LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 2: Die oorsprong van die apartheidsverhaal
p68
Christene nie, daarom mag hulle nie stem nie.” Hierteenoor sou die veronderstelling
dan waarskynlik wees dat wit mense outomaties gelyk gestel is aan Christen-wees.
Wanneer Rian Malan (1990:19) oor sy pa skryf, sê hy: “He would have told you that his
faith lay in something called grand apartheid, the overarching ideology that promised to
make South Africans and all their nine subject African tribes “separate but equal” in
separate nation-states.” Baie wit Afrikaners het die idee gehad dat apartheid die
probleme sou oplos van die interaksie tussen die verskillende rasse in een land, maar
wat uiteindelik gebeur het, was waarskynlik nie wat hulle in gedagte gehad het nie. Van
der Walt (1997:elektroniese bron) is waarskynlik korrek as hy sê: "Hoewel baie blankes
goeie bedoelings met die apartheidsbeleid gehad het, was die toepassing daarvan
verkeerd en onbybels.”
2.3 Die ander kant van die munt
Hoe goed die bedoelings ook al was – daar was ook ʼn ander kant van die munt. Agter
die skerms was daar ook ander faktore wat die rassebeleid help vorm het in die jare
voor 1948. Soos gewoonlik het ook hierdie saak twee kante.
Wit mense in die algemeen vertel dat hulle ouers hulle geleer het om respek te hê vir
ander mense, insluitende swart mense. Ben vertel: Destyds moes ek met baie
eerbied met ouer swartes omgaan, mooi met hulle praat. Ek moes
sê ‘outa Elias’ [Ben 1-157]. Iets was vir my baie belangrik is, is
respek vir mekaar, maak nie saak van watter velkleur of watter
etniese groep jy is, of selfs geslag nie [Danie 1-671]. Ben [1-165] sê
ook hy het besef dat hy swart mense nie as kaffers nie maar as
verantwoordelike mense moet beskou, hulle het ook gevoel dat ek glo
hulle is nie nikswerd goed nie [Ben 1-175].
Malan (1990:31) vertel hoe sy pa – ʼn stoere ondersteuner van groot apartheid –
"forbade the use of the word 'kaffir' in our house, and instructed my brother and I
always to say 'please' when issuing orders to the servants." Eugene de Kock (De Kock
& Gordin 1998:49) beskryf sy familie as ʼn tipiese wit Afrikaner familie: "My father had a
moderate attitude towards black people. He told us that, although there existed a
cultural difference between the white and black races, the black man was also a human