LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 2: Die oorsprong van die apartheidsverhaal
p71
swart mense [Albert 4-491].
Vanuit 'n nie-wit oogpunt is apartheid duidelik raakgesien as wit bevoorregting. Carolus
(aangehaal in Villa-Vicencio 1993:49) sê apartheid “was specifically designed to
improve the lot of the whites…” Selfs die gerespekteerde, maar dikwels uitgerangeerde
teoloog Willie Jonker (1998:42) stem saam; die groot idee van apartheid was “slegs om
blankes se bevoorregte posisie te behou.” Hulle sienings word gedeel deur Alden
(1996:12) wanneer hy sê dat die instelling van apartheid net was vir “further
entrenching white power and privilege – particularly Afrikaner power and privilege…”.
ʼn Baie goeie voorbeeld van hoe die beleid van apartheid misbruik is vir persoonlike
belang, is die Wet op die Verbod op gemengde huwelike. Hierdie wet het huwelike en
seksuele verkeer tussen verskillende rasse verbied, maar net in gevalle waar die een
party wit was (Serfontein 1982:144). Vir Groenewald (1986:27) is dit ʼn duidelike
aanduiding van die ware betekenis en doel van die apartheidswette, naamlik die
beskerming van die persoonlike belang van wit mense.
Dit was die wittes se bevoorregte posisie wat apartheid aan die lewe gehou het. In Elsa
[4-481] se woorde:
Jy wil weet wat daar agter sit, Albert, en dat ons
elkeen ook ons eie denke gehad het. Maar ek dink dit
is maar ons mense se inherente gierigheid, of
boosheid of wat ook al. Ek meen as jy in 'n
bevoorregte posisie is staan jy dit nie sommer so
maklik af vir iemand anders nie. Ons het in ons
agterkoppe geweet dit is verkeerd, maar ons het die
bevoorregte posisie gehad. Ons het lekker gelewe, en
dié mense het vir ons al die werk gedoen, en al die
voorregte wat daarmee gepaard gaan, hoekom sal ons
dit nou wil afstel dan? Hoekom sal ons dan wil
prysgee wat ons het?
Wit mense het dit, in verhouding tot swart mense, maklik gehad onder apartheid. Voeg
daarby die paternalistiese houding van sorg vir die swart mense en die tafel was gedek
vir die volheid van die beleid van apartheid. Wat vir sommige begin het as ʼn poging tot
ʼn billike bestel vir almal, het al te gou skeefgeloop: “Gaandeweg het ons onsself egter