LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...
Share Embed Flag
Download ePaper

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ... LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

etd.uovs.ac.za
from etd.uovs.ac.za More from this publisher
25.12.2013 Views

Bylaag 9: Opvolggesprek met Elsa en Frans p566 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 Elsa: Ja. Ek wil sê op ʼn oppervlakkige manier, as jy nou kyk in die winkels en so aan, waar jy nou deur bruin of kleurling mense hoofsaaklik bedien word en wat saam met jou meestal in die rye staan, kom ek nie regtig agter dat mense, jy weet volgens ras diskrimineer nie. Of dit ʼn kleurling is wat jou help of ʼn swart man is dit reg so. Maar onderling nou as jy soos julle onder mekaar praat daar is oppervlakkig ʼn bietjie vordering, maar onderlangs is mense maar nog steeds rassisties. Albert: Ek hoor wat jy sê, ʼn mens kry nog daardie ding, dit pla jou nie rêrig wie jou help nie, tensy die persoon natuurlik onbekwaam is, al is dit wit, swart of pienk, maar onbekwaamheid in onbekwaamheid. Maar ja jy is reg, ons het iets daarvan maar dit is minder van ʼn issue. Want ons moet aanvaar dat 90% van die mense in Suid-Afrika is nie wit nie. Elsa: Ek het in die onlangse verlede gehoor van iemand wat êrens heen geskakel het vir een of ander departement en toe daar nie iemand was wat met hom Afrikaans kon praat nie, het hy ʼn verskriklike bohaai opgeskop en briewe geskryf en ek weet nie wat nog alles nie. Want hy dring daarop aan dat, dit is een van die land se tale, hy moet in Afrikaans bedien word. So jy weet, jy kry nog dit. Albert: Ja maar ek dink dit gaan oor ʼn ander kwessie rondom die taal want ek dink agter dit sit daar nog steeds ʼn groot stuk rassisme. Ek weet nie of jy die koerant gelees het nie, maar daar was so ʼn tyd terug daar by ʼn lughawe ʼn ouma wat gearresteer is oor wat sy gesê het, dat daar ʼn bom in haar bagasie was of so iets. Ek ken nou nie die hele storie nie, maar dit klink nou net vir my of dit ook net ʼn tannie is wat op ʼn stadium haar heeltemal gestrip het vir hierdie persoon van ʼn ander kleur wat haar nou bly vra het oor haar bagasie en so aan. Daar is definitief meer agter die storie. Sy het nou maar net uit pure malligheid dit gesê het. Frans: Daar is die ou wat die lugwaardin gaan verkla het, want sy het op die vlug van Johannesburg na Kaapstad het sy nou die veiligheidsdrill gedoen en hy het by die nooduitgang gesit en hulle mos altyd as jy daar by die nooduitgang sit, indien wel sal jy kans sien om ander mense te help en toe dring hy daarop aan dat sy met hom Afrikaans praat. En SAA se taalbeleid is dat hulle nie Afrikaans praat nie, hulle praat Engels. En toe het hy iets gesê, dit, dit en dit en toe het sy hom gaan verkla by die hoof van die kajuitbemanning en toe is die ou in hegtenis geneem toe hy daar afklim. Nou is daar ook weer ʼn saak. Maar dit is soos jy sê, dalk is daar ook iets anders by. ʼn Ander

Bylaag 9: Opvolggesprek met Elsa en Frans p567 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 ding wat ek ook vind hier, maar ek glo dit is nie net hier nie, dit is dalk omdat ons nader is aan die grondvlak is – dat dit kan dalk ook onder dieselfde opskrif deurgaan as rassisme – is dat die mense wat mense in diens neem met ander woorde die werkgewers, nie die regmatige lone die werknemers betaal nie. Die houding is kyk daai ou hy is hard-up vir geld. Elsa: Hy het nie werk nie, hy moet nou maar tevrede wees met die R50 per dag. Frans: As ek jou R50 gee en ʼn stukkie brood dan moet hy happy wees, jy weet. Ek meen al is die minimum loon wat ook al. So dit is ook ʼn ding, ek glo nie dit is net hier nie. Albert: Goed kom ons praat oor apartheid as sulks. As julle nou terug dink – dit is nou ver terug in die geskiedenis – onthou julle nog so beleid? As julle nou terug dink, wat sou julle nou sê wat was die probleem met apartheid, wat was die hart van die probleem met die beleid? As julle nou terugdink, hoe sal julle dit beskryf? Elsa: Ek dink apartheid, en veral klein apartheid, het mense heeltemal ontmens. Dit het van mense diere gemaak, of goed. Hulle was nie mense nie. Ek dink dit is die verskriklikste ding en ek glo nie noodwendig vir die groot hoeveelheid bruin of swart mense het dit regtig gegaan oor of het hulle stemreg of regeer hulle die land nie. Ek dink dit gaan daaroor mense... dat hulle absoluut as niks... Jy doen wat hierdie wit mens vir jou sê of jy word geslaan of jy word in die polisie se vangwa gegooi en tronk toe gevat. Frans: Ek stem basies saam met wat Elsa gesê het en as jy gaan stil sit en mooi oor al hierdie goeters gaan dink, dan kan ek nie glo dat ek so naïef was, so dat ek dit op ʼn stadium ook gesteun het nie. Ek praat nou van apartheid. Nog onlangs soos destyds toe Van Zyl Slabbert oorlede is, daar was ʼn huldeblyk oor RSG gewees wat hy hier in die laat tagtiger jare... by die Parlement... was daar ʼn verbatim van hom waar hy sou gesê het hierdie land kan getransformeer word en daar kan suksesvol onderhandel word. En dit is afgeskiet en op grond daarvan het hy, kom ons sê maar, gatvol geraak en sy goed gevat en geloop. Hy is klaar en weet jy, hy was reg. Maar hy was daardie ʼn PFP gewees en waar was ek? Hy was reg, hy was verseker reg en ek was naïef en ek dink baie van ons was naïef. Want daar is baie ouens wat nou sal sê, veral ouens en vriende wat in die weermag was en in Angola was, wat ook hier is Malmesbury bly en ook hierdie een boere vriend van ons was die hoof van een die kommando’s. En daai

