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> beslissing<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> ander over te<br />
lat<strong>en</strong>? Niet-succesvolle zelfstandig ondernemers hebb<strong>en</strong> vaak e<strong>en</strong> excuus.<br />
Neemt de (aspirant-)ondernemer zelf de touwtjes in hand<strong>en</strong> <strong>en</strong> signaleert hij kans<strong>en</strong>, zonder eerst af te wacht<strong>en</strong> of<br />
ander<strong>en</strong> mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> oplossing<strong>en</strong> aandrag<strong>en</strong>? Deze compet<strong>en</strong>tie kan verder gestimuleerd <strong>en</strong> ontwikkeld word<strong>en</strong>,<br />
maar moet wel in bepaalde mate aanwezig zijn.<br />
Heeft de (aspirant-)ondernemer doorzettingsvermog<strong>en</strong>, ook op de langere termijn. Is hij vaak gewisseld van baan of<br />
studie zonder iets af te rond<strong>en</strong>, heeft hij elke keer e<strong>en</strong> ander idee?<br />
> Neemt de (aspirant-)ondernemer zelf de touwtjes in hand<strong>en</strong> <strong>en</strong> signaleert hij kans<strong>en</strong>, zonder eerst af te wacht<strong>en</strong> of<br />
ander<strong>en</strong> mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> oplossing<strong>en</strong> aandrag<strong>en</strong>? Deze compet<strong>en</strong>tie kan verder gestimuleerd <strong>en</strong> ontwikkeld word<strong>en</strong>,<br />
maar moet wel in bepaalde mate aanwezig zijn.<br />
> Is de (aspirant-)ondernemer bereid risico’s t<strong>en</strong>em<strong>en</strong> <strong>en</strong> doet hij dat weloverwog<strong>en</strong>?<br />
Ziet de ondernemer het belang in van e<strong>en</strong> netwerk <strong>en</strong> wil hij dat opbouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderhoud<strong>en</strong>, bijvoorbeeld door<br />
netwerkactiviteit<strong>en</strong> te bezoek<strong>en</strong>? Kan hij, ev<strong>en</strong>tueel met <strong>begeleiding</strong>, zichzelf pres<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> groep?<br />
Zoekt de (aspirant-)ondernemer oplossing<strong>en</strong> buit<strong>en</strong> de gebaande pad<strong>en</strong> <strong>en</strong> ziet hij nieuwe mogelijkhed<strong>en</strong>?<br />
Heeft de (aspirant-)ondernemer aanpassingsvermog<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft hij weerstand teg<strong>en</strong> verandering<strong>en</strong>?<br />
Kan de (aspirant-)ondernemer blijv<strong>en</strong> prester<strong>en</strong> onder tijdsdruk <strong>en</strong> bij teleurstelling <strong>en</strong> teg<strong>en</strong>slag? Kan hij dan blijv<strong>en</strong><br />
zoek<strong>en</strong> naar oplossing<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo nodig beslissing<strong>en</strong> nem<strong>en</strong>?<br />
Kan de (aspirant-)ondernemer planmatig werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> zich voorbereid<strong>en</strong> op werkzaamhed<strong>en</strong>?<br />
Zelfstandigheid<br />
> Neemt de (aspirant-)ondernemer naar eig<strong>en</strong> inzicht beslissing<strong>en</strong> of ziet hij dat als e<strong>en</strong> uitdaging. Kan hij op eig<strong>en</strong><br />
kracht beslissing<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> tot oplossing<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> zonder zich afhankelijk op te stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> beslissing<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong><br />
ander over te lat<strong>en</strong>? Niet-succesvolle zelfstandig ondernemers hebb<strong>en</strong> vaak e<strong>en</strong> excuus.<br />
Initiatief<br />
> Neemt de (aspirant-)ondernemer zelf de touwtjes in hand<strong>en</strong> <strong>en</strong> signaleert hij kans<strong>en</strong>, zonder eerst af te wacht<strong>en</strong><br />
of ander<strong>en</strong> mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> oplossing<strong>en</strong> aandrag<strong>en</strong>? Deze compet<strong>en</strong>tie kan verder gestimuleerd <strong>en</strong> ontwikkeld<br />
word<strong>en</strong>, maar moet wel in bepaalde mate aanwezig zijn.<br />
Doorzettingsvermog<strong>en</strong><br />
> Heeft de (aspirant-)ondernemer doorzettingsvermog<strong>en</strong>, ook op de langere termijn. Is hij vaak gewisseld van baan of<br />
studie zonder iets af te rond<strong>en</strong>, heeft hij elke keer e<strong>en</strong> ander idee?<br />
Risicobereidheid<br />
> Is de (aspirant-)ondernemer bereid risico’s te nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> doet hij dat weloverwog<strong>en</strong>?<br />
Sociale oriëntatie <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie<br />
> Ziet de ondernemer het belang in van e<strong>en</strong> netwerk <strong>en</strong> wil hij dat opbouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderhoud<strong>en</strong>, bijvoorbeeld door<br />
netwerkactiviteit<strong>en</strong> bezoek<strong>en</strong>? Kan hij, ev<strong>en</strong>tueel met <strong>begeleiding</strong>, zichzelf pres<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> groep?<br />
Creativiteit<br />
> Zoekt de (aspirant-)ondernemer oplossing<strong>en</strong> buit<strong>en</strong> de gebaande pad<strong>en</strong> <strong>en</strong> ziet hij nieuwe mogelijkhed<strong>en</strong>?<br />
Flexibiliteit<br />
> Heeft de (aspirant-)ondernemer aanpassingsvermog<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft hij weerstand teg<strong>en</strong> verandering<strong>en</strong>?<br />
7
Stressbest<strong>en</strong>digheid<br />
> Kan de (aspirant-)ondernemer blijv<strong>en</strong> prester<strong>en</strong> onder tijdsdruk <strong>en</strong> bij teleurstelling <strong>en</strong> teg<strong>en</strong>slag? Kan hij dan blijv<strong>en</strong><br />
zoek<strong>en</strong> naar oplossing<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo nodig beslissing<strong>en</strong> nem<strong>en</strong>?<br />
Organiser<strong>en</strong><br />
> Kan de (aspirant-)ondernemer planmatig werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> zich voorbereid<strong>en</strong> op werkzaamhed<strong>en</strong>?<br />
Behalve de door het ROZ g<strong>en</strong>oemde compet<strong>en</strong>ties vormt ook marktgerichtheid e<strong>en</strong> belangrijk aandachtspunt:<br />
marktgerichtheid<br />
Kan de ondernemer zich inlev<strong>en</strong> in de behoeft<strong>en</strong> van (pot<strong>en</strong>tiële) klant<strong>en</strong> <strong>en</strong> die koppel<strong>en</strong> aan de eig<strong>en</strong> bedrijfsvoering?<br />
Succesvolle ondernemers spel<strong>en</strong> in op de behoefte van e<strong>en</strong> duidelijk afgebak<strong>en</strong>de doelgroep. Ze kunn<strong>en</strong> ook nauwkeurig<br />
aangev<strong>en</strong> wat hun concurr<strong>en</strong>t<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. Niet-succesvolle ondernemers zijn juist vaak meer productgericht <strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ge<strong>en</strong><br />
duidelijke doelgroep.<br />
Kan de ondernemer zich inlev<strong>en</strong> in de behoeft<strong>en</strong> van (pot<strong>en</strong>tiële) klant<strong>en</strong> <strong>en</strong> die koppel<strong>en</strong> aan de eig<strong>en</strong> bedrijfsvoering?<br />
Succesvolle ondernemers spel<strong>en</strong> in op de behoefte van e<strong>en</strong> duidelijk afgebak<strong>en</strong>de doelgroep. Ze kunn<strong>en</strong> ook nauwkeurig<br />
aangev<strong>en</strong> wat hun concurr<strong>en</strong>t<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. Niet-succesvolle zijn juist vaak meer productgericht <strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> duidelijke<br />
doelgroep.<br />
Deze opsomming van indicator<strong>en</strong> geeft aanknopingspunt<strong>en</strong> voor de beoordeling, maar is ge<strong>en</strong> absolute maatstaf.<br />
Niet elke ondernemer heeft alle vaardighed<strong>en</strong> ev<strong>en</strong> hard nodig. E<strong>en</strong> vakman moet immers aan andere eis<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong><br />
dan e<strong>en</strong> zakelijk di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>er die perman<strong>en</strong>t achter opdracht<strong>en</strong> moet aanjag<strong>en</strong>. Ondernemers hoev<strong>en</strong> niet alle<br />
persoonsk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> <strong>en</strong> vaardighed<strong>en</strong> al te hebb<strong>en</strong>, als ze er maar verder in kunn<strong>en</strong> groei<strong>en</strong>. Kunn<strong>en</strong> ze kritisch naar<br />
zichzelf kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> staan ze op<strong>en</strong> voor advies om zich verder te ontwikkel<strong>en</strong>?<br />
T<strong>en</strong> slotte moet de beoordelaar rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met de culturele achtergrond van de ondernemer. Allochtone<br />
ondernemers operer<strong>en</strong> soms op e<strong>en</strong> manier die niet past in de standaardschema’s, maar wel uitstek<strong>en</strong>d werkt. De<br />
onderneming is bijvoorbeeld vaak meer e<strong>en</strong> familiebedrijf. Het is beter om e<strong>en</strong> gespecialiseerd adviesbureau in te<br />
schakel<strong>en</strong> om de compet<strong>en</strong>ties van die ondernemers te beoordel<strong>en</strong>.<br />
(Aspirant-) ondernemers hoev<strong>en</strong> op het eerste gezicht niet alle persoonsk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> <strong>en</strong> vaardighed<strong>en</strong> te hebb<strong>en</strong> als ze er<br />
maar verder in kunn<strong>en</strong> groei<strong>en</strong>. Kunn<strong>en</strong> klant<strong>en</strong> kritisch naar zichzelf kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> staan ze op<strong>en</strong> voor advies om zich verder<br />
te ontwikkel<strong>en</strong>?<br />
Aandachtspunt<strong>en</strong><br />
Welke ondernemerscompet<strong>en</strong>ties heeft de ondernemer nodig, in het algeme<strong>en</strong> <strong>en</strong> voor zijn specifieke branche?<br />
Bezit hij die compet<strong>en</strong>ties al of heeft hij het vermog<strong>en</strong> ze te ontwikkel<strong>en</strong>?<br />
8
Hoofdstuk 3<br />
Het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek<br />
De lev<strong>en</strong>svatbaarheid van e<strong>en</strong> onderneming hangt af van veel factor<strong>en</strong>, die in sam<strong>en</strong>hang<br />
moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> beoordeeld: persoonlijke <strong>en</strong> zakelijke gegev<strong>en</strong>s, situatie <strong>en</strong> aanleiding,<br />
ondernemerscapaciteit<strong>en</strong>, bedrijfsvoering <strong>en</strong> bedrijfseconomische analyse.<br />
De criteria voor de lev<strong>en</strong>svatbaarheidstoets uit de evaluatie van het Bbz in 2000 zijn nog steeds toepasbaar. Ze zijn dan<br />
ook terug te vind<strong>en</strong> in de modelrapportages van bedrijfsadviseurs, in de modell<strong>en</strong> van ondernemings- of doorstartplann<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> (deels) in de aanvraag- <strong>en</strong> inlichting<strong>en</strong>formulier<strong>en</strong> van de geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
Het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek bevat vijf soort<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>s:<br />
1. Persoonlijke <strong>en</strong> zakelijke gegev<strong>en</strong>s<br />
> persoonlijke gegev<strong>en</strong>s: de basisgegev<strong>en</strong>s van de aanvrager <strong>en</strong> zijn ev<strong>en</strong>tuele partner, de gezinssam<strong>en</strong>stelling <strong>en</strong><br />
gegev<strong>en</strong>s over opleiding <strong>en</strong> arbeidsverled<strong>en</strong> van de aanvrager;<br />
> financiële privégegev<strong>en</strong>s: e<strong>en</strong> overzicht van inkomst<strong>en</strong>, bezitting<strong>en</strong>, schuld<strong>en</strong>, vaste last<strong>en</strong> <strong>en</strong> middel<strong>en</strong> die de<br />
aanvrager ev<strong>en</strong>tueel zelf in de onderneming kan inbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>;<br />
> zakelijke gegev<strong>en</strong>s: de basisgegev<strong>en</strong>s van het bedrijf of beroep dat de aanvrager uitoef<strong>en</strong>t of wil gaan uitoef<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
2. Situatie <strong>en</strong> aanleiding<br />
> historische situatie: de aard <strong>en</strong> geschied<strong>en</strong>is van het bedrijf; bij starters het verled<strong>en</strong> van de aanvrager (relevante<br />
werkervaring, opleiding, vorig ondernemerschap);<br />
> oorzaak <strong>en</strong> aanleiding van de aanvraag vanuit het perspectief van de aanvrager. Hier wordt de probleemstelling<br />
beschrev<strong>en</strong> <strong>en</strong> de oorzaak van de problem<strong>en</strong> aangegev<strong>en</strong>. Verder is er aandacht voor de vestiging, de<br />
ondernemingsvorm <strong>en</strong> de vergunning<strong>en</strong>;<br />
> wettelijke mogelijkhed<strong>en</strong>.<br />
De probleemstelling vormt het hart van de adviesaanvraag. De adviseur moet het probleem ontrafel<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderzoek<strong>en</strong><br />
op mogelijke oplossing<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de wettelijke mogelijkhed<strong>en</strong>.<br />
3. Ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
> k<strong>en</strong>nis: vakbekwaamheid <strong>en</strong> ervaring;<br />
> inzicht: visie op (ontwikkeling<strong>en</strong> in)de markt <strong>en</strong> de eig<strong>en</strong> bedrijfsvoering;<br />
> vaardighed<strong>en</strong>, bijvoorbeeld op het gebied van marketing, begroting, acquisitie, administratie of specifieke<br />
vaardighed<strong>en</strong> voor de branche;<br />
> houding: initiatiev<strong>en</strong>, creativiteit, verantwoording nem<strong>en</strong>, risico’s nem<strong>en</strong>, doelgerichtheid;<br />
> motivatie: drijfver<strong>en</strong>.<br />
Deze gegev<strong>en</strong>s bied<strong>en</strong> inzicht gev<strong>en</strong> in de afbreukrisico’s. Ze moet<strong>en</strong> zo objectief <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>wichtig mogelijk word<strong>en</strong><br />
beschrev<strong>en</strong>. Hou daarbij ook rek<strong>en</strong>ing met culturele verschill<strong>en</strong>. Door ook positieve punt<strong>en</strong> te noem<strong>en</strong> verhoog je de<br />
kans op acceptatie van e<strong>en</strong> negatieve uitkomst. Maak gebruik van risicoprofiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> testmodell<strong>en</strong> die zich in de praktijk<br />
bewez<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. Geef aan welke <strong>begeleiding</strong>, scholing of training nodig is om de kans op succes te vergrot<strong>en</strong>.<br />
9
4. Bedrijfsvoering<br />
> omschrijving bedrijf; hoe is het bedrijf ingericht <strong>en</strong> hoe zijn risico’s afgedekt? Aandachtspunt<strong>en</strong> hierbij zijn<br />
bijvoorbeeld personeel, administratie, automatisering, verzekering<strong>en</strong> <strong>en</strong> leverings- <strong>en</strong> betalingsvoorwaard<strong>en</strong>.<br />
> commerciële analyse: marktanalyse <strong>en</strong> marktstrategie. Welke kans<strong>en</strong> zijn er voor deze onderneming <strong>en</strong> hoe<br />
word<strong>en</strong> die b<strong>en</strong>ut, welke bedreiging<strong>en</strong> zijn er <strong>en</strong> hoe word<strong>en</strong> die afgew<strong>en</strong>d. Vertrouw hierbij niet te veel op<br />
algem<strong>en</strong>e k<strong>en</strong>nis van de markt, want die is meestal niet voldo<strong>en</strong>de toegespitst op de kleine ondernemer.<br />
> milieuaspect<strong>en</strong><br />
> bedrijfsbeleid<br />
> SWOT-analyse; dit is e<strong>en</strong> analyse van de str<strong>en</strong>gths, weaknesses, opportunities <strong>en</strong> threats van het bedrijf. De<br />
sterke <strong>en</strong> zwakke punt<strong>en</strong> zijn gebaseerd op e<strong>en</strong> interne analyse van de onderneming zelf. Kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedreiging<strong>en</strong><br />
vloei<strong>en</strong> vooral voort uit e<strong>en</strong> externe analyse van de omgeving. De SWOT-analyse is niet in de eerste plaats<br />
bedoeld voor strategische besluitvorming binn<strong>en</strong> de onderneming, maar om e<strong>en</strong> beeld te gev<strong>en</strong> van mogelijke<br />
risicofactor<strong>en</strong>.<br />
Dit onderdeel eindigt met e<strong>en</strong> beoordeling van het marktpot<strong>en</strong>tieel van de onderneming <strong>en</strong> met de vaststelling van de<br />
daaruit voortvloei<strong>en</strong>de omzetprognoses.<br />
5. Bedrijfseconomische analyse<br />
> financiële positie: De beoordelaar analyseert de globale vermog<strong>en</strong>spositie (op de bezoekdatum) met de door de<br />
ondernemer of accountant verstrekte gegev<strong>en</strong>s <strong>en</strong> houdt hierbij rek<strong>en</strong>ing met de waarderingsgrondslag<strong>en</strong> van<br />
vermog<strong>en</strong>scompon<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. De balanspost<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geanalyseerd.<br />
> kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel: De beoordelaar br<strong>en</strong>gt in kaart hoeveel krediet noodzakelijk is voor<br />
vervanging of uitbreiding van bedrijfsmiddel<strong>en</strong>, hoe dat gefinancierd kan word<strong>en</strong> <strong>en</strong> welke middel<strong>en</strong> als zekerheid<br />
kunn<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong>. Ook wordt onderzocht of er (achterstallige) schuld<strong>en</strong> zijn die geherfinancierd moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
> bedrijfsresultat<strong>en</strong> <strong>en</strong> prognose: Door e<strong>en</strong> verdere uitwerking van de exploitatierek<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> de te verwacht<strong>en</strong><br />
opbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong> <strong>en</strong> kost<strong>en</strong> geeft de beoordelaar e<strong>en</strong> beeld van (te verwacht<strong>en</strong>) resultat<strong>en</strong>. De niveaus van de<br />
opbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong>, brutomarge <strong>en</strong> de kost<strong>en</strong> word<strong>en</strong> beoordeeld <strong>en</strong> vergelek<strong>en</strong> met branchegegev<strong>en</strong>s (b<strong>en</strong>chmark).<br />
> aflossingscapaciteit <strong>en</strong> –verplichting<strong>en</strong>: Als laatste stelt de beoordelaar vast wat de aflossingscapaciteit is <strong>en</strong><br />
of de ondernemer aan toekomstige verplichting<strong>en</strong> kan voldo<strong>en</strong>, bij de verwachte inkomst<strong>en</strong> <strong>en</strong> privé-uitgav<strong>en</strong>.<br />
Hierbij verdi<strong>en</strong>t schuldsanering extra aandacht, omdat die deel uitmaakt van veel adviez<strong>en</strong>. Bij schuldsanering<br />
hoeft de geme<strong>en</strong>te minder krediet te verstrekk<strong>en</strong>, maar het levert vaak wel problem<strong>en</strong> op voor de continuïteit<br />
van het bedrijf. Leveranciers will<strong>en</strong> niet meer lever<strong>en</strong> <strong>en</strong> ook andere partij<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> hun steun op. Ook staat de<br />
bedrijfsvoering tijd<strong>en</strong>s de looptijd van de schuldsanering (<strong>en</strong>kele wek<strong>en</strong> tot <strong>en</strong>kele maand<strong>en</strong>) vaak stil. Het advies<br />
moet dan ook aangev<strong>en</strong> wat het effect van schuldsanering<strong>en</strong> op de continuïteit is.<br />
Conclusies<br />
De bevinding<strong>en</strong> van het onderzoek leid<strong>en</strong> tot conclusies over:<br />
> het perspectief <strong>en</strong> de ev<strong>en</strong>tuele tekortkoming<strong>en</strong> van de ondernemer <strong>en</strong> hoe die tekortkoming<strong>en</strong> te ondervang<strong>en</strong> zijn;<br />
> de bijstand <strong>en</strong> krediet die de ondernemer nodig heeft;<br />
> de voorwaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> zekerhed<strong>en</strong> om bij kredietverstrekking vast te legg<strong>en</strong>;<br />
> noodzakelijke <strong>begeleiding</strong> of scholing;<br />
> ev<strong>en</strong>tuele andere aandachtspunt<strong>en</strong>.<br />
Deze conclusies mond<strong>en</strong> uit in e<strong>en</strong> onderbouwd oordeel over de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van de onderneming, soms met twijfels.<br />
10
Aandachtspunt<strong>en</strong><br />
De rapportage moet:<br />
> voldo<strong>en</strong>de sam<strong>en</strong>hang lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> het gerapporteerde <strong>en</strong> de geformuleerde conclusies;<br />
> de probleemstelling duidelijk mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> volledige <strong>en</strong> inzichtelijke diagnose gev<strong>en</strong>;<br />
> zorgvuldig, accuraat <strong>en</strong> goed onderbouwd zijn.<br />
11
Hoofdstuk 4<br />
Het adviesrapport<br />
De adviseur legt de uitkomst<strong>en</strong> van het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek vast in e<strong>en</strong><br />
adviesrapport. Dat moet accuraat zijn <strong>en</strong> e<strong>en</strong> duidelijk antwoord gev<strong>en</strong> op de vrag<strong>en</strong> van de<br />
geme<strong>en</strong>te: Is de onderneming van de aanvrager lev<strong>en</strong>svatbaar? Is e<strong>en</strong> uitkering, e<strong>en</strong> krediet<br />
of <strong>begeleiding</strong> nodig? Het is belangrijk dat de aanvrager zichzelf in het rapport herk<strong>en</strong>t.<br />
Dat verhoogt de kans dat de ondernemer e<strong>en</strong> negatief advies accepteert <strong>en</strong> maakt het advies<br />
dus bezwaarbest<strong>en</strong>dig.<br />
E<strong>en</strong> goed voorbeeld van e<strong>en</strong> methodiek om adviesrapport<strong>en</strong> op te stell<strong>en</strong> die aan alle g<strong>en</strong>oemde eis<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> is<br />
ontwikkeld door Friedeberg Consultancy B.V. De methodiek bestaat uit vier fases:<br />
Informatie ➔ Analyse ➔ Rapportage ➔ Nazorg<br />
> ontvangst opdracht<br />
> opdrachtbevestiging naar team<br />
zelfstandig<strong>en</strong><br />
> doornem<strong>en</strong> dossier <strong>en</strong><br />
voorbereid<strong>en</strong> gesprek<br />
> gesprek met ondernemer<br />
> contact met team zelfstandig<strong>en</strong><br />
> contact met begeleid<strong>en</strong>de<br />
instantie<br />
> analyse ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
> commerciële analyse<br />
> bedrijfseconomische analyse<br />
> SWOT-analyse<br />
> beoordeling per onderdeel <strong>en</strong><br />
conclusie<br />
> contact met team zelfstandig<strong>en</strong><br />
> opstell<strong>en</strong> adviesrapport<br />
> feedback door tweede adviseur<br />
> contact met team zelfstandig<strong>en</strong><br />
> eindcontrole door secretariaat<br />
> verstur<strong>en</strong> eindrapport aan team<br />
zelfstandig<strong>en</strong><br />
> toelicht<strong>en</strong> advies aan team<br />
zelfstandig<strong>en</strong><br />
> toelicht<strong>en</strong> advies aan klant in<br />
nazorggesprek<br />
> ev<strong>en</strong>tuele reactie ontvang<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
behandel<strong>en</strong><br />
Analyse volg<strong>en</strong>s de Ondernemersdriehoek<br />
In de analysefase bepaalt de adviseur of e<strong>en</strong> bedrijf lev<strong>en</strong>svatbaar is. Friedeberg Consultancy B.V. werkt met het<br />
model van de Ondernemersdriehoek © met meetlatt<strong>en</strong>. Het model visualiseert de bouwst<strong>en</strong><strong>en</strong> van e<strong>en</strong> bedrijf <strong>en</strong> hun<br />
onderlinge verband bepaalt voor e<strong>en</strong> groot gedeelte het financiële plaatje. De (start<strong>en</strong>de) ondernemer beschrijft in zijn<br />
ondernemings- of doorstartplan hoe hij de bouwst<strong>en</strong><strong>en</strong> inzet.<br />
In de Ondernemersdriehoek is e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>trale rol weggelegd voor de ondernemer. Hij of zij is de belangrijkste factor <strong>en</strong> de<br />
drijv<strong>en</strong>de kracht achter het bedrijf. Daarom besteedt Friedeberg veel tijd <strong>en</strong> aandacht aan de ondernemer <strong>en</strong> de analyse<br />
van ondernemerscapaciteit<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s het hele proces beoordeelt de adviseur de persoonlijke eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong>, persoonlijke<br />
situatie, ondernemersvaardighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> houding, motivatie <strong>en</strong> drijfver<strong>en</strong> van de ondernemer. Ook wordt er soms gebruik<br />
gemaakt van e<strong>en</strong> E-scan (www.ondernemerstest.nl). Deze test gaat altijd gepaard met e<strong>en</strong> persoonlijk gesprek.<br />
financiën<br />
ondernemer<br />
bedrijfsformule &<br />
vestigingspunt<br />
marktsituatie &<br />
concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
12
Daarnaast word<strong>en</strong> de buit<strong>en</strong>ste drie bouwst<strong>en</strong><strong>en</strong> bij de analyse betrokk<strong>en</strong>:<br />
In de commerciële analyse gaat de adviseur na of de (start<strong>en</strong>de) ondernemer zijn bedrijfsformule <strong>en</strong> vestigingspunt<br />
heeft afgestemd op de marktsituatie <strong>en</strong> concurr<strong>en</strong>tiepositie. Speelt hij voldo<strong>en</strong>de in op tr<strong>en</strong>ds <strong>en</strong> de kans<strong>en</strong>? Houdt hij<br />
rek<strong>en</strong>ing met de bedreiging<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de branche? Daarnaast kijkt de adviseur naar de concurr<strong>en</strong>tie. Op welke manier<br />
onderscheidt de ondernemer zich met de bedrijfsformule van concurr<strong>en</strong>t<strong>en</strong>?<br />
In de bedrijfseconomische analyse analyseert de adviseur zowel de relatie tuss<strong>en</strong> de bouwst<strong>en</strong><strong>en</strong> ‘bedrijfsformule &<br />
vestigingspunt’ <strong>en</strong> ‘financiën’ als de relatie tuss<strong>en</strong> ‘marksituatie & concurr<strong>en</strong>tiepositie’ <strong>en</strong> ‘financiën’. Dat gebeurt zoveel<br />
mogelijk aan de hand van gecontroleerde bewijsmiddel<strong>en</strong>. Bij gevestigde ondernemers analyseert de adviseur aan de<br />
hand van historische jaarrek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> in welke van de vier bouwst<strong>en</strong><strong>en</strong> van het bedrijf het probleem huist waardoor de<br />
ondernemer e<strong>en</strong> beroep moet do<strong>en</strong> op het Bbz.<br />
Daarvoor word<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de punt<strong>en</strong> in kaart gebracht:<br />
> financiële positie, kredietbehoefte <strong>en</strong> financiering<br />
> prognoses van de bezitting<strong>en</strong> <strong>en</strong> schuld<strong>en</strong> (balansbegroting<strong>en</strong>)<br />
> prognoses van de bedrijfsresultat<strong>en</strong> (exploitatiebegroting<strong>en</strong>)<br />
> prognoses van de kasstrom<strong>en</strong> <strong>en</strong> aflossingscapaciteit (cashflowbegroting<strong>en</strong>)<br />
De meetlatt<strong>en</strong> aan de drie zijd<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> de score weer van de bouwst<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> hun onderlinge relaties. Voor elke zijde van<br />
de drie combinaties wordt bepaald hoe de ondernemer <strong>en</strong> zijn onderneming scoort. De uitkomst<strong>en</strong> word<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>gevat<br />
in e<strong>en</strong> SWOT-analyse (zie pagina 10). Deze beoordeling van de bouwst<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> hun onderlinge verhouding<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong><br />
de basis voor het advies.<br />
Opzet adviesrapport<br />
Friedeberg Consultancy B.V stelt adviesrapport<strong>en</strong> als volgt op (de volgorde kan anders zijn bij andere adviesbureaus):<br />
1. Inleiding met onderzoeksvraag <strong>en</strong> oordeel op hoofdlijn<strong>en</strong>.<br />
2. Gegev<strong>en</strong>s van de (beoogde) onderneming <strong>en</strong> ondernemer<br />
> zakelijke <strong>en</strong> privé adresgegev<strong>en</strong>s<br />
> aard van het bedrijf<br />
> juridische vorm van het bedrijf<br />
> vestigingsdatum<br />
> administratie- of accountantskantoor<br />
> inschrijving Kamer van Koophandel<br />
> vergunning<strong>en</strong><br />
3. Achtergrond aanvraag <strong>en</strong> aanvrager<br />
Hier wordt de relevante werk- <strong>en</strong> opleidingservaring van de aanvrager(s) beschrev<strong>en</strong>. Ook gaat de adviseur in op<br />
de startsituatie: wat is de onderligg<strong>en</strong>de red<strong>en</strong> van de aanvraag? Is het e<strong>en</strong> aanvraag voor krediet of e<strong>en</strong> periodieke<br />
uitkering of beide? Bij gevestigde ondernemers wordt ook ingegaan op de oorzak<strong>en</strong> van de problematiek.<br />
13
4. Bedrijfsformule<br />
> bedrijfsactiviteit<strong>en</strong><br />
> in- <strong>en</strong> verkoop<br />
> doelgroep<br />
> promotie<br />
> organisatie<br />
> rechtmatige vestiging<br />
5. Vestigingspunt<br />
> huurovere<strong>en</strong>komst<br />
> duur huurovere<strong>en</strong>komst<br />
> inrichting<br />
> omgeving<br />
> bestemmingsplan<br />
Als de ondernemer bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> vanuit huis uitvoert - <strong>en</strong> de klant<strong>en</strong>contact<strong>en</strong> elders plaatsvind<strong>en</strong> - is het<br />
vestigingspunt van ondergeschikt belang. E<strong>en</strong> volledige beschrijving van het vestigingspunt is dan niet nodig. De<br />
ondernemer moet wel toestemming krijg<strong>en</strong> van de verhuurder om het bedrijf daar te vestig<strong>en</strong>.<br />
6. Marktsituatie <strong>en</strong> concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
Om e<strong>en</strong> beeld te krijg<strong>en</strong> van de marktsituatie schetst de adviseur in het kort de tr<strong>en</strong>ds, kans<strong>en</strong>, bedreiging<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
k<strong>en</strong>getall<strong>en</strong> (voor zover beschikbaar) van de branche. Deze branche-informatie wordt toegepast op het bedrijf van de<br />
aanvrager.<br />
Bronn<strong>en</strong> van marktonderzoek zijn te vind<strong>en</strong> op internet. Handige websites voor informatie zijn onder andere:<br />
> www.kvk.nl (regelgeving, branche-informatie, concurr<strong>en</strong>tieanalyse)<br />
> www.goud<strong>en</strong>gids.nl (concurr<strong>en</strong>tieanalyse)<br />
> www.cbs.nl (statistische gegev<strong>en</strong>s over Nederland)<br />
> www.rabobank.nl (cijfers <strong>en</strong> tr<strong>en</strong>ds)<br />
> www.hbd.nl (branche-informatie detailhandel)<br />
> www.hba.nl (branche-informatie ambacht<strong>en</strong>)<br />
> www.k<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trumhoreca.nl (branche-informatie horeca)<br />
> www.bovag.nl (branche-informatie autobedrijv<strong>en</strong>)<br />
> www.evd.nl (informatie over export)<br />
> sites van branchever<strong>en</strong>iging<strong>en</strong><br />
Adviesbureaus hebb<strong>en</strong> in de loop van de tijd ook e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> dataset opgebouwd.<br />
De adviseur bepaalt de concurr<strong>en</strong>tiepositie van de ondernemer met de volg<strong>en</strong>de gegev<strong>en</strong>s:<br />
> het assortim<strong>en</strong>t <strong>en</strong> prijsniveau per concurr<strong>en</strong>t<br />
> het onderscheid<strong>en</strong>d vermog<strong>en</strong> van het bedrijf van de aanvrager<br />
> de kritische succesfactor<strong>en</strong> van het bedrijf van de aanvrager<br />
Voor e<strong>en</strong> kapsalon zijn de kritische succesfactor<strong>en</strong> bijvoorbeeld: vakbekwaamheid, modebewustzijn, sociale <strong>en</strong><br />
communicatieve vaardighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> klantvri<strong>en</strong>delijkheid.<br />
14
7. Ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
> algem<strong>en</strong>e indruk/motivatie<br />
> vakbekwaamheid<br />
> commerciële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
> financiële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
8. Financiële positie<br />
Bij starters gaat het hier om de b<strong>en</strong>odigde investering<strong>en</strong>/investeringsbegroting <strong>en</strong> de manier van financier<strong>en</strong>/het<br />
financieringsplan. Bij gevestigde ondernemers stelt de adviseur e<strong>en</strong> balans na kredietverl<strong>en</strong>ing op (e<strong>en</strong> overzicht van<br />
zakelijke bezitting<strong>en</strong> <strong>en</strong> schuld<strong>en</strong>) op basis van de balans<strong>en</strong> van de afgelop<strong>en</strong> drie jaar <strong>en</strong> rec<strong>en</strong>te financiële informatie.<br />
Hierin zijn de mutaties tot aan het uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van het adviesrapport, de kredietbehoefte <strong>en</strong> de b<strong>en</strong>odigde financiering<br />
opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Op basis hiervan <strong>en</strong> van het privévermog<strong>en</strong> (saldo privéschuld<strong>en</strong> <strong>en</strong> -bezitting<strong>en</strong>) wordt het totale vermog<strong>en</strong><br />
berek<strong>en</strong>d. Bij e<strong>en</strong> fors negatief eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> (zakelijk <strong>en</strong> privé) is schuldsanering nodig. Onder financiële positie staat<br />
dan welk bedrag voor de schuldsanering beschikbaar is. Dit hangt van de aflossingscapaciteit voor de kom<strong>en</strong>de drie tot<br />
vijf jaar (analoog aan de Wet Schuldsanering Natuurlijke Person<strong>en</strong>, WSNP).<br />
De balans<strong>en</strong> van de afgelop<strong>en</strong> drie jaar <strong>en</strong> e<strong>en</strong> prognose van balans<strong>en</strong> voor de kom<strong>en</strong>de drie-vier jaar word<strong>en</strong> als bijlage<br />
opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> bij het adviesrapport.<br />
9. Bedrijfsresultat<strong>en</strong><br />
Dit hoofdstuk geeft de voor de toekomst te verwacht<strong>en</strong> omzet <strong>en</strong> brutowinstmarge (de verhouding tuss<strong>en</strong> de<br />
inkoopwaarde <strong>en</strong> verkoopwaarde van product<strong>en</strong> of di<strong>en</strong>st<strong>en</strong>). Bij gevestigde ondernemers word<strong>en</strong> bedrijfsresultat<strong>en</strong><br />
berek<strong>en</strong>d op basis van eerder behaalde resultat<strong>en</strong>, bij start<strong>en</strong>de ondernemers op basis van het ondernemingsplan van<br />
de aanvrager <strong>en</strong> branche-informatie. Verder br<strong>en</strong>gt dit hoofdstuk alle vaste kost<strong>en</strong> in kaart <strong>en</strong> word<strong>en</strong> de privéopnam<strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>oemd <strong>en</strong> onderbouwd <strong>en</strong> privébezitting<strong>en</strong> <strong>en</strong> -schuld<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong>. Het eindresultaat van de bedrijfsresultat<strong>en</strong> is<br />
de nettowinst oftewel het bruto inkom<strong>en</strong> van de ondernemer (bij e<strong>en</strong>manszak<strong>en</strong>, commanditaire v<strong>en</strong>nootschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
v<strong>en</strong>nootschapp<strong>en</strong> onder firma).<br />
Als bijlage wordt e<strong>en</strong> cashflowoverzicht opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> met daarin privéopnam<strong>en</strong> <strong>en</strong> aflossing<strong>en</strong> op zakelijke schuld<strong>en</strong>. Bij<br />
gevestigde ondernemers bevat deze bijlage ook bedrijfsresultat<strong>en</strong> uit het verled<strong>en</strong>.<br />
10. Beoordeling<br />
In dit hoofdstuk wordt bij start<strong>en</strong>de ondernemers e<strong>en</strong> beoordeling gegev<strong>en</strong> van:<br />
> bedrijfsformule<br />
> vestigingspunt<br />
> marktsituatie<br />
> concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
> ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
Bij gevestigde ondernemers word<strong>en</strong> de problem<strong>en</strong> besprok<strong>en</strong> die de ondernemer hebb<strong>en</strong> ertoe bracht<strong>en</strong> e<strong>en</strong> Bbzaanvraag<br />
te do<strong>en</strong>, de oorzak<strong>en</strong> van die problem<strong>en</strong> <strong>en</strong> manier<strong>en</strong> om ze op te loss<strong>en</strong>. Financiering via het Bbz kan e<strong>en</strong> deel<br />
van de oplossing zijn.<br />
11. Conclusie<br />
Onder conclusie wordt aangegev<strong>en</strong> of het bedrijf van de aanvrager lev<strong>en</strong>svatbaar wordt geacht.<br />
15
12. Advies<br />
Op grond van de conclusie raadt de adviseur de geme<strong>en</strong>te aan de l<strong>en</strong>ing of uitkering wel of niet te verstrekk<strong>en</strong> Ook geeft<br />
hij e<strong>en</strong> advies aan de ondernemer.<br />
> Als e<strong>en</strong> start<strong>en</strong>de ondernemer wel geschikt is voor het ondernemerschap maar de bedrijfsplann<strong>en</strong> nog niet g<strong>en</strong>oeg<br />
heeft uitgewerkt, kan hij het advies krijg<strong>en</strong> om eerst de voorbereidingsperiode te doorlop<strong>en</strong>.<br />
> Bij e<strong>en</strong> advies om e<strong>en</strong> start<strong>en</strong>de ondernemer e<strong>en</strong> l<strong>en</strong>ing toe te k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>, beargum<strong>en</strong>teert e<strong>en</strong> adviseur ev<strong>en</strong>tueel ook<br />
waarom <strong>begeleiding</strong> na de start nodig is <strong>en</strong> waar die <strong>begeleiding</strong> uit moet bestaan.<br />
> Als e<strong>en</strong> adviseur vertrouw<strong>en</strong> heeft dat e<strong>en</strong> gevestigde ondernemer noodzakelijke verandering<strong>en</strong> kan doorvoer<strong>en</strong><br />
