LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 2: Die oorsprong van die apartheidsverhaal
p73
van vergelding te besweer. Sy benadering was primêr gefokus op versoening tussen
die verskillende rasse in die land. Sekere simboliese dade, soos sy besoek aan die
weduwee van dr. Verwoerd (Nieman 1995:3) en sy dra van die Springbokrugbytrui
tydens die Springbokke se verowering van die Rugby Wêreldbeker in 1995 (Pienaar
1999:148), het in ʼn groot mate die gees van die tyd bepaal. Van die kant van wit Suid-
Afrikaners was daar ʼn merkbare positiewe gesindheid.
Aan die einde van die sewende groepsessie – toe ons drie swart persone by die
byeenkoms gehad het – het Johan sy siening oor die toekoms so uitgedruk: Ek het
baie mooi dinge gehoor, wat vir my hoop gee. As ons in hierdie
klein forumpie kon gesels het, dan hoop ek ons kan mekaar in die
groter groep vorentoe ook mekaar vind [Johan 7-863]. Tydens die laaste
byeenkoms het Frans [8-526] hierby aangesluit toe hy sê: Ons is met 'n proses
besig. Ons het nog skaars die onderpunt van die leer bereik,
maar ek dink daar is hoop aan die einde van die tonnel. Ook Isak
[8-541] verwoord sy positiewe gesindheid ten opsigte van die toekoms: Ek dink
daar is hoop, as al die mense in die land mekaar kan behandel
met dieselfde menswaardigheid as wat ek verwag waarmee hy my
moet behandel. Dis al wat vir my lekker is in die nuwe SA, daai
persoon is op dieselfde vlak as jy, omdat hy verdien om daar te
wees.
Aan die ander kant was die tydperk net voor die navorsing in 1998 gekenmerk deur ʼn
radikaal nuwe politieke bestel met ʼn swart meerderheidsregering in die plek van die
bekende apartheidsregering. Op byna alle terreine van die samelewing was daar
dramatiese veranderinge waaraan gewoond geraak moes word. Benewens hierdie
veranderinge was daar ook amper drie jaar se onthullings voor die WVK. Vir maande
lank was die koerante vol van die een onthulling na die ander van misdade wat gepleeg
is in die naam van die beleid van apartheid (vergelyk onder andere Burger 1997:1 en
Van Staden 1998:4). Veral vir die wit inwoners van die land was dit ʼn tyd van groot
ontnugtering. Beide hierdie gesindhede sou inspeel op die eerste reeks gesprekke.
In die veertien jaar na die aanvanklike navorsing en voor die opvolgnavorsing het daar
egter baie dinge gebeur wat in 1998 nog nie op die tafel was nie.