LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 5: Gesprek 5 (6 Oktober 1998)
p483
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
geleentheid om deur ons dade te wys wat ons voel. En dit is vir my amper 'n bietjie
soos godsdiens. As jy sê jy glo in die Here, maar jy doen niks nie, al hang jou geloof
nie af van jou dade nie, dan kom jou geloof nie tot uiting in jou dade nie. Ons wat sê
dat ons gelukkig is met die basiese begrip van die nuwe SA, moet deur die dinge wat
ons doen, moet ons dit wys. En dit is as't ware die manier waarop ek probeer om – dit
wat jy gesê het: waar moet ek gaan staan, vir wie moet ek dit sê – ek probeer deur wat
ek doen, te sê ek is jammer. En dan gebeur dit dat jy in jouself dinge agterkom wat jy
doen, wat jy nooit vantevore gedoen het nie, al was jy teen apartheid gewees, miskien
omdat die geleentheid nie daar was nie, omdat jy in 'n ander aparte wêreld geleef het.
En dat ek nou agterkom dat ek baie maklik fisiese kontak kan hê met 'n persoon wat 'n
swart persoon is. En dit gebeur net op 'n dag spontaan sonder dat ek daaroor gedink
het. Maar dit hang van 'n mens se omstandighede af. As jy werk met siek mense het jy
meer fisiese kontak met hulle. Terwyl in sommige ander beroepe het ons net nog nie
daartoe gekom nie.
Albert: Ek het laas keer vir julle gesê van die twee, drie outjies wat net voor die
sluitingsdatum by die WVK ingestorm het en gesê het hulle wil aansoek doen om
amnestie omdat hulle niks gedoen het nie. Die aand van die afsnydatum het die ouens,
swart mense, in die kroeg gesit en praat oor wat gebeur het. En net daar het hulle hulle
vorms ingevul om amnestie want hulle het 'n aandeel aan die verlede juis deurdat hulle
niks daarteen gedoen het nie.
Elsa: By my is daar geen twyfel dat elkeen van ons skuld het nie. Of ons nou iets
probeer doen het of nie. Ons is almal op 'n manier skuldig. Maar my gevoel is, en dit
het met my geaardheid te make, dat 'n mens half iets moet doen, of iets moet afstaan
om daai skuld van jou los te koop. Ek weet dit is seker onbybels, die Here straf ons nie
vir wat ons verkeerd gedoen het nie. Ek en Frans het amper vanoggend 'n argument
daaroor gehad, want ek sê ons moet op 'n manier boete doen. Daaroor is daar by my
geen twyfel nie. En miskien doen ons dit al klaar, omdat ons manier van lewe
heeltemal verander het en dit miskien nie heeltemal so lekker gaan soos in die verlede
nie. Frans voel anders daaroor, maar dit voel vir my nog steeds ek moet op 'n manier
boete doen. En ek dink as dit op die ou end werklik van my gevra word, gee jou huis af,
of gee een van jou motors, of so iets, dan sal ek dalk anders voel daaroor. Frans sê vir
my as daar nou regstellende aksie is en hy word afbetaal en hulle stel 'n swart persoon
in sy plek aan, hoe sal ek dan daaroor voel? Vir seker sal dit nie vir my lekker wees
nie. Maar ek voel ons moet iets teruggee.