in de bedrijfsvoering om het bedrijf weer lev<strong>en</strong>svatbaar te mak<strong>en</strong>, verbindt hij soms e<strong>en</strong> verplichting aan de<br />
bijstandsverl<strong>en</strong>ing. Bijvoorbeeld om<br />
> het inzicht in de bedrijfsvoering te verbeter<strong>en</strong>;<br />
> jaarlijkse investering<strong>en</strong> of privé-uitgav<strong>en</strong> te verminder<strong>en</strong>;<br />
> in de branche gebruikelijke prijz<strong>en</strong> <strong>en</strong> tariev<strong>en</strong> te hanter<strong>en</strong>;<br />
> risico’s te beperk<strong>en</strong> (door verzekering<strong>en</strong> af te sluit<strong>en</strong> of voort te zett<strong>en</strong>);<br />
> e<strong>en</strong> cursus of tijdelijke <strong>begeleiding</strong> te volg<strong>en</strong>.<br />
Voor <strong>begeleiding</strong> moet de geme<strong>en</strong>te dan wel financiële middel<strong>en</strong> vrijmak<strong>en</strong> uit het te verstrekk<strong>en</strong> bedrijfskapitaal of<br />
de toekomstige exploitatie.<br />
> Bij e<strong>en</strong> positief advies voor e<strong>en</strong> l<strong>en</strong>ing legt de adviseur ook vast welke zekerhed<strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>te kan vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
welke andere voorwaard<strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>te kan hanter<strong>en</strong>, zoals looptijd van de l<strong>en</strong>ing, aflossingsschema, opschort<strong>en</strong>de<br />
voorwaard<strong>en</strong> voor kredietverstrekking of (toekomstige) verplichting<strong>en</strong> van de ondernemer.<br />
In de bijlag<strong>en</strong> bij deze werkwijzer zijn drie geanonimiseerde voorbeeldrapport<strong>en</strong> van Friedeberg Consultancy opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>:<br />
e<strong>en</strong> positief advies aan e<strong>en</strong> starter, e<strong>en</strong> negatief advies aan e<strong>en</strong> gevestigde ondernemer <strong>en</strong> e<strong>en</strong> positief advies aan e<strong>en</strong><br />
gevestigde ondernemer met saneringsplan.<br />
16
Hoofdstuk 5<br />
De <strong>begeleiding</strong><br />
Het Bbz voorziet niet in het begeleid<strong>en</strong> van ondernemers <strong>en</strong> biedt hiervoor ge<strong>en</strong> financiële<br />
vergoeding<strong>en</strong>. Toch is <strong>begeleiding</strong> vaak nodig om het doel van het Bbz te bereik<strong>en</strong>: e<strong>en</strong><br />
onderneming (weer) succesvol mak<strong>en</strong> of overeind te houd<strong>en</strong>. Wat vind<strong>en</strong> ondernemers zelf<br />
van <strong>begeleiding</strong>? Hoe organiser<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong> met beperkte middel<strong>en</strong>? En hoe<br />
vull<strong>en</strong> externe adviesbureaus de <strong>begeleiding</strong> in?<br />
Begeleiding is e<strong>en</strong> goede manier om ondernemerskwaliteit<strong>en</strong> te versterk<strong>en</strong>. Zoals eerder vermeld is gebrek aan kwaliteit<strong>en</strong><br />
als financieel inzicht <strong>en</strong> financiële vaardighed<strong>en</strong>, markt- <strong>en</strong> organisatie-inzicht <strong>en</strong> grip op de zaak de meest voorkom<strong>en</strong>de<br />
red<strong>en</strong> voor het mislukk<strong>en</strong> van onderneming<strong>en</strong>. Daarom stelt e<strong>en</strong> adviseur tijdelijke <strong>begeleiding</strong> bij de bedrijfs- of<br />
beroepsuitoef<strong>en</strong>ing soms verplicht om de ondernemer te ondersteun<strong>en</strong> bij het verbeter<strong>en</strong> van de bedrijfsvoering. Zo is<br />
in Amersfoort bij gevestigde ondernemers bij e<strong>en</strong> krediet van meer dan € 50.000,- e<strong>en</strong> half jaar <strong>begeleiding</strong> verplicht <strong>en</strong><br />
bij e<strong>en</strong> krediet van meer dan € 100.000,- zelfs e<strong>en</strong> jaar. Ook bij start<strong>en</strong>de ondernemers kan in het oplegg<strong>en</strong> van tijdelijke<br />
<strong>begeleiding</strong> de kans op e<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>svatbaar bedrijf aanzi<strong>en</strong>lijk vergrot<strong>en</strong>. In Amersfoort is de ervaring dat bij starters in<br />
80–90% van de gevall<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong> na de start gew<strong>en</strong>st is.<br />
Wat vind<strong>en</strong> gevestigde ondernemers van de <strong>begeleiding</strong>?<br />
We hebb<strong>en</strong> gesprok<strong>en</strong> met vier gevestigde ondernemers uit verschill<strong>en</strong>de sector<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> Bbz-traject doorlop<strong>en</strong> omdat<br />
ze te weinig inkomst<strong>en</strong> g<strong>en</strong>erer<strong>en</strong> om het hoofd bov<strong>en</strong> water te houd<strong>en</strong>. Hun situatie is nijp<strong>en</strong>d: ze hebb<strong>en</strong> nauwelijks<br />
opdracht<strong>en</strong>, lop<strong>en</strong> achter bij het afloss<strong>en</strong> van krediet<strong>en</strong> <strong>en</strong> ter<strong>en</strong> in op hun vermog<strong>en</strong>. Uit de gesprekk<strong>en</strong> komt e<strong>en</strong> beeld<br />
naar vor<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> ondernemer die lang probeert de eindjes aan elkaar te knop<strong>en</strong>, <strong>en</strong> pas laat hulp zoekt - als schuld<strong>en</strong><br />
zich opstapel<strong>en</strong>. Ze wacht<strong>en</strong> lang met het zoek<strong>en</strong> naar hulp, misschi<strong>en</strong> omdat ze zich scham<strong>en</strong> voor hun problem<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
nog lang d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> die op eig<strong>en</strong> kracht te kunn<strong>en</strong> oploss<strong>en</strong>. Het vrag<strong>en</strong> van hulp voelt voor h<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> grote opluchting.<br />
De ondernemers kreg<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong> tijd<strong>en</strong>s de aanvraag <strong>en</strong> toek<strong>en</strong>ning van Bbz-ondersteuning. Hierbij kreg<strong>en</strong> ze eerst<br />
informatie over de mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> voorwaard<strong>en</strong> van het Bbz. Soms omdat ze die zelf opvroeg<strong>en</strong> bij de geme<strong>en</strong>te,<br />
vaker omdat e<strong>en</strong> ander (bijvoorbeeld e<strong>en</strong> medewerker van e<strong>en</strong> sociale di<strong>en</strong>st, bank, accountant of ondernemersadviseur)<br />
h<strong>en</strong> hiernaar verwees.<br />
Vorm van <strong>begeleiding</strong><br />
De <strong>begeleiding</strong> had soms de vorm van e<strong>en</strong> persoonlijk gesprek met e<strong>en</strong> adviseur om de situatie in kaart te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Vaak<br />
was de <strong>begeleiding</strong> ook praktisch: hulp bij het ord<strong>en</strong><strong>en</strong> van de administratie, het legg<strong>en</strong> van contact<strong>en</strong> met bank<strong>en</strong> of<br />
het schrijv<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> doorstartplan.<br />
Wat hebb<strong>en</strong> ondernemers nodig?<br />
Volg<strong>en</strong>s de ondernemers die we sprak<strong>en</strong>, moet goede <strong>begeleiding</strong> aan drie voorwaard<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> eerste moet de<br />
<strong>begeleiding</strong> praktisch zijn. Het helpt ondernemers als ze onder <strong>begeleiding</strong> direct aan de slag gaan met het mak<strong>en</strong> van<br />
kostprijsberek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> overzichtelijk systeem voor hun bedrijfsadministratie. T<strong>en</strong> tweede moet de <strong>begeleiding</strong><br />
persoonlijk zijn. Als hun eig<strong>en</strong> verhal<strong>en</strong> <strong>en</strong> omstandighed<strong>en</strong> uitgangspunt zijn van de <strong>begeleiding</strong>, laat dat h<strong>en</strong> reflecter<strong>en</strong><br />
op het eig<strong>en</strong> handel<strong>en</strong>. Door hun verhaal te vertell<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> ze zelf in waar het is misgegaan <strong>en</strong> waar verbeterpunt<strong>en</strong><br />
ligg<strong>en</strong>. Wanneer de begeleider zich als onafhankelijk partij <strong>en</strong> opstelt in het gesprek <strong>en</strong> niet als oordel<strong>en</strong>de partij is de<br />
ondernemer eerder g<strong>en</strong>eigd op<strong>en</strong>heid van zak<strong>en</strong> te gev<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> slotte moet de <strong>begeleiding</strong> doortast<strong>en</strong>d zijn. Sommige<br />
ondernemers zegg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> str<strong>en</strong>ge aanpak nodig te hebb<strong>en</strong>, omdat ze anders tak<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> uitstell<strong>en</strong>. Ze hebb<strong>en</strong> duidelijke<br />
tak<strong>en</strong> nodig, met daaraan gekoppelde doel<strong>en</strong>, deadlines <strong>en</strong> verantwoordingsmom<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Deze ondernemers opper<strong>en</strong><br />
17
het idee om m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> aan het eind van het traject te test<strong>en</strong> op boekhoudkundige vaardighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> het zelfstandig kunn<strong>en</strong><br />
mak<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> ondernemersplan.<br />
Kortom, <strong>begeleiding</strong> in de vorm van praktische hulp <strong>en</strong> persoonlijke gesprekk<strong>en</strong> is waardevol voor ondernemers als die<br />
aansluit bij hun eig<strong>en</strong> situatie <strong>en</strong> h<strong>en</strong> motiveert stapp<strong>en</strong> te zett<strong>en</strong> om (op d<strong>en</strong> duur) zelfstandig hun bedrijf te voer<strong>en</strong>.<br />
Hoe vull<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> de <strong>begeleiding</strong> in?<br />
Uit onderzoek van Ecorys (Bbz 2004 uit het startblok) blijkt dat vrijwel alle geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> bij starters externe coaches inzett<strong>en</strong>.<br />
Eén van de onderzochte geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> doet de <strong>begeleiding</strong> zelf, behalve in gevall<strong>en</strong> waarbij het duidelijk is dat de geme<strong>en</strong>te<br />
onvoldo<strong>en</strong>de k<strong>en</strong>nis heeft. In twee derde van alle gevall<strong>en</strong> schakelt de geme<strong>en</strong>te voor coaching het adviesbureau in dat<br />
ook de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van de onderneming beoordeelde. De red<strong>en</strong>ering is dat dit het adviesbureau dwingt tot het<br />
uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van goede adviez<strong>en</strong>, <strong>en</strong> dat het adviesbureau kan ler<strong>en</strong> van gevall<strong>en</strong> waarbij het anders uitpakt. Eén geme<strong>en</strong>te<br />
red<strong>en</strong>eert juist dat het adviesbureau eerder g<strong>en</strong>eigd zal zijn tot e<strong>en</strong> positief advies als er e<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong>straject aan<br />
vastzit, <strong>en</strong> neemt daarom juist ge<strong>en</strong> coach van hetzelfde adviesbureau.<br />
Amsterdam: pilot met vouchers<br />
Amsterdam biedt ondernemers e<strong>en</strong> voucher waarmee ze zelf ondersteuning kunn<strong>en</strong> inkop<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> van de gecontracteerde<br />
adviesbureaus. De eerste ervaring<strong>en</strong> in de pilotperiode zijn positief. De vouchers voorzi<strong>en</strong> duidelijk in e<strong>en</strong> behoefte. En<br />
omdat de ondernemers zelf de regie hebb<strong>en</strong>, zijn ze duidelijk gemotiveerd om hulp te vrag<strong>en</strong>.<br />
Rotterdam: drie soort<strong>en</strong> ondersteuning<br />
In Rotterdam kunn<strong>en</strong> ondernemers ondersteuning krijg<strong>en</strong> van:<br />
> Ondernemersklankbord<br />
> FNV zelfstandig<strong>en</strong>, bijvoorbeeld ZZP Academy<br />
> het leer-werkbedrijf De Rotterdamse Zaak<br />
De Rotterdamse Zaak is opgericht om ondernemers die onder de armoedegr<strong>en</strong>s lev<strong>en</strong> te ondersteun<strong>en</strong>. Dat zijn er in<br />
Rotterdam tuss<strong>en</strong> de 2.000 <strong>en</strong> 3.000. De Rotterdamse Zaak is e<strong>en</strong> initiatief van het Regionaal Bureau Zelfstandig<strong>en</strong><br />
(RBZ) in sam<strong>en</strong>werking met Hogeschool Rotterdam <strong>en</strong> Stichting Ondernemersklankbord. Bij het leer-werkbedrijf krijg<strong>en</strong><br />
ondernemers hulp van stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van de opleiding<strong>en</strong> Bedrijfseconomie <strong>en</strong> Small Business & Retail Managem<strong>en</strong>t bij het<br />
opstell<strong>en</strong> van het ondernemersplan <strong>en</strong> marketingplan, het (re)organiser<strong>en</strong> van de boekhouding <strong>en</strong> kostprijsberek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>.<br />
Oud-ondernemers van de Stichting Ondernemersklankbord funger<strong>en</strong> daarbij als s<strong>en</strong>iorcoach <strong>en</strong> del<strong>en</strong> hun k<strong>en</strong>nis.<br />
D<strong>en</strong> Haag: gesubsidieerde coachpool<br />
In D<strong>en</strong> Haag kunn<strong>en</strong> start<strong>en</strong>de ondernemers die het voortraject hebb<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong> na de start maximaal zesti<strong>en</strong><br />
uur coaching krijg<strong>en</strong>. Deze <strong>begeleiding</strong> gedur<strong>en</strong>de maximaal twaalf maand<strong>en</strong> richt zich op de ontwikkeling van de<br />
onderneming <strong>en</strong> de <strong>begeleiding</strong> van financieel <strong>en</strong> administratief beheer. Verder kunn<strong>en</strong> ondernemers die in D<strong>en</strong> Haag<br />
gevestigd zijn tot vijf jaar na hun start e<strong>en</strong> beroep do<strong>en</strong> op de KvK Coachpool D<strong>en</strong> Haag. Als ze aan de voorwaard<strong>en</strong><br />
voldo<strong>en</strong>, kunn<strong>en</strong> ze e<strong>en</strong> gesprek aanvrag<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> bedrijfsadviseur van de Kamer van Koophandel. Voor het gesprek<br />
moet<strong>en</strong> ondernemers eerst de E-scan Ondernemerstest do<strong>en</strong>. In het eerste gesprek met de bedrijfsadviseur nem<strong>en</strong> ze<br />
de resultat<strong>en</strong> daarvan door. Vervolg<strong>en</strong>s besprek<strong>en</strong> ze wat er nodig is voor de start van het bedrijf, waarom ze e<strong>en</strong> coach<br />
will<strong>en</strong> <strong>en</strong> wat de coachingsvraag is. De ondernemer krijgt e<strong>en</strong> coach toegewez<strong>en</strong> <strong>en</strong> beoordeelt in e<strong>en</strong> eerste gesprek of<br />
het klikt.<br />
18
Waar richt coaching zich op?<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van vrag<strong>en</strong> waar e<strong>en</strong> coach bij kan ondersteun<strong>en</strong> zijn:<br />
> Hoe werf <strong>en</strong> behoud ik klant<strong>en</strong>?<br />
> Hoe kom ik aan financiering?<br />
> Hoe zorg ik voor e<strong>en</strong> goed personeelsbeleid?<br />
> Hoe kan ik met mijn bedrijf groei<strong>en</strong>?<br />
> Hoe doe ik marktonderzoek?<br />
> Hoe verbeter ik de communicatie rond mijn bedrijf?<br />
> Hoe zet ik mijn bedrijfsvoering op?<br />
Aandachtspunt<strong>en</strong> bij coaching - geformuleerd door het IMK - zijn:<br />
> aanloopproblem<strong>en</strong><br />
> uitvoering investeringsbegroting<br />
> uitvoering <strong>en</strong> realisatie marketing- <strong>en</strong> promotieplan<br />
> tempo van bedrijfsgroei<br />
> noodzakelijke organisatorische aanpassing<strong>en</strong><br />
> omzetontwikkeling<br />
> kost<strong>en</strong>beheersing<br />
> ontwikkeling managem<strong>en</strong>tvaardighed<strong>en</strong><br />
> m<strong>en</strong>tale support aan ondernemer<br />
Hoe vull<strong>en</strong> adviesbureaus <strong>begeleiding</strong> in?<br />
Om e<strong>en</strong> beeld te gev<strong>en</strong> van ondernemers<strong>begeleiding</strong> door externe bureaus besprek<strong>en</strong> we de methodiek van twee<br />
organisaties waarmee geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> goede ervaring<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>: Friedeberg Consultancy B.V. <strong>en</strong> het IMK.<br />
Friedeberg Consultancy B.V.<br />
Friedeberg Consultancy B.V. heeft e<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong>smethodiek ontwikkeld met de volg<strong>en</strong>de fasering:<br />
Voorbereiding ➔ Intake ➔ Begeleiding ➔ Nazorg<br />
> ontvangst opdracht<br />
> opdrachtbevestiging naar team<br />
zelfstandig<strong>en</strong><br />
> doornem<strong>en</strong> opdracht <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele<br />
achtergrondinformatie<br />
> contact met team zelfstandig<strong>en</strong><br />
> eerste gesprek:<br />
> uitleg werkwijze<br />
> analyse aandachtspunt<strong>en</strong><br />
> <strong>begeleiding</strong>splan met doel<strong>en</strong><br />
> feedback tweede adviseur<br />
> eindcontrole door secretariaat<br />
> ondertek<strong>en</strong>ing <strong>begeleiding</strong>splan<br />
> contact met team zelfstandig<strong>en</strong><br />
> persoonlijke adviesgesprekk<strong>en</strong>,<br />
e-coaching <strong>en</strong> telefonische<br />
helpdesk<br />
> starterspakket<br />
> tuss<strong>en</strong>evaluatie /doel<strong>en</strong> met<strong>en</strong><br />
> voortgangsverslag<br />
> feedback tweede adviseur<br />
> eindcontrole door secretariaat<br />
> contact met team zelfstandig<strong>en</strong><br />
> ev<strong>en</strong>tueel driegesprek<br />
> eindevaluatie<br />
> eindverslag<br />
> feedback door tweede adviseur<br />
> eindcontrole door secretariaat<br />
> contact met team zelfstandig<strong>en</strong><br />
> ev<strong>en</strong>tueel driegesprek<br />
De kern van deze methode is het ontdekk<strong>en</strong> van de adviesbehoefte <strong>en</strong> het vervull<strong>en</strong> daarvan. Dat gebeurt vooral tijd<strong>en</strong>s<br />
de intake- <strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong>sfase. Al in intakegesprek word<strong>en</strong> de aandachtspunt<strong>en</strong> voor de <strong>begeleiding</strong> vastgesteld. Hierbij<br />
wordt gebruik gemaakt van de resultat<strong>en</strong> van het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek. Door deze aanpak is het mogelijk in<br />
korte tijd te achterhal<strong>en</strong> waar de ondernemer echt teg<strong>en</strong>aan loopt: de vraag achter de vraag.<br />
K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>d is e<strong>en</strong> snelle start van de <strong>begeleiding</strong> <strong>en</strong> uitvoering van het ondernemingsplan. Zo word<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> (verdere)<br />
betalingsachterstand<strong>en</strong> opgelop<strong>en</strong> <strong>en</strong> is de <strong>begeleiding</strong> het meest effectief <strong>en</strong> efficiënt.<br />
19
Friedeberg gebruikt het model van de Ondernemerspiramide om weer te gev<strong>en</strong> welke vijf onderdel<strong>en</strong> van belang zijn<br />
bij de start van e<strong>en</strong> bedrijf. De basis van de piramide wordt gevormd door de persoon van de ondernemer. Die moet<br />
daarom de juiste eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> om het bedrijf tot e<strong>en</strong> succes te mak<strong>en</strong>. Opleiding, vakk<strong>en</strong>nis<br />
<strong>en</strong> (branche)ervaring zijn belangrijk, maar het komt vooral aan op ondernemersvaardighed<strong>en</strong>, gedrag, motivatie <strong>en</strong><br />
persoonlijkheid van de ondernemer. Ondernemerschap is het vermog<strong>en</strong> om iets vanaf de grond op te bouw<strong>en</strong>. Het<br />
gaat om initiër<strong>en</strong>, do<strong>en</strong> én bereik<strong>en</strong>. Ondernemerschap doet e<strong>en</strong> beroep op het vermog<strong>en</strong> om gecalculeerde risico’s<br />
te nem<strong>en</strong> - zowel persoonlijk als financieel - <strong>en</strong> er alles aan te do<strong>en</strong> om kans<strong>en</strong> te b<strong>en</strong>utt<strong>en</strong>. Het ontwikkel<strong>en</strong> van<br />
ondernemersvaardighed<strong>en</strong> staat dan ook c<strong>en</strong>traal: “Ondernemerschap kun je ler<strong>en</strong>”.<br />
Na de persoon van de ondernemer kom<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de onderdel<strong>en</strong> van de piramide aan bod. Bij de praktische invulling<br />
van de bedrijfsformule (laag 2 in de piramide) moet de ondernemer rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met zijn omgeving (laag 3). De<br />
ondernemer moet e<strong>en</strong> actueel beeld hebb<strong>en</strong> van de marktsituatie <strong>en</strong> de concurr<strong>en</strong>tiepositie <strong>en</strong> moet zijn bedrijfsformule<br />
hier constant op aanpass<strong>en</strong>. Het scherp houd<strong>en</strong> van de bedrijfsstrategie is dan ook e<strong>en</strong> aandachtspunt van de <strong>begeleiding</strong>.<br />
De financiën (laag 4) zijn het resultaat van de bedrijfsformule <strong>en</strong> het marktplan. Bij veel ondernemers is het nodig om het<br />
financieel inzicht verder te ontwikkel<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> goede administratie op te zett<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> slotte moet<strong>en</strong> bij de start e<strong>en</strong> aantal<br />
organisatorische zak<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geregeld zoals de rechtsvorm <strong>en</strong> goed timemanagem<strong>en</strong>t (laag 5).<br />
5<br />
4<br />
3<br />
5 de organisatie<br />
4 het financieel plan<br />
3 het marktplan: marktonderzoek <strong>en</strong> marketing<br />
2 van bedrijfsidee tot bedrijfsformule<br />
1 de persoon van de ondernemer<br />
2<br />
1<br />
IMK<br />
Ook het IMK zet bij ondernemers<strong>begeleiding</strong> sterk in op de ontwikkeling van de persoonlijke capaciteit<strong>en</strong>. De <strong>begeleiding</strong><br />
tijd<strong>en</strong>s het préstarttraject levert niet alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goed onderbouwd <strong>en</strong> uitvoerbaar ondernemingsplan op, maar ook<br />
e<strong>en</strong> ondernemer die goed voorbereid <strong>en</strong> weloverwog<strong>en</strong> zijn eig<strong>en</strong> onderneming start <strong>en</strong> duurzaam uitstroomt naar<br />
zelfstandig ondernemerschap.<br />
De ondernemers<strong>begeleiding</strong> houdt in dat (aspirant)ondernemers:<br />
> e<strong>en</strong> tekort aan ondernemersk<strong>en</strong>nis bijspijker<strong>en</strong>;<br />
> ler<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ondernemingsplan op te stell<strong>en</strong>;<br />
> training in ondernemersvaardighed<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>.<br />
De ondernemer moet zelfwerkzaamheid lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>, afsprak<strong>en</strong> nakom<strong>en</strong> <strong>en</strong> actiepunt<strong>en</strong> afhandel<strong>en</strong>. Hij krijgt voor de<br />
duur van het hele traject e<strong>en</strong> persoonlijke coach toegewez<strong>en</strong>, die de rol vervult van raadgever, klankbord, stimulator <strong>en</strong><br />
bewaker van de continuïteit in de planvorming.<br />
20
Het IMK biedt ondernemers e<strong>en</strong> maatwerkopleiding (I’M OK Basis voor Ondernem<strong>en</strong>); e<strong>en</strong> combinatie van digitaal<br />
ler<strong>en</strong> <strong>en</strong> ontwikkel<strong>en</strong> van ondernemersvaardighed<strong>en</strong> door workshops <strong>en</strong> (persoonlijke) <strong>begeleiding</strong>. E<strong>en</strong> variant hiervan<br />
is speciaal ontwikkeld voor ondernemers die will<strong>en</strong> start<strong>en</strong> vanuit e<strong>en</strong> uitkeringssituatie (I’M OK Starters<strong>begeleiding</strong>).<br />
Deze starters<strong>begeleiding</strong> bestaat uit drie fas<strong>en</strong>:<br />
> Intake<br />
In deze fase gaat de coach met de aspirant-ondernemer na wat e<strong>en</strong> succesvolle start in de weg staat, bijvoorbeeld<br />
belemmer<strong>en</strong>de omstandighed<strong>en</strong> in de privésfeer of het ontbrek<strong>en</strong> van kritieke vaardighed<strong>en</strong> of wettelijke vereist<strong>en</strong>.<br />
> Oriëntatiefase<br />
De coach stemt de persoonlijke <strong>begeleiding</strong> af op de ontwikkelpunt<strong>en</strong> van de aspirant-ondernemer <strong>en</strong> beoordeelt<br />
op motivatie, persoonlijke ontwikkeling <strong>en</strong> ondernem<strong>en</strong>d gedrag. De aspirant-ondernemer volgt de eerste<br />
module van I’M OK Basis voor Ondernem<strong>en</strong> <strong>en</strong> maximaal drie collectieve workshops voor de ontwikkeling van<br />
ondernemersvaardighed<strong>en</strong>.<br />
> Planfase<br />
De aspirant-ondernemer ontwikkelt zijn ondernemersvaardighed<strong>en</strong> verder in maximaal vier workshops <strong>en</strong> volgt de<br />
overige modules van de opleiding. Na afloop heeft hij alle k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> vaardighed<strong>en</strong> om het ondernemingsplan af te<br />
rond<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> verantwoorde bedrijfsstart te mak<strong>en</strong>.<br />
De ondernemer moet iedere fase positief afrond<strong>en</strong> om door te kunn<strong>en</strong> gaan naar de volg<strong>en</strong>de fase.<br />
Financiering<br />
De voorbereidingsperiode van starters is vooral bedoeld voor aspirant-ondernemers met e<strong>en</strong> grote afstand tot de<br />
arbeidsmarkt. Deze vorm van <strong>begeleiding</strong> wordt dan ook gefinancierd uit het Participatiebudget. Begeleiding van<br />
gevestigde ondernemers moet de geme<strong>en</strong>te uit eig<strong>en</strong> middel<strong>en</strong> betal<strong>en</strong>. Amsterdam gebruikt in de pilot bijvoorbeeld het<br />
armoedebudget voor de financiering van de <strong>begeleiding</strong>svouchers. E<strong>en</strong> andere optie is dat ondernemers <strong>begeleiding</strong> zelf<br />
meefinancier<strong>en</strong> uit het ondernemerskrediet of de toekomstige exploitatie van het bedrijf.<br />
De geme<strong>en</strong>te kan ook (bijna) kosteloze <strong>begeleiding</strong> organiser<strong>en</strong> door vrijwilligers in te zett<strong>en</strong> (zoals gebeurt bij het<br />
Ondernemersklankbord in Rotterdam) of ondernemers te verwijz<strong>en</strong> naar bestaande organisaties als de Kamers van<br />
Koophandel. Hier kunn<strong>en</strong> ondernemers bijvoorbeeld e<strong>en</strong> cursus volg<strong>en</strong> over het voer<strong>en</strong> van de administratie, hulp krijg<strong>en</strong><br />
bij het invull<strong>en</strong> van de belasting- of btw-aangiftes of voorlichting over huurrecht of overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> <strong>en</strong> verbinding<strong>en</strong>.<br />
Aandachtspunt<strong>en</strong><br />
De rapportage moet:<br />
> Zorg voor zekerhed<strong>en</strong> in de overe<strong>en</strong>komst dat het bureau de <strong>begeleiding</strong> afstemt op het niveau van de<br />
(aspirant-)ondernemers.<br />
> Het vergt experim<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> om noodzakelijke <strong>begeleiding</strong> te bied<strong>en</strong> zonder veel middel<strong>en</strong> bij de geme<strong>en</strong>te of de<br />
ondernemers.<br />
> Monitor de kwaliteit van de begeleider, bijvoorbeeld door bestandsonderzoek<strong>en</strong>. Hoeveel ondernemers<br />
hebb<strong>en</strong> na drie, vijf of zev<strong>en</strong> jaar nog e<strong>en</strong> onderneming <strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> nog steeds aan hun verplichting<strong>en</strong>? Zijn de<br />
ondernemers zelf tevred<strong>en</strong> over de <strong>begeleiding</strong> <strong>en</strong> wat zijn verbeterpunt<strong>en</strong>?.<br />
21
Hoofdstuk 6<br />
De adviesaanvraag<br />
Het lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek is e<strong>en</strong> onderdeel van de selectieprocedure van het Bbz,<br />
maar niet elke Bbz-aanvraag leidt tot zo’n onderzoek. Soms omdat de aanvrager al eerder in<br />
de peocedure uitviel, soms omdat e<strong>en</strong> korte analyse volstaat.<br />
Bij de selectieprocedure bij de afdeling zelfstandig<strong>en</strong> word<strong>en</strong> achtere<strong>en</strong>volg<strong>en</strong>s de volg<strong>en</strong>de vrag<strong>en</strong> gesteld (zie hiervoor<br />
ook de <strong>Werkwijzer</strong> Selectie Bbz).<br />
1. Hoort de aanvrager tot de doelgroep?<br />
In e<strong>en</strong> oriënter<strong>en</strong>d gesprek (intake) beoordeelt de geme<strong>en</strong>te of de (aspirant-)ondernemer e<strong>en</strong> beroep kan do<strong>en</strong> op<br />
het Bbz <strong>en</strong> of e<strong>en</strong> Bbz-traject de meest aangewez<strong>en</strong> vorm van di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing is. De ondernemer krijgt informatie<br />
over de mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> voorwaard<strong>en</strong> van het Bbz. Het gesprek is bij het zelfstandig<strong>en</strong>loket (soms na e<strong>en</strong><br />
collectieve voorlichting) of per telefoon. Is de uitkomst van het gesprek positief, dan krijgt de ondernemer e<strong>en</strong><br />
aanvraag/inlichting<strong>en</strong>formulier met e<strong>en</strong> overzicht van aan te lever<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>s <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Ook wordt er e<strong>en</strong><br />
vervolgafspraak gemaakt.<br />
2. Voldoet de ondernemer aan de formele criteria van het Bbz?<br />
Nadat de ondernemer de aanvraag heeft ingedi<strong>en</strong>d, bekijkt de geme<strong>en</strong>te of alle gevraagde gegev<strong>en</strong>s <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
ingeleverd zijn (ev<strong>en</strong>tueel in de hersteltermijn). Soms is bij de Bbz-aanvraag de jaarrek<strong>en</strong>ing over het laatst afgeslot<strong>en</strong><br />
boekjaar nog niet klaar vanwege financiële problem<strong>en</strong>. Sommige geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> bied<strong>en</strong> zelfstandig<strong>en</strong> dan hulp of vrag<strong>en</strong><br />
het adviesbureau om e<strong>en</strong> voorlopige jaarrek<strong>en</strong>ing te mak<strong>en</strong>.<br />
3. Heeft de aanvrager e<strong>en</strong> realistisch ondernemingsperspectief?<br />
E<strong>en</strong> onderneming is bijvoorbeeld niet realistisch als het gaat om activiteit<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> branches met veel concurr<strong>en</strong>tie<br />
of als de ondernemer niet voldoet aan de beroepskwalificaties.<br />
Als het antwoord op e<strong>en</strong> van deze vrag<strong>en</strong> negatief is, wijst de geme<strong>en</strong>te de aanvraag af. Wat overblijft zijn de aanvrag<strong>en</strong><br />
waarbij e<strong>en</strong> inhoudelijke beoordeling van het ondernemingsperspectief nodig is.<br />
Zelf do<strong>en</strong> of uitbested<strong>en</strong>?<br />
E<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele geme<strong>en</strong>te vraagt altijd e<strong>en</strong> extern advies aan om ondernemers met e<strong>en</strong> hulpvraag kosteloos de mogelijkheid<br />
te bied<strong>en</strong> om de onderneming door te lat<strong>en</strong> licht<strong>en</strong>. De meeste geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> echter niet altijd gebruik van e<strong>en</strong><br />
externe adviseur.<br />
Red<strong>en</strong><strong>en</strong> om niet uit te bested<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong> afdeling zelfstandig<strong>en</strong> heeft meestal voldo<strong>en</strong>de expertise om aanvrag<strong>en</strong> te beoordel<strong>en</strong> bij traditionele beroep<strong>en</strong> of<br />
bij tijdelijke probleemsituaties met e<strong>en</strong> duidelijke (externe) oorzaak. Bij starters die e<strong>en</strong> voortraject hebb<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong> is<br />
het ondernemersplan vaak al zo doortimmerd dat e<strong>en</strong> externe beoordeling van de lev<strong>en</strong>svatbaarheid overbodig is. Soms<br />
beoordeelt de geme<strong>en</strong>te de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van e<strong>en</strong> onderneming zelf, uit effici<strong>en</strong>cyoverweging<strong>en</strong>. De doorlooptijd<br />
is hierdoor korter. Ook geeft het voor de eig<strong>en</strong> medewerkers meer uitdaging als ze verantwoordelijk zijn voor het hele<br />
aanvraagtraject.<br />
22
Red<strong>en</strong><strong>en</strong> om wel uit te bested<strong>en</strong><br />
Uit financiële overweging<strong>en</strong> is het voor geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> aantrekkelijk om de beoordeling uit te bested<strong>en</strong>. Dan kunn<strong>en</strong> ze 90%<br />
van de kost<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> bepaald maximum declarer<strong>en</strong> bij het ministerie van SZW <strong>en</strong> de btw-kost<strong>en</strong> lat<strong>en</strong> comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong><br />
uit het btw-comp<strong>en</strong>satiefonds. Ook blijkt in de praktijk zelf uitvoer<strong>en</strong> van de lev<strong>en</strong>svatbaarheidsbeoordeling vaak niet<br />
sneller <strong>en</strong> efficiënter, omdat medewerkers van de geme<strong>en</strong>te al e<strong>en</strong> bestaande werklast hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> minder ervaring <strong>en</strong><br />
materiek<strong>en</strong>nis hebb<strong>en</strong>.<br />
Vaak vrag<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> standaard extern advies in de volg<strong>en</strong>de situaties:<br />
> bij nieuwe branches (bijvoorbeeld social media) waar geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> weinig ervaring mee hebb<strong>en</strong> (<strong>en</strong> waarbij soms<br />
bijzondere vorm<strong>en</strong> van financiering zijn als crowd funding);<br />
> bij schuldtraject<strong>en</strong> waar zak<strong>en</strong> als herfinanciering van schuld<strong>en</strong> <strong>en</strong> maximale kredietverl<strong>en</strong>ingsgr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> aan de orde<br />
zijn;<br />
> bij kredietbehoefte bov<strong>en</strong> e<strong>en</strong> bepaalde gr<strong>en</strong>s, bijvoorbeeld € 5.000;<br />
> bij grote risico’s zoals schuld<strong>en</strong>.<br />
Hoe uitgebreid moet het advies zijn?<br />
Als de geme<strong>en</strong>te het onderzoek uitbesteedt, is het nog de vraag hoe uitgebreid de onderneming moet word<strong>en</strong> geanalyseerd.<br />
Geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> graag zoveel mogelijk informatie voor het geval de aanvrager e<strong>en</strong> negatieve beslissing niet accepteert<br />
<strong>en</strong> in bezwaar gaat. Maar er zijn ook situaties waarbij de problem<strong>en</strong> van de ondernemer niet in de bedrijfsvoering ligg<strong>en</strong><br />
maar in de privésfeer, bijvoorbeeld e<strong>en</strong> structurele te hoge opname van geld voor privé-uitgav<strong>en</strong>. Dan volstaat e<strong>en</strong> korte<br />
analyse <strong>en</strong> toegesned<strong>en</strong> advies. Als het nodig blijkt kan dan later alsnog dieper op de bedrijfsvoering word<strong>en</strong> ingegaan.<br />
Aandachtspunt<br />
Stel voor je eig<strong>en</strong> organisatie vast wanneer e<strong>en</strong> Bbz-aanvraag intern kan word<strong>en</strong> afgehandeld <strong>en</strong> wanneer e<strong>en</strong><br />
extern onderzoek nodig is. Bepaal dat op basis van de compet<strong>en</strong>ties <strong>en</strong> mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> van de eig<strong>en</strong><br />
medewerkers, de kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> de afhandelingstijd.<br />
23
Hoofdstuk 7<br />
De aanbesteding<br />
Om de basis te legg<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> waardevolle sam<strong>en</strong>werking met het adviesbureau is<br />
e<strong>en</strong> zorgvuldig uitgevoerde (onderhandse) aanbesteding ess<strong>en</strong>tieel. Hierbij vorm<strong>en</strong> de<br />
kost<strong>en</strong> zeker niet het <strong>en</strong>ige beoordelingscriterium. Ook de kwaliteitsnorm<strong>en</strong> waarvoor het<br />
adviesbureau instaat zijn van belang.<br />
E<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>te die e<strong>en</strong> adviesbureau inschakelt, moet de risico’s daarvan k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> ondervang<strong>en</strong>, kwaliteitseis<strong>en</strong><br />
formuler<strong>en</strong> <strong>en</strong> de prestaties van het adviesbureau monitor<strong>en</strong>.<br />
Risicofactor<strong>en</strong><br />
Voordat het bestek wordt uitgewerkt, is het goed om stil te staan bij de risicofactor<strong>en</strong> bij het werk<strong>en</strong> met externe<br />
adviesbureaus of adviseurs. Op ons verzoek heeft Alfred van Muid<strong>en</strong> van Claass<strong>en</strong>, Mool<strong>en</strong>beek & Partners, bureau voor<br />
bedrijfskundig <strong>en</strong> bancair advies, er e<strong>en</strong> paar b<strong>en</strong>oemd:<br />
> Omdat de meeste bureaus of adviseurs alle<strong>en</strong> actief zijn voor het Bbz, kunn<strong>en</strong> ze e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>zijdig beeld krijg<strong>en</strong> van<br />
het mkb of beroepsgroep<strong>en</strong>. Ze hebb<strong>en</strong> immers vooral te mak<strong>en</strong> met ondernemers die het minder goed do<strong>en</strong>. Dat<br />
komt de di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing aan de doelgroep niet t<strong>en</strong> goede. Bureaus comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong> dit gebrek aan ervaring wel door de<br />
gegev<strong>en</strong>s van aanvragers te vergelijk<strong>en</strong> met k<strong>en</strong>getall<strong>en</strong> <strong>en</strong> branche-informatie.<br />
