LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 8: Gesprek 8 (19 November 1998) p545
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
opleiding, bloot om regstellende aksie te doen. En dan kry jy dat vir 'n lang termyn,
gaan jou produktiwiteit lei daar onder, want daai mense moet eers op 'n vlak kom waar
die mense was wat hulle vervang het. Dit is die negatiewe kant, vir 'n hele ruk gaan dit
die land se produksie affekteer. Maar daar is geen ander uitweg nie. Hoe gaan jy dit
anders hanteer, dit is nie prakties moontlik om hulle eers almal op te lei en dan in poste
in te sit nie. Dit is die lewe waarin ons lewe, dit gaan lank vat en die mense wat wel
bereid is om die opleiding te doen, gaan betaal daarvoor en die mense verloor. Want jy
kry die ander pirate companies wat sê ek het 'n swart ingenieur in my diens, maar gaan
vra wie het hom opgelei, dan sal hy sê ek worry nie wie het hom opgelei nie, solank ek
hom net het.
Karin: Dis die probleem wat ek met regstellende aksie het, is dat baie van hierdie goed
is nie opreg nie. Die mense doen dit om te kan sê, dan is dit mos nie reg en regverdig
nie. As mens iemand in 'n pos aanstel, moet hy daai tipe werk kan doen en hy moet
voluit gaan. Dan is dit 100% reg en regverdig en dan word daai persoon ook nie
uitgesluit van die groep nie. Want as iemand aangestel word as 'n figurehead, dan bly
het net dit, hy raak nie deel van die groep nie.
Albert: Wat maar net tokenism is op die ou end, dit is seker altyd 'n gevaar met iets
soos regstellende aksie. Ek dink Mike wat jy daar gesê het dat julle al 20 jaar daarmee
besig is, miskien was dit meer gelyke geleenthede, 'n equal opportunies company. Hoe
dink ons aan regstellende aksie? Dink ons aan regstellende aksie as vergelding om die
blankes terug te kry, of verstaan ons regstellende aksie anders?
Johan: Ek het verlede week 'n werkswinkel bygewoon oor die nuwe Employment
Equity Act, wat deur die kamer van mynwese se HR manager aangebied is. Die
persoonlike ervaring wat ek daar gehad het toe die man die definisie van Designated
Groups behandel, wat nou vroue, swartes en gestremdes is – ewe skielik is ek 'n
nonentiteit, ek bestaan nie, 'n wit man bestaan nie meer nie. My gevoel is ja, dit is
vergelding wat gebeur het. Dit laat my glad nie goed voel nie. Dit laat die meeste
Afrikaner wit mans wat nog ver van aftrede is, geweldig bekommerd word. Ek kry 'n
arme besigheidsman jammer wat sy eie besigheid het wat meer as 50 werksmense
het, hy moet nou (mense) aanstel wat miskien glad nie eers geskik is nie, maar hy
moet omdat die Wet so sê. Ja, ek dit maak seer. Nou kan 'n mens seker dink hoe seer
het dit die ander mense nie gemaak nie. Maar is dit 'n manier om dit dan nou reg te
stel?