LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 8: Gesprek 8 (19 November 1998) p557
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
Frans: Die pad vorentoe moet mens bietjie gaan teruggaan. Ek het die geleentheid om
partykeer in Zimbabwe en Botswana te kom vir my werk, die Botswana is nou nie deur
dieselfde proses as Zimbabwe met 'n oorlog nie, dit is veral interessant in die
ingenieursbedryf, dat daar mense in sleutelposisies is, in dieselfde maatskappy
waarvoor ons werk maar wat nou ons Zimbabwe afdeling is, het jy witmense in
sleutelfigure. 'n Wit mynkaptein en 'n swart skofbaas, sulke dinge, so die breinkrag,
mense het ook uit Zimbabwe padgegee, net so baie het teruggegaan. In Botswana
praat ek en 'n kollega Afrikaans, dan kom 'n swartman dan kom praat hy met jou
Afrikaans. Waar kom jy vandaan, van Welkom af. Dan is dit dag my baas, dag my
kroon, Dan is dit skielik nie meer Frans nie. Van my mense gaan hierdie naweek weer
soontoe jy kan saam ry en dit ervaar. Dan sit jy in Harare in die vyf ster hotel, dan kyk
jy oor die swart woongebied, dan is daar groot dele van die woongebied wat nie
beligting het nie, waar die rook ook maar hang, dit na agtien jaar van onafhanklikheid.
Waarmee is ons besig? Ons is met 'n proses besig. Ons het nog skaars die onderpunt
van die leer bereik, maar ek dink daar is hoop aan die einde van die tonnel.
Mike: 'n Groot klomp van ons wil nou sê ons is nou so vrek jammer, julle kan ons maar
in die grond in trap, want ons is so jammer oor die kwaad wat ons gedoen het. Ek sal
liewers omdraai en so ek het 'n fout gemaak, kom ons probeer die ding uit-figure. Daar
in die plek waarvan hy praat, is een van Afrika se mees produktiefste besighede, en hy
was deur Anglo bestuur, De Beers eintlik, maar die regering het daar wette neergelê
dieselfde as hier, dit was besigheidsbesluite wat niks met politiek te make het nie. Ons
wil hier politieke besluite in die besigheid neem, in plaas dat ons besigheidsbesluite in
die besigheid neem.
Albert: Frans het gesê hy sien 'n lig aan die einde van die tonnel, hy het hoop. Spoken
like a true politician.
Isak: Ek dink daar is hoop, as al die mense in die land mekaar kan behandel met
dieselfde menswaardigheid as wat ek verwag waarmee hy my moet behandel. Dis al
wat vir my lekker is in die nuwe SA, daai persoon is op dieselfde vlak as jy, omdat hy
verdien om daar te wees. Jy gaan hom op dieselfde vlak behandel, maar jy gaan ook
van hom dieselfde verantwoordelikheid verwag as wat van ons verwag word. Ek was
van Maandag tot Woensdag was ek by Kwa Maritana gewees, ek het Dinsdagaand 'n
bosbraai gehad op die soustrein, en ek het tussen bruinmense van die Weskaap gesit
en ons het heerlik saam gekuier, omdat ons op dieselfde vlak is. As ons mekaar kan
help ophef en met respek behandel gaan ons iewers kom.