Tydskrift foar Fryske aalkun e - Tresoar

De analogy fon de Schola Hemsterhusiana en de
frysisten Wassenbergh, Halbertsma en Sytstra
(2)
Tony Feitsma
Yn it earste diel fon dit artykel (TFT 1994, 37-64, tenei oantsjut os I) ha ik
besocht óm, óp grûn fon de Lecho publica (tenei LP) ton Hemsterhuis en de
Observationes (tenei Obs) fon Valckenaer (yn ferwizingen: Valck), un byld te
jaan fon de ópfettingen yn de Schola Hemsterhusiana oer de analogy (cf.
Gerretzen 1940 en Verburg 1952), en dot yn it ramt te setten fon taalkundige
ydeeën ût de 17de en 18de ieuw.
Y n dit dieI sil ik de ynfloed fon de Hemsterhusianen óp de frysistyk
besjen, eksplysyt by Wassenbergh en Halbertsma (yn ferwizingen: Wass en
Halb), en ymplysyt by Harmen Sytstra. Fwar Halbertsma syn ydeeën ha ik
benammen syn kómmentaar óp Hemsterhuis syn LP (1845) en syn ynlieding óp
de oantekeningen op Maerlant (1851) besjoen, Ik ha help hön fon S. Sybrandy
fwar it latyn, en fon Ph.H. Breuker en J. Noordegraaf fwar de lyteratuer.
Ik hoopje yn un tredde diel de praktyk fon de etymology by
Hemsterhuis en syn neifólgers neier te besjen.
TVVADDE DIEL: W ASSENBERGH, BALBERTSMA, SVTSTRA
Everwinus Wassenbergh (1742-1826)
Everwitlus Wassenbergh gie fon 1756-1761 óp de latynske skwalle yn Ljouwert,
dêr't rektor HJ. Arntzenius him un grutte leafde bybrocht fwar de ode skriuwers
fon Grykelön en Ytaalje (Boeles 568). Fon 1761162 oant 1767 stüdjerre er oan de
Frjentsjerter Akademy, ûnder mear by Valckenaer. Dû't Valckenaer yn 1766
heeglearaar wurden wie yn Leien, liet Wassenbergh him dêr yn 1767 os stûdint
ynskriuwe, 'om verder gebruik te maken van het wijs bestier van sijnen ouden
Meester, den H.G. Heere Valckenaer' [...] (Boeles 569). Gerretzen (246) neamt
Wassenbergh dejinge 'die de traditie der Schola Hemsterhusiana in Nederland het
langst bewaard heeft'.
Wassenbergh (1815, XII-XIII; cf. Gerretzen 279) skriuwt oer Valckenaer
syn tapossing fon de analogy:
Tydskrift foar Fryske Taalkunde, jiergong 9 (1994), s. 77-112.