LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

etd.uovs.ac.za
from etd.uovs.ac.za More from this publisher
25.12.2013 Views

Bylaag 9: Opvolggesprek met Elsa en Frans p570 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 kind gevang, die naelstring geknip en die hele werke. Maar in elk geval, die babatjie is verlede Vrydag, kyk Saterdag is die begrafnis, die vorige Vrydag is hy dood. Daai mense kan nie emosie toon nie. Hulle, die ma, die dogter wie se kind dit is, het so ʼn bietjie trane geloop. Die ma, die ouma en die pa die mense is soos standbeelde. Hulle kan nie emosie toon nie, want hulle so gewoond daaraan om nie te mag sê hoe jy voel nie of te wys hoe jy voel nie. Jy is rubbish, jy is hier om vir my te werk en jy doen wat ek vir jou sê. Dit was vir my verskriklik. Dit was rêrig vir my ʼn verskriklike ervarings. En ek is oortuig in my hart dit is nie net dat hulle onemosionele mense is... ek meen dit is ʼn groot ding as jou babatjie of kleinkind dood gaan. Ek het my morsdood gehuil maar hulle kan nie emosie toon nie. Frans: En die agtergrond van die ouma en oupa, dit is nou die F wat ek nou sê die alkoholis is. So wat ek wil sê is die ouma is totaal ongeskool, sy kan nie lees of skryf nie. Ons het nog so ʼn groot horlosie wat ek nog persent gekry het by my Welkom personeel toe ek weg is. Sy sit die horlosie in ons kamer onderstebo, sy het nie ʼn cooking clue hoe om ʼn horlosie te lees nie. Nou hulle was hier gewees, en ek het met F gepraat. F is vir my ʼn bietjie slimmer, maar hulle is ongeskool en het van plaas tot plaas getrek daar was nie tyd gewees vir die klein meidjie om skool te gaan nie. Maar F weet tot van die krisisse in Griekeland maar hy sit nou die hele dag en TV kyk as hy nou nie drink nie. Maar ons staan nou daar voor die graf en ouma staan daar en die oupa staan daar en die vroutjie wie se kind dit is. Ek vra vir haar S is jy oraait, en ek vat so aan haar skouer. Ja meneer ek is OK. Elsa het later met haar in die kar gaan sit. Daar is geen emosie nie. Albert: So hulle is oor jare so geleer. Frans: Jy weet Albert, ek en Elsa het daaroor gepraat nog voor ons geweet het van hierdie gesprek. Ek sê vir Elsa, weet jy dit gaan ʼn hele paar geslagte neem, geslagte, alvorens daai mense op ʼn vlak gaan kom waar hulle menswaardigheid herstel gaan word. Uit die aard van die saak nie daai mense nie maar ek praat nou van agter... die evolusionêre proses. Albert: Ja, want jy tel nog iets by jou pa en jou oupa op van onsekerheid. Frans: Hier kom hulle en ons is daar in die hospitaal en daar is ander ma’s met vroeggebore babas. Toe sê daai een vrou ook vir ons hulle ken nie van om so behandel te word nie, soos kerk toe ry en sulke dinge. Toe sê ek vir haar maar ons

Bylaag 9: Opvolggesprek met Elsa en Frans p571 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 doen dit nie ter wille van... nie. O ja sy sê want God sal jou seën as jy al daai goed doen. Ons doen dit daaroor nie. Ons doen wat ons moet doen, wat van jou verwag word, wat ʼn ou behoort te doen. Wat sou ʼn normale ou doen? Ons kom uit so ʼn abnormaal agtergrond. Albert: Ek dink ons besef nie eens hoe abnormaal dit is nie. Ek luister nou ʼn tyd terug in die oggende op die radio, of is dit nou SAFM? Dan het hulle nou ʼn voorlesing oor sokker, die geskiedenis van sokker in Suid-Afrika. Aanvanklik was dit ʼn gemengde klub en toe het die regering kom inmeng en gesê maar dit kan nie gemeng wees nie, dit moet net wit of net swart wees. Die toeskouers mag nie gemeng wees nie. En sulke goeters en toe was dit SASCO die sportliggaam wat gekom het en gesê het geen normale sport in ʼn abnormale samelewing nie. Wat ons as blankes nie rêrig verstaan het nie maar hoekom is dit nou abnormaal, totdat ʼn mens nou half op ʼn afstand kan terug kyk en sê maar ons kon eintlik dinge anders hanteer het. Albert: Is mense nou meer rassisties as vroeër of is mense nou meer uitgesproke as vroeër. ʼn Mens kry baie keer mense wat die opmerking maak van ek was nooit ʼn rassis nie, maar nou is ek, of ek was nog nooit ʼn rassis nie maar hulle maak dit vir my so moeilik. Iets in daai lyn. Is ons meer rassisties as vroeër? Elsa: Ek glo nie Albert. Volgens my is mense net meer uitgesproke daaroor. Ons almal wil ek sê was, en is in ʼn seker mate nog almal rassisties. Ek glo nie mense is meer rassisties as wat hulle was nie, hulle het nou net iemand om te blameer en hulle praat meer daaroor. Ek meen destyds toe dit net ʼn blanke regering was, het daar ook baie goed verkeerd gegaan. Maar dit mag nie in die koerante geskryf geword het nie. As die minister van binnelandse sake in Namibië gaan jag het en hele polisie vangwa vol koedoes huis toe gebring het... Ek meen dit is nie openlik vertel nie, dit was nie algemene kennis nie. Vandag kom die goed meer in die oopte. So die mense praat nou meer daaroor en hulle word nou kwater, want dit is mos nou die swart mense wat so verskriklik is. So ek glo nie mense is meer rassisties nie ek dink hulle praat net meer daaroor. Frans: Dit is nou jammer [ons dogter] is nie hier nie, want toe ons nou vanmiddag terug kom het ek vir haar gevra of sy wil bestuur. Toe het daar nou weer die tipiese gevalle gebeur, ons kan dit maar so noem. ʼn Paar taxi’s wat voor jou indraai wat daar in Tabelview in die dorp se gebied ry en dan kry jy nou die ander ouens wat 60km ry op die oop pad. Die mense in die Kaap, ons bly lekker hier, maar hulle bestuur swakker as

