LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 4: Gesprek 4 (10 September 1998)
p457
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
het vir alle mense, en dat alle mense regverdig behandel moet word. En dit is vir my
belangrik. Vanmiddag het ek vir my seun gesê, hy het besef dat hy vir swart mense
oom en tannie gesê het, tot op 'n stadium dat hy sosiaal opgeneem is in die skool en
maats, en daar het hy weer ander insette gekry, wat dit laat ophou het, wat veroorsaak
het dat hy nie meer vir swartmense oom en tannie sê nie. Dit was insette van buite af,
hy tree nog steeds met respek op teenoor die wat by ons in die huis werk, en ander
swart mense wat hy raakloop. Maar met die sosialisering met ander, het dit sy gedrag
definitief beïnvloed.
Hanlie: Kan ek iets antwoord hierby en 'n bietjie teruggaan ook. Net nou het ons gesê,
hoekom dink ons is daar nou amper meer rassisme, spreek mense hulle nou dalk
sterker uit as vroeër. Ek dink van die wit kant af is dit omdat mense meer bedreig voel
nou as vroeër. Baie blankes is bewustelik of onbewustelik meer bedreig, hulle besef
dat hulle nie meer die baas is nie, en dit volgens my speel 'n rol wat maak dat hulle
makliker miskien hulle humeur verloor, wat vir hulle dalk vroeër nie nodig was nie.
Albert: Was dit dalk vroeër nie nodig om sulkes goeters te sê nie, want die hele
sisteem was so.
Hanlie: Ja, of almal het buitendien gedink almal dink saam met jou. Jy het gedink die
ander ou voel ook maar soos ek, en nou kom jy dalk agter, of by jou werk is jy dalk in 'n
situasie. En dan dink ek al die frustrasies rondom finansies op die oomblik, rondom
korrupsie, mense wat hulle werk verloor het, of mense wat aangestel is wat nie goed
gekwalifiseer is nie, en al daardie dinge. Dit het ook gemaak dat mense wat nou met
daardie omstandighede gekonfronteer word, sê nou word ek rassisties, ek was nooit
een nie, maar nou word ek een. Nou sit ek miskien in omstandighede waar ek moet
saamwerk met iemand wat dieselfde salaris as ek verdien, of meer, en wat ek sien kan
nie die werk doen nie, en ek het nie genade of geduld meer nie. Ek dink dit is 'n baie
groot frustrasie. Die nuus is 'n baie groot frustrasie omdat ons, al weet ons dat daar
vroeër jare baie korrupsie was en ons nou besef dat SA, veral finansieel, is in 'n baie
groot gemors. Iemand moet 'n mens blameer.
Karin: Ek sien dit weer heeltemal uit 'n ander perspektief. Waar ek vir die afgelope tien
jaar betrokke was in gemeenskapsontwikkeling in die swart gemeenskappe, waar ons
hard gewerk het, ons het in 'n garage vergadering gehou, onder bome vergadering
gehou, aan die gang gekom, regtig hard gewerk om iets te bereik. Ek het ook baie
negatiewe belewenisse gehad, ek praat nou van my eie gevoelens. Waar jy absoluut