LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 12: Opvolggesprek met Hanlie
p613
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
ʼn mondelinge ding, al word daar nie daaroor eksamen geskryf nie. Al kom dit nie in jou
gemiddelde berekening op die laerskool nou nie. Ek dink dit is ons grootste probleem.
Albert: Nee, jy is reg. Destyds, toe ek diensplig gedoen het in Pretoria, stap ek in die
straat af, onthou nou dit was in 1987 en 1988, dit is jare terug, stap ek in Pretoria van
alle plekke – die hartklop van Afrikaner – stap ek by ʼn motorparkeergarage verby en
daar is ʼn groot kennisgewingbord net soos jy nou indraai, daar teen die muur. Ek kyk
die bord so, daar is verskillende tale, en ek kan nie een van die tale verstaan nie. Almal
verskillende swart tale en daai dag het ek vir S gesê jy weet ons gaan nog
vreemdelinge in hierdie land word, want ons kan nie die taal praat nie.
Hanlie: En ek dink net ons moet begin besef dat, goed ek het met die ouderdom baie
stiller geword, ek is baie minder uitgesproke as wat ek miskien daai tyd met die eerste
onderhoude geword het. Ek dink ʼn mens word ʼn bietjie wyser, ʼn bietjie stadiger met
wat jy sê as jy ouer word. Maar ons moet besef ons is die minderheid in die land. Ja.
En die land kan nie net gevorm word vir die Afrikaanssprekende persoon nie. En so
kyk ek self soms programme op die televisie wat in ʼn ander taal is as daar onderskrifte
is indien dit ʼn interessante ding is. Soos partykeer het hulle hierdie geskiedenis
programme wat dan terug wys van hoe dinge was. Ek het gisteraand nog ʼn klein
stukkie gekyk, ek dink dit is 90 Plein Street of iets van die aard. Dan kyk ek dit, want ek
voel dit gee vir my kennis oor wat het gebeur in die verlede en hoe het die mense dit
ervaar en so aan. En daarom dink ek.. maar ek neem myself verskriklik kwalik dat ek
nie ʼn derde taal het nie. Dit is nou goed om te sê... jy weet die verskonings het ons
mos nou baie: Om nou te sê goed ek leer nou Sotho en wat help dit nou ek kan ʼn
bietjie Sotho praat en dan trek ek Natal toe en wat dan. Nou dit is alles net nonsens. Ja
dit is net onsin.
Albert: Dink jy die gemiddelde wit Afrikaner wil dit doen of dink jy ons ... dit gaan vir my
oor die vraag is ons Europeërs, ons is westerlinge, of is ons Afrikane, mense van
Afrika. Ek dink my persoonlike aanvoeling is dat ons so graag, ons hou so vas, ons is
Europeërs, ons is Westerlinge. Ons sê ons is van Afrika, ons is eintlik nie van Afrika
nie.
Hanlie: Nee want die 400 jaar of wat dit ook al is, is nog te kort. Vir die beskawing dink
ek is dit nog te kort voor. So ek dink nog ons is meestal Europees in ons gewoontes en
in ons manier van dink. Maar ek meen as jy in enige Europese land kom, kan die