LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 8: Gesprek 8 (19 November 1998) p547
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
Naomi: Ek wil net iets sê oor die gesondheidsaspek by die Staatsdiens, daar by ons
het verskriklik baie skuiwe plaasgevind, op so 'n manier dat dit 80 – 20% is, 80% swart,
20% wit. En my persoonlike gevoel is, dat swartmense wat in 'n magsposisie geplaas
is, daai mag baie maklik verkeerdelik gebruik teenoor die blankes. Dit is nie net my
gevoel nie, dit is reg deur die Staatsdiens waar ek nou op die oomblik werk. Ons voel
dit aan ons en ons het elke dag daarmee te doen. Ons word bedreig en ons word
gedreig. Jy word uitgewerk uit jou posisie uit, dat jy nie meer daar wil werk nie, jy is half
gedwing om ander werk te gaan soek.
Mike: Ek kan simpatiseer met wat Naomi sê, want regstellende aksie wat te ver gedryf
word is gevaarlik. Ek het dit beleef by my. Ek het 'n voorman onder my wat ons ingesit
het reeds deur regstellende aksie. Hy is nou twee jaar daar, en sy hele werkspan is
swart. Hy het seker gemaak dat hulle uitgewerk is en party van die blankes het nie
daarvan gehou om vir hom te werk nie en daarom het hulle noodwendig uitgeskuif. Hy
het nou wat hy wou gehad het, so wanneer hulle regstellende aksie te ver dryf, dat die
meerderheid nou weer 'n ander ras is, is die kanse baie groot dat die blanke heeltemal
verstoot word. Maar die teenoorgestelde is by ons ook waar, ek vind dat in laer klasse
van werk, wat altyd tradisioneel net swart was, dat ons nou blanke, werkloses kinders
uit die skole uit, kinders wat miskien op skool nie so goed kon vorder nie, in daai
posisies aangestel, met ander woorde daar was regstellende aksie in die
teenoorgestelde rigting. So regstellende aksie is nie net van blank na swart nie, dit kan
ook in die teenoorgestelde rigting wees. As die regering se redes vir regstellende aksie
edel is, behoort dit nooit 'n probleem te word nie. Maar ons weet nie of van die mense
wat in hoë posisie is, soos by Naomi, dalk nou doelbewus die blankes so probeer
afbreek dat hulle noodwendig uit die gesondheidsbedryf sal probeer padgee, en dit
word naderhand 'n swart bedryf.
Elsa: As ek nou so luister na ons almal, is dit ironies, as ons vat wat vroeër jare gebeur
het. Ons het vir ons eie mense gesorg, ons het nie swartmense toegelaat in posisie
nie, en noudat hulle dieselfde doen – goed ons het nou so 'n halwe meerderwaardige
houding, en seker met reg ook, want ons mense is wel beter opgelei – maar dit is nie
vir ons lekker nie, en ons kla nou daaroor, maar die mense doen nou eintlik wat ons
vroeër jare gedoen het.
Mike: Jy is 100% reg, maar die groot verskil is dit het verander, ons wil net nie hê dit
moet na die teenoorgestelde verander nie, want dan gaan die land maar presies wees
waar hy was, miskien net erger. Wat ons sê is die balans moet gehandhaaf word. Ek is