Tydskrift foar Fryske aalkun e - Tresoar

Tony Feitsma
aan beiden ten grondslag ligt, dezelfde is. [... ]
[de vertaling van Ulfilas in het Gothisch]. Helaas! is het dan ook slechts eene
vertaling, en wel eene woordelijke vertaling van Hebreeuwsch-Grieksch, waarvan de
gansche aart in strijd met het Gothisch was. De vormleer, de leer der declinatiën en
conjugatiën, de ruwe omtrekken der syntaxis, kunnen ons de fragmenten van Ulfilas
vrij volkomen leeren, doch de phraseologie van het echte natuurlijke Gothisch
kunnen wij er even weinig uit opmaken, als uit eene woordelijke vertaling des bijbels
de volksphraseologie van het Hoogduitsch of Hollandsch.
Sa leit ek de grûn fon it frönsk yn it nederlönsk; dot is 'de geest, die dit stof in
beweging brengt'. 'De Franken hebben als 't ware gedacht in het Nederlandsch
met Latijnsche woorden' (1851, 42).
Dewijl de meeste Romantische talen in het Gennaansch zijn gedacht, begrijpt ieder,
hoe onmisbaar zij zijn om de ontwikkeling en de overgangen der beteekenissen in de
Gennaansche talen na te gaan. Het zelfde geldt van de vocalen en consonanten beide.
[...]. Om het Fransch te verstaan, moet men kennen het Latijn en de afwijkingen van
het Latijn in de Latinitas barbara; men moet kennen het Gennaansch in het algemeen
en het Nederduitsch in het bijzonder, om te weten hoe zij daarin gedacht en zich met
woorden der barbara Latinitas hebben uitgedrukt. Om het Engelsch in zijne ware
bestanddeelen leeren, moet men kennen Angelsaxisch, Oud-Friesch en Land-Friesch;
vervolgens het Normandische Fransch, wiens woorden de Engelsehen bij honderden
opnamen, en later volgens en in den genius der genoemde talen, waarin zij dachten,
verwerkten. (Halb 1851, 74-75).
Oars sein (Halb 1845,390):
Yn de saneamde romaanske talen is it lichem de latynske taal; de geast dy't dot
gewicht beweegt, is besiele fon de taal fon de Germanen.
In linguis Romanticis, quee dicuntur, corpus est lingua Latina; mens, quee
hanc molem agitat, spirat in lingua Germanorurn.
Sa hat it gryksk fon it Nije Testamint un gryksk 'lichem'/materia en un
hebrieuwske 'geast'/forma (cf. Gerretzen 153,241).
Utspraaken stavering
Tsjin de ynfloed fon de taston fon de lucht óp de ütspraak neffens Hemsterhuis (1,
54-55), bringt Halbertsma (1845, 395-398) ûnder mear by dot der yn 'e stêd un
sêftere utspraak is os óp it Ion, en: wa't min jert, hat ek un minne ûtspraak
(bygelyks ot de Hollonners it ferskil tusken ei en ij net jerre; en by de
'verwarring' yn it heegdütske kónsonantisme). It ferskil tusken de dyalekten kómt
98