> Opdrachtgevers kunn<strong>en</strong> g<strong>en</strong>eigd zijn om e<strong>en</strong> deel van hun werk door het adviesbureau te lat<strong>en</strong> do<strong>en</strong>, waardoor dat<br />
minder tijd heeft voor het eig<strong>en</strong>lijke onafhankelijke onderzoek.<br />
> Omdat geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> door de ontvangst<strong>en</strong>norm Bbz bedrijfskapitaal steeds meer het risico van de kredietverstrekking<br />
drag<strong>en</strong>, kan de opdrachtgever de adviseur beïnvloed<strong>en</strong> om niet de ondernemer c<strong>en</strong>traal te stell<strong>en</strong> maar de<br />
geme<strong>en</strong>telijke belang<strong>en</strong>.<br />
> Sommige adviesbureaus detacher<strong>en</strong> ook de functionariss<strong>en</strong> die het Bbz bij geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong>. Hierdoor bestaat<br />
het gevaar dat de onafhankelijkheid van het adviesbureau afneemt <strong>en</strong> de werkwijze van het bureau wordt afgestemd<br />
op de w<strong>en</strong>s van gedetacheerde collega’s om efficiënter te werk<strong>en</strong>.<br />
> De tijd voor e<strong>en</strong> onderzoek is de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, onder andere doordat prijsontwikkeling van de<br />
haalbaarheidsonderzoek<strong>en</strong> achterloopt bij de gemiddelde loonstijging - vanwege de regels van het Rijk voor vergoeding<br />
van de kost<strong>en</strong>. Tegelijkertijd zijn bedrijfsstructuur <strong>en</strong> verdi<strong>en</strong>model van de te beoordel<strong>en</strong> bedrijv<strong>en</strong> complexer <strong>en</strong><br />
soms moeilijk te doorgrond<strong>en</strong> geword<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> zijn er via het internet steeds meer gegev<strong>en</strong> beschikbaar die<br />
geanalyseerd moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Dat betek<strong>en</strong>t dat adviseurs in steeds minder tijd steeds complexere onderzoek<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong>. Bureaus hebb<strong>en</strong> hierop gereageerd door:<br />
> del<strong>en</strong> van het adviestraject te automatiser<strong>en</strong>;<br />
> goedkopere (jongere <strong>en</strong> lager opgeleide) adviseurs in te zett<strong>en</strong>;<br />
> de werkwijze aan te pass<strong>en</strong> <strong>en</strong> te vere<strong>en</strong>voudig<strong>en</strong>;<br />
> hun eig<strong>en</strong> businessmodel aan te pass<strong>en</strong>.<br />
Dit alles hoeft op zich niet nadelig uit te pakk<strong>en</strong>, maar houdt wel het risico in van e<strong>en</strong> minder doortimmerd advies.<br />
Kwaliteitsnorm<strong>en</strong><br />
Geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de kwaliteitsnorm<strong>en</strong> voor lev<strong>en</strong>svatbaarheidonderzoek<strong>en</strong> in het bestek gedetailleerd vastlegg<strong>en</strong>.<br />
Bijvoorbeeld in de vorm van e<strong>en</strong> exacte opsomming van de onderdel<strong>en</strong> om over te rapporter<strong>en</strong>. Ze kunn<strong>en</strong> er ook mee<br />
volstaan de ess<strong>en</strong>tie van e<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek te beschrijv<strong>en</strong>. Bij <strong>begeleiding</strong> is e<strong>en</strong> exacte beschrijving<br />
lastiger; het gaat immers om maatwerk, afgestemd op de aandachtspunt<strong>en</strong> van individuele ondernemers. De int<strong>en</strong>siteit<br />
<strong>en</strong> inhoud van de <strong>begeleiding</strong> na de (door)start varieert per persoon. Het doel is dat ondernemers na afloop steviger in zijn<br />
24
scho<strong>en</strong><strong>en</strong> staan <strong>en</strong> in staat zijn om hun onderneming succesvol voort te zett<strong>en</strong> <strong>en</strong> aan hun terugbetalingsverplichting<strong>en</strong><br />
te voldo<strong>en</strong>.<br />
Geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> aan adviesbureaus:<br />
> Aantoonbare ervaring<br />
E<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>te kan eis<strong>en</strong> dat de inschrijver jaarlijks minst<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> bepaald aantal adviez<strong>en</strong> uitbr<strong>en</strong>gt <strong>en</strong> refer<strong>en</strong>ties<br />
natrekk<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> beeld te krijg<strong>en</strong> in de ervaring van de inschrijver. Dit heeft wel als nadeel dat nieuwe partij<strong>en</strong><br />
nauwelijks de kans krijg<strong>en</strong> zich te bewijz<strong>en</strong>. Er ontstaat e<strong>en</strong> geslot<strong>en</strong> markt van gevestigde aanbieders.<br />
> Continuïteit <strong>en</strong> flexibiliteit<br />
De inschrijver moet de zekerheid bied<strong>en</strong> om tijd<strong>en</strong>s de looptijd van de overe<strong>en</strong>komst de gevraagde di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> te<br />
kunn<strong>en</strong> lever<strong>en</strong>. Hiervoor moet de inschrijver e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> verklaring overlegg<strong>en</strong> die laat zi<strong>en</strong> dat het bedrijf niet in<br />
financiële problem<strong>en</strong> verkeert. De geme<strong>en</strong>te kan niet voorspell<strong>en</strong> hoeveel externe lev<strong>en</strong>svatbaarheidtoets<strong>en</strong> er nodig<br />
zijn <strong>en</strong> hoe complex die zijn. De inschrijver moet dus voldo<strong>en</strong>de capaciteit <strong>en</strong> kwaliteit hebb<strong>en</strong> om zo nodig ook<br />
veel complexe aanvrag<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> redelijke termijn aan te kunn<strong>en</strong>. In het verled<strong>en</strong> was het voldo<strong>en</strong>de om binn<strong>en</strong> de<br />
wettelijke afhandelingstijd van het Bbz (derti<strong>en</strong> wek<strong>en</strong>) te rapporter<strong>en</strong>, maar teg<strong>en</strong>woordig verwacht<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
dat het bureau hele advies- <strong>en</strong> rapportagetraject redelijk snel afrondt, meestal binn<strong>en</strong> vier tot zes wek<strong>en</strong>. Ook moet<br />
de inschrijver goed kunn<strong>en</strong> inspel<strong>en</strong> op spoedopdracht<strong>en</strong>.<br />
> Kwaliteit<br />
Kwaliteit blijkt voor e<strong>en</strong> deel uit de aangetoonde ervaring van adviesbureau, het opleidingsniveau van de<br />
medewerkers <strong>en</strong> de manier waarop het bureau die k<strong>en</strong>nis binn<strong>en</strong> de organisatie op peil houdt. Sommige advies<strong>en</strong><br />
<strong>begeleiding</strong>sorganisaties hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> externe certificering, bijvoorbeeld het Keurmerk Blik op Werk of e<strong>en</strong> ISOcertificering.<br />
Geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> als extra kwaliteitsgarantie e<strong>en</strong> voorwaarde in het bestek opnem<strong>en</strong> dat het advies<br />
altijd wordt beoordeeld door e<strong>en</strong> tweede adviseur.<br />
> Communicatie<br />
Goede communicatie door de medewerkers van de inschrijver is ook belangrijk voor de uitvoering van het<br />
lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek:<br />
> E<strong>en</strong> adviseur moet met goede gesprekstechniek<strong>en</strong> het verhaal achter de cijfers bov<strong>en</strong> tafel krijg<strong>en</strong>. Waarom is de<br />
ondernemer in problem<strong>en</strong> gekom<strong>en</strong>? Welke succes- <strong>en</strong> faalfactor<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> hierbij e<strong>en</strong> rol?<br />
> De adviseur <strong>en</strong> de klantmanager van de geme<strong>en</strong>te moet<strong>en</strong> op<strong>en</strong> met elkaar kunn<strong>en</strong> communicer<strong>en</strong>. De<br />
klantmanager koppelt vrag<strong>en</strong> of opmerking<strong>en</strong> over het conceptrapport terug naar de adviseur. De adviseur zorgt<br />
dan voor aanvulling, verbetering <strong>en</strong> verduidelijking, zonder concessies te do<strong>en</strong> aan de vereiste objectiviteit. Soms<br />
kom<strong>en</strong> adviseur <strong>en</strong> klantmanager tot e<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de conclusie. Dit hoeft ge<strong>en</strong> probleem te zijn, zolang beide<br />
partij<strong>en</strong> het eig<strong>en</strong> standpunt inhoudelijk duidelijk hebb<strong>en</strong> wet<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> elkaars standpunt begrijp<strong>en</strong>. De<br />
klantmanager kan immers e<strong>en</strong> afwijk<strong>en</strong>de beslissing voorbereid<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> second opinion aanvrag<strong>en</strong>. Wel moet<br />
e<strong>en</strong> klantmanager zo’n negatief oordeel bij e<strong>en</strong> positieve beoordeling van de adviseur zorgvuldig <strong>en</strong> uitgebreid<br />
onderbouw<strong>en</strong>. Want als de ondernemer zich niet bij het advies neerlegt, zal de beroepsrechter niet alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
oordeel gev<strong>en</strong> over het adviesrapport, maar ook over de argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van de geme<strong>en</strong>te.<br />
> Op<strong>en</strong> communicatie tuss<strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>te <strong>en</strong> de adviseur is ook nodig om snel te kunn<strong>en</strong> inspring<strong>en</strong> op<br />
verandering<strong>en</strong> in de situatie of opdoem<strong>en</strong>de problem<strong>en</strong>.<br />
> Rapportage<br />
Het advies over de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van de onderneming is beginsel e<strong>en</strong>malig, maar bij <strong>begeleiding</strong> moet<strong>en</strong> er<br />
duidelijke afsprak<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gemaakt over tijdstip <strong>en</strong> inhoud van ev<strong>en</strong>tuele periodieke voortgangrapportages <strong>en</strong> het<br />
eindverslag.<br />
25
Prijs<br />
Uiteraard is de prijs e<strong>en</strong> belangrijk selectiecriterium. Bij het bepal<strong>en</strong> van de prijs zi<strong>en</strong> we in de bestekk<strong>en</strong> drie variant<strong>en</strong>:<br />
> De geme<strong>en</strong>te nodigt de inschrijver uit om e<strong>en</strong> prijsopgave te do<strong>en</strong>.<br />
> De geme<strong>en</strong>te stelt vooraf e<strong>en</strong> maximumtarief vast, gerelateerd aan de vergoeding van het ministerie van SZW.<br />
> De geme<strong>en</strong>te stelt vooraf op basis van ervaringsgegev<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> vast tarief vast.<br />
Hierbij kan de geme<strong>en</strong>te de volg<strong>en</strong>de tariefopbouw volg<strong>en</strong>:<br />
> uitgebreid rapport<br />
> verkort rapport<br />
> vervolgrapport of ander rapport<br />
> <strong>begeleiding</strong>splan<br />
> verslag <strong>begeleiding</strong> (6 maand<strong>en</strong>)<br />
> verslag verl<strong>en</strong>gde <strong>begeleiding</strong> (6 maand<strong>en</strong>)<br />
Soms sprek<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>te <strong>en</strong> inschrijver e<strong>en</strong> resultaatverplichting af (no cure no pay/less pay). E<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>svatbaarheidstoets<br />
le<strong>en</strong>t zich hiervoor niet erg, want niemand kan alle (externe) omstandighed<strong>en</strong> voorspell<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> onderneming tot e<strong>en</strong><br />
succes mak<strong>en</strong>. Bij <strong>begeleiding</strong> heeft het adviesbureau e<strong>en</strong> tijdlang regelmatig contact met de ondernemer. Het bureau<br />
kan hierdoor de voortgang van de onderneming monitor<strong>en</strong> <strong>en</strong> waar nodig bijstur<strong>en</strong>. Daarom is het bij <strong>begeleiding</strong> beter<br />
mogelijk om de ontwikkeling van de onderneming als resultaatverplichting op te nem<strong>en</strong>. De geme<strong>en</strong>te kan bijvoorbeeld<br />
afsprek<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> deel van de kost<strong>en</strong> pas uit te betal<strong>en</strong> als de onderneming na e<strong>en</strong> vast te stell<strong>en</strong> periode nog steeds<br />
draait volg<strong>en</strong>s verwachting van het adviesrapport <strong>en</strong> de ev<strong>en</strong>tuele <strong>begeleiding</strong>srapport<strong>en</strong>.<br />
> Managem<strong>en</strong>tinformatie<br />
De geme<strong>en</strong>te moet geleverde prestaties kunn<strong>en</strong> monitor<strong>en</strong> <strong>en</strong> evaluer<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft daarvoor goede managem<strong>en</strong>tinformatie<br />
nodig. Het gaat hierbij om kwantitatieve gegev<strong>en</strong>s (aantal lev<strong>en</strong>svatbaarheidonderzoek<strong>en</strong>, aantal positieve <strong>en</strong><br />
negatieve adviez<strong>en</strong>) <strong>en</strong> om gegev<strong>en</strong>s die beeld gev<strong>en</strong> van de kwaliteit van de geleverde werkzaamhed<strong>en</strong>, zoals<br />
doorlooptijd<strong>en</strong>, aantal contactmom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met de aanvrager, aantal ker<strong>en</strong> dat de adviseur e<strong>en</strong> voorlopig advies moest<br />
aanpass<strong>en</strong> na afstemming met de ondernemer of klantmanager. De <strong>Werkwijzer</strong> Selectie Bbz gaat dieper in op het<br />
belang van managem<strong>en</strong>tinformatie <strong>en</strong> de evaluatie van Bbz-di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing.<br />
Deze opsomming gaat niet in op eis<strong>en</strong> die al standaard zijn, zoals formele uitsluitingsgrond<strong>en</strong> (financiële stabiliteit,<br />
voldo<strong>en</strong> aan geme<strong>en</strong>telijke leveringsvoorwaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> eis<strong>en</strong> van social return).<br />
Aandachtspunt<br />
Laat niet alle<strong>en</strong> de prijs leid<strong>en</strong>d zijn bij de aanbesteding, maar beoordeel vooral kwaliteit <strong>en</strong> ervaring, flexibiliteit<br />
<strong>en</strong> manier van communicer<strong>en</strong>.<br />
26
Hoofdstuk 8<br />
Compet<strong>en</strong>ties<br />
Welke compet<strong>en</strong>ties zijn er nodig om lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek<strong>en</strong> te do<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
adviesrapport<strong>en</strong> op te stell<strong>en</strong>? De rol van klantmanagers van de geme<strong>en</strong>te is e<strong>en</strong> andere dan<br />
die van externe adviseur. Daarom stell<strong>en</strong> beide functies iets andere eis<strong>en</strong>.<br />
De professional die de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van e<strong>en</strong> onderneming onderzoekt <strong>en</strong> daar advies over uitbr<strong>en</strong>gt moet deskundig<br />
g<strong>en</strong>oeg zijn om alle aspect<strong>en</strong> van het ondernemerschap te kunn<strong>en</strong> beoordel<strong>en</strong> of daarvoor expertise binn<strong>en</strong> de eig<strong>en</strong><br />
organisatie te mobiliser<strong>en</strong>.<br />
8.1 Compet<strong>en</strong>ties van klantmanagers<br />
Klantmanagers zelfstandig<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> als gesprekspartner kunn<strong>en</strong> funger<strong>en</strong> voor ondernemers <strong>en</strong> ingeschakelde<br />
adviseurs. Ze hebb<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudige taak.<br />
Enkele elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> daarvan zijn:<br />
> verzorg<strong>en</strong> van de intake <strong>en</strong> het bewak<strong>en</strong> van de volledigheid van de geleverde informatie;<br />
> toets<strong>en</strong> of de aanvrager tot de doelgroep hoort <strong>en</strong> toets<strong>en</strong> van de rechtmatigheid <strong>en</strong> het recht op bedrijfskapitaal <strong>en</strong><br />
> uitkering lev<strong>en</strong>sonderhoud;<br />
> beoordel<strong>en</strong> van de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van e<strong>en</strong> onderneming of e<strong>en</strong> opdracht gev<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> bedrijfseconomisch<br />
onderzoek door e<strong>en</strong> gecontracteerde partij;<br />
> overlegg<strong>en</strong> met de gecontracteerde partij over het uitgebrachte advies;<br />
> vaststell<strong>en</strong> van het (bedrijfs)vermog<strong>en</strong> bij aanvrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedrijfsbeëindiging;<br />
> debiteur<strong>en</strong>beheer <strong>en</strong> kredietrisicomanagem<strong>en</strong>t (bewak<strong>en</strong> van verle<strong>en</strong>d bedrijfskapitaal, onderzoek<strong>en</strong> van betaalmogelijkhed<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> beoordel<strong>en</strong> van aanvrag<strong>en</strong> om uitstel of schuldregeling; monitor<strong>en</strong> van de klant);<br />
> gev<strong>en</strong> van opdracht<strong>en</strong> tot <strong>begeleiding</strong> aan contractpartij<strong>en</strong>;<br />
> (definitief) vaststell<strong>en</strong> uitkering lev<strong>en</strong>sonderhoud.<br />
Voor deze functie is volg<strong>en</strong>s ons dan ook e<strong>en</strong> hbo-opleiding nodig. Van klantmanagers wordt verwacht dat ze de diepte<br />
in gaan, problem<strong>en</strong> opspor<strong>en</strong> <strong>en</strong> zoek<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> oplossing. Deze eis<strong>en</strong> pass<strong>en</strong> minder goed bij medewerkers op mboniveau<br />
waarvan er veel bij sociale di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>.<br />
De basiseis<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> klantmanager zelfstandig<strong>en</strong> zijn daarom:<br />
> bedrijfseconomisch inzicht;<br />
> k<strong>en</strong>nis van WWB, Bbz, IOAZ <strong>en</strong> het re-integratie-instrum<strong>en</strong>tarium;<br />
> werkervaring op het gebied van sociale zekerheid of bedrijfseconomie;<br />
> k<strong>en</strong>nis van marktpartij<strong>en</strong> om mee sam<strong>en</strong> te werk<strong>en</strong> of naar te verwijz<strong>en</strong>.<br />
27
De noodzakelijke kerncompet<strong>en</strong>ties zijn:<br />
> resultaatgericht<br />
> communicatief vaardig<br />
> sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong><br />
> klantgericht<br />
> probleemoploss<strong>en</strong>d handel<strong>en</strong><br />
> analytisch vermog<strong>en</strong><br />
> plann<strong>en</strong> <strong>en</strong> organiser<strong>en</strong><br />
Op e<strong>en</strong> afdeling zelfstandig<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> veel bedrijfseconomisch geschoold<strong>en</strong> (heao) <strong>en</strong> medewerkers met e<strong>en</strong> juridische<br />
basis (Sociaal Juridische Di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing) die aan deze eis<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>.<br />
Aandachtspunt<br />
De klantmanager moet inhoudelijk <strong>en</strong> communicatief in staat zijn om als gesprekspartner te funger<strong>en</strong> voor<br />
ondernemers <strong>en</strong> de ingeschakelde adviseurs.<br />
8.2 Compet<strong>en</strong>ties van adviseurs<br />
E<strong>en</strong> adviseur moet van veel markt<strong>en</strong> thuis zijn: bedrijfseconomisch onderlegd zijn <strong>en</strong> cijfers kunn<strong>en</strong> analyser<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
interpreter<strong>en</strong>, maar ook maatschappelijk betrokk<strong>en</strong> <strong>en</strong> communicatief sterk zijn. De adviseur moet immers zorg<strong>en</strong> dat<br />
de aanvrager het advies begrijpt <strong>en</strong> accepteert. Het IMK heeft de functie van ondernemersadviseur lat<strong>en</strong> beschrijv<strong>en</strong> met<br />
functioneringssysteem ORBA van werkgeversver<strong>en</strong>iging AWVN. Deze beschrijving geeft e<strong>en</strong> goed beeld van de functie<br />
<strong>en</strong> wat de geme<strong>en</strong>te mag verwacht<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> adviesorganisatie:<br />
Functiedoel<br />
Beoordel<strong>en</strong> van kredietaanvrag<strong>en</strong> op lev<strong>en</strong>svatbaarheid/economische pot<strong>en</strong>tie van start<strong>en</strong>de <strong>en</strong> gevestigde onderneming<strong>en</strong>,<br />
uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van adviez<strong>en</strong> over het b<strong>en</strong>odigde krediet of andere financiële ondersteuning, met in achtneming van de<br />
wettelijke regeling<strong>en</strong> <strong>en</strong> zodanig dat daarmee e<strong>en</strong> duidelijk beeld ontstaat over de lev<strong>en</strong>svatbaarheid <strong>en</strong> de marktmogelijkhed<strong>en</strong><br />
van onderneming<strong>en</strong>.<br />
28
Resultaatverwachting / functionele activiteit<strong>en</strong><br />
Resultaatgebied<strong>en</strong> Kernactiviteit<strong>en</strong> Resultaatcriteria<br />
beoordeelde lev<strong>en</strong>svatbaarheid<br />
uitgebrachte adviez<strong>en</strong><br />
commerciële activiteit<strong>en</strong><br />
teg<strong>en</strong>lez<strong>en</strong><br />
overige bijdrag<strong>en</strong><br />
> beoordel<strong>en</strong> van kredietaanvrag<strong>en</strong> op lev<strong>en</strong>svatbaarheid/economische<br />
pot<strong>en</strong>tie van onderneming<strong>en</strong>:<br />
> beoordel<strong>en</strong> van de volledigheid van het dossier; zo nodig aanvull<strong>en</strong>de<br />
informatie opvrag<strong>en</strong> bij aanvrager, geme<strong>en</strong>te, accountant of<br />
belastingdi<strong>en</strong>st;<br />
> voorbereid<strong>en</strong> van het gesprek met de kredietaanvrager; k<strong>en</strong>nisnem<strong>en</strong> van<br />
de aanvraag, bedrijfsvoering, situatie <strong>en</strong> omstandighed<strong>en</strong>; in het bijzonder<br />
van de commerciële, financiële <strong>en</strong> juridische aspect<strong>en</strong>;<br />
> (bedrijfs)bezoek aflegg<strong>en</strong>; doorsprek<strong>en</strong> van de kredietaanvraag,<br />
bedrijfs(specifieke) omstandighed<strong>en</strong>, relevante docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> als<br />
ondernemingsplan, jaarrek<strong>en</strong>ing, belastingaangift<strong>en</strong>;<br />
> in kaart br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van de ondernemerskwaliteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> geschiktheid van de<br />
aanvrager;<br />
> analyser<strong>en</strong> van de verzamelde informatie, vooral op de commerciële,<br />
financiële <strong>en</strong> persoonlijke aspect<strong>en</strong> <strong>en</strong> hierbij gebruik mak<strong>en</strong> van<br />
beschikbare informatie over branche, markt, financiële k<strong>en</strong>getall<strong>en</strong>,<br />
vestigingseis<strong>en</strong>, milieuvergunning, etc.<br />
> opstell<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van adviez<strong>en</strong> over de lev<strong>en</strong>svatbaarheid van<br />
bedrijv<strong>en</strong> op basis van de verzamelde informatie:<br />
> opstell<strong>en</strong>/vaststell<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> commerciële analyse; omschrijv<strong>en</strong><br />
van het bedrijf, de specifieke bedrijfssituatie, branchek<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
marktmogelijkhed<strong>en</strong>;<br />
> opstell<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> financiële analyse; vaststell<strong>en</strong> van de financiële positie,<br />
de kredietbehoefte <strong>en</strong> financiering, de bedrijfsresultat<strong>en</strong> <strong>en</strong> de (financiële)<br />
prognose, aflossingscapaciteit <strong>en</strong> aflossingsverplichting<strong>en</strong>;<br />
> formuler<strong>en</strong> van conclusies over de commerciële, financiële <strong>en</strong> juridische<br />
aspect<strong>en</strong> van bedrijv<strong>en</strong>;<br />
> formuler<strong>en</strong> van indrukk<strong>en</strong> van de capaciteit<strong>en</strong> van de aanvrager op<br />
commercieel <strong>en</strong> financieel gebied, algem<strong>en</strong>e ondernemersvaardighed<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> geschiktheid voor het ondernemerschap;<br />
> opstell<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> advies aan opdrachtgever over de toek<strong>en</strong>ning <strong>en</strong><br />
hoogte van het krediet;<br />
> formuler<strong>en</strong> van voorwaard<strong>en</strong> aan de voorgestelde kredietverl<strong>en</strong>ing;<br />
> voorlegg<strong>en</strong> van de conceptrapportage voor teg<strong>en</strong>lez<strong>en</strong>;<br />
> (telefonisch) informer<strong>en</strong> van de aanvrager over het uit te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> advies;<br />
> (op hoofdlijn<strong>en</strong>) toelicht<strong>en</strong> van de conclusies, bevinding<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
aanbeveling<strong>en</strong><br />
> uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van de eindrapportage/advies aan de opdrachtgever<br />
verricht<strong>en</strong> van commerciële activiteit<strong>en</strong> om de omzetdoelstelling<strong>en</strong> te<br />
realiser<strong>en</strong>:<br />
> in standhoud<strong>en</strong> <strong>en</strong> optimaliser<strong>en</strong> van de (commerciële) relatie met kleine<br />
<strong>en</strong> middelgrote opdrachtgevers.<br />
door andere ondernemersadviseurs opgestelde concept-rapportages<br />
beoordel<strong>en</strong> op kwaliteit, volledigheid <strong>en</strong> validiteit, <strong>en</strong> zo nodig aanwijzing<strong>en</strong><br />
gev<strong>en</strong> voor verbetering of verduidelijking<br />
verricht<strong>en</strong> van diverse aan de functie gerelateerde werkzaamhed<strong>en</strong> zoals:<br />
> inwerk<strong>en</strong> <strong>en</strong> begeleid<strong>en</strong> van ondernemersadviseurs;<br />
> begeleid<strong>en</strong> van ondernemers met beoordeling van <strong>en</strong> feedback op<br />
commerciële <strong>en</strong> financiële kwesties.<br />
> volledigheid/relevantie van<br />
verzamelde informatie;<br />
> kwaliteit, relevantie <strong>en</strong> validiteit<br />
van opgedane indrukk<strong>en</strong>.<br />
> kwaliteit van de uitgevoerde<br />
analyses <strong>en</strong> opgestelde adviez<strong>en</strong>;<br />
> tijdigheid van opgestelde<br />
adviez<strong>en</strong>;<br />
> aanvaardbaarheid van advies voor<br />
aanvrager <strong>en</strong> opdrachtgever;<br />
> mate waarin advies is gestoeld op<br />
de wettelijke regeling<strong>en</strong><br />
> mate van oplossingsgerichtheid<br />
van adviez<strong>en</strong>.<br />
> mate van verbred<strong>en</strong> <strong>en</strong> verdiep<strong>en</strong><br />
van bestaande accountcontact<strong>en</strong>;<br />
> mate waarin geformuleerde<br />
doelstelling<strong>en</strong> (omzet <strong>en</strong><br />
r<strong>en</strong>dem<strong>en</strong>t) word<strong>en</strong> gerealiseerd;<br />
> mate van realisatie van<br />
relatiebeheerplan.<br />
> mate waarin rapportages<br />
uiteindelijk voldo<strong>en</strong> aan<br />
kwalitatieve vereist<strong>en</strong><br />
Werkgerelateerde bezwar<strong>en</strong><br />
Adviseurs krijg<strong>en</strong> soms te mak<strong>en</strong> met emotionele druk of belasting door kredietaanvragers.<br />
29
Compet<strong>en</strong>tieprofiel<br />
Compet<strong>en</strong>tie<br />
probleemoploss<strong>en</strong>d vermog<strong>en</strong><br />
inzet/betrokk<strong>en</strong>heid<br />
communicatie (mondelinge<br />
uitdrukkingsvaardigheid)<br />
plann<strong>en</strong> <strong>en</strong> organiser<strong>en</strong> (van het<br />
eig<strong>en</strong> werk)<br />
bouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderhoud<strong>en</strong> relaties.<br />
Omschrijving<br />
herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> van belangrijke informatie, legg<strong>en</strong> van verband<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>s, bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong> van alternatieve<br />
oplossing<strong>en</strong> <strong>en</strong> aangev<strong>en</strong> van consequ<strong>en</strong>ties<br />
oppakk<strong>en</strong> van opdracht<strong>en</strong> <strong>en</strong> tak<strong>en</strong>, ton<strong>en</strong> van betrokk<strong>en</strong>heid <strong>en</strong> goede wil om gestelde doel<strong>en</strong> te bereik<strong>en</strong>, zoek<strong>en</strong><br />
naar (betere) alternatiev<strong>en</strong><br />
doeltreff<strong>en</strong>d communicer<strong>en</strong>, afgestemd op het niveau van gesprekspartners<br />
effectief doel<strong>en</strong> <strong>en</strong> prioriteit<strong>en</strong> bepal<strong>en</strong>; vaststell<strong>en</strong> hoeveel tijd, acties <strong>en</strong> middel<strong>en</strong> nodig zijn om die doel<strong>en</strong> te<br />
bereik<strong>en</strong><br />
zak<strong>en</strong> voor elkaar krijg<strong>en</strong> door ander<strong>en</strong> weloverwog<strong>en</strong> te b<strong>en</strong>ader<strong>en</strong> <strong>en</strong> door (functionele) relaties op te bouw<strong>en</strong>, te<br />
onderhoud<strong>en</strong> <strong>en</strong> te b<strong>en</strong>utt<strong>en</strong><br />
Aandachtspunt<br />
Houd bij het opstell<strong>en</strong> van het aanbestedingsbestek rek<strong>en</strong>ing met de vaardighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> specialism<strong>en</strong> van de<br />
adviseurs <strong>en</strong> betrek die bij de beoordeling van de kwaliteit van de uitgevoerde opdracht<strong>en</strong>.<br />
30
Geraadpleegde bronn<strong>en</strong><br />
> ‘Welke factor<strong>en</strong> bepal<strong>en</strong> het al of niet slag<strong>en</strong> van gevestigde ondernemers met e<strong>en</strong> Bbz-financiering’<br />
Jan Koster, 2009. Afstudeeropdracht (masterthesis) aan: Op<strong>en</strong> Universiteit, Faculteit Bedrijfskunde, afstudeerrichting<br />
Strategie <strong>en</strong> Organisatie<br />
> Reader Haalbaarheidsonderzoek<strong>en</strong>. Friedeberg Consultancy B.V. 2009, in opdracht van Stimulansz<br />
> Bbz 2004 uit het startblok. Ecorys 2011<br />
> Checklist ondernemerscompet<strong>en</strong>ties. ROZ-Tw<strong>en</strong>te<br />
> Criteria voor de lev<strong>en</strong>svatbaarheidstoets Bbz. SZW 2000<br />
> Functieprofiel Ondernemersadviseur. ORBA / IMK 2012<br />
> Functietypering klantmanager zelfstandig<strong>en</strong>. Amsterdam 2007<br />
> Methodiek haalbaarheidsonderzoek <strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong>smethodiek Friedeberg consultancy B.V.<br />
31
Bijlage 1<br />
Factor<strong>en</strong> die het succes of fal<strong>en</strong> van<br />
e<strong>en</strong> gevestigde ondernemer met e<strong>en</strong><br />
Bbz-financiering bepal<strong>en</strong><br />
Persoonsgebond<strong>en</strong> factor<strong>en</strong><br />
1 alertheid<br />
2 ambiguïteittolerantie <strong>en</strong> flexibiliteit<br />
3 betrouwbaarheid<br />
4 doelgericht handel<strong>en</strong><br />
5 durf<br />
6 durv<strong>en</strong> onderscheid<strong>en</strong><br />
7 efficiëntie<br />
8 emotionele stabiliteit<br />
9 flexibiliteit<br />
10 ideeënrijkdom<br />
11 locus of control<br />
12 need for achievem<strong>en</strong>t<br />
13 onkwetsbaarheid<br />
14 overtuigingskracht<br />
15 planmatig werk<strong>en</strong> 16 reflectie<br />
17 veranderbereidheid (will<strong>en</strong>)<br />
18 veranderbereidheid (kunn<strong>en</strong>)<br />
19 volharding<br />
20 waard<strong>en</strong>vastheid<br />
Persoonlijkheidsk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> (vaardighed<strong>en</strong>)<br />
21 beslissing<strong>en</strong> vatt<strong>en</strong> in financiële consequ<strong>en</strong>ties<br />
22 bind<strong>en</strong>d- <strong>en</strong> <strong>en</strong>thousiasmer<strong>en</strong>d vermog<strong>en</strong><br />
23 communicatief vermog<strong>en</strong><br />
24 doorstartplan<br />
25 financiële inzicht<strong>en</strong>- <strong>en</strong> vaardighed<strong>en</strong><br />
26 gericht (<strong>en</strong> tijdig) advies vrag<strong>en</strong><br />
27 gericht netwerk<strong>en</strong><br />
28 inzicht in de externe markt/organisatie<br />
29 inzicht in marketing<br />
30 juiste prijs durv<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong><br />
31 leidinggev<strong>en</strong>de kwaliteit<strong>en</strong><br />
32 onderhandelingsvaardighed<strong>en</strong><br />
33 ondernemerservaring<br />
34 opleidingsniveau<br />
35 organiser<strong>en</strong>d vermog<strong>en</strong><br />
36 sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong><br />
37 strategische houding<br />
38 vakmanschap<br />
32
Bijlage 2<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van adviesrapport<strong>en</strong><br />
A<br />
Adviesrapport <strong>Lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek</strong><br />
Gevestigde ondernemer [positief <strong>en</strong> sanering]<br />
Dit rapport is opgesteld door Friedeberg Consultancy B.V.; de naam van de ondernemer is gefingeerd.<br />
Inhoudsopgave<br />
Algeme<strong>en</strong><br />
1. Inleiding, doelstelling <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatting 34<br />
2. Persoonlijke <strong>en</strong> zakelijke gegev<strong>en</strong>s 35<br />
De ondernemer<br />
3. Situatie <strong>en</strong> aanleiding aanvraag 35<br />
4. Beoordeling van de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> 37<br />
Commerciële analyse<br />
5. Bedrijfsformule 38<br />
6. Vestigingspunt 40<br />
7. Marktsituatie <strong>en</strong> concurr<strong>en</strong>tiepositie 41<br />
Bedrijfseconomische analyse<br />
8. Financiële positie, kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel 42<br />
9. Bedrijfsresultat<strong>en</strong> 45<br />
10. Cashflowoverzicht<strong>en</strong> 46<br />
Beoordeling, conclusie <strong>en</strong> advies<br />
11. Beoordeling 48<br />
12. Conclusie 49<br />
13. Advies 49<br />
Bijlag<strong>en</strong><br />
I. Bronn<strong>en</strong> 50<br />
II. Kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel 50<br />
III. Balans<strong>en</strong> (historisch) 51<br />
IV. Balans<strong>en</strong> (historisch) 52<br />
V. Balans<strong>en</strong> (prognose) 53<br />
VI. Exploitatieoverzicht<strong>en</strong> (historisch) 54<br />
VII. Exploitatieoverzicht (historisch) 55<br />
VIII. Exploitatieoverzicht<strong>en</strong> (prognose) 55<br />
IX. Cashflowoverzicht<strong>en</strong> (prognose) 56<br />
X. Specificatie crediteur<strong>en</strong> 56<br />
33
Algeme<strong>en</strong><br />
1. Inleiding, doelstelling <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatting<br />
[Afdeling] van de geme<strong>en</strong>te [Stad A] heeft ons verzocht de exploitatie- <strong>en</strong> financieringsmogelijkhed<strong>en</strong> van het bedrijf van<br />
de heer Martina te Stad A te onderzoek<strong>en</strong>. Dit onderzoek is uitgevoerd door drs. [naam adviseur]. De bevinding<strong>en</strong> zijn<br />
vastgelegd in dit adviesrapport, dat is voorzi<strong>en</strong> van feedback door drs. [naam adviseur].<br />
Het onderzoek ondersteunt de geme<strong>en</strong>telijke besluitvorming in het kader van het Besluit bijstandverl<strong>en</strong>ing zelfstandig<strong>en</strong><br />
(Bbz 2004). Hierbij hebb<strong>en</strong> we onder andere gegev<strong>en</strong>s gebruikt die door de ondernemer mondeling <strong>en</strong> schriftelijk<br />
zijn aangeleverd <strong>en</strong> de bronn<strong>en</strong> zoals vermeld in bijlage I. Dit adviesrapport bevat de overweging<strong>en</strong> <strong>en</strong> cijfermatige<br />
onderbouwing van dit onderzoek.<br />
De heer Martina verkeert in liquiditeitsproblem<strong>en</strong>. Die zijn volg<strong>en</strong>s ons hoofdzakelijk ontstaan door e<strong>en</strong> gebrek aan<br />
financiële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong>. Daarnaast had hij vanwege de grootte van zijn bedrijf ge<strong>en</strong> vat meer op het reil<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> zeil<strong>en</strong>.<br />
De ondernemer heeft zijn bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> inmiddels weer kleinschaliger opgepakt waardoor hij vat heeft op de<br />
planning <strong>en</strong> uitvoering. Met e<strong>en</strong> aantal vaste opdrachtgevers waardoor heeft hij e<strong>en</strong> redelijke omzetzekerheid. Bij de<br />
financiële bedrijfsvoering wordt hij int<strong>en</strong>sief bijgestaan door zijn boekhouder.<br />
We beoordel<strong>en</strong> de marktsituatie als voldo<strong>en</strong>de, bedrijfsformule <strong>en</strong> ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> als redelijk <strong>en</strong> de<br />
concurr<strong>en</strong>tiepositie als matig.<br />
Uit onze prognose van de bedrijfsresultat<strong>en</strong> blijkt dat die voldo<strong>en</strong>de zijn om weer aan de zakelijke <strong>en</strong> privéverplichting<strong>en</strong> te<br />
kunn<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>, op voorwaarde dat de schuld<strong>en</strong> gesaneerd word<strong>en</strong>. We adviser<strong>en</strong> u daarom de aanvraag voorwaardelijk<br />
toe te k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>.<br />
Bij vrag<strong>en</strong> of voor e<strong>en</strong> nadere toelichting kunt u altijd contact met ons opnem<strong>en</strong>.<br />
[Naam opdrachtnemer]<br />
drs. [naam directeur]<br />
directeur<br />
[plaats] [datum]<br />
34
2. Persoonlijke <strong>en</strong> zakelijke gegev<strong>en</strong>s<br />
Persoonlijke gegev<strong>en</strong>s<br />
Naam aanvrager : A. Martina<br />
Adres :<br />
Postcode, woonplaats :<br />
Telefoon :<br />
Geboortedatum : 24 oktober 1972<br />
Burgerlijke staat<br />
: gescheid<strong>en</strong><br />
Uitwon<strong>en</strong>de kinder<strong>en</strong> : twee (11 <strong>en</strong> 1 jaar)<br />
Zakelijke gegev<strong>en</strong>s<br />
Handelsnaam bedrijf : A. Martina Bouw<br />
Adres :<br />
Postcode, vestigingsplaats :<br />
Telefoon :<br />
Website :<br />
Aard van het bedrijf : onderhoudsbedrijf<br />
Datum vestiging : 17 mei 2011<br />
Juridische bedrijfsvorm : e<strong>en</strong>manszaak<br />
Administratiekantoor : Administratiekantoor X te Stad A<br />
Rechtmatige vestiging<br />
Handelsregister KvK te<br />
