LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 8: Gesprek 8 (19 November 1998) p554
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
lokasie, word hy afgebrand binne 'n week. Hy sê ek is nie bereid om my geld te belê en
dit net te verloor nie. So wie bedreig nou sy besigheid, is dit die blanke? Nou backfire
hierdie hele ding op die manne wat wil vorder in die lewe, hulle eie mense bedreig
hulle, en ek glo ons verantwoordelikheid, is om mense, entrepreneurs, mense wat wil
sy eie besigheid wil begin, te ondersteun.
Albert: Die beeld is goed en wel om te sê kom ons bak nog 'n koek, die dilemma is net
in die praktyk is dit nie moontlik nie. Jy kan mettertyd die koek groter maak, maar jy
kan nie 'n groter skep oornag nie. Nou is die vraag, tot tyd en wyl daai koek nou groter
is en daar vir elkeen 'n stukkie is, het die swartmense niks. Hy sal eerder die koek in
kleiner stukkies sny dat elkeen ten minste iets het, as om dit steeds te hou vir een
groep, die blankes.
Mike: 'n Tipiese denkrigting vir mense wat nie in groei belangstel nie, maar in ander
mense se eiendom belangstel. Ek sê nog steeds, jy sê dis nie maklik om 'n nuwe koek
te bak nie, hoekom nie. Omdat die blanke die koek gebak het in die verlede? Het daai
mense nog nie geleer om 'n koek te bak nie? Hoeveel geld is nie in hierdie swart
besighede nie, hoeveel geld is daar nie in Soweto nie. Daar is 'n studie gedoen van
hoeveel skatryk swartes bly in Soweto, wat nie hulle geld belê in besighede nie.
Hoekom nie.
Isak: Dit is goed en wel om die beginsel van politieke verantwoordelikheid en restitusie
te aanvaar. Al hoe dit uitgeoefen gaan word, om dit prakties te laat werk, gaan om 'n
top down aksie uitkom. Die regering gaan ons net swaarder belas, of hulle sal moet
kom soos in Zimbabwe en vat net jou eiendom van jou weg. As iemand sê ons moet in
politiek bydra, hoe moet ons in politiek bydra?
Albert: As ons nou sê daar moet 'n kollektiewe verantwoordelikheid wees, het die
blankes dit al geïnternaliseer, of is dit 'n eksterne ding – daar sal 'n kollektiewe
verantwoordelikheid wees, soos jy net nou gesê het, daar is 'n HOP belasting en so
meer. Ons betaal dit, daar is wette… Maar dit is half buite ons. Die regering dwing ons
met die wet op indiensneming en so aan. Die vraag is steeds: is kollektiewe
verantwoordelikheid geïnternaliseer, of is dit 'n ding wat op ons afgedwing word? En
ons is half uitgelewer, want dit is die regering van die dag s’n.
Mike: Hoe kan jy as die man op die straat, hoe kan jy daai verantwoordelikheid
persoonlik doen. Moes ek, toe die wetgewing verander het, dadelik na 'n swart