ydskrift f ar Fryske Taalku e - Tresoar
ydskrift f ar Fryske Taalku e - Tresoar
ydskrift f ar Fryske Taalku e - Tresoar
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Besprek: Timothy S. P<strong>ar</strong>ker, Modern North Frisian and North German<br />
moat, is ~y net dûdlik) en (iii) dat Ir/ realise<strong>ar</strong>re wurdt as [rl yn alle o<strong>ar</strong>e<br />
gefallen.<br />
E<strong>ar</strong>'t men fêststelle kin, oft en ynhoefier oft der yn in beskaat gefal<br />
fero<strong>ar</strong>ing is, ~il men it oanbelangjende ferskynsel goed (syngroan en diagroan)<br />
analyse<strong>ar</strong>j e noatte, yn it Fering sels en yn 'e oanbuorjende talen. Spitigemöch<br />
dolt de taa.lktndige analyze fan 'e ferskynsels dy't besprutsen wurde yn dit boek<br />
net botte dji~. Dêrtroch bliuwe ütspraken dy't dien wurde oer de o<strong>ar</strong>saak fan 'e<br />
fero<strong>ar</strong>inge.n (ynterne ûntjouwing, ynfloed fan Heech- of Leechdütsk) slim<br />
globaal.<br />
S2 is bygelyks yn 'e p<strong>ar</strong>agrafen oer slachtefero<strong>ar</strong>ing (s. 108-115) it<br />
systeem dêr'tfan ütgien wurde moat, net goedernoch analyse<strong>ar</strong>re. Yn it Fering<br />
Öörnrang is, fo<strong>ar</strong>'t neist yn 'e e<strong>ar</strong>ste helte fan dizze ieu, it froulik slachte<br />
ge<strong>ar</strong>fallen mei it ûnsidich slachte (fo<strong>ar</strong> de mooglike o<strong>ar</strong>saak fan dy ge<strong>ar</strong>fal, sj.<br />
Hoekstra (1994».By de beskate lidwurden uteret dat him troch dat e<strong>ar</strong>der jûla en<br />
det/at ge<strong>ar</strong>falle yn det/at. By in hiel espel e<strong>ar</strong>der froulike haadwurden fynt men<br />
lykwols yn beskate omkriten noch it älde froulike swakke lidwurd a. In fo<strong>ar</strong>byld:<br />
it o<strong>ar</strong>spronklik froulike wurd (jü/a) brek 'broek' is yn it hjoeddeiske Fering in<br />
detlat-wurd, bygelyks yn in sin lykas Heest det/at brek al klütjet? 'Hast de broek<br />
allappe?' At it lykwols 'ynalienabel' brûkt wurdt, lykas yn Heest en plak üüb a<br />
brek 'Hast in plak op 'e broek', dan oppene<strong>ar</strong>ret him de älde lidwurdfo<strong>ar</strong>m a.<br />
Sjuch fo<strong>ar</strong> de (frijwat ge<strong>ar</strong>stalde) betingsten fo<strong>ar</strong> it ferskinen fan 'e a-fo<strong>ar</strong>m, Ebert<br />
(1970,97-101) en benammen Ebert (1985).<br />
P<strong>ar</strong>ker hat gjin weet hän fan dit ferskynsel en analyse<strong>ar</strong>ret sadwaande de<br />
wiksel at ~ a yn 'e oanbelangjende gefallen as in oergong fan it det/at-slachtenei<br />
it ('manlike') dila-slachte (of alteast as in wifkjen tusken beide slachten). Hy<br />
moat dan in bytsje fernuvere fêststelle dat dy oergong wol gauris net yn 'e<br />
rjuchting fan it Leechdûtsk en it Heechdûtsk giet, sa't men ferwachtsje kinne soe<br />
(ferl. Fering at ~ a klas 'klasse' - Dûtsk die Klasse).<br />
Mei dizze krityske noat wol ik net sizze dat der yn o<strong>ar</strong>e gefallen dy't<br />
P<strong>ar</strong>ker neamd gjin fero<strong>ar</strong>ing fan slachte is. At bygelyks by de jongste ginneraasje<br />
it wurd brek ferskynt mei it sterke 'manlike' lidwurd di, danis it düdlik dat brek<br />
yn dat gefal fan in det/at-wurd (mei yn guon konteksten in a-fo<strong>ar</strong>m) ta in dilawurd<br />
wurden is. Dat kin lykwols ek in ynterne ûntjouwing wêze: at in detlatwurd<br />
hiel faak fo<strong>ar</strong>kaam mei de a-fo<strong>ar</strong>m, dan kin dy fo<strong>ar</strong>m lykslein wêze mei it<br />
'manlike' swakke lidwurd a en sadwaande kin it haadwurd werynterprete<strong>ar</strong>re wêze<br />
as in dila-wurd.<br />
Wylst it tal printflaters yn 'e rinnende tekst ûnder it akseptabele<br />
minimum bliuwt, wurdt it boek bedoam troch in macht oan o<strong>ar</strong>e, slim steurende<br />
flaters en slo<strong>ar</strong>derichheden:<br />
- Der is wat freeslik misgien mei de p<strong>ar</strong>agraafoantsjuttingen. Der wurdt<br />
69
Change language