Rechtmatig gevestigd<br />
: Stad A, onder nummer [nummer]<br />
: ja<br />
De ondernemer<br />
3. Situatie <strong>en</strong> aanleiding aanvraag<br />
Opleiding <strong>en</strong> werkervaring<br />
De heer Martina (39 jaar) is gebor<strong>en</strong> op Curaçao. Hij heeft zijn middelbare schoolopleiding niet afgerond. Al op jonge<br />
leeftijd is hij aan het werk gegaan in de bouw.<br />
Op 23-jarige leeftijd is de ondernemer naar Nederland gekom<strong>en</strong>. Vrijwel direct is hij in loondi<strong>en</strong>st getred<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft eerst<br />
als sloper <strong>en</strong> daarna als uitvoerder in de bouw gewerkt.<br />
Bedrijfshistorie<br />
De heer Martina exploiteert sinds 1 december 2005 e<strong>en</strong> onderhoudsbedrijf. Mom<strong>en</strong>teel wordt het geëxploiteerd onder<br />
de naam A. Martina Bouw (hierna: AMB). De rechtsvorm <strong>en</strong> handelsnam<strong>en</strong> zijn de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal ker<strong>en</strong><br />
veranderd. Hieronder volgt e<strong>en</strong> schematische weergave.<br />
35
Periode Bedrijfsnaam* Rechtsvorm<br />
01-12-2005 – 20-10-2008 Onderhoudsbedrijf A. Martina E<strong>en</strong>manszaak<br />
20-10-2008 – 27-05-2009 A. Martina Loodgieters & Onderhoudsbedrijf V.O.F. V<strong>en</strong>nootschap onder firma<br />
27-05-2009 – 14-07-2009 Onderhoudsbedrijf A. Martina E<strong>en</strong>manszaak<br />
14-07-2009 – 10-08-2009 Martina Services V<strong>en</strong>nootschap onder firma<br />
10-08-2009 – 17-05-2011 Onderhoudsbedrijf A. Martina E<strong>en</strong>manszaak<br />
10-01-2011 – hed<strong>en</strong> A. Martina Holding B.V. Beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap<br />
17-05-2011 – 19-12-2011 A. Martina Bouw B.V. i.o. Beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap<br />
17-05-2011 – hed<strong>en</strong> A. Martina Bouw E<strong>en</strong>manszaak<br />
*gefingeerde nam<strong>en</strong><br />
De red<strong>en</strong> om in 2008 e<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap onder firma op te richt<strong>en</strong> was om meer omzet te g<strong>en</strong>erer<strong>en</strong>. Sam<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
dakdekker <strong>en</strong> loodgieter is de ondernemer destijds de v<strong>en</strong>nootschap gestart. Al snel verliep de sam<strong>en</strong>werking tuss<strong>en</strong> de<br />
v<strong>en</strong>not<strong>en</strong> niet prettig, met als gevolg dat de v<strong>en</strong>nootschap is beëindigd. Kort daarna is de heer Martina sam<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
goede vri<strong>en</strong>d Martina Services gestart. Om de vri<strong>en</strong>dschap niet op het spel te zett<strong>en</strong> is ook deze v<strong>en</strong>nootschap kort na<br />
de start beëindigd.<br />
In 2010 is in de e<strong>en</strong>manszaak e<strong>en</strong> sterke omzetstijging gerealiseerd. De heer Martina kreeg steeds meer opdracht<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> om die uit te kunn<strong>en</strong> voer<strong>en</strong> besteedde hij veel werk uit. Zijn opdrachtgevers hebb<strong>en</strong> de heer Martina vervolg<strong>en</strong>s<br />
aangerad<strong>en</strong> e<strong>en</strong> beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap op te richt<strong>en</strong>.<br />
Binn<strong>en</strong> de beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap (die officieel nooit is opgericht omdat de b<strong>en</strong>odigde inleg van € 18.000,- niet<br />
voorhand<strong>en</strong> was) hield de ondernemer zich vooral met het uitvoer<strong>en</strong>de werk bezig. E<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>d, de heer Naamloos, werd<br />
ingeschakeld om de planning <strong>en</strong> financiën te verzorg<strong>en</strong>. De heer Naamloos factureerde hiervoor zijn gemaakte ur<strong>en</strong> aan<br />
de v<strong>en</strong>nootschap. Er was echter weinig overleg tuss<strong>en</strong> beid<strong>en</strong>. Al snel bleek dat er diverse financiële verplichting<strong>en</strong> war<strong>en</strong><br />
aangegaan waar het bedrijf niet kon voldo<strong>en</strong>. Daarnaast zijn er diverse opdracht<strong>en</strong> door toedo<strong>en</strong> van onderaannemers<br />
niet goed uitgevoerd, waardoor hierop verlies is geled<strong>en</strong>. Als gevolg hiervan ontstond<strong>en</strong> er al snel betalingsachterstand<strong>en</strong>.<br />
De heer Martina heeft to<strong>en</strong> beslot<strong>en</strong> de v<strong>en</strong>nootschap uit te schrijv<strong>en</strong> uit het handelsregister.<br />
De heer Martina heeft vervolg<strong>en</strong>s zijn bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> weer ondergebracht in zijn e<strong>en</strong>manszaak A. Martina Bouw.<br />
Aangezi<strong>en</strong> de beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap nooit is opgericht, is de heer Martina persoonlijk aansprakelijk voor de schuld<strong>en</strong>.<br />
Er is mom<strong>en</strong>teel sprake van e<strong>en</strong> schuld<strong>en</strong>positie van € 231.700,-, waarvan € 135.600,- achterstallig.<br />
De holding is destijds opgericht op advies van de notaris. De heer Martina is directeur <strong>en</strong> <strong>en</strong>ig aandeelhouder. Deze<br />
holding bestaat nog steeds. Afgezi<strong>en</strong> van het aandel<strong>en</strong>kapitaal <strong>en</strong> e<strong>en</strong> schuld aan de e<strong>en</strong>manszaak weg<strong>en</strong>s het niet<br />
uitbetal<strong>en</strong> van het gebruikelijk loon in 2011 zijn er ge<strong>en</strong> bezitting<strong>en</strong> of schuld<strong>en</strong>. Voor de verplichting om vanuit de<br />
holding e<strong>en</strong> gebruikelijk loon aan de directeur-grootaandeelhouder te betal<strong>en</strong>, heeft de boekhouder voor 2012 e<strong>en</strong><br />
vrijstelling aangevraagd <strong>en</strong> gekreg<strong>en</strong>. Voor 2011 was deze vrijstelling er niet, de loonheffing over dit jaar is echter wel<br />
voldaan.<br />
De bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> van bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde bedrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> het huidige bedrijf betreff<strong>en</strong> hoofdzakelijk het slop<strong>en</strong> <strong>en</strong> opnieuw<br />
inbouw<strong>en</strong> van sanitair. Daarnaast word<strong>en</strong> er diverse andere onderhoudswerkzaamhed<strong>en</strong> in woning<strong>en</strong> uitgevoerd.<br />
Oorzaak <strong>en</strong> aanleiding aanvraag<br />
De heer Martina verkeert in liquiditeitsproblem<strong>en</strong>. Deze problem<strong>en</strong> zijn volg<strong>en</strong>s ons in de kern veroorzaakt door<br />
onvoldo<strong>en</strong>de financiële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong>, waardoor de ondernemer het overzicht is kwijtgeraakt.<br />
De ondernemer heeft voor de oplossing van de liquiditeitsproblem<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aanvraag op grond van het Besluit<br />
bijstandverl<strong>en</strong>ing zelfstandig<strong>en</strong> 2004 (Bbz 2004) ingedi<strong>en</strong>d voor e<strong>en</strong> l<strong>en</strong>ing voor bedrijfskapitaal. We zi<strong>en</strong> alle<strong>en</strong><br />
36
perspectief wanneer sanering van de schuld<strong>en</strong> mogelijk blijkt. We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> maximale aflossingscapaciteit van<br />
€ 26.000,- voor de sanering van schuld<strong>en</strong> van in totaal € 191.900,-.<br />
4. Ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
Algem<strong>en</strong>e indruk, houding <strong>en</strong> motivatie<br />
De heer Martina maakt e<strong>en</strong> gemotiveerde indruk. Ongeacht de uitkomst van de Bbz-aanvraag wil hij e<strong>en</strong> doorstart<br />
mak<strong>en</strong> met zijn bedrijf. Hij schuift e<strong>en</strong> groot deel van de huidige schuld<strong>en</strong>problematiek af op de heer Naamloos, maar<br />
is daarvoor zelf medeverantwoordelijk. Hij is te goed van vertrouw<strong>en</strong> geweest <strong>en</strong> heeft te gemakkelijk zak<strong>en</strong> uit hand<strong>en</strong><br />
gegev<strong>en</strong>.<br />
K<strong>en</strong>nis, vaardighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> ervaring<br />
De ondernemer is e<strong>en</strong> man van de praktijk. Hij heeft ge<strong>en</strong> relevante opleiding g<strong>en</strong>ot<strong>en</strong>, maar heeft zijn vakmanschap in<br />
loondi<strong>en</strong>st aangeleerd. Hij heeft inmiddels ruim 15 jaar ervaring in de branche.<br />
Commerciële vaardighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> inzicht<br />
Hoewel AMB ge<strong>en</strong> promotiebeleid heeft, is er al jar<strong>en</strong> sprake van terugker<strong>en</strong>de <strong>en</strong> vaste opdrachtgevers. Dit bevestigt<br />
naar onze m<strong>en</strong>ing dat AMB de werkzaamhed<strong>en</strong> naar tevred<strong>en</strong>heid uitvoert <strong>en</strong> er sprake is van e<strong>en</strong> goed relatiebeheer. De<br />
ondernemer is in het verled<strong>en</strong> echter te gefocust geweest op omzetontwikkeling, zonder over de consequ<strong>en</strong>ties daarvan<br />
na te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>.<br />
Financiële vaardighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> inzicht<br />
De financiële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> van de ondernemer war<strong>en</strong> ver onder de maat. De focus lag vooral op omzet<br />
<strong>en</strong> niet op kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> de ondernemer dacht onvoldo<strong>en</strong>de nat over de financiële consequ<strong>en</strong>ties. Het bedrijfspand <strong>en</strong> de<br />
autoleasecontract<strong>en</strong> zijn hiervan voorbeeld<strong>en</strong>. Ook gaat hij te gemakkelijk sam<strong>en</strong>werkingsverband<strong>en</strong> aan met het oog op<br />
omzetverhoging. Over de organisatorische <strong>en</strong> financiële gevolg<strong>en</strong> daarvan heeft hij onvoldo<strong>en</strong>de nagedacht.<br />
De heer Martina is zich hiervan inmiddels bewust. Sinds e<strong>en</strong> aantal maand<strong>en</strong> heeft hij daarom e<strong>en</strong> nieuwe boekhouder<br />
die hem helpt e<strong>en</strong> andere koers in te slaan. De boekhouder was tijd<strong>en</strong>s het gesprek met de heer Martina ook aanwezig<br />
<strong>en</strong> we ervar<strong>en</strong> hem als betrokk<strong>en</strong> <strong>en</strong> bekwaam. Hij heeft e<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong>splan opgesteld <strong>en</strong> zal maandelijks met de<br />
heer Martina overlegg<strong>en</strong>. De ondernemer d<strong>en</strong>kt nu beter na over de financiële gang van zak<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> groter<br />
financieel bewustzijn ontwikkeld. Zo wil hij de zelfstandig<strong>en</strong> die hij inhuurt voorstell<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> langere betalingstermijn<br />
te accepter<strong>en</strong>, omdat hij zelf kampt met e<strong>en</strong> lange debiteur<strong>en</strong>termijn.<br />
De dagelijkse administratie, belastingaangift<strong>en</strong> <strong>en</strong> jaarrek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> word<strong>en</strong> verzorgd door Administratiekantoor X te Stad<br />
A. Er is hierbij sprake van int<strong>en</strong>sief contact tuss<strong>en</strong> de boekhouder <strong>en</strong> de ondernemer, onder andere over het voldo<strong>en</strong> aan<br />
de financiële verplichting<strong>en</strong>.<br />
Onvoldo<strong>en</strong>de Matig Redelijk Voldo<strong>en</strong>de<br />
Algem<strong>en</strong>e indruk<br />
Vakbekwaamheid<br />
Commerciële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
Financiële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
X<br />
X<br />
X<br />
X<br />
In totaliteit beoordel<strong>en</strong> we ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> van de ondernemer als redelijk.<br />
37
Commerciële Analyse<br />
5. Bedrijfsformule<br />
Bedrijfsactiviteit<strong>en</strong><br />
AMB wordt ingeschakeld voor verbouw- <strong>en</strong> onderhoudswerkzaamhed<strong>en</strong>, voornamelijk in (huur)woning<strong>en</strong>:<br />
> slop<strong>en</strong> van badkamers, toilett<strong>en</strong> <strong>en</strong> keuk<strong>en</strong>s<br />
> inbouw van badkamers, toilett<strong>en</strong> <strong>en</strong> keuk<strong>en</strong>s (incl. loodgieters- <strong>en</strong> tegelwerkzaamhed<strong>en</strong>)<br />
> controler<strong>en</strong>, herstell<strong>en</strong> of vervang<strong>en</strong> van hang- <strong>en</strong> sluitwerk, elektriciteit <strong>en</strong> v<strong>en</strong>tilatiesystem<strong>en</strong><br />
AMB werkt hoofdzakelijk onder aanneming voor diverse aannemersbedrijv<strong>en</strong>. Die aannemersbedrijv<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> zelf<br />
meestal woningbouwver<strong>en</strong>iging<strong>en</strong> als opdrachtgever.<br />
Prijszetting <strong>en</strong> betalingswijze<br />
AMB werkt hoofdzakelijk met e<strong>en</strong> vaste aanneemprijs. Voor de sloop <strong>en</strong> inbouw van e<strong>en</strong> badkamer geld<strong>en</strong> bijvoorbeeld<br />
de volg<strong>en</strong>de prijz<strong>en</strong>:<br />
Type<br />
prijs (btw verlegd)<br />
Badkamer tot 11 m² E 2.600,-<br />
Badkamer vanaf 11 m² tot 17 m² E 3.700,-<br />
Commerciële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> E 4.200,-<br />
E<strong>en</strong> totaalpakket (sloop <strong>en</strong> inbouw volledig sanitair <strong>en</strong> keuk<strong>en</strong> <strong>en</strong> controle- <strong>en</strong> herstelwerkzaamhed<strong>en</strong>) kost € 6.000,-.<br />
Als er onderdel<strong>en</strong> (zoals stopcontact<strong>en</strong> <strong>en</strong> radiator<strong>en</strong>) vervang<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, geldt er e<strong>en</strong> meerprijs.<br />
AMB factureert na afloop van de opdracht. Vanwege de duur van de opdracht<strong>en</strong> is dit vrijwel wekelijks. Op de factuur<br />
staat e<strong>en</strong> betalingstermijn van 30 dag<strong>en</strong>.<br />
Leveranciers<br />
Voorhe<strong>en</strong> had het bedrijf e<strong>en</strong> grote groep leveranciers. De meeste daarvan hebb<strong>en</strong> echter e<strong>en</strong> vordering op AMB <strong>en</strong><br />
will<strong>en</strong> daarom ge<strong>en</strong> zak<strong>en</strong> meer do<strong>en</strong>. Met leverancier X <strong>en</strong> Y heeft de ondernemer nog wel goede contact<strong>en</strong>. Hier<br />
kan hij op rek<strong>en</strong>ing material<strong>en</strong> inkop<strong>en</strong>. Omdat we uitgaan van e<strong>en</strong> sanering van bestaande leveranciers houd<strong>en</strong> we<br />
voorzichtigheidshalve ge<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing met e<strong>en</strong> crediteur<strong>en</strong>termijn. Als leveranciers onverhoopt ge<strong>en</strong> zak<strong>en</strong> meer met<br />
AMB will<strong>en</strong> do<strong>en</strong> vanwege de sanering, dan leidt dit volg<strong>en</strong>s ons niet tot onoverkomelijke problem<strong>en</strong>. Voor de door AMB<br />
b<strong>en</strong>odigde material<strong>en</strong> zijn namelijk voldo<strong>en</strong>de leveranciers aanwezig in de omgeving.<br />
Debiteur<strong>en</strong>termijn<br />
Volg<strong>en</strong>s de heer Martina betal<strong>en</strong> zijn opdrachtgevers vaak pas na 60 dag<strong>en</strong>. AMB heeft op 31 december 2011 de eerste<br />
factuur verzond<strong>en</strong>. Op 15 februari 2012 was deze factuur nog niet betaald. Ook de daarna verstuurde factur<strong>en</strong> staan nog<br />
op<strong>en</strong>. Vanwege het type opdrachtgever gaan we voorzichtigheidshalve uit van e<strong>en</strong> debiteur<strong>en</strong>termijn van 10 wek<strong>en</strong>.<br />
Brutowinstmarge<br />
De inkoopwaarde van de omzet bestaat uit materiaal <strong>en</strong> uitbesteed werk. In het verled<strong>en</strong> gaf de brutowinstmarge het<br />
volg<strong>en</strong>de beeld:<br />
> 2009 (e<strong>en</strong>manszaak) 30,5%<br />
> 2010 (e<strong>en</strong>manszaak) 27,2%<br />
> 2011 (e<strong>en</strong>manszaak) 10,6% (voorlopige cijfers)<br />
> 2011 (beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap) 8,5% (voorlopige cijfers)<br />
> 2012 (e<strong>en</strong>manszaak) 56,0% (betreft januari <strong>en</strong> februari)<br />
38
De omzet is niet uitgesplitst naar materiaal <strong>en</strong> uitbesteed werk. Daarom lat<strong>en</strong> de cijfers niet zi<strong>en</strong> waardoor de daling van<br />
de marge in 2011 is veroorzaakt. Volg<strong>en</strong>s de ondernemer wordt de daling veroorzaakt doordat er meer werk is uitbesteed.<br />
Sommige opdracht<strong>en</strong> blek<strong>en</strong> niet goed uitgevoerd, waardoor die meer hebb<strong>en</strong> gekost dan opgeleverd.<br />
De organisatie van de werkzaamhed<strong>en</strong> is nu vergelijkbaar met die in de jar<strong>en</strong> 2009 <strong>en</strong> 2010. AMB werkt met circa 5<br />
zelfstandig ondernemers die word<strong>en</strong> ingehuurd voor opdracht<strong>en</strong>. Uit e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> berek<strong>en</strong>ing van de ondernemer blijkt dat<br />
de marge op de sloop <strong>en</strong> inbouw van e<strong>en</strong> badkamer gemiddeld 47,1% is. Dat de marge in 2012 tot op hed<strong>en</strong> hoger ligt<br />
komt doordat hierin nog niet alle factur<strong>en</strong> voor uitbesteed werk zijn verwerkt, terwijl de hierbij behor<strong>en</strong>de omzet al wel<br />
is meeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
De omzet bestaat niet alle<strong>en</strong> uit het slop<strong>en</strong> <strong>en</strong> inbouw<strong>en</strong> van badkamers. We acht<strong>en</strong> e<strong>en</strong> brutowinstmarge van 40%<br />
daarom realistischer. Hier gaan we in onze prognoses dan ook vanuit.<br />
Doelgroep<br />
Van e<strong>en</strong> doelgroepbepaling is niet echt sprake. De heer Martina werkt al jar<strong>en</strong> voor dezelfde opdrachtgevers (zie onder<br />
netwerk), vaak grote aannemersbedrijv<strong>en</strong> die werk<strong>en</strong> voor woningbouwver<strong>en</strong>iging<strong>en</strong> <strong>en</strong> wooncorporaties in Stad A <strong>en</strong><br />
Stad B.<br />
Op beperkte schaal voert AMB ook opdracht<strong>en</strong> voor particulier<strong>en</strong> uit. AMB richt zich voor het krijg<strong>en</strong> van opdracht<strong>en</strong><br />
echter niet op deze doelgroep.<br />
Promotie<br />
Van e<strong>en</strong> promotiebeleid is ge<strong>en</strong> sprake. AMB krijgt opdracht<strong>en</strong> door mond-tot-mondreclame.<br />
Netwerk<br />
Het netwerk bestaat grot<strong>en</strong>deels uit de onderstaande 4 aannemersbedrijv<strong>en</strong>:<br />
> Aannemersbedrijf 1<br />
> Aannemersbedrijf 2<br />
> Aannemersbedrijf 3<br />
> Aannemersbedrijf 4<br />
Mom<strong>en</strong>teel werkt AMB veel voor Aannemersbedrijf 1. In de periode 19 december 2011 tot 1 maart 2012 is er al € 36.761,50<br />
gefactureerd aan deze opdrachtgever. De ondernemer wordt vaak kort voor aanvang van e<strong>en</strong> opdracht ingeschakeld<br />
door zijn opdrachtgevers. Daarom is er van e<strong>en</strong> opdrachtportefeuille ge<strong>en</strong> sprake. Vanaf 19 december 2011 is er echter<br />
wekelijks gefactureerd. Hieruit blijkt volg<strong>en</strong>s ons dat AMB vrijwel zeker is van werk.<br />
Op<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong><br />
De werktijd<strong>en</strong> zijn meestal van maandag tot <strong>en</strong> met vrijdag tijd<strong>en</strong>s kantoorur<strong>en</strong>.<br />
Arbeidsbezetting<br />
De ondernemer heeft ge<strong>en</strong> personeel in di<strong>en</strong>st <strong>en</strong> houdt zich daarom zelf bezig met uitvoer<strong>en</strong>de <strong>en</strong> organisatorische<br />
werkzaamhed<strong>en</strong>. Op financieel vlak laat hij veel over aan zijn boekhouder.<br />
AMB schakelt veel andere zelfstandig<strong>en</strong> in bij het uitvoer<strong>en</strong> van opdracht<strong>en</strong>. Zo heeft het bedrijf e<strong>en</strong> bestand met<br />
adress<strong>en</strong> van loodgieters, tegelzetters <strong>en</strong> klusjesmann<strong>en</strong>. Deze zelfstandig<strong>en</strong> facturer<strong>en</strong> hun gewerkte ur<strong>en</strong> aan AMB.<br />
39
Kwaliteit administratieve organisatie<br />
De administratie wordt bijna volledig uitbesteed aan de boekhouder. De heer Martina beperkt zich tot het betal<strong>en</strong> van<br />
rek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> door bankoverschrijving<strong>en</strong> <strong>en</strong> het nabell<strong>en</strong> van debiteur<strong>en</strong>. Wel is er maandelijks persoonlijk overleg tuss<strong>en</strong><br />
hem <strong>en</strong> de boekhouder. Zijn inzicht in de financiële stand van zak<strong>en</strong> is daarmee voldo<strong>en</strong>de.<br />
Verzekering<strong>en</strong><br />
Er is e<strong>en</strong> zekerheidscombinatie bedrijv<strong>en</strong> bij Nationale Nederland<strong>en</strong> afgeslot<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> bedrijfsaansprakelijkheids- <strong>en</strong><br />
vervoersverzekering. De kost<strong>en</strong> bedrag<strong>en</strong> € 2.000,- per jaar.<br />
Vervoer<br />
Er stond<strong>en</strong> per 31 december 2011 3 auto’s op de balans (op basis van financial lease):<br />
> Opel Antara uit 2010<br />
> Opel Vivaro uit 2011<br />
> Opel Combo uit 2011<br />
De Opel Antara is op 12 februari 2012 gestol<strong>en</strong>. De boekhouder heeft daarop e<strong>en</strong> kopie van de aangifte <strong>en</strong> e<strong>en</strong> begeleid<strong>en</strong>d<br />
schrijv<strong>en</strong> verzond<strong>en</strong> aan de leasemaatschappij. Zij do<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>teel e<strong>en</strong> onderzoek naar de toedracht. We gaan er in de<br />
prognose vanuit dat deze lease komt te vervall<strong>en</strong>.<br />
De Opel Vivaro wordt doorverhuurd aan e<strong>en</strong> loodgieter met wie AMB veel sam<strong>en</strong>werkt. De inkomst<strong>en</strong> hieruit (€ 800,- per<br />
maand) word<strong>en</strong> door de boekhouder verwerkt in de omzet <strong>en</strong> dekk<strong>en</strong> de kost<strong>en</strong>. We handhav<strong>en</strong> dit in onze prognose.<br />
Rechtmatige vestiging<br />
Gezi<strong>en</strong> de bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> heeft AMB ge<strong>en</strong> vergunningplicht<strong>en</strong>.<br />
6. Vestigingspunt<br />
Huurovere<strong>en</strong>komst<br />
AMB is gevestigd aan de Xweg 93 te Stad A.<br />
Ingangsdatum : 1 november 2011<br />
Duur huurovere<strong>en</strong>komst : 5 jaar<br />
Verl<strong>en</strong>gingstermijn : telk<strong>en</strong>s 5 jaar<br />
Opzegtermijn<br />
: 1 jaar<br />
Huurbedrag<br />
: € 983,33 exclusief btw per maand<br />
Borg : € 3.573,-<br />
De bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> voornamelijk op locatie plaats. Op bov<strong>en</strong>staand adres word<strong>en</strong> material<strong>en</strong> opgeslag<strong>en</strong>,<br />
voorbereid<strong>en</strong>de werkzaamhed<strong>en</strong> getroff<strong>en</strong> <strong>en</strong> kantoorwerk gedaan. We hebb<strong>en</strong> onderzocht of het contract mag word<strong>en</strong><br />
doorverhuurd. Dit is helaas niet toegestaan. De kost<strong>en</strong> handhav<strong>en</strong> we daarom in onze prognoses.<br />
Inrichting<br />
De totale oppervlakte bedraagt circa 115 m² <strong>en</strong> wordt gebruikt als kantoor-, opslag- <strong>en</strong> werkruimte. Daarnaast zijn er 2<br />
vaste parkeerplaats<strong>en</strong>.<br />
Omgeving<br />
Het bedrijfspand ligt op [industrieterrein X]. De feitelijke uitvoer<strong>en</strong>de bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> zijn op locatie.<br />
40
7. Marktsituatie <strong>en</strong> concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
Marktsituatie<br />
We vind<strong>en</strong> dat de ontwikkeling<strong>en</strong> in de afbouwbranche van belang zijn voor AMB.<br />
AMB bevindt zich in e<strong>en</strong> branche die mede afhankelijk is van de bouwproductie. De branche heeft te mak<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
krimp van de productie <strong>en</strong> werkgeleg<strong>en</strong>heid. De bedrijvigheid in de afbouw gaat de kom<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong> op <strong>en</strong> neer op de<br />
golv<strong>en</strong> van de conjunctuur.<br />
In 2007 bedroeg de omzet van afbouwbedrijv<strong>en</strong> 3,1 miljard euro (exclusief btw). Ruim de helft van de omzet wordt<br />
in gebouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> in nieuwbouwproject<strong>en</strong> gerealiseerd. De kredietcrisis liet in 2009 <strong>en</strong> 2010 zijn spor<strong>en</strong> na. De totale<br />
productie ging in 2009 <strong>en</strong> 2010 met respectievelijk 6,5% <strong>en</strong> 6% achteruit. In 2011 heeft e<strong>en</strong> stabilisatie plaatsgevond<strong>en</strong>.<br />
De verwachting is echter dat de productie van de branche pas in 2014 weer volledig herstelt.<br />
Onderstaande tr<strong>en</strong>ds, kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedreiging<strong>en</strong> zijn van toepassing op AMB.<br />
Tr<strong>en</strong>ds in de branche zijn:<br />
> to<strong>en</strong>ame aantal zzp’ers<br />
> zzp’ers zull<strong>en</strong> eerder werk teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> lagere prijs accepter<strong>en</strong><br />
> meer aandacht voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernem<strong>en</strong> (MVO), waarbij opdrachtgevers meer kijk<strong>en</strong> naar<br />
kwaliteit, milieu <strong>en</strong> arbeidsomstandighed<strong>en</strong><br />
Kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedreiging<strong>en</strong> in de branche zijn:<br />
> redelijk stabiele vraag naar onderhoud van woning<strong>en</strong><br />
> afnem<strong>en</strong>de inhuur van flexibele arbeidskracht<strong>en</strong><br />
> hogere besteding<strong>en</strong> van particulier<strong>en</strong> aan de eig<strong>en</strong> woning<br />
> aanscherping financieringsnorm<strong>en</strong> hypothek<strong>en</strong><br />
> sterke daling orderportefeuille in de woning- <strong>en</strong> utiliteitsbouw<br />
Ondanks alle negatieve ontwikkeling<strong>en</strong>, hebb<strong>en</strong> de di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> van AMB nog volop kans<strong>en</strong>, doordat onderhoud van<br />
woning<strong>en</strong> <strong>en</strong> investering<strong>en</strong> door particulier<strong>en</strong> in hun woning aan de orde blijft. Dit beeld zi<strong>en</strong> we terug in de huidige<br />
opdracht<strong>en</strong>portefeuille van de heer Martina.<br />
Concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
De groei van het aantal zzp’ers zal de kom<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong> onverminderd doorzett<strong>en</strong>, mede door e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de stroom<br />
van goedkope vakm<strong>en</strong>s<strong>en</strong> uit Oost-Europa. Verder is er in de branche e<strong>en</strong> onbek<strong>en</strong>d, maar in ieder geval groot aantal<br />
zwartwerkers actief.<br />
Ook ontstaat er meer concurr<strong>en</strong>tie doordat bijvoorbeeld schoonmaakbedrijv<strong>en</strong> e<strong>en</strong> totaal onderhoudspakket aanbied<strong>en</strong>.<br />
Verder is er to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de aandacht voor het zelf kluss<strong>en</strong> in huis.<br />
Er zijn in Nederland ongeveer 43.000 bedrijv<strong>en</strong> actief als klus- <strong>en</strong> onderhoudsbedrijf. In het werkgebied van AMB (regio<br />
Stad A <strong>en</strong> Stad B) zijn dit er circa 4.000. Het aantal bedrijv<strong>en</strong> dat zich heeft gespecialiseerd op het vakgebied van AMB<br />
is onbek<strong>en</strong>d. Het uurtarief varieert van € 20,- tot € 45,- (exclusief btw).<br />
41
Kritische succesfactor<strong>en</strong><br />
De kritische succesfactor<strong>en</strong> zijn:<br />
> vakmanschap<br />
> e<strong>en</strong> relevant, uitgebreid <strong>en</strong> goed onderhoud<strong>en</strong> netwerk<br />
> e<strong>en</strong> goede administratieve organisatie<br />
AMB onderscheidt zich volg<strong>en</strong>s de ondernemer door het lever<strong>en</strong> van kwaliteit <strong>en</strong> door secuur <strong>en</strong> netjes te werk<strong>en</strong>.<br />
Bedrijfseconomische analyse<br />
8. Financiële positie, kredietbehoefte <strong>en</strong> financiering<br />
Omdat de beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap nooit officieel is opgericht, gaan de bezitting<strong>en</strong> <strong>en</strong> schuld<strong>en</strong> over op de heer Martina.<br />
We nem<strong>en</strong> die daarom op in de financiële positie van AMB.<br />
Kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel<br />
Bijlage II bevat de kredietbehoefte <strong>en</strong> het financieringsvoorstel. Bijlage III <strong>en</strong> IV bevat de historische balans<strong>en</strong> <strong>en</strong> in bijlage V<br />
de geprognosticeerde balans<strong>en</strong>. Jaar 1 loopt van 1 april 2012 tot 1 april 2013, etc. We licht<strong>en</strong> hieronder bijlage II toe.<br />
De bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> (€ 3.000,-) betreff<strong>en</strong> de boekwaarde van de verbouwing van e<strong>en</strong> schuur. De rester<strong>en</strong>de<br />
afschrijving geschiedt in 2 jaar <strong>en</strong> 6 maand<strong>en</strong>.<br />
De machines (€ 6.700,-) bestaan uit de boekwaarde van de aanwezige machines <strong>en</strong> gereedschapp<strong>en</strong>. De rester<strong>en</strong>de<br />
afschrijving geschiedt in 2 jaar <strong>en</strong> 5 maand<strong>en</strong>.<br />
De computerapparatuur (€ 2.400,-) bestaat uit de boekwaarde van twee computersystem<strong>en</strong> <strong>en</strong> software. De rester<strong>en</strong>de<br />
afschrijving vindt in 3 jaar <strong>en</strong> 9 maand<strong>en</strong> plaats.<br />
De transportmiddel<strong>en</strong> (€ 39.500,-) betreff<strong>en</strong> de boekwaarde van 2 Opels <strong>en</strong> e<strong>en</strong> aanhanger. De rester<strong>en</strong>de afschrijving<br />
geschiedt in 4 jaar <strong>en</strong> 10 maand<strong>en</strong>. Hierbij is rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> restwaarde van in totaal € 4.900,-.<br />
De financiële vaste activa (€ 3.600,-) betreff<strong>en</strong> de huurwaarborgsom.<br />
De vordering<strong>en</strong> (€ 98.200,-) betreff<strong>en</strong> het actuele debiteur<strong>en</strong>saldo (€ 58.200,-) <strong>en</strong> e<strong>en</strong> vordering op de holding<br />
(€ 40.000,-). In het debiteur<strong>en</strong>saldo is dat deel van de beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> waarvan wordt verwacht dat<br />
het nog betaald of verrek<strong>en</strong>d wordt. We zijn voor de toekomst uitgegaan van e<strong>en</strong> debiteur<strong>en</strong>termijn van 10 wek<strong>en</strong>. De<br />
vordering op de holding betreft het gebruikelijk loon dat in 2011 betaald moest word<strong>en</strong>. Omdat er in de holding ge<strong>en</strong><br />
middel<strong>en</strong> zijn om dit te betal<strong>en</strong>, handhav<strong>en</strong> we deze vordering gedur<strong>en</strong>de de jar<strong>en</strong>.<br />
Er zijn mom<strong>en</strong>teel ge<strong>en</strong> liquide middel<strong>en</strong>. Er is e<strong>en</strong> zakelijke rek<strong>en</strong>ing bij de ING Bank ([rek<strong>en</strong>ingnummer]), maar het<br />
saldo is nihil. De financiële geldstrom<strong>en</strong> van AMB vind<strong>en</strong> plaats op e<strong>en</strong> ondernemersrek<strong>en</strong>ing bij de ABN Amro Bank<br />
([rek<strong>en</strong>ingnummer]) die op naam van de holding staat. De red<strong>en</strong> hiervoor is dat het rek<strong>en</strong>ing-courantkrediet van AMB<br />
bij de ABN Amro Bank ([rek<strong>en</strong>ingnummer]) de kredietlimiet heeft overschred<strong>en</strong>. Hierdoor is deze rek<strong>en</strong>ing geblokkeerd.<br />
Er is voor financiering sprake van e<strong>en</strong> sterk negatief zakelijk eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong>. Aangezi<strong>en</strong> herfinanciering van de totale<br />
schuld<strong>en</strong>positie niet mogelijk is door e<strong>en</strong> onvoldo<strong>en</strong>de cashflow, is hulpverl<strong>en</strong>ing in het kader van het Bbz 2004 in e<strong>en</strong><br />
dergelijke situatie alle<strong>en</strong> mogelijk wanneer de schuldeisers bereid zijn om e<strong>en</strong> deel van hun vordering<strong>en</strong> kwijt te scheld<strong>en</strong><br />
42
of wanneer er e<strong>en</strong> schuldsanering kan word<strong>en</strong> doorgevoerd.<br />
Na sanering is er sprake van e<strong>en</strong> zakelijk eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> van € 86.700,-.<br />
De financial lease (€ 39.700,-) heeft betrekking op:<br />
> Opel Vivaro (€ 18.700,-), rester<strong>en</strong>de looptijd 27 maand<strong>en</strong>, r<strong>en</strong>te 5,4% op jaarbasis, slottermijn € 5.000,-.<br />
> Opel Combo (€ 21.000,-), rester<strong>en</strong>de looptijd 48 maand<strong>en</strong>, r<strong>en</strong>te 4,9% op jaarbasis, slottermijn € 5.000,-.<br />
Kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel<br />
We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> in eerste instantie e<strong>en</strong> kredietbehoefte van € 135.600,-:<br />
> ABN AMRO rek<strong>en</strong>ing-courantkrediet [rek<strong>en</strong>ingnummer] € 11.693,30<br />
> Achterstallige crediteur<strong>en</strong> € 123.872,19<br />
> Saneringskost<strong>en</strong> € P.M.<br />
Totaal (afgerond) € 135.600,00<br />
Er is echter onvoldo<strong>en</strong>de aflossingscapaciteit om deze l<strong>en</strong>ing te drag<strong>en</strong>. Daarom gaan we uit van e<strong>en</strong> saneringsvoorstel.<br />
We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> vanaf jaar 1 e<strong>en</strong> maximale aflossingscapaciteit van € 5.200,- per jaar. Rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong>d met e<strong>en</strong><br />
aflossingstermijn van 5 jaar, is e<strong>en</strong> Bbz-l<strong>en</strong>ing van € 26.000,- mogelijk. Deze l<strong>en</strong>ing heeft e<strong>en</strong> r<strong>en</strong>te van 8% per jaar,<br />
aflossingstermijn van 5 jaar, eerste aflossing per direct.<br />
Met de Bbz-l<strong>en</strong>ing moet<strong>en</strong>, na aftrek van de saneringskost<strong>en</strong> voor het in te schakel<strong>en</strong> schuldhulpverl<strong>en</strong>ingsbureau, de<br />
volg<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> gesaneerd word<strong>en</strong>:<br />
> rek<strong>en</strong>ing-courantkrediet (€ 49.693,30) bij de ABN Amro Bank ([rek<strong>en</strong>ingnummer])<br />
> l<strong>en</strong>ing (€ 10.700,-) bij de ABN Amro Bank ([rek<strong>en</strong>ingnummer])<br />
> crediteur<strong>en</strong> (€ 131.546,17), voor specificatie zie bijlage X<br />
> definitieve aanslag inkomst<strong>en</strong>belasting <strong>en</strong> premie Zorgverzekeringswet 2010 <strong>en</strong> 2011 (moet nog opgelegd word<strong>en</strong>).<br />
De financial leasecontract<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> we buit<strong>en</strong> de sanering gehoud<strong>en</strong> omdat de auto’s als zekerheid teg<strong>en</strong>over de<br />
financiering staan. Omdat de heer Martina maar één auto voor zichzelf nodig heeft, zou het leasecontract voor de tweede<br />
auto gesaneerd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Deze auto wordt echter doorverhuurd aan e<strong>en</strong> zelfstandige die wordt ingehuurd door<br />
AMB. Zodo<strong>en</strong>de word<strong>en</strong> de kost<strong>en</strong> voor deze auto volledig gedekt.<br />
43
Vermog<strong>en</strong>sopstelling<br />
Bezitting<strong>en</strong><br />
Zakelijk<br />
> Bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>¹ € 750,-<br />
> Machines² € 5.360,-<br />
> Computers € 1.920,-<br />
> Transportmiddel<strong>en</strong> € 31.600,-<br />
> Vordering<strong>en</strong> € 90.700,-<br />
> Huurborgsom € 3.600,-<br />
> Saldo ING Bank ([rek<strong>en</strong>ingnummer] € nihil<br />
Privé<br />
> Lijfr<strong>en</strong>te [verzekeringsmaatschappij] ([nummer])³ € 3.600,-<br />
> Saldo betaalrek<strong>en</strong>ing ING Bank ([rek<strong>en</strong>ingnummer]) € 400,-<br />
Totaal bezitting<strong>en</strong> € 137.930,-<br />
Schuld<strong>en</strong><br />
Zakelijk<br />
> L<strong>en</strong>ing ABN Amro Bank [rek<strong>en</strong>ingnummer] € 10.700,-<br />
> Financial lease € 39.700,-<br />
> Rek<strong>en</strong>ing-courant ABN Amro [rek<strong>en</strong>ingnummer] € 49.700,-<br />
> Crediteur<strong>en</strong> € 131.600,-<br />
Privé<br />
> niet van toepassing<br />
Totaal schuld<strong>en</strong> € 231.700,-<br />
Totaal vermog<strong>en</strong> -/- € 93.770,-<br />
44<br />
Toelichting bezitting<strong>en</strong> <strong>en</strong> schuld<strong>en</strong><br />
1 Over het algeme<strong>en</strong> zijn bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> niet rechtstreeks overdraagbaar. We hebb<strong>en</strong> de waarde in het economische verkeer daarom ter<br />
indicatie geschat op 25% van de boekwaarde.<br />
² De waarde van de machines, computers <strong>en</strong> transportmiddel<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> we geschat op 80% van de boekwaarde.<br />
³ Dit betreft de verwachte afkoopwaarde op basis van de tot op hed<strong>en</strong> betaalde premies. Als de lijfr<strong>en</strong>te wordt opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> word<strong>en</strong> er kost<strong>en</strong> in<br />
rek<strong>en</strong>ing gebracht <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t er inkomst<strong>en</strong>belasting (52%) <strong>en</strong> revisier<strong>en</strong>te (20%) betaald te word<strong>en</strong>. Het restant is voor sanering beschikbaar.