Bylaag 9: Opvolggesprek met Elsa en Frans<br />

p566<br />

184<br />

185<br />

186<br />

187<br />

188<br />

189<br />

190<br />

191<br />

192<br />

193<br />

194<br />

195<br />

196<br />

197<br />

198<br />

199<br />

200<br />

201<br />

202<br />

203<br />

204<br />

205<br />

206<br />

207<br />

208<br />

209<br />

210<br />

211<br />

212<br />

213<br />

214<br />

215<br />

216<br />

217<br />

218<br />

219<br />

220<br />

Elsa: Ja. Ek wil sê op ʼn oppervlakkige manier, as jy nou kyk in die winkels en so aan,<br />

waar jy nou deur bruin of kleurling mense hoofsaaklik bedien word en wat saam met<br />

jou meestal in die rye staan, kom ek nie regtig agter dat mense, jy weet volgens ras<br />

diskrimineer nie. Of dit ʼn kleurling is wat jou help of ʼn swart man is dit reg so. Maar<br />

onderling nou as jy soos julle onder mekaar praat daar is oppervlakkig ʼn bietjie<br />

vordering, maar onderlangs is mense maar nog steeds rassisties.<br />

Albert: Ek hoor wat jy sê, ʼn mens kry nog daardie ding, dit pla jou nie rêrig wie jou help<br />

nie, tensy die persoon natuurlik onbekwaam is, al is dit wit, swart of pienk, maar<br />

onbekwaamheid in onbekwaamheid. Maar ja jy is reg, ons het iets daarvan maar dit is<br />

minder van ʼn issue. Want ons moet aanvaar dat 90% van die mense in Suid-Afrika is<br />

nie wit nie.<br />

Elsa: Ek het in die onlangse verlede gehoor van iemand wat êrens heen geskakel het<br />

vir een of ander departement en toe daar nie iemand was wat met hom Afrikaans kon<br />

praat nie, het hy ʼn verskriklike bohaai opgeskop en briewe geskryf en ek weet nie wat<br />

nog alles nie. Want hy dring daarop aan dat, dit is een van die land se tale, hy moet in<br />

Afrikaans bedien word. So jy weet, jy kry nog dit.<br />

Albert: Ja maar ek dink dit gaan oor ʼn ander kwessie rondom die taal want ek dink<br />

agter dit sit daar nog steeds ʼn groot stuk rassisme. Ek weet nie of jy die koerant gelees<br />

het nie, maar daar was so ʼn tyd terug daar by ʼn lughawe ʼn ouma wat gearresteer is<br />

oor wat sy gesê het, dat daar ʼn bom in haar bagasie was of so iets. Ek ken nou nie die<br />

hele storie nie, maar dit klink nou net vir my of dit ook net ʼn tannie is wat op ʼn stadium<br />

haar heeltemal gestrip het vir hierdie persoon van ʼn ander kleur wat haar nou bly vra<br />

het oor haar bagasie en so aan. Daar is definitief meer agter die storie. Sy het nou<br />

maar net uit pure malligheid dit gesê het.<br />

Frans: Daar is die ou wat die lugwaardin gaan verkla het, want sy het op die vlug van<br />

Johannesburg na Kaapstad het sy nou die veiligheidsdrill gedoen en hy het by die<br />

nooduitgang gesit en hulle mos altyd as jy daar by die nooduitgang sit, indien wel sal jy<br />

kans sien om ander mense te help en toe dring hy daarop aan dat sy met hom<br />

Afrikaans praat. En SAA se taalbeleid is dat hulle nie Afrikaans praat nie, hulle praat<br />

Engels. En toe het hy iets gesê, dit, dit en dit en toe het sy hom gaan verkla by die hoof<br />

van die kajuitbemanning en toe is die ou in hegtenis geneem toe hy daar afklim. Nou is<br />

daar ook weer ʼn saak. Maar dit is soos jy sê, dalk is daar ook iets anders by. ʼn Ander

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!