LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 5: Gesprek 5 (6 Oktober 1998)
p490
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
is wat 'n Distrik Ses gebeur het. Ons gaan vorentoe 'n gemeenskap hê, 'n samelewing
hê waarin mense gaan dien wat vir ons almal tot niet gaan laat gaan, blankes, swartes,
Indiërs, dit is soos ek voel. Op die korttermyn kan ons 'n paar sake regstel, maar op die
langtermyn gaan niemand daarby baat nie. Dit is 'n pad wat al ons groepe in die land
moet loop, ek het dit besef. Hier waar ek sit gaan ek nie weer bevordering kry nie, dit is
'n feit. Maar die volgende ou wat in die posisie aangestel gaan word as gevolg van
regstellende aksie, en ons sien mos reeds die effek daarvan – dis nie 'n politieke ding
wat ek sê nie – tot wie se voordeel is dit? Wie kry die voordeel uit hierdie regstellende
aksie? Ons kan regstellende aksie hê en ons kan nog HOP belasting op die middelklas
lê, soos wat dit nou gaan, en vir 'n jaar lank paar mense daaruit voordeel kry. Maar ek
kan vir julle sê daar in nog 'n groot gros van hierdie mense, van die ouer swart
gemeenskap en die jongeres, hulle lewe vandag nog nie beter as wat hulle in 1994
gelewe het nie. Geen regstellende aksie gaan daai mense beter laat lewe nie.
Elsa: Ek hoor wat jy sê, maar ek wil op 'n manier van jou verskil, want as 'n mens
hierdie hele proses oorlaat aan 'n soort van 'n natuurlike proses, dat mens mense van
onder af ordentlike opleiding gee, kan ek jou amper verseker niks gaan verander in ons
land nie. Of vir baie jare nie, ons witmense sal nie verander tensy ons gedwing word
nie. Ek en Frans het byvoorbeeld oor die rugby gestry. Hy sê dit is belaglik om te sê
daar moet 'n kwota kom vir die rugby, soveel swartmense en so, maar ek is oortuig
daarvan as hulle dit nie doen nie, sal dit maar net wit spanne bly. Ek het Saterdag
rugby gekyk, WP en Noord Transvaal wat gespeel het, en daar was 'n swartman wat
uitstekend gespeel het, hy het drie drieë gedruk. Ek is oortuig daarvan dat as dit nie vir
regstellende aksie was nie, was daai man tot vandag toe nog nie in die span nie. So
gaan dit by die werke ook wees. Ons sal die mense daar uit hou solank ons die hef in
die hand het, as ons nie gedwing word om te verander nie, sal ons nie verander nie.
Albert: Dit is makliker om in die Stadsraad 'n kwota te hê as in die rugby.
Frans: Wat my bekommer oor die regstellende aksie en die kwotastelsels en al hierdie
goed, wat bring dit te weeg? Ek tel negatiwiteit op by mense. Ons praat nou oor die
pad vorentoe, ons praat spesifiek oor apartheid, my bekommernis is, ek kom agter dat
mense meer rassisties raak as wat hulle vantevore was, omdat dit nader aan sy lyf
kom. Byvoorbeeld ons getroue seun bly in Engeland, tydelik vir 'n jaar of twee, en ons
was daar gewees en hulle het swart vriende en dis 'n natuurlike proses, maar ons
dogter wat by die korrektiewe dienste werk is definitief nie so grootgemaak nie, maar
sy is vandag 'n rassis. Ek tel dit nie net by haar op nie, ek tel dit op baie ander plekke