9. Bedrijfsresultat<strong>en</strong><br />
In bijlage VI <strong>en</strong> VII hebb<strong>en</strong> we de historische exploitatieoverzicht<strong>en</strong> weergegev<strong>en</strong> <strong>en</strong> bijlage VIII bevat de geprognosticeerde<br />
exploitatieoverzicht<strong>en</strong>. Jaar 1 loopt van 1 april 2012 tot 1 april 2013, etc. Hieronder volgt e<strong>en</strong> toelichting op bijlage VI, VII<br />
<strong>en</strong> VIII.<br />
Omzetontwikkeling afgelop<strong>en</strong> 6 jaar<br />
De omzet heeft zich als volgt ontwikkeld:<br />
Periode Rechtsvorm Omzet<br />
2006 e<strong>en</strong>manszaak E 59.500,-<br />
2007 e<strong>en</strong>manszaak E 51.800,-<br />
01-01-2008 – 19-10-2008 (9,5 maand) e<strong>en</strong>manszaak E 52.700,-<br />
20-10-2008 – 31-12-2008 (2,5 maand) v<strong>en</strong>nootschap onder firma E 33.900,-<br />
01-01-2009 – 26-05-2009, 14-07-2009 – 10-08-2009 (6 maand<strong>en</strong>) v<strong>en</strong>nootschap onder firma E 106.300,-<br />
27-05-2009 – 13-07-2009, 11-08-2009 – 31-12-2009 (6 maand<strong>en</strong>) e<strong>en</strong>manszaak E 189.000,-<br />
2010 e<strong>en</strong>manszaak E 733.200,-<br />
01-01-2011 – 16-05-2011 (5,5 maand) e<strong>en</strong>manszaak E 414.200,-<br />
17-05-2011 – 19-12-2011 (6 maand<strong>en</strong>) beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap E 341.800,-<br />
19-12-2011 – 31-12-2011 (0,5 maand) e<strong>en</strong>manszaak E 12.300,-<br />
01-01-2012 – 28-02-2012 (2 maand<strong>en</strong>) e<strong>en</strong>manszaak E 35.800,-<br />
De omzet laat sinds 2009 e<strong>en</strong> sterk stijg<strong>en</strong>de lijn zi<strong>en</strong>. Vanaf dat mom<strong>en</strong>t heeft de heer Martina meer opdracht<strong>en</strong><br />
aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong> die hij kon uitvoer<strong>en</strong> door werk uit te bested<strong>en</strong>. In 2011 is dit echter financieel mis gegaan. Er was<br />
onvoldo<strong>en</strong>de zicht <strong>en</strong> de controle op het werk d door de onderaannemers waaraan het werd uitbesteed. Als gevolg<br />
hiervan zijn e<strong>en</strong> aantal opdracht<strong>en</strong> niet goed uitgevoerd waardoor hier verlies op is geled<strong>en</strong>.<br />
De ondernemer heeft hierop eind 2011 beslot<strong>en</strong> weer te gaan werk<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> kleine groep zelfstandig<strong>en</strong> waaraan hij het<br />
werk uitbesteedt. Daarom is de organisatie vrijwel vergelijkbaar met het jaar 2009 (e<strong>en</strong>manszaak).<br />
De markt liet de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dal<strong>en</strong>de lijn zi<strong>en</strong> als gevolg van de ontwikkeling<strong>en</strong> in de bouwbranche. De ondernemer<br />
heeft hier weinig invloed van ondervond<strong>en</strong>. Hij werkt voornamelijk voor grote opdrachtgevers die zich bezighoud<strong>en</strong> met<br />
onderhouds- <strong>en</strong> r<strong>en</strong>ovatiewerkzaamhed<strong>en</strong>. De vraag naar deze werkzaamhed<strong>en</strong> bleef afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> stabiel.<br />
Omzetprognose<br />
Sinds 19 december 2011 is de ondernemer weer als e<strong>en</strong>manszaak actief <strong>en</strong> is de organisatie vergelijkbaar met het jaar<br />
2009. Tot op hed<strong>en</strong> bedroeg de omzet vanuit de e<strong>en</strong>manszaak € 48.100,- (2,5 maand). Berek<strong>en</strong><strong>en</strong> we dit verhoudingsgewijs<br />
door dan bedraagt de te verwacht<strong>en</strong> jaaromzet € 230.900,-.<br />
De ondernemer heeft diverse terugker<strong>en</strong>de zakelijke opdrachtgevers (die ook in eerdere jar<strong>en</strong> de heer Martina<br />
inschakeld<strong>en</strong>) afgewisseld met particulier<strong>en</strong>. Dit blijkt uit de factur<strong>en</strong> vanaf december 2011. Daarom acht<strong>en</strong> we deze<br />
jaaromzet realistisch. Voor de jar<strong>en</strong> daarna gaan we uit van e<strong>en</strong> stijging van 1,5% rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong>d met lichte prijsinflatie.<br />
Voor jaar 1 tot <strong>en</strong> met 3 berek<strong>en</strong><strong>en</strong> we daarom omzett<strong>en</strong> van respectievelijk € 230.900,-, € 234.400,- <strong>en</strong> € 237.900,-.<br />
Brutowinst<br />
We zijn uitgegaan van e<strong>en</strong> brutowinstmarge van 40%. Voor e<strong>en</strong> nadere toelichting verwijz<strong>en</strong> we naar het hoofdstuk<br />
‘Bedrijfsformule’.<br />
45
Bedrijfskost<strong>en</strong><br />
De inv<strong>en</strong>tariskost<strong>en</strong> (€ 3.000,-) in jaar 1 bestaan uit de huur van machines/gereedschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> de aanschaf van e<strong>en</strong><br />
kleine inv<strong>en</strong>taris.<br />
De huisvestingskost<strong>en</strong> (€ 14.000,-) in jaar 1 betreff<strong>en</strong> huur, gas, water, elektra <strong>en</strong> geme<strong>en</strong>telijke heffing<strong>en</strong>.<br />
De transportkost<strong>en</strong> (€ 7.000,-) in jaar 1 zijn kost<strong>en</strong> voor brandstof, verzekering, onderhoud, lease <strong>en</strong> weg<strong>en</strong>belasting.<br />
De leasekost<strong>en</strong> betreff<strong>en</strong> e<strong>en</strong> Opel Astra waarvoor door de heer Martina op naam van zijn bedrijf e<strong>en</strong> operational<br />
leasecontract is afgeslot<strong>en</strong>. De auto wordt echter gebruikt door zijn voormalige lev<strong>en</strong>spartner. Desondanks betaalt de<br />
ondernemer e<strong>en</strong> deel van de leasekost<strong>en</strong>. Bij de transportkost<strong>en</strong> is rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> met het privégebruik, 25% van de<br />
catalogusprijs van de Opel Combo (die door de ondernemer ook privé wordt gebruikt). Daarnaast hebb<strong>en</strong> we er rek<strong>en</strong>ing<br />
mee gehoud<strong>en</strong> dat de kost<strong>en</strong> van de Opel Antara zijn vervall<strong>en</strong>.<br />
De overige bedrijfskost<strong>en</strong> (€ 12.700,-) in jaar 1 betreff<strong>en</strong> onder andere kantoor-, administratie-, telefoon-, porto- <strong>en</strong><br />
verzekeringskost<strong>en</strong>.<br />
De afschrijvingskost<strong>en</strong> (€ 11.900,-) bestaan uit de afschrijving<strong>en</strong> van bedrijfsuitrusting.<br />
De financiële last<strong>en</strong> (€ 3.800,-) in jaar 1 zijn de r<strong>en</strong>tekost<strong>en</strong> van de Bbz-l<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> de financial lease.<br />
We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> voor jaar 1 tot <strong>en</strong> met jaar 3 resultat<strong>en</strong> van respectievelijk € 40.000,-, € 41.100,- <strong>en</strong> € 44.400,-.<br />
10. Cashflowoverzicht<strong>en</strong><br />
In bijlage IX zijn de geprognosticeerde cashflowoverzicht<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Jaar 1 loopt van 1 april 2012 tot 1 april 2013, etc.<br />
Hieronder volgt e<strong>en</strong> toelichting.<br />
Privéopnam<strong>en</strong><br />
De afgelop<strong>en</strong> drie boekjar<strong>en</strong> bedroeg<strong>en</strong> de privéopnam<strong>en</strong>:<br />
2009 2010 2011*<br />
Privé-uitgav<strong>en</strong> € 34.800,- € 61.600,- € 83.000,-<br />
Inkomst<strong>en</strong>belasting/premie Zorgverzekeringswet € 1.500,- € 29.300,- € 3.500,-<br />
Totaal € 36.300,- € 90.900,- € 86.500,-<br />
Vanaf 2010 steg<strong>en</strong> de privé-opnam<strong>en</strong> sterk. Volg<strong>en</strong>s de ondernemer komt dit doordat er veel betaling<strong>en</strong> aan zelfstandig<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> leveranciers contant zijn voldaan <strong>en</strong> daarom niet als zakelijke kost<strong>en</strong> zijn geboekt. Dit lijkt ons gezi<strong>en</strong> de lage<br />
brutowinstmarge in 2011 echter niet logisch.<br />
Omdat er sinds eind 2011 sprake is van e<strong>en</strong> andere privésituatie (ondernemer is to<strong>en</strong> gescheid<strong>en</strong> <strong>en</strong> woont inmiddels<br />
alle<strong>en</strong>) nem<strong>en</strong> we de huidige situatie als uitgangspunt. Uit de door de ondernemer opgestelde privébegroting blijk<strong>en</strong><br />
uitgav<strong>en</strong> van € 24.000,- per jaar. Dit is inclusief € 500,- aan kinderalim<strong>en</strong>tatie, conform het echtscheidingsconv<strong>en</strong>ant.<br />
46<br />
* Omdat de beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap nooit officieel is opgericht heeft de ondernemer ge<strong>en</strong> dga-salaris uitbetaald gekreg<strong>en</strong>, maar zijn er privéopnam<strong>en</strong><br />
gedaan.
Privébegroting<br />
Privé-uitgav<strong>en</strong>:<br />
Huishoudelijke kost<strong>en</strong> € 5.200,-<br />
Kleding <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong> € 500,-<br />
Telefoon-/tv-/internetkost<strong>en</strong> € 800,-<br />
Duurzame goeder<strong>en</strong> (wasmachine, etc.) € 500,-<br />
Huur <strong>en</strong> servicekost<strong>en</strong> € 8.400,-<br />
Energiekost<strong>en</strong> (gas, water, licht) € 1.800,-<br />
Verzekering<strong>en</strong> (inboedel, glas, WA, etc.) € 150,-<br />
Zorgverzekering € 1.440,-<br />
Kinderalim<strong>en</strong>tatie € 6.000,-<br />
Overig / onvoorzi<strong>en</strong> € 1.000,-<br />
Totaal privé-uitgav<strong>en</strong> (afgerond) € 25.800,-<br />
Uit de rek<strong>en</strong>ingafschrift<strong>en</strong> van de privérek<strong>en</strong>ing blijk<strong>en</strong> over de periode januari t/m half maart 2012 uitgav<strong>en</strong> van<br />
gemiddeld afgerond € 2.100,- per maand. Omdat dit de feitelijke situatie weergeeft <strong>en</strong> de schuld<strong>en</strong> in deze periode niet<br />
zijn toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, nem<strong>en</strong> we de privébegroting als uitgangspunt voor de prognoses van de privé-opnam<strong>en</strong>.<br />
We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> daarom voor jaar 1 tot <strong>en</strong> met jaar 3 privéopnam<strong>en</strong> van:<br />
Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3<br />
Privé-uitgav<strong>en</strong> € 25.800,- € 26.600,- € 27.400,-<br />
BIJ: Inkomst<strong>en</strong>belasting/premie Zorgverzekeringswet € 8.200,- € 8.700,- € 10.100,-<br />
Totaal € 34.000,- € 35.300,- € 37.500,-<br />
Bij de uitgav<strong>en</strong> is rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> met 3% inflatie per jaar.<br />
Aflossingscapaciteit <strong>en</strong> –verplichting<strong>en</strong><br />
In jaar 1, 2 <strong>en</strong> 3 is er e<strong>en</strong> afloscapaciteit van respectievelijk € 23.300,-, € 16.900,- <strong>en</strong> € 15.700,-. Na aflossing van de<br />
financial leaseverplichting<strong>en</strong>, resteert er e<strong>en</strong> afloscapaciteit van € 13.200,-, € 6.800,- <strong>en</strong> € 5.200,- voor de Bbz-l<strong>en</strong>ing. De<br />
relatief hogere afloscapaciteit in jaar 1 wordt grot<strong>en</strong>deels veroorzaakt doordat oude debiteur<strong>en</strong> hun schuld<strong>en</strong> inloss<strong>en</strong>,<br />
waardoor het debiteur<strong>en</strong>saldo afneemt. De boekhouder verwacht dat deze oude debiteur<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> betal<strong>en</strong> omdat AMB<br />
nog steeds zak<strong>en</strong> do<strong>en</strong> met deze opdrachtgevers <strong>en</strong> omdat ze dat zelf zegg<strong>en</strong> te gaan do<strong>en</strong>. Dit geeft echter alle<strong>en</strong> in<br />
jaar 1 wat extra financiële ruimte.<br />
47
Beoordeling, conclusie <strong>en</strong> advies<br />
11. Beoordeling<br />
Het onderstaande schema geeft e<strong>en</strong> overzicht van de sterke <strong>en</strong> de zwakke punt<strong>en</strong> <strong>en</strong> van de kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> de bedreiging<strong>en</strong><br />
van de bedrijfsopzet van de ondernemer. De opsomming is ontle<strong>en</strong>d aan de resultat<strong>en</strong> van de voorgaande stapp<strong>en</strong> in de<br />
analyse van de bedrijfsvoering (hoofdstuk 5 t/m 7).<br />
Interne analyse<br />
Sterktes<br />
> Stabiel netwerk/terugker<strong>en</strong>de opdrachtgevers<br />
> Breed inzetbaar<br />
Zwaktes<br />
> Financieel inzicht<br />
> Betalingstermijn opdrachtgevers<br />
> Hoge vaste last<strong>en</strong> weg<strong>en</strong>s bedrijfspand <strong>en</strong> transportmiddel<strong>en</strong><br />
Externe analyse<br />
Kans<strong>en</strong><br />
> Hogere besteding<strong>en</strong> aan eig<strong>en</strong> woning<br />
> Vraag naar woningonderhoud blijft<br />
Bedreiging<strong>en</strong><br />
> Woonmarkt zit op slot<br />
> Daling orderportefeuille bouw<br />
> Daling tariev<strong>en</strong><br />
Conclusie op basis van SWOT-analyse<br />
AMB was de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> verzekerd van werk. Er zijn diverse terugker<strong>en</strong>de opdrachtgevers <strong>en</strong> ook op dit mom<strong>en</strong>t is<br />
er aan opdracht<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> gebrek. Hierdoor merkt de ondernemer weinig van de zorgelijke ontwikkeling<strong>en</strong> in de branche.<br />
De financiële kant van het bedrijf baart echter zorg<strong>en</strong>. De ondernemer heeft ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kel inzicht in de kost<strong>en</strong>kant van zijn<br />
bedrijf. Dit blijkt uit het dure bedrijfspand <strong>en</strong> de overcapaciteit aan transportmiddel<strong>en</strong>. Er is ge<strong>en</strong> sturing op basis van<br />
cijfers.<br />
Ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
In totaliteit beoordel<strong>en</strong> we de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> als redelijk. De heer Martina heeft ruime ervaring in de branche.<br />
Omdat hij al jar<strong>en</strong> vaste <strong>en</strong> terugker<strong>en</strong>de opdrachtgevers heeft, levert hij volg<strong>en</strong>s ons goed werk af <strong>en</strong> onderhoudt hij<br />
zijn zakelijke netwerk goed. Op financieel gebied is de heer Martina de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> het overzicht kwijt geraakt.<br />
Zijn doorstartplan behelst echter ook de int<strong>en</strong>sieve <strong>begeleiding</strong> door zijn boekhouder. We hebb<strong>en</strong> de boekhouder ook<br />
persoonlijk gesprok<strong>en</strong>, onder andere over het <strong>begeleiding</strong>splan. De maandelijkse overlegg<strong>en</strong> <strong>en</strong> het financiële bewustzijn<br />
van de heer Martina, gev<strong>en</strong> ons voldo<strong>en</strong>de vertrouw<strong>en</strong> dat deze <strong>begeleiding</strong> volstaat.<br />
Bedrijfsformule<br />
In totaliteit beoordel<strong>en</strong> we de bedrijfsformule als redelijk. De bedrijfsformule is gangbaar in de branche. Ondanks<br />
het ontbrek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> marketing/promotiebeleid heeft de heer Martina voldo<strong>en</strong>de netwerk. De betalingstermijn van<br />
opdrachtgevers is lang, waardoor AMB ook lang op het geld moet wacht<strong>en</strong>. De hoge vaste last<strong>en</strong> aan het bedrijfspand<br />
<strong>en</strong> de voertuig<strong>en</strong> zijn de belangrijkste zwaktes binn<strong>en</strong> de bedrijfsformule.<br />
Vestigingspunt<br />
Het vestigingspunt vind<strong>en</strong> we van ondergeschikt belang voor e<strong>en</strong> beoordeling.<br />
Marktsituatie<br />
Er is volg<strong>en</strong>s ons sprake van e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de marktsituatie ondanks e<strong>en</strong> negatieve t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>s in de (af)bouwbranche. AMB<br />
werkt echter in e<strong>en</strong> niche die kans<strong>en</strong> biedt. De besteding<strong>en</strong> aan onderhoud blijv<strong>en</strong> stabiel <strong>en</strong> particulier<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong> steeds<br />
meer te invester<strong>en</strong> in hun woning. Met zijn vakbekwaamheid <strong>en</strong> netwerk is er voor de heer Martina sprake van e<strong>en</strong><br />
voldo<strong>en</strong>de marktsituatie.<br />
48
Concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
De concurr<strong>en</strong>tiepositie beoordel<strong>en</strong> we als matig. Het aantal zzp’ers stijgt, terwijl die over het algeme<strong>en</strong> steeds minder<br />
word<strong>en</strong> ingehuurd. Daardoor dal<strong>en</strong> de tariev<strong>en</strong>. De heer Martina voldoet echter aan de kritische succesfactor<strong>en</strong>. Het feit<br />
dat hij vaste <strong>en</strong> terugker<strong>en</strong>de opdrachtgevers heeft, bevestigt dit.<br />
12. Conclusie<br />
We beoordel<strong>en</strong> het bedrijf als lev<strong>en</strong>svatbaar.<br />
13. Advies<br />
Advies aan de geme<strong>en</strong>te<br />
We adviser<strong>en</strong> om aan de heer Martina e<strong>en</strong> Bbz-l<strong>en</strong>ing van € 26.000,- te verstrekk<strong>en</strong> onder de volg<strong>en</strong>de opschort<strong>en</strong>de<br />
voorwaard<strong>en</strong>:<br />
> dat e<strong>en</strong> nader te bepal<strong>en</strong> schuldhulpverl<strong>en</strong>ingsbureau de volledige schuld<strong>en</strong>positie heeft vastgesteld <strong>en</strong> geverifieerd<br />
(inclusief definitieve aanslag inkomst<strong>en</strong>belasting <strong>en</strong> premie Zorgverzekeringswet 2010 <strong>en</strong> 2011);<br />
> dat sanering van de schuld<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> finale kwijting mogelijk blijkt door e<strong>en</strong> Bbz-l<strong>en</strong>ing van totaal € 26.000,- (na aftrek<br />
van saneringskost<strong>en</strong>) <strong>en</strong> gecombineerd met de waarde van de lijfr<strong>en</strong>te bij [verzekeringsmaatschappij];<br />
> dat het leasecontract van de gestol<strong>en</strong> Opel Antara komt te vervall<strong>en</strong> <strong>en</strong> hieruit ge<strong>en</strong> restschuld voortvloeit. Als dit<br />
toch het geval is moet het rester<strong>en</strong>de leasesaldo meeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> in de sanering.<br />
Als niet binn<strong>en</strong> 6 maand<strong>en</strong> na dagtek<strong>en</strong>ing van dit adviesrapport aan de opschort<strong>en</strong>de voorwaard<strong>en</strong> is voldaan, adviser<strong>en</strong><br />
we e<strong>en</strong> vervolgonderzoek uit te lat<strong>en</strong> voer<strong>en</strong> om te bekijk<strong>en</strong> of <strong>en</strong> welke wijziging<strong>en</strong> er in de situatie zijn ontstaan.<br />
De Bbz-l<strong>en</strong>ing moet conform de volg<strong>en</strong>de bestemming word<strong>en</strong> besteed ter sanering van onderstaande schuld<strong>en</strong>:<br />
> rek<strong>en</strong>ing-courantkrediet (€ 49.693,30) bij de ABN Amro Bank ([rek<strong>en</strong>ingnummer])<br />
> l<strong>en</strong>ing (€ 10.700,-) bij de ABN Amro Bank ([rek<strong>en</strong>ingnummer])<br />
> crediteur<strong>en</strong> (€ 131.546,17) (zie bijlage X voor e<strong>en</strong> specificatie)<br />
> definitieve aanslag inkomst<strong>en</strong>belasting <strong>en</strong> premie Zorgverzekeringswet 2010 <strong>en</strong> 2011 (moet nog opgelegd word<strong>en</strong>).<br />
Hierbij adviser<strong>en</strong> we u de volg<strong>en</strong>de aanvull<strong>en</strong>de verplichting<strong>en</strong> op te legg<strong>en</strong>:<br />
> dat de ondernemer ge<strong>en</strong> (extra) personeel aanneemt gedur<strong>en</strong>de de looptijd van de Bbz-l<strong>en</strong>ing;<br />
> dat de ondernemer gedur<strong>en</strong>de de looptijd van de Bbz-l<strong>en</strong>ing ge<strong>en</strong> andere investering<strong>en</strong> doet dan waarvoor het krediet<br />
bedoeld is.<br />
De ondernemer wordt door zijn boekhouder bijgestaan in de financiële bedrijfsvoering. Er is int<strong>en</strong>sief contact tuss<strong>en</strong><br />
beid<strong>en</strong>. De boekhouder stuurt de ondernemer in het nem<strong>en</strong> van financiële beslissing<strong>en</strong> <strong>en</strong> houdt het overzicht op de<br />
geldstrom<strong>en</strong>. Hij spoort de ondernemer aan tot het nabell<strong>en</strong> van debiteur<strong>en</strong>, maar ook tot het tijdig betal<strong>en</strong> van zijn<br />
rek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. Managem<strong>en</strong>t<strong>begeleiding</strong> op financieel vlak acht<strong>en</strong> we daarom niet noodzakelijk.<br />
49
Bijlage I Bronn<strong>en</strong><br />
Diverse websites, waaronder:<br />
www.rabobank.nl<br />
www.kvk.nl<br />
www.bouw<strong>en</strong>dnederland.nl<br />
Bijlage II Kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,-)<br />
Bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> 3,0<br />
Bedrijfsuitrusting:<br />
> Machines 6,7<br />
> Computerapparatuur 2,4<br />
> Transportmiddel<strong>en</strong> 39,5<br />
Bedrijfsuitrusting 48,6<br />
Financiële vaste activa 3,6<br />
Vordering<strong>en</strong>:<br />
> Handelsdebiteur<strong>en</strong> 58,2<br />
> Vordering E.R. Martina Holding B.V. 40,0<br />
Vordering<strong>en</strong> 98,2<br />
Totaal activa 153,4<br />
Eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> 87,7<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Financial lease 39,7<br />
> Bbz-l<strong>en</strong>ing 26,0<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 65,7<br />
Totaal passiva 153,4<br />
50
Bijlage III Balans<strong>en</strong> (historisch/e<strong>en</strong>manszaak)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
historie historie historie<br />
2008 2009 2010<br />
Bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> 0,0 5,7 4,5<br />
Bedrijfsuitrusting:<br />
> Machines 0,0 10,1 11,0<br />
> Transportmiddel<strong>en</strong> 12,8 7,0 23,7<br />
Bedrijfsuitrusting 12,8 17,1 34,7<br />
Financiële vaste activa 0,0 0,0 1,7<br />
Vordering<strong>en</strong>:<br />
> Handelsdebiteur<strong>en</strong> 0,0 18,7 74,4<br />
> Te vorder<strong>en</strong> omzetbelasting 1,4 10,9 16,2<br />
> Vooruitbetaalde kost<strong>en</strong> 0,0 0,1 1,4<br />
> Kredietvergoeding ABN 0,0 0,0 2,9<br />
> Kredietvergoeding Opel 0,0 0,0 4,6<br />
> L<strong>en</strong>ing S&D Montage 0,0 0,0 2,3<br />
> Overige vordering<strong>en</strong> 0,0 2,4 0,8<br />
Vordering<strong>en</strong> 1,4 32,1 102,6<br />
Liquide middel<strong>en</strong> -5,5 0,4 71,3<br />
Totaal activa 8,7 55,3 214,8<br />
Eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> 0,0 23,0 30,2<br />
Voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> 0,0 6,8 17,3<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Financial lease 0,0 0,0 26,6<br />
> L<strong>en</strong>ing ABN AMRO 0,0 0,0 14,4<br />
> L<strong>en</strong>ing Binck Bank 7,1 0,0 0,0<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 7,1 0,0 41,0<br />
Kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Handelscrediteur<strong>en</strong> 1,6 25,5 90,9<br />
> Vooruitgefactureerde bedrag<strong>en</strong> 0,0 0,0 35,4<br />
Kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 1,6 25,5 126,3<br />
Totaal passiva 8,7 55,3 214,8<br />
51
Bijlage IV Balans<strong>en</strong> (historisch/beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap in oprichting)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
historie<br />
2011<br />
Bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> 3,3<br />
Bedrijfsuitrusting:<br />
> Machines <strong>en</strong> installaties 8,1<br />
> Computerapparatuur 1,7<br />
> ransportmiddel<strong>en</strong> 60,9<br />
Bedrijfsuitrusting 70,7<br />
Financiële vaste activa 3,6<br />
Vordering<strong>en</strong>:<br />
> Handelsdebiteur<strong>en</strong> 30,5<br />
> Te vorder<strong>en</strong> omzetbelasting 15,4<br />
> Vordering Martina Holding B.V. 40,0<br />
> Vooruitbetaalde kost<strong>en</strong> 0,1<br />
> Kredietvergoeding<strong>en</strong> financial leases 13,1<br />
Vordering<strong>en</strong> 99,1<br />
Liquide middel<strong>en</strong> -47,0<br />
Totaal activa 129,7<br />
Eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> -70,1<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Financial lease 72,8<br />
> L<strong>en</strong>ing ABN AMRO 11,3<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 84,1<br />
Kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Handelscrediteur<strong>en</strong> 114,6<br />
> Belasting<strong>en</strong> <strong>en</strong> premies 1,1<br />
Kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 115,7<br />
Totaal passiva 129,7<br />
52
Bijlage V Balans<strong>en</strong> (prognose)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
prognose prognose prognose<br />
jaar 1 jaar 2 jaar 3<br />
Bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> 1,8 0,6 0,0<br />
Bedrijfsuitrusting:<br />
> Machines 3,9 1,1 0,0<br />
> Computerapparatuur 1,7 1,0 0,3<br />
> Transportmiddel<strong>en</strong> 32,3 25,1 17,9<br />
Bedrijfsuitrusting 37,9 27,2 18,2<br />
Financiële vaste activa 3,6 3,6 3,6<br />
Vordering<strong>en</strong>:<br />
> Handelsdebiteur<strong>en</strong> 52,8 53,6 54,4<br />
> Vordering A. Martina Holding B.V. 40,0 40,0 40,0<br />
Vordering<strong>en</strong> 92,8 93,6 94,4<br />
Liquide middel<strong>en</strong> 8,0 9,6 9,6<br />
Totaal activa 144,1 134,6 125,8<br />
Eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> 93,7 99,5 106,4<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Financial lease 29,6 19,5 9,0<br />
> Bbz-l<strong>en</strong>ing 20,8 15,6 10,4<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 50,4 35,1 19,4<br />
Totaal passiva 144,1 134,6 125,8<br />
53
Bijlage VI Exploitatieoverzicht<strong>en</strong> (historisch/e<strong>en</strong>manszaak)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
historie historie historie<br />
2008 2009 2010<br />
(6 mnd)<br />
Netto omzet 52,7 189,0 733,2<br />
Inkoopwaarde -15,6 -131,4 -534,0<br />
Brutowinst 37,1 57,6 199,2<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong>:<br />
> Kost<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>taris 2,1 2,9 4,7<br />
> Kost<strong>en</strong> huisvesting 0,0 1,0 5,4<br />
> Kost<strong>en</strong> transport 3,3 16,0 30,7<br />
> Verkoopkost<strong>en</strong> 0,2 1,3 5,3<br />
> Overige bedrijfskost<strong>en</strong> 5,1 5,0 37,2<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong> 10,7 26,2 83,3<br />
Afschrijving<strong>en</strong> 3,6 2,3 6,4<br />
Bedrijfsresultaat 22,8 29,1 109,5<br />
Financiële bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong>:<br />
> Financiële last<strong>en</strong> -0,7 -0,9 -0,9<br />
Financiële bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> -0,7 -0,9 -0,9<br />
Gewoon resultaat 22,1 28,2 108,6<br />
Buit<strong>en</strong>gewone bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> 0,0 -6,8 -10,5<br />
Resultaat 22,1 21,4 98,1<br />
54
Bijlage VII Exploitatieoverzicht<strong>en</strong> (historisch/beslot<strong>en</strong> v<strong>en</strong>nootschap in oprichting)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
historie<br />
2011<br />
(6 mnd)<br />
Netto omzet 341,8<br />
Inkoopwaarde -312,7<br />
Brutowinst 29,1<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong>:<br />
> Kost<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>taris 1,5<br />
> Kost<strong>en</strong> huisvesting 2,8<br />
> Kost<strong>en</strong> transport 13,6<br />
> Verkoopkost<strong>en</strong> 0,1<br />
> Overige bedrijfskost<strong>en</strong> 13,4<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong> 31,4<br />
Afschrijving<strong>en</strong> bedrijfsuitrusting 9,0<br />
Bedrijfsresultaat -11,3<br />
Financiële bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong>:<br />
> Financiële last<strong>en</strong> -3,3<br />
Financiële bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> -3,3<br />
Resultaat na belasting -14,6<br />
Bijlage VIII Exploitatieoverzicht<strong>en</strong> (prognose)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
prognose prognose prognose<br />
jaar 1 jaar 2 jaar 3<br />
Netto omzet 230,9 234,4 237,9<br />
Inkoopwaarde -138,5 -140,6 -142,7<br />
Brutowinst 92,4 93,8 95,2<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong><br />
> Kost<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>taris 3,0 3,1 3,2<br />
> Kost<strong>en</strong> huisvesting 14,0 14,4 14,8<br />
> Kost<strong>en</strong> transport 7,0 7,4 7,8<br />
> Overige bedrijfskost<strong>en</strong> 12,7 13,1 13,5<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong><br />
Afschrijving<strong>en</strong> 11,9 11,9 9,6<br />
Bedrijfsresultaat 43,8 43,9 46,3<br />
Financiële bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong>:<br />
> Financiële last<strong>en</strong> -3,8 -2,8 -1,9<br />
Financiële bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> -3,8 -2,8 -1,9<br />
Resultaat 40,0 41,1 44,4<br />
55
Bijlage IX Cashflowoverzicht<strong>en</strong> (prognose)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
prognose prognose prognose<br />
jaar 1 jaar 2 jaar 3<br />
resultaat 40,0 41,1 44,4<br />
netto r<strong>en</strong>telast<strong>en</strong> 3,8 2,8 1,9<br />
Netto bedrijfsresultaat 43,8 43,9 46,3<br />
afschrijving<strong>en</strong> 11,8 11,9 9,6<br />
Kasstroom uit operationele activiteit<strong>en</strong> 55,6 55,8 55,9<br />
afname netto werkkapitaal:<br />
> mutatie handelsdebiteur<strong>en</strong> 5,4 -0,8 -0,8<br />
afname netto werkkapitaal 5,4 -0,8 -0,8<br />
Beschikbare kasmiddel<strong>en</strong> 61,0 55,0 55,1<br />
financiële verplichting<strong>en</strong>:<br />
> privéopnam<strong>en</strong> -34,0 -35,3 -37,5<br />
> netto r<strong>en</strong>telast<strong>en</strong> -3,7 -2,8 -1,9<br />
Financiële verplichting<strong>en</strong> -37,7 -38,1 -39,4<br />
Afloscapaciteit 23,3 16,9 15,7<br />
aflossing<strong>en</strong> lang vreemd vermog<strong>en</strong> -15,3 -15,3 -15,7<br />
Beschikbaar voor investering<strong>en</strong> 8,0 1,6 0,0<br />
Bijlage X Specificatie crediteur<strong>en</strong><br />
crediteur Bedrag (€)<br />
crediteur 1 15.315,70<br />
crediteur 2 1.548,00<br />
crediteur 3 7.625,50<br />
crediteur 4 7.100,00<br />
crediteur 5 35.361,75<br />
crediteur 6 31.222,21<br />
crediteur 7 2.500,00<br />
crediteur 8 10.352,01<br />
crediteur 9 1.055,89<br />
crediteur 10 1.500,00<br />
crediteur 11 17.967,11<br />
Totaal 131.546,17<br />
56
B<br />
Adviesrapport lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek Bbz<br />
start<strong>en</strong>de ondernemer [negatief]<br />
Dit rapport is opgesteld door Friedeberg Consultancy B.V.; de naam van de start<strong>en</strong>de ondernemer is gefingeerd.<br />
Inhoudsopgave<br />
Algeme<strong>en</strong><br />
1. Inleiding, doelstelling <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatting 58<br />
2. Persoonlijke <strong>en</strong> zakelijke gegev<strong>en</strong>s 59<br />
De ondernemer<br />
3. Situatie <strong>en</strong> aanleiding aanvraag 59<br />
4. Beoordeling van de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> 60<br />
Commerciële analyse<br />
5. Bedrijfsformule 61<br />
6. Vestigingspunt 63<br />
7. Marktsituatie <strong>en</strong> concurr<strong>en</strong>tiepositie 64<br />
Bedrijfseconomische analyse<br />
8. Financiële positie, kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel 65<br />
9. Bedrijfsresultat<strong>en</strong> 67<br />
10. Cashflowoverzicht<strong>en</strong> 69<br />
Beoordeling, conclusie <strong>en</strong> advies<br />
11. Beoordeling 70<br />
12. Conclusie 70<br />
13. Advies 71<br />
Bijlag<strong>en</strong><br />
I. Bronn<strong>en</strong> 71<br />
II. Kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel 71<br />
III. Balans<strong>en</strong> (prognose) 72<br />
IV. Exploitatieoverzicht<strong>en</strong> (prognose) 73<br />
V. Cashflowoverzicht<strong>en</strong> (prognose) 73<br />
57
Algeme<strong>en</strong><br />
1. Inleiding, doelstelling <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatting<br />
[Afdeling] van geme<strong>en</strong>te [Stad A] heeft ons verzocht de exploitatie- <strong>en</strong> financieringsmogelijkhed<strong>en</strong> van het te start<strong>en</strong><br />
bedrijf van mevrouw De Vries te Stad A te onderzoek<strong>en</strong>. Dit onderzoek is uitgevoerd door [naam adviseur] Msc. De<br />
bevinding<strong>en</strong> zijn vastgelegd in dit adviesrapport, dat is voorzi<strong>en</strong> van feedback door ing. [naam adviseur].<br />
Het onderzoek ondersteunt de geme<strong>en</strong>telijke besluitvorming in het kader van het Besluit bijstandverl<strong>en</strong>ing zelfstandig<strong>en</strong><br />
(Bbz 2004). Hierbij hebb<strong>en</strong> we onder andere gegev<strong>en</strong>s gebruikt die door de ondernemer mondeling <strong>en</strong> schriftelijk<br />
zijn aangeleverd <strong>en</strong> de bronn<strong>en</strong> zoals vermeld in bijlage I. Dit adviesrapport bevat de overweging<strong>en</strong> <strong>en</strong> cijfermatige<br />
onderbouwing van dit onderzoek.<br />
Mevrouw De Vries wil zo snel mogelijk e<strong>en</strong> lunchroom beginn<strong>en</strong>. Ze heeft veel ervaring in de horeca <strong>en</strong> heeft creatieve<br />
ideeën, waarmee ze inspeelt op de huidige tr<strong>en</strong>ds. Ze is volg<strong>en</strong>s ons echter financieel onvoldo<strong>en</strong>de onderlegd, waardoor<br />
ze e<strong>en</strong> onrealistische blik op de haalbaarheid van haar plan heeft. Het gekoz<strong>en</strong> vestigingspunt ligt op e<strong>en</strong> ongunstige<br />
locatie <strong>en</strong> is bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> te duur. Verder heeft ze niet goed nagedacht over de inzet van personeel <strong>en</strong> is de opvang van<br />
haar jongste kind nog niet goed geregeld, waardoor de ondernemer zelf niet optimaal inzetbaar is. T<strong>en</strong>slotte heeft ze nog<br />
ge<strong>en</strong> concreet promotieplan opgesteld.<br />
We hebb<strong>en</strong> de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> beoordeeld als redelijk, de bedrijfsformule <strong>en</strong> marktsituatie als matig <strong>en</strong> het<br />
vestigingspunt <strong>en</strong> de concurr<strong>en</strong>tiepositie als onvoldo<strong>en</strong>de. Uit onze prognose van de omzett<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedrijfsresultat<strong>en</strong><br />
blijkt dat die onvoldo<strong>en</strong>de zijn om aan de zakelijke <strong>en</strong> privéverplichting<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>. We adviser<strong>en</strong> u daarom<br />
de aanvraag af te wijz<strong>en</strong>.<br />
Bij vrag<strong>en</strong> of voor e<strong>en</strong> nadere toelichting kunt u altijd contact met ons opnem<strong>en</strong>.<br />
[Naam opdrachtnemer]<br />
drs. [naam directeur]<br />
directeur<br />
[plaats] [datum]<br />
58
2. Persoonlijke <strong>en</strong> zakelijke gegev<strong>en</strong>s<br />
Persoonlijke gegev<strong>en</strong>s<br />
Naam aanvrager<br />
: N. de Vries<br />
Adres :<br />
Postcode, woonplaats :<br />
Telefoon :<br />
Geboortedatum : 7 juli 1965<br />
Burgerlijke staat<br />
: alle<strong>en</strong>staand<br />
