LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

etd.uovs.ac.za
from etd.uovs.ac.za More from this publisher
25.12.2013 Views

Bylaag 13: Opvolggesprek met Danie en Linda p630 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 vorderings kry en hulle wil dit hê dat die persoon wat vyf jaar diens het versnelde aanpassing kry. Daar is alreeds sulke goed in plek. Sodat die persoon vat vyf jaar diens binne ʼn sekere tydperk dieselfde salaris kry as die persoon wat 30 jaar diens het. Albert: So daar is nie voordeel daarin om lank daar te wees nie. Danie: Niks. Die blankes is net in ʼn oorlewingsstryd in en daarmee saam weet jy, ek kry regtig van my swart kollegas wat jy uitstekend mee saam werk. Maar wanneer hy moet kies tussen integriteit en die vakbond, dan sal hy lieg ter wille van die vakbonde. Dit het met my persoonlik gebeur in die sin van die klag van rassisme wat teenoor my geloods is. Ek het vir ʼn persoon... as bestuurder het ek vir hom gewys daarop, vriendelik met hom gepraat daaroor, oor ʼn oortreding wat hy begaan het wat dissiplineerbaar is. Ek het vir hom gevra of hy bewus is daarvan. En toe begin hy net onmiddellik aggressief raak. Ek sê toe vir hom ek is jammer as dit sy houding is, want dan sal ek genoodsaak wees om dit verder met sy bestuurder sal moet opneem. Hy klim toe daar is sy voertuig en hy ry en hy kry sy vakbond indoenas bymekaar en hulle fabriseer toe ʼn infaamste leuen met die vieslikste k-woorde en f-woorde wat jy aan kan dink. En hulle lê ʼn klag van rassisme teen my. En dit was op ʼn mespunt of ek het my werk verloor as gevolg van liegstories. So ons sukkel regtigwaar met hierdie ouens wat hulle glad nie aan gesag onderwerp nie en as jy hul daarop wys kom die vakbond op jou af. Albert: Dit moet dit moeilik maak om enigsins beheer en bestuur toe te pas. Danie: Ja want met voertuie eien hulle die reg toe om met daai werksvoertuig net te doen wat hulle wil. Hulle doen inkompies, hulle laai mense af. Dit is amper so asof jy sit met twee groepe mense in een maatskappy is. Vir die een ou is hierdie goed van toepassing en vir die ander is dit nie van toepassing nie. Hy maak net soos wat hy wil. Want hulle beskou hulle net verhewe van bo. Jy weet om net verder vir jou te verduidelik dat... Ons het almal aandeel in die maatskappy in. Ek meen ons verstaan tog almal hoe werk aandele, as jy aandele het. Hulle sal byvoorbeeld by my in die kantoor instap en sê hulle wil die rekenaar gebruik of die telefoon, want jy gebruik dit nie, want hy het aandele in die maatskappy en kan doen net wat hy wil. So jy weet daar is ʼn arrogansie wat hartverskeurend is. Aan die een kan probeer ek dit regtigwaar verstaan as jy kyk waar het die groepe vandaan gekom.

Bylaag 13: Opvolggesprek met Danie en Linda p631 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 Albert: Maar jy sê dit lei daartoe dat wit mense wat nooit rassisties was nie meer rassisties is as vroeër. Danie: Absoluut. Byvoorbeeld, jy sien die hele arbeidsinstelling is van so aard dat ʼn groep mense staan en gesels en die een persoon gebruik of die k-woord of hy praat van ʼn lokasie, daai ou bly in ʼn lokasie. Of hy gebruik die koelie woord, daai ou is ontslaan. En dit is nie enigste geval nie. Dit het in die Noord-Kaap / Vrystaat area gebeur, daar is verskeie gevalle gewees. ʼn Persoon stap verby die groep net om te hoor, net om dit beter te illustreer, hy hoor hierdie ou praat van hulle bly in die location, daai ou is ontslaan. Die ou wat gepraat het in die Noord-Kaap van die koelie-woord, ʼn persoon het verby gestap en dit gehoor, daai ou is ontslaan. So dit kom verskriklik jy weet, dit is hoekom agter geslote deure dan kom hierdie aggressie uit van die ouens. Ek erken daar is definitief blankes wat ook rassisties is. Ek dink rassisme kom die hele wêreld voor. Jy kry dit in Amerika, ek sien nou op Sky News daar in Engeland, ek het nou nie mooi gesien wat met daai seuntjie gebeur het nie, maar daar is weer probleme in Engeland wat met rassisme te doen het. Jy kry rasisme onder swartes, jy kry dit onder Indiërs, jy kry dit onder kleurlinge. Rassisme is wêreldwyd. Ek dink my ervarings is regtigwaar dat die een groep gun die ander groep nou absoluut niks nie. En as jy kyk na die aanhitsers wat nog deur die media nog as spreukbuise gebruik word, opgehemel word dit maak die ouens regtig, dit ontsteld hulle en daar is geen bevorderings geleenthede nie, jy kan maar aansoek doen vir poste. Albert: So daar waar hy nou is, dit is waar jy gaan bly. Danie: Wel dit is wat met my gebeur het. Ek het in 1996 was my posbenaming assistent-direkteur gewees. Hulle het landwyd het hulle daardie vlak gevat en dit afgeforseer na die onderste vlak toe, onderste bestuurvlak toe en in daardie vlak het hulle swart bestuurders gaanaanstel. En die ironie is, sover dit my kennis strek is daar nie een van daai ouens oor nie, hulle het... hulle almal kon net nie, hulle was nie gekwalifiseerd nie, hulle kon nie die druk vat nie, hulle was nie opgelei nie. Albert: So dit is daai tokenisme. Danie: Ja dit het in 1996 gebeur en ek sit nog steeds op daardie vlak. So vir my was daar geen vooruitsigte vorentoe nie. Ek het bevordering op ʼn baie jong ouderdom, ten minste tien jaar voor my kollegas gekry. So van 1996 moet ek my self motiveer en aan die gang hou om vir my gesin te sorg.

