LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 8: Gesprek 8 (19 November 1998) p543
Lewe na apartheid – Gesprek 8: 19 November 1998
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
Albert: Ons het nou uiteindelik by die einde gekom, dit is nou vanaand amptelik ons
laaste byeenkoms, ons het ons agt gehad soos oorspronklik beplan. Ek het nog nie die
transkripsies van die vorige twee geleenthede nie, dit is nog by die tikster. Sy was siek
en daarom is dit nou agter. Ek het notas gemaak, daar is vier sake wat ek neergeskryf
het wat ek dink ons nog aandag aan sal moet gee. Op 'n stadium het ons 'n beplanning
opgestel oor wat ons nog gaan doen met al die sessies, en die goed wat beplan is vir
die laaste sessie, vanaand se sessie, is twee sake. Die een is die vraag oor
regstellende aksie en die ander een is, hoe nou vorentoe? Nou dit bly nog steeds ons
oorwegende gedagte, maar ek wil drie ander sake ook noem, dit is wat ek kry uit die
terugvoer. Uit die terugvoer wat ek kry van my een medewerker in Johannesburg, en
van die sake wat ek optel en mettertyd neergeskryf het, is daar drie ander sake
waaraan ons ook aandag moet gee. Wat beteken dit en wat gaan dit vorentoe beteken
om Afrikaner te wees, en daarmee saam die vraag om blank te wees in die nuwe SA:
Ons het gister hier gesit en onderhoude voer, en dit laat mens die vraag vra wat
beteken dit om Afrikaner te wees waar ons 'n klein minderheid is en gewoond was aan
’n beter posisie. Die ander saak, wat ons al in 'n mate aandag aan gegee het, is die
vraag oor kollektiewe verantwoordelikheid. Nou wil ek graag vir julle die paragrafie lees
wat een van my medewerkers skryf. “’n ander kwessie wat teenwoordig is, maar nog
onderontwikkel is in die gesprek, is die kwessie van kollektiewe verantwoordelikheid vir
apartheid, met ander woorde het die blankes as 'n groep, 'n verantwoordelikheid
teenoor die swartes as 'n groep. Dit is trouens die beginsel waarop regstellende aksie
berus, my indruk is dat die groep dit nog nie goed deurdink het nie”. Die sake wat
daarmee saamhang is regstellende aksie en gelyke geleenthede. Ek sou graag wou hê
dat ons daaraan ook moet aandag gee. Enigiets anders wat ons nog moet sê voordat
ons aangaan? 'n Paar ouens het verskoning gemaak vanaand: Hanlie, Danie en Linda
het elkeen 'n funksie aan vanaand en Ben het ook gesê hy kan nie hier wees nie.
Elsa: Ek sou graag wou sê oor regstellende aksie, ek voel dit moet daar wees, maar in
hoe 'n groot mate, en hoe dit regtig moet wees kan ek nie self vir my persoonlik
uitmaak nie. My gewete sê vir my daar moet regstellende aksie wees, en tog maak dit
mens seer ook, ek meen jou kinders en kleinkinders en jyself kom in gedrang. So in
hoe 'n mate dit toegepas moet word weet ek nie regtig nie, maar dat dit daar moet
wees, dit glo ek.