Inwon<strong>en</strong>de kinder<strong>en</strong> : 2 (6 <strong>en</strong> 15 jaar)<br />
Zakelijke gegev<strong>en</strong>s<br />
Handelsnaam bedrijf : Lunchroom E<br />
Adres :<br />
Postcode, vestigingsplaats :<br />
Telefoon :<br />
Website :<br />
Aard van het bedrijf : lunchroom<br />
Datum vestiging<br />
: zo snel mogelijk<br />
Juridische bedrijfsvorm : e<strong>en</strong>manszaak<br />
Administratiekantoor : Administratiekantoor X te Stad A<br />
Rechtmatige vestiging<br />
Handelsregister KvK te<br />
Rechtmatig gevestigd<br />
: inschrijving volgt bij start van het bedrijf<br />
: zie onder bedrijfsformule<br />
De ondernemer<br />
3. Situatie <strong>en</strong> aanleiding aanvraag<br />
Opleiding <strong>en</strong> werkervaring<br />
Mevrouw De Vries (46 jaar) heeft vele jar<strong>en</strong> in de horeca gewerkt. In 1996 is ze vanuit Duitsland naar Nederland gekom<strong>en</strong>.<br />
Sindsdi<strong>en</strong> heeft ze de volg<strong>en</strong>de werkervaring opgedaan.<br />
1996 - 1998 Medev<strong>en</strong>noot tapasrestaurant X in Stad A<br />
1998 - 2006 Medewerker in loondi<strong>en</strong>st kinderdagverblijf Y in Stad A<br />
2006 - 2008 Medev<strong>en</strong>noot Eetcafé X in Stad A<br />
Tapasrestaurant X is het bedrijf van haar to<strong>en</strong>malige partner. Ze werkte hier als gastvrouw <strong>en</strong> in de bedi<strong>en</strong>ing. To<strong>en</strong> deze<br />
relatie eindigde, is ze gestopt bij het restaurant <strong>en</strong> in loondi<strong>en</strong>st gaan werk<strong>en</strong> bij het kinderdagverblijf.<br />
Het eetcafé heeft ze geëxploiteerd met haar (nieuwe) to<strong>en</strong>malige partner. Ze werkte hier in de bedi<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> in de keuk<strong>en</strong>.<br />
Vanwege de beëindiging van deze relatie is ze uit het bedrijf gestapt. Aan beide bedrijv<strong>en</strong> waar ze medev<strong>en</strong>noot was,<br />
heeft ze ge<strong>en</strong> schuld<strong>en</strong> of vordering<strong>en</strong> overgehoud<strong>en</strong>.<br />
Na 2008 heeft mevrouw De Vries e<strong>en</strong> WW-uitkering gekreg<strong>en</strong>. Sinds februari 2010 ontvangt ze e<strong>en</strong> WWB-uitkering.<br />
Mevrouw De Vries heeft ge<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong>straject gevolgd bij het schrijv<strong>en</strong> van haar ondernemingsplan.<br />
59
Startsituatie<br />
Mevrouw De Vries wil zo snel mogelijk e<strong>en</strong> lunchroom g<strong>en</strong>aamd Lunchroom E (hierna: LE) exploiter<strong>en</strong>. De rechtsvorm<br />
is e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>manszaak.<br />
Ze wil haar twee passies combiner<strong>en</strong>, horeca <strong>en</strong> kinderopvang. In de lunchroom wil ze namelijk e<strong>en</strong> speciale hoek voor<br />
kinder<strong>en</strong> inricht<strong>en</strong>. Ze wil zelfstandig ondernemer word<strong>en</strong>, omdat het ondernem<strong>en</strong> haar naar eig<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> in het bloed<br />
zit <strong>en</strong> ze er de juiste karaktereig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> voor heeft.<br />
Voor de start zijn investering<strong>en</strong> nodig van in totaal € 54.800,- voor bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, machines, inv<strong>en</strong>taris,<br />
financiële vaste activa, voorrad<strong>en</strong>, vordering<strong>en</strong> <strong>en</strong> liquide middel<strong>en</strong>. Verder vraagt de ondernemer e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de Bbzuitkering<br />
aan ter overbrugging van de aanloopperiode.<br />
4. Beoordeling van de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
Algem<strong>en</strong>e indruk <strong>en</strong> motivatie<br />
Mevrouw De Vries maakt e<strong>en</strong> <strong>en</strong>ergieke <strong>en</strong> gemotiveerde indruk. Ze heeft zichtbaar passie voor de horeca <strong>en</strong> zit vol met<br />
creatieve ideeën. We krijg<strong>en</strong> de indruk dat ze eerder geremd dan gestimuleerd moet word<strong>en</strong>. Over het algeme<strong>en</strong> heeft<br />
ze e<strong>en</strong> te rooskleurig beeld van haar bedrijfsplann<strong>en</strong>. Ook krijg<strong>en</strong> we de indruk dat ze zich te afhankelijk opstelt van haar<br />
ex-partner, die veel ondernemerservaring in de horeca heeft.<br />
Vakbekwaamheid<br />
De ondernemer heeft veel ervaring in de horeca, maar vooral in de bedi<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> de keuk<strong>en</strong>. Ze heeft e<strong>en</strong> groot netwerk van<br />
horecam<strong>en</strong>s<strong>en</strong> waarop ze kan terugvall<strong>en</strong> voor zak<strong>en</strong> waarvoor ze niet vakbekwaam g<strong>en</strong>oeg is als inkoop, voorraadbeheer<br />
<strong>en</strong> m<strong>en</strong>usam<strong>en</strong>stelling. We beoordel<strong>en</strong> haar vakbekwaamheid daarom als redelijk.<br />
Commerciële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
Mevrouw De Vries legt makkelijk contact<strong>en</strong> <strong>en</strong> is erg gastvrij. Ze komt over als e<strong>en</strong> communicatief vaardig persoon.<br />
Op het gebied van marketing- <strong>en</strong> promotiebeleid is ze echter nog niet erg concreet. Ze heeft niet zelf uitgezocht hoeveel<br />
de geplande promotieacties kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe die precies uitgevoerd gaan word<strong>en</strong>. Ook formuleert ze haar doelgroep erg<br />
breed. Het is dan erg moeilijk om die gericht te b<strong>en</strong>ader<strong>en</strong>. Verder kan ze onvoldo<strong>en</strong>de aangev<strong>en</strong> wat bedreiging<strong>en</strong><br />
voor haar onderneming zijn. Dit vind<strong>en</strong> we niet getuig<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> realistisch beeld van ondernemerschap. Mevrouw De<br />
Vries speelt in haar plann<strong>en</strong> wel goed in op de tr<strong>en</strong>ds binn<strong>en</strong> de lunchroombranche. We beoordel<strong>en</strong> de commerciële<br />
ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> in totaliteit als matig.<br />
Financiële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
De ondernemer geeft zelf aan dat ze niet sterk is in de administratie <strong>en</strong> financiën, maar kan niet aangev<strong>en</strong> hoe ze dit<br />
op e<strong>en</strong> verantwoorde manier kan opvang<strong>en</strong>. Het financiële deel van het ondernemersplan heeft ze lat<strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong> door<br />
haar boekhouder, waardoor ze de getall<strong>en</strong> niet goed kon toelicht<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> was de investeringsbegroting veel te laag<br />
ingeschat. Zo heeft ze ge<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> met de voorfinanciering van btw <strong>en</strong> e<strong>en</strong> groot deel van de aanloopkost<strong>en</strong>.<br />
Dit vind<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> zeer zwak uitgangspunt voor het (financiële) ondernemerschap. Verder heeft ze gekoz<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong><br />
te duur vestigingspunt. Toch wil ze de dagelijkse administratie zelf verzorg<strong>en</strong>. De belastingaangift<strong>en</strong> <strong>en</strong> jaarrek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> verzorgd door Administratiekantoor X te Stad A.<br />
Onvoldo<strong>en</strong>de Matig Redelijk Voldo<strong>en</strong>de<br />
Algem<strong>en</strong>e indruk<br />
Vakbekwaamheid<br />
Commerciële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
Financiële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
X<br />
X<br />
X<br />
X<br />
60
In totaliteit beoordel<strong>en</strong> we de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> van mevrouw De Vries als matig voor het zelfstandig ondernemerschap<br />
in haar branche.<br />
Commerciële analyse<br />
5. Bedrijfsformule<br />
Bedrijfsactiviteit<strong>en</strong><br />
Het assortim<strong>en</strong>t van LE bestaat uit:<br />
> 14 verschill<strong>en</strong>de belegde Italiaanse boll<strong>en</strong><br />
> 10 verschill<strong>en</strong>de sandwichbaguettes (wit, bruin of meergran<strong>en</strong>)<br />
> 4 koffiespecialiteit<strong>en</strong><br />
> 4 soort<strong>en</strong> smoothies <strong>en</strong> versgemaakte sapp<strong>en</strong> (0,2 of 0,4 liter)<br />
> Verse appeltaart<br />
> Muffins<br />
De bolletjes <strong>en</strong> baguettes zijn biologisch.<br />
Naast dit hoofdassortim<strong>en</strong>t verkoopt ze ook de standaard warme <strong>en</strong> koude drank<strong>en</strong>, zoals thee, frisdrank<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
vrucht<strong>en</strong>sapp<strong>en</strong>.<br />
Prijsstelling, betalingswijze <strong>en</strong> debiteur<strong>en</strong>termijn<br />
De verkoopprijz<strong>en</strong> (inclusief btw) zijn als volgt:<br />
Assortim<strong>en</strong>t<br />
Prijszetting<br />
Italiaanse boll<strong>en</strong> € 3,00 tot € 4,75<br />
Sandwichbaguettes € 3,25 tot € 4,25<br />
Koffiespecialiteite € 2,95<br />
Smoothies <strong>en</strong> sapp<strong>en</strong> € 2,50 tot € 3,95<br />
Thee <strong>en</strong> frisdrank<strong>en</strong> € 1,80 tot € 2,75<br />
Koffie met appeltaart € 3,75<br />
Muffin € 2,00<br />
Klant<strong>en</strong> rek<strong>en</strong><strong>en</strong> direct af, contant of met pin. We gaan daarom niet uit van e<strong>en</strong> debiteur<strong>en</strong>termijn.<br />
Leveranciers <strong>en</strong> crediteur<strong>en</strong>termijn<br />
Het assortim<strong>en</strong>t zal ingekocht word<strong>en</strong> bij de groothandels:<br />
> Groothandel 1 te Stad A<br />
> Groothandel 2 te Stad A<br />
> Groothandel 3 te Stad A<br />
De ondernemer weet niet of ze op rek<strong>en</strong>ing kan inkop<strong>en</strong>. We gaan daarom uit van contante betaling zonder<br />
crediteur<strong>en</strong>termijn.<br />
De ondernemer begroot in haar exploitatiebegroting e<strong>en</strong> brutowinstmarge van 75%.<br />
Het gemiddelde in de branche van lunchrooms is 69,7%. Ze kan de begrote inkoopprijz<strong>en</strong> <strong>en</strong> brutowinst van het<br />
assortim<strong>en</strong>t slechts gedeeltelijk toelicht<strong>en</strong> <strong>en</strong> de hogere brutowinstmarge niet onderbouw<strong>en</strong>. In de prognoses zull<strong>en</strong> we<br />
daarom uitgaan van het branchegemiddelde.<br />
61
Doelgroep<br />
De ondernemer beschrijft de doelgroep als ouders met kinder<strong>en</strong>, scholier<strong>en</strong>, stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, tweeverdi<strong>en</strong>ers, oudere m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> winkel<strong>en</strong>d publiek in de omgeving van het beoogde vestigingspunt.<br />
Promotie<br />
De ondernemer wil de volg<strong>en</strong>de promotiemiddel<strong>en</strong> inzett<strong>en</strong>:<br />
Promotiemiddel<strong>en</strong><br />
Kost<strong>en</strong><br />
2.000 folders A5-formaat € 500,-<br />
Advert<strong>en</strong>tie in Stad A in Nieuwsblad, Stadsblad <strong>en</strong> NL30 € 700,-<br />
Website € 1.000,-<br />
Totaal € 2.200<br />
De promotiekost<strong>en</strong> zijn exclusief btw. Van de precieze invulling van de middel<strong>en</strong> heeft de ondernemer nog ge<strong>en</strong> concreet<br />
beeld.<br />
Netwerk<br />
Mevrouw De Vries heeft e<strong>en</strong> groot netwerk van m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> uit de horeca. Ze heeft e<strong>en</strong> goede verstandhouding met haar expartner,<br />
van wie de hele familie in de horeca werkt. Ze kan naar eig<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> altijd e<strong>en</strong> beroep do<strong>en</strong> op hun ervaring <strong>en</strong><br />
expertise in de bedrijfsvoering van e<strong>en</strong> horecaonderneming, bijvoorbeeld op het gebied van inkoop of m<strong>en</strong>usam<strong>en</strong>stelling.<br />
Organisatie<br />
LE is geop<strong>en</strong>d op:<br />
Dag Van Tot<br />
maandag - zaterdag 9:00 uur 18:00 uur<br />
De ondernemer houdt zich binn<strong>en</strong> LE bezig met de keuk<strong>en</strong>, bedi<strong>en</strong>ing, promotie, administratie, verkoop <strong>en</strong> inkoop.<br />
Daarnaast is ze van plan personeel in loondi<strong>en</strong>st te nem<strong>en</strong>, omdat ze niet altijd zelf aanwezig kan zijn. Het gaat hier om<br />
één medewerkster die zowel in de keuk<strong>en</strong> als de bedi<strong>en</strong>ing werkzaam zal zijn. Mevrouw De Vries gaat hiervoor uit van 18<br />
uur in de week, iedere dag van 9:00 uur tot 12:00 uur. Ze begroot hier € 1.000,- personeelskost<strong>en</strong> per maand voor. Het<br />
bruto maandsalaris dat hieruit voortvloeit, is ongeveer € 850,-. Gezi<strong>en</strong> de ervaring die ze van het personeelslid verwacht,<br />
is dit conform de cao Horeca.<br />
Omdat mevrouw De Vries ’s ocht<strong>en</strong>ds haar jongste dochter naar school moet br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, zal de medewerkster de lunchroom<br />
op<strong>en</strong><strong>en</strong>. Wie de kinder<strong>en</strong> weer ophaalt van school <strong>en</strong> voor de opvang na schooltijd zorgt, wist de ondernemer nog niet<br />
te vertell<strong>en</strong>. Bij afwezigheid doet ze e<strong>en</strong> beroep op haar ex-partner, die volg<strong>en</strong>s haar zijn tijd redelijk flexibel kan indel<strong>en</strong>.<br />
Verzekering<strong>en</strong><br />
LE zal de volg<strong>en</strong>de bedrijfsverzekering<strong>en</strong> afsluit<strong>en</strong> bij Verzekeringsmaatschappij X:<br />
> Ziekteverzuimverzekering € 616,- per jaar<br />
> Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering € 166,- per jaar<br />
> Inv<strong>en</strong>tarisverzekering € 260,- per jaar<br />
> Rechtsbijstand voor bedrijv<strong>en</strong> € 425,- per jaar<br />
> Glasverzekering € 400,- per jaar<br />
Totaal<br />
€ 1.867,- per jaar<br />
62
Rechtmatige vestiging<br />
Voor het exploiter<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> lunchroom moet mevrouw De Vries in het bezit zijn van e<strong>en</strong> exploitatievergunning<br />
horecabedrijf. De leges voor de exploitatievergunning bedrag<strong>en</strong> jaarlijks € 698,-. De doorlooptijd van de aanvraag van e<strong>en</strong><br />
exploitatievergunningaanvraag is 8 tot 16 wek<strong>en</strong>. Voor het aanvrag<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> exploitatievergunning moet de onderneming<br />
pass<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> het bestemmingsplan (zie onder vestigingspunt). Hier voldoet het pand aan. In het gunstigste geval<br />
kan mevrouw De Vries dus pas na twee maand<strong>en</strong> haar lunchroom op<strong>en</strong><strong>en</strong>. We hebb<strong>en</strong> de betrokk<strong>en</strong> gebiedsmanager<br />
hiernaar gevraagd. Volg<strong>en</strong>s hem is dit e<strong>en</strong> realistisch uitgangspunt. In onze prognoses zull<strong>en</strong> we voorzichtigheidshalve<br />
drie maand<strong>en</strong> huisvestingskost<strong>en</strong> in de kredietbehoefte opnem<strong>en</strong> als aanloopkost<strong>en</strong>.<br />
6. Vestigingspunt<br />
Huurovere<strong>en</strong>komst<br />
LE zal zich vestig<strong>en</strong> aan de Laan te Stad A op de hoek met de Straat, in het gedeelte van de Laan dat het dichtste bij het<br />
c<strong>en</strong>trum van Stad A ligt. Het ligt op ongeveer 1,2 km van de dichtstbijzijnde toegangsroute naar het c<strong>en</strong>trum. Het pand<br />
staat al <strong>en</strong>kele maand<strong>en</strong> leeg.<br />
Duur huurovere<strong>en</strong>komst<br />
Ingangsdatum<br />
Verl<strong>en</strong>gingstermijn<br />
Opzegtermijn<br />
Huurbedrag<br />
Borg/bankgarantie<br />
: twee jaar<br />
: in overleg<br />
: 5 jaar<br />
: nader te bepal<strong>en</strong><br />
: € 1.600,- (exclusief btw) per maand<br />
: nader te bepal<strong>en</strong><br />
In onze berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> gaan we uit van e<strong>en</strong> gangbare waarborgsom van drie maand<strong>en</strong> huur plus 19% btw (€ 5.700,-).<br />
De huisvestingskost<strong>en</strong> als perc<strong>en</strong>tage van de omzet bedrag<strong>en</strong> in de lunchroom/broodjeszak<strong>en</strong>branche tuss<strong>en</strong> de 11% <strong>en</strong><br />
18%. Bij LE berek<strong>en</strong><strong>en</strong> we 26,7% huisvestingskost<strong>en</strong> op basis van de door ons berek<strong>en</strong>de omzet.<br />
Inrichting<br />
De totale oppervlakte bedraagt circa 55 m² <strong>en</strong> is als volgt ingericht:<br />
Ruimte<br />
Oppervlakte<br />
Winkelruimte 40 m²<br />
Toilet 2 m²<br />
Keuk<strong>en</strong> <strong>en</strong> pantry 10 m²<br />
Mevrouw De Vries wil in de lunchroom met warme kleur<strong>en</strong> e<strong>en</strong> huiskamersfeer creër<strong>en</strong>. De zaak moet niet te chic<br />
overkom<strong>en</strong>. Ze wil onder andere e<strong>en</strong> lange leestafel plaats<strong>en</strong> met tijdschrift<strong>en</strong>.<br />
Op 40 m 2 pass<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s ons maximaal 20 zitplaats<strong>en</strong>, zeker omdat mevrouw De Vries e<strong>en</strong> huiselijke sfeer wil creër<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> e<strong>en</strong> kinderhoek wil inricht<strong>en</strong>. Het pand is e<strong>en</strong> hoekpand met e<strong>en</strong> frontbreedte van ongeveer 9 meter aan de voorzijde<br />
<strong>en</strong> 5 meter aan de zijkant. Beide zijd<strong>en</strong> zijn glaswand<strong>en</strong>, waardoor er veel lichtinval <strong>en</strong> inkijk is. De eetruimte <strong>en</strong> keuk<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> nog afgescheid<strong>en</strong> word<strong>en</strong> door middel van e<strong>en</strong> bar/buffet. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> is er nog ge<strong>en</strong> gasaansluiting. Er zijn wel<br />
al e<strong>en</strong> koelcel, betegelde vloer, afgewerkte wand<strong>en</strong> <strong>en</strong> plafond met verlichting aanwezig.<br />
De totale investering<strong>en</strong> voor de verbouwing<strong>en</strong> <strong>en</strong> inrichting van de ruimte <strong>en</strong> de keuk<strong>en</strong> is € 29.700,- exclusief btw.<br />
Mevrouw De Vries heeft hiervoor offertes van diverse leveranciers <strong>en</strong> installateurs aangeleverd.<br />
63
Omgeving<br />
De Laan is e<strong>en</strong> winkelstraat <strong>en</strong> zowel met de auto als op<strong>en</strong>baar vervoer goed bereikbaar. In de omgeving is parker<strong>en</strong> gratis.<br />
In de directe omgeving zijn onder andere winkels zoals e<strong>en</strong> supermarkt, drogist, zonnestudio, videotheek <strong>en</strong> bakker<br />
gevestigd. Teg<strong>en</strong>over de lunchroom zitt<strong>en</strong> bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> e<strong>en</strong> kebab-eethuis, e<strong>en</strong> fiets<strong>en</strong>speciaalzaak <strong>en</strong> e<strong>en</strong> dier<strong>en</strong>winkel.<br />
Ondanks die vele winkels is er weinig winkel<strong>en</strong>d publiek. Dit beeld werd bevestigd bij ons bezoek aan het vestigingspunt.<br />
We verwacht<strong>en</strong> bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> niet dat bezoek<strong>en</strong> aan dit soort winkels vaak gecombineerd word<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> lunchroombezoek.<br />
Schuin teg<strong>en</strong>over het betreff<strong>en</strong>de pand staat nog e<strong>en</strong> winkelruimte leeg. Er is veel verkeer van auto’s <strong>en</strong> fietsers, maar<br />
relatief weinig voetgangers.<br />
Verzorgingsgebied<br />
De wijk waarin LE zich wil vestig<strong>en</strong> heeft bijna 9.000 inwoners <strong>en</strong> 4.750 huishoud<strong>en</strong>s. Er zijn relatief veel alle<strong>en</strong>staand<strong>en</strong><br />
(61%). Het gemiddeld besteedbaar inkom<strong>en</strong> is € 18.000,-. 37% van de inwoners heeft e<strong>en</strong> laag inkom<strong>en</strong> <strong>en</strong> 17% e<strong>en</strong><br />
hoog inkom<strong>en</strong>. Het gebied is volg<strong>en</strong>s ons vooral geschikt voor bezoekers die gericht winkel<strong>en</strong>. Hierdoor zijn er weinig<br />
toevallige bezoekers <strong>en</strong> e<strong>en</strong> kleine passant<strong>en</strong>stroom. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> trekt het winkelgebied volg<strong>en</strong>s ons weinig bezoekers<br />
van buit<strong>en</strong> de wijk.<br />
Bestemmingsplan<br />
Uit navraag bij de geme<strong>en</strong>te <strong>en</strong> de gebiedsmanager blijkt dat het beoogde pand e<strong>en</strong> horecabestemming heeft.<br />
7. Marktsituatie <strong>en</strong> concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
Marktsituatie<br />
LE valt in de fastservice-sector. Die bestaat onder meer uit lunchrooms, snackbars, crêperies, etc. We vind<strong>en</strong> de<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> in de lunchroombranche belangrijk voor LE. Hieronder noem<strong>en</strong> we de tr<strong>en</strong>ds, kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedreiging<strong>en</strong><br />
die van toepassing zijn voor LE.<br />
Tr<strong>en</strong>ds:<br />
> Het aantal lunchrooms in Stad A neemt sterk toe.<br />
> Het Bedrijfschap Horeca verwacht in 2012 <strong>en</strong> 2013 e<strong>en</strong> lichte omzetgroei van 0-2%.<br />
> Gezond <strong>en</strong> veilig voedsel wordt steeds belangrijker.<br />
> De vraag naar luxe- <strong>en</strong> gemaksproduct<strong>en</strong> groeit.<br />
> Consumptie buit<strong>en</strong>shuis neemt verder toe; ook ontbijt <strong>en</strong> lunch word<strong>en</strong> steeds vaker buit<strong>en</strong>shuis geconsumeerd.<br />
> De kwaliteit van gastvrijheid wordt steeds belangrijker voor klant<strong>en</strong>.<br />
> Biologische voeding verschuift van ‘tr<strong>en</strong>d’ naar ‘must’.<br />
> ‘Homemade’ product<strong>en</strong> <strong>en</strong> interieur dat e<strong>en</strong> thuisgevoel geeft.<br />
Kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedreiging<strong>en</strong>:<br />
> Verander<strong>en</strong>d consum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>gedrag stimuleert productvernieuwing <strong>en</strong> uitbreiding van het assortim<strong>en</strong>t.<br />
> Het assortim<strong>en</strong>t brood <strong>en</strong> banket bij supermarkt<strong>en</strong> neemt toe.<br />
> Dieetproduct<strong>en</strong>, glut<strong>en</strong>vrije product<strong>en</strong>, suikervrij <strong>en</strong> brood met toegevoegde vitamines spel<strong>en</strong> in op de vraag naar<br />
gezonde voeding.<br />
Mevrouw De Vries laat in haar bedrijfsformule zi<strong>en</strong> de tr<strong>en</strong>ds goed te k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> hierop in te will<strong>en</strong> spel<strong>en</strong>. Zo wil ze<br />
biologische product<strong>en</strong> aanbied<strong>en</strong> <strong>en</strong> creëert ze e<strong>en</strong> huiskamersfeer. De combinatie met kinderspeelhoek is creatief <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> onderscheid<strong>en</strong>d concept. Het concept is echter niet op aangepast aan de doelgroep <strong>en</strong> locatie van de lunchroom.<br />
Het gebied k<strong>en</strong>t immers relatief veel alle<strong>en</strong>staand<strong>en</strong>.<br />
64
Enkele branchek<strong>en</strong>getall<strong>en</strong> die we me<strong>en</strong>em<strong>en</strong> in onze berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn:<br />
> De gemiddelde brutowinstmarge in de lunchroombranche is 69,7%.<br />
> Gemiddeld br<strong>en</strong>gt 11,7% van de inwoners van Nederland (16-65 jaar) één keer of vaker per week e<strong>en</strong> bezoek aan e<strong>en</strong><br />
lunchroom. Het afgelop<strong>en</strong> jaar is dit getal redelijk stabiel geblev<strong>en</strong>.<br />
> In teg<strong>en</strong>stelling tot de fastservice-sector als geheel, k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> lunchrooms weinig seizo<strong>en</strong>sinvloed<strong>en</strong>.<br />
> De stoelbezetting van e<strong>en</strong> lunchroom is gemiddeld 1,5-2,0 per dag.<br />
> De gemiddelde besteding per bezoeker van e<strong>en</strong> lunchroom is € 5,90 exclusief btw.<br />
> Bedrijfskost<strong>en</strong> als perc<strong>en</strong>tage van omzet: gemiddeld 40%-60%.<br />
Concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
Volg<strong>en</strong>s het Bedrijfschap Horeca war<strong>en</strong> er in 2011 53 lunchrooms in Stad A. In de nabije omgeving van LE zijn ge<strong>en</strong><br />
directe concurr<strong>en</strong>t<strong>en</strong> te vind<strong>en</strong>. Wel zitt<strong>en</strong> er drie cafetaria’s die voornamelijk frituursnacks verkop<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> bakker die<br />
e<strong>en</strong> zeer beperkt assortim<strong>en</strong>t aan belegde broodjes. T<strong>en</strong> slotte zal LE <strong>en</strong>ige concurr<strong>en</strong>tie ondervind<strong>en</strong> van de naburige<br />
supermarkt. De broodjes bij de bakker hebb<strong>en</strong> hetzelfde prijsniveau als LE. De belegde broodjes van de supermarkt<br />
zitt<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> lager prijssegm<strong>en</strong>t dan LE.<br />
Het winkelgebied aan de Laan trekt vooral gericht winkel<strong>en</strong>d publiek aan, in plaats van publiek dat ter ontspanning<br />
winkelt. Hierdoor is het nooit echt druk. Het mer<strong>en</strong>deel van het publiek dat ter ontspanning winkelt, gaat namelijk naar<br />
de binn<strong>en</strong>stad. Er is dus wel degelijk concurr<strong>en</strong>tie van lunchrooms in de binn<strong>en</strong>stad. De dichtstbijzijnde lunchroom in<br />
de binn<strong>en</strong>stad is bijna 2 kilometer verderop. In de binn<strong>en</strong>stad zijn circa 10 vergelijkbare lunchrooms gevestigd.<br />
De kritische succesfactor<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> lunchroom zijn:<br />
> Klantvri<strong>en</strong>delijkheid <strong>en</strong> servicegerichtheid<br />
> Goede prijs-kwaliteitverhouding<br />
> Sociale <strong>en</strong> communicatieve vaardighed<strong>en</strong> personeel<br />
> Goed vestigingspunt<br />
> Financieel inzicht <strong>en</strong> goede administratieve organisatie<br />
Het onderscheid<strong>en</strong>d vermog<strong>en</strong> van LE zit volg<strong>en</strong>s de ondernemer in de c<strong>en</strong>trale ligging in de wijk, de ervaring <strong>en</strong> sociale<br />
vaardighed<strong>en</strong> van de ondernemer, de betaalbare prijz<strong>en</strong>, de hygiëne in de keuk<strong>en</strong> <strong>en</strong> de speciale opvangruimte voor<br />
kinder<strong>en</strong>.<br />
Bedrijfseconomische analyse<br />
8. Financiële positie, kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel<br />
Bijlage II bevat de kredietbehoefte <strong>en</strong> het financieringsvoorstel. Bijlage III bevat de geprognosticeerde balans<strong>en</strong>. Jaar 1<br />
loopt van 1 april 2012 tot 1 april 2013, etc. We licht<strong>en</strong> hieronder bijlage II toe.<br />
Bij de bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> (€ 14.300,-) gaat het om ruwbouw, afbouw, installaties, sanitair <strong>en</strong> gevelaankleding.<br />
De afschrijving duurt in ti<strong>en</strong> jaar. Mevrouw De Vries heeft hier ter onderbouwing e<strong>en</strong> offerte voor lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>.<br />
De machines (€ 8.400,-) bestaan uit e<strong>en</strong> koelkast (€ 600,-), koffiemachine (€ 2.800,-), fruitpers (€ 300,-), twee bakov<strong>en</strong>s<br />
(€ 4.000,-), magnetron (€ 300,-) <strong>en</strong> warmtekast (€ 400,-). De bedrag<strong>en</strong> zijn aangetoond door offertes. De machines<br />
word<strong>en</strong> in vijf jaar afgeschrev<strong>en</strong>.<br />
65
De inv<strong>en</strong>taris (€ 7.000,-) bestaat uit tafels (€ 900,-), stoel<strong>en</strong> (€ 1.000,-), bar/buffet (€ 2.700,-), servies (€ 500,-), kassa<br />
(€ 500,-), <strong>en</strong>tree (€ 200,-), personeelsruimte (€ 100,-), inrichting kinderhoek (€ 300,-), veiligheidsvoorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> (€ 500,-)<br />
<strong>en</strong> klein inv<strong>en</strong>taris (€ 200,-). Deze bedrag<strong>en</strong> zijn aangetoond door middel van offertes. De afschrijving duurt vijf jaar.<br />
De overige bedrijfsuitrusting (€ 500,-) bestaat uit keuk<strong>en</strong>gerei <strong>en</strong> klein inv<strong>en</strong>taris die mevrouw De Vries inbr<strong>en</strong>gt vanuit<br />
haar privébezit. Die wordt in vijf jaar afgeschrev<strong>en</strong>.<br />
De financiële vaste activa (€ 5.700,-) betreff<strong>en</strong> de huurwaarborgsom.<br />
De voorrad<strong>en</strong> (volg<strong>en</strong>s opgave van betrokk<strong>en</strong>e € 500,-) bestaan uit de voorraad broodjes, ingrediënt<strong>en</strong> <strong>en</strong> drank<strong>en</strong>.<br />
De vordering<strong>en</strong> (€ 7.200,-) betreff<strong>en</strong> te vorder<strong>en</strong> btw.<br />
De liquide middel<strong>en</strong> (€ 11.700,-) bestaan uit kasgeld (€ 500,-) <strong>en</strong> aanloopkost<strong>en</strong> (€ 11.200,-). De aanloopkost<strong>en</strong> bestaan<br />
uit promotiekost<strong>en</strong> (€ 2.200,-), drie maand<strong>en</strong> huur (€ 4.800,-), loonkost<strong>en</strong> (€ 3.000,-) <strong>en</strong> voorschott<strong>en</strong> voor gas, water<br />
<strong>en</strong> elektriciteit (€ 1.200,-).<br />
De ondernemer heeft e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> van € 500,-. Dit betreft de inbr<strong>en</strong>g in de vorm van divers keuk<strong>en</strong>gerei <strong>en</strong> klein<br />
inv<strong>en</strong>taris voor de speelhoek. Dit is terug te vind<strong>en</strong> onder ‘overige bedrijfsuitrusting’.<br />
Kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel<br />
We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> kredietbehoefte van € 54.800,-:<br />
Bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> € 14.300,-<br />
Machines € 8.400,-<br />
Inv<strong>en</strong>taris € 7.000,-<br />
Financiële vaste activa € 5.700,-<br />
Voorrad<strong>en</strong> € 500,-<br />
Vordering<strong>en</strong> € 7.200,-<br />
Liquide middel<strong>en</strong> € 11.700,-<br />
Totaal € 54.800,-<br />
We hebb<strong>en</strong> in deze kredietbehoefte voorzi<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> fictieve Bbz-l<strong>en</strong>ing van € 34.100,-. Deze l<strong>en</strong>ing heeft e<strong>en</strong> r<strong>en</strong>te van<br />
8% per jaar, aflossingstermijn van vijf jaar, eerste aflossing bij de start van jaar vier. We hebb<strong>en</strong> in het rester<strong>en</strong>de deel<br />
van de kredietbehoefte voorzi<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> fictief rek<strong>en</strong>ing-courantkrediet van € 20.700,-. Dit krediet heeft e<strong>en</strong> fictieve r<strong>en</strong>te<br />
van 9% per jaar <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> afbouwverplichting<strong>en</strong>. Omdat mevrouw De Vries e<strong>en</strong> veel lagere investeringsbegroting had<br />
opgesteld, heeft ze nog ge<strong>en</strong> plan hoe ze in de rester<strong>en</strong>de kredietbehoefte zal voorzi<strong>en</strong>.<br />
Door onvoldo<strong>en</strong>de resultat<strong>en</strong> verwacht<strong>en</strong> we dat er weer e<strong>en</strong> kredietbehoefte zal ontstaan in jaar 2 die oploopt tot<br />
€ 26.500,- aan het einde van het jaar 4 (zie bijlage III).<br />
66
Vermog<strong>en</strong>spositie privé<br />
Bezitting<strong>en</strong><br />
Privé bezitting<strong>en</strong>: -<br />
Totaal bezitting<strong>en</strong> € 0,00<br />
Schuld<strong>en</strong><br />
Privéschuld<strong>en</strong>:<br />
> Bankrek<strong>en</strong>ing (kredietlimiet € 1.000,-, debetr<strong>en</strong>te 9%) € 50,00<br />
Totaal schuld<strong>en</strong> € 0,00<br />
Totaal privévermog<strong>en</strong> -/- € 50,00<br />
9. Bedrijfsresultat<strong>en</strong><br />
Bijlage IV geeft de geprognosticeerde exploitatieoverzicht<strong>en</strong> weer. In bijlage V zijn de geprognosticeerde cashflowoverzicht<strong>en</strong><br />
opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Jaar 1 loopt van 1 april 2012 tot 1 april 2013, etc. Hieronder volgt e<strong>en</strong> toelichting op bijlage IV.<br />
Bij het prognosticer<strong>en</strong> van de omzet hanter<strong>en</strong> we de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
> In de branche is de gemiddelde besteding € 5,90 (exclusief btw) per klant.<br />
> De lunchroom biedt ruimte voor 20 stoel<strong>en</strong>.<br />
> Voor e<strong>en</strong> lunchroom ligt de gemiddelde stoelbezetting tuss<strong>en</strong> 1,5 – 2,0. We gaan uit van e<strong>en</strong> bezettingsgraad van 1,5.<br />
Dat betek<strong>en</strong>t dat elke stoel 1,5 keer per dag bezet is.<br />
> Het bedrijf is 6 dag<strong>en</strong> per week geop<strong>en</strong>d, gedur<strong>en</strong>de circa 48 wek<strong>en</strong> per jaar; 288 op<strong>en</strong>ingsdag<strong>en</strong>.<br />
> De verhouding tuss<strong>en</strong> de restaurantfunctie (consumptie ter plaatse) <strong>en</strong> afhaalfunctie (consumptie elders) stell<strong>en</strong> we<br />
op basis van de inschatting<strong>en</strong> van de ondernemer op 60% : 40%. Daardoor wordt de omzet met e<strong>en</strong> factor van 1,67<br />
verhoogd.<br />
Met deze gegev<strong>en</strong>s prognosticer<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> pot<strong>en</strong>tiële omzet van afgerond € 85.500,-<br />
(€ 5,90 gemiddelde besteding x 20 stoel<strong>en</strong> x 1,5 stoelbezetting x 290 op<strong>en</strong>ingsdag<strong>en</strong> x 1,67).<br />
Met e<strong>en</strong> alternatieve rek<strong>en</strong>methode wordt vrijwel dezelfde pot<strong>en</strong>tiële omzet berek<strong>en</strong>d:<br />
> 11,7% van de bevolking (16-65 jaar) br<strong>en</strong>gt minimaal 1x per week e<strong>en</strong> bezoek aan e<strong>en</strong> lunchroom<br />
> De Wijk heeft op dit mom<strong>en</strong>t ongeveer 6.500 inwoners tuss<strong>en</strong> de 16 <strong>en</strong> 60 jaar oud. Dit resulteert in 728<br />
lunchroombezoekers die minimaal één keer in de week e<strong>en</strong> lunchroom bezoek<strong>en</strong>. We zull<strong>en</strong> daarom uitgaan van 750<br />
lunchroombezoekers in e<strong>en</strong> week.<br />
> LE ondervindt beperkte concurr<strong>en</strong>tie van de bakker <strong>en</strong> supermarkt, maar ook wel degelijk van de binn<strong>en</strong>stad. We<br />
schatt<strong>en</strong> dit in als 1,5 volwaardige concurr<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Daarom stell<strong>en</strong> we de concurr<strong>en</strong>tiefactor op 2,5.<br />
Met deze gegev<strong>en</strong>s kom<strong>en</strong> we op e<strong>en</strong> pot<strong>en</strong>tiële omzet van € 84.960,-.<br />