Bylaag 13: Opvolggesprek met Danie en Linda<br />

p630<br />

36<br />

37<br />

38<br />

39<br />

40<br />

41<br />

42<br />

43<br />

44<br />

45<br />

46<br />

47<br />

48<br />

49<br />

50<br />

51<br />

52<br />

53<br />

54<br />

55<br />

56<br />

57<br />

58<br />

59<br />

60<br />

61<br />

62<br />

63<br />

64<br />

65<br />

66<br />

67<br />

68<br />

69<br />

70<br />

71<br />

vorderings kry en hulle wil dit hê dat die persoon wat vyf jaar diens het versnelde<br />

aanpassing kry. Daar is alreeds sulke goed in plek. Sodat die persoon vat vyf jaar<br />

diens binne ʼn sekere tydperk dieselfde salaris kry as die persoon wat 30 jaar diens het.<br />

Albert: So daar is nie voordeel daarin om lank daar te wees nie.<br />

Danie: Niks. Die blankes is net in ʼn oorlewingsstryd in en daarmee saam weet jy, ek<br />

kry regtig van my swart kollegas wat jy uitstekend mee saam werk. Maar wanneer hy<br />

moet kies tussen integriteit en die vakbond, dan sal hy lieg ter wille van die vakbonde.<br />

Dit het met my persoonlik gebeur in die sin van die klag van rassisme wat teenoor my<br />

geloods is. Ek het vir ʼn persoon... as bestuurder het ek vir hom gewys daarop,<br />

vriendelik met hom gepraat daaroor, oor ʼn oortreding wat hy begaan het wat<br />

dissiplineerbaar is. Ek het vir hom gevra of hy bewus is daarvan. En toe begin hy net<br />

onmiddellik aggressief raak. Ek sê toe vir hom ek is jammer as dit sy houding is, want<br />

dan sal ek genoodsaak wees om dit verder met sy bestuurder sal moet opneem. Hy<br />

klim toe daar is sy voertuig en hy ry en hy kry sy vakbond indoenas bymekaar en hulle<br />

fabriseer toe ʼn infaamste leuen met die vieslikste k-woorde en f-woorde wat jy aan kan<br />

dink. En hulle lê ʼn klag van rassisme teen my. En dit was op ʼn mespunt of ek het my<br />

werk verloor as gevolg van liegstories. So ons sukkel regtigwaar met hierdie ouens wat<br />

hulle glad nie aan gesag onderwerp nie en as jy hul daarop wys kom die vakbond op<br />

jou af.<br />

Albert: Dit moet dit moeilik maak om enigsins beheer en bestuur toe te pas.<br />

Danie: Ja want met voertuie eien hulle die reg toe om met daai werksvoertuig net te<br />

doen wat hulle wil. Hulle doen inkompies, hulle laai mense af. Dit is amper so asof jy sit<br />

met twee groepe mense in een maatskappy is. Vir die een ou is hierdie goed van<br />

toepassing en vir die ander is dit nie van toepassing nie. Hy maak net soos wat hy wil.<br />

Want hulle beskou hulle net verhewe van bo. Jy weet om net verder vir jou te<br />

verduidelik dat... Ons het almal aandeel in die maatskappy in. Ek meen ons verstaan<br />

tog almal hoe werk aandele, as jy aandele het. Hulle sal byvoorbeeld by my in die<br />

kantoor instap en sê hulle wil die rekenaar gebruik of die telefoon, want jy gebruik dit<br />

nie, want hy het aandele in die maatskappy en kan doen net wat hy wil. So jy weet<br />

daar is ʼn arrogansie wat hartverskeurend is. Aan die een kan probeer ek dit regtigwaar<br />

verstaan as jy kyk waar het die groepe vandaan gekom.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!