Bylaag 9: Opvolggesprek met Elsa en Frans<br />

p571<br />

369<br />

370<br />

371<br />

372<br />

373<br />

374<br />

375<br />

376<br />

377<br />

378<br />

379<br />

380<br />

381<br />

382<br />

383<br />

384<br />

385<br />

386<br />

387<br />

388<br />

389<br />

390<br />

391<br />

392<br />

393<br />

394<br />

395<br />

396<br />

397<br />

398<br />

399<br />

400<br />

401<br />

402<br />

403<br />

404<br />

405<br />

doen dit nie ter wille van... nie. O ja sy sê want God sal jou seën as jy al daai goed<br />

doen. Ons doen dit daaroor nie. Ons doen wat ons moet doen, wat van jou verwag<br />

word, wat ʼn ou behoort te doen. Wat sou ʼn normale ou doen? Ons kom uit so ʼn<br />

abnormaal agtergrond.<br />

Albert: Ek dink ons besef nie eens hoe abnormaal dit is nie. Ek luister nou ʼn tyd terug<br />

in die oggende op die radio, of is dit nou SAFM? Dan het hulle nou ʼn voorlesing oor<br />

sokker, die geskiedenis van sokker in Suid-Afrika. Aanvanklik was dit ʼn gemengde klub<br />

en toe het die regering kom inmeng en gesê maar dit kan nie gemeng wees nie, dit<br />

moet net wit of net swart wees. Die toeskouers mag nie gemeng wees nie. En sulke<br />

goeters en toe was dit SASCO die sportliggaam wat gekom het en gesê het geen<br />

normale sport in ʼn abnormale samelewing nie. Wat ons as blankes nie rêrig verstaan<br />

het nie maar hoekom is dit nou abnormaal, totdat ʼn mens nou half op ʼn afstand kan<br />

terug kyk en sê maar ons kon eintlik dinge anders hanteer het.<br />

Albert: Is mense nou meer rassisties as vroeër of is mense nou meer uitgesproke as<br />

vroeër. ʼn Mens kry baie keer mense wat die opmerking maak van ek was nooit ʼn rassis<br />

nie, maar nou is ek, of ek was nog nooit ʼn rassis nie maar hulle maak dit vir my so<br />

moeilik. Iets in daai lyn. Is ons meer rassisties as vroeër?<br />

Elsa: Ek glo nie Albert. Volgens my is mense net meer uitgesproke daaroor. Ons almal<br />

wil ek sê was, en is in ʼn seker mate nog almal rassisties. Ek glo nie mense is meer<br />

rassisties as wat hulle was nie, hulle het nou net iemand om te blameer en hulle praat<br />

meer daaroor. Ek meen destyds toe dit net ʼn blanke regering was, het daar ook baie<br />

goed verkeerd gegaan. Maar dit mag nie in die koerante geskryf geword het nie. As die<br />

minister van binnelandse sake in Namibië gaan jag het en hele polisie vangwa vol<br />

koedoes huis toe gebring het... Ek meen dit is nie openlik vertel nie, dit was nie<br />

algemene kennis nie. Vandag kom die goed meer in die oopte. So die mense praat nou<br />

meer daaroor en hulle word nou kwater, want dit is mos nou die swart mense wat so<br />

verskriklik is. So ek glo nie mense is meer rassisties nie ek dink hulle praat net meer<br />

daaroor.<br />

Frans: Dit is nou jammer [ons dogter] is nie hier nie, want toe ons nou vanmiddag terug<br />

kom het ek vir haar gevra of sy wil bestuur. Toe het daar nou weer die tipiese gevalle<br />

gebeur, ons kan dit maar so noem. ʼn Paar taxi’s wat voor jou indraai wat daar in<br />

Tabelview in die dorp se gebied ry en dan kry jy nou die ander ouens wat 60km ry op<br />

die oop pad. Die mense in die Kaap, ons bly lekker hier, maar hulle bestuur swakker as

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!