(berek<strong>en</strong>ing: (750 lunchroombezoekers * 48 wek<strong>en</strong> * € 5,90) / concurr<strong>en</strong>tiefactor 2,5))<br />
We gaan uit van e<strong>en</strong> aanloopperiode van vier jaar:<br />
Jaar 1 70% van de pot<strong>en</strong>tiële omzet € 59.500,-<br />
Jaar 2 85% van de pot<strong>en</strong>tiële omzet € 72.300,-<br />
Jaar 3 95% van de pot<strong>en</strong>tiële omzet € 80.800,-<br />
Jaar 4 100% van de pot<strong>en</strong>tiële omzet € 85.000,-<br />
67
Ter indicatie: we berek<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> taakstell<strong>en</strong>de omzet van € 105.900,-. Dit is de omzet die de ondernemer minimaal moet<br />
realiser<strong>en</strong> om aan alle zakelijke <strong>en</strong> privéverplichting<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>.<br />
We zijn uitgegaan van e<strong>en</strong> brutowinstmarge van 69,7%. Dit is conform het gemiddelde in de branche (zie onder<br />
bedrijfsformule).<br />
De personeelskost<strong>en</strong> (€ 12.000,- in jaar 1) zijn de loonkost<strong>en</strong> van het personeel (zie onder bedrijfsformule).<br />
De inv<strong>en</strong>tariskost<strong>en</strong> (€ 1.000,- in jaar 1) bestaan uit onderhoudskost<strong>en</strong> <strong>en</strong> schoonmaak van inv<strong>en</strong>taris.<br />
De huisvestingskost<strong>en</strong> (€ 27.700,- in jaar 1) betreff<strong>en</strong> huur, gas, water, elektra, onderhoud, <strong>en</strong> schoonmaak van het<br />
huurpand <strong>en</strong> bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>telijke heffing<strong>en</strong> <strong>en</strong> leges.<br />
De verkoopkost<strong>en</strong> (€ 2.200,- in jaar 1) bestaan uit de website (€ 1.000,-) <strong>en</strong> advert<strong>en</strong>tie- <strong>en</strong> reclamekost<strong>en</strong> (€ 1.200,-).<br />
De overige bedrijfskost<strong>en</strong> (€ 8.100,- in jaar 1) betreff<strong>en</strong> onder andere accountants-, telefoon-, porto- <strong>en</strong> verzekeringskost<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> abonnem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
De afschrijvingskost<strong>en</strong> (€ 4.600,-) bestaan uit de afschrijving<strong>en</strong> van de bedrijfsuitrusting.<br />
De financiële last<strong>en</strong> (€ 4.600, - in jaar 1) zijn de r<strong>en</strong>tekost<strong>en</strong> van de fictieve Bbz-l<strong>en</strong>ing (8% per jaar) <strong>en</strong> de r<strong>en</strong>tekost<strong>en</strong><br />
van het fictief rek<strong>en</strong>ing-courantkrediet voor de financiering van de kredietbehoefte (9% per jaar).<br />
We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> voor jaar 1 tot <strong>en</strong> met jaar 4 resultat<strong>en</strong> van respectievelijk -/- € 18.700,-,<br />
-/- € 10.600,-, -/- € 6.400,- <strong>en</strong> -/- € 5.000,-.<br />
68
10. Cashflowoverzicht<strong>en</strong><br />
In bijlage V zijn de geprognosticeerde cashflowoverzicht<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Jaar 1 loopt van 1 april 2012 tot 1 april 2013, etc.<br />
Hieronder volgt e<strong>en</strong> toelichting op bijlage V.<br />
Privébegroting<br />
Privé inkomst<strong>en</strong>:<br />
WWB-uitkering € 14.400,-<br />
Huurtoeslag € 3.240,-<br />
Zorgtoeslag € 828,-<br />
Kinderbijslag € 2.020,-<br />
Kindgebond<strong>en</strong> budget € 1.704,-<br />
Totaal privé inkom<strong>en</strong> (afgerond) € 22.200,-<br />
Privé uitgav<strong>en</strong>:<br />
Huishoudelijke kost<strong>en</strong> € 7.500,-<br />
Kleding <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong> € 900,-<br />
Telefoon-/tv-/internetkost<strong>en</strong> € 840,-<br />
Duurzame goeder<strong>en</strong> (wasmachine, etc.) € 500,-<br />
Huur <strong>en</strong> servicekost<strong>en</strong> € 6.600,-<br />
Energiekost<strong>en</strong> (gas, water, licht) € 1.920,-<br />
Verzekering<strong>en</strong> (inboedel, glas, WA, etc.) € 198,-<br />
Zorgverzekering € 1.572,-<br />
Abonnem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>/contributie (sport, tijdschrift<strong>en</strong>, krant et cetera) € 180,-<br />
Overig / onvoorzi<strong>en</strong> € 2.000,-<br />
Totaal privé uitgav<strong>en</strong> € 22.200,-<br />
Privé-opnam<strong>en</strong><br />
De jaarnorm voor mevrouw De Vries is € 14.400,-. Uit haar privébegroting blijkt dat ze hier met behoud van toeslag<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
kinderbijslag van kan lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> ook aan de financiële verplichting<strong>en</strong> kan voldo<strong>en</strong>. Er zijn in de periode dat ze e<strong>en</strong> WWBuitkering<br />
heeft ontvang<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> (nieuwe) schuld<strong>en</strong> <strong>en</strong> betalingsachterstand<strong>en</strong> ontstaan. We vind<strong>en</strong> de bijstandsnorm<br />
daarom e<strong>en</strong> realistisch uitgangspunt voor onze prognoses. We gaan indicatief uit van e<strong>en</strong> jaarlijkse inflatiecorrectie van<br />
3%. Vanwege onvoldo<strong>en</strong>de resultat<strong>en</strong> gaan we in jaar 1 tot <strong>en</strong> met 3 uit van e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de uitkering. Omdat er verlies<br />
wordt geled<strong>en</strong>, is er sprake van e<strong>en</strong> volledige uitkering <strong>en</strong> bedrag<strong>en</strong> de privé-opnam<strong>en</strong> die jar<strong>en</strong> € 0,-. We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> voor<br />
jaar 4 privé-opnam<strong>en</strong> van € 15.800,-.<br />
Aflossingscapaciteit <strong>en</strong> -verplichting<strong>en</strong><br />
In het financieringsvoorstel zijn we uitgegaan van aflossingsverplichting vanaf jaar 4 van € 6.800,- per jaar. We berek<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
in dit jaar, mede door die aflossingsverplichting <strong>en</strong> doordat mevrouw De Vries volledig zelf in het lev<strong>en</strong>sonderhoud moet<br />
voorzi<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> negatieve aflossingscapaciteit van € 16.200,-.<br />
69
Beoordeling, conclusie <strong>en</strong> advies<br />
11. Beoordeling<br />
Ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
In totaliteit beoordel<strong>en</strong> we de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> als matig. Mevrouw De Vries heeft veel praktijkervaring <strong>en</strong><br />
creatieve ideeën voor haar bedrijfsvoering, waarmee ze inspeelt op tr<strong>en</strong>ds in de branche. Ze is echter niet vaardig in de<br />
financiële <strong>en</strong> administratieve aspect<strong>en</strong> van de bedrijfsvoering. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> heeft ze volg<strong>en</strong>s ons e<strong>en</strong> te rooskleurig beeld<br />
van haar plann<strong>en</strong> <strong>en</strong> het ondernemerschap <strong>en</strong> leunt ze teveel op haar netwerk.<br />
Bedrijfsformule<br />
In totaliteit beoordel<strong>en</strong> we de bedrijfsformule als matig. Het assortim<strong>en</strong>t <strong>en</strong> de prijsstelling zijn voldo<strong>en</strong>de, maar het<br />
promotiebeleid is volg<strong>en</strong>s ons te beperkt <strong>en</strong> nog niet goed uitgewerkt. Mevrouw De Vries probeert tr<strong>en</strong>ds te volg<strong>en</strong>,<br />
maar heeft haar doelgroepkeuze <strong>en</strong> bijhor<strong>en</strong>d promotiebeleid hier niet op aangepast. Er is dus ge<strong>en</strong> sprake van e<strong>en</strong> goed<br />
uitgewerkt concept. Verder vind<strong>en</strong> we het risicovol om direct bij de start van de onderneming al personeel aan te nem<strong>en</strong>.<br />
Ook vind<strong>en</strong> we dat de inzet van personeel vooral rond lunchtijd nodig is in plaats van ’s ocht<strong>en</strong>ds.<br />
T<strong>en</strong>slotte heeft mevrouw De Vries in haar plann<strong>en</strong> nog ge<strong>en</strong> oplossing voor de opvang van haar jongste kind. Ze is<br />
daardoor niet optimaal inzetbaar, wat t<strong>en</strong> koste kan gaan van de omzet of de personeelskost<strong>en</strong> kan verhog<strong>en</strong>.<br />
Vestigingspunt<br />
Het vestigingspunt beoordel<strong>en</strong> we als onvoldo<strong>en</strong>de. Het winkelgebied le<strong>en</strong>t zich niet goed voor e<strong>en</strong> lunchroom, omdat<br />
er weinig winkel<strong>en</strong>d publiek is. Er zijn veel winkels, maar dit zijn voornamelijk winkels waar m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> gericht naar toe<br />
gaan. De ondernemer wil e<strong>en</strong> gedeelte van het pand inricht<strong>en</strong> als kinderhoek. Het gebied rond de locatie valt echter juist<br />
op door het grote aantal alle<strong>en</strong>staand<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> drukk<strong>en</strong> de huisvestingskost<strong>en</strong> erg zwaar op de exploitatie, zeker<br />
vergelek<strong>en</strong> met het branchegemiddelde. Mede hierdoor is er e<strong>en</strong> te grote kredietbehoefte <strong>en</strong> is de taakstell<strong>en</strong>de omzet<br />
niet haalbaar.<br />
Marktsituatie<br />
De fastservice-sector heeft de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> relatief weinig last van de economische recessie gehad. M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> gaan steeds<br />
vaker buit<strong>en</strong>shuis lunch<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> groeit de aandacht voor gezond <strong>en</strong> snel et<strong>en</strong>. De plann<strong>en</strong> van LE sluit<strong>en</strong> goed aan<br />
op de tr<strong>en</strong>ds in de lunchroombranche. De gekoz<strong>en</strong> doelgroep past hier niet bij. De keuze van het vestigingspunt is echter<br />
wel van ess<strong>en</strong>tieel belang om deze marktsituatie goed te kunn<strong>en</strong> b<strong>en</strong>utt<strong>en</strong>. Het gebied waar LE zich wil vestig<strong>en</strong> vind<strong>en</strong><br />
we onvoldo<strong>en</strong>de geschikt voor e<strong>en</strong> dergelijke lunchroom. In het specifieke geval van LE beoordel<strong>en</strong> we de marktsituatie<br />
daarom als matig.<br />
Concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
In de directe omgeving is weinig directe concurr<strong>en</strong>tie. Dit is echter niet voor niets. Ondanks meerdere winkels in de<br />
omgeving, is er namelijk ge<strong>en</strong> sprake van veel winkel<strong>en</strong>d publiek. We zi<strong>en</strong> de concurr<strong>en</strong>tie in de binn<strong>en</strong>stad ook als<br />
belangrijkste concurr<strong>en</strong>tie, omdat dit relatief dichtbij is <strong>en</strong> de lunchrooms in de binn<strong>en</strong>stad het winkel<strong>en</strong>d publiek uit de<br />
Wijk wegtrekk<strong>en</strong>. De concurr<strong>en</strong>tiepositie beoordel<strong>en</strong> we daarom als onvoldo<strong>en</strong>de.<br />
Op basis van bov<strong>en</strong>staande verwacht<strong>en</strong> dat het bedrijf niet lev<strong>en</strong>svatbaar zal zijn.<br />
12. Conclusie<br />
We verwacht<strong>en</strong> dat het bedrijf niet lev<strong>en</strong>svatbaar zal zijn.<br />
70
13. Advies<br />
We adviser<strong>en</strong> om de aanvraag voor e<strong>en</strong> Bbz-l<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> e<strong>en</strong> periodieke uitkering voor het lev<strong>en</strong>sonderhoud van mevrouw<br />
De Vries af te wijz<strong>en</strong>.<br />
Advies aan de ondernemer<br />
We zi<strong>en</strong> in mevrouw De Vries nog niet voldo<strong>en</strong>de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> om nu als ondernemer te start<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong><br />
is ondernemerschap vaak lastig te combiner<strong>en</strong> met kinder<strong>en</strong>. We adviser<strong>en</strong> haar daarom om e<strong>en</strong> baan in loondi<strong>en</strong>st te<br />
zoek<strong>en</strong>. Gezi<strong>en</strong> haar ervaring in de horeca, haar creativiteit <strong>en</strong> haar <strong>en</strong>thousiasme, verwacht<strong>en</strong> we dat ze in die branche,<br />
ondanks de moeilijke marktsituatie, e<strong>en</strong> goede kans van slag<strong>en</strong> heeft. We hebb<strong>en</strong> bov<strong>en</strong>staande al met de ondernemer<br />
besprok<strong>en</strong>. Ze gaf te k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> dit advies ter harte te nem<strong>en</strong>.<br />
Bijlage I Bronn<strong>en</strong><br />
> Bedrijfschap Horeca<br />
> CBS<br />
> Rabobank Cijfers & Tr<strong>en</strong>ds<br />
> MissetHoreca<br />
Bijlage II Kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,-)<br />
Bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> 14,3<br />
Bedrijfsuitrusting:<br />
> Machines 8,4<br />
> Inv<strong>en</strong>taris 7,0<br />
> Overige bedrijfsuitrusting 0,5<br />
Bedrijfsuitrusting 15,9<br />
Financiële vaste activa 5,7<br />
Voorrad<strong>en</strong> 0,5<br />
Vordering<strong>en</strong> 7,2<br />
Liquide middel<strong>en</strong> 11,7<br />
Totaal activa 55,3<br />
Eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> 0,5<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Fictieve Bbz-l<strong>en</strong>ing 34,1<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 34,1<br />
Kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Fictief rek<strong>en</strong>ing-courantkrediet 20,7<br />
Kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 20,7<br />
Totaal passiva 55,3<br />
71
Bijlage III Balans<strong>en</strong> (prognose)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
prognose prognose prognose prognose<br />
jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4<br />
Bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> 12,9 11,5 9,9 8,6<br />
Bedrijfsuitrusting:<br />
> Machines 6,7 5,0 3,4 1,7<br />
> Inv<strong>en</strong>taris 5,6 4,2 2,8 1,4<br />
> Overige bedrijfsuitrusting 0,4 0,3 0,2 0,1<br />
Bedrijfsuitrusting 12,7 9,5 6,4 3,2<br />
Financiële vaste activa 5,7 5,7 5,7 5,7<br />
Voorrad<strong>en</strong> 0,5 0,5 0,5 0,5<br />
Liquide middel<strong>en</strong> 4,8 0,5 0,5 0,5<br />
Totaal activa 36,6 27,7 23,1 18,5<br />
Eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> -18,2 -28,8 -35,2 -56,0<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
Fictieve Bbz-l<strong>en</strong>ing 34,1 34,1 34,1 27,3<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 34,1 34,1 34,1 27,3<br />
Kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Fictief rek<strong>en</strong>ing-courantkrediet 20,7 20,7 20,7 20,7<br />
Kortlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 20,7 20,7 20,7 20,7<br />
Kredietbehoefte 0,0 1,7 3,5 26,5<br />
Totaal passiva 36,6 27,7 23,1 18,5<br />
72
Bijlage IV Exploitatieoverzicht<strong>en</strong> (prognose)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
prognose prognose prognose prognose<br />
jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4<br />
Netto omzet 59,5 72,3 80,8 85,0<br />
Inkoopwaarde -18,0 -21,9 -24,5 -25,8<br />
Brutowinst 41,5 50,4 56,3 59,2<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong>:<br />
> Kost<strong>en</strong> personeel 12,0 12,4 12,7 13,1<br />
> Kost<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>taris 1,0 1,0 1,1 1,1<br />
> Kost<strong>en</strong> huisvesting 27,7 28,6 29,4 30,2<br />
> Verkoopkost<strong>en</strong> 2,2 1,5 1,5 1,6<br />
> Overige bedrijfskost<strong>en</strong> 8,1 8,3 8,6 8,9<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong> 51,0 51,8 53,3 54,9<br />
Afschrijving<strong>en</strong> 4,6 4,6 4,6 4,6<br />
Bedrijfsresultaat -14,1 -6,0 -1,6 -0,3<br />
Financiële bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> -4,6 -4,6 -4,8 -4,7<br />
Resultaat -18,7 -10,6 -6,4 -5,0<br />
Bijlage V Cashflowoverzicht<strong>en</strong> (prognose)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
prognose prognose prognose prognose<br />
jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4<br />
Resultaat -18,7 -10,6 -6,4 -5,0<br />
Netto r<strong>en</strong>telast<strong>en</strong> 4,6 4,6 4,8 4,7<br />
Netto bedrijfsresultaat -14,1 -6,0 -1,6 -0,3<br />
Afschrijving<strong>en</strong> 4,6 4,6 4,6 4,6<br />
Kasstroom uit operationele activiteit<strong>en</strong> -9,5 -1,4 3,0 4,3<br />
Afname netto werkkapitaal:<br />
> Afname overige debiteur<strong>en</strong> (btw) 7,2 0,0 0,0 0,0<br />
Afname netto werkkapitaal 7,2 0,0 0,0 0,0<br />
Beschikbare kasmiddel<strong>en</strong> -2,3 -1,4 3,0 4,3<br />
Financiële verplichting<strong>en</strong>:<br />
> Privé-opnam<strong>en</strong> 0,0 0,0 0,0 -15,8<br />
> Netto r<strong>en</strong>telast<strong>en</strong> -4,6 -4,6 -4,8 -4,7<br />
Financiële verplichting<strong>en</strong> -4,6 -4,6 -4,8 -20,5<br />
Afloscapaciteit -6,9 -6,0 -1,8 -16,2<br />
Aflossing<strong>en</strong>:<br />
> Aflossing Bbz-l<strong>en</strong>ing 0,0 0,0 0,0 -6,8<br />
Aflossing<strong>en</strong> 0,0 0,0 0,0 -6,8<br />
Beschikbaar voor investering<strong>en</strong> -6,9 -6,0 -1,8 -23,0<br />
73
C<br />
Adviesrapport lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek Bbz<br />
start<strong>en</strong>de ondernemer [positief]<br />
Dit rapport is opgesteld door Friedeberg Consultancy B.V.; de naam van de ondernemer is gefingeerd.<br />
Inhoudsopgave<br />
Algeme<strong>en</strong><br />
1. Inleiding, doelstelling <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatting 74<br />
2. Persoonlijke <strong>en</strong> zakelijke gegev<strong>en</strong>s 76<br />
De ondernemer<br />
3. Situatie <strong>en</strong> aanleiding aanvraag 76<br />
4. Beoordeling van de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> 77<br />
Commerciële analyse<br />
5. Bedrijfsformule 78<br />
6. Marktsituatie <strong>en</strong> concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
80<br />
Bedrijfseconomische analyse<br />
7. Financiële positie, kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel 82<br />
8. Bedrijfsresultat<strong>en</strong> 83<br />
9. Cashflowoverzicht<strong>en</strong> 84<br />
Beoordeling, conclusie <strong>en</strong> advies<br />
10. Beoordeling 85<br />
11. Conclusie 86<br />
12. Advies 86<br />
Bijlag<strong>en</strong><br />
I. Bronn<strong>en</strong> 86<br />
II. Kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel 87<br />
III. Balans<strong>en</strong> (prognose) 87<br />
IV. Exploitatieoverzicht<strong>en</strong> (prognose) 88<br />
V. Cashflowoverzicht<strong>en</strong> (prognose) 89<br />
74
Algeme<strong>en</strong><br />
1. Inleiding, doelstelling <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatting<br />
[Afdeling] van de geme<strong>en</strong>te [Stad A] heeft ons verzocht de exploitatie- <strong>en</strong> financieringsmogelijkhed<strong>en</strong> van het te start<strong>en</strong><br />
bedrijf van de heer Ahmed te Stad A te onderzoek<strong>en</strong>. Dat onderzoek is uitgevoerd door drs. [naam adviseur]. De<br />
bevinding<strong>en</strong> zijn vastgelegd in dit adviesrapport, dat is voorzi<strong>en</strong> van feedback door drs. [naam adviseur].<br />
Het onderzoek ondersteunt de geme<strong>en</strong>telijke besluitvorming in het kader van het Besluit bijstandverl<strong>en</strong>ing zelfstandig<strong>en</strong><br />
(Bbz 2004). Hierbij hebb<strong>en</strong> we onder andere gegev<strong>en</strong>s gebruikt die door de ondernemer mondeling <strong>en</strong> schriftelijk<br />
zijn aangeleverd <strong>en</strong> de bronn<strong>en</strong> zoals vermeld in bijlage I. Dit adviesrapport bevat de overweging<strong>en</strong> <strong>en</strong> cijfermatige<br />
onderbouwing van het onderzoek.<br />
De heer Ahmed wil zo snel mogelijk start<strong>en</strong> als bitumineus dakdekker. Om de b<strong>en</strong>odigde investering<strong>en</strong> daarvoor te<br />
kunn<strong>en</strong> do<strong>en</strong> heeft hij e<strong>en</strong> Bbz-aanvraag gedaan. Hij heeft inmiddels e<strong>en</strong> aantal grote opdrachtgevers aan zich verbond<strong>en</strong><br />
of geïnteresseerd gemaakt omdat hij veel ervaring in de branche heeft <strong>en</strong> hij zijn zakelijk netwerk goed onderhoudt. De<br />
ondernemer speelt door zijn flexibiliteit <strong>en</strong> aandacht voor veiligheid goed in op de huidige marktsituatie <strong>en</strong> is daarmee<br />
ook onderscheid<strong>en</strong>d t<strong>en</strong> opzichte van zijn concurr<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
We hebb<strong>en</strong> de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> de bedrijfsformule beoordeeld als voldo<strong>en</strong>de <strong>en</strong> de marktsituatie <strong>en</strong><br />
concurr<strong>en</strong>tiepositie als matig. Op basis hiervan hebb<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> prognose gemaakt van de bedrijfsresultat<strong>en</strong>, die<br />
voldo<strong>en</strong>de zijn om aan de zakelijke <strong>en</strong> privéverplichting<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>. We adviser<strong>en</strong> u daarom de aanvraag toe<br />
te k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>.<br />
Bij vrag<strong>en</strong> of voor e<strong>en</strong> nadere toelichting kunt u altijd contact met ons opnem<strong>en</strong>.<br />
[Naam opdrachtnemer]<br />
drs. [naam directeur]<br />
directeur<br />
[plaats] [datum]<br />
75
2. Persoonlijke <strong>en</strong> zakelijke gegev<strong>en</strong>s<br />
Persoonlijke gegev<strong>en</strong>s<br />
Naam aanvrager<br />
: A. Ahmed<br />
Adres :<br />
Postcode, woonplaats :<br />
Telefoon :<br />
Geboortedatum : 26 juni 1982<br />
Burgerlijke staat<br />
: gehuwd<br />
Inwon<strong>en</strong>de kinder<strong>en</strong> : twee (1 <strong>en</strong> 2 jaar)<br />
Zakelijke gegev<strong>en</strong>s<br />
Handelsnaam bedrijf : ABC dakbedekking <strong>en</strong> onderhoud<br />
Adres :<br />
Postcode, vestigingsplaats :<br />
Telefoon :<br />
Website<br />
: ge<strong>en</strong><br />
Aard van het bedrijf : dakbedekking<br />
Datum vestiging<br />
: zo spoedig mogelijk<br />
Juridische bedrijfsvorm : e<strong>en</strong>manszaak<br />
Administratiekantoor : Administratiekantoor X te Stad A<br />
Rechtmatige vestiging<br />
Handelsregister KvK te<br />
Rechtmatig gevestigd<br />
: inschrijving bij start<br />
: ja, zie onder bedrijfsformule<br />
De ondernemer<br />
3. Achtergrond aanvrager <strong>en</strong> aanvraag<br />
Opleiding <strong>en</strong> werkervaring<br />
De heer Ahmed (29 jaar) heeft de volg<strong>en</strong>de opleiding<strong>en</strong> gevolgd:<br />
2005 - 2006 : [College X], opleiding daktechniek, diploma: ja<br />
2003 : Opleiding voor vrachtwag<strong>en</strong>chauffeur, CCVB diploma: ja<br />
1997 - 1999 : [College X], VBO bouwtechniek, diploma: ja<br />
1994 - 1997 : [College X], mavo, diploma: ja<br />
Zijn arbeidsverled<strong>en</strong> geeft het volg<strong>en</strong>de beeld:<br />
01-2011 - 03-2011 : [Bedrijf], facilitair medewerker<br />
09-2010 - 12-2010 : Eig<strong>en</strong> onderneming, zzp’er dakbedekking<br />
10-2004 - 08-2010 : [Dakdekkersbedrijf], chauffeur <strong>en</strong> voorman-dakdekker<br />
De functie bij [re-integratiebedrijf] maakte deel uit van e<strong>en</strong> re-integratieprogramma van de geme<strong>en</strong>te Stad A.<br />
De heer Ahmed krijgt sinds juli 2011 e<strong>en</strong> WWB-uitkering.<br />
76
Startsituatie<br />
De heer Ahmed is van plan zo snel mogelijk e<strong>en</strong> dakdekkersbedrijf te exploiter<strong>en</strong> onder de naam ABC dakbedekking <strong>en</strong><br />
onderhoud (hierna: ABC). Het gaat om bitumineuze <strong>en</strong> kunststof dakbedekking. De rechtsvorm is e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>manszaak.<br />
In 2010 heeft hij vier maand<strong>en</strong> e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> onderneming in de dakbedekking gehad. In deze periode heeft hij e<strong>en</strong> omzet van<br />
€ 15.400,- behaald. Omdat hij zelf e<strong>en</strong> beperkte bedrijfsuitrusting had, was hij erg afhankelijk van collega-ondernemers<br />
met wie hij kluss<strong>en</strong> uitvoerde. Soms moest hij apparatuur hur<strong>en</strong>. Door het winterse weer (sneeuw) kon de heer Ahmed<br />
langdurig niet werk<strong>en</strong>, waardoor er ge<strong>en</strong> inkomst<strong>en</strong> war<strong>en</strong>. Daarom heeft hij beslot<strong>en</strong> zijn onderneming te stopp<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
heeft hij e<strong>en</strong> baan in loondi<strong>en</strong>st gevond<strong>en</strong>. Hij had namelijk onvoldo<strong>en</strong>de liquide middel<strong>en</strong> wet<strong>en</strong> op te bouw<strong>en</strong> om deze<br />
periode zonder werk door te kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>. De baan in loondi<strong>en</strong>st betrof e<strong>en</strong> tijdelijk contract dat niet verl<strong>en</strong>gd werd.<br />
Door goed te invester<strong>en</strong> in onder andere de bedrijfsuitrusting <strong>en</strong> op het juiste mom<strong>en</strong>t te start<strong>en</strong>, hoopt de heer Ahmed<br />
weer zelfstandig aan het werk te kunn<strong>en</strong>.<br />
Voor de start zijn investering<strong>en</strong> nodig van in totaal € 19.600,-. Die bestaan uit machines, inv<strong>en</strong>taris, computerapparatuur,<br />
e<strong>en</strong> bestelbus, voorraad, liquide middel<strong>en</strong> <strong>en</strong> te vorder<strong>en</strong> btw. De ondernemer br<strong>en</strong>gt uit zijn privébezit zijn auto <strong>en</strong><br />
gereedschapp<strong>en</strong> in met e<strong>en</strong> totale waarde van € 1.600,-. Ook vraagt hij ter overbrugging van de aanloopperiode e<strong>en</strong><br />
periodieke uitkering voor het lev<strong>en</strong>sonderhoud aan.<br />
4. Ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
Algem<strong>en</strong>e indruk <strong>en</strong> motivatie<br />
De heer Ahmed maakt e<strong>en</strong> zelfverzekerde indruk. Hij komt over als e<strong>en</strong> daadkrachtig persoon met veel verantwoordelijkheidsgevoel.<br />
Hij heeft e<strong>en</strong> sterke drang naar zelfstandigheid <strong>en</strong> onafhankelijkheid.<br />
K<strong>en</strong>nis, vaardighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> ervaring<br />
De ondernemer heeft ruim zes jaar ervaring met bitumineuze <strong>en</strong> kunststof daktechniek<strong>en</strong>. Hij heeft de juiste diploma’s<br />
<strong>en</strong> certificering<strong>en</strong> om zijn beroep zelfstandig uit te mog<strong>en</strong> voer<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s ons gesprek sprak de heer Ahmed vol passie<br />
over zijn vak. Hij is ook erg goed op de hoogte van de tr<strong>en</strong>ds in de branche, waaronder duurzaamheid <strong>en</strong> nieuwe functies<br />
van dak<strong>en</strong>.<br />
Commerciële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
De ondernemer heeft in de jar<strong>en</strong> dat hij werkzaam was in de dakdekkersbranche e<strong>en</strong> breed netwerk aan pot<strong>en</strong>tiële<br />
zakelijke opdrachtgevers opgebouwd. Gezi<strong>en</strong> de groei<strong>en</strong>de concurr<strong>en</strong>tie op de zakelijke markt, zi<strong>en</strong> we de particuliere<br />
markt ook als kans. Om ook particuliere opdrachtgevers te werv<strong>en</strong>, moet hij wel e<strong>en</strong> meer proactieve houding naar<br />
deze doelgroep aan te nem<strong>en</strong>. We hebb<strong>en</strong> hier met de heer Ahmed over gesprok<strong>en</strong>. Hij ziet nu ook in dat particulier<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> belangrijke doelgroep vorm<strong>en</strong>, maar heeft er nog ge<strong>en</strong> concrete promotie- <strong>en</strong> acquisitieplann<strong>en</strong> voor gemaakt. We<br />
adviser<strong>en</strong> daarom de heer Ahmed na de start e<strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong>straject aan te bied<strong>en</strong> dat zich richt op de werving van<br />
particuliere klant<strong>en</strong>.<br />
Financiële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
De ondernemer heeft volg<strong>en</strong>s ons goed financieel inzicht. Hij geeft zelf aan weinig gevoel voor financiën te hebb<strong>en</strong>,<br />
maar doet zichzelf hierin tekort. Zijn prijsbeleid is, gezi<strong>en</strong> de bedrijfsformule, reëel <strong>en</strong> de investeringsbegroting is<br />
uitstek<strong>en</strong>d sam<strong>en</strong>gesteld. Ook de kost<strong>en</strong>prognoses zijn prima. De financiële administratie kan e<strong>en</strong> knelpunt word<strong>en</strong><br />
in de bedrijfsvoering, maar omdat de financiën van het bedrijf relatief e<strong>en</strong>voudig zijn, verwacht<strong>en</strong> we hier ge<strong>en</strong> grote<br />
problem<strong>en</strong>. Toch adviser<strong>en</strong> we om hier tijd<strong>en</strong>s het <strong>begeleiding</strong>straject aandacht aan te gev<strong>en</strong>.<br />
De dagelijkse administratie verzorgt de heer Ahmed zelf. Hij wil hiervoor e<strong>en</strong> computer aanschaff<strong>en</strong> à € 500,- exclusief<br />
btw. De belastingaangift<strong>en</strong> <strong>en</strong> jaarrek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> word<strong>en</strong> verzorgd door administratiekantoor X te Stad A.<br />
77
Onvoldo<strong>en</strong>de Matig Redelijk Voldo<strong>en</strong>de<br />
Algem<strong>en</strong>e indruk<br />
Vakbekwaamheid<br />
Commerciële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
Financiële ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
X<br />
X<br />
X<br />
X<br />
In totaliteit beoordel<strong>en</strong> we de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> van de heer Ahmed als voldo<strong>en</strong>de voor het zelfstandig<br />
ondernemerschap in zijn branche.<br />
Commerciële analyse<br />
5. Bedrijfsformule<br />
Bedrijfsactiviteit<strong>en</strong><br />
Het aanbod van ABC bestaat uit alle voorkom<strong>en</strong>de werkzaamhed<strong>en</strong> bij bitumineuze <strong>en</strong> kunststof dak<strong>en</strong>; zowel platte als<br />
licht hell<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong>.<br />
De ondernemer neemt drie soort<strong>en</strong> opdracht<strong>en</strong> aan:<br />
> opdracht<strong>en</strong> als onderaannemer voor vaste prijz<strong>en</strong> (aanneemopdracht<strong>en</strong>)<br />
> opdracht<strong>en</strong> als onderaannemer teg<strong>en</strong> uurtarief (ur<strong>en</strong>opdracht<strong>en</strong>)<br />
> opdracht<strong>en</strong> als hoofdaannemer voor particulier<strong>en</strong> of bedrijv<strong>en</strong><br />
Prijsstelling, betalingswijze <strong>en</strong> debiteur<strong>en</strong>termijn<br />
De ondernemer rek<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> uurtarief van € 35,- (exclusief btw of btw verlegd). Ook word<strong>en</strong> de ev<strong>en</strong>tuele materiaalkost<strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> kleine marge doorberek<strong>en</strong>d. Hij factureert opdrachtgevers met e<strong>en</strong> betalingstermijn van veerti<strong>en</strong> dag<strong>en</strong>. We<br />
zull<strong>en</strong> in onze berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> daarom uitgaan van e<strong>en</strong> debiteur<strong>en</strong>termijn van twee wek<strong>en</strong>.<br />
Leveranciers <strong>en</strong> crediteur<strong>en</strong>termijn<br />
De inkoop van material<strong>en</strong> wordt meestal door de opdrachtgever verzorgd. Als de ondernemer material<strong>en</strong> inkoopt, zijn<br />
de belangrijkste leveranciers:<br />
> [Leverancier 1] te Stad A<br />
> [Leverancier 2] te Stad A<br />
> [Leverancier 3] te Stad A<br />
> [Leverancier 4] te Stad A<br />
De bestelde material<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> soms op locatie afgeleverd word<strong>en</strong>, afhankelijk van de grootte van de bestelling <strong>en</strong> de<br />
afstand. De goeder<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> direct betaald word<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong> bij [leverancier 3] kan de heer Ahmed op krediet inkop<strong>en</strong>. We<br />
zull<strong>en</strong> voorzichtigheidshalve in onze prognoses niet uitgaan van e<strong>en</strong> crediteur<strong>en</strong>termijn.<br />
Brutowinstmarge<br />
De totale inkoopkost<strong>en</strong> zijn moeilijk in te schatt<strong>en</strong>, omdat die afhankelijk zijn van het type opdrachtgever. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> is<br />
de marge op ev<strong>en</strong>tuele materiaalkost<strong>en</strong> erg laag. We zull<strong>en</strong> de omzett<strong>en</strong> daarom beperk<strong>en</strong> tot de omzet van declarabele<br />
ur<strong>en</strong> <strong>en</strong> dus de brutowinstmarge op 100% stell<strong>en</strong>.<br />
Doelgroep<br />
ABC richt zich op opdrachtgevers door heel het land: particuliere huis/pandbezitters, collega-dakdekkers <strong>en</strong> grote<br />
dakdekkersbedrijv<strong>en</strong>.<br />
78
Promotie <strong>en</strong> netwerk<br />
De heer Ahmed zal de volg<strong>en</strong>de promotiemiddel<strong>en</strong> inzett<strong>en</strong>:<br />
Promotiemiddel<strong>en</strong><br />
Kost<strong>en</strong><br />
Belettering bedrijfsbus € 470,-<br />
Website € 500,-<br />
12 x Advert<strong>en</strong>tie regionale huis-aan-huiskrant<strong>en</strong> € 500,-<br />
Visitekaartjes <strong>en</strong> logo-<strong>en</strong>velopp<strong>en</strong> € 100,-<br />
Totaal inclusief btw € 1.570,-<br />
Totaal exclusief btw (afgerond) € 1.300,-<br />
De g<strong>en</strong>oemde prijz<strong>en</strong> zijn op basis van aangeleverde offertes.<br />
Daarnaast wil de heer Ahmed (particuliere) opdracht<strong>en</strong> acquirer<strong>en</strong> via websites als werkspot.nl, zzpnodig.nl <strong>en</strong> biedplaats.<br />
nl. Hij is in eerste instantie niet van plan zich bij de start al in te schrijv<strong>en</strong> op deze websites, omdat hij verwacht dat hij<br />
het waarschijnlijk druk g<strong>en</strong>oeg krijgt met opdracht<strong>en</strong> vanuit zijn netwerk. We hebb<strong>en</strong> hem geadviseerd dit wel te do<strong>en</strong>.<br />
De heer Ahmed geeft aan regelmatig opdracht<strong>en</strong> aangebod<strong>en</strong> te krijg<strong>en</strong> uit zijn netwerk.<br />
Zijn netwerk bevat onder andere de volg<strong>en</strong>de opdrachtgevers:<br />
> De heer Ahmed heeft in 2011 veel voor <strong>en</strong> met [Dakdekkersbedrijf 1] gewerkt. Dit is ook e<strong>en</strong> zzp’er die nu ti<strong>en</strong> jaar als<br />
zelfstandige werkt. De ondernemer schat in dat hij kom<strong>en</strong>d jaar 700 uur voor dat bedrijf kan werk<strong>en</strong>.<br />
> Verder heeft hij contact gehad met e<strong>en</strong> oud-collega die [Aannemersbedrijf 1] heeft gestart. De ondernemer verwacht<br />
dat hij hier op jaarbasis 250 uur kan werk<strong>en</strong>.<br />
> De ondernemer heeft ook contact gehad met [Dakdekkersbedrijf 2] te Stad A. Dit bedrijf installeert dakv<strong>en</strong>sters.<br />
Hierbij wordt vaak ook het hele dak vernieuwd. De heer Ahmed verwacht hier ongeveer 300 uur op jaarbasis voor te<br />
kunn<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>.<br />
> [Dakdekkersbedrijf 3] te Stad A is e<strong>en</strong> groot dakdekkersbedrijf waardoor de heer Ahmed vaker is ingehuurd. Hij<br />
verwacht hier ongeveer 400 uur te word<strong>en</strong> ingehuurd.<br />
Bij de in de branche gebruikelijke 40 volledige werkwek<strong>en</strong> weg<strong>en</strong>s weerinvloed<strong>en</strong> (volg<strong>en</strong>s branchever<strong>en</strong>iging SBD),<br />
komt dat aantal ur<strong>en</strong> overe<strong>en</strong> met ruim 41 declarabele ur<strong>en</strong> per week.<br />
De vier opdrachtgevers hebb<strong>en</strong> int<strong>en</strong>tieverklaring<strong>en</strong> aangeleverd, maar zonder het aantal ur<strong>en</strong> dat de heer Ahmed zal<br />
word<strong>en</strong> ingehuurd. We hebb<strong>en</strong> contact opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> met deze bedrijv<strong>en</strong>. Ze bevestigd<strong>en</strong> mondeling dat het aantal ur<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> het uurtarief dat de heer Ahmed noemt realistische inschatting<strong>en</strong> zijn, maar dat ze niets kunn<strong>en</strong> garander<strong>en</strong>. Wel<br />
gav<strong>en</strong> ze alle vier aan goede ervaring<strong>en</strong> met de heer Ahmed het ebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> erg tevred<strong>en</strong> te zijn over de kwaliteit <strong>en</strong> snelheid<br />
van zijn werk.<br />
Organisatie<br />
De heer Ahmed werkt van maandag tot <strong>en</strong> met vrijdag vanaf 07:00 uur. De meeste werkzaamhed<strong>en</strong> kan hij alle<strong>en</strong><br />
uitvoer<strong>en</strong> als het droog weer is. Daarom zijn vaste tijdsafsprak<strong>en</strong> vaak niet mogelijk <strong>en</strong> zal hij soms ook op zaterdag <strong>en</strong><br />
zondag werk<strong>en</strong>.<br />
Verzekering<strong>en</strong><br />
De ondernemer zal de volg<strong>en</strong>de verzekering<strong>en</strong> afsluit<strong>en</strong>:<br />
> e<strong>en</strong> inboedel- <strong>en</strong> autoverzekering à € 420,- per jaar<br />
> e<strong>en</strong> bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering inclusief brandverzekering à € 3.600,- per jaar<br />
> e<strong>en</strong> autoverzekering WA à € 750,- per jaar<br />
79
Vervoer<br />
De heer Ahmed zal e<strong>en</strong> tweedehands bedrijfsbus aanschaff<strong>en</strong> om zijn apparatuur, gereedschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> voorrad<strong>en</strong> mee te<br />
kunn<strong>en</strong> vervoer<strong>en</strong>. Hij ruilt hiervoor zijn huidige person<strong>en</strong>auto ter waarde van € 1.000,- in. Hij begroot de aanschafwaarde<br />
van de bestelbus op € 5.000,- inclusief btw. Na vergelijking<strong>en</strong> bij diverse autobedrijv<strong>en</strong>, vind<strong>en</strong> we dat e<strong>en</strong> realistische<br />
inschatting. Naar verwachting zal hij 20.000 tot 30.000 kilometer per jaar zakelijk rijd<strong>en</strong>.<br />
We merk<strong>en</strong> hierbij op dat het, afhankelijk van de cataloguswaarde van de auto, fiscaal voordeliger zou kunn<strong>en</strong> zijn om<br />
de auto <strong>en</strong> autokost<strong>en</strong> niet in het bedrijf te zett<strong>en</strong>, maar de zakelijke kilometers te declarer<strong>en</strong> à € 0,19 per kilometer. We<br />
zull<strong>en</strong> er in onze berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> echter van uitgaan dat de auto onderdeel is van de bedrijfsuitrusting. De ondernemer<br />
moet dan wel rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> fiscale bijtelling van 25% van de cataloguswaarde.<br />
Rechtmatige vestiging<br />
De heer Ahmed beschikt over de juiste diploma’s <strong>en</strong> certificering<strong>en</strong> om zelfstandig aan de slag te mog<strong>en</strong>:<br />
> De ondernemer beschikt over het diploma om zelfstandig dakwerkzaamhed<strong>en</strong> uit te mog<strong>en</strong> voer<strong>en</strong>.<br />
> De ondernemer beschikt over het diploma waarmee hij leiding mag gev<strong>en</strong> aan maximaal acht dakdekkers.<br />
> De ondernemer beschikt over e<strong>en</strong> geldige VCA-certificering.<br />
Vestigingspunt<br />
De bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> voornamelijk op locatie plaats. Op het privéadres wordt alle<strong>en</strong> de administratie gedaan;<br />
er word<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> klant<strong>en</strong> ontvang<strong>en</strong>.<br />
6. Marktsituatie <strong>en</strong> concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
Marktsituatie<br />
We vind<strong>en</strong> dat de ontwikkeling<strong>en</strong> in de dak<strong>en</strong>branche van belang zijn voor ABC.<br />
Dakbedekkingbedrijv<strong>en</strong> behor<strong>en</strong> tot de gespecialiseerde aannemingsbedrijv<strong>en</strong> in de sector burgerlijke <strong>en</strong> utiliteitsbouw.<br />
De dakbedekkingbranche wordt vaak ingedeeld naar de volg<strong>en</strong>de specialisaties:<br />
> Bitumineuze <strong>en</strong> kunststof dakbedekkingbedrijv<strong>en</strong>: deze bedrijv<strong>en</strong> houd<strong>en</strong> zich bezig met het bedekk<strong>en</strong> van vooral<br />
platte of licht hell<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong>. De belangrijkste toegepaste material<strong>en</strong> zijn bitum<strong>en</strong>, kunststof <strong>en</strong> metaal;<br />
> Pann<strong>en</strong>- <strong>en</strong> leidekkers: deze bedrijv<strong>en</strong> richt<strong>en</strong> zich op het bedekk<strong>en</strong> van hell<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong>. Bij deze specialisatie word<strong>en</strong><br />
voornamelijk dakpann<strong>en</strong>, leiste<strong>en</strong>, shingles (bitum<strong>en</strong> <strong>en</strong> hout), metaal <strong>en</strong> golfplat<strong>en</strong> toegepast;<br />
> Rietdekkers: ook hier gaat het om hell<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong>. Rietdekkers pass<strong>en</strong> zowel natuurlijk als kunstriet toe.<br />
ABC is gespecialiseerd in bitumineuze <strong>en</strong> kunststof dakbedekking.<br />
De dak<strong>en</strong>branche vertoont sterke seizo<strong>en</strong>sinvloed<strong>en</strong>. De werkzaamhed<strong>en</strong> staan in de herfst <strong>en</strong> de winter op e<strong>en</strong> laag pitje<br />
<strong>en</strong> word<strong>en</strong> in de andere seizo<strong>en</strong><strong>en</strong> sterk beïnvloed door het weer. Bitumineuze dak<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> namelijk alle<strong>en</strong> bij droog<br />
weer word<strong>en</strong> aangelegd. De heer Ahmed heeft dat tijd<strong>en</strong>s zijn vorige periode als zelfstandige aan d<strong>en</strong> lijve ondervond<strong>en</strong>.<br />
Daarnaast is de dak<strong>en</strong>branche conjunctuurgevoelig. Nieuwbouw verteg<strong>en</strong>woordigt namelijk e<strong>en</strong> relatief groot<br />
omzetaandeel. Dit gegev<strong>en</strong>, gecombineerd met het feit dat de werkzaamhed<strong>en</strong> vaak voor de zakelijke markt zijn, zorgt<br />
voor versterkte effect<strong>en</strong> bij conjunctuurschommeling<strong>en</strong>.<br />
De functie van het dak is aan het verander<strong>en</strong> als gevolg van ontwikkeling<strong>en</strong> als duurzame <strong>en</strong>ergie. Dat betek<strong>en</strong>t dat<br />
dakwerkzaamhed<strong>en</strong> steeds complexer word<strong>en</strong>, waardoor het beroep meer inhoud krijgt.<br />
80
Tr<strong>en</strong>ds in de branche:<br />
> De economische vooruitzicht<strong>en</strong> zijn niet goed: e<strong>en</strong> kwart tot e<strong>en</strong> derde van de bedrijv<strong>en</strong> in de dak<strong>en</strong>branche verwacht<br />
voor de periode 2011-2013 omzetverliez<strong>en</strong> met meer dan 5% in nieuw aan te legg<strong>en</strong> dak<strong>en</strong>.<br />
> Pas vanaf 2014 wordt herstel verwacht. Tot 2016 zal de productie van de branche dan jaarlijks met zo’n 4% to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>.<br />
> In de dak<strong>en</strong>sector staat net als in de hele bouwsector duurzaamheid c<strong>en</strong>traal.<br />
> De inzet van zzp’ers is toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Mom<strong>en</strong>teel mak<strong>en</strong> twee van de drie dakdekkersbedrijv<strong>en</strong> gebruik van zzp’ers.<br />
De meeste dakdekkersbedrijv<strong>en</strong> verwacht<strong>en</strong> echter de kom<strong>en</strong>de drie jaar in het eig<strong>en</strong> bedrijf niet vaker/meer zzp’ers<br />
in te zett<strong>en</strong>.<br />
> Dak<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> nieuwe functies als waterret<strong>en</strong>tie, <strong>en</strong>ergieopwekking <strong>en</strong> begroeiing.<br />
> In de periode 2011-2015 zal e<strong>en</strong> groei<strong>en</strong>d aandeel van de arbeidscapaciteit bestaan uit zelfstandig<strong>en</strong> zonder personeel.<br />
> Pas in 2014 wordt e<strong>en</strong> herstel van de nieuwbouwmarkt verwacht.<br />
Kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedreiging<strong>en</strong> in de branche zijn:<br />
> Hoewel de nieuwbouw stagneert, kunn<strong>en</strong> dakdekkerbedrijv<strong>en</strong> zeker e<strong>en</strong> rol vervull<strong>en</strong> bij onderhoud <strong>en</strong> r<strong>en</strong>ovatie.<br />
> Veiligheid is e<strong>en</strong> belangrijk punt, in het bijzonder bij het gebruik van e<strong>en</strong> brander bij bitumineuze dakbedekking.<br />
> M<strong>en</strong> onderzoekt de mogelijkhed<strong>en</strong> om duurzaam te dekk<strong>en</strong> zonder brandtechniek<strong>en</strong> <strong>en</strong> kunststof dakbedekking. De<br />
verwachting is dat de markt hier op zijn vroegst pas in 2018 aan toe is.<br />
Bov<strong>en</strong>staande tr<strong>en</strong>ds, kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedreiging<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> direct invloed op ABC. De heer Ahmed is goed op de hoogte van<br />
de nieuwste technische ontwikkeling<strong>en</strong> op het gebied van duurzaamheid <strong>en</strong> veiligheid. Omdat de heer Ahmed zich erg<br />
flexibel opstelt, wordt hij voornamelijk gevraagd voor herstel- <strong>en</strong> r<strong>en</strong>ovatiewerkzaamhed<strong>en</strong>.<br />
Concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
Er zijn volg<strong>en</strong>s de gegev<strong>en</strong>s van de Kamer van Koophandel ruim 130 bedrijv<strong>en</strong> actief in [Provincie] die zich bezighoud<strong>en</strong><br />
met dakdekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> het bouw<strong>en</strong> van dakconstructies. In heel Nederland zijn dat er bijna 2.500 (gegev<strong>en</strong>s geactualiseerd<br />
op: oktober 2011).<br />
Het aandeel van zzp’ers in de arbeidscapaciteit zal tot 2015 blijv<strong>en</strong> stijg<strong>en</strong>, terwijl de meeste dakdekkersbedrijv<strong>en</strong> niet<br />
verwacht<strong>en</strong> de kom<strong>en</strong>de drie jaar meer zzp’ers in te zull<strong>en</strong> hur<strong>en</strong>. Dat betek<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> verslechter<strong>en</strong>de concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
op de zakelijke markt voor de kom<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong>. De particuliere (onderhouds)markt is daarom e<strong>en</strong> kans om deze bedreiging<br />
te ondervang<strong>en</strong>.<br />
Het tarief dat dakdekkers hanter<strong>en</strong> varieert volg<strong>en</strong>s de Prijz<strong>en</strong>- <strong>en</strong> Tariev<strong>en</strong>gids van € 25,- tot € 40,- met e<strong>en</strong> gemiddelde<br />
van € 30,- per uur.<br />
De kritische succesfactor<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> dakdekkersbedrijf zijn:<br />
> Vakbekwaamheid<br />
> Goed onderhoud<strong>en</strong> netwerk<br />
> Flexibiliteit<br />
De heer Ahmed onderscheidt zich naar eig<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> door zijn kwaliteit, snelheid, flexibiliteit, brede k<strong>en</strong>nis van het<br />
vak, verantwoordelijkheidsgevoel op het gebied van veiligheid <strong>en</strong> goede contact<strong>en</strong> in de branche. De opdrachtgevers<br />
die we b<strong>en</strong>aderd hebb<strong>en</strong> onderschrijv<strong>en</strong> zijn kwaliteit <strong>en</strong> snelheid. Zijn bov<strong>en</strong>gemiddelde uurtarief zegt hij hiermee te<br />
verantwoord<strong>en</strong>.<br />
81
Financiële analyse<br />
7. Financiële positie<br />
Bijlage II bevat de kredietbehoefte <strong>en</strong> het financieringsvoorstel. Bijlage III bevat de geprognosticeerde balans<strong>en</strong>. Jaar 1<br />
loopt van 1 december 2011 tot 1 december 2012, etc. We licht<strong>en</strong> hieronder bijlage II toe.<br />
De machines (€ 9.300,-) zijn diverse gereedschapp<strong>en</strong> voor het uitvoer<strong>en</strong> van de dakbedekkingswerkzaamhed<strong>en</strong>. Hiervan<br />
br<strong>en</strong>gt de heer Ahmed voor € 600,- aan gereedschapp<strong>en</strong> in vanuit zijn privébezit. De machines word<strong>en</strong> in vijf jaar<br />
afgeschrev<strong>en</strong>.<br />
De inv<strong>en</strong>taris (€ 500,-) bestaat uit de inv<strong>en</strong>taris <strong>en</strong> inrichting van het kantoor aan huis die in vijf jaar wordt afgeschrev<strong>en</strong>.<br />
De computerapparatuur (€ 500,-) bestaat uit e<strong>en</strong> computer voor de administratie. De afschrijving vindt in vijf jaar plaats.<br />
De transportmiddel<strong>en</strong> (€ 5.000,-) betreff<strong>en</strong> de bestelbus. De ondernemer ruilt zijn privéauto ter waarde van € 1.000,- in.<br />
We gaan voorzichtigheidshalve uit van e<strong>en</strong> marge-auto waarover ge<strong>en</strong> btw teruggevorderd kan word<strong>en</strong>. De bestelbus<br />
wordt in vijf jaar afgeschrev<strong>en</strong>.<br />
De voorrad<strong>en</strong> (€ 600,-) zijn voorrad<strong>en</strong> dakmaterial<strong>en</strong>.<br />
De vordering<strong>en</strong> (€ 2.500,-) betreff<strong>en</strong> de te vorder<strong>en</strong> btw.<br />
De liquide middel<strong>en</strong> (€ 2.800,-) bestaan uit aanloopkost<strong>en</strong>: promotiemiddel<strong>en</strong> (€ 1.300,-) <strong>en</strong> drie maand<strong>en</strong> voorschot<br />
voor transport-, administratie- <strong>en</strong> verzekeringskost<strong>en</strong> (€ 1.500,-).<br />
Er is sprake van e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> van € 1.600,-. Dat bestaat uit de inruil van zijn privéauto <strong>en</strong> inbr<strong>en</strong>g van<br />
gereedschapp<strong>en</strong>.<br />
We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> kredietbehoefte van € 19.600,-:<br />
Bouwkundige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> € 14.300,-<br />
Machines € 8.700,-<br />
Inv<strong>en</strong>taris € 500,-<br />
Computerapparatuur € 500,-<br />
Transportmiddel<strong>en</strong> € 4.000,-<br />
Voorrad<strong>en</strong> € 600,-<br />
Vordering<strong>en</strong> € 2.500,-<br />
Liquide middel<strong>en</strong> € 2.800,-<br />
Totaal € 19.600,-<br />
We hebb<strong>en</strong> in deze kredietbehoefte voorzi<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> Bbz-l<strong>en</strong>ing van € 19.600,-. Deze l<strong>en</strong>ing heeft e<strong>en</strong> r<strong>en</strong>te van 8% per<br />
jaar, aflossingstermijn van vier jaar, eerste aflossing 6 maand<strong>en</strong> na de start (1 juni 2012).<br />
82
Vermog<strong>en</strong>sopstelling<br />
Bezitting<strong>en</strong><br />
Privé<br />
> Volkswag<strong>en</strong> Polo 1.6 uit 2000 € 1.000,-<br />
> Gereedschapp<strong>en</strong> € 600,-<br />
> Saldo bankrek<strong>en</strong>ing […] € 350,-<br />
Totaal bezitting<strong>en</strong> € 1.950,-<br />
Schuld<strong>en</strong><br />
Privé<br />
> ge<strong>en</strong> € -<br />
Totaal schuld<strong>en</strong> € 0,-<br />
8. Bedrijfsresultat<strong>en</strong><br />
Bijlage IV geeft de geprognosticeerde exploitatieoverzicht<strong>en</strong> weer. Jaar 1 loopt van 1 december 2011 tot 1 december 2012,<br />
etc. Hieronder volgt e<strong>en</strong> toelichting op bijlage IV.<br />
In de omzetprognose gaan we uit van 40 werkwek<strong>en</strong> (conform gegev<strong>en</strong>s van branchever<strong>en</strong>iging SBD), omdat de meeste<br />
werkzaamhed<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> met droog weer kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgevoerd. We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> daarom e<strong>en</strong> maximaal omzetpot<strong>en</strong>tieel<br />
van 40 wek<strong>en</strong> met 40 declarabele ur<strong>en</strong> van € 35,- per uur = € 56.000,-.<br />
Tijd<strong>en</strong>s de periode als zzp’er in 2010 heeft de heer Ahmed gemiddeld 26 declarabele ur<strong>en</strong> per week gefactureerd. De heer<br />
Ahmed heeft e<strong>en</strong> aantoonbaar goed netwerk, dat hem daadwerkelijk opdracht<strong>en</strong> zal oplever<strong>en</strong>. Volg<strong>en</strong>s eig<strong>en</strong> opgaaf<br />
is dat direct vanaf de start 41 declarabele ur<strong>en</strong> per werkweek. De opdrachtgevers kond<strong>en</strong> deze aantall<strong>en</strong> echter niet<br />
garander<strong>en</strong>.<br />
Omdat de marktsituatie pas in 2014 weer zal verbeter<strong>en</strong>, maar de concurr<strong>en</strong>tiepositie van zzp’ers in de dakbedekking<br />
verslechtert, vind<strong>en</strong> we daarom dat er op het aantal declarabele ur<strong>en</strong> e<strong>en</strong> correctie moet word<strong>en</strong> toegepast.<br />
We prognosticer<strong>en</strong> daarom de volg<strong>en</strong>de omzett<strong>en</strong>:<br />
Jaar 1 24 uur per week € 33.600,-<br />
Jaar 2 30 uur per week € 42.000,-<br />
Jaar 3 32 uur per week € 44.800,-<br />
We zijn uitgegaan van e<strong>en</strong> brutowinstmarge van 100%. De omzet wordt namelijk bepaald door het aantal declarabele<br />
ur<strong>en</strong>. We gaan vooralsnog niet uit van tariefstijging<strong>en</strong>.<br />
De inv<strong>en</strong>tariskost<strong>en</strong> (€ 1.000,- in jaar 1) bestaan uit onderhoud aan het gereedschap <strong>en</strong> machines, uitval <strong>en</strong> beschadiging<br />
van material<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedrijfskleding.<br />
De transportkost<strong>en</strong> (€ 5.200,- in jaar 1) zijn onder meer weg<strong>en</strong>belasting, brandstof-, werkplaats- <strong>en</strong> verzekeringskost<strong>en</strong>.<br />
De verkoopkost<strong>en</strong> (€ 2.300,- in jaar 1) bestaan uit advert<strong>en</strong>tie- <strong>en</strong> repres<strong>en</strong>tatiekost<strong>en</strong>.<br />
83
De overige bedrijfskost<strong>en</strong> (€ 7.000,- in jaar 1) betreff<strong>en</strong> onder andere kantoor-, administratie-, telefoon-, porto- <strong>en</strong><br />
verzekeringskost<strong>en</strong>.<br />
De afschrijvingskost<strong>en</strong> (€ 3.100,-) bestaan uit de afschrijving<strong>en</strong> van bedrijfsuitrusting.<br />
De financiële last<strong>en</strong> (€ 1.500,- in jaar 1) zijn de r<strong>en</strong>tekost<strong>en</strong> van de Bbz-l<strong>en</strong>ing (8% per jaar).<br />
We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> voor jaar 1 tot <strong>en</strong> met jaar 3 resultat<strong>en</strong> van respectievelijk € 13.500,-, € 21.800,- <strong>en</strong> € 24.500,-.<br />
9. Cashflowoverzicht<strong>en</strong><br />
In bijlage V zijn de geprognosticeerde cashflowoverzicht<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Jaar 1 loopt van 1 december 2011 tot 1 december<br />
2012, etc. Hieronder volgt e<strong>en</strong> toelichting.<br />
Privébegroting<br />
Privé inkomst<strong>en</strong>:<br />
Uitkering € 15.800,-<br />
Huurtoeslag € 2.800,-<br />
Zorgtoeslag € 1.740,-<br />
Kinderbijslag € 1.515,-<br />
Kindgebond<strong>en</strong> budget € 1.476,-<br />
Totaal privé inkom<strong>en</strong> (afgerond) € 23.300,-<br />
Privé uitgav<strong>en</strong>:<br />
Huishoudelijke kost<strong>en</strong> € 9.000,-<br />
Kleding <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong> € 900,-<br />
Telefoon-/tv-/internetkost<strong>en</strong> € 600,-<br />
Duurzame goeder<strong>en</strong> (wasmachine et cetera) € 500,-<br />
Huur <strong>en</strong> servicekost<strong>en</strong> € 6.600,-<br />
Energiekost<strong>en</strong> (gas, water, licht) € 2.450,-<br />
Verzekering<strong>en</strong> (inboedel, glas, WA et cetera) € 300,-<br />
Zorgverzekering € 287,-<br />
Abonnem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>/contributie (sport, tijdschrift<strong>en</strong>, krant et cetera) € 450,-<br />
Overig / onvoorzi<strong>en</strong> € 2.200,-<br />
Totaal privé uitgav<strong>en</strong> (afgerond) € 23.300,-<br />
Privéopnam<strong>en</strong><br />
Uit de privébegroting van de heer Ahmed blijkt dat hij - met behoud van toeslag<strong>en</strong> <strong>en</strong> kinderbijslag - maandelijks<br />
€ 1.300,- nodig heeft voor lev<strong>en</strong>sonderhoud voor zijn gezin <strong>en</strong> financiële verplichting<strong>en</strong>. Dat is ongeveer gelijk aan de<br />
bijstandsnorm. Zijn echtg<strong>en</strong>ote heeft ge<strong>en</strong> inkom<strong>en</strong>, zij neemt de zorg van de kinder<strong>en</strong> op zich. De heer Ahmed leeft al<br />
<strong>en</strong>ige tijd van e<strong>en</strong> WWB-uitkering <strong>en</strong> heeft sindsdi<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> schuld<strong>en</strong> opgelop<strong>en</strong>. We vind<strong>en</strong> de bijstandsnorm daarom<br />
e<strong>en</strong> realistisch uitgangspunt voor onze prognoses van de privéopnam<strong>en</strong>. In de toekomst gaan we wel uit van lagere<br />
toeslag<strong>en</strong> als gevolg van e<strong>en</strong> hoger inkom<strong>en</strong>.<br />
Omdat we verwacht<strong>en</strong> dat er tijd<strong>en</strong>s de aanloopperiode onvoldo<strong>en</strong>de resultaat is om in lev<strong>en</strong>sonderhoud te kunn<strong>en</strong><br />
voorzi<strong>en</strong>, adviser<strong>en</strong> we het behoud van de periodieke uitkering tijd<strong>en</strong>s het eerste kwartaal.<br />
84
We berek<strong>en</strong><strong>en</strong> daarom voor jaar 1 tot <strong>en</strong> met jaar 3 privéopnam<strong>en</strong> van:<br />
Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3<br />
Privé-uitgav<strong>en</strong> € 23.300,- € 24.000,- € 24.700,-<br />
AF: Toeslag<strong>en</strong> € 7.500,- € 6.100,- € 5.300,-<br />
BIJ: Inkomst<strong>en</strong>belasting/premie Zorgverzekeringswet € 0,- € 400,- € 500,-<br />
B<strong>en</strong>odigd uit bedrijf € 15.800,- € 17.900,- € 19.900,-<br />
AF: Resultaat (Privéopnam<strong>en</strong>) € 13.500,- € 17.900,- € 19.900,-<br />
Tekort € 2.300,- € 0,- € 0,-<br />
Hierbij is bij de uitgav<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> met 3% inflatie per jaar.<br />
Het tekort in jaar 1 zal in het eerste kwartaal word<strong>en</strong> opgevang<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de periodieke uitkering voor het<br />
lev<strong>en</strong>sonderhoud.<br />
Aflossingscapaciteit<br />
In jaar 1 tot <strong>en</strong> met 3 is er sprake van e<strong>en</strong> afloscapaciteit van respectievelijk € 4.100,-,<br />
€ 6.500,- <strong>en</strong> € 7.500,-. Vanaf medio jaar 1 is dat voldo<strong>en</strong>de om aan de aflosverplichting<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>.<br />
Beoordeling, conclusie <strong>en</strong> advies<br />
10. Beoordeling<br />
In onderstaand schema geeft e<strong>en</strong> overzicht van de sterke <strong>en</strong> de zwakke punt<strong>en</strong> <strong>en</strong> de kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> bedreiging<strong>en</strong> van de<br />
bedrijfsopzet van de ondernemer:<br />
Interne analyse<br />
Sterktes<br />
> vakbekwaamheid, k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> ervaring<br />
> stevig <strong>en</strong> goed onderhoud<strong>en</strong> zakelijk netwerk<br />
Zwaktes<br />
Externe analyse<br />
Kans<strong>en</strong><br />
> dakonderhoud in plaats van nieuwbouw<br />
> duurzaamheid <strong>en</strong> nieuwe functies van dak<strong>en</strong><br />
> de particulier als klant<br />
Bedreiging<strong>en</strong><br />
> commercieel <strong>en</strong>igszins afwacht<strong>en</strong>d > stijg<strong>en</strong>d aantal zzp’ers op de markt<br />
> bouwsector is nog steeds niet hersteld<br />
Ondernemerscapaciteit<strong>en</strong><br />
In totaliteit beoordel<strong>en</strong> we de ondernemerscapaciteit<strong>en</strong> als voldo<strong>en</strong>de. De heer Ahmed maakt e<strong>en</strong> goede indruk <strong>en</strong> is<br />
voldo<strong>en</strong>de vakbekwaam. We vind<strong>en</strong> hem commercieel nog te weinig proactief. Hij rek<strong>en</strong>t namelijk teveel op zijn zakelijke<br />
netwerk <strong>en</strong> richt zich nog onvoldo<strong>en</strong>de op de particuliere markt. Ondersteuning in de vorm van managem<strong>en</strong>t<strong>begeleiding</strong><br />
vind<strong>en</strong> we hierbij noodzakelijk. Ook de financiële administratie kan e<strong>en</strong> knelpunt vorm<strong>en</strong>. Daaraan moet dus ook tijd<strong>en</strong>s<br />
de <strong>begeleiding</strong> aandacht aan word<strong>en</strong> besteed.<br />
Bedrijfsformule<br />
In totaliteit beoordel<strong>en</strong> we de bedrijfsformule als voldo<strong>en</strong>de. De heer Ahmed beheerst alle techniek<strong>en</strong> van bitumineus<br />
<strong>en</strong> kunststof dakdekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> is daardoor breed inzetbaar. Hij heeft bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> de juiste diploma’s <strong>en</strong> certificering<strong>en</strong> om op<br />
werkplaats<strong>en</strong> te werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> leiding te mog<strong>en</strong> gev<strong>en</strong>. Deze specialismes rechtvaardig<strong>en</strong> zijn uurtarief. Verder heeft hij e<strong>en</strong><br />
sterk netwerk aan zakelijke opdrachtgevers. Zijn doelgroep is echter erg breed gesteld. Als hij meer particuliere klant<strong>en</strong><br />
wil werv<strong>en</strong>, moet hij ook meer tijd <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie invester<strong>en</strong> in promotie <strong>en</strong> acquisitie voor deze doelgroep.<br />
85
Marktsituatie<br />
Er is volg<strong>en</strong>s ons sprake van e<strong>en</strong> matige marktsituatie. De hele bouwsector is erg conjunctuurgevoelig, maar het<br />
vooruitzicht op dit mom<strong>en</strong>t is dat er 2014 weer groei is. Voor onderhoudswerk blijft de marktsituatie echter voldo<strong>en</strong>de,<br />
omdat het niet om e<strong>en</strong> luxedi<strong>en</strong>st, maar e<strong>en</strong> noodzakelijke di<strong>en</strong>st gaat. De heer Ahmed heeft hier ook de meeste<br />
werkervaring in.<br />
Concurr<strong>en</strong>tiepositie<br />
De concurr<strong>en</strong>tiepositie beoordel<strong>en</strong> we als matig. Op dit mom<strong>en</strong>t is de concurr<strong>en</strong>tiepositie voor zzp’ers nog voldo<strong>en</strong>de, maar<br />
het aantal zzp’ers stijgt de kom<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong> naar verwachting harder dan de vraag naar zzp’ers door dakdekkersbedrijv<strong>en</strong>.<br />
Mocht de bouwbranche echter inderdaad krachtig gaan groei<strong>en</strong> vanaf 2014, dan zal de vraag naar zzp’ers dat ook do<strong>en</strong>.<br />
11. Conclusie<br />
Het bedrijf is lev<strong>en</strong>svatbaar.<br />
12. Advies<br />
We adviser<strong>en</strong> om de heer Ahmed e<strong>en</strong> Bbz-l<strong>en</strong>ing van € 19.600,- te verstrekk<strong>en</strong>. Verder adviser<strong>en</strong> we om de heer Ahmed<br />
het eerste kwartaal na de start e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de periodieke uitkering voor het lev<strong>en</strong>sonderhoud toe te k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>.<br />
Ook adviser<strong>en</strong> we in overweging te nem<strong>en</strong> om de heer Ahmed managem<strong>en</strong>t<strong>begeleiding</strong> aan te bied<strong>en</strong> die vooral bestaat<br />
uit het stimuler<strong>en</strong> van commerciële activiteit<strong>en</strong> gericht op particuliere klant<strong>en</strong>. Verder zal de <strong>begeleiding</strong> aandacht<br />
moet<strong>en</strong> bested<strong>en</strong> aan het opzett<strong>en</strong> van de administratie <strong>en</strong> aan fiscale zak<strong>en</strong>.<br />
Advies aan de ondernemer<br />
De ondernemer start in het laagseizo<strong>en</strong> van de branche. Hij heeft daardoor de eerste maand<strong>en</strong> waarschijnlijk niet veel<br />
werk. We adviser<strong>en</strong> hem daarom deze tijd goed te gebruik<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> aantal zak<strong>en</strong> goed op orde te krijg<strong>en</strong> om de<br />
onderneming succesvol te start<strong>en</strong>:<br />
> Doe ge<strong>en</strong> overhaaste aanschaff<strong>en</strong>, neem er de tijd voor <strong>en</strong> probeer korting te beding<strong>en</strong>.<br />
> Zet de administratieve organisatie grondig op (in sam<strong>en</strong>werking met managem<strong>en</strong>t<strong>begeleiding</strong> <strong>en</strong> boekhouder).<br />
> Zet het bedrijf zorgvuldig in de markt door aanmelding<strong>en</strong> op diverse websites. We adviser<strong>en</strong> de ondernemer te<br />
analyser<strong>en</strong> welke websites <strong>en</strong> welke wervingstekst<strong>en</strong> het beste werk<strong>en</strong>.<br />
Bijlage I Bronn<strong>en</strong><br />
> SBD - Dakmonitor extra maart 2010<br />
> Rabobank Cijfers <strong>en</strong> Tr<strong>en</strong>ds<br />
> CBS<br />
86
Bijlage II Kredietbehoefte <strong>en</strong> financieringsvoorstel<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,-)<br />
Bedrijfsuitrusting:<br />
> Machines 9,3<br />
> Inv<strong>en</strong>taris 0,5<br />
> Computerapparatuur 0,5<br />
> Transportmiddel<strong>en</strong> 5,0<br />
Bedrijfsuitrusting 15,3<br />
Voorrad<strong>en</strong> 0,6<br />
Vordering<strong>en</strong> 2,5<br />
Liquide middel<strong>en</strong> 2,8<br />
Totaal activa 21,2<br />
Eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> 1,6<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Bbz-l<strong>en</strong>ing 19,6<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 19,6<br />
Totaal passiva 21,2<br />
Bijlage III Balans<strong>en</strong> (prognose)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
prognose prognose prognose<br />
jaar 1 jaar 2 jaar 3<br />
Bedrijfsuitrusting:<br />
> Machines 7,5 5,6 3,7<br />
> Inv<strong>en</strong>taris 0,4 0,3 0,2<br />
> Computerapparatuur 0,4 0,3 0,2<br />
> Transportmiddel<strong>en</strong> 4,0 3,0 2,0<br />
Bedrijfsuitrusting 12,3 9,2 6,1<br />
Voorrad<strong>en</strong> 0,6 0,6 0,6<br />
Vordering<strong>en</strong> 1,5 1,9 2,1<br />
Liquide middel<strong>en</strong> 4,4 6,0 10,0<br />
Totaal activa 18,8 17,7 18,8<br />
Eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> 1,6 5,5 11,4<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong>:<br />
> Bbz-l<strong>en</strong>ing 17,2 12,2 7,4<br />
Langlop<strong>en</strong>de schuld<strong>en</strong> 17,2 12,2 7,4<br />
Totaal passiva 18,8 17,7 18,8<br />
87
Bijlage IV Exploitatieoverzicht<strong>en</strong> (prognose)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
prognose prognose prognose<br />
jaar 1 jaar 2 jaar 3<br />
Netto omzet 33,6 42,0 44,8<br />
Brutowinst 33,6 42,0 44,8<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong>:<br />
> Kost<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>taris 1,0 1,0 1,1<br />
> Kost<strong>en</strong> transport 5,2 5,4 5,5<br />
> Verkoopkost<strong>en</strong> 2,3 2,4 2,4<br />
> Overige bedrijfskost<strong>en</strong> 7,0 7,1 7,4<br />
Bedrijfskost<strong>en</strong> 15,5 15,9 16,4<br />
Afschrijving<strong>en</strong> 3,1 3,1 3,1<br />
Bedrijfsresultaat 15,0 23,0 25,3<br />
Financiële bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> -1,5 -1,2 -0,8<br />
Resultaat 13,5 21,8 24,5<br />
88
Bijlage V Cashflowoverzicht<strong>en</strong> (prognose)<br />
(Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000,‐)<br />
prognose prognose prognose<br />
jaar 1 jaar 2 jaar 3<br />
Resultaat 13,5 21,8 24,5<br />
Netto r<strong>en</strong>telast<strong>en</strong> 1,5 1,2 0,8<br />
Netto bedrijfsresultaat 15,0 23,0 25,3<br />
Afschrijving<strong>en</strong> 3,1 3,1 3,0<br />
Kasstroom uit operationele activiteit<strong>en</strong> 18,1 26,1 28,3<br />
Afname netto werkkapitaal:<br />
> Mutatie voorrad<strong>en</strong> 0,0 0,0 0,0<br />
> Mutatie handelsdebiteur<strong>en</strong> -1,5 -0,4 -0,1<br />
> Afname overige debiteur<strong>en</strong> 2,5 0,0 0,0<br />
Afname netto werkkapitaal 1,0 -0,4 -0,1<br />
Beschikbare kasmiddel<strong>en</strong> 19,1 25,7 28,2<br />
Financiële verplichting<strong>en</strong>:<br />
> Privé-opnam<strong>en</strong> -13,5 -17,9 -19,9<br />
> Netto r<strong>en</strong>telast<strong>en</strong> -1,5 -1,3 -0,8<br />
Financiële verplichting<strong>en</strong> -15,0 -19,2 -20,7<br />
Afloscapaciteit 4,1 6,5 7,5<br />
Aflossing<strong>en</strong>:<br />
> Aflossing Bbz-l<strong>en</strong>ing -2,5 -4,9 -4,9<br />
Aflossing<strong>en</strong> -2,5 -4,9 -4,9<br />
Beschikbaar voor investering<strong>en</strong> 1,6 1,6 2,6<br />
89
Colofon<br />
<strong>Divosa</strong><br />
Kon. Wilhelminalaan 5 | 3527 LA Utrecht<br />
Postbus 2758 | 3500 GT Utrecht<br />
T 030 - 233 23 37<br />
E info@divosa.nl<br />
www.divosa.nl<br />
Auteurs<br />
Wim Vonk <strong>en</strong> Annejet Kerckhaert (Stimulansz)<br />
Redactie<br />
Vivian d<strong>en</strong> Hartogh <strong>en</strong> Jan Zorg (Stimulansz)<br />
Hidde Brink (<strong>Divosa</strong>)<br />
Eindredactie<br />
Anneke Nunn<br />
Vormgeving<br />
Marion Klerk<strong>en</strong>, YON-Vormgeefwerk<br />
Versie<br />
Juni 2013<br />
Deze werkwijzer is e<strong>en</strong> onderdeel van het Programma Effectiviteit <strong>en</strong> Vakmanschap van de VNG <strong>en</strong> <strong>Divosa</strong>, mede<br />
gefinancierd door het ministerie van Sociale Zak<strong>en</strong> <strong>en</strong> Werkgeleg<strong>en</strong>heid. Het doel van dit programma is het versterk<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> stimuler<strong>en</strong> van methodisch werk<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de sociale zekerheid.<br />
De <strong>Werkwijzer</strong> <strong>Lev<strong>en</strong>svatbaarheidsonderzoek</strong> <strong>en</strong> <strong>begeleiding</strong> Bbz is de laatste in e<strong>en</strong> vierluik over het Bbz. Eerder versch<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
de <strong>Werkwijzer</strong> Debiteur<strong>en</strong>beheer Bbz, de <strong>Werkwijzer</strong> Selectie Bbz <strong>en</strong> de <strong>Werkwijzer</strong> Regionale sam<strong>en</strong> werking Bbz.